Contenu connexe Similaire à 2010 breast & reproductve examination Similaire à 2010 breast & reproductve examination (20) Plus de Nursing Room By Rangsima Plus de Nursing Room By Rangsima (20) 2010 breast & reproductve examination1. Public Health Nursing, Faculty of Nursing, Chiang Mai University
E mail : rangsima@chiangmai.ac.th
to_rangsima@hotmail.com
http://www.facebook.com/RangsimaPoomsawat
http://www.slideshare.net/rpoom
http://www.youtube.com/RangsimaPoomsawat
http://www.facebook.com/pages/Nursing-Room-By-Rangsima/109937325743807?v=wall
27 Dec 2010 1
2. วัตถุประสงค์
• บอกวิธีการซักประวัติที่เกียวข้ องกับเต้ านมและ
่
ต่ อมนาเหลืองบริเวณรักแร้ ได้
้
• อธิบายหลักการสาคัญในการประเมินเต้ านม
และต่ อมนาเหลืองบริเวณรักแร้ ได้
้
• อธิบายขั้นตอนในการตรวจเต้ านมและต่ อม
นาเหลืองบริเวณรักแร้ ได้
้
• บอกการตรวจทางห้ องปฏิบัตการและการตรวจ
ิ
พิเศษทีเ่ กียวข้ องกับเต้ านมและต่ อมนาเหลือง
่ ้
27 Dec 2010 บริเวณรักแร้ ได้ 2
4. ภาวะคัดตึงเต ้านม
– ค่อยๆเปน หรือเปนท ันทีท ันใด
็ ็
– เปนๆหายๆ หรือเปนตลอดเวลา
็ ็
– ั
สมพ ันธ์ก ับการมีประจาเดือนหรือไม่
– ล ักษณะของการค ัดตึง : ล ักษณะถูกเข็มทิม
่
แสบร้อน
้
– ล ักษณะปวดตือๆ ปวดหน่วงๆ ปวดข้างเดียว
หรือทงสองข้าง
ั้
– ตาแหน่งทีปวด
่
– มีการกระจายของทิศทางการปวดหรือไม่
่
– อาการร่วมมีหรือไม่ เชน มีกอน หรือสารค ัด
้
หลงจากห ัวนม
่ั
่
– ปัจจ ัยร่วมอืนๆ เชน การกระแทก บาดเจ็บ
่
้
ฟกชาจากอุบ ัติเหตุหรือไม่
้ ่
– มีการใชยาร่วมด้วยหรือไม่ เชน ยา
27 Dec 2010 คุมกาเนิด 4
5. ก ้อนทีเต ้านม
่
– เปนๆหาย /ตลอดเวลา
็
ั
– สมพ ันธ์ก ับประจาเดือนหรือไม่
– อาการร่วม :
• กดเจ็บ ปวดบริเวณก้อน
• มีการดึงรงจากก้อน
ั้
• ห ัวนมบุมจากการดึงรง
๋ ั้
• สารค ัดหลงจากห ัวนม
่ั
• การมีตอมนาเหลืองบริเวณร ักแร้โต
่ ้
• ปวด
ั
– การเปลียนแปลงในต ัวก้อน สมพ ันธ์ก ับ
่
ประจาเดือนหรือไม่
้ ่
– มีการใชยาร่วมด้วยหรือไม่ เชน ยาคุมกาเนิด
27 Dec 2010 5
6. สารคัดหลังจากหัวนม
่
– ค่อยเปนค่อยไปหรือออกมาแบบ
็
ท ันทีท ันใด
– ระยะเวลา ส ี กลิน
่
– อาการทีพบร่วม
่
• มีกอน มีการดึงรงทีห ัวนม ปวด ร่วม
้ ั้ ่
ด้วยหรือไม่
่ ั
– ปัจจ ัยทีเกียวข้อง เชน สมพ ันธ์ก ับ
่ ่
ระยะเวลาการมีประจาเดือนหรือไม่ การ
กระแทก การกดบีบต่อเต้านม
– การใชยา ้
• ยาคุมกาเนิด
• ยา Phenothiazine
• ยา Digitalis
• ยา Diuretic
• ยา Steroid
27 Dec 2010
• 6
7. HEALTH HISTORY
• ประวัติอดีต มะเร็ง ซีสต์
• การผ่ าตัดในอดีต Biopsy, Aspiration, การใส่
Implant การผ่ าตัดลดขนาดเต้ านม การผ่ าตัดรังไข่
• ประวัติการมีประจาเดือน
– อายุที่เริ่มมีประจาเดือน ระยะเวลาแต่ ละรอบประจาเดือน ปริมาณความ
สม่าเสมอของการมีรอบเดือน
• การตั้งครรภ์
– ช่ วงอายุการให้ กาเนิดทารก ระยะเวลาในการตั้งครรภ์ แต่ ละครั้ง
• การให้ นมบุตร จานวนทารกที่ให้ นมบุตร ระยะเวลาทีให้ นานม เคย
่ ้
ใช้ ยากดการหลังของนานมหรือไม่
่ ้
• ประวัติการใช้ ยาคุมกาเนิด ชนิด ระยะเวลาที่ใช้
• การใช้ ยาฮอร์ โมนและเหตุผลการใช้ เช่ น คุมกาเนิด ลดการปวด
ควบคุมประจาเดือน ลดอาการขาดฮอร์ โมน
27 Dec 2010 7
8. HEALTH HISTORY
• ประวัติในครอบครัว
– ประวัตมะเร็งเต้ านม โดยเฉพาะ แม่ หรือพีน้อง
ิ ่
– ชนิดของมะร็ง
– อายุทเี่ กิด
– การรักษา
– ผลลัพธ์ ของการรักษาเป็ นอย่างไร
27 Dec 2010 8
9. HEALTH HISTORY
• ประวัติส่วนตัวและทางสั งคม
– การเปลียนแปลงในเต้านมในช่ วงของการมีประจาเดือน ปวด บวม ต่อมนาเหลืองโต
่ ้
– ประจาเดือนครั้งสุ ดท้ ายเมือไหร่
่
– มีการใช้ คาเฟอีน ยา ฮอร์ โมนเป็ นประจาหรือไม่
– มีปัจจัยเสี่ ยงของการเป็ นมะเร็งเต้ านมหรือไม่
• อายุมากกว่ า 40 ปี
• ประวัติมะเร็งเต้ านม
• ประวัติมะเร็งรังไข่ เยือบุโพรงมดลูก ลาไส้ ใหญ่ ต่ อมไทรอยด์
่
• ประวัติของมารดา พีสาว ป้ า ทีมประวัติมะเร็งเต้ านม
่ ่ ี
• การมีประจาเดือนก่ อนอายุ 12 ปี
• การมีประจาเดือนหลังอายุ 55 ปี
27 Dec 2010 9
11. INSPECTION
• สั งเกตความสมมาตร ขนาด รูปร่ าง สี ผว
ิ
• ลักษณะผิวหนังขรุ ขระคล้ ายผิวส้ ม (peaud’ orange)
• รอยบุ๋ม (dimpling) ต่ อมนาเหลืองบริเวณเต้ านม
้
• ลักษณะหัวนม ระดับของหัวนมทั้งสองข้ าง
• การขยายของหลอดเลือดบริเวณเต้ านม
•
27 Dec 2010 สารคัดหลัง (discharge) จากหัวนม
่ 11
14. Record - Mass
• ตาแหน่ ง(location) Quadrant
• ขนาด(size) กว้ าง ยาว หนา
• รู ปร่ าง(shape) กลม แบน
• ความนุ่มนวลของก้ อน (consistency) firm soft หรือ
hard
• การกดเจ็บ (tenderness) mild moderate severe
• การขยับเขยือน (mobility) Fix Removable
้
• ขอบเขตของตัวก้อน (border) ขอบชัดหรือไม่
• การดึงรั้งของก้อน (retraction) โดยสั งเกตว่ ามีรอยบุ๋มหรือทาให้ เต้ า
นมมีรูปทรงที่ผดรู ปหรือไม่
ิ
27 Dec 2010 14
15. การคลาบริ เวณหัวนม
• ตรวจโดยการรีดกดนิวมือจากด้ านขอบนอกของฐานนมเข้ าหาหัวนม
้
• บรรยายตาแหน่ งผิดปกติโดยอ้างอิงตาแหน่ งตัวเลขของนาฬิ กา
27 Dec 2010 15
16. LYMPHATIC SYSTEM
• ดู สั งเกตก้ อนเนืองอก การอักเสบ
้
ของต่ อมนาเหลือง
้
• คลา
– ให้ ผู้รับบริการนั่งห้ อยแขนลง
บนแขนของผู้ตรวจในท่ างอ
ข้ อศอก
– ใช้ นิวมือขวาคลาต่ อม
้
นาเหลืองบริเวณรักแร้
้
– ถ้ าพบควรบรรยายตาแหน่ ง
ขนาด รูปร่ าง การกดเจ็บ การ
ยึดติดกับอวัยวะข้ างเคียงและ
ขอบเขตของก้ อน
27 Dec 2010 16
17. - Anterior axillary (Pectoral) node ตามแนวขอบด้านในของกล้ามเนื้อ Pectoralis major
- Midaxillary (central) node ตรงจุดบนของรักแร้ชิดกับซี่ โครง
- Posterior axillary (subscapular) node ตามแนวขอบของ scapula
27 Dec 2010 และด้านลึกของ posterior axillary fold 17
- Lateral axillary (brachial) node ตามแนว ขอบของต้นแขน
21. Mammography
เป็ นการตรวจหา
27 Dec 2010
เซลล์ มะเร็ง
21
22. ตัวอย่ างบันทึกผลการตรวจเต้ านม
• เต้ านมทั้งสองข้ าง : สี ผวปกติ ผิวหนังไม่ มรอยบุ๋ม ไม่ มผน ไม่ มบวมแดง
ิ ี ี ื่ ี
ไม่ มการดึงรั้งของผิวหนัง หัวนมปกติ ไม่ มสารคัดหลังคลาไม่ พบก้อน คลา
ี ี ่
ต้ อมนาเหลืองบริเวณรักแร้ ไม่ พบ
้
• เต้ านมข้ างขวา : ผิวหนังบริเวณเต้ านมมีรอยบุ๋ม คลาพบก้ อนลักษณะนุ่ม
ขอบเรียบ เคลือนไหวได้ ขนาด 2x2 cms บริเวณ Rt. outer
่
quadrant กดเจ็บเล็กน้ อย ไม่ มสารคัดหลังไหลออกจากหัวนม
ี ่
27 Dec 2010 22
24. วัตถุประสงค์
• บอกวิธีการซักประวัติเกียวกับอาการสาคัญที่
่
เกียวข้ องกับระบบสืบพันธ์ ได้
่
• อธิบายหลักการสาคัญในการประเมินระบบสืบพันธ์
ได้
• อธิบายขั้นตอนในการตรวจระบบสืบพันธ์ ได้
• บอกการตรวจทางห้ องปฏิบัตการและการตรวจพิเศษ
ิ
ทีเ่ กียวข้ องกับระบบสื บพันธ์ ได้
่
27 Dec 2010 24
25. หลักการประเมินระบบอวัยวะสื บพันธุ์
โดยวิธีซักประวัติ
สถานที่ : ควรมิดชิดและเป็ นส่ วนตัว
การเริ่มสนทนา : สร้ างความคุ้นเคยจนผู้รับบริการไว้ วางใจ เริ่ ม
สนทนาจากหัวข้ อทีไม่ สร้ างความลาบากใจให้ ผ้ รับบริ การ แล้ วจึง
่ ู
ถามตรงประเด็นของปัญหา
ลักษณะการสื่ อสาร : ควรใช้ คาถามปลายเปิ ด
การเลือกใช้ ถ้อยคา : ควรใช้ คาพดที่เป็ นกลาง
ไม่ ใช้ คาศัพท์ทเี่ ข้ าใจยาก ในรายทีผู้รับบริการ
่
เป็ นเด็กเปิ ดโอกาสให้ สื่อสารด้ วยวิธีอน ื่
27 Dec 2010 ความเป็ นส่ วนตัว การรั กษาความลับ
25
26. ประเด็นการซักประวัติของระบบสื บพันธุ์
เพศหญิง เพศชาย
• ประวัติประจาเดือน • จานวนบุตรและวิธี
• ประวัติการตั้งครรภ์ การคลอด คุมกาเนิด
• ประวัตการคุมกาเนิด
ิ • ประวัตการผ่ าตัดของ
ิ
• ประวัติการผ่ าตัดทางนรีเวช อวัยวะสื บพันธุ์
• ประวัติการตรวจพิเศษที่ • ความถีในการตรวจ
่
เกียวข้ องกับระบบสื บพันธุ์
่ อัณฑะด้ วยตนเอง
27 Dec 2010 26
27. HEALTH HISTORY
• ประวัติความเจ็บป่ วยอดีตและโรค
• ความพึงพอใจ/พฤติกรรมทางเพศ ประจาตัว เช่ น เบาหวาน คางทูม
• การรับรู้บทบาททางเพศ • ประวัติการใช้ ยาและสารต่ างๆ
• จานวนคู่นอน เช่ น แอลกอฮอล์ บุหรี่ สารเสพ
ติด
• ความรู้เกียวกับเรื่องเพศและการ
่
• ประวัติการเป็ นมะเร็งอวัยวะ
เจริญพันธุ์
สื บพันธุ์ในครอบครัว
• ประวัติการขับถ่ ายปัสสาวะและ • การล่ วงละเมิดทางเพศ การถูก
ความผิดปกติของระบบขับถ่ าย ข่ มขืน
ปัสสาวะ
• ประวัติโรคติดต่ อทางเพศสั มพันธ์
27 Dec 2010 27
28. ปัญหาเกียวกับระบบสื บพันธุ์
่
• เพศหญิง • เพศชาย
– ปวดบริเวณหน้ าท้ องและอุ้งเชิงกราน – มีสิ่งคัดหลังออกจากท่ อทางเดิน
่
– มีเลือดออกผิดปกติทางช่ องคลอด ปัสสาวะ
– มีสิ่งคัดหลังออกทางช่ องคลอด
่ – เนืองอกอัณฑะ
้
– ปวดแสบปวดร้ อนบริเวณท่ อทางเดิน – ความผิดปกติของการหลังนาอสุ จิ
่ ้
ปัสสาวะ – รอยโรคบริเวณองคชาติ
27 Dec 2010 28
29. หลักการประเมินระบบอวัยวะสื บพันธุ์
โดยวิธีตรวจร่ างกาย
• เพศหญิง
• ถ่ ายปัสสาวะ
• นอนท่ า lithotomy ศีรษะสู งเล็กน้ อย
เพศชาย
นอนบนเตียงหรือยืน
ผู้ตรวจนั่งหรือยืน
27 Dec 2010 29
30. • ต้ องมีบุคคลทีสามอยู่ด้วยเสมอ
่
• ไม่ เปิ ดเผยอวัยวะของผู้รับบริการเกินความจาเป็ น
• แนะนาให้ ผ้ ูรับบริการใช้ เทคนิคการผ่ อนคลายขณะตรวจ
• ตรวจโดยยึดหลักป้ องกันการติดเชื้อ
• ตรวจอย่ างรวดเร็ว ถูกต้ อง นุ่มนวล และหลีกเลียง ่
การสั มผัสบริเวณทีไวต่ อความรู้ สึก
่
• ขณะตรวจเพศชายไม่ ควรซักถามถึงกิจกรรมทางเพศ
• แจ้ งผลการตรวจหรือนัดฟัง
27 Dec 2010 30
32. 1. Mon pubis Pubic hair
2. Clitolis
3. Labia minora
4. Labia majora
5.Vagina
6.Hymen
Perineum
Urethra orifice
27 Dec 2010 32
42. 1. เลือกขนาด speculum
2. สอด speculum เข้ าช่ องคลอดทามุม 45 องศา
3. หมุน speculum ให้ อยู่ในแนวขนาน กดลงด้ านล่ าง
27 Dec 2010 42
47. เก็บสิ่ งส่ งตรวจ 3 วิธี
Endocervical swab
Vaginal pool
27 Dec 2010
Cervical scrape 47
51. 1. ผู้ตรวจสวมถุงมือ ใช้ สารหล่ อลืนนิวชี้และนิวกลาง สอดนิวทั้งสองเข้ าในช่ องคลอด
่ ้ ้ ้
2. สั งเกตก้อน การกดเจ็บทีช่องคลอด
่
3. คลาปากมดลูกดูตาแหน่ ง ความอ่ อนนุ่ม การเคลือนไหวและการกดเจ็บ
่
4. วางมืออีกข้ างบนท้ องน้ อย กดมือลงด้ านล่ าง นิวทีอยู่ ในช่ องคลอดคลาบริเวณ ปาก
้ ่
มดลูก ตัวมดลูก และท่ อนาไข่
27 Dec 2010 51
5. ตรวจดูรังไข่ และปี กมดลูก ทั้งสองข้ างทีละด้ าน
53. Colposcopy
เป็ นการตรวจบริเวณปากมดลูกและช่ องคลอด
เพือดู สี ของเนือเยือ รอยแผล ลักษณะเส้ นเลือด
่ ้ ่
27 Dec 2010
และเพือเก็บชิ้นเนือตรวจทางพยาธิวทยา
่ ้ ิ 53
54. Culdoscopy
เป็ นการส่ องดูมดลูก รังไข่ และท่ อนาไข่
เพือตรวจหามะเร็ง เนืองอก ถุงนา และภาวะ endometriosis
่
27 Dec 2010 ้ ้ 54
55. Laparoscopy
ส่ องดูมดลูก ปี กมดลูกและรั งไข่ ว่ามี
ก้ อน การอักเสบ พังผืด การตังครรภ์
้
นอกมดลูก หรื อการติดเชือของ
้
อวัยวะในอุ้งเชิงกรานหรื อไม่
Endometrial biopsy
เก็บชิ้นเนือเพือตรวจมะเร็งของ
้ ่
เยือบุโพรงมดลูก รวมถึงการ
่
วิ2010 ภาวะมีบุตรยาก
27 Dec
เคราะห์ 55
56. เซลล์ มะเร็งก่ อนจะทา biopsy
โดยหยดนายา iodine ทีปากมดลูก
้ ่
เนือเยือปกติซึ่งมี glycogen จะดูดซึมนายาเป็ นสี นาตาล
้ ่ ้ ้
เนือเยือทีผดปกติจะไม่ มการเปลียนแปลง
้ ่ ่ ิ ี ่
27 Dec 2010 56
59. ตัวอย่ างการบันทึกข้ อมูลผลการตรวจอวัยวะสื บพันธุ์เพศหญิง
ปกติ ผิดปกติ
1. การดู
- การเรียงตัวของ pubic hair เป็ นรูปสามเหลียม - การเรียงตัวของขน pubic hair เป็ นรูปสามเหลียม
่ ่
ฐานอยู่ด้านบน (inverted triangle) แคมเล็กสี ฐานอยู่ด้านล่ าง ผิวหนังโดยรอบมีสีแดง แคมใหญ่
ชมพูหรือแดงระเรื่อ ขอบเรียบและยืนออก
่ บวม มีหนองไหลออกจากช่ องคลอด กลินเหม็น
่
เล็กน้ อย แคมใหญ่ ท้งสองข้ างสมมาตรกัน ผิวหนัง
ั
รอบๆ ไม่ มรอยแผล ไม่ มตุ่ม ช่ องคลอดไม่ มี
ี ี
dischargeหรือมีลกษณะสี ขาวใส จานวนเล็กน้ อย
ั
ไม่ มกลิน
ี ่
2. การคลา
- ตรวจภายในช่ องคลอดด้ วยวิธี bimanual พบปาก กดเจ็บบริเวณปี กมดลูกทั้งสองด้ าน เมื่อรีดท่ อปัสสาวะ
มดลูกเรียบ โยกได้ ไม่ เจ็บ เอียงมาด้ านหน้ า cul- มีหนองไหลออกมา ช่ องคลอดบวมและกดเจ็บ
de-sacไม่ โป่ งนูน ท่ อปัสสาวะ Bartholin’s gland
และ skene’s gland ไม่ มี discharge
27 Dec 2010 59
60. Pelvic examination revealed:
External genitalia = normal multiparous MIUB = normal
MIUB or NIUB = normal M = multiparous
M= Multiparous I = Introitus
N= Nultiparous U = Uretha
I = Introitus B = Bartholin’s gland
S = Skene’s gland
B = Bartholin’s gland
Vagina = normal mucosa, normal white discharge
Cervix = Multiparous cervix, no gross lesion, normal discharge per os.,
os closed, no tenderness on cervical movement
Uterus = Nornal size, retroverted, mobile, not tender
Adnexa = No mass palpable, normal both sides
Recto-vaginal exam
No hemorrhoid
Normal sphincter tone, rectal mucosa normal, no tumor mass
27 Dec 2010 60
Cul-de-sac free, parametrium soft not tender
62. วิธีตรวจอวัยวะสืบพันธุ์เพศชาย
• องคชาติ (penis) : การเรียงตัวของ pubic hair การอักเสบ
รอยแผล และลักษณะ paraphimosis , epispadias,
hypospadias
• อัณฑะ(scrotum) : ก้ อน แผลอักเสบ epididymis, inguinal
ring, spermatic cord ,vasdeferens
• การตรวจไส้ เลือน (inguinal hernia, femoral hernia)
่
• ตรวจต่ อมลูกหมาก (prostate)
27 Dec 2010 62
64. phimosis
paraphimosis
27 Dec 2010
epispadias hypospadias 64
65. epididymis อัณฑะ (scrotum)
spermatic cord
vasdeferens
27 Dec 2010 65
71. การลงบันทึก
ปกติ ผิดปกติ
1. การดู
- การเรียงตัวของ pubic hair เป็ นรู ป - อัณฑะบวมทั้งสองข้ าง โปร่ งแสงเมื่อ
สามเหลี่ยมฐานอยู่ด้านล่ างคลุมขาหนีบ ใช้ ไฟส่ อง ปลายองคชาติมีหนองไหล
รู เปิ ดท่ อปั สสาวะอยู่ปลายองคชาติ ไม่ มี และบวมแดง
รอยแผล ไม่ บ วมแดง ไม่ มี ส ารคัด หลั่ง - ค ล า พ บ ก า ร โ ป่ ง พ อ ง ข อ ง
ออกมา spermatic cord มีลกษณะเป็ นถุง
ั
2. การคลา นิ่ม ๆ แยกได้ จากอัณฑะ
- อั ณ ฑะไม่ มี ก้ อ น พบ testes - ต่ อมลูกหมากโต มีก้อนแข็ง
เคลื่อนไหวได้ หนังหุ้มอวัยวะเพศรู ด
ได้27ไม่2010 บ
Dec เจ็ 71
72. วิธีตรวจอวัยวะสืบพันธุ์เพศชายด้ วยตนเอง
• ตรวจขณะอาบนาหรือหลังการอาบนาอุ่น
้ ้
• ตรวจ penis , pubic hair, skin และ discharge
• ตรวจ scrotum คลา testis, epididymis,
spermatic cord และ vas deferens
• ตรวจอย่ างนุ่มนวล
27 Dec 2010 72
76. ตัวอย่ างข้ อวินิจฉัยการพยาบาล
• แบบแผนการมีเพศสั มพันธ์ เปลียนแปลงเนื่องจากมีการ
่
ติดเชื้อทีอวัยวะสื บพันธุ์
่
• มีความวิตกกังวลเนื่องจากมีการติดเชื้อภายในอุ้งเชิงกราน
• มีความวิตกกังวลเนื่องจากสู ญเสี ยสมรรถภาพทางเพศ
• มีความวิตกกังวลเนื่องจากประจาเดือนมาไม่ สม่าเสมอ
• ไม่ สุขสบายเนื่องจากอาการปวดบริเวณอัณฑะ
27 Dec 2010 76
77. ตัวอย่ างข้ อวินิจฉัยการพยาบาล (ต่ อ)
• ไม่ สุขสบายเนื่องจากปวดประจาเดือน
• ไม่ สุขสบายเนื่องจากอาการตกขาวและคันช่ องคลอด
• มีความกลัวเนื่องจากเป็ นมะเร็งเต้ านม
• ขาดความรู้ ในการปฏิบัตตวหลังการผ่ าตัดเต้ านม
ิ ั
• ขาดความรู้ เกียวกับอาการหมดประจาเดือน
่
27 Dec 2010 77
78. Public Health Nursing, Faculty of Nursing, Chiang Mai University
E mail : rangsima@chiangmai.ac.th
to_rangsima@hotmail.com
http://www.facebook.com/RangsimaPoomsawat
http://www.slideshare.net/rpoom
http://www.youtube.com/RangsimaPoomsawat
http://www.facebook.com/pages/Nursing-Room-By-Rangsima/109937325743807?v=wall
27 Dec 2010 78