4. 1. HÖ sè Co gi n
1.1. HÖ sè co gi n cña cÇu
HÖ sè co gi n cña cÇu theo chÝnh gi¸
HÖ sè co gi n cña cÇu theo gi¸ hµng
ho¸ kh¸c
1.2. HÖ sè co gi n cña cung theo gi¸
ho¸ kh¸c
HÖ sè co gi n cña cÇu theo thu nhËp
5. 1.1. HÖ sè co gi n cña cÇu
1.1.1. HÖ sè co gi n cña cÇu theo chÝnh gi¸
Q
%∆ P
∆Q
Co gi·n cña cÇu theo gi¸ c¶ hµng ho¸ lµ phÇn tr¨m thay ®æi vÒ l−îng
cÇu trªn phÇn tr¨m thay ®æi cña gi¸. NghÜa lµ:
1. HÖ sè Co gi n
x
x
D
P
P
%
Q
%
E
∆
∆
=
x
x
x
x
D
P
Q
P
.
∆P
∆Q
E =
=>
Trong ®ã:
EX
D : lµ ®é co gi·n cña cÇu theo gi¸ cả hµng hãa
∆Qx: lµ sù thay ®æi trong l−îng cÇu cña hµng ho¸ X
∆Px: lµ sù thay ®æi trong gi¸ cả cña hµng ho¸ X
6. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hÖ sè co gi n theo gi¸ cña cÇu:
Tr−êng hîp co gi·n ®iÓm (theo ph−¬ng tr×nh ®−êng cÇu vµ
quy t¾c PAPO):
Dùa vµo ph−¬ng tr×nh ®−êng cÇu, cã thÓ tÝnh ®é co gi·n
®iÓm b»ng ®¹o hµm theo c«ng thøc sau:
1.1.1. HÖ sè co gi n cña cÇu theo chÝnh gi¸
®iÓm b»ng ®¹o hµm theo c«ng thøc sau:
NÕu Q = F(P): hµm cÇu ®−îc biÓu diÔn: QD = a0 - a1 P
ED
p = Q’ . P/Q = - a1. P/Q
NÕu P = F(Q): hµm cÇu ®−îc biÓu diÔn: PD = b0 - b1 Q
ED
p = 1/P’ . P/Q = - 1/b1 . P/Q
7. Tr−êng hîp co gi)n ®iÓm (theo ph−¬ng tr×nh ®−êng cÇu vµ quy t¾c
PAPO): §é co gi)n cña mét ®−êng th¼ng t¹i mét ®iÓm (P) ®−îc cho
bëi tû sè gi÷a ®é dµi ®o¹n th¼ng n»m bªn d−íi ®iÓm ®ã (PA) vµ ®é dµi
®o¹n th¼ng n»m phÝa trªn ®iÓm ®ã (PO).
Dùa theo quy t¾c PAPO, cã thÓ tÝnh ®é co gi)n ®iÓm theo c¸c b−íc sau:
B−íc 1 : X¸c ®Þnh tiÕp tuyÕn ®èi víi ®−êng cÇu t¹i ®iÓm cÇn ®o hÖ sè co
gi)n.
1.1.1. HÖ sè co gi n cña cÇu theo chÝnh gi¸
gi)n.
B−íc 2 : Däc theo tiÕp tuyÕn ®ã, ®o ®é dµi (theo quy −íc nµo ®ã vÒ ®é
dµi) tõ ®iÓm ®ã tíi trôc hoµnh vµ ®é dµi tõ ®iÓm ®ã tíi trôc tung.
B−íc 3 : HÖ sè co gi)n ë ®iÓm P cÇn ®o sÏ b»ng ®é dµi PA tõ ®iÓm P däc
theo tiÕp tuyÕn tíi hoµnh ®é A, chia cho ®é dµi PO tõ ®iÓm P
däc theo tiÕp tuyÕn tíi tung ®é O. VËy:
PA
=
PO
8. VÝ dô vÒ tr−êng hîp co gi)n ®iÓm (theo ph−¬ng tr×nh
®−êng cÇu vµ quy t¾c PAPO):
Gi¸
X¸c ®Þnh hÖ sè co
gi·n theo quy t¾c
PAPO trªn ®å thÞ
1.1.1. HÖ sè co gi n cña cÇu theo chÝnh gi¸
P
A
O
L−îng
PAPO trªn ®å thÞ
ED
P= PA/PO
9. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hÖ sè co gi·n theo gi¸ cña cÇu:
Tr−êng hîp co gi)n kho¶ng:
Co gi n kho¶ng lµ ®é co gi)n trªn mét kho¶ng h÷u h¹n nµo ®ã cña
®−êng cÇu. Tr−êng hîp nµy ta ¸p dông ph−¬ng ph¸p trung ®iÓm. C«ng
thøc x¸c ®Þnh:
EP = [(Q -Q )/(P - P )] x [(P + P )/(Q + Q )]
1.1.1. HÖ sè co gi n cña cÇu theo chÝnh gi¸
EP
D = [(Q2-Q1)/(P2 - P1)] x [(P2 + P1)/(Q2 + Q1)]
∞
=
D
P
E
0
ED
P =
1) CÇu t−¬ng ®èi co gi)n: /EX
D/ >1
2) CÇu co gi)n ®¬n vÞ: /EX
D/ =1
3) CÇu Ýt co gi)n: /EX
D/ <1
4) CÇu hoµn toµn co gi)n:
5) CÇu hoµn toµn kh«ng co gi)n :
Lóc nµy ®−êng cÇu lµ mét ®−êng th¼ng ®øng
C¸c tr−êng hîp co gi·n cña cÇu theo gi¸
10. Co gi n cña cÇu víi doanh thu cña ng−êi b¸n (tæng
møc chi cña ng−êi tiªu dïng):
Tæng doanh thu = Gi¸ c¶ x S¶n l−îng => TR = P x Q
Quan hÖ gi÷a co d)n cña cÇu theo gi¸ ®èi víi tæng doanh thu hay møc chi
1.1.1. HÖ sè co gi n cña cÇu theo chÝnh gi¸
Co gi·n cña cÇu Gi¸ c¶ t¨ng Gi¸ c¶ gi¶m
CÇu t−¬ng ®èi co gi·n /Ep
D/ >1
CÇu co gi·n ®¬n vÞ /EP
D/ = 1
CÇu Ýt co gi·n /EP
D/ < 1
TR gi¶m
TR kh«ng thay ®æi,
TRMAX
TR t¨ng
TR t¨ng
TR kh«ng thay ®æi,
TRMAX
TR gi¶m
11. Co gi n cña cÇu theo gi¸ c¶ víi TR trªn ®å thÞ
Co gi n cña cÇu víi
doanh thu cña ng−êi
b¸n (tæng møc chi
TR
TR↓
↓
↓
↓
TR↑
↑
↑
↑
TRmax
TR
1.1.1. HÖ sè co gi n cña cÇu theo chÝnh gi¸
b¸n (tæng møc chi
cña ng−êi tiªu dïng):
Q
P
> 1
< 1
= 1
Q
= ∞
∞
∞
∞
= 0
TR
P
Q0
D
P
E
D
P
E
D
P
E
D
P
E
D
P
E
13. 1.1.2. HÖ sè co gi n cña cÇu theo gi¸ hµng ho¸ kh¸c
Co gi)n cña cÇu theo gi¸ hµng ho¸ liªn quan lµ phÇn tr¨m thay ®æi vÒ l−îng cÇu
trªn phÇn tr¨m thay ®æi cña gi¸ c¶ hµng ho¸ liªn quan. NghÜa lµ:
X
Y
Y
X
Y
X
D
XY
Q
P
.
P
Q
P
%
Q
%
E
∆
∆
=
∆
∆
=
Trong ®ã:
EX,Y
D : hÖ sè co gi)n cña cÇu hµng ho¸ X theo gi¸ hµng hãa Y
EX,Y : hÖ sè co gi)n cña cÇu hµng ho¸ X theo gi¸ hµng hãa Y
∆QX : sù thay ®æi trong l−îng cÇu cña hµng ho¸ X
∆PY : sù thay ®æi trong gi¸ c¶ cña hµng ho¸ Y
EX,Y
D = [(QX2 - QX1)/ (PY2 - P Y1)] x [(PY2 + PY1)/( QX2 + QX1)]
C«ng thøc x¸c ®Þnh nh− sau:
15. X
X
X
D
I
Q
I
.
I
Q
I
%
Q
%
E
∆
∆
=
∆
∆
=
Co gi·n cña cÇu theo thu nhËp lµ tû lÖ phÇn trăm thay ®æi cña
l−îng cÇu trªn phÇn trăm thay ®æi cña thu nhËp. NghÜa lµ:
Trong ®ã:
I : lµ thu nhËp vµ Q lµ l−îng cÇu cña hµng ho¸ X.
1.1.3. HÖ sè co gi n cña cÇu theo thu nhËp
I : lµ thu nhËp vµ QX lµ l−îng cÇu cña hµng ho¸ X.
EI
D: lµ hệ số co gi·n cña cÇu theo thu nhËp.
EI
D = [(Q2 - Q1)/ (I2 - I1)] x [(I2 + I1)/(Q2 + Q1)]
Th«ng th−êng ng−êi ta tÝnh to¸n co gi)n kho¶ng theo c«ng thøc:
17. 1.2.
1.2. hÖ
hÖ sè
sè Co
Co gi·n
gi·n cña
cña cung
cung theo
theo gi
gi¸
¸
Co gi·n cña cung theo gi¸ lµ tØ lÖ phÇn tr¨m thay ®æi vÒ
l−îng cung trªn phÇn tr¨m thay ®æi cña gi¸. NghÜa lµ:
x
x
S
P
P
Q
E
∆
∆
=
%
%
x
x
x
x
S
P
Q
P
.
∆P
∆Q
E =
=>
Trong ®ã:
Trong ®ã:
EP
S : lµ co gi·n cña cung theo gi¸ cña hµng ho¸ X
∆
∆
∆
∆Qx: lµ sù thay ®æi trong l−îng cung cña hµng ho¸ X
∆
∆
∆
∆Px: lµ sù thay ®æi trong gi¸ c¶ cña hµng ho¸ X
18. Tr−êng hîp co gi n ®iÓm: Theo ph−¬ng tr×nh ®−êng cung
Q
P
Q.
Q
P
.
dPx
dQ
E '
x
x
x
S
P =
=
TÝnh theo quy t¾c PAPO. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh t−¬ng tù nh− x¸c ®Þnh hÖ
sè co gi)n cña cÇu theo gi¸.
1.2.
1.2. hÖ
hÖ sè
sè Co
Co gi·n
gi·n cña
cña cung
cung theo
theo gi
gi¸
¸
sè co gi)n cña cÇu theo gi¸.
Khi di chuyÓn däc theo ®−êng cung th× gi¸ trÞ ®é co gi)n thay ®æi. Nã phô
thuéc vµo gi¸ trÞ cña P vµ Q. Trong tr−−êng hîp nµy, tÝnh hÖ sè co gi)n ta
sö dông ph−¬ng ph¸p trung ®iÓm. C«ng thøc tÝnh:
ES
p = [(Q2 - Q1)/ (P2 - P1)] x [(P2 + P1)/(Q2 + Q1)]
Tr−êng hîp co gi n kho¶ng
21. 2.1.1. Giá trần
- Khái niệm: Là mức giá cho phép tối đa đối với 1 loại
hàng hóa dịch vụ trên thị trường.
- Mục đích: Bảo vệ người tiêu dùng.
- Tác động: Gây ra hiện tượng thiếu hụt hàng hóa trên
2.1. kiÓm so¸t gi¸
- Tác động: Gây ra hiện tượng thiếu hụt hàng hóa trên
thị trường.
- Các trường hợp của giá trần:
=> Ptrần > Pthị trường
=> Ptrần < Pthị trường
23. 2.1.2. Giá sàn
- Khái
Khái
Khái
Khái ni
ni
ni
niệm
m
m
m: Là mức giá cho phép tối thiểu đối với 1
loại hàng hóa dịch vụ trên thị trường.
- M
M
M
Mục
c
c
c đích
đích
đích
đích:
:
:
: Bảo vệ lợi ích người sản xuất.
- Tác
Tác
Tác
Tác đ
đ
đ
động
ng
ng
ng:
:
:
: Gây ra hiện tượng thiếu hụt hàng hóa
trên thị trường.
2.1. kiÓm so¸t gi¸
trên thị trường.
- Các trường hợp của giá sàn:
=> Psàn > Pthị trường
=> Psàn < Pthị trường
