Kunst delen is ook het delen van verhalen, en verhalen verbinden mensen. Als onderneming wenst u uw hedendaags en positief imago extra in de verf te zetten, en dan is actuele kunst dé manier om uw klanten, medewerkers en bezoekers te tonen dat het bij u om meer gaat dan de dagelijkse gang van zaken. Kunst maakt uw bedrijf, organisatie of school tot een aangename plek om te denken, werken en vertoeven. Maar welke rol speelt Facility Management binnen het kunstgebeuren op de werkplek? Is de Facility Manager een actieve partner in de keuze van kunstwerk of is de facilitaire dienst enkel verantwoordelijk voor de praktische organisatie en uitvoering? L'échange d'oeuvre d'art est également l'échange d'histoires et les histoires connectent les gens. En tant qu'entreprise, vous souhaitez renforcer votre image de marque. L'art contemporain est, entre autre, un bon moyen de montrer à vos clients, vos collaborateurs ou vos visiteurs que votre fonctionnement va au delà de la gestion journalière. L'art transforme sans aucun doute votre entreprise, votre organisation ou votre école en un lieu de réflexion, un lieu de travail, un lieu où l'on se retrouve. Quel est le rôle du Facility Management sur la plan artistique sur le lieu du travail? Le Facility Manager est-il un partenaire actif dans le choix d'oeuvres d'art ou le service facilitaire n'est responsable que de son organisation pratique?

1. Het Nieuwe Werken:
kan kunst de kantoren
verzachten?
IFMA Event: FM en kunst
Leuven, 12 november 2014

2. 2
HNW – www.serv.be/stichting
Achtergrond
SERV: Sociaal Economische Raad van Vlaanderen,
overlegorgaan sociale partners
(Voka, UNIZO, Verso, Boerenbond, ABVV, ACV, ACLVB)
Stichting Innovatie & Arbeid: onderzoeksafdeling
Dit onderzoek: uitgebreide literatuurstudie, bevoorrechte
getuigen, voorbeelden
Janssen
KBC
FOD Sociale Zaken
Haven Gent
VRT (De Redactie)
UNIZO
Getronics
Eneco

3. 3
HNW – www.serv.be/stichting
Het Nieuwe Werken
Tijd &
plaatsonaf-
hankelijk
Vertrouwen &
autonomie,
leiderschap-stijl
Kantoor-
inrichting





4. 4
HNW – www.serv.be/stichting

Tijd & Plaatsonafhankelijk werken
Sinds 1980
Recente toename
Vooral quartaire sector
21% (EAK 2010) à
17% (EWCS 2010)
van de werknemers
Wens van veel werknemers
Werk-privébalans beter door winst pendeltijd;
reële winst ook qua stress
Ontsnappen aan de storing en afleiding van open kantoor
Plaats komt vrij, maatschappelijke milieudoelstellingen
14%
31%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2011 2014
Percentage Ondernemingen en organisaties met minstens 1 werknemer waar telewerken
mogelijk is voor minstens een deal van de werknemers. Bron: StIA, IOA enquête 2011 - 2014
Telewerken mogelijk

5. 5
HNW – www.serv.be/stichting
Tijd & Plaatsonafhankelijk werken
Maar ook nadelen:
Intrinsieke band met de onderneming neemt af
Communicatie is moelijker (dat is soms ook de bedoeling), ondanks
technologische oplossingen
Effect op de ‘achterblijvende’ collega’s niet onderschatten
Vergt infrastructuur & paperless
Nadelen wegen door bij + ½ TW; in de praktijk vanaf 2 dagen per
week


6. 6
HNW – www.serv.be/stichting
Leiderschap & management
Telewerken ~ vertrouwen ~ autonomie
Omstandigheden in veel bedrijven al gunstig
Functioneringsgesprekken in 57% in 2011, 66% in 2014 (IOA, +10 wn))
40,2% competentiegericht (IOA 2014, 10+ wn)
Redelijke mate van autonomie & ondersteuning (EWCS 2010)
Vertrouwen is geen proces of traject maar een beslissing
Opleiding leidinggevenden


7. 7
HNW – www.serv.be/stichting
Open kantoren
Sinds 1900
Taylor  Lean Production  Human Relations  HNW
Enorme besparing in kantooroppervlakte
Werkplekdelen ~ digitalisering vergroot de plaatswinst nog eens
Grote flexibiliteit – nooit meer verhuizen
Communicatievoordeel ~ kennisdelen voor bepaalde
organisatietypes


8. 8
HNW – www.serv.be/stichting
Open kantoren
Bekend om zijn onaangename werkomstandigheden
Lawaai, afleiding, storing, drukte zijn wetenschappelijk ten overvloede
aangetoond
Gebrek aan privacy is ernstig te nemen
Binding met de organisatie vermindert bij werkplekdelen – geen
duidelijke plaats meer
Ruimtelijk ontwerp wordt altijd door sociaal gedrag uitgedaagd
Behoefte aan ‘vaste’ plaats
Informeel contact vs. stilte


9. 9
HNW – www.serv.be/stichting
Open kantoren
Geen vraag van werknemers
Werkplekdelen en bijhorende clean desk versterken zowel voor-
als nadelen
Activity based biedt op een aantal aspecten een antwoord, de
mate van totaaleffect is nog niet onderzocht


10. 10
HNW – www.serv.be/stichting
Open kantoren

51,9%
30,9%
17,2% Onze kantoren zijn
open kantoren
Onze kantoren zijn
geen open kantoren
Een aantal diensten
werken in open
kantoren, andere niet
Bron: Stichting Innovatie & Arbeid, IOA enquête 2014. N = 609, ondernemingen met
minstens 1 werknemer en minstens 2 kantoormedewerkers. Gewogen op sector en
grootte

11. 11
HNW – www.serv.be/stichting
Open kantoren

10,6%
4,4%
85,0%
werkplekdelen voor
minstens de helft van de
kantoormedewerkers
werkplekdelen voor
minder dan de helft van de
kantoormedewerkers
geen werkplekdelen
Bron: Stichting Innovatie & Arbeid, IOA enquête 2014. N = 609, ondernemingen met
minstens 1 werknemer en minstens 2 kantoormedewerkers. Gewogen op sector en
grootte
Werkplekdelen

12. 12
HNW – www.serv.be/stichting
Open kantoren

46,4%
53,6%
Activity based
Niet activity based
Bron: Stichting Innovatie & Arbeid, IOA enquête 2014. N = 609, ondernemingen met
minstens 1 werknemer en minstens 2 kantoormedewerkers. Gewogen op sector en
grootte
Activity based inrichting

13. 13
HNW – www.serv.be/stichting
Open kantoren
Bron: Stichting Innovatie & Arbeid, IOA enquête 2014. N = 609, ondernemingen met
minstens 1 werknemer en minstens 2 kantoormedewerkers. Gewogen op sector en
grootte
28,3%
71,7%
Wij werken
papierloos
Wij werken niet
papierloos
Papierloos werken

14. 14
HNW – www.serv.be/stichting
Kunst
Kunst komt dus terecht in een
context van ‘Het Nieuwe
Werken’
Kantoor wordt minder
aangenaam, binding bedrijf
komt onder druk
Aangename en luxueuze
aankleding kan positief effect
hebben
Hoort kunst daar bij?

15. 15
HNW – www.serv.be/stichting
Kunst
Inrichting van het kantoor drukt de waarden en de structuur uit
van de onderneming
Kunst als versiering van de omgeving
Drukt de wens uit om een aangename omgeving te creëren, is waarderend
voor de werknemers
Rustgevend abstract of inspirerend landschap?
Keuze van de werken kan hiërarchie of status uitdrukken


16. 16
HNW – www.serv.be/stichting
Kunst
De kunstwerken zelf drukken ook iets uit
Kan de waarden van de organisatie benadrukken of uitdagen
Dure kunst drukt uit dat de onderneming / ondernemer succesvol is
Beelden van de eigenaars of voorgangers de familiewaarden- of banden
Moderne kunst drukt uit dat de onderneming innovatief is
Klassieke kunst dat de onderneming een lange traditie heeft
Kunst van de werknemers dat de organisatie open is
(Voorbeelden zijn eindeloos)
… en zijn dus niet neutraal


17. 17
HNW – www.serv.be/stichting
Kunst
Maar ook…
Kunst als belegging
Eigen kunstproductie als mecenaat of motivering werknemers
Kunst van kinderen of naar aanleiding van een actie als uitdrukking van
binding
Open stellen van kunstbeleving als netwerking en imago
En…
Waar in het gebouw? Ingang? Werkvloer? Bezoekersruimte?


18. 18
HNW – www.serv.be/stichting
Kan kunst de kantoren verzachten?
Zeker!
Als het goed gedaan is…
… en het aansluit bij de waarden van de organisatie