2. Θεσσαλονίκη 2012
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η εργασία αυτή πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του μαθήματος
«Χρηματοοικονομική ανάλυση και διοίκηση» που διδάχτηκε το 3ο
εξάμηνο από τον
καθηγητή κύριο Τσόπογλου.
Παρακάτω λοιπόν παρουσιάζεται η εργασία έχοντας δύο βασικά μέρη: την ανάλυση
του χρηματοοικονομικού περιβάλλοντος και την ανάλυση της εταιρείας. Η εταιρεία
που επιλέχθηκε είναι η ΗΛΙΟΣ ΑΒΕΕ από τον κλάδο των εσωρούχων.
Αρχικά, στο πρώτο σκέλος, πειργράφεται το παρόν μακροοικονομικό και
μικροοικονομικό πειρβάλλον στον εθνικό αλλά και δειθνή χώρο. Ειδικότερα,
ξεκινώντας από τα διεθνή και καταλήγοντας στα εθνικά , αναφέρονται σημαντικοί
χρηματοοικονομικοί δείκτες ,όπως το ΑΕΠ , ο πληθωρισμός ,τα επίπεδα ανεργίας , τα
ποσοστά του ελλείμματος και του ισοζυγίου δείχνοντας έτσι την υπάρχουσα
κατάσταση στη χώρα μας και στις μεγάλες οικονομίες παγκοσμίως (Η.Π.Α. , Κίνα,
Ρωσία κλπ). Ακόμη, συγκροτούνται οι λόγοι που οδήγησαν την Ελλάδα στην κρίση
και την ανέχεια καθώς επίσης προτείνονται ενδεικτικά κάποιοι τρόποι αντιμετώπισης.
Επιπλέον, όσον αφορά το μικροοικονομικό περιβάλλον επισημαίνεται ιδιαίτερα ο
κλάδος των εσωρούχων , η πορεία του τα τελευταία χρόνια , τα προβλήματα που
αντιμετωπίζει , μελλοντικές προβλέψεις για την εξέλιξή του καθώς καταγράφεται και
η εξάπλωση του στο εξωτερικό .
Στο δεύτερο σκέλος , παρουσιάζεται το κομμάτι της ανάλυσης των δεικτών της
εταιρείας ΗΛΙΟΣ ΑΒΕΕ όπως και οι πηγές και χρήσεις της επιχείρησης. Τα στοιχεία
που χρειάστηκαν για την εύρεση των οικονομικών στοιχείων αντλήθηκαν από το site
Hellastat η οποία διαθέτει οικονομικά στοιχεία για πάρα πολλές ελληνικές εταιρείες.
Αρχικά παρατίθενται κάποια γενικά στοιχεία της επιχείρησης , λίγα πράγματα για την
ιστορική της εξέλιξη και ίδρυση της, οι μεγαλύτερες εταιρείες σε αυτόν τον τομέα και
στην πορεία υπολογίζονται οι πηγές και οι χρήσεις της –από πού δηλαδή η εταιρεία
αντλεί χρήματα και πού τα διαθέτει στη συνέχεια . Έπειτα, αναλύονται βασικοί
2
3. χρηματοοικονομικοί δείκτες όπως άμεση ρευστότητα, κάλυψη χρηματοοικονομικών
εξόδων ,απόδοση ιδίων κεφαλαίων κλπ για το έτος 2010 συγκρινόμενο με την
αντίστοιχη πορεία του κλάδου.
Επιπρόσθετα, εξάγονται κάποια συμπεράσματα από την εκπόνηση της εργασίας και
της έρευνας τα οποία είναι αναγκαίο να παρουσιαστούν. Η εργασία , τέλος , κλείνει
με την καταγραφή της βιβλιογραφίας και την παράθεση των παραρτημάτων που
περιλαμβάνουν τους πίνακες ,τα υπολογιστικά φύλλα και ό,τι γενικά έχει σχέση με τα
διαγράμματα και τους αριθμούς που χρησιμοποιήθηκαν.
2. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
2.1 Διεθνές-εθνικό
2.1.1 Διεθνές
78 χρόνια έχουν συμπληρωθεί από το μεγάλο κραχ και τη “Μεγάλη ΄Υφεση” που
χαρακτήρισε διεθνώς τη δεκαετία του 1930, εποχή πληθωρισμού, ανεργίας και
πολιτικής αστάθειας.
Σήμερα, η παγκόσμια οικονομία εμφανίζεται ευάλωτη καθώς εισέρχεται σε περίοδο
ύφεσης. Αν και το μέγεθος και οι επιπτώσεις της εκτιμάται ότι δεν θα προσεγγίσουν
την “Μεγάλη Ύφεση” του 1930 σίγουρα πρόκειται για μια σημαντική ύφεση με
πληθωριστικές πιέσεις.
Η μεγάλη σημερινή κρίση δεν είναι απλώς μια βαθιά χρηματοπιστωτική κρίση αλλά η
απαρχή μιας νέα εποχής που σηματοδοτεί το τέλος της «ελευθερίας» των αγορών,
μοντέλο που κυριάρχησε την προηγούμενη 20ετία.
Οι προβλέψεις για επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης καθώς η πιστωτική κρίση
έχει περάσει στην πραγματική οικονομία, η ανάγκη τροφοδότησης της οικονομίας με
συνεχή ρευστότητα και οι συνθήκες αβεβαιότητας και αποστροφής κινδύνου που
περιβάλλουν τους επενδυτές, υποδηλώνουν την ανάγκη του κρατικού παρεμβατισμού
προκειμένου να διασωθεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Η παγκόσμια αυτή χρηματοοικονομική κρίση επηρεάζει τους πάντες. Ολοι αποτιμούν
με τις νέες τιμές έσοδα και περιουσιακά στοιχεία, κάνουν νέες προβλέψεις για
βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις, επανεκτιμούν ταμειακές ροές,
επαναξιολογούν κινδύνους και αλλάζουν σημαντικά επενδυτικά και καταναλωτικά
πρότυπα συρρικνώνοντας την πραγματική οικονομία, αυξάνοντας την ανεργία, τη
φτώχεια και την εισοδηματική ανισότητα.
3
4. Επομένως, η απομόχλευση (μείωση του δανεισμού) μειώνει το ρυθμό ανάπτυξης της
πραγματικής οικονομίας, συχνά δημιουργώντας ύφεση. Τα δάνεια γίνονται
δυσκολότερα, γιατί οι τράπεζες για βελτίωση της κεφαλαιακής επάρκειας και
μείωσης του κινδύνου, έστω και σε βάρος της κερδοφορίας, γίνονται αυστηρότερες
έναντι των επιχειρήσεων, κλονίζοντας όσες χρειάζονται δανεισμό για χρηματοδότηση
βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων. Ταυτόχρονα οι καταναλωτές μειώνουν δαπάνες,
αναβάλουν αγορές, ακόμη και βασικών αγαθών δημιουργώντας δυσκολίες σε
επιχειρήσεις με δανειακές υποχρεώσεις. Η μείωση της κατανάλωσης επηρεάζει
συνακόλουθα τη ρευστότητα των επιχειρήσεων, που για να επιβιώσουν μειώνουν
δαπάνες, συχνά απολύουν και προσωπικό, που συνακόλουθα μειώνει ακόμη την
κατανάλωση και επιτείνει την αβεβαιότητα και την ένταση της κρίσης. Το
αποτέλεσμα της ύφεσης είναι μία διόγκωση της ανεργίας και βεβαίως της φτώχειας,
επομένως χειροτέρευση στη διανομή του εισοδήματος, που έχει μεγαλύτερη σημασία
από τη διανομή του πλούτου, αν το κριτήριό μας είναι η κοινωνική συνοχή.
2.1.2 Εθνικό
Η Ελλάδα είναι γνωστό ότι διανύει μια από τις χειρότερες μεταπολεμικές περιόδους .
Η γενικότερη αυτή χρηματοπιστωτική, οικονομική αλλά και κοινωνική κρίση
επέφερε πολλά δεινά στη χώρα μας. Συγκεκριμένα επηρέασε την ανεργία
επηρεάζοντας όλους τους κλάδους αυξάνοντας δραματικά τους δείκτες της,
επιβράδυνε έως πάγωσε την ανάπτυξη, το εμπόριο, την αγορά την προσφορά και
ζήτηση γενικότερα προκαλώντας δυσχέρειες,ανέχεια, τεράστια μείωση των
εισοδημάτων ξεπερνώντας πολλές φορές τα όρια της φτώχειας σε όλους τους
ανθρώπους ,στους νέους, στους οικογενειάρχες , στους ηλικειωμένους. Τα μέτρα που
λαμβάνονται για την αντιμετώπιση της κατάστασης γίνονται ακόμη πιο σκληρά και
οδυνηρά για το κοινωνικό σύνολο , το οποίο μη μπορώντας να βρει λύση και
αισιοδοξία από την όλη δυσμένεια αγανακτά και απογοητεύεται καθώς μέρα με τη
μέρα τα πράγματα από το να καλυτερεύουν γίνονται όλο χειρότερα. Το φλέγον
ερώτημα που τίθεται από πολλούς είναι «τι θα γίνει παρακάτω, θα συνεχιστεί έτσι η
κατάσταση»??
Για να περιγραφεί η «επόμενη μέρα» της κρίσης θα πρέπει, αρχικά, να γίνει μία μικρή
εισαγωγή γύρω από το τι μας έφερε στη μέρα της κρίσης. Πολλά έχουν γραφτεί γύρω
από το ζήτημα αυτό, ενώ πολλές είναι και οι συζητήσεις που προσπαθούν να δώσουν
τις απαιτούμενες εξηγήσεις. Συνοπτικά θα αναφερθούν τα αίτια της κρίσης,
εστιάζοντας στους πέντε βασικούς παράγοντες.
Ο πρώτος ήταν η ιδιαίτερα υψηλή μόχλευση, η οποία επικράτησε στο σύνολο του
τραπεζικού συστήματος επιτρέποντας με εικονικές αξίες να δημιουργούμε πλούτο. Ο
δεύτερος οφείλεται στην «ανεξέλεγκτη» ανάπτυξη της χρηματοοικονομικής
μηχανικής, η οποία επέτρεψε ακόμη και σε προϊόντα, τα οποία φαινομενικά
εμπεριείχαν χαμηλό επενδυτικό κίνδυνο (ομόλογα, εναλλακτικά των καταθέσεων
προϊόντα), να μεταλλάσσονται σε προϊόντα υψηλού κινδύνου. Η ιδιαίτερα χαλαρή
νομισματική πολιτική των Κεντρικών Τραπεζών της Δύσης αποτελεί τον τρίτο
παράγοντα, καθώς οι επενδυτές ολοένα και περισσότερο προσπαθούσαν να
ανιχνεύσουν επενδυτικές ευκαιρίες (κυρίως μέσω των χρηματιστηρίων) που θα τους
4
5. εξασφαλίσουν υψηλότερες αποδόσεις αψηφώντας, σαν υπνωτισμένοι, τον επενδυτικό
κίνδυνο. Τέταρτος και εξίσου σημαντικός, η δημιουργία ασφαλιστικών
προγραμμάτων, τα οποία στηρίζονταν σε μεγάλο βαθμό στις προαναφερόμενες
κατηγορίες επενδύσεων χρησιμοποιώντας μόχλευση. Τελευταίος, αλλά ίσως και
σημαντικότερος, παράγοντας είναι η έμμεση προσπάθεια του όλου συστήματος να
μετατρέψει το μεγαλύτερο δυνατό μέρος του πληθυσμού σε ιδιοκτήτη ακίνητης
περιουσίας.
Η αδυναμία έγκαιρης υλοποίησης των δημοσιονομικών και μεταρρυθμιστικών
στόχων στην Ελλάδα αύξησε την αβεβαιότητα στις διεθνείς αγορές και οδήγησε στις
αποφάσεις της 21ης Ιουλίου και τελικά της 26ης-27ης Οκτωβρίου 2011, όπου
αποφασίστηκε η περιστολή κατά 50% των 2/3 περίπου του ελληνικού δημόσιου
χρέους, το οποίο εντός του 2011 είχε καταστεί μη διατηρήσιμο, και η πρόσθετη
δανειακή ενίσχυση της Ελλάδας με κεφάλαια συνολικού ύψους περί τα 130 δισ.
ευρώ. Λόγω της κρισιμότητας των λεπτομερειών της συμφωνίας, οι οποίες ακόμη δεν
έχουν συμφωνηθεί, αλλά και της οικειοθελούς συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα
(PSI), οι υπάρχουσες οικονομικές και δημοσιονομικές προβλέψεις δεν έχουν λάβει
υπόψη τους τις νέες αυτές παραμέτρους για το 2012 και μετά. Οι προβλέψεις αυτές
εμπεριέχουν ασυνήθιστα υψηλό βαθμό αβεβαιότητας και για έναν ακόμη λόγο: οι
βασικές παραδοχές των προβλέψεων δεν συνυπολογίζουν τις επιπτώσεις από τη νέα
δραματική επιδείνωση του οικονομικού κλίματος της Ζώνης του Ευρώ το Νοέμβριο,
με τη ραγδαία άνοδο των επιτοκίων δανεισμού και ασφαλίστρων κινδύνου πολλών
κρατών-μελών της Ζώνης του Ευρώ.
Οι διεθνείς οργανισμοί προβλέπουν ότι το 2012 η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να
βρίσκεται σε ύφεση, μικρότερη όμως από το 2011. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες
προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 2,8%, έναντι -5,5%
το 2011, ως αποτέλεσμα της μικρότερης υποχώρησης της εγχώριας ζήτησης (-5,3%
από -9,0% το 2011), η οποία θα υπεραντισταθμίσει την υποχώρηση της συνεισφοράς
στο ΑΕΠ των καθαρών εξαγωγών και των αποθεμάτων. Η απασχόληση θα συνεχίσει
να μειώνεται και το ποσοστό ανεργίας θα αυξηθεί στο νέο ιστορικώς υψηλό επίπεδο
του 18,4%, καθώς η ύφεση θα συνεχιστεί για 5ο έτος, επιτείνοντας τόσο τα
δημοσιονομικά προβλήματα και τα προβλήματα των ασφαλιστικών ταμείων όσο και
την κοινωνική ένταση. Η αύξηση της ανεργίας στον ιδιωτικό τομέα και η περαιτέρω
μείωση των αποδοχών κυρίως των υπαλλήλων του δημόσιου τομέα εκτιμάται ότι θα
οδηγήσει στην αύξηση της απόστασης (απόκλισης) του κατά κεφαλήν εισοδήματος
σε όρους αγοραστικής δύναμης από τον μέσο όρο της ΕΕ, απόκλιση που θα
επιστρέψει στο επίπεδο του 2000 (όπου η Ελλάδα παρουσίαζε μικρή απόκλιση από
την ΕΕ).
Η βαθιά ύφεση της ελληνικής οικονομίας θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση των
εισαγωγών, η οποία θα έχει θετική μεν, αλλά μικρή μόνο συμβολή στη μείωση του
εξαιρετικά υψηλού ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (6,7% του
ΑΕΠ από 8,4% του ΑΕΠ το 2011).
Η «εσωτερική υποτίμηση» ως παράπλευρη συνέπεια της δημοσιονομικής
σταθεροποίησης επιδρά μεν ευνοϊκά στο εξωτερικό ισοζύγιο, ωστόσο μόνο
πρόσκαιρα, μέσω της εγχώριας ζήτησης και όχι μέσω των σχετικών τιμών, καθότι το
πρόβλημα της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας είναι
βαθύτερο. Είναι κυρίως πρόβλημα διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας (αντιπαλότητα
του κράτους προς το επιχειρείν, γραφειοκρατία, ασταθές και ασαφές φορολογικό
περιβάλλον κ.λπ.) και αναντιστοιχίας της εγχώριας παραγωγής προς την εγχώρια και
διεθνή ζήτηση και λιγότερο ζήτημα διεθνούς ανταγωνιστικότητας τιμών.
5
6. Η Ελλάδα βρέθηκε σε πολλαπλή κρίση (οικονομική, πολιτική, κοινωνική, ηθική), τη
βαθύτερη μεταπολεμικά. Η δημοσιονομική εκτροπή είναι το αποτέλεσμα και όχι το
αίτιό της. Παρά τη σοβαρότητα των προβλημάτων της οικονομίας και την
κρισιμότητα των περιστάσεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, είναι εφικτή η
σταθεροποίηση και η αναστροφή του οικονομικού κλίματος. Η κρίση μπορεί να γίνει
ευκαιρία για την Ελλάδα μόνο με την αρμονική συνεργασία και συνεννόηση
κεφαλαίου, εργασίας, επιχειρηματικότητας και θεσμών, αρχικώς για τη συντεταγμένη
έξοδο από την κρίση και τελικά για τη δημιουργική ανασύνταξη των παραγωγικών
δυνάμεων της πατρίδας.
2.1.2.1 Προτάσεις
Είναι φανερό λοιπόν ότι απαιτείται ένα νέο πρότυπο για το μέλλον, που να
περιλαμβάνει την οικονομία, την κοινωνία και τους θεσμούς, εξειδικεύοντας στόχους
και μέσα επίτευξής τους. Οι τομείς που απαιτούνται καλύπτουν τέσσερα κεφάλαια:
Δημοσιονομικό, Ανταγωνιστικότητα, Κοινωνικό Κράτος, Θεσμοί.
Στόχοι
• Η Ελλάδα χρειάζεται να αποταμιεύει και να εξάγει περισσότερο (περίπου 10%
του ΑΕΠ) καθώς και να επιτύχει ένα σημαντικά υψηλότερο ποσοστό
απασχόλησης, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων.
• Χρειάζεται καλύτερη δημόσια παιδεία σε όλες τις βαθμίδες, ένα πιο
αποτελεσματικό και δίκαιο κοινωνικό κράτος και ένα βιώσιμο ασφαλιστικό
σύστημα.
• Χρειάζεται να παράγει και να εξάγει πιο ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες,
δηλαδή να μετακινηθεί από προϊόντα και υπηρεσίες χαμηλής τεχνολογίας και
ποιοτικού περιεχομένου σε μεσαίας/υψηλής τεχνολογίας και ποιότητας. Πρέπει
να συνδυάσει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα με τα επιτεύγματα της
σύγχρονης τεχνολογίας. Μπορεί να εξάγει βιολογικά προϊόντα υψηλής ποιότητας
και την εξαιρετική μεσογειακή της διατροφή. Μπορεί να συνδυάσει τουριστική
δραστηριότητα για ολόκληρο το έτος με τη μοναδική πολιτιστική της
κληρονομιά, το κλίμα της και την ποικιλία της θάλασσας και του βουνού. Μπορεί
να γίνει χώρα διαμονής, για μεγάλο μέρος του έτους, μελών της γενιάς που
αναμένεται να συνταξιοδοτηθεί σε όλη την Ευρώπη τα επόμενα χρόνια (baby
boomers). Μπορεί συνακολούθως να επενδύσει στο χώρο της υγείας σε «κέντρα
αποκατάστασης». Μπορεί να επενδύσει στην «πράσινη οικονομία»,
εκμεταλλευόμενη τους ισχυρούς ανέμους και τον άφθονο ήλιο της.
• Χρειάζεται να βελτιώσει τους θεσμούς, να επενδύσει στο «κράτος δικαίου», να
προωθήσει τη διαφάνεια, να καταπολεμήσει τη διαφθορά, να εμπνεύσει
εμπιστοσύνη τόσο στους πολίτες της όσο και στη διεθνή οικονομική κοινότητα.
Μέσα
• Για να επιτευχθούν όλα αυτά, η Ελλάδα χρειάζεται ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις,
δημοσιονομικές, κοινωνικές, θεσμικές, στη λειτουργία των αγορών και του
ανταγωνισμού.
6
7. • Η δημοσιονομική προσαρμογή μπορεί να επιτευχθεί με: (α) διαχρονική μείωση
των αμυντικών δαπανών, αξιολόγηση και θέσπιση μακροχρόνιων
προτεραιοτήτων και στόχων για τις υπόλοιπες, έλεγχο και αξιολόγηση των
δαπανών των δημόσιων οργανισμών, των δήμων και των νομαρχιών, εισαγωγή
κριτηρίων και στοιχείων ανταγωνισμού, ποιότητας και επιλογής στην προσφορά
δημοσίων υπηρεσιών, (β) κατάργηση των ποικίλων εξαιρέσεων και των
εξωλογιστικών προσδιορισμών του εισοδήματος στο φορολογικό σύστημα, την
υπαγωγή όλων των προσωπικών εισοδημάτων, ανεξαρτήτως πηγής, στην ενιαία
φορολογική κλίμακα, φορολογική διοίκηση και ελέγχους σύμφωνα με τα διεθνή
πρότυπα, ιδιαίτερα των εξωχώριων (offshore) εταιρειών.
• Η βιωσιμότητα του διανεμητικού ασφαλιστικού συστήματος, που αποτελεί το
μεγαλύτερο κίνδυνο δημοσιονομικής εκτροπής, απαιτεί ότι ο μέσος μισθός
πρέπει να αυξάνεται ετησίως κατά 1,5% - 2% περισσότερο από τη μέση σύνταξη,
εξισορροπώντας έτσι τις επιπτώσεις της γήρανσης του πληθυσμού, λαμβάνοντας
υπόψη την προβλεπόμενη αύξηση της απασχόλησης.
• Η ενίσχυση του ανταγωνισμού, της παραγωγής και της επιχειρηματικότητας
απαιτεί τη δραστική μείωση της γραφειοκρατίας, του κόστους και του χρόνου
συμμόρφωσης στις διοικητικές πράξεις (7% του ΑΕΠ!), το άνοιγμα των κλειστών
επαγγελμάτων, την αλλαγή του τρόπου χορήγησης των ποικίλων αδειών από τους
δημόσιους φορείς με κριτήριο τη μεγιστοποίηση του ανταγωνιστικού οφέλους,
την κατάργηση των αναχρονιστικών, «κορπορατίστικων» και πελατειακών
περιορισμών στη λειτουργία του ανταγωνισμού (από τις ρυθμίσεις στις αγορές
καυσίμων και νωπών προϊόντων μέχρι τις ρυθμίσεις στον ελλιμενισμό
κρουαζιερόπλοιων) καθώς και στην είσοδο και έξοδο επιχειρήσεων στους
ποικίλους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας.
• Η εγκαθίδρυση ενός σύγχρονου κοινωνικού κράτους ίσων ευκαιριών απαιτεί: (α)
τη σταδιακή θέσπιση ενός ελάχιστου επιπέδου ευημερίας για όλους τους πολίτες,
(β) ίση πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας δημόσια παιδεία, υγεία και πολιτισμό, (γ)
την προστασία του θεσμού των συλλογικών διαπραγματεύσεων ως στοιχείου
κοινωνικής ισορροπίας, (δ) την οικονομική ενίσχυση και μεταρρύθμιση της
δημόσιας παιδείας σε όλες τις βαθμίδες δίνοντας έμφαση στην κριτική ικανότητα,
με εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων σπουδών, εισαγωγή κριτηρίων
αξιολόγησης και αριστείας, εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών, μεγαλύτερης
αυτονομίας στη λήψη αποφάσεων.
• Η θεσμική ανασυγκρότηση και η θεμελίωση ενός πραγματικού κράτους δικαίου
υποστηρίζονται από: (α) μία ανεξάρτητη δικαιοσύνη, με καλά εκπαιδευμένους
δικαστικούς λειτουργούς, ιδιαίτερα σε θέματα αγοράς και επιχειρήσεων, (β)
ανεξαρτησία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και της Εθνικής Στατιστικής
Υπηρεσίας της Ελλάδος, η ηγεσία των οποίων, καθώς και όλων των εποπτικών
και ρυθμιστικών αρχών, θα πρέπει να τοποθετείται μετά από ουσιαστική
διακομματική διαβούλευση και να αναφέρεται μόνο στη Βουλή των Ελλήνων, (γ)
επαγγελματικές, και όχι κομματικές, διοικήσεις δημόσιων επιχειρήσεων και
οργανισμών, (δ) διαφάνεια, με αυστηρή εφαρμογή των διεθνών λογιστικών
προτύπων στους λογαριασμούς των εισηγμένων επιχειρήσεων, τραπεζών,
δημόσιων οργανισμών και επιχειρήσεων, (ε) την αποκοπή του ομφάλιου λώρου
μεταξύ πολιτικών κομμάτων και της δημόσιας διοίκησης με την εγκαθίδρυση
μόνιμων υφυπουργών/γενικών γραμματέων εκλεγμένων μετά από διακομματική
διαβούλευση μεταξύ ατόμων εγνωσμένης αξίας και ανεξαρτησίας.
7
8. 2.2 Μακροοικονομικό περιβάλλον
Μακροοικονομία είναι η υποδιαίρεση του κλάδου των οικονομικών μελετών ο
οποίος προσπαθεί να εξηγήσει τη λειτουργία της οικονομίας στο σύνολό της,
ασχολείται δηλαδή με τη συμπεριφορά και τα προβλήματα της οικονομίας ως
σύνολο - η συνολική παραγωγή της οικονομίας, το συνολικό
επίπεδο της απασχόλησης ή της ανεργίας, οι κινήσεις του μέσου επιπέδου των
τιμών (πληθωρισμός ή αποπληθωρισμός) , η συνολική αποταμίευση και τις
επενδύσεις, η συνολική κατανάλωση και ούτω καθεξής. Το επίκεντρο
των μακροοικονομικής θεωρίας, είναι η ανάλυση των τρόπων με τους οποίους η
συνειδητή πολιτική της κυβέρνησης (και οι ανεπιθύμητες δευτερογενείς συνέπειες
αυτών των πολιτικών) μπορούν να επηρεάσουν τη συνολική «οικονομική υγεία» της
χώρας, για καλό και για κακό. Το μακροοικονομικό περιβάλλον λοιπόν εξετάζει
αυτούς τους άνωθι παράγοντες.
2.2.1. Διεθνές
Η παγκόσμια οικονομία, έχοντας ανακάμψει δυναμικά το 2010 από τη διεθνή κρίση,
όπως αναμενόταν επιβραδύνθηκε το 2011. Μια σειρά έκτακτων γεγονότων επέτειναν
ωστόσο την επιβράδυνση αυτή. Αρχικά, η «Αραβική Άνοιξη» με τις αναταραχές και
τις ένοπλες εξεγέρσεις, αφού οδήγησε σε πολιτική αστάθεια τη Μέση Ανατολή,
προκάλεσε νέο γύρο ανόδου της διεθνούς τιμής του αργού πετρελαίου το πρώτο
τετράμηνο του έτους, πλήττοντας την παγκόσμια βιομηχανική παραγωγή. Στη
συνέχεια, οι μεγάλες φυσικές καταστροφές στην Ιαπωνία έπληξαν καίρια τις
υποδομές και τις εξαγωγές της Ιαπωνίας, προκαλώντας πρόσκαιρες, πλην όμως
σοβαρές ανωμαλίες στις εφοδιαστικές αλυσίδες πολλών κλάδων του διεθνούς
εμπορίου. Ο κυριότερος παράγοντας επιδείνωσης του διεθνούς περιβάλλοντος
ωστόσο ήταν η εκ νέου αύξηση της αβεβαιότητας στις διεθνείς αγορές λόγω της
εντεινόμενης κρίσης δημοσίου χρέους σε Ελλάδα και Ιταλία και πρόσκαιρα στις
ΗΠΑ, αλλά και λόγω της έκδηλης πολιτικής αδυναμίας ως προς την έγκαιρη,
αποτελεσματική και βιώσιμη διαχείριση της κρίσης αυτής. Η αύξηση της
αβεβαιότητας προκάλεσε επιδείνωση των προσδοκιών των νοικοκυριών και των
επιχειρήσεων, μεγάλη υποχώρηση στα διεθνή χρηματιστήρια και μεγάλη υποχώρηση
της καταναλωτικής και επενδυτικής δαπάνης, κυρίως στη ζώνη του ευρώ.
Οι εκτιμήσεις των διεθνών οργανισμών για την άνοδο του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2011
και το 2012 αναθεωρούνται επί το δυσμενέστερο, ιδίως από τον Οκτώβριο του 2011,
και περιβάλλονται από υψηλή αβεβαιότητα. Το παγκόσμιο ΑΕΠ εκτιμάται ότι
επιβραδύνθηκε το 2011 στο 3,7% από 5,0% το προηγούμενο έτος. Η επιβράδυνση
έγινε περισσότερο αισθητή στις προηγμένες οικονομίες (1,5% από 2,8% το 2010) οι
οποίες επλήγησαν περισσότερο από τα έκτακτα γεγονότα που προαναφέρθηκαν. Η
επιβράδυνση ήταν εντονότερη στις ΗΠΑ, ηπιότερη στη ζώνη του ευρώ, ενώ το ΑΕΠ
στην Ιαπωνία μειώθηκε λόγω των δυσμενών εξελίξεων το πρώτο εξάμηνο του έτους.
8
9. Αντιθέτως, η οικονομική δραστηριότητα στις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες
οικονομίες, αν και επιβραδύνθηκε το 2011, παρέμεινε έντονη (6,0% από 7,3% το
2010), με κινητήρια δύναμη τις αναδυόμενες οικονομίες της Ασίας, κυρίως την Κίνα
και την Ινδία, το πραγματικό ΑΕΠ των οποίων αυξήθηκε κατά 9,2% και 7,5%
αντιστοίχως το 2011 (Η απασχόληση επλήγη σοβαρά κατά τη διετία 2009-2010,
ανέκαμψε όμως το 2011. Η συνέχιση της ανάκαμψης, παρά την επιβράδυνση του
ΑΕΠ, επέτρεψε τη μικρή αύξηση της απασχόλησης στην ΕΕ-27 και στις ΗΠΑ (κατά
0,4%), ενώ στην Ιαπωνία εκτιμάται ότι υποχώρησε ελαφρώς και πάλι (-0,2%). Το
ποσοστό ανεργίας στις προηγμένες οικονομίες ως σύνολο υποχώρησε στο 7,9% από
8,3% το 2010. Το ποσοστό ανέργων παρέμεινε πολύ υψηλό και αμετάβλητο στην ΕΕ-
27 (9,7%), ενώ στις ΗΠΑ υποχώρησε σημαντικά (9,0% από 9,6%) λόγω του υψηλού
βαθμού ευελιξίας στην αγορά εργασίας. Από τις μεγάλες προηγμένες οικονομίες η
Ιαπωνία και η Αυστραλία εξακολουθούν να παρουσιάζουν σχετικά χαμηλότερα
ποσοστά ανεργίας, 4,9% και 5,0% αντιστοίχως το 2011, ενώ οι τέσσερις «νέες
βιομηχανικές ασιατικές οικονομίες» (Κορέα, Σιγκαπούρη, Ταϊβάν και Χονγκ Κονγκ),
επίσης εμφανίζουν εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά ανεργίας, από 2,3% έως 4,3%. Η
προβλεπόμενη περαιτέρω επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας εκτιμάται ότι θα
εμποδίσει την περαιτέρω υποχώρηση του ποσοστού ανεργίας στις προηγμένες
οικονομίας το 2012.
Ο πληθωρισμός (με βάση τον ΔΤΚ) ενισχύθηκε περαιτέρω το 2011 τόσο στις
προηγμένες (2,6% από 1,6% το 2010) όσο και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες
(7,6% από 6,1% το 2010) κυρίως ως αποτέλεσμα της μεγάλης ανόδου των διεθνών
τιμών των βασικών εμπορευμάτων. Στις προηγμένες οικονομίες ο πληθωρισμός
ενισχύθηκε επιπλέον από την υποχώρηση του παραγωγικού κενού και την ανάκαμψη
του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, ενώ στις αναδυόμενες οικονομίες οι
πληθωριστικές πιέσεις παρέμειναν πολύ έντονες, τόσο λόγω της οικονομικής
δραστηριότητας, η οποία διατηρείται ισχυρή παρά τις προσπάθειες ανάσχεσης μέσω
της νομισματικής πολιτικής, όσο και λόγω του αυξανόμενου μεριδίου των τροφίμων
και των καυσίμων στην κατανάλωση, οι τιμές των οποίων αυξήθηκαν σημαντικά .
9
10. Η οικονομική πολιτική στις προηγμένες οικονομίες το 2011 επικεντρώθηκε στη λήψη
μέτρων αποκατάστασης της εμπιστοσύνης ως προς τη βιωσιμότητα των δημόσιωνων
οικονομικών, η οποία επλήγη από την εντεινόμενη κρίση δημοσίου χρέους κυρίως σε
χώρες της Ζώνης του Ευρώ, αλλά και στην παράλληλη διατήρηση των εξαιρετικά
ευνοϊκών χρηματοπιστωτικών συνθηκών για τη διευκόλυνση της συνέχισης της
ανάκαμψης. Η προοδευτική εξάντληση μεγάλου μέρους των διαθέσιμων «όπλων»
από πλευράς δημοσιονομικών και νομισματικών αρχών κατά την περίοδο 2008-2010
για την αντιμετώπιση της διεθνούς κρίσης έθεσε νέα διλήμματα μακροοικονομικής
πολιτικής. Η περιπλοκότητα του εντεινόμενου προβλήματος, ιδίως στη Ζώνη του
Ευρώ, και η αρνητική αλληλεπίδραση της οποιασδήποτε λύσης του, τόσο με τον ήδη
εύθραυστο τραπεζικό τομέα όσο και με το διαθέσιμο εισόδημα, επιβάρυνε εκ νέου τις
προσδοκίες και τους δείκτες εμπιστοσύνης νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Η κρίση
εμπιστοσύνης, η επιβράδυνση πολλών οικονομιών, οι νέες απαιτήσεις για υψηλότερη
κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών έως τα μέσα του 2012 και οι αποφάσεις για
«κούρεμα» τμήματος του χρέους της Ελλάδας επιβάρυναν περαιτέρω το ευρωπαϊκό
τραπεζικό σύστημα, οδηγώντας σε νέο κύκλο ανόδου των επιτοκίων δανεισμού
κρατών όπως η Ιταλία και περιορισμού της ρευστότητας προς τις ευρωπαϊκές
επιχειρήσεις, επιταχύνοντας έτσι την οικονομική επιβράδυνση, ιδίως από το
φθινόπωρο του 2011 και μετά.
10
11. Το δημοσιονομικό έλλειμμα εκτιμάται ότι υποχώρησε περαιτέρω, παρέμεινε όμως
ιδιαίτερα υψηλό στις προηγμένες οικονομίες επιβαρύνοντας περισσότερο το δημόσιο
χρέος και επιτείνοντας την αβεβαιότητα στις διεθνείς αγορές. Στις προηγμένες
οικονομίες ως σύνολο το έλλειμμα υποχώρησε στο 6,7% του ΑΕΠ από 7,5%, ενώ το
ακαθάριστο δημόσιο χρέος αυξήθηκε στο 102,9% του ΑΕΠ, από 98,1% το 2010. Στις
αναπτυσσόμενες οικονομίες που επλήγησαν λιγότερο από τη διεθνή κρίση, το
έλλειμμα υποχώρησε στο 2,6% του ΑΕΠ από 3,7% το 2010, ενώ το δημόσιο χρέος
περιορίστηκε στο 37,8% του ΑΕΠ από 40,9% το 2010.
Η νομισματική πολιτική παρέμεινε και το 2011 εξαιρετικά χαλαρή στις προηγμένες
οικονομίες, παρά τη μικρή αλλά πρόσκαιρη αύξηση των βασικών επιτοκίων στη
Ζώνη του Ευρώ και την ολοκλήρωση του δεύτερου κύκλου «ποσοτικής χαλάρωσης»
στις ΗΠΑ. Οι Κεντρικές Τράπεζες των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και του Ηνωμένου
Βασιλείου διατήρησαν αμετάβλητα τα βασικά τους επιτόκια, μεταξύ του 0,0% και
0,5%, ενώ όλες ανανέωσαν ή και επέκτειναν το ύψος του προγράμματος αγοράς
ομολόγων που εφαρμόζουν. Στη Ζώνη του Ευρώ, όπου αρκετές οικονομίες
σημείωσαν επιτάχυνση του ΑΕΠ το 2011 και ο πληθωρισμός ξεπερνούσε κατά πολύ
το 2%, κυρίως λόγω ανόδου της τιμής του αργού πετρελαίου, η ΕΚΤ προέβη σε
αύξηση του βασικού επιτοκίου δύο φορές, στις μέσα Απριλίου και Ιουλίου, από 25
μονάδες βάσης (μ.β.), καθορίζοντάς το στο 1,5%. Στις αρχές Νοεμβρίου όμως, μετά
τη νέα χρηματοπιστωτική αναταραχή που προκλήθηκε από την πολιτική αστάθεια
στην Ελλάδα, αλλά και τη σοβαρή επιβράδυνση που διαπιστώθηκε σε πολλές
οικονομίες, η ΕΚΤ προέβη σε μείωση του βασικού επιτοκίου κατά 25 μ.β., στο
1,25%.
Το 2012 το παγκόσμιο ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα σημειώσει μικρή περαιτέρω
επιβράδυνση, η οποία θα οφείλεται αποκλειστικά σχεδόν στην επιβράδυνση των
οικονομιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενώ ο ρυθμός ανόδου του παγκόσμιου ΑΕΠ θα
11
12. επιβραδυνθεί στο 3,5% από 3,7% το 2012, ο ρυθμός του παγκόσμιου ΑΕΠ πλην των
χωρών-μελών της ΕΕ-27 θα παραμείνει αμετάβλητος στο 4,2%. Οι επιπτώσεις της
παράτασης της κρίσης δημοσίου χρέους στην εγχώρια ζήτηση, η συνεπακόλουθη
επιβάρυνση του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήμτος λόγω της εκ νέου ανάγκης
ανακεφαλαιοποίησής του, καθώς και η ανάγκη να συνεχιστεί η πολιτική μείωσης των
δημοσιονομικών ελλειμμάτων θα επιβαρύνουν περισσότερο την οικονομική
δραστηριότητα στην ΕΕ-27. Ο ρυθμός οικονομικής ανόδου των χωρών-μελών της
ΕΕ-27 προβλέπεται ότι θα επιβραδυνθεί περαιτέρω στο 0,6%, αλλά θα παραμείνει
θετικός σε όλες, πλην Ελλάδας και Πορτογαλίας. Αντιθέτως, στις ΗΠΑ η άνοδος του
ΑΕΠ θα παραμείνει σχεδόν αμετάβλητη (1,5%), ενώ η Ιαπωνία θα εξέλθει της
ύφεσης με άνοδο του ΑΕΠ κατά 1,8%.
2.2.1.1 Μακροοικονομικές εξελίξεις σε οικονομίες εκτός της Ευρωπαϊκής
Ένωσης
Στις ΗΠΑ το ΑΕΠ εκτιμάται ότι επιβραδύνθηκε στο 1,6%, από 3,0% το 2010, ως
αποτέλεσμα της μεγάλης μείωσης των αποθεμάτων (από 1,7% στο -0,1%, το 2011),
παρά τη διατήρηση του ρυθμού ανόδου της εγχώριας ζήτησης (αύξηση κατά 1,9% και
το 2010 και το 2011) και τη βελτίωση των καθαρών εξαγωγών λόγω υποχώρησης της
σταθμισμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας του δολαρίου για δεύτερο συνεχόμενο
έτος. Η δημόσια κατανάλωση και επένδυση υποχώρησαν υπό το βάρος ενός ήδη
εξαιρετικά υψηλού δημοσιονομικού ελλείμματος, ενισχύθηκαν όμως οι ιδιωτικές
επενδύσεις. Η ανεργία υποχώρησε, παρέμεινε όμως υψηλή (9,0% το 2011), και σε
συνδυασμό με την άνοδο του πληθωρισμού περιόρισε το διαθέσιμο εισόδημα των
νοικοκυριών, τα οποία μείωσαν το ποσοστό αποταμίευσης. Η νομισματική πολιτική
παρέμεινε εξαιρετικά χαλαρή, με διατήρηση των σχεδόν μηδενικών επιτοκίων, ενώ
μετά την ολοκλήρωση του δεύτερου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης τον Ιούνιο
αποφασίστηκε η υλοποίηση ενός τρίτου τέτοιου προγράμματος από τον Οκτώβριο
του 2011.
Αντιθέτως, τα περιθώρια συνέχισης της τόνωσης της οικονομίας μέσω της
δημοσιονομικής πολιτικής περιορίστηκαν σημαντικά, αφενός λόγω του
δημοσιονομικού ελλείμματος, το οποίο, αν και μειώθηκε, παρέμεινε σε εξαιρετικά
υψηλά επίπεδα (10,0% του ΑΕΠ από 10,6% το 2010), αφετέρου λόγω της
αλματώδους αύξησης του ακαθάριστου δημόσιου χρέους, το οποίο ήδη από το
καλοκαίρι έφτασε στο ανώτατο θεσμικά επιτρεπόμενο ποσοστό του 100% του ΑΕΠ,
12
13. προκαλώντας φόβους και αβεβαιότητα στις διεθνείς αγορές. Στις 2 Αυγούστου του
2011 τελικά συμφωνήθηκε η δραστική μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος της
χώρας με αντάλλαγμα την αύξηση της επιτρεπόμενης οροφής του δημόσιου χρέους.
Στην Ιαπωνία, η οποία χτυπήθηκε από τον μεγαλύτερο σεισμό της ιστορίας της στις
11 Μαρτίου του 2011 με αποτέλεσμα χιλιάδες θύματα και εκτεταμένες καταστροφές
στις οικονομικές και ενεργειακές της υποδομές, η ιδιωτική κατανάλωση και οι
εξαγωγές επλήγησαν σοβαρά.
Η προβλεπόμενη για το 2011 ύφεση (-0,4% από +4,0% το 2010) εκτιμάται ότι θα
προέλθει κυρίως από την αρνητική συμβολή των καθαρών εξαγωγών και της
ιδιωτικής κατανάλωσης η οποία θα υπεραντισταθμίσει τη θετική συμβολή της
αύξησης των ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων για την αποκατάσταση των
υποδομών. Το χαμηλό ποσοστό ανεργίας εκτιμάται ότι υποχώρησε περαιτέρω στο
4,9% από 5,1% το 2010, ενώ το γενικό επίπεδο τιμών συνέχισε να υποχωρεί (ο ΔΤΚ
μειώθηκε κατά 0,2% το 2011). Το δημοσιονομικό έλλειμμα αυξήθηκε λόγω των
έκτακτων συνθηκών που η κυβέρνηση εκλήθη να αντιμετωπίσει, με συνέπεια το
ακαθάριστο δημόσιο χρέος της Ιαπωνίας, το ήδη υψηλότερο στον κόσμο, να υπερβεί
για πρώτη φορά το 200% του ΑΕΠ (206,2% από 197,6% το 2010). Παρά το γεγονός
ότι το καθαρό
δημόσιο χρέος (που προκύπτει όταν αφαιρεθεί από το ακαθάριστο η αξία των
χρηματοπιστωτικών περιουσιακών στοιχείων που κατέχει το ιαπωνικό Δημόσιο)
εκτιμάται στο 130% του ΑΕΠ και παρ’ότι η ετήσια επιβάρυνση των τόκων δεν
ξεπερνά το 2,7% του ΑΕΠ,η ανάγκη για σταθεροποίησή του, σε ένα περιβάλλον
εξαιρετικής νευρικότητας στις διεθνείς αγορές ομολόγων, καθίσταται επιτακτική.
Στην Κίνα, η οικονομική δραστηριότητα, αν και επιβραδύνθηκε στο 9,2% από 10,3%
το 2010, παρέμεινε ισχυρή. Οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, οι οποίες συνιστούν το
48% του ΑΕΠ της Κίνας, υπήρξαν ο κινητήριος μοχλός της μεγέθυνσης, αφού
εκτιμάται ότι το πρώτο εξάμηνο του 2011 ο ρυθμός ανόδου του όγκου τους
επιταχύνθηκε στο 25% από 19,5% το 2010. Παρά τα μέτρα περιορισμού της
νομισματικής και πιστωτικής επέκτασης, η επενδυτική δραστηριότητα στα ακίνητα
συνέχισε την αλματώδη άνοδο (34% το πρώτο εξάμηνο του 2011) και ο πληθωρισμός
εκτιμάται ότι αυξήθηκε στο 5,5% το 2011 από 3,3% το προηγούμενο έτος. Το
πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, λόγω της επιβράδυνσης του
παγκόσμιου εμπορίου, εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει στο 3,7% του ΑΕΠ από 5,2% το
2010.
Στην Ινδία –μια χώρα όπου οι εμπορικές και επενδυτικές ευκαιρίες για τις ελληνικές
επιχειρήσεις, ενώ είναι σημαντικές, δεν αξιοποιούνται και με την οποία οι
οικονομικές σχέσεις παραμένουν σε εμβρυακό επίπεδο– η οικονομία επίσης
παρουσίασε μικρή επιβράδυνση (7,5% από 8,5% το 2010), ενώ το έλλειμμα του
ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών περιορίστηκε στο 2,2% του ΑΕΠ. Αντιθέτως,
σχεδόν αμετάβλητος παρέμεινε ο ρυθμός ανόδου της οικονομίας της Ρωσίας (περί το
4%), ενώ το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε περαιτέρω,
στο 5,9% του ΑΕΠ από 4,8% το 2010.
Παγκόσμιο ΑΕΠ
13
14. 2.2.1.2 Μακροοικονομικές εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 (EE-27) σημειώθηκε επιβράδυνση του ρυθμού
ανόδου του ΑΕΠ (1,6% έναντι 2,0% το 2010), η οποία έγινε αισθητή περισσότερο το
δεύτερο εξάμηνο του έτους. Παρατηρήθηκε ωστόσο μεγάλη διαφοροποίηση ως προς
τις οικονομικές επιδόσεις μεταξύ των κρατών, τόσο στην εξέλιξη του ΑΕΠ όσο και
της απασχόλησης. Μόνο δύο οικονομίες βρέθηκαν σε ύφεση το 2011 (Ελλάδα και
Πορτογαλία), έναντι πέντε οικονομιών το 2010, ενώ 12 από τις 27 χώρες, παρά το
δυσμενές οικονομικό περιβάλλον, σημείωσαν βελ-τίωση της οικονομικής
δραστηριότητας το 2011. Παρά τις επιπτώσεις της δημοσιονομικής κρίσης της
Ελλάδας, ο ρυθμός ανόδου του ΑΕΠ επιταχύνθηκε το 2011 σε 4 από τις 17
οικονομίες της Ζώνης του Ευρώ, ενώ επιπλέον η Ιρλανδία και η Ισπανία ξεπέρασαν
14
15. την ύφεση, επιτυγχάνοντας θετική μεταβολή του ΑΕΠ το 2011 .
Η εγχώρια ζήτηση, με εξαίρεση τις επενδύσεις, άρχισε να εξασθενεί ήδη από το
δεύτερο τρίμηνο του 2011 και οι καθαρές εξαγωγές έγιναν ο σημαντικότερος
παράγοντας ανόδου της οικονομικής δραστηριότητας στην ΕΕ-27. Συνολικά για το
2011 οι ρυθμοί ανόδου της ιδιωτικής και δημόσιας κατανάλωσης εκτιμάται ότι
υποχώρησαν σημαντικά, ενώ οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, που επί τρία έτη
υποχωρούσαν, ανέκαμψαν (+1,9% από -0,3% το 2010).
Οι καθαρές εξαγωγές επίσης βελτιώθηκαν και πρόσθεσαν περί τις 0,7 εκατοστιαίες
μονάδες στο ΑΕΠ (από 0,5 μονάδες το 2010).
15
17. ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ
-7,3
2010 2013
1 ¼
ΣΛΟΒΕΝΙΑ
-5,8
2010 2013
¾
ΣΛΟΒΑΚΙΑ
-8,2
2010 2013 1
ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ -3,1 2010 2011 1/2
Πηγές: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, φθινοπωρινές προβλέψεις 2010 (στήλη 1) και
συστάσεις του Συμβουλίου ECOFIN (στήλες 2, 3 και 4).
• Στις 7.12.2010 το Συμβούλιο ECOFIN παρέτεινε την προθεσμία στο πλαίσιο
της ΔΥΕ για την Ιρλανδία κατά ένα έτος έως το 2015.
Στο παρακάτω διάγραμμα διακρίνονται τα ποσοστά ανεργίας στην ευρωζώνη για το
2009 και το 2008. Η Ελλάδα κατέχει την 4η
θέση.
17
18. 2.2.2 Εθνικό
Ο ρυθμός μείωσης της οικονομικής δραστηριότητας της ελληνικής οικονομίας
επιταχύνθηκε το 2011 (-5,5% από -3,5% το 2010), αντίθετα δηλαδή από ό,τι
προβλεπόταν την ίδια περίοδο πέρυσι. Μετά και τη νέα αναθεώρηση των
μακροοικονομικών στοιχείων,η ελληνική οικονομία βρέθηκε σε ύφεση για τέταρτο
συνεχόμενο έτος το 2011, γεγονός πρωτοφανές για τη σύγχρονη ιστορία της και
ασυνήθιστο για προηγμένες οικονομίες. Η καθοδική φάση των οικονομικών κύκλων
συνήθως δεν διαρκεί περισσότερο από 8 τρίμηνα στις προηγμένες οικονομίες, όπως
άλλωστε συνέβη ακόμη και στην πρόσφατη σοβαρή διεθνή οικονομική Κρίση.
Το υψηλότερο ποσοστό δημοσίου χρέους εμφάνιζε η Ελλάδα ανάμεσα στις χώρες της
Ευρωζώνης, στο τρίτο τρίμηνο του 2011, σε ό,τι αφορά στη σχέση χρέους προς ΑΕΠ.
Το τελευταίο τρίμηνο του 2010 το ελληνικό χρέος ήταν 138,8% του ΑΕΠ και στο
τρίτο τρίμηνο του 2011 ήταν 154,7%. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η
ανάπτυξη στην Ελλάδα συνέχισει να είναι αρνητική το 2011 (-5,5% του ΑΕΠ), ενώ η
ύφεση θα συνεχιστεί και το 2012 με -2,8% και η ανάκαμψη θα επανέλθει το 2013 με
+0,7% του ΑΕΠ.
Στο παρακάτω διάγραμμα φαίνεται η πορεία του ΑΕΠ –Ακαθάριστο Εγχώριο Προιόν
(GDP-Gross Domestic Product) ,του ελλείμματος (deficit) αλλά και το χρέος σε
ποσοστό του ΑΕΠ όπως αναμένεται να ακολουθηθεί τα επόμενα χρόνια.
18
20. Η εμβάθυνση της ύφεσης οφείλεται στη μεγαλύτερη πτώση όλων των συνιστωσών
της εγχώριας ζήτησης (-9,0% από -7% το 2010) εξαιτίας της ασκούμενης πολιτικής, η
οποία δεν αντισταθμίστηκε από τη θετική συμβολή των αποθεμάτων και των
καθαρών εξαγωγών, οι οποίες επωφελήθηκαν από τις ευνοϊκές εξελίξεις στο διεθνές
εμπόριο και την υποχώρηση του ευρώ το 2010. Οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου
επλήγησαν ιδιαίτερα, και ο όγκος τους μειώθηκε για τρίτο συνεχόμενο έτος το 2011
με τον ίδιο υψηλό ρυθμό (15-16%).
Η συνολική απασχόληση επλήγη δραματικά το 2011, αφού εκτιμάται ότι μειώθηκε
κατά 5,7% έναντι μείωσης 1,9% το 2010 και έναντι μέσης ετήσιας αύξησης 1,7% την
περίοδο 2002-2007.
Η μείωση της απασχόλησης επικεντρώθηκε στον ιδιωτικό τομέα και ήταν το
αποτέλεσμα του κλεισίματος ή της σμίκρυνσης πολλών επιχειρήσεων, αλλά και της
αύξησης της αβεβαιότητας και κατά συνέπεια της ραγδαίας μείωσης της
καταναλωτικής και επενδυτικής δαπάνης από νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Μόνον οι
εγγεγραμμένοι άνεργοι στον ΟΑΕΔ έφθασαν το πρώτο εξάμηνο του 2011 τις
696.000. Το ποσοστό ανεργίας σκαρφάλωσε περαιτέρω στο16,6% από 12,6% το
2010 και από μόλις 7,7% το 2008, ενώ ήδη από το 2010 είναι το υψηλότερο που έχει
καταγραφεί στην Ελλάδα από το 1960 και μετά. Η Ελλάδα έχει πια το δεύτερο
υψηλότερο ποσοστό ανεργίας σε όλη την ΕΕ-27. Εκτιμήσεις για την ανεργία
αναφέρουν ότι θα φτάσει το 18,4% το 2012 και το 2013.
Ως προς επιμέρους κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας, ο όγκος των λιανικών
πωλήσεων το πρώτο οκτάμηνο του 2011 μειωνόταν κατά 9,1%, έναντι μείωσης κατά
20
21. 6,9% το 2010. Οι κατηγορίες ένδυση-υπόδηση καθώς και τα διαρκή καταναλωτικά
αγαθά (έπιπλα, ηλεκτρικά είδη, οικιακός εξοπλισμός) σημείωσαν τη μεγαλύτερη
πτώση κατά την περίοδο αυτή. Ο αριθμός νέων επιβατικών αυτοκινήτων που τέθηκαν
σε κυκλοφορία μειώνεται για τέταρτο συνεχόμενο έτος το 2011 και το πρώτο
οκτάμηνο του 2011 ο αριθμός των νέων ΙΧ αυτοκινήτων υπολειπόταν κατά 34,4%
του αριθμού τους το αντίστοιχο οκτάμηνο του 2010. Το 2010 οι νέες κυκλοφορίες ΙΧ
είχαν επίσης μειωθεί δραματικά, κατά 37,2%.
Η συνολική Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία της οικονομίας, σύμφωνα με την
ΕΛΣΤΑΤ, μειώθηκε κατά 3,6% το 2010 σε σταθερές τιμές του 2005. Ενώ η
προστιθέμενη αξία του τριτογενούς τομέα (των υπηρεσιών) υποχώρησε κατά 3,1%, η
προστιθέμενη αξία του κλάδου χονδρικό, λιανικό εμπόριο, μεταφορές & αποθήκευση
κ.λπ.ως του μεγαλύτερου σε κύκλο εργασιών κλάδου του τριτογενούς τομέα
υποχώρησε λιγότερο το 2010 (-2,3%), με αποτέλεσμα η εκατοστιαία συμβολή του
στο σύνολο της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας της ελληνικής οικονομίας να
αυξηθεί στο 26,2% από 26,0% το 2009.
Ο πληθωρισμός (βάσει του Εναρμονισμένου ΔΤΚ) υποχώρησε το 2011 (στο 3,0%
από 4,7% το 2010), κυρίως λόγω σταδιακής εξάλειψης της επίδρασης βάσης από τις
αυξήσεις των έμμεσων φόρων το 2010. Επίσης πτωτικά επί του πληθωρισμού
επέδρασαν αναμφίβολα η περαιτέρω μείωση των αποδοχών των εργαζομένων (-2,7%
το 2011 από -3,3% το 2010) και η άνευ προηγουμένου αύξηση του «παραγωγικού
κενού» (στο 8,3% του δυνητικού ΑΕΠ από 4,3% το 2010), δηλαδή η απόσταση
μεταξύ πραγματικού και δυνητικού προϊόντος, λόγω της μεγάλης υποαπασχόλησης
των παραγωγικών συντελεστών. Αντιθέτως, ανοδικά στον πληθωρισμό επέδρασε η
αύξηση της τιμής των καυσίμων, λόγω αύξησης της διεθνούς τιμής του πετρελαίου, η
οποία το 2011 σε όρους ευρώ ξεπέρασε ακόμη και το επίπεδο του 2008 (τιμή αργού
τύπου Brent 79,4 € το βαρέλι, έναντι 60,5 € το 2010 και 67,2 € το 2008). Η
προβλεπόμενη και για το 2012 ύφεση, σε συνδυασμό με τις εφαρμοζόμενες
μεταρρυθμίσεις προς την κατεύθυνση της αύξησης της ευελιξίας στην αγορά
εργασίας, το άνοιγμα των κλει-στών επαγγελμάτων και την αύξηση του εγχώριου
ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων, εκτιμάται ότι θα επιδράσουν ευνοϊκά στην
πτώση του πληθωρισμού, ακόμη και κάτω του μέσου της Ζώνης του Ευρώ, από το
2012 .
Το δημοσιονομικό έλλειμμα μειώθηκε συγκριτικά λιγότερο από τις προβλέψεις για
τους λόγους που προαναφέρθηκαν, ωστόσο το ακαθάριστο δημόσιο χρέος συνέχισε
να αυξάνει αλματωδώς. Οι ολιγωρίες και η αναποφασιστικότητα των αρχών όσον
21
22. αφορά την θέσπιση ή την εφαρμογή των προβλεπόμενων από το Μνημόνιο, σε
συνδυασμό με την έκδηλη αδυναμία ή και απροθυμία του φοροεισπρακτικού
μηχανισμού να εκπληρώσει αποτελεσματικά την αποστολή του, αλλά και η μεγάλη
μείωση της ρευστότητας νοικοκυριών και επιχειρήσεων και το κύμα
συνταξιοδοτήσεων οδήγησαν σε μείωση των εσόδων και σε παράλληλη αύξηση των
δαπανών για το περισσότερο διάστημα του έτους. Ο εκτροχιασμός του
προϋπολογισμού, οδήγησε σε αύξηση των πιέσεων εκ μέρους της τρόικας και τελικά
στην ψήφιση του «Μεσοπρόθεσμου» προγράμματος στα μέσα Ιουνίου με τη θέσπιση
νέων έκτακτων μέτρων.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, παρά τη βαθιά ύφεση, εκτιμάται
ότι περιορίστηκε σχετικά λίγο, στο 8,4% του ΑΕΠ το 2011 από 10,5% το 2010. Η
βελτίωση προήλθε από το ισοζύγιο αγαθών εκτός καυσίμων, ενώ το ισοζύγιο
καυσίμων επιβαρύνθηκε το 2011 λόγω της εξέλιξης των διεθνών τιμών του αργού
πετρελαίου.
Με δεδομένο ότι η θετική συμβολή στο συνολικό ισοζύγιο των ισοζυγίων τρεχουσών
και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την ΕΕ συνεχίζει να φθίνει και δεδομένου του
υψηλού ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων (περί το 1/3 του συνολικού
ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών), η περαιτέρω μείωση του
συνολικού ελλείμματος απαιτεί πλέον όχι μόνο τη δραστική μείωση του ελλείμματος
του ισοζυγίου αγαθών, αλλά και τη σταδιακή μετατροπή του σε πλεονασματικό.
22
23. 2.3 Μικροοικονομικό περιβάλλον
Η μικροοικονομία ασχολείται με τη συμπεριφορά και τα προβλήματα των
επιμέρους οικονομικών μονάδων, δηλαδή των καταναλωτών, των παραγωγών, των
επιχειρήσεων, των επενδυτών, των αποταμιευτών κ.λ.π. Είναι ο υποκλάδος της
οικονομίας που μελετά τη συμπεριφορά του κάθε νοικοκυριού και πώς οι
επιχειρήσεις αλληλεπιδρούν μεταξύ τους μέσω των αγορών. Εξετάζει πώς είναι οι
τιμές και τα επίπεδα της παραγωγής των επιμέρους προϊόντων που
προσδιορίζονται στις εν λόγω αγορές, οι διασυνδέσεις με την οποία διαφορετικές
αγορές επηρεάζουν η μία την άλλη, και πώς λειτουργεί ο μηχανισμός των τιμών.
Τέλος κατανέμει τους πόρους και τη διανομή του εισοδήματος.
Ο κλάδος των εσωρούχων – μαγιό που εξετάζουμε εντάσσεται στον ευρύτερο κλάδο
της ένδυσης και της κλωστοϋφαντουργίας, ο οποίος περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό
επιχειρήσεων. Η κατάργηση των ποσοτικών περιορισμών στις εισαγωγές της Ε.Ε.
23
24. από Τρίτες Χώρες που εφαρμόστηκε από την 1/1/2005 επηρέασε αρνητικά την
εγχώρια παραγωγή των κλωστοϋφαντουργικών ειδών και ειδών ένδυσης, και,
κατ΄επέκταση, των εσωρούχων-μαγιό, ενώ οδήγησε στη δραστική αύξηση των
εισαγωγών από τις ασιατικές χώρες. Ως εκ τούτου, αρκετές επιχειρήσεις αναθέτουν
μέρος ή και το σύνολο της παραγωγής τους σε τρίτες επιχειρήσεις με έδρα κυρίως τις
βαλκανικές χώρες. Ταυτόχρονα, ορισμένες παραγωγικές επιχειρήσεις προχωρούν σε
εσωτερικές ανακατατάξεις και διευρύνουν τον εισαγωγικό χαρακτήρα τους με
αποτέλεσμα η εγχώρια παραγωγή να καλύπτεται από λίγες μεγάλου μεγέθους
επιχειρήσεις, οι οποίες συνήθως αναπτύσσουν εξαγωγική δραστηριότητα. Αν και δεν
αναφέρεται, είναι ξεκάθαρο ότι με αυτό τον τρόπο οι βιομήχανοι, σε κάθε περίπτωση,
κατορθώνουν να ξεπεράσουν τον «σκόπελο» του διεθνούς ανταγωνισμού, με όλο και
περισσότερους εργαζόμενους να οδηγούνται στην ανεργία.
Οι συνθήκες οικονομικής κρίσης και η έλλειψη ρευστότητας που επικρατεί στην
αγορά τον τελευταίο καιρό δημιουργούν προβλήματα στο σύνολο του λιανικού
εμπορίου και, όπως είναι επόμενο, και στον κλάδο των εσωρούχων- μαγιό. Η
φαινομενική κατανάλωση εσωρούχων υποχώρησε το 2009/08 κατά 11,6%, ενώ η
εισαγωγική διείσδυση των εσωρούχων ανήλθε σε 64,1%. Η δε εξαγωγική επίδοση
διαμορφώθηκε το ίδιο έτος στα εσώρουχα σε 45,3%, ενώ στα μαγιό σε αρκετά
υψηλότερα επίπεδα (69,8%). Όσον αφορά την Ελλάδα πτώση 14,1% παρουσίασε το
2009 η εγχώρια αγορά εσωρούχων και μαγιό, με τη φαινομενική κατανάλωση
εσωρούχων και μαγιό να υποχωρεί κατά 12% και 5% αντίστοιχα. Η κάμψη αυτή έχει
συνεχιστεί και κατά την τελευταί διετία (2010-2011) καθώς η ετήσια μείωση των
πωλήσεων εσωρούχων και μαγιό ήταν της τάξης 10%-15%.
2.3.1 Εξέλιξη κλάδου την τελευταία δεκαετία
Οι επιπτώσεις της τρέχουσας οικονομικής κρίσης αλλά και της γενικότερης ύφεσης
στην αγορά γίνονται φανερές αν κάνουμε μια σύγκριση με το παρελθόν .Πριν μια
δεκαετία λοιπόν η ελληνική αγορά του εσωρούχου βρισκόταν σε ανοδική τροχιά
γεγονός που, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, αποδιδόταν στο ότι τόσο τα
εσώρουχα όσο και τα μαγιό, ανδρικά και γυναικεία, έλαβαν τη μορφή αξεσουάρ. Η
εξέλιξη αυτή είχε ως αποτέλεσμα η αγορά να αναπτύξει σημαντική δυναμική καθώς,
όπως επισημαίνεται σε έκθεση της ICAP, την τριετία 1999/2001 ο κλάδος αυτός
αναπτύχθηκε με ρυθμούς της τάξης του 5,7%.
Σημαντικά συμπεράσματα για τον Κλάδο «Εσώρουχα- Μαγιό» συμπεριλαμβάνει η
μελέτη που εκπόνησε πρόσφατα η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της ICAP
Group.
Συγκεκριμένα εκτιμά ακόμη ότι το διάστημα 2002-2004, ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης
παγιώνεται στο 3%-4%,παρουσιάζοντας μια μικρή πτώση συγκριτικά με την τριετία
1999-01.
Η μείωση της παραγωγής εσωρούχων είναι ανακόλουθη με την εικόνα της αγοράς.
Την περίοδο 2000 - 2002, η αγορά εσωρούχων κινήθηκε ανοδικά. Μεταξύ 2003 -
2004, ακολούθησε πτωτική πορεία με μέσο ρυθμό μείωσης 0,25%. Παρ' όλα
αυτά,αξίζει να σημειωθεί πως σημαντικές είναι και οι εισαγωγές καθώς το 2004 η
εισαγωγή εσωρούχων διαμορφώθηκε στο 29%.
24
25. Η αγορά των εσωρούχων σημείωσε μέση ετήσια αύξηση 1% τη διετία 2005 - 2006
και μετά ξεκίνησε η πτώση όπως φαίνεται και στο διάγραμμα τα έτη 2006-2010 με
ποσοστά -2.3%, -7%, -11.6%, -14.1% και -10% αντίστοιχα.
Στο παρακάτω διάγραμμα λοιπόν που αφορά τις εκτιμήσεις της αγοράς σύμφωνα με
την ICAP Α.Ε. παρουσιάζονται οι άνωθι διακυμάνσεις και η πορεία της αγοράς
εσωρούχων βάσει ποσότητας.
ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΓΧΩΡΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΣΩΡΟΥΧΩΝ ΒΑΣΕΙ ΠΟΣΟΤΗΤΑΣ
(2000-2010)
0
20
40
60
80
100
120
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
ΕΤΗ
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗΠΟΣΟΤΗΤΑ
Γενικότερα,ο κλάδος των εσωρούχων – μαγιό χαρακτηρίζεται ως εντάσεως εργασίας,
με αποτέλεσμα το εργατικό κόστος να έχει σημαντική συμβολή στη διαμόρφωση του
συνολικού κόστους παραγωγής και κατά συνέπεια στην τελική τιμή του
προϊόντος.Έτσι η κατάργηση των ποσοστώσεων επί των εισαγωγών από την 1η
Ιανουαρίου 2005 όπως προαναφέρθηκε επηρέασε αρνητικά τον κλάδο, καθώς
οδήγησε στη δραστική αύξηση των εισαγωγών από την Κίνα. Αυτό είχε ως
αποτέλεσμα, την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Κίνας τον
Ιούνιο του 2005, βάσει της οποίας επανήλθαν ποσοτικοί περιορισμοί για 10
ευαίσθητες κατηγορίες κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, συμπεριλαμβάνοντας
όπως είναι εύλογο και τον κλάδο εσωρούχων.(Εδώ οφείλεται σε αρκετά μεγάλο
βαθμό η κάμψη από το 2006 κι έπειτα).
H ελληνική παραγωγή ανταγωνίζεται διεθνώς και προκειμένου να επιβιώσει θα
πρέπει να επιτύχει την κατάλληλη συσχέτιση ποιότητας/ταχύτητας διάθεσης στην
αγορά. Oσοι αφουγκράζονται την αγορά, βρίσκονται μέσα στις εξελίξεις και
αποκομίζουν σημαντικά οφέλη.
2.3.2 Ισχυρή πτώση των κερδών
25
26. Στο πλαίσιο της μελέτης εκτός από την παράθεση των στατιστικών που αναλύθηκαν
παραπάνω έγινε και χρηματοοικονομική ανάλυση των παραγωγικών και εισαγωγικών
επιχειρήσεων εσωρούχων και μαγιό βάσει επιλεγμένων αριθμοδεικτών. Επιπλέον,
συνετάχθη ομαδοποιημένος ισολογισμός βάσει αντιπροσωπευτικού δείγματος 17
παραγωγικών επιχειρήσεων, για τις οποίες υπήρχαν διαθέσιμα στοιχεία ισολογισμών
των χρήσεων 2007 και 2008.
Όπως προκύπτει από τα δεδομένα αυτά, μείωση παρουσίασε την περίοδο 2008/07
τόσο το σύνολο του ενεργητικού των εν λόγω εταιρειών (- 4,52%), όσο και
οι πωλήσεις των εν λόγω εταιρειών (-1,28%). Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την
αδυναμία των εταιρειών να συμπιέσουν το κόστος τους, οδήγησε σε πτώση
των μικτών κερδών τους (-12,6%) αλλά και των κερδών τους προ φόρου
εισοδήματος (-55,85%) την ίδια περίοδο.
Από τον ομαδοποιημένο ισολογισμό βάσει αντιπροσωπευτικού δείγματος 16
εισαγωγικών επιχειρήσεων, προέκυψε ότι το σύνολο του ενεργητικού τους αυξήθηκε
το 2008 κατά 10,53%. Οι πωλήσεις τους σημείωσαν αύξηση 5,38% το ίδιο έτος, όπως
και τα κέρδη προ φόρου εισοδήματος (3,22%). Επισημαίνεται το γεγονός ότι, τα
αποτελέσματα των εισαγωγικών επιχειρήσεων κινήθηκαν ανοδικά, σε πλήρη
αντίθεση με τα αποτελέσματα των παραγωγικών, στις οποίες παρατηρήθηκε
σημαντική επιδείνωση το 2008/07.
2.3.3 Σχέση με άλλους κλάδους-Προτάσεις
Όπως θα δείτε παρακάτω, ο κλάδος των εσωρούχων είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με
τον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας. Το βασικό υλικό των εσωρούχων –και
ειδικότερα της εταρείας ΗΛΙΟΣ ΑΒΕΕ- αποτελεί το βαμβάκι. Έτσι, ενδεχόμενη
επιδείνωση της ποιότητας του βαμβακιού μπορεί να στερήσει από τις ελληνικές
επιχειρήσεις ένα σημαντικό πλεονέκτημα, ενώ η αδυναμία προσέλκυσης ικανού
ανθρώπινου δυναμικού λόγω μειωμένης ελκυστικότητας κλάδου, αλλά και
παρακολούθησης των τεχνολογικών εξελίξεων λόγω της κατανομής των πόρων στην
αντιμετώπιση άλλων μείζονος σημασίας προβλημάτων, όπως η έλλειψη ρευστότητας,
θα επιδεινώσει τα ήδη σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις του
κλάδου. Τέλος, το κόστος της περιβαλλοντικής συμμόρφωσης και η αύξηση του
ενεργειακού κόστους μπορεί να οδηγήσουν σε εντατικοποίηση της μεταφοράς
παραγωγικών δραστηριοτήτων, επιταχύνοντας την, ούτως ή άλλως, αρνητική πορεία
των οικονομικών μεγεθών του κλάδου.
Παρά τις αδυναμίες του ωστόσο, ο κλάδος πρέπει να ενδυναμώσει και να
εκμεταλλευτεί τα όποια πλεονεκτήματα διαθέτει, στρέφοντας την προσοχή του στην
έρευνα και ανάπτυξη νέων καινοτόμων προϊόντων σε συνεργασία με άλλους κλάδους
της βιομηχανίας, στην τεχνολογική του αναβάθμιση με τη διασύνδεση με όλα τα
τμήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας μέσω τεχνολογιών πληροφορικής και
επικοινωνιών, αλλά και σε διαρθρωτικές, οργανωσιακές και διοικητικές αλλαγές που
μπορούν να υποστηρίξουν τη μείωση του κόστους και την εξωστρέφεια. Η
αξιοποίηση της γεωγραφικής εγγύτητας με αναδυόμενες αγορές, όπως και η θέση της
χώρας στη Μεσόγειο, δημιουργούν περιθώρια για αμοιβαία επωφελείς συνεργασίες.
Η συστηματική παρακολούθηση των εξελίξεων στα περιβαλλοντικά ζητήματα και η
26
27. έγκαιρη υιοθέτηση νέων περιβαλλοντικών τεχνολογιών μπορεί να συμβάλλουν στην
ανάδειξη νέων ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων για την εγχώρια παραγωγή.
3.ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ
3.1. Η εταιρεία ΗΛΙΟΣ ΑΒΕΕ
3.1.1 Γενικά στοιχεία-Ιστορικό
Η εταιρεία ΗΛΙΟΣ ΑΒΕΕ είναι γνωστή στο Ελληνικό καταναλωτικό κοινό με το
σλόγκαν
" ΑΠ' ΕΞΩ ΕΜΦΑΝΙΣΗ- ΑΠΟ ΜΕΣΑ ΑΝΕΣΗ"
Ένα από τα πιο πετυχημένα και αναγνωρίσιμα σλόγκαν όλων των εποχών, που
χαρακτηρίζει για περισσότερα από εξήντα χρόνια τον σχεδιασμό και την ποιότητα
των προϊόντων ΗΛΙΟΣ.
Το αντικείμενο της ΗΛΙΟΣ ΑΒΕΕ είναι η παραγωγή και εμπορία εσωρούχων,
καλτσών και πυζαμών για άνδρες, γυναίκες και παιδιά, έχοντας μια δυναμική
παρουσία στην Ελληνική αγορά επι 60 χρόνια.
Αξιοποιώντας λοιπόν την εμπειρία των εξήντα χρόνων λειτουργείας της η εταιρεία
προσφέρει στον καταναλωτή μοντέρνα προιόντα υψηλής ποιότητας σε προσιτές
τιμές.
Η ΗΛΙΟΣ ΑΒΕΕ ιδρύθηκε το 1938 στη Θεσσαλονίκη. Το 1971 μετατρέπεται σε
Ανώνυμη Εταιρία και μεταφέρεται στο Πλαγιάρι Θεσσαλονίκης. Σταθμό στην πορεία
της αποτελεί η, απο το 1999, συμμετοχή σε αυτήν, της εταιρείας Μουζάκης
ΑΕΒΕΜΕ κατα 50% ανοίγοντας έτσι γραφείο στην Αθήνα. Με αυτή τη στρατηγική
κίνηση, η ΗΛΙΟΣ ΑΒΕΕ εδραιώνει ακόμη περισσότερο τη θέση της στην ελληνική
αγορά, αλλά και επεκτείνεται στις αγορές του εξωτερικού.
Ο Όμιλος "ΜΟΥΖΑΚΗ" έχει επιτύχει πλήρη καθετοποίηση των δραστηριοτήτων
του, καλύπτοντας ένα ευρύτατο φάσμα του χώρου της κλωστοϋφαντουργίας.
Απαρτίζεται από τις εταιρείες:
"ΕΛ. Δ. ΜΟΥΖΑΚΗΣ" ΑEBEME
27
28. "ΕΛ. Δ. ΜΟΥΖΑKΗΣ" - Εκκοκκιστήρια Σερρών Α.Ε.
"ΗΛΙΟΣ" Α.Β.Ε.Ε.
"ROBERT MATRA" A.E.
"MACOPLEX" A.E.
ELVIP S.R.O - Τσεχία
Συνεργάζεται με την:
ΚΛΩΣΤΑΙ ΠΕΤΑΛΟΥΔΑΣ Α.Ε.B.E
Είναι αποκλειστικός αντιπρόσωπος για την Ελλάδα των εταιρειών:
DMC: Κλωστές Κεντήματος χειρός.
MADEIRA: Κλωστές Κεντήματος μηχανής.
GUTERMANN: Πολυεστερικές Κλωστές ραφής για οικιακή χρήση.
I.P.C: Κλωστές High Tenacity από Nylon και Polyester.
Στοιχεία επικοινωνίας:
ΕΔΡΑ : Πλαγιάρι, Τ.Κ. 57500, Επανωμή, Θεσσαλονίκη
ΤΗΛΕΦΩΝΟ : 2392023161
FAX : 2392024831
Σήμερα η ΗΛΙΟΣ ΑΒΕΕ απασχολεί περίπου 200 υπαλλήλους.
Τα μέλη διοικητικού συμβουλίου-στελέχη που απαρτίζουν την επιχείρηση είναι τα
εξής:
ΜΕΛΗ Δ.Σ - ΣΤΕΛΕΧΗ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΘΕΣΗ / ΤΙΤΛΟΣ
Παπαμαυρουδής Π. Διευθύνων Σύμβουλος, Γενικός
Διευθυντής
Δρουδάκης Γ. Προϊστάμενος Λογιστηρίου
Παπαμαυρουδής Βίκτωρας Αντιπρόεδρος ΔΣ
Σαράφης Θ. Διονύσιος Μέλος ΔΣ
Κουρής Κ. Στέφανος Μέλος ΔΣ
Παπαμαυρουδής Π. Δημήτριος Μέλος ΔΣ, Εμπορικός Διευθυντής
Παπαμαυρουδής Β. Αικατερίνη Μέλος ΔΣ
Σαράφης Θ. Νικολ. Πρόεδρος ΔΣ
Σαφλέκος Ε. Γαβριήλ Μέλος ΔΣ
28
29. Ο κλάδος αποτελείται από πλήθος παραγωγικών επιχειρήσεων, ωστόσο, το
σημαντικότερο μέρος της παραγωγής συγκεντρώνεται σε λίγες μεγάλου μεγέθους
επιχειρήσεις οι οποίες πραγματοποιούν και εισαγωγές.
Οι μεγαλύτερες εταιρείες στον κλάδο κατασκευής εσωρούχων-καλτσοποιία είναι οι
εξής:
APPLE BOXER A.B.E.E. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΕΣΩΡΟΥΧΩΝ
BELLISIMO CLUB Β. ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε.
JOHNSON S - ΣΥΣΜΕΩΝ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Α.Β.Ε.Ε.
LADY-M Α.Ε.Β.Ε.
MED Α.Β.Ε.Ε.
MINERVA ΛΑΔΕΝΗΣ Ι. ΚΑΙ Β. ΑΦΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
ΠΛΕΚΤΙΚΗΣ
OSCAR INTERNATIONAL ΧΑΤΖΗΦΙΛΙΠΠΙΔΗ ΑΦΟΙ Α.Β.Ε.Ε.
ΛΑΙΤ ΦΛΕΞ ΦΟΡΜ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ Ι. Α.Ε.
ΣΑΡΑΝΤΗΣ Α. Α.Ε.Β.Ε.
SEX-FORM Α.Ε.
TRIUMPH INTERNATIONAL Α.Β.Ε.Ε.
ΒΑΜΠ Α.Β.Ε.Ε.
Ενδεικτικά αναφέρεται πως μεταξύ των εσωρούχων, το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς
καταλαμβάνουν τα σλιπ (ανδρικά και γυναικεία).
3.1.2 Προϊόντα
Όπως προαναφέρθηκε, η εταιρεία ΗΛΙΟΣ ΑΒΕΕ δραστηριοποείται στην παραγωγή
και εμπορία εσωρούχων, καλτσών και πυζαμών για άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Η
φιλοσοφία της εταιρίας είναι να προσφέρει διαχρονικά και trendy προϊόντα υψηλής
ποιότητας σε προσιτές τιμές, ικανοποιώντας και τους πιο απαιτητικούς καταναλωτές.
Τα προϊόντα που παράγονται λοιπόν είναι τα εξής:
ΚΛΑΣΣΙΚΕΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ
Οι Κλασσικές συλλογές της ΗΛΙΟΣ αποτελούνται από ανδρικά, γυναικεία και
παιδικά εσώρουχα, homewear και κάλτσες, και διατίθονται στην αγορά με τα σήματα
HELIOS και PRINCE.Τα θέματα των συλλογών αναφέρονται στο σύγχρονο τρόπο
ζωής και τα προϊόντα είναι προσαρμοσμένα στις σημερινές ανάγκες των
καταναλωτών. 100 % Βαμβακερά υφάσματα πλεγμένα από υψηλής ποιότητας
νήματα, σχέδια με διαχρονικές κλασσικές φόρμες που αντέχουν στον χρόνο για τους
πολυάριθμους πιστούς καταναλωτές.
29
30. ΜΟΝΤΕΡΝΕΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ
Οι συλλογές Micromodal, Sportive και Casual αποτελούν την μοντέρνα πλευρά της
ΗΛΙΟΣ με προϊόντα που συμβαδίζουν με τις τελευταίες επιταγές της μόδας
ακολουθώντας το πνεύμα και τις τάσεις της αγοράς.Νέα σχέδια, νέα μοντέρνα
υφάσματα, σε μεγάλη ποικιλία χρωμάτων, που συνδυάζουν την σύγχρονη
αισθητική σε προσιτές τιμές.
TRENDY ΣΥΛΛΟΓΕΣ
Οι νέες συλλογές παρουσιάζονται δύο φορές το χρόνο σε εσώρουχα, homewear και
κάλτσες, προϊόντα σχεδιασμένα σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις της μόδας, τα
οποία καλύπτουν τις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου και ικανοποιούν και τους πιο
απαιτητικούς καταναλωτές.
3.1.3 Υλικά
Για την παραγωγή των παραπάνω προϊόντων χρησιμοποιούνται υλικά πρώτης
κατηγορίας όπως βαμβάκι, μαλλί ,dorlastan (συνθετική ίνα με εξαιρετική
ελαστικότητα), modal/micromodal(φυτική ίνα από καθαρή κυτταρίνη),meryl
(σύγχρονη συνθετική ίνα) και viloft thermal(η πρώτη ύλη για την παραγωγή
ισοθερμικών ρούχων,προστατεύοντας έτσι από το κρύο και την υγρασία).
Το πιστοποιητικό ποιότητας Oeko-Tex standard 100 εξασφαλίζει τις οικολογικές
προδιαγραφές ποιότητας για όλα τα νήματα, υφάσματα και λοιπά
κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Τα νήματα και τα υλικά που χρησιμοποιούνται από
την ΗΛΙΟΣ φέρουν το παραπάνω πιστοποιητικό. Ακόμη μια εγγύηση υπεροχής της
ποιότητας των προιόντων μας.
3.1.4 Δραστηριοποίηση στο εξωτερικό
Η ΗΛΙΟΣ ΑΒΕΕ δραστηριοποιείται εδώ και πολλά χρόνια στις αγορές του
εξωτερικού με πωλήσεις που ανέρχονται στο 25% του συνολικού τζίρου της εταιρίας.
Ο σύγχρονος σχεδιασμός, η υψηλή ποιότητα και η ευελιξία της παραγωγής έχουν
επιτρέψει στην ΗΛΙΟΣ να προσφέρει σε διεθνώς ανταγωνιστικές τιμές.
Τα επώνυμα προϊόντα ΗΛΙΟΣ εξάγονται στην Ευρώπη είτε απ'ευθείας, είτε μέσω
αντιπροσώπων. Οι υπόλοιπες δε εξαγωγές πραγματοποιούνται για λογαριασμό και
Brand Names επωνύμων οίκων της Ευρώπης αλλά και των ΗΠΑ.
30
31. Η ΗΛΙΟΣ ΑΒΕΕ εξυπηρετεί εξαγωγές με τη μάρκα ΗΛΙΟΣ σε Βέλγιο, Σερβία &
Μαυροβούνιο, Βουλγαρία, Αλβανία και Κύπρο καθώς επίσης διαθέτει Showroom σε
Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κύπρο, Βέλγιο, Σερβία & Μαυροβούνιο και Αλβανία.
3.1.5 Εγκαταστάσεις-Διάθεση προϊόντων
Η ΗΛΙΟΣ ΑΒΕΕ διαθέτει:
• Εμπορικά γραφεία σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα, σε συνεργασία με τις
"ΚΛΩΣΤΑΙ ΠΕΤΑΛΟΥΔΑΣ ΑΕΒΕ", έχοντας συνολική δύναμη 40 πωλητών.
• Παραγωγικές εγκαταστάσεις έκτασης 10.000 m2
, Γραφείο Ποιοτικού Ελέγχου,
μονάδα συσκευασίας και αποθηκευτικούς χώρους έκτασης 1.700 m2
για τα
έτοιμα προϊόντα, στην Θεσσαλονίκη.
• Δυναμικότητα που υπερβαίνει τους 900 τόνους υφάσματος σε ετήσια βάση.
• 'Άμεση εξυπηρέτηση πελατών.
•
Τα εσώρουχα HELIOS θα τα βρείτε σε περισσότερα από 4000 καταστήματα σε όλη
την Ελλάδα σε ομώνυμα καταστήματα αλλά και σε μεγάλα πολυκαταστήματα όπως
Carrefour, F Fokas, Λαμπρόπουλος κ.α.
31
32. 3.2. Πηγές-Χρήσεις
ΠΗΓΕΣ Ποσό Ποσοστό %
1.Από Πωλήσεις
Αποσβέσεις παγίων (συσσωρευμένες) 263.918,12 20,2%
Αποσβέσεις εξόδων εγκαταστάσεως 5.699,98 0,4%
2. Μειώσεις κεφαλαίων κίνησης
Πώληση διαπραγματεύσιμων χρεώγραφων 42.656,03 3,3%
Προμηθευτές (Λογ. Πληρωτέοι) 22.700,40 1,7%
Μείωση καθαρών εισπρακτέων λογαριασμών 696.518,20 53%
Πώληση αποθεμάτων 272.822,28 21%
3. Από λοιπές πηγές:
Αύξηση μακροπρόθεσμων δανείων 4.996,48 0,4%
ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1.309.311,49 100,0%
ΧΡΗΣΕΙΣ
1. Για Αυξήσεις κεφαλαίων κίνησης
Αύξηση εξόδων εγκαταστάσεως 26.270,00 2,0%
Μείωση ταμειακών διαθεσίμων 3.067,34 0%
Mεταβατικoί λογαριασμoί ενεργητικού 2.723,88 0%
Αύξηση λοιπών βραχ/μων υποχρεώσεων 334.738,70 25,6%
Αποτελέσματα εις νέον 855.441,23 65,3%
Διαφορά αναπροσαρμογής επιχορηγήσεων
επενδύσεων 8.564,28 0,7%
Προβλέψεις για κινδύνους και έξοδα 72.800,27 5,6%
2. Για λοιπές χρήσεις:
Αύξηση παγίων 5.705,79 0%
ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1.309.311,49 100,0%
Στον παραπάνω πίνακα παρουσιάζεται η κατάσταση πηγών και χρήσεων της
επιχείρησης για τη σεζόν 2009-2010. Αρχικά βλέποντας πως οι συνολικές πηγές
32
