Grupo de Investigación sobre Aprendizaje entre Iguales (GRAI) Institut de Ciències de l’Educació de la Universitat Autònoma de Barcelona

1. Irakurketa konpetentzia hobetzeko
ikasleekin eta familiekin
berdinen arteko tutoretza programa
Bikoteka
Irakurtzen

2. Zer da Bikoteka Irakurtzen programa?
Irakurketa konpetentzia hobetzeko hezkuntza programa bat da. Bartzelonako
Unibertsitate Autonomoko Grupo de Investigación sobre Aprendizaje entre
Iguales (GRAI) (Institut de Ciències de l’Educació de la Universitat Autònoma
de Barcelona ) bultzaturikoa
Berdinen arteko tutoretzan oinarritua dago: ikasle bikoteek antolatutako
elkarrekintza gidoi baten bidez ikasten dute.
“ Tutorea den ikasleak ikasi egiten du irakasteak ikasteko modu onenetakoa
delako, eta tutorezatua den ikasleak aldiz ikasten du bere beharretarako
etengabeko laguntza ematen zaiolako.
Programa honek berdinen arteko tutoretza, familiaren inplikazioa eta
ikastetxeen arteko irakasle kooperatiboen sareen bitartezko formazioa
uztartzen ditu.

3. 1. Irakurketa konpetentzia hobetu, batez ere irakurketaren ulermena,
ikasleen arrakastarako ezinbesteko elementua izanik.
2. Ikasleen arteko kooperazioa edo elkarlan gaitasuna hobetu.
3. Irakasleei metodologi inklusiboak proposatu.
4. Ikastetxeen artean kooperazio lanerako Sarea eskaini; bertan
Bikoteka Irakurtzen programan elkartrukatze eta elkar lana sustatuz.
5. Eskolako zereginetan familien inplikazioa areagotu.
Bikoteka Irakurtzenek dituen
helburuak

4. A)
Tutoría entre
iguales
B)
Implicación
familiar
C)
Competencia
lectora
D)
Formación en
Red de
centros
Kontzeptu oinarriak

5. Kooperazio metodologiak (Duran, 2007)
Hezkuntza inklusiboa
Aprendizaiaren motorra
Ezagutza gizartearen oinarrizko konpetentzia
Trebetasun demokratikoen garapena
A. Berdinen arteko tutoretza
Berdinen arteko tutoretza munduko herrialde askotan erabiltzen da, eta
hezkuntza adituek diotenez instrukziorako eraginkorrenetakoa den praktiketako
bat dugu.
(UNESCO, Topping, 2000)

6. Inter -
dependencia
positiva
(objetivo común)
Responsabilidad
Individual
Habilidades
Sociales
Inter-
acción
cara a
cara
Auto-
Reflexión
de equipo
(Johnson, Johnson i Holubec, 1999)
Kooperazioarako baldintzak
A. Berdinen arteko tutoretza

7. A. Berdinen arteko tutoretza
Berdinen arteko tutoretza
ROL FINKOA
( desberdintasun maila handiagoa)
Adin desberdinak
Adin berekoak
ROL TRUKATUA
(desberdintasun maila txikiagoa)
Adin desberdinak
Adin berekoak
Aprendizai kooperatibo metodo bat dugu, non ikasleen artean bikoteak
sortzen dira. ikasleen bakoitzaren eginbeharraren arabera erlazioa
asimetrikoak daude: tutorea eta tutoretza jasotzen duena. (Duran, 2007)
“Ikasleen elkar eraginak ikasteko aukerak bihurtzen ditu” (Duran, 2007)

8. A. Berdinen arteko tutoretza
Ikasketa esanguratsua: Irakasleek ondo antolatutako tutorea eta
tutorizatua elkar eraginaren bitartez.
Laguntza egokituak eta pertsonalizatuak: Diseinatutako elkar
ekintza hauek tutoreari ikasleen beharretara egokitutako laguntzak
emateko aukera ematen dio.
Kooperatzeko aukera: tutorea eta tutoretza jasotzen duenak
helburu komun bat dute, irakurketa konpetentzia hobetzea.
Inklusioa hezkuntzarako instrukzioa estrategia: desberdintasuna
elementu positibotzat aitortzen du.
Bikoteka irakurtzen kooperazioa eta irakurketa konpetentzia uztartzen ditu,
ezagutzaren gizarte demokratikorako elementu klabe gisa.

9. A. Berdinen arteko tutoretza
Tutoretzaren inguruan egindako ikerketek erakusten dute ...
1. Bikotea osatzen duten bi ikasleek etekin akademikoa
ateratzen dute (batez ere tutore lana egiten duenak).
2. Trebetasun psikosozialen garapena.
3. Eskolako jardueretan inplikazioa
4. Ikasle moduan auto-estima eta ardura
5. Tutoreen asebetetzea emandako laguntzagatik.

10. A. Berdinen arteko tutoretza
Berdinen arteko tutoretza arrakasta izateko baldintzak:
1. Materialaren prestaketa eta tutore-tutorizatuaren erlazioa
ondo egituratua.
2. Rol bakoitzari buruzko hasierako formazioa ikasleei.
3. Funtzionamendua finkatzeko denbora.
4. Laguntzak eskaintzea (irakaslearen bitartekari rola)
5. Egindako aurrerapenen elikatzea eskaintzea (bikoteen
ebaluazio jarraibideak.
(Duran, 2007)

11. B. Familiaren inplikazioa
Bikoteka irakurtzen programak familien parte hartzea bultzatzen
du: familiei etxean eskolako lanetan laguntzeko aukera ematen die.
Bi oinarrizko elementu Bikoteka irakurtzen programan:
1. Familien benetako inplikazioa
2. Eskolaren eta familiaren helburuen koherentzia eta
jarraipena
La colaboración de los miembros familiares (padres, abuelos, hermanos, tíos, primos...)
en el proceso de aprendizaje influencia positivamente en los resultados académicos
(Wolfendale & Topping,1996)

12. B. Familiaren inplikazioa
Ikerketak familien inplikazioari buruz zera esaten du:
1. Eskolako emaitzak hobetzen ditu eta eskolako hezkuntza
kalitatea, ikaslearekin komunikazioa espazioak irekitzen ditu
eta familiak eskolako zereginetara hurbiltzen ditu.
(Martínez,1992, Ofsted, 2000, Wolfendale & Topping,1996)
2. Eskola eta familiaren arteko koherentzia eta hezkuntza
helburuen jarraipena: ikasketa prozesuan emaitzak hobetzeko
elementu garrantzitsuenetako bat da.

13. C. Irakurketa konpetentzia
Oinarrizko konpetentzia bat dugu, irakurketak ikaslearen
autonomiaren garapena bultzatzen du.
Irakurketaren ulermena irakurketaren muina da.
Testuak ulertzea irakaste prozesu zehatza eskatzen du:
Irakurri aurretik: aurre ezagutzak eta hipotesiak.
Irakurtzen ari garenean: atentzioaren gidaritza, ulertutakoa
ziurtatzea.
Irakurri ondoren: Inferentziak egin (interpretazioak, ondorioak).
Irakurlea subjektu aktiboa: berak ematen baitio esanahia eta zentzua
testuari berak dituen aurre ezagutzak eta irakurtzeko dituen
helburuen arabera.
Leer es un proceso de interacción entre el lector y el texto, a partir del cual el lector
intenta satisfacer los objetivos que guían su lectura (Solé,I., 1992)

14. C. Irakurketa konpetentzia
Irakurketa konpetentziak sakontze maila desberdinak hartzen ditu
eskolaratze prozesuan eta bizitzan zehar
Bikoteka Irakurtzen programak irakurketa egoera errealak sortu
nahi ditu: ikaslearen egunerokotik hartutako testuak erabiliz.
Testuak aukeratzeko 3 irizpide:
a) Formatuen aniztasuna (testu jarraiak eta etenak)
b) Ikaslearen adinari egokitutako zailtasunak.
c) Esanahi osoa duten edukiak ikaslearen interesa eta
ulermenaren zentzua eraikitzen lagunduko dutenak.

15. IRAKURRI AURRETIK: aurre ezagutzak piztu,
irudien irakurketa, izenburua, aurre hartu eta
hipotesiak...
IRAKURKETA GAUZATZERAKOAN: hipotesiak
baieztatu, ulermenaren erregulazioa ...
IRAKURRI ONDOREN

16. D. Ikastetxeen sare formazioa.
Irakasleen arteko sareak aukera handiak ematen
ditu bai eurak ezagutzaren sortzaile gisa euren
burua ikusteko, bai esperimentatzeko,bai
ebaluatzeko edota eskolaren aldaketa sustatzen
duten esperientzia berritzaileak zabaltzeko.
.
Fernández 2007

17. D. Ikastetxeen sare formazioa.
 Helburuak:
 Programaren praktika gauzatzeko formazioa eta
egitura eskaintzea.
 Berrikuntza ikastetxeetara eramatea, eskolako
ohiko zeregin modura.
 Norberaren garapen profesionala areagotzeko
norberaren praktikaren inguruko hausnarketa.

18. D. Ikastetxeen sare formazioa.
Saio presentzialak eta koordinazio birtual iraunkorra
uztartzen ditu.
Gela birtualaren helburuak:
- Behar diren dokumentuak eta materialak eskura jarri.
- Ikastetxeen artean harreman iraunkorra mantendu eta
programaren garapenaren nondik norakoak jarraitu.
- Programan parte hartzen dutenen artean komunikazioa
erraztu, esperientziak trukatu eta zalantzak argitu.

19. Bikoteka Irakurtzen
programaren praktika

20. 1. Elkarlanean Jarduera orriak sortu.
2. Familiei eta ikasleei programaren inguruko informazioa eman
eta sustatu.
3. Ikasleen hasierako ebaluazioa, ikasle eta familia bikoteak egin
4. Familia eta ikasleen formazioa.
5. Bikoteka irakurtzen saioen gauzatzea (eskola eta familia)
6. Prozesuaren jarraipena eta ebaluazioa.
7. Ikasleek sortutako materiala.
8. Ikastetxeei bisita.
9. Ikastetxeko klaustroan esperientziaren aurkezpena
Programaren garapenerako urratsak
Urritik
urtarrilera
Urtarriletik
maiatzera

21. Bikoteka Irakurtzen EGUTEGIA
1. Hiru hilabetea 2. eta 3. Hiru hilabetea 3. Hiru hilabetea
Lehenengo saioa.
Programaren azalpena.
Jarduera Orriak egin.
Ikasle eta familiei
programa azaldu (gutuna
bidali eta bilera deia)
Ikasleen hasierako
ebaluazioa.
Ikasle eta familien
bikoteak osatu.
Bigarren saioa.
Planifikazio fasearen inguruko elkar
jartzea
Ikasle eta familien formazioa
(rolak)
Bikoteka Irakurtzen
30 minutuko 2 saio astean,
3 hilabetetan zehar:24 saio
eskolan eta 24 saio etxean.
Bikotearen auto-ebaluazioa.
Familiaren jarraipenaren
egunerokoa.
2 orri tutore eta familiaren
artean.
Hirugarren saioa,
balorazioa
Bikoteka Irakurtzen.
Esperientziaren
ondorioak.
Datoren ikasturterako
hobetzeko proposamenak
eta hurrengorako
jarraipenerako
planifikazioa.
Ikasle, familia,
irakasle eta
ikastetxearen azken
ebaluazioa.
Gela birtuala: zalantzak, iradokizunak, materialak...

22. Jarduera Orriak tutorea eta tutorizatuaren arteko elkar ekintza egituratzea dute
helburu, saioak antolatu eta bideratu, eta era berean tutoreei adibide gisa balio
izatea gero eurek Orri gehiago egin ditzaten.
Orri bakoitzak ikaslearen egunerokotik ateratako testu erreala bat dauka, bertan
egilea zein den eta nondik hartu den zehazki azaltzen da.
Testuan aukeratzeko irizpideak:
1. Testu diskurtso anitzak
(deskripzioak, narrazioak, instrukzioak, azalpenak eta argudioak)
2. Adinari egokitutako eduki zailtasuna
( Ikasle tutorizatuen irakurketa ulermen mailatik zerbait gorago)
3. Interesa (ikaslearen adina kontuan hartuz interesa piztu dezaketen
edukiak) eta Zentzua (testu guztiek dute hasiera, amaierako eta unitate
zentzua).
1. Urratsa: Jarduera Orrien elaborazioa elkar lanean.

23. Jarduera orriak
eredu gisa eskainiak
Jarduera Orriak ikasleak
eta famili tutoreek eginak
Ikasleek material didaktikoa
sortzen dute (2 orri)
irakasleen laguntzarekin.
-Tutoreari egokituak
-Bikotea motibatuz.
-Tutorearengan sakonduz.
Irakurri aurretik:
ezaugarriak aztertu,
hipotesiak egin eta aurre
ezagutzak piztu.
Irakurtzen ari garen
bitartean: PPP Métodoa
Pausa, Pista, Ponderazioa
Tutoreak bere ikasle
tutotirazatua
gainbegiratzen du.
Irakurri ondoren:
hipotesien inguruko
gogoeta, ulermen ariketak,
ariketa osagarriak eta
irakurketa adierazkorra.
Tipologi
desberdinetako
benetako
testuak
Jarduera Orriak

24. Baliabideekin guztiok izan gaitezke irakurketa tutoreak.
Ikasleak desberdinak direlako guztiek ikasi dezakete:
aniztasuna modu positiboan bizi.
2. Urratsa:
Ikasleei eta familiei informazioa eman eta motibatu.
IKASLEAK FAMILIAK
Tutore eta tutorizatu
izatearen abantailak azaldu:
-Tutore izatea aukera bat
da eta ikasteko esperientzia
bat.
- Tutorizatua: Ikaskide
batek laguntza
pertsonalizatua emateko
aukera.
Familiei animatu espazioak
sortzeko non:
- Ikaskuntzari laguntza
zuzena ematen zaion.
- Konfiantza erlazioak
sortu hezkuntza jarduera
akademikotik

25. 3. urratsa Hasierako ebaluazioa, ikasle
bikoteak eta familiak
BIKOTEAK ESKOLAN FAMILI BIKOTEAK
Irakasleria:
a) Bikoteen tipologia erabakiko
du:
- Rol finkoa / Rol trukatuz
- Adin berekoak /adin
desberdinekoak
b) Ikasleak antolatzen ditu,
konpetentzia handitik txikira eta
bikoteak sortuko ditu.
Etxean bikoteak sortu ikuspegi zabal
batetik:
- Aitak, amak, anai-arrebak, osaba-
izebak, lehengusuak ...
Familien inplikazioa sustatzeko
beharrezkoa da bitartekoak eskaintzea
eta prozesuan laguntza eskaintzea
eskolatik.
Komenigarria da etekin handiena atera
diezaioketen familietara heltzea:
hezkuntza elkarrizketa behar duten
haiengan.

26. Bikoteak sortzen
1
2
3
4
5
6
7
8
1
2
3
4
5
6
7
8
ROL TRUKATUA ROL FINKOA
maila + maila +
maila - maila -

27. Ikasleekin formazioa saioak (2 edo 3):
• Berdinen arteko tutoretzari buruzko ezaugarriak ezagutu.
• Gelako saioak izango dituzten jardueren ezaugarriak ezagutu era
beharrezko balitz bakarren bat praktikan ikusi.
• Erabiliko diren baliabideak ezagutu.
• Bikotea ezagutu eta bakoitzaren rola adostu.
1. saioa: berdinen arteko tutoretza kontzeptua, tutore eta tutorizatua izango direnentzako
abantailak, rolaren ezaugarriak.
2. saioa: saioen estruktura eta jarduera orriak.
3. saioa: ebaluazio sistema (hamabosteroko auto-ebaluazio urratsak)
Familiekin formazioa saioa (1):
• Programaren azalpen laburra.
• Erabiliko diren bitartekoen modelajea.
• Familia tutorea eskaintzeko aholkuak.
• Saioen egutegiaren azalpena.
• Zalantzak argitu.
4. Urratsa: Ikasle eta familien formazioa

28. 5. urratsa:Bikoteka irakurtze saioen garapena
Bi saio astero 30 minutukoak, 12 astetan zehar ( +/- hiru hilabetea)
Irakurketa saioak erabat
estrukturatuak daude eta
bikotea ohitzen denan,
aukera ematen dute modu
sortzaile eta zehatzagoan
egiteko.
Irakurketa metodoa
PPP
Pausa
Pista
Ponderazioa

29. Jarduera osagarriak bakarrik gelan denbora soberan dagoenan edota
saioak luzatu nahi direnean (familia tutoretza) egingo dira.
Ikasle tutorea beti tutorizatuaren ezkerrean esertzen da (ezkertia izanez
gero eskubi aldean).
Irakaslearen Rola:
- Bikoteei laguntzea.
- Bikoteei entzutea eta zailtasun eta aurrerapenak jasotzea (behaketa
orriak).
- Tutoreei ohartarazi egiten ari diren ikasketa prozesuaz.
Hamabostero (4 irakur saio)bikote bakoitzak bere autoebaluazio urratsak
beteko ditu.
Saioen estruktura-egitura barneratu ondoren tutorizatuaren beharretara
egokitu daiteke. Egokitze hauek bikotearen auto-ebaluazioaren arrazoietan
oinarrituko dira eta irakaslearekin adostuko dira.

30. • Hasierako ebaluazioa: ikasleen irakurketaren ulermen maila ezagutzeko. Lortutako emaitzak
baliagarriak dira bikoteak egiteko.
• Bikotetako auto-ebaluazioa urratsen jarraipena:Hamabostero (4 saio) bikoteak bere auto-
ebaluazioa egingo du, horrela tutorizatuaren beharrek aintza hartuko dira eta bien hobetze
prozesua garatuko da.
•Bikoteen Behaketa Orria: Irakasleek bikoteen jarduera aztertzen dute diseinatutako pauta
batzuen arabera, honela tutore eta turizatuen inguruko oharrak hartu eta ikasketa prozesuaren
ebaluazioa jasoko da.
• Familia tutoretzaren egunerokoaren informazioa
• Ikasle tutoreak sorturiko Jarduera Orriak: Irakasleak tutoreari gutxienez 2 Jarduera Horri
egiteko eskatuko dio. Ataza hau azken ebaluaziorako erabil daiteke.
•Porfolioaren ebaluazioa: Bikote bakoitzak egindako jarduerak karpeta batean jaso.
• Azken froga: ikasle bakoitzarentzat baliagarria izan daiteke bere garapen pertsonala ikusteko.
6. Urratsa: prozesuaren jarraipena eta ebaluazioa

31. 7. Urratsa: Ikasle tutoreak sortutiko Jarduera Horria:
Irakasleak tutoreari gutxienez 2 Jarduera Horri sortzeko eskatuko
dio.
Ataza honen helburua ikasle tutoreen motibazioa eta inplikazioa
areagotzea da, era berean ikasle tutorizatu bakoitzaren ezaugarri eta
beharretara hobeto egokitzea da.
Bakarka egiteko eginkizun hau irakasleak gainbegiratuko du.
Ikasleek sortutako Jarduera Horri horiek ikasle talde osoarekin erabil
daitezke, horrela Jarduera Bilduma bat osatuz.

32. 8. Urratsa: Ikastetxeen arteko bisitak:
Bisita hauek programaren garapenean gauzatuko dira eta
irakasleei aukera ematen die behaketak egiteko eta
euren egiteko modua beste batzuenarekin alderatzeko.
Irakasleek asko estimatzen dute eginbehar hau beste
antolaketa modu batzuk ikus ditzaketelako eta programa
egokitzeko eta aurrerabideak egiteko aukera
paregabea delako.

33. 9. urratsa: Klaustroaren aurrean aurkezpena:
Behin programa amaituta, komeni da ikastetxean izandako
esperientzia gainontzeko irakasleei azaltzea klaustroren
batean.
Honela programa ezaguna izateaz gain, aurrera begira
irakasle gehiagok har dezake formazioa hurrengo ikasturtean
eta praktikan ipini. Honela berrikuntza hau ikastetxeko
egitekoan finkatuko da eta egitea ohiko bihurtu.

34.  Gaur egun, Katalunian 10 ikastetxe daude programa honetan sartuta Katalunia,
Zaragozan beste 10 2008-9 ikasturtetik hona, Mallorkan 8 eta ikasturte honetan
Menorcan hasi berri da.
 Ikasle tutorea eta turorizatuaren hobekuntza nabarmena ematen da irakurketaren
ulermenean programa honetan parte hartu ondoren.
 Ikasle tutoreak bere emaitzak tutorizatuak baino gehiago hobetzen ditu, era honetan
baieztatuz “Irakastea bi aldiz ikastea dela”.
 2009-10 ikasturtean, Euskadin jasotako datuen arabera:
 Hobekuntzak irakurketaren ulermenean ikasle ororentzat, tutoretza mota 8finkoa
edota trukatua) edozein izanik.
 Ikasleen auto-irudian ere hobekuntzak antzeman dira guztiengan, nahiz eta
tutoretza trukatuan nabarmenagoak izan.
Egindako ikerketen emaitzak:

35. Emaitzak ikusi ondoren kontuan hartzea komeni da:
- Ikasle eta familien hasierako formazio saioen garrantzia
- Irakasten ikasiz kontzeptua indartu. (Cortese, 2005).
- Tutorearen rola indartu bere zeregina oinarrizkoa baita irakurketaren
ulermenaren garapena eman dadin, hausnarketak bultzatuz, laguntzak
nola eman ikasiz (Juel, 1996; Klinger, Vaughn, 1996; Mathes y Fuchs, 1994).
- Kontuan hartuz irakurlearen kontzeptua ezinbesteko elementua dela
eskolako zereginetarako, garrantzitsua da hitz egitea eta azpimarratzea
ikusitako aurrerapenak, ikasleek ere heureak egiteko, hauek baloratzeko eta
prozesuaren protagonistak izateko.
Egindako ikerketen emaitzak:

36. Mila esker zuen harreta eta laguntzagatik
Grupo de Investigación sobre Aprendizaje entre Iguales (GRAI)
Institut de Ciències de l’Educació de la Universitat Autònoma de Barcelona
Web
http://ice2.uab.cat/grai/
Vídeo “Llegim en parella”
http://www.xtec.es/cgi/digital