1. Mediat digjitale/ mediat
online: kompjuteri,
multimedia, interneti
04.01.2012
Mr.Sc. Remzie Shahini-Hoxhaj

2. Zhvilimi i mediave digjitale
 Grupi i katert i mediave eshte ne zhvillim e
siper
 Shume dijetar te shkences se medias flasin
sot per internetin si medium me perdorshem,
qe ka nderruar kufinjet e komunikmit
 Nder mediat digjitale e cila inkorporoj shume
media tjera elektronike si radio, tv etj
 Fillimisht u paraqit www, pastaj
intranet/extranet, me vone email dhe chat e
se fundmi edhe rrjete te ndryshme sociale
 Perveq kesaj keto media ofruan sherbime
tjera si p.sh. Newsnet, ecommerce dhe
elearning, egovernance etj.

3. Kompjuteri
 Qe nga vitet e 80ta kompjuteri ndikoj
dukshem ne jeten e secilit me aftesin e tij
te nje kompjuteri personal (PC)
 4 karakteristikat: shpejtesia, mundesia e
ruajtjes se informatave, perdorshmeria
dhe aftesia e qasjes ne shume rrjete tjera
digjitale
 Kompjuteri mund te konceptohet si mjet
teknik i cili sot gjene zabtim ne shume
sfera jetesore si ne ekonomi ashtu edhe
ne administrat, si ne shkence ashtu edhe
ne politik dhe kulture

4. Historiku i kompjuterit
 Historia e tij lidhet me zhvillimin teknik, pa i marr parasysh
makinat llogaristese ne Egjiptin e lashte dhe makinen
llogaritese te shek.18-19
 Sot dallojme 5 gjenerata kompjuteresh:
• Kompjuteret e I-re (1946-1955)- te paret komercial
Univac I nga IBM dhe General Electric
• Kompjuteret e II-te (1955-1964) nderrimi i hapesirave
re transistoreve, makina llogaristese elektronike ne
SHBA
• Kompjuteret e III-te (1964-1968) minimizimi i
elementeve perdoruese ne plaka te silicit, si dhe
perdorimi civil
• Kompjuteret e IV-te (1968-1977) kompjuteret e shpejte
me aftesi ruajtje ne chip
• Kompjuteret e V-te (1977- e sot) themelimi i kompanise
Apple, zhvillimi i konzolave per lojera dhe zhvillimi i PC
ne forme kontinuale ne mikroprocesor

5. Multimedia
 Multimedia fillimisht ka qenë nocion për të gjitha mediat „e reja“
mediat digjitale para së gjithash ato online
 Vetëm tek multimedia shihen karakteristikat e mediave
 Ne vitet e 90ta kjo u bë më e qartë me shërbimet që ofronin mediat
e veqanta edhe grumbullimin në një të vetme
 Në esencë Multimedia është një simbiozë e mediave të ndryshme
në një
 Multimedia nuk është një botë e re por një dimension i zgjëruar i
elemteve të komunikimit të telekomunikimit të industirsë së
kompjuterëve dhe mediave tjera
 Me tekonogjinë digjitale filloj përceptimi ndryshe i mediave para së
gjithash kulturës mediale

6. Vetitë e Multimedias
 Nënkupton një term kopleks të
përceptimit të informatave:
• 1) përdormin interaktiv ku recipenti
nuk është vetëm pranues i
informatës,
• 2) integrimi i formateve te ndryshme
te mediave dhe
• 3) teknika digjitale
 Integrimin e kanaleve të ndryshme të
kodimit të informatave, që nihen edhe me
termin informatik e mediave
 Kompjuterët fillimisht nuk kanë qenë të
menduar si medium për komunikim por si
mjete llogaritëse
 Mediat ndihmojnë në zgjerimin e
horizontit të njeriut në përceptimin e
botës- zhvillimi teknologjik i tekstit,
fotografisë dhe zërit

7. Teksti, fotografia dhe zëri
 Çdo përceptim i informatave
do të thotë njëkohësisht edhe
kuptim apo aftësia e dallimit
të p.sh. zërit prej zhurmës
apo të figurës nga arsyeja
 Në shek 19 filloj që përkrah
tekstit të jenë të pranishëm
edhe fotografia dhe zëri
 Në vitet e 60ta bie teorie e
mbizotrimit të
monomedialitetit- mundësuar
nga zhvillimi i multimedias
 Në ruajtjen analoge si
phonografi dhe fotografi dhe
me përdorimin e elektiricitetit
si telegrafi edhe telefoni, e
më vonë përmes
elektromagnetizmit radio dhe
televizion

8. Teksti
 Transmetimi i informatave në kohë të gjatë është bërë përmes
kodifikimit të shkruar
 Shkrimi si formë e mediatike mundësoj që edhe mendimi
abstrake të transmetoheshin
 Kjo mundësoj të shkruhen mite dhe fjalime si fomë e dijës që
u konservuan në libra dhe dokumete të ndryshme
 përmes formës së shkruar përveq vizatimeve dhe paraqitjeve
grafike u mundësua një përcetim tjetër i realitetit
 Në një kultur mediale të zhvilluar që tranfomimi i dijës të
bëhej jo vetëm nga shkrimet dhe tekstet tjera por nga ajo që
McLuhan e quan Galaksia e Gutenbergut (shtypi)
 Teskti nënkupton sublimimin e të gjitha shenjave të lexuar pa
marr parasysh gjuhën
 Paraqet një tregues të rëndësishëm në informimin e njerëzve
 Në multimedia teksti është multidimensional dhe jo i rradhitur
njëri pas tjetrit por në formë vegzash (links)
 Vegzat ose Hypertext na mundësojnë kerkime
shumëdimensionale

9. Fotografia dhe grafika
 Njeriu përceptohet si qenie vizuale
 Kultura jonë parapreferon kodifikim visual të gjërave
 Gjuha –sistem i shenjave që nga ajo e folur u transformua
në të shkruar
 Fotografia i konkurroj shkrimit për shkak të dekodimit të saj
të lehtë
 Photo-ghraphie= me shkru me dritë
 Fotografia është mediumi bazë për gjitha mediat tjera optike
analoge dhe ato digjitale
 Fotografitë lëvizëse

11. Zëri
 Toni dhe zëri janë elemente të rëndësishme të komunikimit
multimedial
 Një kohët të gjatë zëri u përceptu si element që është i
përdorshëm vetëm në muzikë
 Problemi i ruajtjes dhe kodifikimit të zërit u bë i mundur vetëm
me zbulimin e elektricitetit
 Toni është produkt teknik të një mediumi
 Sound design- multiplikim i zhurmave dhe tingujve të ndryshëm

12. Aftësitë e zërit
 Me zërin kemi të bëjmë me valë tingullore me frekuenca
të ndryshme
Përdorimi i tingullit nga aspekti historik:
• Si shenjë akustike për kujdes: Përceptimi
• Sinjal ushtarak: dicka mistike
 Infratingull: Resonanca të ndryshme më intensitete që
kanë reagim në ngacmime fiziologjike
 Ultratingull: Matje teknike, psh. Mjekesi
 Kalimi nga Analog në Digjital: Kompeksiteti
 Integrimi i tonit dhe Fotografisë në Film dhe TV
 Transmetimi I frekuencave të zërit në telefon dhe radio

13. SOUND
 Një produkt i nje kreativiteti teknik ne një
medium
 Sounddesign eshtë produksion dhe
manipulim i tingujve dhe zhurmave.

14. INTERNETI
o Përfshin në vete të gjitha modalitet e
komunikimit: mjetet, mënyrën e përdorimit dhe
shërbimeve
o Mundësia e interaktivitetit
o integritetit i tipave të ndryshëm të mediave dhe
o përdorimi i teknikave digjitale në ruajtjen e të
dhënave

15. Ndryshimet
 Revolucioni i komunikimit
 Në 1969 gjatë një projekti kërkimor
të MM të SHBA-ve
 Interneti paraqet një hapësirë
komunikimi, vetëm pjesë e tij
shërben si medium shpërndarës
 www, posta elektronike

16. WWW & E-MAIL
o Ne fillim vetem ne
sherbim intern te
ushtrise
o nga njerzit ne forme
private per here te pare
u perdore ne 1993 pasi
qe Tim Berners Lee dhe
Robert Cailliau kishin
zhvilluar software
perkates
o World Wide Web (ne
vitet e 70ta)
o Electronic Mail (1988
email komerciale, 1993
online sherbime ne
SHBA)
o RealPlayer, MediaPlayer,
Quicktime, FlashPlayer

17. Çka ndodhi në përpunimin e
informatës në mediat online
 U ofruan forma të reja të
komunikimit
 u zhdukën kufijtë mes komunikimit
masiv dhe atij individual
 Digjitalizimi- dërgimi i shenjave në
formë binare e jo analoge
 Multimediatizimi- cyberspace,
common land

18. Gazetaria dhe mediat online
 Ndryshime të dukshme në punën e
gazetarëve
 Mjete të reja pune
 Formë e re e raportimit
 Krijimi i produkteve të reja
 Kanë filluar të zhduken kufijtë mes
gazetave, televizionit dhe radiove

19. Ardhmëria....
 Rëndësia e këtij lloj komunikimi
 Shfrytëzimi i informatave në mënyrë
të qëllimshme
 Orientimi në mënyrë të qëllimshme i
recipientëve
 Interaktiviteti
 “kanibalizëm medial”

20. New Media/ Social Media

21. Faleminderit për
vëmendjen!
Koha për debat