1. Leiderschap delen – Lessen uit de teamsport
Katrien Fransen & Geert Geens

2. De verschillende leiderschapsrollen in sportteams?

3. Motivationele leider
Vier verschillende leiderschapsrollen
Sociale leider Externe leider
Taakleider

4. De impact van de motivationele leider
 Teams van 5 spelers: 4 spelers + 1 onderzoeker
 Vrijworpwedstrijd
 Onderzoeker  Leider
 Veel ervaring, ouder, T-shirt Nr. 1, kapitein, basketbalquiz
 Manipulatie:
 De uitstraling van teamvertrouwen door de leider:
Hoog
teamvertrouwen
Laag
teamvertrouwen

5. Doel van het onderzoek
De impact van
de leider op …
1. Teamvertrouwen 2. Prestatie

6. Doel van het onderzoek
De impact van
de leider op …
1. Teamvertrouwen 2. Prestatie

7. -0,6
-0,4
-0,2
0,0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
Na de opwarming Na de test
Teamvertrouwenvandeteamgenoten
De leider straalt hoog
teamvertrouwen uit
De leider straalt laag
teamvertrouwen uit
Resultaten – Teamvertrouwen

8. Doel van het onderzoek
De impact van
de leider op …
1. Teamvertrouwen 2. Prestatie

9. 1,9
2
2,1
2,2
2,3
2,4
2,5
2,6
2,7
2,8
Eerste 5 vrijworpen Laatste 5 vrijworpen
Aantalgescoordevrijworpen
De leider straalt hoog
teamvertrouwen uit
De leider straalt laag
teamvertrouwen uit
Resultaten – Prestatie
Objectieve prestatie tijdens de test (# gescoorde vrijworpen)

10. De rol van de teamkapitein

11. Voetbal
(589)
Basketbal
(1959)
Volleybal
(1287)
Handbal
(116)
Korfbal
(118)
Hockey
(127)
IJshockey
(72)
Rugby (84)
Waterpolo
(99)
Totale respons: 4451 deelnemers
De rol van de teamkapitein
Spelers
(# = 3193)
Coaches
(# = 1258)

12. Aantal leiderschapsrollen waarin de kapitein als beste leider wordt aanzien:
Gelijkende resultaten voor…
 9 sporten
 Heren/dames
 Spelers/coaches
 Competitieniveau
4 rollen (1%)
1 rol (37%)
2 rollen (15%)
3 rollen (4%)
0 rollen (44%)
→ Gedeeld leiderschap!
De rol van de teamkapitein

13. Brainstorm – De vertaling naar organisaties
 Informele vs formele leiders
 De verschillende leiderschapsrollen

14. De volledige leiderschapsstructuur
binnen een team in kaart brengen

15. Illustratie: 3 Australische rugbyteams
North Queensland Cowboys
(Rugby League)
North Melbourne Kangooroos
(AFL)
Brisbane Lions
(AFL)

16. De weg naar efficiënt leiderschap
STAP 1: Identificatie van de leiders
STAP 2: Benoemen van de leiders
STAP 3: Ontwikkeling van de leiders

17. De weg naar efficiënt leiderschap
STAP 1: Identificatie van de leiders
STAP 2: Benoemen van de leiders
STAP 3: Ontwikkeling van de leiders

18. Leiderschapsnetwerken
Zeer slechte leider Tussenin Zeer goede leider
Speler 1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Speler 2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Speler 3 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Speler 4 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Speler 5 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Speler 6 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Speler 7 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Speler 8 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Speler 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Speler 10 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Speler 11 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Speler 12 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Mijn coach 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Het belang van de percepties van alle teamleden:
STAP 1: Identificatie
STAP 2: Benoemen
STAP 3: Ontwikkeling

19. Leiderschapsnetwerken
1 TEAM
STAP 1: Identificatie
STAP 2: Benoemen
STAP 3: Ontwikkeling

20. STAP 1: Identificatie leiders
Voorbeeld: taakleiderschapsnetwerk:
STAP 1: Identificatie
STAP 2: Benoemen
STAP 3: Ontwikkeling

21. STAP 1: Identificatie leiders
Voorbeeld: taakleiderschapsnetwerk:
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Speler
25
Speler
20
Speler 5 Speler
15
Speler 9 Speler
24
Speler
19
Speler 6 Speler 8 Speler
17
Speler 1 Speler
11
Speler 2 Speler
22
Speler
21
Speler
16
Speler
27
Perceptie spelers Perceptie coaches Zelfperceptie Motivatie
STAP 1: Identificatie
STAP 2: Benoemen
STAP 3: Ontwikkeling

22. STAP 2: Benoemen leiders
1 leider op elke leiderschapsrol…
… of leiderschapsteams:
 Speler 25
 Speler 20
 Speler 5
 Speler …
 Speler …
 Speler …
 Speler …
 Speler …
 Speler …
 Speler …
 Speler …
 Speler …
STAP 1: Identificatie
STAP 2: Benoemen
STAP 3: Ontwikkeling

23. STAP 2: Benoemen leiders
 Benoemen leiders:
 Acceptatie door de groep
 Verantwoordelijkheid
 Motivatie & toewijding ↑
STAP 1: Identificatie
STAP 2: Benoemen
STAP 3: Ontwikkeling

24. Kwaliteit van de leiderschapsteams
5
6
7
8
9
Taakleiders Motivationele
leiders
Sociale
leiders
Externe
leiders
North Queensland Cowboys North Melbourne Kangooroos Brisbane Lions
Cowboys:
 3de plaats in rangschikking
 Play-offs gewonnen
North Melbourne:
 8ste plaats in rangschikking
 4de plaats in play-offs
Brisbane Lions:
 17de plaats in rangschikking
 Niet gekwalificeerd voor play-offs
Teamfunctioneren
~
Prestatie~
Leiderschap & prestatie

25. Vertaling naar organisaties:
Enkele cases

26. Vertaling naar organisaties

27. Vertaling naar organisaties
Een taakleider neemt de leiding op het werk; deze
persoon helpt zijn/haar team te focussen op de
teamdoelstellingen en helpt bij het nemen van
tactische beslissingen. Verder geeft deze
taakleider zijn teamgenoten raad tijdens het
proces en stuurt ze bij waar nodig.
Deze persoon heeft een leidende rol naast het werk;
deze leider zorgt ervoor dat er een goede
verstandhouding en een goede sfeer heerst binnen het
team, bv. tijdens de pauzes, in de cafetaria of bij
sociale teamactiviteiten. Verder helpt deze leider om
conflicten tussen teamgenoten buiten het werk op te
lossen, hij/zij biedt een luisterend oor en wordt
vertrouwd door zijn/haar teamgenoten.

28. Case 1 – HR Team
Persoon 1
Persoon 6
Persoon 2
Persoon 7 Persoon 3
Persoon 5
Persoon 4
1. Taakgericht leiderschap Score 9 of 10
Score 8

29. Case 1 – HR Team
1. Taakgericht leiderschap
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Persoon 1 Persoon 6 Persoon 5 Persoon 2 Persoon 7 Persoon 3 Persoon 4
Taakleiderschapskwaliteit
Persoon 1 = formele manager

30. Case 1 – HR Team
1. Taakgericht leiderschap
Persoon 1 Persoon 2 Persoon 3 Persoon 4 Persoon 5 Persoon 6 Persoon 7
Persoon 1 4 4 5 8 5 6
Persoon 2 10 7 8 9 9 7
Persoon 3 6 3 2 2 5 2
Persoon 4 7 5 4 6 6 5
Persoon 5 7 8 5 5 8 7
Persoon 6 4 6 6 4 5 5
Persoon 7 7 7 5 7 7 7
Persoon 1 = formele manager

31. Case 1 – HR Team
Persoon 6
Persoon 2
Persoon 1
Persoon 7
Persoon 3
Persoon 5
Persoon 4
2. Sociaalgericht leiderschap Score 9 of 10
Score 8
Persoon 1 = formele manager

32. Case 1 – HR Team
2. Sociaalgericht leiderschap
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Persoon 6 Persoon 2 Persoon 5 Persoon 1 Persoon 4 Persoon 7 Persoon 3
Socialeleiderschapskwaliteit
Persoon 1 = formele manager

33. Case 1 – HR Team
2. Sociaalgericht leiderschap
Persoon 1 Persoon 2 Persoon 3 Persoon 4 Persoon 5 Persoon 6 Persoon 7
Persoon 1 6 5 6 7 6 6
Persoon 2 7 5 7 8 9 7
Persoon 3 6 6 6 6 6 6
Persoon 4 6 6 3 6 6 5
Persoon 5 7 10 5 7 10 7
Persoon 6 4 8 2 4 7 5
Persoon 7 7 8 6 7 8 8
Persoon 1 = formele manager

34. Case 1 – HR Team
De context geschetst…
“Het team wordt geleid door een taakgerichte manager die zelden aan
mensen vraagt hoe het gaat, wat er nodig is, … maar delegeert, structureert,
organiseert, opvolgt.
De meeste leden zijn dit soort van leiderschap gewend, een aantal
verwachten zelfs dit soort van aansturing. Het past ook volledig in de cultuur
van ons bedrijf. Een aantal teamleden hebben echter meer behoefte aan
autonomie, reflectie, dingen samen doen.
Er is een dringende nood aan een andere leiderschapsstijl om de
uitdagingen van morgen aan te kunnen. Verschillende managers op
topniveau praten er zelfs over, maar niemand durft de stap te zetten.”

35. Case 2
Call center team
Case 3
Business team

36. Taakleiderschapsnetwerk
Case 2:
Call center team
Case 3:
Business team
Formele leider = Persoon 12 Formele leider = Persoon 1

37. Sociaal leiderschapsnetwerk
Case 2:
Call center team
Case 3:
Business team
Formele leider = Persoon 12 Formele leider = Persoon 1

38. Normale analyse  4 rollen + verbondenheidsnetwerk
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Perceptie teamleden Perceptie manager Zelfpereceptie Motivatie
Voorbeeld: Artevelde hogeschool - Taakleiderschapsnetwerk

39. Vertaling naar uw organisatie?
Voor meer info: Katrien.Fransen@kuleuven.be