Laaggeletterdheid presentatie

Als kind was ik dialectisch, heette toen nog niet zo, maar moeite met lezen en schrijven had ik zeker. Ik heb op de pabo opnieuw leren lezen en schrijven en ben daar de taal echt gaan begrijpen. Mijn oudste dochter kon goed lezen en had er plezier in, maar bij de jongste was dit wel anders. Wij maakten ons daar erg zorgen over want: hoe kun je je in Nederland goed ontwikkelen wanneer je niet goed kunt lezen en schrijven. Vele uren van extra oefenen volgden. We haalden alles uit de kast om haar aan het lezen te krijgen.. Nu zit ze op de havo, maar lezen en schrijven is nog steeds niet iets wat ze prettig vindt. Laaggeletterdheid is uiteraard veel hardekkiger dan dit, maar wanneer je het zo bekijkt, dan kun je je wel afvragen.. Wie ligt hier nu werkelijk wakker van? Wie dragen de last van de laaggeletterdheid werkelijk?
Wie liggen er wakker van het feit dat iemand laaggeletterd is. Wie heeft daar eigenlijk last van? Wie dragen de zorgen?
2,5 miljoen mensen die last hebben van laaggeletterdheid kosten 1,1 miljard. Een groot deel dragen ze zelf, maar het kost de samenleving 549 miljoen, dit zijn alleen kosten die direct te herleiden zijn naar laaggeletterdheid. Daarnaast hebben deze mensen een lager inkomen en leunen op partner of overheid om rond te komen. Mensen die laaggeletterd zijn zijn minder gezond door ongezondere levennstijl en minder gezondheids vaardigheden er is een direct verband met dementie. Ze gaan gemiddeld vaker naar een huisarts en het ziekenhuis (https://www.nrc.nl/nieuws/2018/04/03/laaggeletterdheid-kost-samenleving-een-miljard-a1598044) Ze hebben gemiddeld minder vertrouwen in zichzelf, in hun omgeving, in de samenleving en in de politiek.
In mijn dagelijkse leven en werk hou ik me bezig met besluitvormingsprocessen. Met alle betrokkenen besluiten we samen wat er nodig is om de situatie te verbeteren. Dat er een situatie is om te verbeteren als het gaat over laaggeletterdheid, is helder. Maar om werkelijk samen te besluiten wat er nodig is om de situatie te verbeteren, moeten we op zoek gaan naar: Wie hebben hier last van? Om in actie te komen wegen mensen altijd af: Hoe veel last heb ik en wat moet ik inleveren, wat kost het me om tot die gewenste werkelijkheid te komen. Schaamte en last spelen een grote rol. Wanneer het om jezelf gaat, doe je dit ook. En dit zorgt er tegelijk voor dat de mensen waar het om gaat vaak geen hulp zoeken. Een terugkerend thema binnen gemeenten waar ik actief ben is het vinden van mensen die laaggeletterd zijn. We weten dat ze er zijn, maar waar zijn ze?
Van Leeuwarden, tot in de Ronde Venen speelt dit zelfde probleem. Er is budget om mee aan de slag te gaan, maar waar is de laaggeletterde zelf? Professionals komen samen om projecten in te richten, maar waar zijn de mensen die hier last van zouden moeten hebben? Waar zijn de mensen die hier in de praktijk verandering in zouden moeten brengen? Kan het zijn dat we op de verkeerde plek zoeken. Kan het zijn dat de schaamte te groot is om ervoor uit te komen dat je niet voldoende kunt lezen en schrijven?
Dus terug naar de vraag: Wie hebben hier werkelijk last van? Uiteraard de laaggeletterde zelf, maar om allerleid redenen is deze moeilijk te vinden, schaamte is de grootste reden. Dus laten we op zoek gaan naar de mensen die er nog meer last van hebben.
Zij springen in en dragen de last van de niet betaalde rekening, mee moeten gaan naar de gemeente, altijd alleen naar tien minuten gesprek op school, na huurachterstand uit huis gezette broer..
In de Nieuwe Route gaan we niet met de professionals besluiten, we gaan met alle betrokkenen samen besluiten. Met de mensen die werkelijk last hebben van de situatie. Zij weten wat er nodig is om de situatie te verbeteren. Wanneer we actief op zoek gaan naar wie er last hebben van de situatie
En aan hen vragen: Wie hebben er nog meer last van? Dan zullen zij ook de laaggeletterde zelf benoemen. Maar ook anderen die graag willen dat de situatie verbetert. Samen besluiten we wat er nodig is om de situatie te verbeteren Zo kunnen kringen elkaar hierin ondersteunen.
Samen door de schaamte en samen werkelijk eigenaarschap nemen over de oplossingen. Zo ontstaat maatwerk. ZO ontstaan er constructieve plannen die gedragen worden door alle betrokkenen samen. Plannen rond inkomen, gezondheid en samenleven.