India is a developing nation. Although its economy is growing, poverty is still a major challenge. In this presentation seeks to define poverty, the nature of poverty and its causes. At the same time, the problem of poverty in India has been highlighted through various statistics, and a critical overview of the various measures taken since independence and the weaknesses of their implementation.

1. Student of M.A. Sociology
Indian Poverty
with reference to Poverty
Alleviation Program
‫دنہو‬
‫اتس‬
‫ت‬‫ب‬‫رغ‬‫ںیم‬‫ن‬
‫و‬
‫ال‬‫ف‬‫ا‬
‫س‬
‫ادسن‬
ِ‫د‬‫ا‬
‫ےک‬‫م‬‫رگا‬‫رپو‬‫ےک‬‫ت‬‫ب‬‫رغ‬
‫ںیم‬‫انترظ‬
Syed Aasim Suhail

2. •
‫ریمی‬‫ا‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫ہلئسم‬‫اک‬‫ت‬‫ب‬‫رغ‬
‫رغیبی‬‫و‬
‫کلم‬‫ر‬‫ہ‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫ر‬‫و‬‫د‬‫ر‬‫ہ‬‫ق‬‫ر‬‫ف‬‫اک‬
‫وقم‬‫و‬
‫ےہ۔‬‫اہ‬‫ر‬‫ںیم‬
•
‫ر‬‫رضو‬‫ق‬‫ر‬‫ف‬‫ںیم‬‫امہن‬‫ر‬‫ر‬‫ہ‬‫ںیم‬‫تعس‬‫و‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫دشت‬‫یک‬‫ت‬‫ب‬‫رغ‬‫ہتبل‬‫ا‬
‫ا‬‫پ‬‫ا‬‫پ‬
‫ےہ۔‬‫ا‬‫اجپ‬
(
‫یھبک‬‫وت‬‫یمک‬‫یھبک‬
‫فاہ‬‫ا‬
)
•
‫رعتفی‬
:
"
‫الس‬‫ف‬‫ا‬
‫س‬ُ‫ا‬
‫ینپ‬‫ا‬‫ن‬‫سا‬‫ن‬‫ا‬‫ںیم‬‫سج‬‫ںیہ‬‫ےتہک‬‫وک‬‫ت‬‫ل‬‫اح‬
‫اکیف‬‫ا‬‫پ‬
‫رخ‬‫نھ‬‫د‬‫دناھ‬‫ا‬‫ےنپ‬‫ا‬‫ا‬‫پ‬‫دمین‬‫ا‬
‫اسی‬‫ا‬‫ےس‬‫ہج‬‫و‬‫یک‬‫چ‬
‫ٰیلع‬‫ا‬
ِ‫ایعمر‬
‫ںیہن‬‫دنیگ‬‫ر‬
‫اتکس‬‫ر‬‫زگا‬
‫ر‬‫و‬‫ا‬‫امسجین‬‫ہ‬‫و‬‫ےس‬‫سج‬
‫امیغ‬‫د‬
‫ہ‬‫و‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫ےکس‬‫اھک‬‫د‬‫اقتیلب‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫یگ‬‫رکد‬‫اکر‬
‫س‬‫ا‬
‫ہن‬‫ل‬‫پ‬‫اق‬
‫وہےکس‬
‫ےک‬‫امسچ‬‫وک‬‫نیقلعتم‬‫ےنپ‬‫ا‬‫ہ‬‫و‬‫ہک‬
ِ‫ایعمر‬
‫دنیگ‬‫ر‬
‫رسب‬‫دنیگ‬‫ر‬‫اطمقب‬‫ےک‬
‫ےکس‬‫رکا‬
"
‫۔‬
(
‫رسیف‬‫رپو‬
‫ویلس‬
ِ‫ن‬‫لی‬‫گ‬
‫ر‬‫و‬‫ا‬
‫پلف‬
ِ‫ن‬‫لی‬‫گ‬
)
•
"
‫وھبک‬
‫ایپس‬‫و‬
،‫ےس‬‫الچ‬‫ع‬‫ںیم‬‫ی‬‫امیبر‬،‫ےس‬‫تھچ‬،‫ےس‬
‫اگر‬‫ر‬‫و‬‫ر‬
‫رغ‬‫م‬‫ا‬‫پ‬‫اک‬‫یم‬‫رحمو‬‫ےس‬‫میلعت‬،‫ےس‬
‫ت‬‫ب‬
‫ےہ۔لبقتسم‬
‫ر‬‫و‬‫ا‬‫ینیچ‬‫ےب‬‫قلعتم‬‫ےس‬
‫ہن‬‫ا‬‫ر‬‫و‬‫ر‬‫ےس‬‫ہج‬‫و‬‫یک‬‫وخف‬
‫رمرمےک‬
‫ت‬‫ب‬‫رغ‬‫انیج‬
ِ‫ت‬‫ب‬‫ےہ۔رغ‬
‫ر‬‫و‬‫ا‬‫دنگے‬
‫ک‬‫ا‬‫پ‬‫ا‬‫پ‬
‫وہ‬‫دیپا‬‫ےس‬‫ہج‬‫و‬‫یک‬‫ین‬‫ا‬‫پ‬
‫وچن‬‫ںیم‬‫ی‬‫امیبر‬‫ ی‬‫ا‬‫و‬‫ ےن‬
‫وک‬
‫یہ‬‫وھکر‬
ِ‫ت‬‫ب‬‫ےہ۔رغ‬
،‫ی‬‫ایتخر‬‫ا‬‫ےب‬‫الس‬‫ف‬‫ا‬‫و‬
‫دعم‬،‫ےبیسب‬
‫رحم‬‫ےس‬‫ی‬‫د‬‫ا‬‫ر‬‫ا‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫امندنئیگ‬
‫ےہ‬‫م‬‫ا‬‫پ‬‫اک‬‫یم‬‫و‬
("
WHO
)
•
‫دنیگ‬‫ر‬‫ایعمر‬‫رتنی‬‫مک‬
(
Minimum Standard of living
)
‫یم‬‫الر‬‫ےئل‬‫ےک‬
‫ی‬‫اینبد‬‫و‬
‫اک‬‫لئ‬‫سا‬‫و‬‫و‬‫ابست‬‫ا‬
‫دن‬‫ر‬‫۔ایعمر‬‫ن‬‫دقفا‬
‫یگ‬
‫ےک‬
ِ‫ت‬‫ا‬‫ایعمر‬
‫ےہ‬‫ر‬‫دبےتل‬‫ھت‬‫سا‬‫ےک‬‫ت‬‫ق‬‫و‬
‫ںیہ۔ےلہپ‬
‫رصف‬
ِ‫اکمن‬،‫ڑپکا‬،‫یٹ‬‫و‬‫ر‬
‫رحم‬‫ےس‬
ِ‫ن‬‫ا‬‫ت‬‫ا‬‫نکیل‬‫یم‬‫و‬
‫ںیم‬‫ھت‬‫سا‬‫ےک‬
‫تحص‬،‫میلعت‬
‫ر‬‫و‬‫ا‬
‫اگر‬‫ر‬‫و‬‫ر‬
‫ںیہ۔‬‫لم‬‫ا‬‫س‬‫یھب‬‫یم‬‫رحمو‬‫ےس‬
syasim786@gmail.com

3. •
138
‫ی‬‫د‬‫ا‬‫پ‬‫ا‬‫ر‬‫رکو‬
(
‫ربمن‬‫رسا‬‫و‬‫د‬‫ےس‬‫احلظ‬‫ےک‬‫ی‬‫د‬‫ا‬‫پ‬‫ا‬‫دعب‬‫ےک‬‫نیچ‬
)
-
‫ےبق‬‫ر‬
‫ربمن‬‫ن‬‫وتا‬‫سا‬‫ےس‬‫احلظ‬‫ےک‬
-
‫ری‬‫ذ‬‫پ‬‫رتیق‬
•
‫تشیعم‬‫ی‬‫ڑ‬‫ب‬‫ےس‬‫ب‬‫س‬‫یٹھچ‬‫یک‬‫این‬‫د‬
(
Nominal GDP
)
،
ِ‫وقت‬
،‫رپ‬‫ربمن‬‫رسیتے‬‫ےس‬‫احلظ‬‫ےک‬‫ذ‬‫پ‬‫رخ‬
Per Capita Income
‫رپ‬‫اینبد‬‫یک‬
145
‫رپ‬‫ربمن‬
•
‫ت‬‫ب‬‫ر‬‫ث‬‫ک‬‫ا‬‫یک‬‫ی‬‫د‬‫ا‬‫پ‬‫ا‬‫اتسین‬‫دنہو‬‫وجد‬‫و‬‫ا‬‫پ‬‫ےک‬‫تشیعم‬‫ی‬‫ڑ‬‫ب‬‫دقر‬‫س‬‫ا‬
‫طخ‬
‫رپ‬‫ ےن‬‫ر‬‫زگا‬‫دنیگ‬‫ر‬‫ےچین‬‫ےس‬‫ت‬‫ب‬‫رغ‬
‫ںیہ؛‬‫روبجر‬
•
‫رسشی‬
‫رکل‬‫ڈنیٹو‬
‫اطمقب؛‬‫ےک‬‫ت‬‫وپر‬‫ر‬‫یٹیمک‬
10
-
2009
354
‫نیلم‬
‫اک‬‫ی‬‫د‬‫ا‬‫پ‬‫ا‬‫لک‬‫ینعی‬
29.6
‫دصیف‬
12
-
2011
‫اک‬‫ی‬‫د‬‫ا‬‫پ‬‫ا‬‫لک‬
21.9
‫دصیف‬
‫طخ‬
‫ےچین‬‫ےک‬‫ت‬‫ب‬‫رغ‬
•
‫اطمقب؛‬‫ےک‬‫ت‬‫وپر‬‫ر‬‫یک‬‫یٹیمک‬‫نج‬‫ا‬‫ر‬‫گ‬‫پ‬‫ر‬
2014
453
‫نیلم‬
‫اک‬‫ی‬‫د‬‫ا‬‫پ‬‫ا‬‫لک‬‫ینعی‬
38.2
‫دصیف‬
•
‫ہقبط‬‫وتمطس‬‫ی‬‫د‬‫ا‬‫پ‬‫ا‬‫فصن‬‫یک‬‫کلم‬ً‫ابی‬‫رقت‬
(
Middle Class
)
‫ےہ‬‫یتھک‬‫ر‬‫قلعت‬‫ےس‬
(
‫ر‬‫و‬‫ا‬‫رکانش‬‫دنسایھ‬
ِ‫رینچ‬
‫اہرکیٹ‬
)
syasim786@gmail.com

4. •
‫ل‬‫پ‬‫ولگ‬
‫ی‬‫ڑ‬‫گ‬‫ن‬‫ہ‬
‫سکی‬‫ذ‬‫پ‬‫ا‬
2021
‫؛‬‫ت‬‫وپر‬‫ر‬‫یک‬
‫ا‬‫پ‬ٰ‫ذ‬‫پ‬‫ا‬
‫ہج‬‫ر‬‫د‬‫اک‬
‫ہلگنب‬،‫اتسکن‬‫ا‬‫پ‬
‫ہک‬‫یتح‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫شی‬‫د‬
‫اپینل‬
‫ایگ۔‬‫ال‬‫چ‬‫ےچین‬‫ےس‬
116
‫ربمن‬‫اک‬‫ا‬‫پ‬‫ذ‬‫پ‬‫ا‬‫ںیم‬‫ب‬‫س‬‫رہف‬‫یک‬‫کل‬‫ما‬‫م‬
94
‫رک‬‫ھ‬‫ڑ‬‫ب‬‫ےس‬
101
‫ایگ۔‬‫چنہپ‬‫رپ‬
•
‫ںیتس؛‬‫ا‬‫پ‬‫ر‬‫رتنی‬‫رغبی‬‫اطمقب‬‫ےک‬‫ب‬‫س‬‫انت‬‫ےک‬‫ی‬‫د‬‫ا‬‫پ‬‫ا‬
‫ھ‬‫ڑ‬‫گ‬‫سیتھچ‬
(
40
‫دصیف‬
)
‫ڈنھک‬‫اھجر‬
(
37
‫دصیف‬
)
‫وپر‬‫ینم‬
(
37
‫دصیف‬
)
‫دنرھا‬‫ا‬
‫شی‬‫رپد‬
(
35
‫دصیف‬
)
‫اہبر‬
(
34
‫دصیف‬
)
‫ہسی‬‫ر‬‫ا‬
(
34
‫دصیف‬
)
‫م‬‫سا‬‫ا‬
(
32
‫دصیف‬
)
‫دمہیھ‬
‫شی‬‫رپد‬
(
32
‫دصیف‬
)
‫شی‬‫رترپد‬‫ا‬
(
29
‫دصیف‬
)
•
‫ںیم‬‫ا‬‫پ‬‫ذ‬‫پ‬‫ا‬
32
‫ےئپ‬‫و‬‫ر‬
‫ال‬‫ا‬‫و‬‫امک ےن‬‫مک‬‫ےس‬‫س‬‫ا‬‫ا‬‫پ‬‫ویہیم‬
‫طخ‬
ِ‫ت‬‫ب‬‫رغ‬
(
BPL
)
‫ےہ۔‬‫ا‬‫وہپ‬‫امشر‬‫ںیم‬
(
‫اہتیئ‬‫و‬‫د‬
‫ےچین‬‫ےک‬‫ت‬‫ب‬‫رغ‬‫طخ‬‫ی‬‫د‬‫ا‬‫پ‬‫ا‬
)
•
‫تقیقح‬‫زیخ‬‫ہکحضم‬
:
‫سب‬‫وفر‬
(
Forbes
)
‫ےک‬‫این‬‫د‬‫یک‬
‫ریمرتنی‬‫ا‬
‫ںیم‬‫ٹسل‬‫یک‬‫اخشص‬‫ا‬
10
‫ںی‬‫و‬
‫رپ‬‫اقمم‬
‫شیکم‬
‫ابمین‬‫ا‬
ِ‫اتسن‬‫ےہ۔دنہو‬
‫لک‬‫یک‬
‫ی‬‫د‬‫ا‬‫پ‬‫ا‬
138
‫رصف‬‫ںیم‬‫سج‬‫ےہ‬‫لمتشم‬‫رپ‬‫د‬‫ا‬‫ر‬‫ف‬‫ا‬‫ر‬‫رکو‬
698
‫یتپ‬‫ر‬‫رکو‬‫د‬‫ا‬‫ر‬‫ف‬‫ا‬
‫ںیہ۔کلم‬
‫یھب‬‫ت‬‫ل‬‫و‬‫د‬‫یک‬‫این‬‫د‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫ت‬‫ل‬‫و‬‫د‬‫یک‬
‫دنچ‬ ‫رصف‬
‫ےہ۔‬‫یئگ‬‫ڑکس‬‫ںیم‬‫اہوھتن‬
syasim786@gmail.com

5. ‫اھجمس‬‫وک‬‫وتہجن‬‫فلتخم‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫ونتیع‬‫یک‬‫الس‬‫ف‬‫ا‬‫ہک‬‫ےہ‬‫ی‬‫ر‬‫رضو‬‫ےئل‬‫ےک‬‫لح‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫د‬‫دسنا‬‫ا‬‫ےک‬‫الس‬‫ف‬‫ا‬
ِ‫اجےئپ‬
‫ہک‬‫ا‬
‫دیپا‬‫مہف‬‫اک‬‫یئ‬‫رہگا‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫دیچیپیگ‬‫یک‬‫الس‬‫ف‬‫ا‬
‫وہےکس‬
‫۔‬
1
:
‫یک‬‫ت‬‫ل‬‫و‬‫د‬‫الس‬‫ف‬‫ا‬
‫نامنصفانہ‬
‫تقسیم‬
‫ا‬‫وہپ‬‫دیپا‬‫ےس‬
‫ےہ۔کلم‬
‫و‬‫د‬‫ےس‬‫تیثیح‬‫ومجمیع‬‫ںیم‬
‫ت‬‫ا‬‫پ‬‫ر‬‫رضو‬‫یک‬‫ب‬‫س‬‫ےس‬‫سج‬‫ےہ‬‫وت‬‫ت‬‫ل‬
‫وہیت‬ ‫ی‬‫وپر‬
‫وہ۔نکیل‬
‫وک‬‫ت‬‫ب‬‫ر‬‫ث‬‫ک‬‫ا‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫ہ‬‫د‬‫ا‬‫پ‬‫ر‬‫تہب‬‫وک‬‫ضعب‬‫ےس‬‫ہج‬‫و‬‫یک‬‫میسقت‬‫افصنمہن‬‫ریغ‬
‫یتلم‬‫مک‬‫تہب‬
‫س‬‫ےہ۔ا‬
‫ڈنیلگن‬‫ا‬‫ت‬‫ب‬‫رغ‬‫یک‬‫ونتیع‬
‫یئ‬‫ا‬‫پ‬‫ےس‬‫دشت‬‫ںیم‬‫وتسن‬‫ا‬‫پ‬‫ر‬‫رمیکی‬‫ا‬‫دحتمہ‬‫ر‬‫و‬‫ا‬
‫یہ‬‫اجر‬
‫ںیہ۔‬
2
:
‫ںیہن‬‫دیپا‬‫ت‬‫ل‬‫و‬‫د‬‫ینت‬‫ا‬‫ںیم‬‫کلم‬
‫یہ‬‫وہر‬
‫یبج‬‫ا‬‫و‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫ڑ‬‫ب‬‫اج‬‫یک‬‫ب‬‫س‬‫ےس‬‫ابتعر‬‫ا‬‫اکمین‬‫ا‬‫وج‬‫ہک‬‫ےہ‬
‫ی‬‫وپر‬‫ت‬‫ا‬‫پ‬‫ر‬‫رضو‬
‫رکےکس‬
‫۔‬
3
:
‫یہ‬‫ےس‬‫ع‬‫رشو‬‫ںیم‬‫کلم‬
‫ناکافی‬
‫دولت‬
‫دشہ‬‫دیپا‬‫ہک‬‫ہی‬‫رطہ‬‫رپ‬‫س‬‫ا‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫وہ‬
‫ںیم‬‫ت‬‫ل‬‫و‬‫د‬
‫اصنایفن‬‫ا‬‫ا‬‫پ‬
‫وہ‬
‫ن۔‬
‫رسیتی‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫رسی‬‫و‬‫د‬
‫ونںیتع‬
‫اجیت‬‫یئ‬‫ا‬‫پ‬‫ںیم‬‫وکلمن‬‫ر‬‫ث‬‫ک‬‫ا‬‫ےک‬‫این‬‫د‬
ِ‫ںیہ۔رغمت‬
‫وتکلمم‬‫ری‬‫ذ‬‫پ‬‫ل‬‫ا‬‫و‬‫ر‬‫یک‬
‫ر‬‫و‬‫ا‬‫ہقی‬‫ر‬‫ف‬‫ا‬‫دبرت‬‫ےس‬‫ن‬
‫اشی‬‫ا‬
‫اہجن‬‫ےہ‬‫احل‬‫اک‬‫ء‬
‫یک‬‫ت‬‫ل‬‫و‬‫د‬‫میسقت‬‫ہ‬‫الو‬‫ع‬‫ےک‬‫یمک‬‫دح‬‫ےب‬‫ںیم‬‫ت‬‫ل‬‫و‬‫د‬‫شئ‬‫دیپا‬
‫اصنایفن‬‫ا‬‫ا‬‫پ‬
‫ںیہ۔‬‫اجیت‬‫یئ‬‫ا‬‫پ‬
syasim786@gmail.com

6. Poverty Alleviation Program
1st Five Year Plan 1951 to 56
• ‫اسملئ‬
:
‫اہمرجنی‬
‫اک‬
‫ذغا‬،‫ہلئسم‬
‫ےس‬‫اگنہمیئ‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫تلق‬‫یک‬
‫اھ‬‫رار‬‫و‬‫د‬
• ‫س‬‫ا‬
‫ایک‬‫اکم‬‫رپ‬‫ہلئسم‬‫ےک‬‫تلق‬‫یئ‬‫ذغا‬‫ںیم‬‫وصنمہب‬
‫ایگ‬
• ‫ا‬‫انبپ‬‫لیفک‬‫وخد‬‫ےس‬‫احلظ‬‫یئ‬‫ذغا‬‫وک‬‫کلم‬
ِ‫الن‬‫پ‬‫ہل‬‫سا‬‫چن‬‫ا‬‫پ‬
(
Five Years Plans
)
‫دصقم‬
:
‫ےک‬‫م‬‫وعا‬
ِ‫رطر‬
‫دنیگ‬‫ر‬
(
Standard of Living
)
‫رتہبی‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫فاہ‬‫ا‬‫ںیم‬
2nd Five Year Plan 1956 - 61
• ‫د‬‫وتہج‬‫رپ‬‫تشیعم‬‫یک‬‫کلم‬‫ںیم‬‫الن‬‫پ‬‫س‬‫ا‬
‫یئگ‬‫ی‬
• ‫ایگ‬‫ا‬‫پ‬‫د‬‫ر‬‫و‬‫ر‬‫رپ‬‫ی‬‫اکر‬‫تعنص‬
3rd Five Year Plan 1961 - 66
• ‫ی‬‫د‬‫وتہج‬‫ی‬‫اکر‬‫تعنص‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫ب‬‫ع‬‫ا‬‫ر‬‫ر‬‫ںیم‬‫الن‬‫پ‬‫س‬‫ا‬
‫یئگ‬
• ِ‫ت‬‫اھبر‬‫نکیل‬
-
‫ت‬‫اھبر‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫نیچ‬
–
‫انت‬‫اتسکن‬‫ا‬‫پ‬
ِ‫تت‬‫ر‬
‫وم‬‫رطف‬‫یک‬‫رتیق‬‫افیع‬‫د‬‫وک‬‫وصنمہب‬‫ےس‬‫ہج‬‫و‬‫یک‬
‫ایگ‬‫ا‬‫پ‬‫د‬‫ر‬
4th Five Year Plan 1969 - 74
• ‫رتہب‬‫یک‬‫اقبطت‬‫ر‬‫زمکو‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫ن‬‫سا‬‫ن‬‫ا‬‫تم‬
‫ی‬
• ‫اگر‬‫ر‬‫و‬‫ر‬
‫رت‬‫ںیم‬‫ن‬‫دیما‬‫ےک‬‫میلعت‬‫ر‬‫و‬‫ا‬
‫یق‬
5th Five Year Plan 1974 - 79
• ‫ن‬‫ا‬‫ر‬‫و‬‫د‬‫ےک‬‫اختنت‬‫ا‬‫امیلین‬‫ر‬‫ا‬‫پ‬
‫رعنہ‬
"
‫رغیبی‬
‫اٹہو‬
"
• ‫رپ‬‫ی‬‫اصحنر‬‫ا‬‫وخد‬‫ںیم‬‫افع‬‫د‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫ر‬‫ا‬‫و‬‫دیپا‬‫یع‬‫ر‬‫ر‬
‫وتہج‬
• ‫ر‬‫و‬‫ا‬‫میلعت‬
‫اگر‬‫ر‬‫و‬‫ر‬
‫وکشش‬‫یک‬‫اصنف‬‫ا‬‫ںیم‬
6th Five Year Plan 1980 - 85
• ‫ےک‬‫رغیبی‬
ِ‫ت‬‫ا‬‫ایعمر‬
‫وک‬
‫رسون‬‫ر‬‫ا‬
‫ایگ‬‫ایک‬‫نیعتم‬
• ‫ایعمر‬‫دحیلعہ‬‫ےس‬‫احلظ‬‫یہی‬‫د‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫رہشی‬
• 76
،‫یہی‬‫د‬‫ےئیپ‬‫و‬‫ر‬
88
ِ‫اجت‬‫رخا‬‫ا‬‫اماہہن‬‫رہشی‬‫ےئیپ‬‫و‬‫ر‬
(
‫لی‬‫ا‬‫یپ‬‫یب‬
)
• 5
‫ڑ‬‫ب‬‫وجت‬‫یک‬‫میسقت‬‫ںیم‬‫اسکونن‬‫وھچےٹ‬‫نیم‬‫ر‬‫ڑکی‬‫ا‬
syasim786@gmail.com

7. 7th Five Year Plan 1985 - 90
• Anti-Poverty Program
• ‫امعتس‬‫ا‬‫ےک‬‫انکیٹولیج‬‫ںیم‬‫وتعنصن‬
‫ےعی‬‫ر‬‫د‬‫ےک‬‫ل‬
‫وتہج‬‫رپ‬‫فاہ‬‫ا‬‫ںیم‬‫ر‬‫ا‬‫و‬‫دیپا‬
8th Five Year Plan 1992 - 97
• Globalization, Liberalization,Privatization
• ‫گنہ‬‫ا‬‫مہ‬‫ےس‬‫رطر‬‫ذ‬‫پ‬‫ذ‬‫چ‬‫وک‬‫وتعنصن‬
‫ی‬‫د‬‫ا‬‫پ‬‫ا‬،‫رک ےن‬
‫رپ‬
،‫اقوب‬
‫ںیم‬‫ت‬‫ب‬‫رغ‬
‫اگر‬‫ر‬‫و‬‫ر‬،‫یمک‬
‫یک‬
‫اھوچنن‬‫د‬،‫یمہ‬‫ا‬‫ر‬‫ف‬
‫وبضم‬‫یک‬
‫وتہج‬‫رپ‬‫رپ یط‬
9th Five Year Plan 1997 - 2002
• ‫وک‬‫رتشمہک‬‫یک‬‫وبعشن‬‫ی‬‫اکر‬‫یجن‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫یم‬‫وعا‬
‫ینیقی‬‫وک‬‫وششن‬
‫ایگ‬‫ا‬‫انبپ‬
• ‫رپ‬‫ت‬‫ا‬‫اسمو‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫اصنف‬‫ا‬‫امسیج‬،‫رتیق‬‫اتفر‬‫ر‬‫زیت‬
‫وتہج‬
10th Five Year Plan 2002 - 07
• ‫الہن‬‫سا‬
8
‫دصیف‬
‫یپ‬،‫ی‬‫د‬،‫یج‬
‫وصنم‬‫اک‬‫فاہ‬‫ا‬‫ںیم‬
‫ہب‬
• 2007
‫ک‬‫پ‬
5
‫یمک‬‫ںیم‬‫ت‬‫ب‬‫رغ‬‫دصیف‬
• ‫ٰیلع‬‫ا‬
‫اک‬‫ہج‬‫ر‬‫د‬
‫اگر‬‫ر‬‫و‬‫ر‬
• ‫انت‬‫ےک‬‫ڑلویکن‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫ڑلےک‬‫ںیم‬‫میلعت‬
‫دتعل‬‫وک‬‫ب‬‫س‬
11th Five Year Plan 2007 - 12
• 18
‫ےس‬
23
‫اک‬‫ڑلویکن‬‫یک‬‫ل‬‫سا‬
‫ٰیلع‬‫ا‬
‫ںیم‬‫میلعت‬
‫فاہ‬‫ا‬
• ‫الیت‬‫ص‬‫اف‬
‫وسلش‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫میلعت‬
‫رٹکیس‬
‫وتہج‬‫رپ‬
• ‫ےعی‬‫ر‬‫د‬‫ےک‬‫وتن‬‫اہمر‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫میلعت‬
‫ایتخر‬‫ا‬‫ا‬‫پ‬
‫یک‬
‫وکشش‬
• ‫یفنص‬
‫اموحایلیت‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫ت‬‫ا‬‫اسمو‬‫دعم‬
‫ی‬‫ر‬‫دیئا‬‫ا‬‫پ‬
12th Five Year Plan 2012 - 17
• ‫م‬‫افر‬‫ن‬‫ا‬‫پ‬
‫رٹکیسر‬
‫ںیم‬
50
‫عق‬‫وما‬‫ےک‬‫اکم‬‫ےئن‬‫نیلم‬
• ‫ںیم‬‫وکسل‬‫ا‬
‫یفنص‬
‫امسیج‬‫ر‬‫و‬‫ا‬
‫ا‬‫رکپ‬‫ر‬‫و‬‫د‬‫وک‬‫ق‬‫ر‬‫ف‬
• 0
‫ےس‬
3
ِ‫رکپ‬‫مک‬‫وک‬‫تلق‬‫یئ‬‫ذغا‬‫ںیم‬‫وچن‬‫ےک‬‫ل‬‫سا‬
‫ا‬
• ‫یلجب‬‫ںیم‬‫اہیوتن‬‫د‬
‫اصف‬‫ر‬‫و‬‫ا‬
ِ‫وہسایلت‬‫یک‬‫ین‬‫ا‬‫پ‬
• ‫الہن‬‫سا‬
1
‫ںیلم‬
‫ ی‬‫ا‬‫پ‬‫ر‬‫ہ‬‫ر‬‫ث‬‫ک‬‫ن‬‫ہ‬
‫فاہ‬‫ا‬‫ںیم‬
• 90
‫ک‬‫پ‬‫ونن‬‫رھگا‬‫دصیف‬
‫گنکنیب‬
‫س‬‫ر‬‫ک‬‫پ‬‫امت‬‫ذ‬‫چ‬
‫یئ‬‫ا‬
‫گرام‬‫جواہر‬
‫دھی‬ِ‫سامر‬
‫یوجنا‬
:
1
‫رپلی‬‫ا‬
1999
‫لی؛‬‫د‬‫ج‬‫ر‬‫د‬‫اقمدص‬‫ےس۔‬
✓
‫قیلخت‬‫یک‬‫اھےچن‬‫د‬‫ی‬‫اینبد‬‫ےک‬‫ں‬‫اگؤ‬‫ینبم‬‫رپ‬‫گ‬‫ن‬‫ام‬
✓
‫لقتسم‬
‫اگر‬‫ر‬‫ؤ‬‫ر‬
‫ےک‬
‫وعقں‬‫وما‬
‫اضہف‬‫ا‬‫ںیم‬
✓
‫ےب‬‫ںیم‬‫الوقں‬‫ع‬‫یہی‬‫د‬
‫اگر‬‫ر‬‫ؤ‬‫ر‬
‫اضیف‬‫ا‬‫ےئل‬‫ےک‬‫رغوبیں‬
‫اگ‬‫ر‬‫ؤ‬‫ر‬
‫ر‬
‫ا‬‫رکن‬‫مہ‬‫ا‬‫ر‬‫ف‬
✓
‫سی‬‫ا‬
‫ر‬‫ؤ‬‫ا‬‫یس‬
‫سی‬‫ا‬
‫انی‬‫د‬‫رتحیج‬‫وک‬‫ونں‬‫اخدنا‬‫یٹ‬
‫اگر‬‫ر‬‫ؤ‬‫ر‬
‫فلتخم‬‫یھب‬‫ر‬‫ؤ‬‫ا‬‫قلعتم‬‫ےس‬‫یمہ‬‫ا‬‫ر‬‫ف‬‫یک‬
‫ویانج‬
‫ںیئ‬
‫ےسیج؛‬‫ںیہ‬‫وموجد‬
*
‫ں‬‫ر‬‫ؤ‬‫ا‬َ‫س‬
‫ویسا‬‫م‬‫رگا‬‫یتنیج‬
‫اگر‬‫ر‬‫ؤ‬‫ر‬
‫ویانج‬
(
Swarn’Jayanti Yojna
)
*
‫اگر‬‫ر‬‫ؤ‬‫ر‬
‫میکس‬‫ا‬‫اہین‬‫د‬‫نیقی‬
(
Employment Assurance Scheme
)
syasim786@gmail.com

8. ‫ا‬‫دنر‬‫ا‬
‫س‬‫ا‬‫و‬‫ا‬
‫ویانج‬
(
Indra Awas Yojna
)
‫گ‬‫پ‬‫ر‬‫اہو‬
‫ویانجںیئ‬
•
‫س‬‫ا‬
‫ویانج‬
‫اغر‬‫ا‬‫اک‬
1985
‫وہ‬‫ںیم‬
‫اھ‬‫ا‬
‫۔‬
•
‫دصقم‬
:
‫حطس‬
‫رسب‬‫دنیگ‬‫ر‬‫ےچین‬‫ےس‬‫ت‬‫ب‬‫رغ‬
‫ےہ‬‫رکر‬
‫وصخل‬‫ا‬‫پ‬‫رغوبین‬
‫ص‬
SC/ST
‫۔‬‫ا‬‫رکپ‬‫دمد‬‫یک‬
•
ِ‫وہسایلت‬
:
‫یک‬‫رھگ‬
Allotment
ِ‫پ‬‫ےک‬‫نک‬‫ر‬‫اخوتن‬‫یک‬‫رھگ‬‫وج‬‫ےہ‬‫اجیت‬‫یک‬
‫ےہ‬‫اجیت‬‫یک‬‫م‬‫ا‬
‫لمکم‬
‫ڈنفر‬
‫اک‬
60
‫دصیف‬
SC/ST
‫ی‬‫ٹ‬‫ی‬‫پ‬‫ویمک‬
‫ںیم‬‫ریمعت‬‫یک‬‫ن‬‫رھگو‬‫ےک‬
‫ےہ‬‫ا‬‫اجپ‬‫ایک‬‫امعتسل‬‫ا‬
‫ےک‬‫اھبس‬‫م‬‫رگا‬‫اختنت‬‫ا‬‫اک‬‫ولن‬‫ا‬‫و‬‫اھٹ ےن‬‫ا‬‫افدئہ‬‫ےس‬‫میکس‬‫ا‬
‫ےہ‬‫ا‬‫اجپ‬‫ایک‬‫ےعی‬‫ر‬‫د‬
‫لی‬‫ر‬‫ث‬‫ن‬‫م‬
‫اھٹ ےن‬‫ا‬‫افدئہ‬‫اختنت‬‫ا‬‫اک‬‫نئ‬‫ا‬‫ڑ‬‫ب‬‫د‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫انکٹولیج‬،
‫ےہ‬‫ا‬‫اجپ‬‫ا‬‫پ‬‫د‬‫وھچر‬‫رپ‬‫ےل‬‫ا‬‫و‬
‫امرگا‬‫سا‬
‫س‬‫ا‬‫و‬‫ا‬
‫ویانج‬
•
‫گ‬‫پ‬‫ر‬‫اہو‬
‫میکس‬‫ا‬
:
‫رٹلیش‬
‫یک‬
‫اصف‬،‫یمہ‬‫ا‬‫ر‬‫ف‬
‫ےک‬‫ےنیپ‬
‫افص‬،‫ین‬‫ا‬‫پ‬
‫یئ‬
‫یمہ۔‬‫ا‬‫ر‬‫ف‬‫یک‬‫وہسایلت‬‫ریغہ‬‫و‬
•
‫ےک‬‫ولوگن‬‫ںیم‬‫الوقن‬‫ع‬‫یہی‬‫د‬‫دصقم‬
ِ‫ایعمر‬
‫انب‬‫رتہب‬‫وک‬‫دنیگ‬‫ر‬
‫۔‬‫ا‬‫پ‬
District Rural, Development Agency
•
‫رتایقیت‬‫یہی‬‫د‬‫وک‬‫یسنجی‬‫ا‬‫س‬‫ا‬
‫سم‬‫رگا‬‫رپو‬
‫ےک‬‫افند‬‫ےک‬
‫ایگ۔‬‫ا‬‫انبپ‬‫ےئل‬
•
ِ‫ت‬‫ر‬‫ا‬‫ر‬‫و‬‫وج‬
(
Ministry
)
‫اخمفل‬‫ت‬‫ب‬‫رغ‬‫ےک‬
‫سم‬‫رگا‬‫رپو‬
‫افن‬‫ےک‬
‫ین‬‫رگنا‬‫یک‬‫د‬
‫ےہ۔‬‫رکیت‬
ِ‫ت‬‫ل‬‫و‬‫د‬
(
wealth
)
‫دمین‬‫ا‬‫ر‬‫و‬‫ا‬
(income)
‫دعم‬‫ںیم‬‫میسقت‬‫یک‬
‫ ےن‬‫ب‬‫م‬‫و‬‫ک‬‫چ‬‫یھب‬‫ےئل‬‫ےک‬‫رک ےن‬‫مک‬‫وک‬‫ت‬‫ا‬‫اسمو‬
ِ‫امت‬‫دقا‬‫ا‬‫دعتمد‬
‫اھٹ‬‫ا‬
‫ےئےھت‬
‫ضعب‬‫ر‬‫و‬‫ا‬‫وہا‬‫افند‬‫اک‬‫ضعب‬‫ےس‬‫ںیم‬‫نج‬،
‫ہن‬‫افند‬‫اک‬
‫وہاکس‬
‫۔‬
‫ایکٹ‬‫زمین‬‫شہری‬
1976
(
Urban Land Act
)
‫وک‬‫وبصقں‬‫ر‬‫ؤ‬‫ا‬‫ں‬‫رہشؤ‬‫ںیم‬‫ٹکی‬‫ا‬‫س‬‫ا‬
4
‫ایگ‬‫ایک‬‫میسقت‬‫ںیم‬‫وصحں‬
‫ے‬
‫ط‬‫ا‬‫اک‬‫د‬‫دحؤ‬‫فلتخم‬‫رپ‬‫اینبد‬‫یک‬‫میسقت‬
‫ے‬‫ا‬‫اجن‬‫ایک‬‫الق‬
‫یت‬‫ا‬‫د‬‫یک‬‫د‬‫ا‬‫ر‬‫ف‬‫ا‬‫ںیم‬‫سج‬
‫اینپمک‬،‫تیکلم‬
‫ں‬
‫و‬‫ی‬‫ٹ‬‫ن‬‫رپ‬‫وکا‬‫ر‬‫ؤ‬‫ا‬‫ٹ‬‫س‬‫رٹ‬،
‫زیٹئ‬‫وسسا‬
‫ںیہ۔‬‫وہیت‬‫لم‬‫ا‬‫س‬
syasim786@gmail.com

9. ‫پروگرامس‬
‫جائزہ‬‫تنقیدی‬‫کا‬
‫ی‬‫د‬‫ا‬‫ر‬‫ا‬
‫ےک‬
‫دعب‬
‫ےس‬
‫ب‬‫ا‬
‫ک‬‫ن‬
‫ھچک‬
‫الوقں‬‫ع‬
‫ںیم‬
‫رتہب‬
‫دبتایلیں‬
‫یئ‬‫ا‬
‫ںیہ‬
‫نکیل‬
‫ب‬‫ا‬
‫یھب‬
‫د‬‫ا‬‫ر‬‫ا‬
‫ب‬‫اھبر‬
‫یک‬
‫ک‬‫ن‬‫ا‬
‫تہب‬
‫ی‬‫ڑ‬‫ب‬
‫تیئ‬‫ذغا‬،‫وھبک‬‫د‬‫دعتا‬
،
‫ےب‬،‫دنیگ‬‫وخا‬‫ا‬‫ن‬
‫اگ‬‫ر‬‫ؤ‬‫ر‬
‫ی‬‫ر‬
‫ےسیج‬
‫ی‬‫اینبد‬
‫اسملئ‬
‫اک‬
‫اکشر‬
‫ںیہ۔‬
‫وجاہب‬‫ؤ‬
‫ںیم‬
‫ی‬‫اینبد‬
‫ہج‬‫ؤ‬
‫افند‬
Implementation
‫یک‬
‫ے۔‬
No radical transformation
•
‫ت‬‫ب‬‫رغ‬
‫یک‬
‫دشب‬
‫ےک‬
‫ل‬‫ن‬‫اقمل‬‫ا‬‫ن‬
‫ں‬‫ا‬،
‫ومں‬‫رگا‬‫رپؤ‬
‫ںیم‬
‫صتخم‬
‫ہ‬‫رکد‬
‫لئ‬‫سا‬‫ؤ‬
‫یک‬
‫ر‬‫دقما‬
‫ےبدح‬
‫مک‬
‫یھت۔‬
•
‫ں‬‫ا‬
‫ومں‬‫رگا‬‫رپؤ‬
‫ےک‬
‫افند‬
‫ےک‬
‫ےئل‬
‫ٹ‬‫م‬‫و‬‫ک‬‫ح‬
‫ر‬‫ؤ‬‫ا‬
‫کنیب‬
‫ےک‬
‫ں‬‫ؤ‬‫اکلہر‬‫ا‬
‫رپ‬
‫لمکم‬
‫اصحنر‬‫ا‬
•
‫وچہکن‬
‫ےسی‬‫ا‬
‫ؤ‬‫اکلہر‬‫ا‬
‫ریغ‬
‫اکیف‬‫ا‬‫ن‬،‫رحتمک‬
‫رتتیب‬
‫ہتف‬‫ا‬‫ن‬
‫ین‬‫دبونعا‬،
‫ر‬‫ؤ‬‫ا‬
‫ؤ‬‫ا‬‫ن‬‫د‬
‫اک‬
‫اکشر‬
‫وہےت‬
‫ںیہ۔‬
•
‫فلتخم‬
‫مسق‬
‫ےک‬
‫اقمیم‬
‫ہیف‬‫رشا‬‫ا‬
‫ا‬‫ن‬
‫ہم‬‫د‬
‫ں‬‫ؤ‬‫ر‬‫ا‬‫د‬
‫یک‬
‫ت‬‫ب‬‫اج‬
‫ےس‬
‫لئ‬‫سا‬‫ؤ‬
‫وک‬
‫ریغ‬
‫ومرث‬
‫رطےقی‬
‫ےس‬
‫امعتسل‬‫ا‬
‫ایک‬
‫ا‬‫اجن‬
‫ے‬
‫ہکلب‬
‫ر‬‫ث‬‫ک‬‫ا‬
‫اضعئ‬
‫ایک‬
‫ا‬‫اجن‬
‫ے۔‬
•
‫ں‬‫ا‬
‫م‬‫رگا‬‫رپؤ‬
‫ےک‬
‫افند‬
‫ںیم‬
‫اقمیم‬
‫حطس‬
‫ےک‬
‫ں‬‫ؤ‬‫ر‬‫ا‬‫د‬‫ا‬
‫یک‬
‫دعم‬
‫رش‬
‫تک‬
‫یھب‬
‫ک‬‫ن‬‫ا‬
‫ہج‬‫ؤ‬
•
‫ت‬‫ب‬‫رغ‬
‫ںیم‬
‫یمک‬
‫ےک‬
‫ےئل‬
‫رصف‬
‫ٰیلع‬‫ا‬
‫ہج‬‫ر‬‫د‬
‫یک‬
‫رتیق‬
‫اک‬
‫یف‬
‫ںیہن‬
‫رغوبیں‬،‫ے‬
‫یک‬
‫اعف‬
‫ل‬
‫رشتک‬
‫ےک‬
‫ریغب‬
‫یسک‬
‫یھب‬
‫م‬‫رگا‬‫رپؤ‬
‫اک‬
‫اکایمب‬
‫افند‬
‫نکمم‬
‫ںیہن۔‬
syasim786@gmail.com

10. “ ‫زگہتش‬
‫نیت‬
‫دصوین‬
‫ںیم‬
‫یتعنص‬
ِ‫الت‬‫ق‬‫ن‬‫ا‬
‫ےک‬
‫ی‬‫امد‬
‫اتن‬
‫جئ‬
‫ےک‬
‫ے‬‫ر‬‫وگوشا‬
‫ ےن‬
‫ونن‬‫سا‬‫ن‬‫ا‬
‫وک‬
‫ین‬‫ویحا‬
ِ‫ت‬‫ل‬‫ذم‬
‫ںیم‬
‫رگا‬
‫اھک‬‫ر‬
‫ےہ۔یتعنص‬
ِ‫الت‬‫ق‬‫ن‬‫ا‬
‫ےس‬
‫کیب‬
ِ‫ق‬‫و‬
ِ‫ت‬
ِ‫و‬‫د‬
‫ونتیع‬
‫ےک‬
ِ‫د‬‫ر‬
‫لمع‬
‫دیپا‬
‫ک‬‫پ‬‫وہےئ۔ا‬
‫ہن‬‫د‬‫ا‬‫ر‬‫ا‬
‫رسامہی‬
‫ہن‬‫ا‬‫ر‬‫ا‬‫د‬
‫تشیعم‬
‫اک‬
‫ولہپ‬
‫وت‬،‫ےہ‬
ِ‫رسا‬‫و‬‫د‬
‫امتم‬
‫یکلم‬
ِ‫ر‬‫و‬‫ا‬
‫وقیم‬
‫لئ‬‫سا‬‫و‬
‫وک‬
‫ک‬‫پ‬‫ا‬
‫وصخمص‬
‫ر‬‫و‬‫ا‬
‫د‬‫دحمو‬
‫ی‬‫ڑ‬‫ک‬‫رم‬
ِ‫وقت‬
‫ےک‬
‫اہوھتن‬
‫ںیم‬
ِ‫ت‬‫ب‬‫وس‬
‫ےنی‬‫د‬
‫اک‬
ِ‫وصتر‬
‫ےسج‬،‫ےہ‬
‫اعمیش‬
‫الچ‬‫ط‬‫ص‬‫ا‬
‫ںیم‬
‫تیک‬‫رتشا‬‫ا‬
‫ا‬‫پ‬
‫م‬‫ڑ‬‫ب‬‫ویمک‬
‫اک‬
‫رظنہی‬
‫ا‬‫پ‬‫د‬‫ر‬‫ا‬‫ر‬‫ق‬
‫ا‬‫اجپ‬
‫ےہ۔ہی‬
‫د‬
‫ونن‬‫و‬
‫اعمیش‬
ِ‫ت‬‫ا‬‫وصتر‬
‫اہتن‬‫ا‬
‫ہن‬‫دنسپا‬
ِ‫ر‬‫و‬‫ا‬
‫ظ‬‫ا‬‫ر‬‫ف‬‫ا‬
ِ‫و‬
‫رفتطی‬
‫اک‬
‫اکشر‬
ِ‫ن‬‫ںیہ۔ا‬
‫ےک‬
‫وخںین‬
‫ےجنپ‬
‫ںیم‬
‫تین‬‫سا‬‫ن‬‫ا‬
‫یھب‬‫ا‬
‫ک‬‫پ‬
‫ک‬‫س‬‫س‬
‫یہ‬‫ر‬
ِ‫ن‬‫ےہ۔ا‬
‫وکیسرل‬
‫وقوتن‬
‫ ےن‬
‫وھچےٹ‬
ِ‫ر‬‫و‬‫ا‬
‫رغبی‬
‫وکلمن‬
‫اک‬
‫اصحتسل‬‫ا‬
‫رکےک‬
‫ںیہن‬‫ا‬
‫ک‬‫پ‬‫ا‬
‫لقتسم‬
‫رغبی‬
‫امسپدنیگ‬‫ر‬‫و‬‫ا‬
‫اک‬
‫اکشر‬
‫ا‬‫پ‬‫رکد‬
‫ےہ۔۔۔‬
(
‫رسیف‬‫رپو‬
‫ابجلر‬‫دبعا‬
‫رک‬‫ا‬‫س‬
‫الوہر‬،
)
syasim786@gmail.com

11. “Poverty is the worst form of
violence” (Gandhi)
‫ےہ۔‬‫لکش‬‫دبرتنی‬‫یک‬‫دشتد‬‫ت‬‫ب‬‫رغ‬
“Poverty anywhere is a danger to
prosperity everywhere” (Nehru)
‫ر‬‫ط‬‫خ‬‫ےیل‬‫ےک‬‫وخاحش ی‬‫یھب‬‫ںیہک‬‫ت‬‫ب‬‫رغ‬
‫ےہ۔‬‫ہ‬
"
‫ریم‬‫ا‬
‫وک‬
‫ریم‬‫ا‬
‫ر‬‫و‬‫ا‬
‫رغبی‬
‫وک‬
‫رغبی‬
‫ا‬‫انبپ‬
ِ‫ت‬‫ب‬‫رغ‬
‫وک‬
‫متخ‬
‫رک ےن‬
‫اک‬
‫رطہقی‬
‫ںیہن‬
‫ےہ۔‬
ِ‫ت‬‫ا‬‫د‬
ِ‫ت‬‫ا‬‫پ‬
‫ےک‬
‫اظنم‬
‫وک‬
‫متخ‬
‫رک ےن‬
‫ےک‬
‫ےیل‬
‫میلعت‬
‫وک‬
‫ک‬‫پ‬‫ا‬
‫د‬
‫ہعی‬‫ر‬
‫ےک‬
ِ‫وطر‬
‫رپ‬
‫امعتسل‬‫ا‬
‫ا‬‫رکپ‬
‫یھب‬
‫اسی‬‫ا‬
‫یہ‬
‫ےہ۔‬
ِ‫ن‬‫ا‬
‫ولوگن‬
‫وک‬
‫میلعت‬
‫انی‬‫د‬
‫وج‬
ِ‫ت‬‫ا‬‫د‬
ِ‫ت‬‫ا‬‫پ‬
‫ےک‬
‫اظنم‬
‫وک‬
‫ر‬‫ا‬‫ر‬‫ق‬‫ڑ‬‫ب‬
‫انھک‬‫ر‬
‫راےتہ‬
‫ںیہ‬
ِ‫اتسن‬‫دنہو‬
‫ںیم‬
ِ‫ت‬‫ب‬‫وہمجر‬
‫ےک‬
ِ‫ت‬‫ا‬‫اکمپ‬‫ا‬
‫وک‬
‫رتہب‬
‫ا‬‫انبپ‬
‫ںیہن‬
‫ےہ‬
‫ہکلب‬
ِ‫اتسن‬‫دنہو‬
‫ںیم‬
‫ی‬‫امہر‬
ِ‫ت‬‫ب‬‫وہمجر‬
‫وک‬
‫ہ‬‫د‬‫ا‬‫پ‬‫ر‬
‫ے‬‫ر‬‫ط‬‫خ‬
‫ںیم‬
‫انل‬‫ا‬‫د‬
‫ےہ‬
"
‫۔‬
(
‫ڈیبمرک‬‫ا‬
)
syasim786@gmail.com

12. Thank you
SYED AASIM SUHAIL
syasim786@gmail.com