Riciklimi

1. Për një Mjedis të Shëndetshëm… … Të reciklojmë !!!!!
Për një Mjedis të Shëndetshëm… … Të reciklojmë !!!!!
RICIKLO
PSE DUHET TE
RECIKLOJME !!

2. Për një Mjedis të Shëndetshëm… … Të reciklojmë !!!!!
Mendo për një çast sikur letra, shishet, mbeturinat, kanaçet
që ju dhe familja juaj hedh në plehra çdo ditë, të vendosen
njëra mbi tjetrën. . .

3. Për një Mjedis të Shëndetshëm… … Të reciklojmë !!!!!
ë
Ka shumë mënyra si ju mund të ndihmoni për të
mbajtur qytetin të pastër dhe të gjelbër.
UNË
RICIKLOJ
UNË
RICIKLOJ

4. Për një Mjedis të Shëndetshëm… … Të reciklojmë !!!!!
KJO KURSEN
PARA, FUSHËN
KU
DEPOZITOHEN
PLEHRAT DHE
KURSEN
BURIMET
NATYRORE

5. 5
t
1€
6
t HORIZONTALISHT
1. Të NDRYSHOSH dhe RIPËRDORËSH.
2€
2. Ta mbajmë qytetin të pastër dhe. . .
3. Planeti ku ne jetojmë.
4. , Ripërdor, Riciklo.
VERTIKALISHT
3€ 5.TëpërdorëshnjësendVAZHDIMISHT.
6. Mbeturinat që gjenden në shesh quhen ndryshe.
4€

6. Për një Mjedis të Shëndetshëm… … Të reciklojmë !!!!!
SHOQËRO SENDET QË JANË MBETURINA
ME ATO TË RICIKLUARA. . .
MBETURINA
GAZETA
KANAÇE ALUMINI
MAKINA TË VJETRA
SHISHE PLASTIKE
SHISHE PLASTIKE
GOMA MAKINASH
TË RICIKLUARA
A. QESKA LETRE PËR PAZAR
B. TAPET / RRUGICA
C. KARRIGE
ALUMINI
D. ZORRË UJI
E. QESKA PLASTIKE
PAJISJE
ELEKTROSHTËPIAKE
F.

7. Çoje secilin send në
koshinpërkatës
për riciklim
LAJME
SALCË
ILAÇ
RROBASH
KUTI
KËPUCËSH
QUMËSHT
METAL LETËR QELQ PLASTIK

8. Për një Mjedis të Shëndetshëm… … Të reciklojmë !!!!!
Gjej dhe rretho fjalët e mëposhtme:
PAKËSOJ
RIPËRDOR
RICIKLOJ
PASTËRTI
GJELBËRIM
MJEDISI
SHISHE
KANAÇE
KONSERVA
PLASTIK
METAL
LETËR
MBETURINA
QELQ
LAJ
NDAJ
GAZETA
Q A U G J E L B Ë R I M J K
V E L Ë D T R P Ç Y Q J H O
M I L K S H I S H E C E F N
B Ç U Q K T P H Ë V K D K S
E S B P A K Ë S O J Q I G E
T J Ë A N S R J G B T S P R
U R O S A C D N D A J I A V
R A I T Ç A O Z J O Z F N A
I M L Ë E M R I C I K L O J
N L E R I E Z N E G D V Ç U
A S T T Ë P L A S T I K Q H
Ë F Ë I A E G A Z E T A L Ë
Y Ç R O B L N R J M P Ë Q R
Unë dua ta mbaj mjedisin ku jetoj të pastër dhe të gjelbër duke ndjekur këto hapa:
UNË RICIKLOJ. . .
Unë do të pakësoj sasinë e mbeturinave që krijoj.
Unë do të RIPËRDOR ato sende që ndoshta do të hidheshin
në plehra.
Unë do të RICIKLOJ sendet që mund të shndërrohen në
produkte të reja.
Unë do të shikoj me kujdes që të gjej amballazh që mund
të RIMBUSHET ose RIPËRDORET.
Unë do të ndihmoj për PASTRIMIN dhe NDARJEN e
mbeturinave të riciklueshme.
VIZATO VETEN TËNDE DUKE
NDIHMUAR PËR RICIKLIMIN.
(Emri)
(Firma) (Data)

9. QUMËSHT
Letër Plastik Hekur
Gazeta
Goma Vaj
Shishe
Alumin
Cili është ai element që
ndihmon në proçesin e
riciklimit?
Për të gjetur përgjigjen, shko
tek loja “GJEJ FJALËN” dhe
ngjyros gërmat që janë në
kuti:
PAKËSO, RIPËRDOR, RICIKLO, MENDO PARA SE TË VEPROSH...
Cili është elementi që mungon -
A mund ta gjesh?
Mbyll ciklin. . .zgjidh dhe përdor sende të bëra me material të ricikular!

10. Për një Mjedis të Shëndetshëm… … Të reciklojmë !!!!!
PAKËSO SASINË E MBETURINAVE QË KRIJON!
RICIKLIMI është gjë e mirë! Riciklimi është një mënyrë përmes së cilës letra, metali, qelqi,
sendet plastike dhe materiale të tjera mund të përdoren për të prodhuar të njëjtat produkte
apo sende të reja! Këto më pas mund të ripërdoren! Riciklimi është një mënyrë shumë e mirë për
të kursyer burimet natyrore, energjinë, paratë, si dhe sipërfaqen e tokës ku depozitohen
plehrat.
TOKA ËSHTË SHTËPIA JONE!
TË MOS E DËMTOJMË DHE TA
MBAJMË ATË TË PASTËR!
Çfarë bëni ju dhe familja juaj ÇDO DITË për të mos dëmtuar mjedisin
dhe për ta mbajtur atë të pastër?

11. A e dini se dikur përdoreshin vetëm pemët (nga pyjet) për të prodhuar produkte prej
LETRE? Në ditët e sotme nevojiten më pak pemë për këtë qëllim sepse ju dhe familja
juaj riciklojnë produktet prej letre që përdorin. Letra grumbullohet dhe bëhet përsëri
letër ose gjëra të tjera. Duke ricikluar 1 ton leter, ju shpëtoni 17 pemë nga prerja. Ja
pra, ju po bëni një pumë shumë të mirë!
Letra e ricikluar mund të përdoret për të prodhuar shumë
gjëra të tjera. Disa prej tyre janë renditur më poshtë. Gjeji
fjalët dhe rrethoji ato.
GAZETA QESKA LETRE
LETËR E RICIKLUAR REVISTA
PANOLINES ZARFA
LETËR KUZHINE KARTOLINA
KUTI ÇEREALI KUTI VEZËSH (karton)
FACOLETA KUTI KËPUCËSH
Q C Z A R F A Z N Ç U P A Q V
B Y G T F A C O L E T A J E Z
Ë Ç F A U B Ë H M A V N B S E
G R L B Z C Q F N X J O L K Q
L E T Ë R E R I C I K L U A R
K T A M G P T Q G Ë H I M L E
D Y N F P Y K A O L B N P E V
L E T Ë R K U Z H I N E D T I
S J B H E P V Ç N X T S H R S
Ë E Z D V O F O I Q C G U E T
B K U T I Ç E R E A L I P Ç A
B R Ë Y S K A R T O L I N A X
S Ç K U T I V E Z Ë S H V I K
K U T I K Ë P U C Ë S H J K Ë
DY KËSHILLA TË RËNDËSISHME: 1. Kur je ne dyqan duke bërë pazar, lexo amballazhin e
produktit për të parë nëse ai është bërë me material të ricikluar ose që mund të riciklohet.
2. PAKËSO PËRDORIMIN. . .përpiqu të përdorësh më pak letër.

12. Për një Mjedis të Shëndetshëm… … Të reciklojmë !!!!!
G J E J K O D I N
Materiali PLASTIK gjendet kudo. . .madje edhe në rrobat
tuaja? Po, disa bluza janë bërë duke përdorur material plastik
nga shishet plastike të ricikluara. Janë pikërisht ato shishe
plastike të ujït apo lëngjeve të gazuara të cilat ju i hidhni në
koshin e materialeve për riciklim, në shkollën apo shtëpine tuaj.
Ka disa lloje materialesh plastike. Një nga më të përdorshmit
për riciklim është i njohur me emrin PETE. Ai përdoret për
shishet e ujit, të lëngjeve të frutave, atyre të gazuara, vajit,
etj. Materiali tjetër plastik, HDPE, përdoret gjerësisht për
shishet e qumështit, disa lloj lëngje frutash, ujë, ilaç rrobash
dhe vajin e makinës. Plastika me emrin LDPE përdoret për qeskat me të cilat bëni pazarin
apo qeskat e plehrave.
Gjej kodin dhe zbulo disa nga gjërat që mund të bëhen duke përdorur plastikën e
ricikluar. Ato mund t'i gjeni në këndin e lojrave apo në park
(duke perfshirë edhe veten tuaj!)
KËSHILLA TË TJERA TË RËNDËSISHME: Bli atë lloj paketimi që ka shenjën e riciklimit në të. Përdor
çantë prej robe për të bërë pazarin. Ushqimin që merr në shkollë fute në kuti apo qeskë që mund ta
përdorësh përsëri.
17 25 18 8 11 9 19 25 18 5 26 1 14 19 25 18 8 16 9 14 5
19 15 16 6 20 19 2 15 12 12 9 12 9 18 8 1 17 25 18
11 15 18 8 16 12 5 8 17 1 18 8 18 19 15 12 1 18 8 1 8
1= A 2 = B 3= C 4 = D 5 = E 6 = F 7 = G 8 = H 9 = I 10 = J 11 = K 12 = L 13 = M 14 = N
15 = O 16 = P 17 = R 18 = S 19 = T 20 = U 21 = V 22 = X 23 = Y 24 = Z 25 = Ë 26 = Ç
11 15 18 8 1 16 25 17 13 2 5 19 20 17 9 14 1
19 25 17 9 3 9 11 12 20 5 18 8 13 5

13. Objektet
që
i
bllokojne
rrugën
janë
bërë
prej
hekuri.
ALUMINI. . . Duhen rreth 6 javë që nje kanaçe alumini të shkrihet dhe të
ribëhet nje kanaçe e re, të cilën ju mund ta gjeni përsëri në raftet e
dyganit. Nevojitet 90-95% më pak energji për të prodhuar kanaçe nga
alumini i ricikluar. A nuk është kjo vërtet një gjë shumë e mirë! Ja çfarë
ndodh me kanaçen pasi ju pini lëngun e frutave dhe e hidhni në koshin e
materialeve të riciklueshme:
copëtohet
grumbullohet dhe riciklohet
kanaçe dhe
prodhime të
tjera të reja. . .
gati për në dygan
fletë alumini ngrohet dhe rishkrihet
Të gjitha produktet e reja prej HEKURI bëhen me hekur të
ricikluar. Çdo vit, miliona ton hekur nga kanaçe të ndryshme,
makina, aeroplanë, pajisje shtëpiake apo nga burime të tjera,
grumbullohen, riciklohen dhe kthehen në produkte të reja.
NISJA
Ndihmoni
tavolinën prej
hekuri të shkojë
në vendin ku
filloi prodhimi i
saj. . . (Ju e dini
tashmë!) Hekuri i këtyre
objekteve në figurë do
të përdoret më pas për
të prodhuar
sende të tjera.
MBRITJA

14. Për një Mjedis të Shëndetshëm… … Të reciklojmë !!!!!
QELQI mund të riciklohet dhe përdoret përseri e përsëri. . .vazhdimisht. Ai nuk prishet
kurrë! Kjo është një gjë e mirë sepse për çdo ton qelq të ricikluar, ne kursejmë mbi një
ton burime natyrore që duhen për të prodhuar qelq, Kështu, duhen si rërë, gëlqere, etj.
Gjithashtu, ne kursejmë energji! “Pasqyrë o pasqyrë, cili është materiali më i mirë nga
ato që përdoren për paketim?” “Qelqi, sigurisht!”
4 5
6
1
Duke ricikluar
VAJIN E
MAKINËS ne
mbrojmë ujin e pijshëm dhe
parandalojmë vajin që të
2 depërtojë në tokë apo në
kanalizimet e ujrave të shiut
përgjatë rrugës, e më pas të
arrijë në lumenjtë dhe
oqeanet.
3
GOMAT. . .200 milionë goma prishen çdo vit. Vërtet shumë! Disa
riciklohen për të prodhuar sende plastike apo edhe këpucë e sandale.
Pjesa tjetër digjet në vend të karburantit. Gomave mund t’u shtohet
një shtresë e re dhe të shiten përsëri si goma të riveshura. Riciklimi
dhe riveshja e gomave bëjnë të mundur që miliona ton goma të vjetra
të mos përfundojnë në fushën e depozitimit të mbeturinave.
FJALEKRYQ. . .përgjigjet janë në këtë faqe!
HORIZONTALISHT Përgjigja për #3 nuk është në ketë faqe.
1. Vaji i rirafinuar i makinës prodhohet nga i ricikluar.
2. mund të riciklohet përsëri e përsëri. . . vazhdimisht.
3. Elementi që ndihmon në proçesin e riciklimit është:
.
VERTIKALISHT
4. Po të derdhim vajin e makinës në kanalizimet e ujrave të shiut, ne mund të ndotim
dhe oqeanet.
5. Qelqi, vaji i makinës dhe gomat mund të riciklohen dhe .
6. Gomat e reja që bëhen nga gomat e vjetra quhen goma të
.

15. Ka edhe shumë materiale të tjera që mund të riciklohen dhe të shndërrohen në sende të reja, p. sh.,
xhinkset, filtrat e vajit, bateritë, produkte kimike që përdorim në shtëpi (si bojrat për të lyer), betoni,
asfalti dhe druri.
IMAGJINONI! Dygani “Bli Sende të Ricikluara” tregton vetëm ato produkte që janë bërë me material të
ricikluar. Mendoje veten se je menaxheri i dyganit. Çfarë lloj produktesh të bëra me material të ricikluar
do të shisnit në dyganin tuaj? Katrori më poshtë është si vitrina e dyqanit. Vizato produktet që duhet të
shisje.
DYQANI “BLI SENDE TË RICIKLUARA”

16. Për një Mjedis të Shëndetshëm… … Të reciklojmë !!!!!
BËJ BETIMIN
për të ndihmuar në mbrojtjen e mjedisit
(Shkruaj emrin tënd)
premtoj të bëj më të mirën për të:
PAKËSUAR
sasinë e mbeturinave që unë krijoj çdo
ditë në shtëpi dhe në shkollë!
RIPËRDORUR
sendet që përdor!
RICIKLUAR
sendet e bëra me material të riciklueshëm
që përdor unë dhe familja ime!
BLERË SENDE TË
RICIKLUARA!
ZGJIDH DHE PËRDOR SENDE TË BËRA
ME MATERIAL TË RICIKLUAR!