Uri ng Teksto for Grade 11. With activities to do.

2. MGA URI NG TEKSTO
Impormatib
Deskriptib
Persweysib
Naratib
Argumentatib
Prosidyural

3. Tekstong
Naratibo

4. Tekstong Naratibo
Tekstong naratibo ang tawag sa
isang teksto kung ito ay nasa
anyong nagsasalaysay. Ang
tekstong ito ay tila nagkukuwento
patungkol sa tiyak at
pagkakasunod-sunod ng
pangyayari.

5. Tekstong Naratibo
Nilalayon din ng tekstong naratibo
na magbigay-kabatiran, o magbigay
ng kawilihan sa mambabasa.
Ang tekstong naratibo ay nagpapakita at
nagbibigay ng mga impormasyon
tungkol sa isang tiyak na tagpo,
panahon, sitwasyon at mga tauhan.
Ito ay maaaring pasulat o pasalita at
nag- iiwan ng isang matibay na
kongklusyon.

6. 1.May iba’t ibang pananaw o (point of view)
2.May Paraan ng pagpapahayag ng
Dayalogo, Saloobin o Damdamin
3.May mga elemento
Katangian ng Tekstong
Naratibo

8. Halimbawa
 Unang Panauhan
“Kaunti na lang. Kaunting tiis pa. Kailangan itong maubos upang ako
ay makauwi na. Kahit umuulan, kailangan kong ubusin ang tinitinda
kong sampaguita.”
 Ikalawang Panauhan
“Nang isilang ka sa mundong ito,
Laking tuwa ng magulang mo,
At ang kamay nila ang iyong ilaw,
At ang nanay at tatay mo’y,
Di malaman ang gagawin,
Minamasdan pati pagtulog mo.”
- “Anak” ni Freddie Aguilar
 Ikatlong Panauhan
“Uha...uha... uha... uha... ang iyak ng sanggol na gumising sa
magasawang Bettina at Julian noong Lunes ng umaga. Dalawang
linggo na ang nakararaan mula nang iuwi nila sa kanilang tahanan
ang bago nilang silang na bunso, si Benita.”

9. Mga Paraan ng Pagpapahayag
ng Diyalogo

10. Halimbawa:
Tuwirang Pahayag:
Mariing sinabi ng pangulo,
“Walang wangwang sa ating
administrasyon.”
Di-Tuwirang Pahayag:
Mariing sinabi ng pangulo na
walang wangwang sa kanyang
administrasyon.

12. Gumaganap sa isang kwento.
Nakikilala ang tauhan depende sa
kung paano siya gumaganap sa
isinasalaysay na kwento
TAUHAN Tagpuan Banghay Paksa
Mga Elemento ng
Tekstong Naratibo

13. Elemento ng
Tekstong Naratibo
Mga karaniwang tauhan sa naratibo:
Pangunahing tauhan
Umiikot ang pangyayari
sa kwento mula simula
hanggang katapusan.
Katunggaling tauhan
Kumakalaban o sumasalungat
sa pangunahing tauhan
Kasamang tauhan
Kasama o kasangga ng
pangunahing tauhan
Ang may akda
Laging nakasubaybay ang
kamalayan ng awtor
TAUHAN Tagpuan Banghay Paksa

14. Tauhang Bilog (round character)
2 Uri ng Tauhan
Tauhang Lapad (flat character)

15. Elemento ng
Tekstong Naratibo
Tauhan TAGPUAN Banghay Paksa
Tumutukoy sa lugar at panahon ng
isinasalaysay.

16. Elemento ng
Tekstong Naratibo
Tauhan Tagpuan BANGHAY Paksa
Tumutukoy sa pagkakasaunod
sunod ng pangyayari.

17. Makikita sa ibaba ang karaniwang banghay o balangkas
ng isang naratibo:
 Pagkakaroon ng isang epektibong simula kung saan
maipakikilala ang mga tauhan, tagpuan, at tema
(orientation or introduction)
 Pagpapakilala sa suliraning ihahanap ng kalutasan ng mga
tauhan partikular ang pangunahing tauhan (problem)
 Pagkakaroon ng saglit na kasiglahang hahantong sa
pagpapakita ng aksiyong gagawin ng tauhan tungo sa
paglutas sa suliranin (rising action)
 Patuloy sa pagtaas ang pangyayaring humahantong sa isang
kasukdulan (climax)
 Pababang pangyayaring humahantong sa isang resolusyon
o kakalasan (falling action)
•Pagkakaroon ng isang makabuluhang wakas (ending)

18. Tauhan Tagpuan BANGHAY Paksa
Anachrony – pasalaysay na hindi
nakaayos sa tamang pagkakasunod-
sunod.
Analepsis
Prolepsis
Elipsis
-Flashback
-Flash-forward
-may puwang (…)
Elemento ng
Tekstong Naratibo

19. Elemento ng
Tekstong Naratibo
Tauhan Tagpuan Banghay PAKSA
Ideya kung saan umiikot ang
pangyayari.

21. Halimbawa:
1. Ipinanganak si Jose P. Rizal noong Hunyo 19, 1861 sa
Calamba, Laguna. Kinitil siya ng mga Espanyol noong
Disyembre 30, 1896 sa Bagumbayan.
2. Ipinalabas noong Hulyo 31, 2019 ang pelikulang Hello,
Love, Goodbye na pinagbibidahan nina Alden Richards at
Kathryn Bernardo. Ito rin ang itinanghal na
pinakapinanood na pelikulang Pilipino sa kasaysayan.
3. Nagtapos ng pag-aaral si Alyssa Valdez sa Ateneo de
Manila University. Ngayon ay naglalaro siya para sa
Creamline Cool Smashers at Philippine National Team.
4. Matapos ang halos dalawang dekada sa GMA Network,
lumipat na sa ABS-CBN si Regine Velasquez. Naganap
ang contract signing niya noong Oktubre 2018.

23. Mahahalagang Kaalaman
Ang tekstong naratibo ay isang uri ng
tekstong naglalahad at nagbibigay ng tiyak
na impormasyon.
Maaaring ito ay hango sa tunay na
karanasan ng manunulat o di-piksiyon at
maaari din namang bunga ng malikhain at
mayamang pag-iisip ng may-akda o ang
tinatawag na piksiyon.
Ang tekstong naratibo ay maaaring nasa
anyong pasulat o pasalita.

24. Mga Paalala
Tandaan, ang tekstong naratibo ay
nagsasalaysay o nagkukuwento.
Kung gayon, unawain mabuti ang
tekstong binabasa.
Kung ang tekstong binasa ay
naglalahad ng sanhi at bunga,
nanghihikayat, o naglalahad ng
proseso ito ay hindi maituturing na
tekstong naratibo.

25. MGA URI NG TEKSTO
Impormatib
Deskriptib
Persweysib
Naratib
Argumentatib
Prosidyural

26. Tekstong
Argumentatibo

27. Tekstong argumentatibo
ay naglalahad ng paniniwala,
pagkukuro, o pagbibigay ng pananaw
patungkol sa isang mahalaga o
maselang isyu.
Layunin nitong mahikayat ang mga
mambabasang tanggapin ang mga
argumentong inilalahad sa
pamamagitan ng mga
pangangatuwiran.

28. Tekstong argumentatibo
Ang ganitong uri ng teksto ay
kadalasang sumasagot sa tanong
na bakit.
Layunin din ng ganitong uri ng
teksto na mapatunayan ang
katotohanang ipinahahayag nito.

29. Mga Bahagi ng Tekstong
Argumentatibo
Kagaya ng ibang pormal na pagsulat,
ang tekstong argumentatibo ay
mayroon ding mga pangunahing
bahagi. Bawat bahagi ay
magkakaugnay upang higit na maging
matibay ang mga pangangatuwirang
inilalahad. Ang mga bahaging ito ay
ang panimula, katawan,
at konklusyon.

30. Panimula
Ang panimula ay kailangang maging
mapanghikayat sa paraang mahusay
na mailahad ang pangkalahatang
paksang tatalakayin at ang
proposisyon.
Ang proposisyon ay isang pahayag
na naglalaman ng isang opinyon na
maaaring pagtalunan.

32. Katawan
Lahat ng argumento ukol sa inihaing
proposisyon ay kailangang
organisadong maihanay sa katawan
ng tekstong argumentatibo.
Mahalagang may malawak na
kaalaman ang manunulat ukol sa
isyung tinatalakay, nang sa gayon ay
magtaglay ng bigat ang mga
pangangatwiran.

33. Konklusyon
Sa bahaging ito, inilalatag ng sumulat
ang kabuuan niyang pananaw ukol sa
kaniyang proposisyon.
Kinakailangang matibay ang
konklusyong binuo batay sa mga
patunay na nabanggit sa katawan ng
teksto.

34. Halimbawa: “Nararapat na ipagbawal
ang paninigarilyo sa publiko”
Ako ay sang-ayon sa pag babawal ng paninigarilyo
sa publiko bilang estudyante at mamamayan ng
Pilipinas. Ako ay sumasang ayon dahil ang una ay
napakasama nito sa pang sariling kalusugan.
Pangalawa ay isa ito sa sanhi ng pagpapalaki ng rate
ng basura sa buong mundo. Pangatlo ay dito
magkakaroon ng malubhang sakit ang kabataan
dahil kahit konting langhap lang nito sa naninigarilyo
ay maapektuhan ang kalusugan ng katabing
nakaamoy nito. Dapat ito ilayo sa kabataan sa kahit
anong sitwasyon.

35. Sa panahon ngayon ay ang pinaka maraming
gumagamit ng sigarilyo ay mga minor de edad.
Kapag ito ay nagpatuloy pa ay ang susunod na
mga henerasyon ng mga kabataan ay
manganganib sa ganitong pag-uugali. Ang pag
sang ayon sa ganitong argumento ay nararapat.
Hindi matitigilan ang paninigarilyo sa ating bansa
kung tayo mismo ay di aaksyon sa ganitong
problema. Karamihan sa atin ay nagpapadala
nalang sa kung ano ang uso, dapat alamin nating
ang tama at sa mali. Dapat hindi tinitiis ang
ganitong sitwasyon na magpatuloy sa pag sira ng
buhay ng mga tao.

36. Mga Paraan ng
Pangangatwiran
Ang paghahain ng mga
pangangatwiran sa tekstong
argumentatibo ay mayroong apat na
paraan. Ang mga ito ay ang:

37. Mga Paraan ng
Pangangatwiran
1.Pagsusuri
ang paraang ito ay iniisa-isa ang
mga bahagi ng paksa upang ang
mga ito ay masuri nang husto.
2. Pagtukoy sa mga Sanhi
inuugat ang mga naging sanhi ng
mga pangyayari

38. Mga Paraan ng
Pangangatwiran
3. Pabuod (Inductive Reasoning)
sinisimulan sa maliliit na patunay
tungo sa paglalahat
maaaring gawin sa pamamagitan
ng pagtutulad, pagtukoy sa mga
sanhi ng pangyayari, at mga
patunay

39. Mga Paraan ng
Pangangatwiran
4. Pasaklaw
sinisimulan sa
pangkalahatang katuwiran o
kaalaman at iisa-isahin ang
mga mahahalagang punto

41. Mga Paraan upang Makakuha ng
mga Ebidensya o Katibayan
1. Sarbey
 Binubuo ng mga tanong na may kaugnayan
sa paksang pag-aaralan at kaalaman sa
saloobon o pananaw ng mga particular na
tagatugon.
2. Pagmamasid
 Tumitingin sa kasalukuyang gawi o kilos ng
napiling paksa at inihahambing ito sa dati
nang kilos o gawi, saka itinatala ang
anomang naobserbahan.

42. 3. Paggamit ng opinion
 Personal ang paghuhusga, pagtataya,
paniniwala, sentimyento, idea, at
kaisipan.
 Gamitin ang opinion ng isang eksperto sa
pamamagitan ng tuwirang sipi at
paglalagay ng panipi (“”) sa eksaktong
sinabi.
4. Lohikal na pangangatwiran.
 Lohika ang ginagamit sa pagbibigay ng
makatwirang kongklusyon sa
proposisyong ipinahahayag ng isang
manunulat.

47. Halimbawa
1. Dapat nang itigil ang laban kontra droga ng administrasyong
Duterte dahil marami nang mga inosenteng buhay ang
nadadamay.
2. Maraming Pilipino ang nakararanas ng hirap dahil sa angking
katamaran at hindi dahil walang oportunidad dito sa bansa.
3. Para mapanatiling maayos at malinis ang mga karagatan at
ilog, kinakailangan nang tanggalin ang mga illegal settlers sa
paligid ng mga ito.
4. Nararapat lamang na parusahan ng mga magulang ang mga
anak nilang pasaway upang maturuan ng displina at maging
mabuti.
5. Hindi totoo ang mga nanghuhula sa Quiapo dahil lumabas sa
pag-aaral ng mga eksperto na raket o modus lamang ito ng
mga manloloko.

49. Gawain:
Sumulat ng maikling talambuhay sa isang malinis na
papel. Buuin ito gamit ang apat na talata na binubuo
ng limang pangungusap bawat isa. Lagyan ng
pamagat ang naisulat na maikling talambuhay.
(Tekstong Naratibo)
(Tekstong Argumentatibo) 3 Groups.
Ang klase ay papangkatin ayon sa sumusunod na
tungkulin:
A-Hukom B-Sang-ayon C-Di-Sang-Ayon
Kayo ay pipili ng paksa. Gumamit ng silohismo sa
pagpapahayag ng mga pangangatwiran.

50. Unang paksa
Isang proseso ng pagbabagong-bihis ng lokal at rehiyonal
na daloy sa pandaigdigang pamilihan ang globalisasyon. Sa
kasalukuyan, ginagamit ito upang tukuyin ang mga
globalisasyong pang-ekonomiya bilang ugnayan ng
pambansa at internasyonal na ekonomiya. Sinasabi ng mga
tagapagsulong ng globalisasyon na tinutulungan nito ang
mga lokal na ekonomiya at negosyo sa pamamagitan ng
pagtapat sa mga bago at iba't-ibang internasyonal na
pamilihan. Samantala, sinasabi naman ng mga kritiko ng
globalisasyon na namamanipula at naiimpluwensyahan ng
mga internasyonal na kompanya ang maliit na lokal na
negosyo.
Sa iyong pananaw, natutulungan nga ba ng globalisasyon
ang lokal na negosyo at ekonomiya?

51. Pangalawang Paksa
Naghihirapang manatiling nakatutok sa isang bagay gayundin sa
pagkontrol ng mga pag-uugali at kinapapalooban ng mga
insidente ng hyperactivity ang Attention Deficit Hyperactivity
Disorder o ADHD. Madalas itong nakikita sa mga bata subalit
tinatayang 2-5% ng matatanda ay nakikitaan din ng ganitong mga
kondisyon. Karaniwan nang tinitingnan ito ng mga healthcare
provider bilang natatanging kondisyon sa mga mayroong
malalang sintomas, subalit para sa nagpapakita ng bahagyang
mangilan-ngilang sintomas, nakasentro ang debate sa kung
paano sila gagamutin o kung paano malalaman ang kanilang
sakit. Naninindigan ang mga kritiko na nararapat lamang ibigay
ang mga stimulant bilang huling opsyon, samantalang naniniwala
naman ang iba na kailangan ang medikasyon upang tuluyang
makontrol ang mga sintomas ng ADHD.
Dapat bang gawing huling opsyon ang medikasyon sa pag lunas
ng ADHD para sa nagpapakita ng mangilan-ngilang sintomas?

52. Pangatlong Paksa
Ang programang K to 12, ay naglalayong hasain ang mga
mag-aaral sa iba’t ibang larangan ng espesyalisasyon na
naaangkop sa kanilang kakayanan. Sinasabi na ang
programang ito ay magiging daan upang ang mga
nagsipagtapos nating mag-aaral ay maging “globally
competitive”. Ilang ulit na rin namang sinubukang ipatupad
ang programang ito ng nakaraang pamahalaan ng bansa
subalit kinailangan muna nitong dumaan sa masusing pag-
aaral para sa mas epektibong implementasyon. Ano nga ba
ang tunay na layunin ng K to 12? Maaaring may mga
dalang benepsiyo ito subalit tiyak na mayroon din
namang negatibong epekto.
Sa inyong pananaw, dapat bang patuloy na ipapatubad ang
K-12 Curriculum?

54. MGA URI NG TEKSTO
Impormatib
Deskriptib
Persweysib
Naratib
Argumentatib
Prosidyural

55. Tekstong
Prosidyural

56. Tekstong Nagpapakita ng
Pagkakasunod-sunod
May iba't ibang teksto na nagpapakita o
tumatalakay ng pagkakasunod-sunod ng
mga pahayag, pangyayari, o hakbang.
Ito ay may layunin na sumagot sa tanong
na “paano”−paano binuo, paano iluto,
paano buuin, paano gawin, paano
nangyari, at iba pang mga gawain at
pangyayaring lagi nating ikinakabit ang
tanong na paano.

57. Tekstong Nagpapakita ng
Pagkakasunod-sunod
Ito ay tumutukoy sa mga
pamamaraan o hakbang ng
pagsasagawa ng isang gawain at
pag-iisa-isa ng mga pangyayari.
Nagiging mas maayos, malinaw, at
naiiwasan ang anumang kalituhan
sa tulong ng mga tekstong
prosidyural.

58. Iba't Ibang Tekstong
Nagpapakita ng
Pagkakasunod-sunod
Mayroong mga kaayusan sa
paglalahad ng mga
pagkakasunod-sunod ng gawain at
maging ng mga pangyayari. Ang
mga ito ay mahahati sa tatlong
pangkat−sekwensyal, kronolohik
al, at prosidyural.

59. 1.Sekwensyal
Ang sekwensyal ay tumutukoy sa
serye o pagkakasunod-sunod ng
mga bagay o gawaing
magkakaugnay sa isa’t isa.
Karaniwan itong ginagamitan ng
mga salitang una, pangalawa,
pangatlo, pang-apat, kasunod, at
iba pang kagaya.

60. 2. Kronolohikal
Ang kronolohikal ay tumutukoy sa
pagkakasunod-sunod ng mga
pahayag.
Ang paksa ng tekstong ito ay mga tao
o bagay na inilalahad sa isang paraan
batay sa isang tiyak na baryabol na
tumutukoy sa edad, distansya, halaga,
lokasyon, bilang, dami at iba pa.

61. ➢ Paraan Ng Pagluluto (Recipes) - Pinaka karaniwang uri ng
tekstsong prosidyural. Ito ay nagbibibigay ng panuto sa mambabasa
kung paano magluto.
➢ Panuto (Instruction) - Ito ay naggagabay sa mga mambabasa
kung paano maisagawa o likhain ang isang bagay.
➢ Panuntunan Sa Mga Laro (Rules Of Games) - Nagbibigay sa
mga manlalarong gabay na dapat nilang sundin.
➢ Manwal - Nagbibigay ng kaalaman kung paano gamitin paganahin
at patakbuhin ang isang bagay.karaniwang nakikita sa mga bagay
may kuryente tulad ng computers, machines at appliances.
➢ Mga Eksperimento - Sa eksperimento, tumutuklas tayo ng bagay
na hindi pa natin alam. Karaniwang nagsasagawa ng eksperimento
sa siyensya kaya naman kailangang maisulat ito sa madaling
intindihin na wika para matiyak ang kaligtasan ng magsasagawa ng
gawain
➢ Pagbibigay Ng Direksyon - Mahalagang magbigay tayo ng
malinaw na direksyon para makarating sa nais na destinasyon ang
ating ginagabayan.

62. Ang Kaayusang Prosidyural Bilang
Uri ng Teksto
Ang tekstong prosidyural ay
naghahatid ng pangmatagalang
(lasting) kaalaman ukol sa mga bagay
na kailangang isagawa o ganapin.

65. Halimbawa
1. Ihalo ang itlog sa giniling at haluin gamit ang ispatula. Haluin
nang maigi at ihulma nang pabilog gamit ang mga kamay.
2. Hatiin sa apat ang papel at gupitin nang maliliit na piraso.
Idikit ito sa isang malinis na bond paper upang makabuo ng
mosaic.
3. Pumunta sa website ng DOLE at hanapin ang forms. I-click
ang complaints form at i-download ito. Punan ang mga patlang
at ipadala sa e-mail ng DOLE.
4. Pindutin ang windows icon at i-type sa search bar ang
Microsoft Office. Piliin ang Word at maaari nang gumawa ng
dokumento.
5. I-click ang rescan at hintaying matapos ang search. I-
refresh ang device at maaari nang mapanood ang paborito
mong TV channel.

67. May Katanungan?