Op 17 november 2016 vond de Werelddag van de Stedenbouw plaats in Antwerpen. Met als titel 'Elementaire deeltjes. Vaardigheden voor succesvolle participatie' focuste de Werelddag op burgerparticipatie, een verplicht onderdeel van het ruimtelijk beleid op alle politieke niveaus. Presentatie Dorpshubs. Wat en Hoe?: Dieter Hoet (Westhoekoverleg)
4. Aanleiding
• Westhoekoverleg kreeg in 2014 de kans om deel te nemen
aan Service Design traject van het Agentschap
Ondernemen.
– dienstverlening (van de overheid) beter afstemmen op
de vraag en noden van de gebruiker (integrale en
mensgerichte benadering).
• Thema mobiliteit = snel gemaakt.
– Inwoners verzeilen in ‘vervoersarmoede of ‘armoede
op platteland’.
• Westhoekoverleg, Design Vlaanderen, De Lijn, VVSG en
Fietsberaad werkten in 2015 samen met designbureau
Yellow Window aan een Service Design Traject
9. Beleidsadvies
• Theoretisch wiel met 4 bouwstenen om te voorzien in de
verplaatsingsbehoefte
• Westhoekgemeenten kunnen nu aan de slag met die bouwstenen
10. 1.
Hoe de kwaliteit van het Openbaar vervoer
verbeteren in een periode van besparingen?
11. 2.
Hoe kan het gebruik van verschillende modi om van
punt a naar punt b te gaan geoptimaliseerd worden?
15. Dorpspunt
• Minder verplaatsingen
– Diensten IN het dorp
• Leefbaarheid van de
dorpen
– Ontmoeting/ sociale
cohesie
– Voor en door burgers
(actieve betrokkenheid!)
• Gemakkelijk bereikbaar
met de fiets/
vertrekpunt
16. • Welke functie het dorpspunt heeft, is sterk
afhankelijk van welke dienstverlening er op
vandaag nog allemaal aanwezig is...
• Het gaat om versterking, geen concurrentie
geen enkel dorpspunt zal hetzelfde zijn!
23. 23
DANK VOOR UW AANDACHT
Dieter Hoet – Westhoekoverleg - info@westhoekoverleg.be - 051 51 94 56
Lien De Vos – Westhoekoverleg – welzijnsplatform@westhoekoverleg.be 051 51 94 35
Notes de l'éditeur
De Westhoek omvat 3 arrondissementen:
Veurne, Diksmuide, Ieper 18 gemeenten
De Westhoek bestaat uit aantal kernsteden (nog altijd minder dan 50.000 inw. Ieper is bv. grootste met 34.978 inw) + 3 kuststeden (De Panne, Koksijde en Nieuwpoort) + plattelandsgemeenten
Het is voornamelijk bij de knelpunten binnen plattelandsgemeenten dat ik zal stilstaan. Wonen op het platteland heeft zo zijn voordelen maar brengt daarnaast een aantal specifieke knelpunten met zich mee.
2014: VVSG adviseert Agentschap Ondernemen om Service Design traject in landelijke regio te organiseren: Aanbod richting WHO
Mobiliteit: Westhoek = meest uitgestrekte lande. Regio Vlaanderen met 18 gemeenten. Het gebrek aan mob. Is een belangrijke issue. Uitgestrektheid, perifere ligging, stijgende centralisatie van dienstverlening OV richting centrumsteden = basis.
Service Design Traject = een onderzoekstraject en methodiek om goede (gebruikers)ervaringen te creëren en bestaande ervaringen verbeteren.
De ervaring van de gebruiker staat dus centraal.
Participatie! Samen met alle betrokkenen (gebruiker + aanbieder + begunstigde) wordt er gezocht naar oplossingen (workshops, interviews, ideeën,…).
Waardevolle nieuwe dienstverlening ontwerpen en/of reeds bestaande diensten verbeteren.
Duurzame en toegankelijke mobiliteit in de Westhoek
Gaat niet alleen over Openbaar Vervoer maar ook over fiets als functioneel vervoersmiddel, auto(delen), vrijwilligersvervoer,…
Wat kan een antwoord zijn op de vastgestelde vervoersarmoede?
Onderzoek moest focussen op noden/behoeften van de gebruiker van mobiliteit en van de inwoners van deze streek.
jeugd/jongvolwassenen:
zoeken naar autonomie; zijn nog altijd afhankelijk van ouders; beginnen aan hogere studies; hebben al dan niet een rijbewijs, kunnen al dan niet beschikken over een auto.
ouderen:
ze verliezen autonomie; minder mogelijkheid tot fietsen; rem om auto te nemen; er komt een moment dat er geen auto meer is; behoeften aan verplaatsingen veranderen; meer verplaatsingen houden verband met gezondheid.
kansarmen:
mensen die om sociaal-economische redenen in vervoersarmoede belanden. Mobiliteit is een sleutelelement om uit hun situatie te geraken (toegang tot vorming, toegang tot werk)
‘champions’/early adopters:
burgers en gezinnen die open staan voor een meer duurzame manier van leven; bereid tot andere vormen van mobiliteit en afhankelijkheid van auto af te bouwen. Potentiële voorbeeld-functie voor anderen.
3 lagen: lokaal – regionaal – supra-regionaal
Lokaal – regionaal niveau = onduidelijk
Lokaal = schoolgaande jeugd + belbussen => traag
Extra niveau toevoegen = snelbusverbinding op grote assen
Voetganger, fiets, bus, belbus, (deel)auto, vrijwilligersvervoer focus op verbinden thuis – snelbusverbinding = > dorpshub
Regie: samenbrengen en coördineren OV
OF
Maar hoe de kwaliteit van het Openbaar Vervoer verbeteren in een periode van besparingen ?
Twee basisopties worden voorgesteld:
het versterken en het verduidelijken van de hiërarchie in het Openbaar Vervoer met als doel snellere verbindingen te creëren
het organiseren van een regie: het samenbrengen en coördineren van alle middelen om aan de vraag te voldoen in plaats van de te grote versnippering van het aanbod vandaag
Leesbaarheid van het systeem
(Digitaal) platform: alle info van OV, zelfhulp, beschikbaarheid van deelfietsen en deelwagens, …
Hulplijn biedt een vangnet voor alle gebruikers en is gekoppeld aan de regiefunctie van OV en alternatieven
Het combineren van verschillende modi om van punt a naar punt b te gaan en terug is alleen mogelijk als de informatie duidelijk en beschikbaar is.
de informatie is vandaag nog te versnipperd. Twee complementaire maatregelen worden voorgesteld om de kloof te dichten:
het oprichten van een digitaal platform waar alle informatie van Openbaar Vervoer en van zelfhulp beschikbaar is in real time
het openen van een hulplijn waar gebruikers van Openbaar Vervoer altijd terecht kunnen vooral als ze tijdens hun traject in nood zitten en geen oplossing / aansluiting vinden om hun traject verder te zetten.
Fiets als voor en natransport
Westhoek = fietsregio voor recreatief fietsen, maar weinig functioneel gebruik
Stimuleren fietsgebruik + verhogen veiligheid van de trajecten en fietsenstalling.
Stimuleren: fietsvergoeding, douches en kleedkamers, promo e-bike, rolmodellen, …
Stappen en fietsen = dé basis voor verplaatsing van thuis naar dorpspunt.
Dorpspunt = voorbeeldaanpak om veilig te stallen + nabijheid halte snelbussen,
Snelbuslijnen = opportuniteiten voor de fiets.
Snelbuslijnen = Kunnen mensen stimuleren om de fiets te nemen voor korte verplaatsing van thuis naar snelbushalte
OF
De Westhoek is een fietsregio met een sterk uitgebouwd netwerk voor recreatief fietsen. De fiets wordt echter weinig gebruikt voor functionele doeleinden. De auto vervangen door de fiets heeft vooral te maken met gedragsverandering. Verschillende acties kunnen dit soort gedragsverandering stimuleren:
snelle en veilige fietspaden
veilige stalling, dicht bij de deur, douches en kleedkamers op de werkvloer, …
stimulerende acties van werkgevers: fietsvergoeding, tijd op de fiets wordt gecompenseerd
het promoten van e-bike, die toelaat om langere afstanden af te leggen
promoten van combinatie van fiets met andere modi (auto delen, Openbaar Vervoer). ook hier speelt de veilige stalling een rol.
rolmodellen
Dorpspunt = makkelijk bereikbare en aantrekkelijke plaats per fiets waar mensen verzamelen om verder het openbaar vervoer te nemen of opgepikt te worden. Sociale ontmoetingsplek, lokale aankopen, fietsschool, …
Zelforganisatie = elkaar helpen om verplaatsingen te doen dmv vrijwilligers, carpooling of autodelen, ...
OF
De dorpshub is een optie om tegen de trend in te gaan en de diensten terug dichter bij de mensen te brengen.
de plaats in het dorp of de wijk waar ik naartoe ga (te voet, met de fiets) om van daar het openbaar vervoer te nemen of opgepikt te worden;
een plaats waar het gezellig en veilig wachten is; waar ik mijn fiets veilig kan stallen;
een winkel waar ik basisaankopen kan doen, maar waar ik ook pakjes kan laten afgeven, waar ik mijn strijk kan afzetten en terug oppikken, waar ik basisaankopen kan doen;
een sociale ontmoetingsplaats, dorpscafé, waar vrijwilligerswerking wordt gestimuleerd en ondersteund.
Zelfhulp betekent dat we elkaar helpen om onze verplaatsingen te optimaliseren.