1. ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
1ο
ΛΥΚΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ [1]
Α. ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ
1. Διονύσιος Σολωμὸς , « Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν»
1.- Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
τοῦ σπαθιοῦ τὴν τρομερή,
σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν ὄψη
ποῦ μὲ βία μετράει τὴ γῆ.
2.- Ἀπ' τὰ κόκαλα βγαλμένη
τῶν Ἑλλήνων τὰ ἱερά,
καὶ σὰν πρῶτα ἀνδρειωμένη,
χαῖρε, ὢ χαῖρε, Ἐλευθεριὰ !
3.- Ἐκεῖ μέσα ἐκατοικοῦσες
πικραμένη, ἐντροπαλή,
κι ἕνα στόμα ἀκαρτεροῦσες,
«ἔλα πάλι» νὰ σοῦ πεῖ.
4.- Ἄργειε νὰ 'λθει ἐκείνη ἡ μέρα,
κι ἦταν ὅλα σιωπηλά,
γιατί τὰ 'σκιαζε ἡ φοβέρα
καὶ τὰ πλάκωνε ἡ σκλαβιά.
5.- Δυστυχής! Παρηγορία
μόνη σου ἔμενε νὰ λὲς
περασμένα μεγαλεῖα
καὶ διηγώντας τὰ νὰ κλαῖς.
2. Αλέξανδρου Μωραϊτίδου , «Εις την θανούσαν κόρην»
Υπό αιώνιον σκιάν μονήρους κυπαρίσσου
η φίλη ην ενόμιζον αθάνατον κοιμάται.
Δαίμων φθονών την καλλονήν «ζωή, της είπε, σβήσου»
Και έσβησεν. Ουδείς εδώ αθάνατος γεννάται.
Και βρέμει κύκλω θύελλα και καταγής μυκάται.
Και ο βορράς το δάκρυον αμείλικτος παγώνει.
Αλλά η κόρη νήδυμον αιώνιον κοιμάται
και αγνοεί αν η ζωή τον κόσμον σαβανώνει.
Κι εγώ ποθήσας όνειρα και πλάσας ευτυχίαν
ως μαύρον κληροδότημα έναν σταυρόν λαμβάνω.
Μη τάχα δεν αγάπησα, κι εσχάτην τιμωρίαν
απήλαυσα τον βίον μου μισών, να αποθάνω;
Ίσως ηγάπησα πολύ, πλειότερον ακόμα
και του Θεού ηγάπησα την κόρην των ονείρων.
Και δαίμων εις τα στήθη μου ιδών εκείνης τα’ όμμα
το όνειρόν μου έκοψεν τοσούτων πόθων είρων
3. Γεωργίου Ζαλοκώστα, «Ο Βοριάς που τ’ αρνάκια παγώνει»
Ήτον νύχτα, εις την στέγη εβογκούσε
o βοριάς, και ψιλό έπεφτε χιόνι.
Τι μεγάλο κακό να εμηνούσε
o βοριάς που τ’ αρνάκια παγώνει;
Μες στο σπίτι μια χαροκαμένη,
μια μητέρα από πόνους γεμάτη,
στου παιδιού της την κούνια σκυμμένη
δέκα νύχτες δεν έκλεινε μάτι.
Είχε τρία παιδιά πεθαμένα,
αγγελούδια, λευκά σαν τον κρίνο,
κι ένα μόνο της έμεινεν, ένα,
και στον τάφο κοντά ήτον κι εκείνο.

2. ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
1ο
ΛΥΚΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ [2]
Το παιδί της με κλάμα εβογκούσε
ως να εζήταε το δόλιο βοήθεια,
κι η μητέρα σιμά του εθρηνούσε
με λαχτάρα χτυπώντας τα στήθια.
Τα γογγύσματα εκείνα κι οι θρήνοι
Επληγώναν βαθιά την ψυχή μου.
Σύντροφός μου η ταλαίπωρη εκείνη,
αχ, και το άρρωστο ήτον το παιδί μου.
Στου σπιτιού μου τη στέγη εβογκούσε
o βοριάς, και ψιλό έπεφτε χιόνι.
Αχ, μεγάλο κακό μου εμηνούσε
o βοριάς που τ’ αρνάκια παγώνει.
Τον γιατρό καθώς είδε, εσηκώθη
σαν τρελλή. Όλοι γύρω εσωπαίναν˙
φλογεροί της ψυχής της οι πόθοι
με τα λόγ’ απ’ το στόμα της βγαίναν.
“Ω, κακό που μ’ ευρήκε μεγάλο!
Το παιδί μου, γιατρέ, το παιδί μου…
Ένα τό’ χω, δεν μ’ έμεινεν άλλο˙
σώσε μού το και παρ’ την ψυχή μου».
Κι ο γιατρός με τα μάτια σκυμμένα
πολλήν ώρα δεν άνοιξε στόμα.
Τέλος πάντων-αχ, λόγια χαμένα-
«Μη φοβάσαι, της είπεν, ακόμα».
Κι εκαμώθη πως θέλει να σκύψη
στο παιδί, και να ιδή το σφυγμό του.
Ένα δάκρυ επροσπάθαε να κρύψη
που κατέβ’ εις τ’ ωχρό πρόσωπό του.
Στου σπιτιού μας τη στέγη εβογκούσε
ο βοριάς, και ψιλό έπεφτε χιόνι.
Αχ, μεγάλο κακό μου εμηνούσε
o βοριάς που τ’ αρνάκια παγώνει.
Η μητέρα ποτέ δακρυσμένο
του γιατρού να μη νιώση το μάτι,
όταν έχη βαριά ξαπλωμένο
το παιδί της σε πόνου κρεβάτι.
4. Ανδρέας Κάλβος (1792-1869) , «Εις τον Ιερόν Λόχον» (απόσπασμα)
Ας μη βρέξει ποτέ
το σύννεφον, και ο άνεμος
σκληρός ας μή σκορπίση
το χώμα το μακάριον
που σας σκεπάζει.
Ας το δροσίση πάντοτε
με τ' αργυρά της δάκρυα
η ροδόπεπλος κόρη'
και αυτού ας ξεφυτρώνουν
αιώνια τ' άνθη.
Ω γνήσια της Ελλάδος
τέκνα' ψυχαί που επέσατε
εις τον αγώνα ανδρείως,
τάγμα εκλεκτών Ηρώων,
καύχημα νέον

3. ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
1ο
ΛΥΚΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ [3]
σας άρπαξεν η τύχη
την νικητήριον δάφνην,
και από μυρτιά σας έπλεξε
και πένθιμον κυπάρισσον
στέφανον άλλον.
…
5. Αλέξανδρου . Ρ. Ραγκαβή , «Αποχαιρετισμός» .
Τους στεναγμούς του στήθους μου
θε να σοι φέρ’ η αύρα
και τα πικρά μου δάκρυα
τα σύννεφα τα μαύρα.
Μακράν σου θα μαραίνωμαι
ως θύμος των βουνών
θολήν θα βλέπω την ζωήν
τον κόσμον σκοτεινόν.
Πηγαίνω όπου με πλανούν
αι μοίρ’ αι εχθρικαί μου
όπου το φύλλον, παίγνιον
χειμερινού ανέμου.
Πηγαίνω, τι με μέλει πού;
Αν δε θα σε ιδώ
η γη σκιά είν’ άμορφος
ο κόσμος είν’ εδώ.
6. Κ. Παλαμάς , «Ὁ Ὀλυμπιακὸς Ὕμνος»
Ἀρχαῖο Πνεῦμ᾿ ἀθάνατο, ἁγνὲ πατέρα
τοῦ ὡραίου, τοῦ μεγάλου καὶ τ᾿ ἀληθινοῦ,
κατέβα, φανερώσου κι ἄστραψε ἐδῶ πέρα
στὴ δόξα τῆς δικῆς σου γῆς καὶ τ᾿ οὐρανοῦ.
Στὸ δρόμο καὶ στὸ πάλεμα καὶ στὸ λιθάρι,
στῶν εὐγενῶν Ἀγώνων λάμψε τὴν ὁρμὴ
καὶ μὲ τ᾿ ἀμάραντο στεφάνωσε κλωνάρι
καὶ σιδερένιο πλάσε κι ἄξιο τὸ κορμί.
Κάμποι, βουνὰ καὶ πέλαγα φέγγουν μαζί σου
σὰν ἕνας λευκοπόρφυρος μέγας ναός.
Καὶ τρέχει στὸ ναὸ ἐδῶ προσκυνητής σου,
Ἀρχαῖο Πνεῦμ᾿ ἀθάνατο κάθε λαός. (Ἀσάλευτη Ζωή, 1896)
7. Κ. Παλαμάς , «Πατρίδες»
Εδώ ουρανός παντού κι ολούθε ήλιου αχτίνα,
και κάτι ολόγυρα σαν του Υμηττού το μέλι,
βγαίνουν αμάραντ’ από μάρμαρο τα κρίνα,
λάμπει γεννήτρα ενός Ολύμπου η θεία Πεντέλη.
Στην ομορφιά σκοντάβει σκάφτοντας η αξίνα,
στα σπλάχνα αντί θνητούς θεούς κρατά η Κυβέλη,
μενεξεδένιο αίμα γοργοστάζ’ η Αθήνα
κάθε που τη χτυπάν του Δειλινού τα βέλη.
Της ιερής ελιάς εδώ ναοί και οι κάμποι
ανάμεσα στον όχλο εδώ που αργοσαλεύει
καθώς απάνου σ’ ασπρολούλουδο μια κάμπη,
ο λαός των λειψάνων ζη και βασιλεύει
χιλιόψυχος, το πνεύμα και στο χώμα λάμπει,
το νιώθω, με σκοτάδια μέσα μου παλεύει
Εκεί που ακόμα ζουν οι Φαίακες του Ομήρου

4. ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
1ο
ΛΥΚΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ [4]
και σμίγ’ η Ανατολή μ’ ένα φιλί τη Δύση,
κι ανθεί παντού με την ελιά το κυπαρίσσι,
βαθύχρωμη στολή στο γαλανό του Απείρου
Πατρίδες! Αέρας, γη, νερό, φωτιά! Στοιχεία,
αχάλαστα και αρχή και τέλος των πλασμάτων,
σα θα περάσω στη γαλήνη των μνημάτων,
θα σας ξανάβρω, πρώτη και στερνή ευτυχία! 1895
8. Κώστας Βάρναλης , «Οι Μοιραίοι»
Μες την υπόγεια την ταβέρνα,
μες σε καπνούς και σε βρισιές
(απάνω στρίγγλιζε η λατέρνα)
όλ'η παρέα πίναμ' εψες'
εψές, σαν όλα τα βραδάκια,
να πάνε κάτου τα φαρμάκια.
Σφιγγόταν ένας πλάι στον άλλο
και κάπου εφτυούσε καταγής.
Ω! πόσο βάσανο μεγάλο
το βάσανο είναι της ζωής!
Όσο κι ο νους να τυραννιέται,
άσπρην ημέρα δε θυμιέται.
Ήλιε και θάλασσα γαλάζα
και βάθος τ' άσωτ' ουρανού!
Ω! της αυγής κροκάτη γάζα,
γαρούφαλα του δειλινού,
λάμπετε, σβήνετε μακριά μας,
χωρίς να μπείτε στην καρδιά μας!
Του ενός ο πατέρας χρόνια δέκα
παράλυτος, ίδιο στοιχειό'
τ' άλλου κοντόημερ' η γυναίκα
στο σπίτι λιώνει από χτικιό'
στο Παλαμήδι ο γιός του Μάζη
κ' η κόρη του Γιαβή στο Γκάζι.
- Φταίει το ζαβό το ριζικό μας!
- Φταίει ο Θεός που μας μισεί!
- Φταίει το κεφάλι το κακό μας!
- Φταίει πρώτ' απ' όλα το κρασί!
Ποιος φταίει; ποιος φταίει; Κανένα στόμα
δεν το βρε και δεν το 'πε ακόμα.
Έτσι στη σκότεινη ταβέρνα
πίνουμε πάντα μας σκυφτοί.
Σαν τα σκουλήκια, κάθε φτέρνα
όπου μας εύρει μας πατεί.
Δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα,
προσμένουμε, ίσως, κάποιο θάμα!
9. Λ. Μαβίλης , «Καλλιπάτειρα»
«Ἀρχόντισσα Ροδίτισσα, πῶς μπῆκες;
Γυναῖκες διώχνει μιὰ συνήθεια ἀρχαία
ἐδῶθε.» «Ἔχω ἕνα ἀνίψι, τὸν Εὐκλέα,
τρία ἀδέρφια, γιό, πατέρα, Ὀλυμπιονίκες·
νὰ μὲ ἀφήσετε πρέπει, Ἑλλανοδίκες,
κι ἐγὼ νὰ καμαρώσω μὲς τὰ ὡραῖα

5. ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
1ο
ΛΥΚΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ [5]
κορμιά, ποὺ γιὰ τὸ ἀγρίλι τοῦ Ἡρακλέα
παλεύουν, θαυμαστὲς ψυχὲς ἀντρίκειες.
Μὲ τὲς ἄλλες γυναῖκες δὲν εἶμ᾿ ὅμοια·
στὸν αἰῶνα τὸ σόι μου θὰ φαντάζει
μὲ τῆς ἀντρειᾶς τ᾿ ἀμάραντα προνόμια·
μὲ μάλαμα γραμμένο τὸ δοξάζει
σὲ ἀστραφτερὸ κατεβατὸ μαρμάρου
ὕμνος χρυσός, τοῦ ἀθάνατου Πινδάρου.»
10. Κ.Π.Καβάφης , «Ιθάκη»
Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,
να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,
τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,
αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή
συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.
Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι
που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους·
να σταματήσεις σ’ εμπορεία Φοινικικά,
και τες καλές πραγμάτειες ν’ αποκτήσεις,
σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ’ έβενους,
και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,
όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά·
σε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να πας,
να μάθεις και να μάθεις απ’ τους σπουδασμένους.
Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.
Aλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·
και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,
πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.
Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι.
Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο.
Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.
Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.
Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν.
11. Κωνσταντίνος Π. Καβάφης , «Θερμοπύλες».
Τιμή σ' εκείνους όπου στην ζωή των
ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες·
δίκαιοι κ' ίσοι σ' όλες των τες πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κ' ευσπλαχνία·
γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν

6. ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
1ο
ΛΥΚΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ [6]
είναι πτωχοί, πάλ' εις μικρόν γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε·
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους.
Και περισσότερη τιμή τους πρέπει
όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
κ' οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.
12. Λ. Πορφύρας , «Τὸ θέατρο»
Δὲν ξέρω πῶς νὰ σοῦ τὸ εἰπῶ. Μὰ ὁ δρόμος, χθὲς τὸ βράδυ,
μὲς στὴ σταχτιὰ τὴ συννεφιὰ σὰ θέατρο εἶχε γίνει.
Μόλις φαινόταν ἡ σκηνὴ στ᾿ ἀνάριο τὸ σκοτάδι
καὶ σὰ σκιὲς φαινόντανε μακριά μου οἱ θεατρίνοι.
Τὰ σπίτια πέρα κι οἱ αὐλὲς καὶ τὰ κλωνάρια ἀντάμα
ἔλεγες κι ἦταν σκηνικὰ παλιὰ καὶ ξεβαμμένα,
κι ἐκεῖνοι ἐβγαίναν κι ἔπαιζαν τ᾿ ἀλλόκοτό τους δράμα,
κι ἄκουγες βόγκους κι ἄκουγες καὶ γέλια εὐτυχισμένα.
Ἐγὼ δὲν ξέρω. Ἐβγαίνανε κι ἐσμίγαν κι ἐπαγαίναν
κι ἤτανε μιὰ παράσταση καὶ θλιβερὴ κι ὡραία.
Κι ἔβγαινε, Θέ μου! κι ἡ νυχτιὰ καθὼς ἐπαρασταίναν,
κι ἔβγαινε, Θέ μου! κι ἔριχνε τὴ μαύρη της αὐλαία.
13. Ναπολέων Λαπαθιώτης , «Νυχτερινό»
Μονάχη η φλόγα του κεριού μου,
κι απέναντί μου στο τραπέζι
θαρρείς το τέλος της προσμένει
λίγες στιγμές έχει να ζήσει
και μες στη νύχτα τρεμοπαίζει,
σα μια ψυχούλα φοβισμένη…
Απόξω έν’ άγρυπνο φεγγάρι
με κόπο χάνεται στα χάη
μιας ατελεύτητης ερήμου…
Σα να μη θέλει να πεθάνει,
μ’ αναλαμπές ψυχομαχάει
το ετοιμοθάνατο κερί μου…
Και το βαρύθυμο φεγγάρι,
που χρόνια τώρα έχει σωπάσει,
και το κερί μου που πεθαίνει,
και, μέσα, η σκοτεινή ψυχή μου,
χωρίς αιτία κι οι τρεις στην πλάση
είμαστε τόσο λυπημένοι…
14. Μαρία Πολυδούρη , «Κοντά σου»
Κοντά σου δεν αχούν άγρια οι ανέμοι.
Κοντά σου είνε η γαλήνη και το φως.
Στου νου μας τη χρυσόβεργην ανέμη
Ο ρόδινος τυλιέται στοχασμός.
Κοντά σου η σιγαλιά σα γέλιο μοιάζει
που αντιφεγγίζουν μάτια τρυφερά
κ’ αν κάποτε μιλάμε, αναφτεριάζει,
πλάι μας κάπου η άνεργη χαρά.

7. ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
1ο
ΛΥΚΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ [7]
Κοντά σου η θλίψη ανθίζει σα λουλούδι
κι’ ανύποπτα περνά μέσ’ στη ζωή.
Κοντά σου όλα γλυκά κι’ όλα σα χνούδι,
σα χάδι, σα δροσούλα, σαν πνοή.
15. Κώστας . Γ. Καρυωτάκης, «Τελευταίο ταξίδι»
Καλό ταξίδι, αλαργινό καράβι μου, στου απείρου
και στης νυχτός την αγκαλιά, με τα χρυσά σου φώτα!
Να 'μουν στην πλώρη σου ήθελα, για να κοιτάζω γύρου
σε λιτανεία να περνούν τα ονείρατα τα πρώτα.
Η τρικυμία στο πέλαγος και στη ζωή να παύει,
μακριά μαζί σου φεύγοντας πέτρα να ρίχνω πίσω,
να μου λικνίζεις την αιώνια θλίψη μου, καράβι,
δίχως να ξέρω πού με πας και δίχως να γυρίσω!
16. Γιάννης Ρίτσος , ''Τζιτζίκια στήσαν το χορό'' .
Τζιτζίκια στήσαν το χορό
στο ντάλα μεσημέρι
και στέκουν γύρω τα παιδιά
και παίζουν παλαμάκια
Μια πεταλούδα διάφανη
πορτοκαλιά και μαύρη
στου γέρου κόσμου στάθηκε
τα φρύδια επάνω - αντήλιο
κι έπαιζε και κρυφόγνεφε
της πίκρας μαντηλάκι
17. Οδυσσέας Ελύτης , Κάτω στης μαργαρίτας τ' αλωνάκι
Κάτω στης μαργαρίτας
τ' αλωνάκι, στήσαν χορό
τρελό τα μελισσόπουλα.
Ιδρώνει ο ήλιος, τρέμει το
νερό. Φωτιάς σουσάμια σιγοπέφτουνε
Στάχυα ψηλά λυγίζουνε το μελαμψό ουρανό.
Πέρα μέσα στα χρυσά νταριά
κοιμούνται αγοροκόριτσα.
Ο ύπνος τους μυρίζει πυρκαγιά.
Στα δόντια τους
ο ήλιος σπαρταράει.
Απ’ τη μασχάλη τους γλυκά στάζει το μοσχοκάρυδο.
18. Οδυσσέας Ελύτης , Προσανατολισμοί
Έτσι μιλώ για ‘σένα και για ‘μένα..
Επειδή σ’ αγαπάω και στην αγάπη
ξέρω να μπαίνω σαν πανσέληνος
από παντού, για ‘σένα
μέσα στα σεντόνια, να μαδάω λουλούδια κι έχω τη δύναμη.
Αποκοιμισμένο, να φυσάω να σε πηγαίνω παντού,
σ’ έχουν ακούσει τα κύματα πως χαϊδεύεις,
πως φιλάς, πως λες ψιθυριστά το «τι» και το «ε.»
Πάντα εμείς το φως κι η σκιά.
Πάντα εσύ τ’ αστεράκι και πάντα εγώ το σκοτάδι,
πάντα εσύ το πέτρινο άγαλμα και πάντα εγώ η σκιά πού μεγαλώνει.
Το κλειστό παντζούρι εσύ, ο αέρας πού το ανοίγει εγώ.
Επειδή σ’ αγαπάω και σ’ αγαπάω.

8. ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
1ο
ΛΥΚΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ [8]
Πάντα εσύ το νόμισμα και εγώ η λατρεία που το εξαργυρώνει
τόσο η νύχτα, τόσο η βοή στον άνεμο.
Τόσο η ελάχιστη σου αναπνοή που πια
δεν έχω τίποτε άλλο μες στους τέσσερις τοίχους,
το ταβάνι, το πάτωμα να φωνάζω από ‘σένα
και να με χτυπά η φωνή μου
να μυρίζω από ‘σένα και ν’ αγριεύουν οι άνθρωποι.
Επειδή το αδοκίμαστο και το απ’ αλλού φερμένο
δεν τ’ αντέχουν οι άνθρωποι κι είναι νωρίς, μ’ ακούς;
Είναι νωρίς ακόμη μέσα στον κόσμο αυτόν αγάπη μου
να μιλώ για ‘σένα και για μένα.
19. Γ. Σεφέρης , «Επί ασπαλάθων…»
Ήταν ωραίο το Σούνιο τη μέρα εκείνη του Ευαγγελισμού
πάλι με την άνοιξη.
Λιγοστά πράσινα φύλλα γύρω στις σκουριασμένες πέτρες
το κόκκινο χώμα κι ασπάλαθοι
δείχνοντας έτοιμα τα μεγάλα τους βελόνια
και τους κίτρινους ανθούς.
Απόμακρα οι αρχαίες κολόνες, χορδές μιας άρπας αντηχούν
ακόμη…
Γαλήνη.
- Τι μπορεί να μου θύμισε τον Αρδιαίο εκείνον ;
Μια λέξη στον Πλάτωνα θαρρώ , χαμένη στου μυαλού
τ’ αυλάκια
τ’ όνομα του κίτρινου θάμνου
δεν άλλαξε από κείνους τους καιρούς.
Το βράδυ βρήκα την περικοπή :
«τον έδεσαν χειροπόδαρα» μας λέει
«τον έριξαν χάμω και τον έγδαραν
τον έσυραν παράμερα τον καταξέσκισαν
απάνω στους αγκαθερούς ασπαλάθους
και πήγαν και τον πέταξαν στον Τάρταρο, κουρέλι».
Έτσι στον κάτω κόσμο πλέρωνε τα κρίματά του
ο Παμφύλιος Αρδιαίος ο πανάθλιος τύραννος. 31 του Μάρτη 1971
20. Ανδρέας Εμπειρίκος , Ενδοχώρα [Τρία αποσπάσματα]
1.
Λίγα κοσμήματα στη χλόη. Λίγα διαμάντια στο σκοτάδι.
Μα η πεταλούδα που νύκτωρ εγεννήθη μας αναγγέλλει την
Αυγή, σφαδάζουσα στο ράμφος της πρωίας.
2.
Η ποίησις είναι ανάπτυξι στίλβοντος ποδηλάτου. Μέσα της
Όλοι μεγαλώνουμε. Οι δρόμοι είναι λευκοί. Τα’ άνθη μιλούν.
Από τα πέταλά τους αναδύονται συχνά μικρούτσικες παιδίσκες.
Η εκδρομή αυτή δεν έχει τέλος.
3.
Είναι τα βλέφαρά μου διάφανες αυλαίες.
Όταν τ΄ ανοίγω βλέπω εμπρός μου ό,τι κι αν τύχει.
Όταν τα κλείνω βλέπω εμπρός μου ό,τι ποθώ.
21. Νίκος Εγγονόπουλος , Το γλωσσάριο των ανθέων
Την ποίησιν ή την δόξα;
την ποίηση
το βαλάντιο ή την ζωή;
τη ζωή
Χριστόν ή Βαρραββάν;
Χριστόν
την Γαλάτειαν ή μιαν καλύβην;
την Γαλάτεια

9. ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
1ο
ΛΥΚΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ [9]
την Τέχνη ή τον θάνατο;
την Τέχνη
τον πόλεμο ή την ειρήνη;
την ειρήνη
την Ηρώ ή τον Λέανδρο;
την Ηρώ
την σάρκα ή τα οστά;
την σάρκα
τη γυναίκα ή τον άνδρα;
τη γυναίκα
το σχέδιον ή το χρώμα;
το χρώμα
την αγάπη ή την αδιαφορία;
την αγάπη
το μίσος ή την αδιαφορία;
το μίσος
τον πόλεμο ή την ειρήνη;
τον πόλεμο
νυν ή αεί
αεί
αυτόν ή άλλον;
εσένα
το άλφα ή το ω ωμέγα;
το άλφα
την εκκίνηση ή την άφιξη;
την εκκίνηση
την χαράν ή την λύπην;
την χαρά
την λύπην ή την ανίαν
την λύπη
τον άνθρωπο ή τον πόθο;
τον πόθο
τον πόλεμο ή την ειρήνη;
την ειρήνη
να αγαπιέσαι ή να αγαπάς
να αγαπώ
22. Εμπειρίκος Ανδρέας , « Τριαντάφυλλα στο Παράθυρο»
Σκοπός της ζωής μας δεν είναι η χαμέρπεια.
Yπάρχουν απειράκις ωραιότερα πράγματα και απ' αυτήν την αγαλματώδη παρουσία του περασμένου έπους.
Σκοπός της ζωής μας είναι η αγάπη.
Σκοπός της ζωής μας είναι η ατελεύτητη μάζα μας.
Σκοπός της ζωής μας είναι η λυσιτελής παραδοχή της ζωής μας και της κάθε μας ευχής εν παντί τόπω εις πάσαν στιγμήν εις
κάθε ένθερμον αναμόχλευσιν των υπαρχόντων.
Σκοπός της ζωής μας είναι το σεσημασμένον δέρας της υπάρξεώς μας.
(από την Yψικάμινο, Άγρα 1980)
23. Εμπειρίκος Ανδρέας , «Ως Έργον Ατελεύτητον»
H μέθη των κυμάτων είναι μήνυμα
Που πάει ο ποντοπόρος στην καλή του
Γαλήνια νύχτα το βελούδο της σιγής
Mέσα στ' αστέρια που κυλούν στην πρύμη
Για το ταξίδι των ιστών για το ταξίδι των αρμάτων
Aρματωσιάς μιας σκούνας ηνιόχου
Tεθρίππου βαίνοντος προς την χαρά
καταυλισμών ατσίγγανων με κοριτσάκια
Πιο θελκτικά κι' από τα μάτια τους
Όταν σκιρτούν στην πάχνη της πρωίας. (από την Eνδοχώρα, Άγρα 1980)

10. ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
1ο
ΛΥΚΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ [10]
ΟΜΑΔΑ 1η
ΠΟΙΗΜΑΤΑ : 1 , 7 , 12 , 18
ΕΡΓΑΣΙΕΣ
1. '' Προσανατολισμοί '' - « Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν» : Nα εντάξετε τα ποιήματα στην
παραδοσιακή ή στην μοντέρνα ποίηση και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας παραθέτοντας 3
χαρακτηριστικά μορφής και 3 περιεχομένου για το καθένα τους.
2. α . Να κατατάξετε και τα 4 ποιήματα στη σωστή θέση στη γραμμή εξέλιξης από την
παραδοσιακή στη μοντέρνα ποίηση και να ανιχνεύσετε το λογοτεχνικό ρεύμα στο οποίο ανήκει
το καθένα.
β. '' Προσανατολισμοί '' - « Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν» : Να εντοπίσετε τις πιο «ποιητικές» και
τις πιο «καθημερινές» λέξεις στα δύο ποιήματα.
3. «Θέατρο» : Να εντοπίσετε 5 από τα σύμβολα που υπάρχουν στο ποίημα , να αναλύσετε τον
συμβολισμό τους και να τα κατατάξετε σε κατηγορίες ανάλογα με το είδος τους ( π.χ .
πρόσωπα, αντικείμενα , φυσικά φαινόμενα , εικόνες , ήχοι …)
4. «Πατρίδες»: » : Να ανιχνεύσετε το λογοτεχνικό ρεύμα στο οποίο ανήκει το παραπάνω ποίημα
και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας παραθέτοντας 5 χαρακτηριστικά του.
5. « Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν » : Να ανιχνεύσετε το λογοτεχνικό ρεύμα στο οποίο ανήκει το
παραπάνω ποίημα και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας παραθέτοντας 5 χαρακτηριστικά
του.
ΟΜΑΔΑ 2η
ΠΟΙΗΜΑΤΑ : 3 , 6 , 13 , 19, 22
ΕΡΓΑΣΙΕΣ
1. «Ὁ Ὀλυμπιακὸς Ὕμνος»' - «Επί ασπαλάθων…» : Nα εντάξετε τα ποιήματα στην
παραδοσιακή ή στην μοντέρνα ποίηση και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας παραθέτοντας 3
χαρακτηριστικά μορφής και 3 περιεχομένου για το καθένα τους.
2. α . Να κατατάξετε και τα 5 ποιήματα στη σωστή θέση στη γραμμή εξέλιξης από την
παραδοσιακή στη μοντέρνα ποίηση και να ανιχνεύσετε το λογοτεχνικό ρεύμα στο οποίο
ανήκει το καθένα.
β. «Ὁ Ὀλυμπιακὸς Ὕμνος»' - «Επί ασπαλάθων…» : Να εντοπίσετε τις πιο «ποιητικές» και τις
πιο «καθημερινές» λέξεις στα δύο ποιήματα.
3. «Νυχτερινό» : Να εντοπίσετε τα σύμβολα που υπάρχουν στο ποίημα , να αναλύσετε τον
συμβολισμό τους και να τα κατατάξετε σε κατηγορίες ανάλογα με το είδος τους ( π.χ .
πρόσωπα, αντικείμενα , φυσικά φαινόμενα , εικόνες , ήχοι …)
4. «Ο Βοριάς που τ’ αρνάκια παγώνει» : Να ανιχνεύσετε το λογοτεχνικό ρεύμα στο οποίο ανήκει
το παραπάνω ποίημα και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας παραθέτοντας 5 χαρακτηριστικά
του.
5. « Τριαντάφυλλα στο Παράθυρο» » : Να ανιχνεύσετε το λογοτεχνικό ρεύμα στο οποίο ανήκει
το παραπάνω ποίημα και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας παραθέτοντας 5 χαρακτηριστικά
του.
ΟΜΑΔΑ 3η
ΠΟΙΗΜΑΤΑ : 4 ,14 , 17 , 21
ΕΡΓΑΣΙΕΣ
1. «Το γλωσσάριο των ανθέων » - «Εις τον Ιερόν Λόχον»: Nα εντάξετε τα ποιήματα στην
παραδοσιακή ή στην μοντέρνα ποίηση και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας παραθέτοντας 3
χαρακτηριστικά μορφής και 3 περιεχομένου για το καθένα τους.

11. ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
1ο
ΛΥΚΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ [11]
2. α . Να κατατάξετε και τα 5 ποιήματα στη σωστή θέση στη γραμμή εξέλιξης από την
παραδοσιακή στη μοντέρνα ποίηση και να ανιχνεύσετε το λογοτεχνικό ρεύμα στο οποίο
ανήκει το καθένα.
β. «Εις τον Ιερόν Λόχον» - «Κοντά σου» : Να εντοπίσετε τις πιο «ποιητικές» και τις πιο
«καθημερινές» λέξεις στα δύο ποιήματα.
3. «Κοντά σου» : Να εντοπίσετε τα σύμβολα που υπάρχουν στο ποίημα , να αναλύσετε τον
συμβολισμό τους και να τα κατατάξετε σε κατηγορίες ανάλογα με το είδος τους ( π.χ .
πρόσωπα, αντικείμενα , φυσικά φαινόμενα , εικόνες , ήχοι …)
4. «Κοντά σου»» : Να ανιχνεύσετε το λογοτεχνικό ρεύμα στο οποίο ανήκει το παραπάνω ποίημα
και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας παραθέτοντας 5 χαρακτηριστικά του.
5. «Κάτω στης μαργαρίτας τ' αλωνάκι» » : Να ανιχνεύσετε το λογοτεχνικό ρεύμα στο οποίο
ανήκει το παραπάνω ποίημα και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας παραθέτοντας 5
χαρακτηριστικά του.
ΟΜΑΔΑ 4η
ΠΟΙΗΜΑΤΑ : 5 , 8 , 10 , 15 , 23
ΕΡΓΑΣΙΕΣ
1. «Ως Έργον Ατελεύτητον» - «Οι Μοιραίοι» : Nα εντάξετε τα ποιήματα στην παραδοσιακή ή
στην μοντέρνα ποίηση και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας παραθέτοντας 3 χαρακτηριστικά
μορφής και 3 περιεχομένου για το καθένα τους.
2. α . Να κατατάξετε και τα 5 ποιήματα στη σωστή θέση στη γραμμή εξέλιξης από την
παραδοσιακή στη μοντέρνα ποίηση και να ανιχνεύσετε το λογοτεχνικό ρεύμα στο οποίο
ανήκει το καθένα.
β. «Ως Έργον Ατελεύτητον» - «Οι Μοιραίοι : Να εντοπίσετε τις πιο «ποιητικές» και τις πιο
«καθημερινές» λέξεις στα δύο ποιήματα.
3. «Ιθάκη» : Να εντοπίσετε 5 από τα σύμβολα που υπάρχουν στο ποίημα , να αναλύσετε τον
συμβολισμό τους και να τα κατατάξετε σε κατηγορίες ανάλογα με το είδος τους ( π.χ .
πρόσωπα, αντικείμενα , φυσικά φαινόμενα , εικόνες , ήχοι …)
4. «Ως Έργον Ατελεύτητον» - «Αποχαιρετισμός» : Να ανιχνεύσετε το λογοτεχνικό ρεύμα στο
οποίο ανήκουν τα παραπάνω ποιήματα και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας παραθέτοντας 3
χαρακτηριστικά για το καθένα τους.
5. Κ. Καρυωτάκης : Καταγράψτε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της θεματολογίας και της
ποιητικής γραφής του ξεχωριστού αυτού ποιητή.
ΟΜΑΔΑ 5η
ΠΟΙΗΜΑΤΑ : 2 , 9 , 11 , 16 , 20
ΕΡΓΑΣΙΕΣ
1. «Εις την θανούσαν κόρην» - ''Τζιτζίκια στήσαν το χορό'' : Nα εντάξετε τα ποιήματα στην
παραδοσιακή ή στην μοντέρνα ποίηση και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας παραθέτοντας 3
χαρακτηριστικά μορφής και 3 περιεχομένου για το καθένα τους.
2. α . Να κατατάξετε και τα 5 ποιήματα στη σωστή θέση στη γραμμή εξέλιξης από την
παραδοσιακή στη μοντέρνα ποίηση και να ανιχνεύσετε το λογοτεχνικό ρεύμα στο οποίο
ανήκει το καθένα.
β. ''Τζιτζίκια στήσαν το χορό'' - «Καλλιπάτειρα» : Να εντοπίσετε τις πιο «ποιητικές» και τις
πιο «καθημερινές» λέξεις στα δύο ποιήματα.
3. «Θερμοπύλες» : Να εντοπίσετε 5 από τα σύμβολα που υπάρχουν στο ποίημα , να αναλύσετε
τον συμβολισμό τους και να τα κατατάξετε σε κατηγορίες ανάλογα με το είδος τους ( π.χ .
πρόσωπα, αντικείμενα , φυσικά φαινόμενα , εικόνες , ήχοι …)

12. ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
1ο
ΛΥΚΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ [12]
4. «Ενδοχώρα» [Τρία αποσπάσματα] - «Καλλιπάτειρα» : Να ανιχνεύσετε το λογοτεχνικό
ρεύμα στο οποίο ανήκουν τα παραπάνω ποιήματα και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας
παραθέτοντας 3 χαρακτηριστικά για το καθένα τους.
5. Κ. Π. Καβάφης: Καταγράψτε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της θεματολογίας και της ποιητικής
γραφής του ξεχωριστού αυτού ποιητή.
ΡΑΣΙΔΑΚΗ ΠΗΝΕΛΟΠΗ
1ο ΛΥΚΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ