2. DOĞALGAZ
NEDİR?
• Doğal gaz, dünya enerji kaynaklarının büyük bir
bileşenidir. Enerji kaynaklarının en temiz,
güvenli ve en kullanışlarından biridir.
Saka,Bora,, Doğalgaz ve LPG Kullanım Alanları Dünya ve Türkiye’deki Rezerv Üretim ve Tüketim Miktarı ve Taşıtlarda Kullanım,
Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2003; sy 3-6, İstanbul.
3. DOĞALGAZ YAPISI
Doğal gaz, çok ilginç olmayan bir gaz olarak düşünülebilir. Saf halinde, renksiz, şekilsiz ve
kokusuzdur.
Yanıcı olmasının dışında yandığında büyük bir enerji ortaya çıkarır.
Diğer fosil yakıtlarından farklı olarak, doğal gaz temiz yanar ve en düşük seviyede zararlı yan
ürün emisyonu çıkartır.
Evlerimizi ısıtmak, yemek pişirmek ve elektrik üretmek için enerjiye ihtiyacımız vardır. Bu
enerji ihtiyacı toplumumuzda ve yaşantımızda doğal gazı çok yüksek bir önem seviyesine
çıkartmıştır.
4. DOĞALGAZ
YAPISI
• Doğal gaz, hidrokarbon
gazlarının yanabilen bir
karışımıdır. Doğal gaz
öncelikli olarak metandan
oluşur, etan, propan, bütan
ve pentandan da ayrıca
içinde barındırır. Doğal
gazın bileşenleri geniş bir
yelpaze oluşturur. Bu
yelpaze yandaki tabloda
gösterilmiştir.
Saka,Bora,, Doğalgaz ve LPG Kullanım Alanları Dünya ve Türkiye’deki Rezerv Üretim ve Tüketim Miktarı ve Taşıtlarda Kullanım, Yüksek Lisa
Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2003; sy 3-6, İstanbul.
5. DOĞAL GAZ TARİHİ
• Tarihte birçok medeniyetin simgesi
olan ve hayatımızda birkaç defa
duyduğumuz sönmeyen ateş olarak
nitelendirilen doğalgaz ilk olarak
milattan önce 6000 – 2000’ lerde İran
da ortaya çıkmış. Doğalgazı ilk olarak
yakıt anlamda Çin’de suyu ısıtma
amacı ile kullanıldı.
• Daha sonra doğalgaz Roma’daki
uestra tapınağındaki aşk tanrıçası
aydınlanmasını sağlayan alev olarak
kullanıldı. Doğalgazın taşınmasını ilk
defa bambu kamışlarla Çinliler
yapmıştır.
https://www.enerjisistemlerimuhendisligi.com/dogalgaz-
enerjisi.html (Kasım 2021)
6. DOĞAL GAZ TARİHİ
• Doğalgaz Daha sonra 17.yy da Avrupa ile tanıştı ilk başlarda aydınlanma amacı
ile kullanılan doğalgaz zamanla ısınma, ocak ve endüstriyel sektörde
kullanılmaya başlanıldı.
• Tarihte ilk modern doğalgaz taşınması ABD tarafından demir borularla
sağlanmıştır.
• Türkiye de ise 1976 yılında çimento fabrikasında kullanılmaya başlandı. Şehir
hattında sırasıyla Ankara ,İstanbul,İzmit,Eskişehir illerinde kullanılmaya başlandı.
https://www.enerjisistemlerimuhendisligi.com/dogalgaz-enerjisi.html
7. DOĞALGAZ OLUŞUMU
• Doğal gaz bir fosil yakıttır. Petrol ve kömür gibi, milyonlarca yıl önceden kalmış bitki ve hayvan
cesetleri ve mikroorganizmaların bu zamana kadar değişimidir. Fakat nasıl oluyor da yaşayan
organizmalar bir gaz karışımı olmaktadır?
• Fosil yakıtlarının kökü değişik teorilerle dayanır. Bunlardan en çok kabul edilen teori, organik
maddelerin toprak altında çok yüksek basınç altında ve uzun yıllar sıkıştırılmış olarak kalmasıdır.
Bu sıkışmaya derinlik artıkça, yüksek sıcaklıklarda etki etmektedir. Bu yüksek sıcaklık, organik
maddenin karbon yapısını parçalamaktır.
Saka,Bora,, Doğalgaz ve LPG Kullanım Alanları Dünya ve Türkiye’deki Rezerv Üretim ve Tüketim Miktarı ve Taşıtlarda Kullanım, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi,
Fen Bilimleri Enstitüsü, 2003; sy 3-6, İstanbul.
8. DOĞAL GAZIN ÖZELLİKLERİ
• Doğal gaz, milyonlarca yıl önce yaşamış bitki ve hayvan kalıntılarının yeraltında
yüksek sıcaklık ve basınca maruz kalması ile oluşur.
• Doğal gazın bileşiminde, metan (CH4 ) dışında, değişen oranlarda etan (C2H6),
propan (C3H8), bütan (C4H10) gibi diğer hidrokarbonlar da bulunur. Yeraltındaki
doğal gazın yapısında ayrıca azot (N2), oksijen (O2), karbondioksit (CO2),
hidrojensülfür (H2S) ve kısmen helyum (He) gazlarına rastlanır.
9. • Doğalgaz renksiz, kokusuz, nemsiz ve havadan hafif bir gazdır. Kaçakların fark
edilebilmesi için özel olarak kokulandırılır.
• Doğal gaz zehirli değildir ama bir hacmi yüksek oranda doldurduğunda boğucu
bir etki yapar.
• Doğal gaz temiz bir yakıttır; Kül ve kükürt bileşikleri oluşturmaz.
• Doğal gazın yanma verimi diğer yakıtlardan yüksektir (% 93). Atık gazlar içindeki
karbondioksit (CO2) miktarı diğer yakıtlara nazaran minimum miktardadır. Bu da
küresel ısınma ve iklim değişikliklerine sebep olan “sera etkisini” azaltır.
10. • Doğal gaz, basınç altında gaz formda boru hatlarıyla, sıvı formda tanker ve gemilerle
taşınarak uzak tüketim noktalarına ulaştırılır. Sıkıştırılmış doğal gazın hacimce 200
kat, sıvılaştırılmış doğal gazın ise hacimce 600 kat az yer tutması, taşınabilirliğini
avantajlı hale getirir.
• Günümüzde bilinen doğal gaz rezervleri yaklaşık 150 trilyon m3 düzeyindedir ve bu
rezervlerin ulaşılabilen % 15’lik bölümü dahi dünya tüketimine yaklaşık 70 yıl
yetebilecek durumdadır.
2021. Comdata Doğalgaz Mühendislik Ltd. Şti.. Designed by Yalcin Comdata URL:
comdata.com.tr/bilgi-bankası/dogal-gazin-ozellikleri.html
11. Alternatif enerji
kaynakları
• Doğal gaz tükenebilir enerji türüdür
ve kısa süre içerisinde yeniden
oluşmamaktadır. Dolaysıyla bunun
yerine geleceğin enerji ihtiyacının
karşılaması için alternatif enerji
kaynaklara ihtiyacımız vardır.
• Bu alternatif kaynaklar ise
yenilenebilir enerji kaynakları olmak
üzere( güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi,
jeotermal enerjisi, hidrolik enerjisi,
biyokütle enerjisi) ve en verimli olan
nükleer enerjisidir.
• Güneş enerjisi
• Rüzgâr enerjisi
• Jeotermal enerjisi
• Hidrolik enerjisi
• Nükleer enerjisi
12. DOĞAL GAZIN KULLANIM ALANLARI VE AVANTAJLARI
• Doğal gazın ısıtma, sıcak su ve pişirme ihtiyaçlarının tümünü karşılayan tek yakıt
oluşu, konutlarda kullanım için önemli avantajlar sağlar.
• Konutlarda kullanım, tercihe göre ferdi (şofben, soba, kat kaloriferi, kombi) veya
merkezi (boyler, kazan) olabilir.
• Doğal gaz, yakıcı personel gerektirmez ve cüruf uzaklaştırma masrafı yoktur.
• Bunların yanında ön ısıtmaya da ihtiyaç duyulmaz.
• Temizliği ile cihaz bakım masraflarını azaltan doğal gaz, otomatik kullanıma
uygunluğu ile ek işletme maliyetlerini de minimize eder.
2021. Comdata Doğalgaz Mühendislik Ltd. Şti.. Designed by Yalcin Comdata URL:
http://www.comdata.com.tr/bilgi-bankası/kullanim-alanlari-ve-avantajlari.html
13. Dünyada ve Türkiye’de Doğal gaz Durumu
• Küresel Doğal Gaz Rezervleri 2018 yılında,
197,1 trilyon m3 olan dünya doğal gaz
rezervleri, 2019 yılında %0,86 artarak 198,8
trilyon m3 olarak kaydedilmiştir.
• Dünya doğal gaz rezervlerinin %38’i Orta
Doğu’da, %32,3’ü Avrasya’da, %8,9’u Asya
Pasifik’te, %7,5’i Afrika’da, %7,6’sı Kuzey
Amerika’da, %4’ü Orta ve Güney
Amerika’da ve %1,7’si ise Avrupa’da
bulunmaktadır (Şekil ).
• OECD ülkelerinin doğal gaz rezervi ise 20,1
trilyon m3 olup, toplam rezervin %10,1’i
olmuştur.
, TÜRKİYE PETROLLERİ A.O. (2021)
Küresel doğal gaz rezervi
14. Dünyada ve Türkiye’de Doğal Gaz Durumu
• 2020 sonu itibariyle resmi olarak Türkiyenin doğal gaz
rezervi 3.004.121.349 m3 tespit edilmiş.
• Türkiye'nin doğalgaz rezervine 21 Ağustos 2020'de
Sakarya sahasındaki Tuna-1 kuyusunda 320 milyar m3,
17 Ekim 2020'de Sakarya sahasındaki Tuna-1
kuyusunda 85 milyar m3 ve 4 Haziran 2021'de
Amasra-1 kuyusunda 135 milyar m3 rezerv bulunduğu
duyurulmuştur.
• Açıklanan bu yeni 540 milyar m3 doğalgaz rezervi
henüz uluslararası raporlarda yayımlanmamıştır
• Bu rezerv değeri Türkiye’nin iki aylık toplam
tüketimim miktarından daha azdır.
• Ülkedeki mevcut rezervler Trakya (Hamitabat,
Kumrular), Kuzey Marmara ve Güneydoğu Anadolu
Bölgesi’nde yer almaktadır.
https://www.enerjiatlasi.com/rezerv/dunya-dogalgaz-rezervi.html
Türkiyede Doğal Gaz Rezervleri
https://www.trthaber.com/dosyalar/images/do%C4%9Falgaz-grafik.jpg
15. Dünyada ve Türkiye’de Doğal Gaz Durumu
• Küresel Doğal Gaz Üretimi 2018 yılında, 3,86 trilyon m3 olarak
gerçekleşti.
• küresel doğal gaz üretimi, 2019 yılında, %3,4 artışla 3,99 trilyon
m3 olmuştur.
• 2019 yılı doğal gaz üretiminde Kuzey Amerika bölgesindeki
%7,4’lük artış dikkat çekerken, Avrupa üretiminde %6,1’lik düşüş
dikkat çekicidir.
• 2020 yılında, küresel doğal gaz üretiminde en büyük pay sahibi,
2019 yılında olduğu gibi Kuzey Amerika olmuştur .
• 2019 yılında küresel doğal gaz talebi, bir önceki yıla göre %2
artarak, 3,93 trilyon m3 olarak gerçekleşmiştir.
• 2019 yılı talep artışı, Asya Pasifik (%4,7), Kuzey Amerika (%3,1),
Orta Doğu (%2,3) kaynaklı olurken, Orta ve Güney Amerika (-
%2,7) ve Avrasya (-%1,5) bölgelerinde daralma gözlenmişti
TÜRKİYE PETROLLERİ A.O. (2021)
Küresel Doğal Gaz Üretimi ve Tüketimi
16. Dünyada ve Türkiye’de Doğal Gaz Durumu
Küresel Doğal Gaz Üretimi
2010-2019 Yılları Bölge Bazında Küresel Petrol Üretimi (Kaynak: BP, 2020)
Küresel Doğal Gaz Tüketimi
• . 2010-2019 Yılları Dünya Doğal Gaz
Tüketimi (Kaynak: BP, 2020)
2010-2019 Yılları Dünya Doğal Gaz Tüketimi (Kaynak: BP, 2020)
17. • Kaynakça
1. Mokhatab Saed., Poe William and Speight James., Handbook of
natural gas transmission and processing, Burlington: elsiver.inc,
(2006).
2. Lyons Williiam., Standard Handbook of Petroleum and Natural
Gas Engineering, USA: Gulf professional publishing, (1996).
3. Raymond L., Murray and keith E. Holbert., NUCLEAR ENERGY: An
introduction to the concepts, systems and Applications of
Nuclear Processes: Pearson education inc. (2012).