ARALAR alderdi politikoaren 2014ko urtekaria: - "Giza eskubideen urraketak nabarmendu eta areagotu diren urtea izan dugu 2014.urtea", Rebeka Ubera. - "Nafarroako 'errejimena' agortu da", Patxi Zabaleta. - "Troikaren aurrean, gure bidea", Rikardo Otxoa. - "Osasun sistemaren gainbehera", Rebeka Ubera. - "Europako hauteskundeak", Maite Iturre. - "Una mirada desde Madrid en un año de cambios", Jon Inarritu. - "Fracking, debate o propaganda", Dani Maeztu. - "Eskozia eta Katalunia, hainbat lezio", Iñaki Irazabalbeitia. - "Euskal Kutxen lapurreta", Ainhoa Beola. - "La lucha judicial contra la impunidad de los crímenes del franquismo a paso firme", Ander Busto. - "Bide berri bat ireki da Ipar Euskal Herrian!", Menane Oxandabaratz.

2. 2 URTEKARIA
sarrera
U
rte iluna. Ezinean. Ezinean, etengabeko oztopoen aurrean, alderdi batzuen, eta hauen enparauek, eta alderdi
hauen gobernuen laguntza estima ezinari esker. Izan ere, etengabe iraganean kokatzen saiatu dira euskal
gizartea; iraganeko mamuak oraineko eta etorkizuneko itzal bilakatuz. Euskal herritarren, euskal gizartearen
beharrak erantzutetik urruti dauden iraganeko politika ekonomiko eta sozialak; konponbidetik urruti kokatzen gai-
tuzten eta elkarbizitza demokratikoan urratsik ematen laguntzen ez duten politikak; eta gure herriaren eraikuntzan
ekarpena egin beharrean Madrilera begiratzen tematuz, jakinik Madrileko, Espainiako ateak Euskal Herriarentzat,
herritarroi dagokigun eskubideentzat itxirik daudela. Behin eta berriro bortizki adierazi eta erakutsi diguten be-
zala.
Urte iluna bezain gogorra 2014, bereziki lan gabe, prekarietatean, etxegabe geratu diren herritar guztientzat. Mu-
rrizketak, eskubide zibil, sozial, laboraletan. Madrilek iradokiz eta Urkullu eta Barcinaren gobernuak, bakoitzak
bere erara, baina bai batak zein besteak, Madrileko gobernuaren iradokizunak praktikara eramanez. Eta horretarako
iraganeko eta Estatuko alderdien konplizitate bilatuz.
Baina dena ez da iluna, beltza izan. Nahiz eta eguneroko gordintasunak eta buru gainean ditugun laino beltzak ez
diguten estimatzen utzi, nazioartetik konponbiderako eta Eskozia eta Catalunyatik erabaki eskubidearen egikari-
tzerako iritsi zaizkigun itxaropen izpiak. Eta bereziki, Ipar Euskal Herritik politika egiteko iritsi zaizkigun bestelako
moldeak; kolore anitzeko alderdien artean oinarrizko akordioen lorpenekin. Bai, lurraldetasunaren burujabetzari
dagokionean, bai gatazkaren konponbideari dagokionean; eta urtea amaitzear Iparraldeko ezkertiar eta abertzaleak
EH Bai alderdien koalizio izatetik, ezkertiar eta abertzaleen mugimendu bilakatuz. Horrela, iparraldeko gizarteari
etorkizuneko tresna eskutan jarriz, guztiok desiratzen dugun kultura politiko berria errealitate bilakatzeko.
Beraz, baditugu makina bat arrazoi 2015 urtea kemenaz eta ausardiaz ekiteko. Izan ere, etorkizuna gure esku baitago.
Guk ez badugu gure etorkizuna eraikitzen, gure herriaren etorkizuna eraikitzen, inork ez duelako gugatik egingo.
Beraz, itxaropena bihotzean, argudioak buruan eta kemena eskuetan, goazen 2015 urteari Ongi Etorria ematera.
Urte iluna 2014, baina 2015...

3. 2014URTARRILA OTSAILA MARTXOA
APIRILA MAIATZA EKAINA
UZTAILA ABUZTUA IRAILA
URRIA AZAROA ABENDUA
PresoPolikoenabokatuenkontrakooperazioa
BizkaikountziaBaionakoportuanhondartzenda
RusiakosoldaduakUkraniansartendira
JulenMadariagariomenaldia
Servinirentestigantzahartzekolehenengobidaida
ArabakoBB.NN.ekUrquijorendimisioaeskatzendute
FiskaltzakdiligentziakirekitzendituHirikokasuarengatik
H’erriko’kasuaninputatuentzakoabsoluzioareneskaera
Ruiz-Gallardonberedimisioaaurkeztendu
<Pujolkasuarengatikikertzekobatzordeonartua
Osakidetzarenmurrizketaksalaketa
‘Black’txartelezkoiruzurberriaBankiakasuan
3ANUARIO

4. 2013
. urtea ekimen eta berri onekin bukatu
genuen,EPPK-akabenduaren28anegin-
dako hausnarketarekin. Izan ere, bakea-
rekin beraien konpromisoa berresteaz gain, presoek beren
erantzukizuna bere gain hartzearekin batera, horrek dituen
ondoriolegalguztiekin,gogoraekarrizutenpresobakoitzak
bere eskubide legal propioak dituela. Baina, berri onek oso
denboragutxiiraunzuten,izanereaudientzianazionalakbe-
rehala jarri zuen martxan bere makinaria, aipaturiko kolekti-
boko bitartekariak, abokatuak atxilotuz. Berriro ere agerian
geratuz,Estatuarenborondateezakonponbideanaurreraegi-
teko, ondorioz herritar guztiei dagozkien eskubideen urra-
ketan sakonduz. Urtarrila gogorra bezain goraberatsu eta
emankorra ere izan genuen. Atxiloketei jarraiki, audientzia
nazionalak Tantaz Tanta ekimenak antolatutako U-11ko pre-
soen aldeko mobilizazioa debekatu baitzuen. Eta ondotik,
aspaldikopartezLizarraGarazitiketaGernikakoAkordioaren
ondotik,gureherrianizandakoakordiozabalenetakoa,nahiz
eta zoritxarrez, puntuala eta egun batetako mobilizazioa
deitzekoa egina izan, “Giza eskubideak, Akordioa eta Bakea”
lelopean; audientzia nazionalak debekatutako U-11ko mobi-
lizazioa gauzatzeko. Itxaropena sortu zuen. Itxaropen tanta
izan zen etsipenaren itsaso zabalean…Baina U-11 gainditu ez
zuena. Berriro ere, errealitate gordinera guztion begirada
itzuliz: torturak, atxiloketak, epaiketa politikoak, heriotze-
raino iritsiaz. Arkaitz Bellon preso politikoaren heriotz min-
garria.Giza eskubideak, bakea urruti daudela agerian utziaz,
beste bizitza bat gatazkaren bidean galdua. Noiz arte?
EuskalHerrianaldebakarrekotasunarenbidetikhasitakokon-
ponbidearenbesteadibidebat,besteekimenbatizangenuen
martxoan Altsasun iheslariek eginiko adierazpena. Berriro
ere, bakearen, konponbidearen aldeko urratsa betiko aldetik emanez. Nahiz eta, beste aldeak urratsik ez eman,eta urratsak ez
emateaz gainera,etengabe oztopoak ezarriz inboluzioan murgildu nahirik aurrera joan nahi duen herriaren gehiengoari, Herri
Harresien aurrean; etengabeko eskakizunak egiten tematuaz, eta atxiloketen norabidean sakonduz.
Ezin ahaztu, politika egiteagatik, soilik politika egiteagatik, bakeagatik atxilotuak izan ziren Bateragune auziko kideak: Arnaldo
Otegi, Miren Zabaleta, Rafa Diez, Sonia Jacinto eta Arkaitz Rodriguez. Aske uzteko egindako eskaera atzera botatzea erabaki
zuen maiatzean Espainiako Auzitegi Konstituzionalak. Aralarrentzat sinestezina eta zentzugabekeria da XXI. mendean eta bere
burua demokratatzat daukan estatu batean.
Maiatza ostean, ekainean zehar ere, hainbat ekimen, hainbat berri: Segiko sententzia, 40 gazteen absoluzioarekin; nahiz eta
urte amaiera arte, eta abenduan ere beste 12 gazteen absoluzioa eman arren, atxiloketen gurpilean irten ezinik egon hainbat
gazte,beraienideiak,eskubidezibil,politikoakgauzatzearren.Beraz,berrigazigozoabereosotasuneanbegiratuezgero.Gozoa
Giza Eskubideen urraketak
nabarmendu eta areagotu diren urtea
izan dugu 2014. urtea
4 URTEKARIA
urtarrila
Rebeka Ubera

5. enero
5ANUARIO
U
na de las noticias más esperpénticas que hemos vi-
vido este año ha sido la del famoso informe "In-
fluencia de la izquierda abertzale en la red pública
de la Comunidad Foral de Navarra". La presidenta Barcina
y su gobierno hizo una utilización de un documento que
vimos, que muchos decían haber tenido en sus manos,
haber leído y todos negaban haber encargado o escrito.
El objetivo era claro, el desprestigio de la línea D. Tanto
en el parlamento de Navarra como en el congreso de los
Diputados hemos exigido investigación, responsabilidades
y un apoyo expreso al modelo D. Su obsesión continúa,
pero la sociedad de Nafarroa ha cambiado y no lo quieren
ver.
El ataque al
modelo D, ejemplo
de la obsesión y
miedo de PP y UPN
15 lagun hilak
Ceutako uretan
Guardia Zibilaren
gomazko pelotaz
P
ertsonen, duintasuna eta giza eskubideen kontrako
harresiak ez dira iraganeko kontua, ezta ere urrutiko
estatuen kontua. Harresi krudelak eraiki ditu espai-
niar gobernuak Ceuta eta Melillan, xaflaz bete zituen mina
bilatuz baina ez zen nahikoa izan. Afrikarrek, ekialde hur-
bileko errefuxiatuek, pertsonek etorkizun hobe baten bila
ez zuten etsi. Harresia gainditzeko itsasotik igaro nahi izan
zuten, hondartzatik hondartzara, igeriketan, baina han
Guardia Zibilak topatu zituzten. Batzuk begira besteek
tiroka, igeriketan zetozenei gomazko pilotekin tirokatu
zituzten.
Gezurrak bata bestearen atzetik heldu ziren, ukazioa lehe-
nengo, ardurak beste bati ondoren. 15 pertsona hil ziren,
Guardia Zibilearen eraginez edo eragin faltagatik,
Amaiurreko diputatuak Jon Inarritu indartsu eskatu zion
egi osoa barne ministroari baiana gezurrek segitu zuten.
aske geratzeagatik, baina gazia hainbat urteetan su-
frituetapairatubeharizandakojazarpen,tortura...eta
abar luze bat. Egia esan, aitortu beharra dago ekaineko
absoluzio honek esperantza izpi txiki bat bueltatu zigula,
baina berriro abuztuan herriko tabernen sententziarekin
laino beltzak hurbildu zitzaizkigun.
Nola ez aipatu, Baionan ekainean burututako mobilizazio
jendetsu bezain alaia “Giza eskubideak. Konponbidea.
Bakea”. Ipar Euskal Herrian, kolore, sentsibilitate desberdi-
netako alderdiek, eragileek hasitako eta sakondutako bi-
dearenemaitzaemankorrarenadibidexumea.Izanere,Ipar
EuskalHerriaxumexumeurratstxikibezainbikainetaesan-
guratsuak ematen aritu baita azken urteetan, eta baita bu-
katzear dugun 2014.urtean. Ezin ahaztu urriak 24an alderdi
guztieksinaturikoBaionakoakordioa,Aieterengarapeneta
Gernikako Akordioaren oinordeko. Erreferentzi ezinbeste-
koa konponbidean.
Erreferentzia,heldulekua,nazioartekobabesaetabultzada
sustatzeko, nazioarteko zuzenbidea marko gisa eta Estatu
espainiarrarentzat urruneko eta ezezagun diren giza esku-
bideak oinarri eta helmuga.Bide horretan iritsi zaigu Parot
Doktrinaren indargabetzea. Eta hori ikusita, azken hilabe-
teanEstatuarenazkensaiakerakiristenarizaizkigueuropako
araudiaezbetetzekolegealdaketak,presioetaingerentziak
botere judizialean betiko lez.
Presoengizaeskubideenerrespetuetakonponbideanorain-
dik asko egiteke, etxeko lan ugari esku artean. Konponbi-
dean, aurre egin beharreko beste alor nagusiari
dagokionean, alegia biktima guztien errekonozimendu,
aitortza eta erreparazioari dagokionean poliki poliki baina
aurrera pausuak etenik gabekoak eta iraunkorrak izan dira.
Bide horretan, aipatzekoa izan da, makina bat urte ostean
SantiBrouardieginikoaitortzaelegebiltzarrean,alderdiguz-
tien presentziarekin.
Baina, 2014an, zerbait azpimarratu beharko banu, zerbait
bereziki aipatzekotan bi inflexio puntu aipatuko nituzke:
bata uztailak 20an ETAk gizarteratutako komunikatua,non
desarmearen berri ematen zuen. Eta bestea, arestian aipa-
turikourriak24koBaionakoakordioa.GernikakoAkordiotik,
Aieteko adierazpenetik, ETAk borroka armatua utzi zuene-
tik,izanditugunberririkbikainenakzalantzarikgabe.Nahiz
etaaldebakartasunarenbideak,oraindikezinizanduengiza
eskubideenurraketa,salbuespenespetxepolitika,epaiketa
politikoak gainditu. Baina aldebakartasunaren bideak za-
lantzarik gabe,oztopo guztien gainetik, Estatu Espainiarra-
ren gainetik, herri honi, Euskal Herriari askatasunaren, giza
eskubideen giltza emango dio, etorkizunaren ateak parez
pare irekitzeko.
>>

6. “E
rrejimena" deitzen diogu Nafarroan
Frankismoaren erreformaren ondorioz
eta erreforma horrekin lotuta eraike-
tako eredu politiko baztertzaileari. Errejimena
UPN alderdiak protagonizatu du, baina PSNk
UCDk, CDNk eta beste indar politiko eta sindikal
batzuek ere badaukate erantzunkizun larria.
Errejimenaren ezaugarri ideologiko eta xede na-
gusia anti-euskaltasuna da eta erreferentzia na-
barmenena 'navarrismoa'. Ondorio garrantzitsuena
abertzaleak Nafarroako aginte orotik baztertzea
izan da eta argudio edo aitzaki politikoak ustezko
euskaldunen inbasioan datza. Egia esateko, ordea,
nafar errejimenaren historian bilakaera eta alda-
keta anitz egon dira eta gaur egun erabiltzen dituzten lelo asko ez zituzten lehen erabiltzen; adibidez, Euskal Herria izenaren
errefuxapena edo euskararen kontrako jarrerak azken urteotakoak dira.
Navarrismoa ez dago zehazki definituta; edo, agian hobeki esateko, navarrismoaz dauden definizioak ez dituzte denek
onartzen. Izan ere, navarrismoak badauka subkonszientearekin lotura bitxia, Larreglaren jota ezagunak azaltzen duen modura:
Mundua urperatzen bada, urpera bedi, Nafarroa beti aurrera! Gainera, navarrismoa aurkakoengatik ezagutzen da hobekienik
eta aurka agertzen dena, batik bat, "bizkaitarrismoa" da; alde batetik bizkaitarrismoak eta navarrismoak foruen edo eskubide
historikoen defentsa daukate antza, baina bestetik foruen defentsa hori itxura hutsa eta edukirik gabea bihurtu zaie zen-
tralismoaren aurrean.
Ez daiteke ahaz UPNren sortzailea izandako Aizpunek hainbestetan idatzitakoa, zera alegia, Nafarroan abertzalegoa baz-
tertuta edukiz gero, ezinezkoa bihurtuko zutela Euskal Herriko edozein egitasmo politikoa. Helburu horrekin ez zaie axola
izan Nafarroa bera eta nafarrak kaltetzea, EAErekin harreman normalizatuak ekiditea, nafar guztion onura ekonomikoak,
kulturalak eta edonolakoak oztopatzea... Baina orain errejimenaren balantzea egiteko ordua iritsi da eta zeharo ezkorra
eta daukagun erronka da kaltegarrria eta ezkorra izan dela frogatzea.
Bestalde ordea, navarrismoaren ezaugarri, definizio eta xede guztiez gainera, errejimena sostengatu duten gizarteko indarrak
eta sektoreak identifikatu behar dira. Eskuineko sektore
kontserbadoreak, bertako enpresa sektore bat, elizako
zati handi baten eta batez ere Opus Dei bezalakoen la-
guntza eta komunikabide eta egitura politikoen babesa
eduki du errejimenak. Ez dira soilik alderdi politikoak
eta sindikatuak edo erakunde enpresarialak izan; horien
guztien azpitik eta gainetik gizarteko egitura zehatzak
egon dira eta navarrismoaren azpiegitura hori da sa-
konki eta itzulezineko moduan aldatu dena. Eta alda-
keta horrek beste ondorio bat ere ekarri du, zera,
Madrilgo indar politikoei ez die dagoeneko balio, adi-
bidez, UPNk.
Laburbilduz, Nafarroako gizartea aldatu da eta ondorioz
politika ere aldatuko da. Baina guzti hau badaki UPNk
inork baino hobeki, eta "b" egitasmoa prestatzen ari da,
Gatopardoaren ikaskaia jarraituz.
otsaila
6 URTEKARIA
Nafarroako “errejimena” agortu da
La Justicia Universal
expulsada de España
E
l Partido Popular aprobó otra ley para tener contentos
asusamigoseconómicos,esosqueledictanloquedebe
ynodebedehacer.LaJusticiaUniversalhadesaparecido
de España, ya no se podrán juzgar delitos como genocidio o
lesahumanidadproducidosfueradelEstado,salvoexcepcio-
nes. Dicho de otra forma, no se podrá denunciar al Gobierno
ChinoporsupolíticaenelTibet,tampocoporejemploalEs-
tado Islámico, o a Estados Unidos, cosa que tampoco es ex-
traña visto como funciona la justicia española con los
torturadores o con los franquistas. Y para hacer todo esto, el
PP busco un trámite parlamentario más que dudoso
Patxi Zabaleta

7. febrero
7ANUARIO
ETAk armak erabilpen operatibotik
kanpo utzi zituen
N
azioarteko Egiaztatzaileen Batzordeak ezagutzera
eman zen bideo batean ETA-k armak erabilpenetik
kanpo utzi zituen, eta Egiaztatzaileek sinesgarritasun
osoaemanziotenEstatuakbakearioztopoakjartzensegituko
zuelaargiutzizuenEgiaztatzaileenBatzordekokidebatzukde-
klaratzera deitu zuenean. Hainbat alderdik sinesgarritasuna
kendu nahi izan zion ETA – k egindakoari baina errealitateari
eginbehardioguso,etaerrealitateakesatendiguETA-karmak
uztekobereerabakiarieustendiolaetaoztopoengainetikurra-
tsakematendituela.
I
geldoko herriak herri galdeketa egin zuen eta horren on-
dorioz Donostiatik banatu eta udalerria eratzea erabaki
zuen. Donostiako udalak ontzat hartu zuen herritarren
erabakia, Gipuzkoako Foru Aldundiak erabakia onartuta Do-
nostia eta Igeldo banatzeko araua egin zuen.
PSE-k, PVN-k eta PP-k epaitegietara jo zuten eta Gipuzkoako
Auzitegi Gorenak bertan behera utzi zuen aldundairen era-
bakia. Itsaraurre plataformak gogoratu zien PNV eta PSEri
Trebiñon galdeketa aldarrikatzen zutela baina Igeldon
ez.aurretik ikusi dugu ere herri galdeketak ukatu eta zigortu
dituztenak interesatzen zaien herri galdeketa defendatzen.
Espainiako Estatuan
bezala, Igeldon
galdeketaren aurka
daude PNV, PSE eta PP
Espetxe politikak
Arkaitz hil zuen
H
ilabete tristea izan zen otsailekoa, Arkaitz Bellon eus-
kal preso politikoa hil zen Cadizeko Espetxean eta ar-
duradunek esan zutenaren arabera era naturalean hil
zen. Baina jakin dakigu ez zela horrela izan, Arkaitz Bellon Es-
tatuaren mendekuak hil zuen, Estatuaren salbuespenezko le-
gediak hil zuen. Egotsitako delituekin alderatuz zigor luzea,
luzeegiapairatubeharizanzuenArkaitzek,etahorrenondoren
mendekua eta zigorra bilatzen duen espetxe politika. Arkaitz
gartzelanhilzen,ArkaitzEstatuarenitsukeribiolentoahilzuen

8. 8 URTEKARIA
martxoa
A
ralarcomenzó2014denunciandolafalaciadelarecuperaciónenundocumento
ampliamente distribuido donde reivindicábamos la paz, el derecho a decidir y
la revolución social. Una falacia que ya entonces empezaba a repetirse desde el
poderpolítico“oficial”,talvezbuscandoelmismoefectoqueconlamentira1.000veces
repetida. Así se han pasado 2014, machacando el mantra de la recuperación y de las
cifras y la evolución favorables.
En esa particular campaña de evangelización en la fé de la recuperación, el 3 de marzo
tuvo lugar en Bilbao una colorida eucaristía organizada por el Instituto Español de Co-
mercio Exterior (Ministerio de Economía y Competitividad). Bajo el título “España: de
la estabilidad al crecicimiento”, y al abrigo del Guggenheim, 31 profetas de la economía
ylaempresa(28hombresy3mujeres)predicaronanteunauditorionosoloconvencido,
sino devoto y fiel seguidor de los mandamientos de la ortodoxia económica neocapi-
talista.
Durante siete horas se sucedieron las homilías ensalzando las políticas que han incre-
mentadolapobrezayladesigualdadenbuenapartedeEuropaydelplaneta.Todauna
loa al gobierno español del PP, a su política de recortes y austeridad, y a su vuelta al
crecimiento económico, y por tanto a la recuperación. Falacias.
Así,ladirectoradelFMIChristineLagardealabóelvalordelgobiernoespañolparaponer
enmarchareformasestructurales(léase“recortes”),yanimóacontinuarporesavíaya
profundizar en la reforma laboral. El presidente del eurogrupo, Jeroen Dijsselbloem,
pidió valentía política para hacer más ajustes y poder así, según sus palabras, sostener
elestadodelbienestar.Tambiénintervinieron,enlamismalínea,comisariosdelaUnión
Europea como Joaquín Almunia y empresarios como Francisco González (BBVA), Pablo
Isla (Inditex), Ignacio Sánchez Galán (Iberdrola) o César Alierta (Telefónica), a quienes
dieronlabienvenidaenelactoinauguralelalcaldedeBilbaoIñakiAzkuna,ellehendakari
Iñigo Urkullu, y el entonces Jefe de Estado del Reino de España, Juan Carlos de Borbón.
En la lista de participantes, ni un solo agente social o sindical que llevara la voz de las
personas desempleadas, jóvenes y mujeres con empleo precario o con trabajos sin re-
munerar,familiasdesahuciadasopersonasempujadasalaexclusiónsocial.Sinembargo,
enelexterior,algritode“ladrones”y“Troikakanpora”,organizacionespolíticas,sindicales
y sociales, junto a cientos de ciudadanas y ciudadanos, tomaron las calles de Bilbao en
una fecha, el 3 de marzo, cargada de simbolismo y anclada en la memoria histórica de
laclasetrabajadoravasca,intentandoquelavozdelas“sinvoz”traspasaraloscinturones
policiales, las paredes de titanio y el boato de la ceremonia oficial.
Ya desde la víspera, EH Bildu junto con otros siete partidos de izquierda europeos -
Bloco de Esquerda (Portugal), BNG (Galiza), Die Linke (Alemania), SEL (Italia), Sinn Féinn
(Irlanda),Syriza(Grecia)yUDB(Bretaña)-alzósuvozfrentealaTroikaporelcambioso-
cial y la soberanía en un encuentro abierto a toda la ciudadanía. Y es que la izquierda
soberanista vasca no camina sola en Europa, tampoco frente a otro gran reto a nivel
europeo: la lucha contra el TTIP entre Europa y EE.UU. Un acuerdo que se negocia en
secreto,yqueamenazaconacarrear,entreotrasconsecuencias,másprivatizacionesde
serviciospúblicosymásrecortesenderechoslaborales,enprotecciónmedioambiental
o en seguridad alimentaria.
Troikaren aurrean,
gure bidea Rikardo Otxoa

9. 9ANUARIO
marzo
Exiliadas y exiliados anunciaron su
regreso a Euskal Herria y compromiso
con el proceso de paz
E
xiliados y exiliadas políticas vascas anunciaron
en Alsasua el regreso paulatino a Euskal Herria
en una comparecencia que Covite trató de boi-
cotear. En su comparecencia las personas exiliadas
estuvieron acompañadas por personas del mundo de
la política y la cultura y anunciaron su firme com-
promiso con el proceso de paz subrayando su inten-
ción de volver a sus localidades de origen para poder
colaborar y aportar a este nuevo tiempo político.
H
ainbat eragile eta mugimenduekin egindako lanak
emaitzak eman zituen. Iparraldean hauteskudeak
izan ziren eta ezkerreko indar abertzaleek lortutako
emaitzak onak eta positiboak izan ziren. Udal ordezkaritza
handitzea lortu zuen EH Bai-k eta horren ondorioz bi hau-
tagai bigarren itzulian lehian ibili ziren. Ezkerreko abertza-
letasunaren aurrera pausua oso positibotzat jo zuen EH
Bilduk. Ezin ahaztu, hala ere, oraindik ere Iparraldean
lurralde antolaketa propio izatearen aldarrikapena
indarrean dagoela Parisek ez dielako inolako kasurik egiten
bertoko alderdiei.
Ezkerreko
Abertzaleen
hazkundea
Iparralden
Milaka lagun
kalera, Nafarroan
euskaraz bizitzeko
eskubidearen alde
E
uskarak oztopo ugari topatzen du Nafarroan, euskaldu-
non hizkuntz eskubideak ez ditu errespetatzen UPN-ko
gobernuak eta zure bizilekuaren arabera mugatuta
daude.Egoeralotsagarrihorisalatzekoetaeuskarazbiziztzeko
eskubideaaldarrikatzekomilakalagunekIruñeakokaleakbete
zituen. D ereduaren kontrako erasoak, ikastolei laguntza es-
kasa, administrazioan hizkuntz profilak ez betetzea, euskal
hezkuntzapublikoaNafarroaosoanbermatutaezizatea,eus-
kal komunikabideak pairatzen duten eraso jarraia, horiek eta
bestehainbatarrazoienkontraeginzutenmanifestariekbaina
batez ere Euskararen alde

10. E
AEn EAJ UPN-ek Nafarroan ekindako bidea jarraitzen ari da. Orain arte, bazirudien, oso modu mozorrotuan eramaten
baitzenOsakidetzan,murrizketak,pribatizazioasoilikNafarroakokontuazela.Baina2014.urteakagerianutziduUrkulluren
norabidea eta osasun politika.
Estaldura sozialean, alegia sistema publikoan osasun sistemak EAEn –Osasun sailak- pixua galtzen jarraitzen du. 2015an oraindik
2012kozenbakietarairitsiezinikgabiltza,etazeresanikez2010koetara.2010etikkrisiarenaitzakipeanOsasunsistemapublikoaren
gainbeherarihasieraemanzitzaion.Ezsoilikfinantziazioarekin,baitaetaberezikiezarrietasakontzenjoandirenildoekin: Osasun
sistema publikoaren zutabeak diren unibertsalitate, ekitatearen etengabeko urraketak (berrordainketaren ezarpena, besteak,
beste); Osasun Sailaren aldebakarrekotasun jokabidea erabakiak hartu eta ezartzerako garaian. Elkarrizketa oro etenaz, osasun
arloko mahaiaren paralizazioa; Gardentasun eta sistemaren demokratizazioaren aurkako norabidea; Pribatizazioaren sakontzea;
Osakidetzaren egituraren desmantelamendu eta prekarizazioa ( behin behinekotasuna areagotuz eta enpleguaren suntsiketa).
2014kolehenhiruhilekoan,2013–2020rakoOsasunPlanareneztabaidamonografikoaizangogenuenlegebiltzarrean.EHBilduren
ustez, eztabaida garrantzitsua eta lehentasunezkoa. Estrategikoa.
PlanakOsasun politikeketaondorioz,politikahoriekdefinitzendituztenarduradunekjarraitubeharrekonorabidea,ildoa,finean
IBILBIDEORRIAEZARTZENbaitu,datozenurteetanpertsonenosasunahobetuetamantentzeko.Guztiokadosegongogara,osa-
sunikgabeezdagoelabizimodunormalizatuetakalitatezkoaaurreraeramaterik.Ezetaosasunkaxkarrarekin.Horregatik,herritarroi
gehien arduratzen gaituen alorretakoa dela Osasuna. Ikustea besterik ez dago, erabiltzen ditugun konbertsazioak egunerokoan.
EH Bilduk positiboki baloratu zuen, planak jasotzen duen filosofia, Osasun kultur, mentalitate aldaketa. Alegia prebentzioa
eta transbertsalitatea, alegia osasun politikak gainerako sektoreetako politiketan txertatzea. ezinbesteko egiazko osasun
politika garatzeko. Eta osasunean eragiten duten baldintzatzaileetan esku hartzeko eraginkortasunez: enplegua, etxebizitza,
ingurua, hezkuntza, diru sarrerak eta egoera ekonomikoa eta lanaren baldintzak; ongizate estatuaren politikak.. Horregatik, ez-
tabaida ikuspegi transbertsal eta integralarekin planteatu genuen.
Bainaikustengenuen,planteatzendenfilosofia,planteatzendenplanaERREALITATEbilakatzeko,EZINBESTEKOAKdirenbitar-
tekoak behar direla: -BALIABIDE EKONOMIKOA; -EGUTEGIA (KRONOGRAMA) eta TARTEKO ADIERAZLEAK,HELBURUAK ongi
definitzea, betetze mailari jarraipena egiteko, eta ebaluaziorako tresna eraginkorra izateko. Eta biharko eztabaidan, besteak
beste hori da eskatuko genion Osasun sailari Planak markatzen duen IBILBIDE ORRI ERREALITATE bilakatzeko BITARTEKOAK.
Osasun plana publizitate merkean EZ geratzeko.
Baina zoritxarrez, denborak erakutsi digu publizitate merkean geratu dela osasun plana. Horren adibide, Osakidetzako mahai
sektorialeko akordio eza, Osasun sailaren aldebakarreko jokabidea, Osakidetzako egituraren –plantillaren- enpleguaren sun-
tsiketa. Etengabeko gatazka, eta kalitatearen jaitsiera. Herritarroi dagokigun osasun eskubidea kolokan jarriaz etengabeko mu-
rrizketekin.
Hala ere, EH Bilduk Osasun planaren eztabaidan egin zuen
bezala, eskual luzatua jarraitzen du, etenik gabe aurkeztu eta
garatzen dituen ekimen desberdinen bidez, EUSKAL OSASUN
SISTEMAK behar duen HERRI AKORDIORAKO. euskal osasun
sistema publiko, unibertsal eta ekitatiboaren defentsan, egu-
nerokoan herritarrei erantzuna emango diena. Eta benetan
etorkizunerabegirajarrikogaituena.Horrela,murrizketenbidea
albobaterauzteko.Osasunpolitikakpolitikapublikoguztietan
txertatzeko. Bitarteko ekonomikoak, giza baliabideak ahalbi-
detuz, gainerako sail, erakunde eragile eta herritarrekin elkar-
lanean. Desberdintasun sozialak gutxituz, herritarrak eta
gizarteak osasunean irabazteko gizarte kohesionatua eraiki-
tzeko.
10 URTEKARIA
Osasun Sistemaren gainbehera
apirila
GeureaIkurriña,
Urquijorengainetik
F
rancokIkurriñarekinakabatunahizuen,Fragakjarraitu
zuen baina ez zuten lortu, orain Urquijo gobernu de-
legatua ikurriñaren kontrako kruzadari heldu dio eta
Francok, Fragak eta Gurutzatuek bezala galdu egingo du.
Donostiako herriak Ikurriñari omenaldia egin zion, Geurea
aldarrikatuz,GeureizaeraetaGeurenahiainposaketengai-
netik Ikurriña erraldia igo zan Donostian.
Rebeka Ubera

11. 11ANUARIO
abril
Marchas de la
Dignidad también
desde Euskal Herria
L
as Marchas de la Dignidad salieron de diferentes puntos
de la geografía del Estado Español para confluir en Ma-
drid donde el Partido Popular actuó como nos tiene
acostumbrados: represión, mentiras, oidos sordos y manipu-
lación. En Euskal Herria las marchas de la Dignidad tuvieron
su propio carácter y reinvidicaciones impulsadas por Gune,
donde se coordinas sindicatos y movimientos sociales
Euskal Herriak
erabaki!!
A
ralarrek Iparraldean ospatu zuen aureten ere
Aberri Eguna, Euskal Herria Bildu osatzen dugun
alderdiokin eta Iparraldeko alderdi abertzaleekin
batera.
Aberri egunaren besperan izan zen eta aurretik Aralarrek
bazkaria egin zuen. Aberri eguna bera Iruñean bildu
ginen Independentista sareak eginiko deiari erantzunez.
Leloa argia izan zen: Euskal Herriak Erabaki.
2010eko egoerara bueltatzea.
Hasteko 2012ko egoerara itzuliz.
Berrordainketa indargabetzea.
Ekitatea berreskuratzeko.
Osasun mentalaren sarea indartu.
Gipuzkoa eta Bizkaitik hasita.
2011tik suntsitutako enplegua
berreskuratzea helburu duen prozesua
abian jarri. OPE deituaz, besteak beste.
Urriak 30an Osoko Bilkuran EH Bilduren
ekimenez onartutako proposamena
aurrekontuetan isladatzea
(ordezkapenak lehen egunetik betetzea,
erreposizio tasa %100 izatea…).
Itxarote zerrendak murrizteko
plangintza abian jarri.
Atsaldeko txandak sistema
osoan ezartzen joateko.Horre-
tarako 2015eko aurrekontuetan
diru lerro bat ezarri, eremu
zehatz batzuetan ezartzeko.
Osakidetza euskalduntzeko euskara
plana ezartzeko bitartekoentzat diru
lerroa.Bereziki, langileen formakuntza
bizkortzeko neurriak hartzea. Eta
historia klinikoa elebitan ezartzeko
lehen urratsak ematea. Neurri hauek
EH Bildu eta EAJren artean adostu
beharko lirateke. Egin beharreko
OPEetan betekizun gisa jasotzea
euskara, gazteleraren maila berarekin.
Osasun Publikoaren atala indartu.
Prebentzioan sakontzeko. Eta honekin
lotuta oinarrizko zerbitzuak indartu.
Osasun Garraioan, lehen neurri
gisa EAEko lan hitzarmena
sinatzeko neurriak hartu.
Onkologikoaren publifikazioa
helburu izan da, berau aztertu eta
planifikatuko duen mahaia eratu.
Kontzertazio murriztea. Entitate
zerbitzuetan, gaur egun ESIetan batez
ere, zerbitzuen kudeaketa kanporatzeari
uzteko neurriak ezartzen hasi.
Eibarko ospitalearen funtzioa
eta zerbitzuak behar bezala
aztertu arte eraikuntza
geratzea.
Santiagoko ospitaleak izan
beharreko zerbitzuen inguruko
errebisio eta eguneratzea. Ospitalea-
ren uztea albo batera utziaz.
2015an Larrialdietako osasun garraioa
Osasun saileko erakunde autonomo
batek kudeatzeko plangintza eta
prozesua definitu.
Osakidetzaren errelebo
generazionala bermatzeko eta
zahartzea ekiditzeko
plangintza bat burutzea.
Asunción klinikaren hitzarmena az-
tertu eta orain arte sistema publikotik
pribatura eraman diren zerbitzuak be-
rreskuratzeko, neurriak hartu.
Esparru soziosanitarioko prestazio
zorroa, finantziazioarekin batera
erakunde desberdinen artean adostea.
Osasun sailak bere gain hartuz dagokion
finantziazioaren zatia.
Ospitaletako Larrialdi zerbi-
tzuen azterketa. Giza baliabi-
deen eta baliabide materialaren
egokitasuna aztertu eta dago-
kion neurriak hartzeko.
Arreta goiztiarraren programa
aurrera ateratzeko ebatsi beharreko
dekretuan, erakunde bakoitzak
asumitu beharreko finantziazioa
zehaztea, osasun sailak ere
finantziazioan parte hartuaz.
2014aneginditugunproposamenaketaEHBildurenmarragorriak
>>

12. maiatza
12 URTEKARIA
2014
ko Europako Parlamentuko hauteskundeak politikariekiko eta Europar Batasunarekiko desafekzioak mailarik
altuenetarikoakkokatzenzirenuneanegokituziren.Urtezurtejaistenzihoanatxikimenduaribatuzitzaizkion
krisialdiekonomikoarentestuinguruanTroikakezarritakopolitikaneoliberaletamurriztaileak,Europakoera-
kundeen legitimazio demokratiko are eskasagoa eraginez.
Hauteskunde-kanpainariaurreegitekoabiapuntuaezzen,beraz,egokiena,bainahoriezzeneragozpenaizanhainzuzenahultasun
horiek errotik aldatu behar direnaren ideiarekin konprometitu eta hori transmititzeko erronkari eusteko. Izan ere, Herriek Erabaki
koalizioarenhauteskundekanpainakhirulerronagusieninguruanegituratuzen,betiere,gatazkarenkonponbideaetabakeaahantzi
gabe: 1) iraultza demokratikoa; 2) eredu sozioekonomikoaren eraldaketa; 3) herrien erabakitzeko eskubidea.
Hauteskunde-programarenlanketatikbertatik,kanpainaparte-hartzaileetagertukoaegitenahaleginduzenEHBildu.Motaezber-
dinetako ekitaldi aunitz burutu ziren Hego Euskal Herriko txoko guztietan. Mezu eta koloredun eta zuri-beltzezko paleta dikoto-
mietanoinarritua,kanpainakzeinEuropaBAInahidugunetazeinEZdugunnahiongikomunikatzealortuzuen,zailtasunakzailtasun.
Pixkanaka-pixkanakakanpainaberotzenjoanzenetahainbatlagunmobilizatzealortuzen.Izanere,HegoEuskalHerrikokarriketan
norbait presentzia eduki bazuen kanpaina horretan EH Bildu izan zen.
Hauteskundeenemaitzekhelbururikbehinenabetezuten:EuropakoParlamentuanordezkaritzaziurtatzea.Etazenbait Nafarroan,
nonlehenaldizaurkeztenzenhauteskundebatzuetara,EHBildukemaitzbikainalortuzuen:botoen%19abainogehiagoetabigarren
indarra izatea. Araban ere, emaitz historikoa lortu zuen, lehenengo indarra bilakatuz. Gipuzkoan lidergoari eutsi zion eta Bizkaian
bigarrenkokatuzen.Orotara,gainontzekokoaliziokideekinbatera325000botobainogehiagolortuzituenHerriekErabakikoalizioak.
Espainiarestatukoemaitzeisoeginez,bozkaportzentaierranguratsuagalduarren,PPkeutsizionlehenpostuari,PSOEbigarrenean
utziz, baita jaitsiera nabarmenarekin ere. Ezustekorik handiena Podemos indar berriak eman zuen, 5 eserleku bereganatuz, eta bi-
partidismo klasikoaren aitzinean mehatxu bezala agertuz. Katalunian indar sobiranisten indarra ageri-agerikoa izan zen, ERCk bul-
tzaturiko hautagaitza gailendu zelarik. Horrela bada, estatu espainiarra hauteskunde-barruti bakarra izatearen mugak gorabehera,
Europako Parlamentuko ordezkaritza nahiko anitz suertatu zen.
Europako hauteskundeak
Maite Iturre

13. mayo
13ANUARIO
TAV, un puente como símbolo
E
l viaducto de Zarátamo se ha convertido sin duda
en uno de los simbolos del TAV, un proyecto sin
justificación más alla del beneficio de las cons-
tructoras y cuya viabilidad ha sido puesta en duda
hasta por el presidente de ADIF.
La crísis trajo recortes que aún perduran, pérdida de
derechos pero no impidió que se gastasen 11 millones
de euros en un puente para el TAV que no sirve porque
cambio el trazado, lo sabían antes pero para que parar,
mejor terminar el puente, luego ya construiremos el
otro.
Los agujeros en la credibilidad del TAV son tan grandes
como los aparecidos en Gipuzkoa, o tan negros como
sus conexiones, nada por el norte, nada por el sur,
nada hacía Navarra de ahí que el PNV haya tratado de
venderlo como el tranvía intercapitales. Cualquier
cosa para justificar una macroinfraestructura sin futuro
que solo beneficia a constructoras.
Un alcalde muy
de “aquí”
E
nSestaoelalcaldesere-
veló como un racista
bravucon. Se nego a em-
padronar extranjeros al más
puro ejemplo de la ultrader-
cha repartiendo comida solo
para españoles. El se iba a en-
cargar de todo, de que Sestao
no se llenase de inmigrantes.
Cuando se conoció el asunto,
nada de disculpas ni retrac-
tarse, mejor una campaña
contraSOSRacismo.Enlosmomentosdurosescuandoaal-
guien se le ve el fondo diría alguno y a este representante
del PNV se le vío el plumero
Maiatzaren lehena
K
risiaren aitzakiaz azken urte hauetan langileok pairatu
dugunerasoaazkenurteotakoerasoriklarrienaizanda.
Eskubideakurratuegindizkiguteetakendunahiizanere
bai. Neoliberalismoari aurre egin genion Euskal Herriko
kaleetansindikatuendeiarierantzunezlaneskubideaketasu-
birotasunaaldarrikatuz,subirotasunarenbidetiketorrikozaiz-
kigulako lan eskubideen bermea

14. ekaina
14 URTEKARIA
E
lfin delreinado deJuan CarlosIha sido una oportuni-
dad perdida para otorgar a la ciudadanía la opción de
serconsultadasobreelmodelodeEstado.Trastresdé-
cadas de un reinado que comenzó con la venia de un dicta-
dor y acabó rodeada de escándalos, corrupción y un claro
suspenso en las encuestas del CIS, se optó por una abdica-
ción, mediante un proceso exprés, en el que la ciudadanía
delEstadonopudoexpresarsesobresideseabaonoqueFe-
lipeVIfueseelnuevojefedelEstado.Yconlamismapremura
seblindóelaforamientodelReypadreyaexrey.Dalaimpre-
sióndequeelEstadooptóporunaoperacióndemaquillaje.
Un gran cambio para que nada cambie.
A día de hoy, el Estado se enfrenta a dos grandes crisis. La
primera es la socioeconómica. Una crisis en la que el Go-
bierno del PP, la banca y los grandes grupos empresariales
venunasalidaprogresivadelamisma,perolarealidadesque
siguenexistiendoseismillonesdepersonasdesempleadasy
una continua y, tal vez, irreversible destrucción del Estado
del Bienestar. Así, mientras el Gobierno habla de mejoras, se
sigue liderando la tasa de paro y la de precariedad laboral
delaUniónEuropea,sesiguesinapostarporunmodelopro-
ductivoosininvertirenI+D+I,hechosqueunidosaldesman-
telamientodelEstadoSocialporlavíadelaprivatizaciónde
las pensiones, sanidad, educación y los servicios sociales,
hacen que el porvenir del Estado del Bienestar sea más que
preocupanteylageneracióndeempleohartocomplicada.Y
en la cara B, otra lacra irresuelta, la del fraude, donde por
ejemplo, según señala el sindicato Gestha, España se sitúa
líder de la UE con un 25% de la economía sumergida.
LasegundacrisisqueafectaalEstadoeslaterritorial.Durante
estastresdécadasobservamoscómolasnacionesdelEstado
no han encontrado el encaje institucional al que aspiraban
sus ciudadanos: por un lado, estatutos bien sin cumplirse o sin renovarse y, en caso de renovados, recortadas sus partes funda-
mentales; por otro, una falta de reconocimiento de la plurinacionalidad del Estado y del derecho a decidir. Todo lo cual ha
hecho que surjan demandas de mayor soberanía, especialmente en el País Vasco y en Cataluña, ante las cuales el Estado, en
lugardedarrespuestaenbasealprincipiodemocráticocomohanhechovariosEstadosoccidentalesencasossimilares,impone
su cerrazón e imposición. ¿Considera el Gobierno que prohibiendo consultas soluciona el problema de fondo?
En definitiva, el Estado sigue sin hacer frente a las cuestiones principales desde medidas de sentido común, con un carácter
social y democrático. Es evidente que frente al “más de lo mismo”, el Estado necesita una reforma radical para que sus dos
grandes crisis sean solventadas. Se necesita cambio, no maquillaje.
Una mirada desde
Madrid en un año
de cambios
La 2ª crisis que afecta al Estado es
la territorial. Durante estas tres
décadas observamos cómo las
naciones del Estado no han
encontrado el encaje institucional
al que aspiraban sus ciudadanos
Jon Inarritu

15. junio
15ANUARIO
Giza Katea, hazia ereiten!
Gure Esku dago
Hunkigarria,poza!Emozioa…2014koekainaren8anaspalditik
euskaldunok, herritarrok zain geunden, deskribatu ezineko
egunaizangenuen.Azkenean!DurangotikIruñaraeskutikes-
kura elkarri itxaropena pasaz, etorkizunari jai herrikoi baten
ateakirekigenizkion.Ekimenxumea,sinbolikoa,bainahandia.
Ikusgarria.
Euskal Herriko kale, errepideetan pozez gainezka, erabaki-
tzeko dagokigun eskubidea aldarrikatu genuen herritarrok.
Ahoz aho ibili zen aldarrikapena: gure herriaren etorkizuna
gukgeukerabakinahidugu.Herrizherri,auzozauzoegindako
lanareneztandaherrikoiaizangenuen2014koekainaren8an.
Baina hasiera besterik ez zen izan, eta espero dugu 2015rako
dagoeneko auzo, herri, Euskal Herriko txoko desberdinetan
prestatzen hasiak diren ekimenak bide beretik etorriko zaiz-
kigula;oinarrioinarrizkoadenprintzipiodemokratikoarenin-
guruan indarrak metatuz, erakundeak herritarren esku jarri
arte,gure etorkizuna erabakitzeko galdeketa errealitate bila-
katu arte. Herritarren gehiengoaren borondatea delako
orainaren eta etorkizunaren muga bakarra.

16. 16 URTEKARIA
uztaila
Recientemente hasestado en Palestina ¿en qué ha consistido tu viaje?
Sí, la última semana de septiembre, acudí a los Territorios Palestinos invitado por la, hasta ahora, alcaldesa de Ramallah y por
la delegación en Madrid de la Autoridad Nacional Palestina. Sí bien es cierto, que no es la primera vez que acudo a la región,
enesteviajehepodidovisitaryconocerlascuestiones máscomplejasdelasituacióncomo:elmuro,los camposderefugiados,
loscheck-pointso losasentamientosenelWestBank.LaideainicialerairaGaza,peroenestemomentonoestánconcediendo
permisos.
¿Con quiénesse reunió?
Principalmente con diputados palestinos, pero también con alcaldes como el de Ramallah, gobernadores y también con re-
presentantes de la sociedad civil palestina: portavoces de Stop de Wall, el Comité de presos, Comisión Independiente de
DDHH etc.
¿Qué le transmitieron las autoridades palestinas?
Principalmente, lainsostenibilidaddelasituación.ElprincipalasuntóabordadofuelarecienteofensivaenGaza,quehasupuesto
la muerte de miles de personas y la destrucción de cientos de casas e infraestructuras, creando con ello una catástrofe huma-
nitaria. De igual forma, abordamos temas de la realidad diaria en Cisjordania consecuencia de la ocupación, como son: los
asentamientos, los controles, el recorrido del muro o las dificultades en el día a día.
¿Qué esel “recorrido del muro”?.
Traslasegundaintifada,IsraeldecidiócrearunmurodeseparaciónentreIsraelylosTerritoriosPalestinosconelargumento de
evitar la infiltración de yihadistas. El problema principal estriba en que gran parte de esa valla-muro se ha construido más allá
de la “Línea Verde”; esto es, en territorio palestino, por lo que es ilegal, como ya dictaminó la CIJ y por ello debe ser desman-
telado.
¿Qué supone el muro en lavida delos palestinos?
Produce situaciones completamente injustas como: impedir a agricultores acceder a sus tierras como se produce en Bi´lin o
Calquelia, haber separado pueblos o incluso ver como el muro ha partido la calle principal de Betlehem por la mitad, por no
hablar de la sensación de encarcelamiento que se produce en torno a varios barrios.
¿Qué es lo que máslesorprendió?
ElcasodeHebrón,dondesehacreadounasentamientoenmediodelaciudadantigua,creandotodotipodetensionesyagre-
siones.Hebróneslasegundaciudadmássagradaparalareligiónjudía,porestarallílaTumbadelosPatriarcasyel pueblojudío
ha estado presente en Hebrón de manera continuada durante 4000 años. Pero en la actualidad se han trasladado al centro de
la ciudad 100 familias ultra nacionalistas y religiosos. Una mezcla que hace imposible el día a día de los palestinos, en la que
recordemos que es la primera ciudad en población de Cisjordania, todo ello con la protección del Gobierno. Además, tras el
asesinato de 3 adolescentes judíos en las afueras de la ciudad por parte de Hamas en julio, la tensión se ha incrementado y es
Jon Inarritu: “Es necesario un acuerdo
de paz global en Palestina” ELKARRIZKETA
El diputado de Amaiaur y
representante de la Ejecutiva de
Aralar Jon Inarritu ha visitado este año
Palestina, donde se reunió con varios
representantes locales. Inarritu pudo
observar las consecuencias que ha
tenido sobre la población civil
palestina los prolongados ataques
que han sufrido por parte del estado
israelí.

17. 17ANUARIO
julio
Gazan sarraskia
egin zuen Israelek
I
sraelek berriro ere Gaza erasotu zuen, lurretik eta
airetik herritar palestinarrak erasotu zituen milaka
hildako eraginez. Israelek guda bezala aurkeztu nahi
izan zuen hura sarraskia besterik ez zen izan. Abioiak
eta tankeak erabili zituzten Gaza inbaditzeko, herri-
tarren etxeak sustzitzeko, palestinarrak gizon zein
andra, nagusi zein umeak hiltzeko.
Gipuzkoako Foru Aldundiak Israelek eginiko sarraskia
salatu zuen eta Israeleko enbajadak aldundiaren kontra
hitz egin zuen gorrotoa eragiten zutela esanez. Egia
kontrakoa zen, gorrotoa eragiten zuten bakarrak herri-
tarrak hiltzen zirenak ziren, Israelgo armada hain zuzen
ere.
Parlamentua utziko
zuela iragarri zuen
Mintegik
L
aura Mintegik EH Bilduren legebiltzar taldearen bozera-
malea kargua utziko zuela iragarri zuen. Arrazoi pertso-
nalak izan ziren tartean eta Unibertsitatera itzultzeko
nahia. Laurak eginiko lana txalotu zuen EH Bilduk eta eskerrak
eman zizkion. Laurak EH Bildun lanean segituko zuela iragarri
zuen ere bai.
la población civil la que está sufriendo tanto a los ultras
como a las autoridades.
¿Visitó también Israel?
Sí,mereuníconpartidoscomoMeretz,PartidoLaborista,Hadash
oasociacionescomo PeaceNowy BreakTheSilence. Engeneral
hacenunamismalecturadelasituación:Apuestanporelfindela
ocupación y sobre todo por llegar a un acuerdo de paz que ter-
mine con dos Estados viables que convivan en paz.
¿Cuál es el mensaje que le transmitieron los grupos llamados del
“campo de la paz” israelí”?
Hay diversas opiniones, pero en general insisten en acabar con la
ocupaciónyquesegaranticenlosDDHHdelapoblaciónpalestina.
Siesciertoquetambiénmencionanyhacenunanálisisdelasmiles
devíctimascivilesisraelíesfallecidasenlasúltimasdécadascomo
frutodelaviolenciayporelloinsistenenel“acuerdodepaz”,ade-
más del fin de la ocupación. Suelen repetir que antes de la ocu-
pación del territorio jordano de Cisjordania y el egipcio de Gaza,
en la Guerra de los 6 días 1967 ya había violencia por lo que ésta
nosoloestáunidaalaocupacióndelosdosterritorios yporello
creen que es necesario un acuerdo de paz global.
¿Qué conclusionesha obtenido?
Las injusticias diarias que ocurren en Palestina deben terminar.
HayqueacabarconlosasentamientosenCisjordanayelbloqueo
deGaza.Amiparecer,lapropuestadelpresidenteuruguayo José
Mujica de envío de una misión de la ONU, de interposición y de
verificación de DDHH, podría ser beneficiosa. Igualmente los Es-
tadosdebenreconocerelEstadopalestinoenbasealasfronteras
del 67, por ejemplo el día 13 de octubre el Parlamento británico
va a tomar una decisión al respecto. Se suele repetir que son las
parteslasquedebenalcanzarelacuerdodepazdefinitivoconlos
asuntos:fronteras,refugiados,Jerusalén,peroteniendoencuenta
el bloqueo del proceso debemos ser más exigentes y solicitar a
los Estados, a la UE y a la ONU un papel más activo para desblo-
quear el drama palestino.
Herriko Tabernen
Epaia
E
statu Espainiarrak bere borondatearen adibide
latz eta berri bat eskeini zigun. Entzutegi Nazio-
nalak “Herriko Tabernen” auziagatik 20 pertsona
zigortu zituen tartean EH Bilduko kide asko.
12 urte eman zuten azken erabakia hartzeko, batzuk zi-
gorrak esaten duena baina denbora luzeago egon ziren
gartzelan. Entzutegi Nazionala Herriko Tabernen bitar-
tez ETA finantziatuko zutela leporatu zien, diruaren
nondik norakoak frogatu ez arren. Bakeari oztopo berria
jarri nahi zioten salbuespen tribunala erabiliz.
>>

18. 18 URTEKARIA
abuztua
LasnoticiassobreelFrackingsehandispradoenlosúl-
timos meses. En el parlamento de Vitoria se daba luz
verde al debate de una Iniciativa Legislativa Popular
sobre la prohibición del Fracking, la siguiente semana
elTribunalConstitucionalanulabalaLeyqueloprohi-
bía en Navarra. Acto seguido se conocía que el estado
de Nueva York prohibía el Fracking y sin tiempo para
digerir estas noticias hemos tenido conocimiento que
elGobiernoVascopormediodelEnteVascodelaEner-
gía ha contratado una empresa para la “mejora de la
imagen” del Fracking.
Noticias que se dan una de tras de otra, algunas como la última sin apenas relevancia en los medios de comunicación y que
sirvenparaestablecerenlostérminosenlosqueseestádandoeldebatesobreelFrackingporestoslares.Soberaníaenergética,
competencias, salud y medio ambiente, propaganda o marketing institucional. Son algunos de los conceptos que se ponen de
relieve con estas y otras noticias cuando hablamos del Fracking.
En Gasteiz, en el debate dela mencionada ILP, el PNV, aceptaba la admisión atrámite de la misma, apelando a la necesidad de
undebatesosegadosobreelFracking,quienesllevancercade15millonesdeeurospúblicosgastados,yotros30presupuestados
a corto plazo, en preparar la maquinaria del Fracking (hay que recordar que Euskadi es la única Comunidad Autónoma que por
medio de una empresa 100% publica subvenciona el Fracking) son ahora quienes apelan al debate sosegado. No recuerdo que
haya habido ningún debate sobre el destino de esos millones de euros públicos, quizá el debate que pretenden ofrecernos es
el de elegir el lugar de los sondeos exploratorios y/o de explotación.
El PP apelaba a las competencias estatales, de España por supuesto, para decir que acepta el debate de la ILP pero que se va a
pasarporelarcodeltriunfoloqueenellaserecoge.EsenArabadondeeldebatesocialestámásencendido,esenArabadonde
el PP se juega su futuro en la política vasca. Por lo tanto es a la ciudadanía Alavesa a la que el PP quiere engañar, están a favor
del Fracking pero esperan que no se note mucho antes de las próximas elecciones.
No deja de ser cierto que la competencia sobre la planificación energética es exclusivamente estatal. Elemento importante
para la reflexión. Ahora que a algunos les da por insistir en la vía del autogobierno y el estatuto, esa vía no nos permite la pla-
nificación de un sector vital para el desarrollo, que no crecimiento, socioeconómico de un país.
Ahora bien, existen otros asideros competenciales para hacer frente a la amenaza del Fracking, es más, a día de hoy el propio
estadoespañolnoestácumpliendoconlarecomendación2014/70delaUniónEuropeaqueentreotrascosasestablecelane-
cesidad de someter a Evaluación Ambiental Estratégica los permisos de Fracking. ¿Estos que significa? Pues que la comisión
europea, nos dice que en vez de analizar aisladamente el impacto medioambiental de un pozo de Fracking, hay que analizar en
su conjunto la viabilidad, social, ambiental y económica de la apuesta por este tipo de extracción de hidrocarburos. Y claro, si
iniciamos ese debate, igual llegamos a conclusiones como las que ha hecho públicas el comisionado para la salud del estado
de Nueva York, que tras analizar las conclusiones de un estudio sobre las implicaciones a la salud pública del Fracking, ha dicho
literalmente que se habían encontrado “importantes riesgos para la salud pública”.
Es por ello que toman especial relevancia en este contexto, por un lado, la propuesta que ha hecho EH Bildu, sobre un modelo
energético soberano para Euskal Herria. (Se puede consultar aquí: http://issuu.com/ehbildu/docs/energia-konpromisoa).
Un modelo que se basa en la reducción del consumo energético, no existe crecimiento ilimitado en un planeta limitado. Una
transición hacia un modelo basado en las energías renovables y la reivindicación de que las decisiones, también en materia
Fracking, debate
o propaganda
Dani Maeztu

19. 19ANUARIO
agosto
G
uztioi ahoa betetzen zaigu emakumeen eta gizo-
nezkoen berdintasuna aldarrikatzerakoan. Guz-
tioi ahoa betetzen zaigu familia eta lana
uztartzeko neurriak aldarrikatzerakoan. Baina 2014an argi
geratu da EAJ eta Urkulluren gobernuarentzat Kontzilia-
zioa ez dela lehentasuna; ez dutela helburu europako es-
tandarretara hurbiltzeko.
Aitzakia: diru agortu dela. Ondorioa: bereziki emakumeak
galtzaile, eta aukeratu beharra izanez, familia eta lanaren
artean. Diru kontua edo lehentasun kontua? Guretzat le-
hentasun kontua, zalantzarik gabe. Zoritxarrez, 2015a
malda gora hasi beharra makina bat familiontzat. Nork
esan zuen ez dagoela murrizketarik?
Kontziliazio
laguntzetan ere
%40ko murrizketak
Kurdistan,
construyendola
democraciaradical
E
l 2014 ha sido el año en el que la lucha del Pueblo
kurdo por la democracia se ha hecho oir con más
fuerza. La lucha por los derechos civiles, la convi-
vencia entre comunidades, la igualdad entre hombres y
mujeres, la justicia social, la ecología, y el internaciona-
lismo que se está abriendo paso en Kobani, en Rojava y
en todo Kurdistan.
energética se tomen aquí. Esta última reivindicación, entraña no solo un traslado de Madrid a Euskal Herria del ámbito de
decisión, también de pasar de decidir en despachos y consejos de administración a la calle. Es decir, la reclamación de un
modelo energético consultado y contrastado con la ciudadanía. Y donde proyectos de origen popular son protagonistas.
Fracking,Garoña,Petronor,Boroa,líneasdealtatensión…Decisionesquenoshanhechomásdependientesenergéticamente,con
un gran impacto ambiental y que han enriquecido solo a multinacionales, mientras hay personas que deben elegir entre pagar
la hipoteca o encender la calefacción. La ciudadanía es capaz de prever las consecuencias de apostar por uno y otro modelo,
por lo tanto debe de ser capaz de decidir y actuar.
Por otro lado, en la antítesis de la propuesta de EH Bildu tenemos la última decisión del Gobierno Vasco de contratar una con-
sultora para lavar la imagen del Fracking. Este es el debate sosegado que nos pide Urkullu; tu vota y consume, que yo decido.
>>
Sakabanaketastop!
E
txerat-ek abuztuan, euskal hondartza desberdine-
tan sakabanaketaren amaiera eskatu zuen berriro
ere. Euskal Herriko 12 hondartzetan burututako mo-
bilizazioen bidez gogora ekarri zuten, indarrean dagoen
salbuespeneko espetxe politikaren ondorio krudelak
preso politiko zein senide eta lagunentzat. Izan ere abuz-
tua herritar gehienontzat opor sasoia bada ere, Espai-
niako gobernuak gorrotoan oinarritutako espetxe
politikak eta horren ondorioek ez dute oporrik hartzen.

20. 20 URTEKARIA
iraila
E
z dago dudarik 2014 erabakitzeko es-
kubidearen urtea izan dela Europan.
Eskozian askatasunez gauzatu ahal
izan dute. Katalunian, A9ko ariketa demo-
kratiko adierazgarria egin ondoren, lanean
ari dira beren erabakitzeko eskubidea gau-
zatu ahal izateko.
EskoziakoetaKataluniakoprozesuekantze-
kotasunak eta desberdintasunak dituzte. Bi
bietanbeldurrarenmamuaastindudutesu-
biranotzaren kontrakoek. Bietan Europako
instituzioak baliatu nahi izan dituzte mezu
apokaliptikoakzabaltzeko:'Europatikkanpo
gelditukozarete!'HorretanEBkoarduradun
batzuk bidaia-lagun izan dituzte. Eta egia
esateko Europako Batasunak ez du arau
idatzirik Eskoziak edo Kataluniak plantea-
tzen duten egoeraren aurrean. EBtik kan-
pokoestatubatekBatasunarenkidebihurtu
nahi duenean protokolo zehatza dago
jarraitubeharrekoa.JadaBatasunekokidedenestatubatzatitzenbada,ezdagodeus.Horrelakoetan,pentsatzekoada,Batasunak
pragmatismoz jokatuko lukeela, nazioarteko harremanetan egiten den legez. Hortaz, estatu 'berria' eta .'zaharra' Batasunaren
baitan egoteko manerak aurkituko lituzke. Alemaniako Errepublika Demokratikoa desagertu eta Errepublika Federaleko kide
bihurtu zenean Batasunak pragmatismotik tiratu eta konponbidea aurkitu zion ekialdeko alemaniarrak Batasuneko herritar
bihurtzeko, nahiz eta tratatuetan aukera hori aurreikusita ez zegoen.
AntzekotasunenarteanEskoziakozeinKataluniakoherriek,bertakoherritarrek,subiranoizatekoasmoaetagogoaazpimarratuko
nituzke, horiek baitira osagai ezinbesteko prozesuak aurrera egiteko. Eta hori guztia prozesu demokratiko baten bidez!
Desberdintasunik handiena, apika, aipatu berri dugun demokrazia kontzeptuan dago. Espainiako Erresuma ez da Erresuma
Batua; espainiarren (edo gaztelauen, esan beharko nuke) tradizio demokratikoa ez da britainiarrena. Han logikotzat jotzen
dena, herritarrak galdetzea, hemen ez da logikoa, anatema bat baizik. Ez naiz horrekin luzatuko.
Eskoziako prozesua goitik beherako prozesua izan da. Elite politiko batek, SNPk kasu honetan, bultzatu du prozesua, gero lotu
zaizkio bestelako agenteak, gizarte-eragileak eta herritarrak. Katalunian ordea behetik gorako prozesua izan dugu. Gizarte
zibilakabiatuduprozesua,berakemandizkiosostengua.Berakesandiealderdinagusiei'Abiagaitezen!'Geroeragilepolitikoek
batu zaizkie, bere egin dituzte gizartearen aldarrikapenak eta, neurri batean, lidergoa hartu dute. A8ko kontsultaren harian
argi eta garbi Mas presidentearen kasuan.
Eskoziako erreferendumak hainbat lezio utzi ditu. Batzuek horren aldarria egiten badute ere, independentzia-erreferendum
batekezdugizarteazatitzen;kohesionatuegitenduelaesangonukegizarteabereetorkizunazserioeztabaianjartzenduelako.
Bihotza ez da argudio nagusia izan Eskozian etorkizuna nola egokiago eraiki baizik. Beldurrak pisu handia duela erabakian,
baietzaetaadinaerkatzendireneanikustendenbezala.Eskozianjubilatuekerabakiduteemaitza.Erreferendumaezdahelburua,
prozesuaren geltoki bat baizik. Galtzen bada ere, indar berritzeko balio dezake eta bulkada gehiago hartzeko. Datorren urteko
Westmisterreko hauteskundeetan lehen aldiz SNP Eskoziako lehen alderdia izan daiteke eta diferentzia handiz gainera.
Kataluniako prozesuaren joana demostratzen ari da zein inportante den elkar hartuta ibiltzea, adostasunen bidea jorratzea
eta norberaren interes partikularrei gehiegi so ez egitea . Horrela izan denean azkartu egin da; zalantzak agertu direnean,
moteldu egin da. Orain antza bigarren fase horretan gaude. Eta gerok!
Eskozia eta Katalunia, hainbat lezio
Inaki Irazabalbeitia

21. 21ANUARIO
septiembre
Oraindik kartzelan, politika egiteagatik
B
ateragune auzia. Estatuaren demokrazia maila,
hobeto esanda demokrazia gabeziaren adibide
nagusietakoa. Arnaldo, Miren, Sonia, Harkaitz,
Rafa preso. Preso, politika egiteagatik. Preso bakearen
alde jarduteagatik. 5 urte luze espetxeratuak. Irailean,
beraien askatasuna eskatzeko urteroko legez, mobili-
zazioa burutu zen Elgoibarren. Maiatzean, auzitegi
konstituzionalak, espetxeratuak aske uzteko eskaera
atzera bota ostean. Ia guztiak dagoeneko beren zi-
gorraren hiru laurdenak beteak dituztenean.
E
makumeoneskubidezibilenlorpena,gainerakoeskubide
politiko eta ekonomikoekin gertatu moduan, urtetako
borrokaren ondorioz eskuratu izan dira. Oinarriko esku-
bidea izaki norbere gorputzaren gaineko erabaki ahalmena,
sektoreultraeskuindaretapatriarkalmuturrenekoekeskubide
horilapurtunahiizandigute.Emakumeenautonomiaetanor-
bere gorputzarekiko erabakia, lege erreforma baten bitartez
bahitzen saiatu da PP, Gallardonen eta eliza katolikoa zein in-
guruko lobbyen bitartez. Lapurreta galazi bada, bahiketa bu-
rutu ez bada, emakume eta talde feministen mobilizazioei
esker izan da. Kalean, eztabaida guneetan, instituzioetan izan
diren milaka emakume eta feministek, berriro lortu dute
borrokaren bidez, atzerapausorik ez ematea.
Abortuaren
erreforma
atzerakoia
gelditu da
UPN eta PP,
nafarrekin
jolasean
A
zken urte luzeetan lozorroan izan den gaiak ez-
tanda egin du aurtengo irailean. Espainiako Oga-
sunak Nafarroari 1.513 milioi euro ordaintzea
exijitu zion Nafarroako Gobernuari, Volkswagen enpre-
sarekin zerikusia duten BEZ zergaren kontzeptuagatik.
Egoera horrek eta diru kopuru hori ordaindu behar izatea
kiebra egoeran uzten zuen Nafarroa, eta oso agerian ge-
ratu zen zer-nola jokatu izan duten Madrilgo gobernu ez-
berdinek Nafarroarekin, estatu arrazoiak beste guztiaren
aurretik jarriaz. Negoziazio bitxi eta ilunen ostean,
“oraingoz” salaketa geratzea adostu zuten UPNk eta Ma-
drilgo gobernu zentralak, beste behin estatu arrazoiak
lehenetsiz UPNri mesede egiteko. Horrek ez du esan nahi,
ordea, arazoa behin betirako konpondua dagoenik. Ezta
gutxiago ere.

22. 22 URTEKARIA
urria
2014
urte honetan, euskal Kutxen lapurreta burutu da, izaera publiko eta soziala izan duten euskal finantza
entitate gertuenekoak, alegia, Vital, Bbk eta Kutxa, banku fundazio bilakatzean. Eta horren erantzule
nagusiak PNV, PP, PSE eta CC.OO izan dira.
EuskalKutxenzutabeakbiizandira150urtehauetan:lurraldearenfinantzabeharreietaberazkreditulerroenirekierarierantzutea
batetik; herritarrei zor zitzaielako, mozkinen parte bat herritarrei itzultzea, gizartegintzaren bidez, bestetik. Hau hala egiten zela
ziurtatu eta kontrolatzeko berriz, lurraldeko diputazio, batzar nagusi, udaletxe, bezero eta langileen ordezkaritzaz osatutako
Batzar Orokor eta kudeaketarako gune desberdinak izan ditugu.
Hamarkadotan ikusi ahal izan da, PNV buru izan dituen administrazio kontseiluen bidez, operazio espekulatzaileak egiten aritu
izan direla euskal kutxak, Lebante eta Murtzia aldean, adreiluaren logikan kokatuta. Eta Kutxabank sortu denetik ikusi ahal izan
dugu denok, lurraldearen behar sozial zein ekonomikoei zuzendutako finantza entitate izatetik, etxe gabetzeen exekuzioan
lidergoaizaterapasadela,Irphetagisakogehiegizkoklausulakaplikatuz,lurraldeaninbertitzenaritubainoatzerrirabegiraarituz,
kreditu lerroak itxiz enpresa txiki, ertain, autonomo zein norbanakoei,. eta inolako arazorik gabe, milaka euskal herritarren eta
instituzioen depositoei esker erositako akzioak euskal enpresetan, enkantera eramateko arazorik ez duena.
Ibilbide honetan, ezin aipatu gabe utzi, pribatizaziorako bidea 2011 urtean ireki zela, etorkizun soziala eta publikoa inondik ber-
matzen ez zuen baldintzetan, Aralarrek ez bestek, Kutxabanken sorrera babestu zuenean. Eta ondoren, PNV-k bere asmoei ego-
kitutako banku fundazioen legea negoziatu, onartu eta aplikatu duela PP-rekin batera. Eta azken urratsa eman dutela lapurreta
honetan, euskal troika osatzen duten alderdietako bulegoetan adostutako 15 kidez osatutako patronatuak osatzerakoan.
2015urtea,euskalfinantzaentitatepropioalortzekourteaizandaiteke,borondatepolitikoaegonezgero.Kutxenjabegotzahis-
torikokilurraldeenaetabertakoherritarrenaizanbada,lurralderaetaherritarrenganaitzulibeharda.Kontrolsozialaetapublikoa
berreskuradaiteke.Lurraldearenbeharreilotutakofinantzaentitateizateraetordaitekeberriro.Desgertzebideandagoengizar-
tegintza indartu daiteke. Herritarren borrero izatetik hauen beharrei erantzutera pasa daiteke. Egin daiteke. Borondate politikoa
besterik ez da behar.
Gipuzkoako Foru Aldundiak egindako proposamena, Vital, BBK eta Kutxak, Kutxabanken dituzten akzioen doako lagapena egin
diezaieten lurraldeko instituzioei, legez egingarria. Kreditu funtsen eta inbertsio politiken segimendua egiteko euskal ICOa
aktibatu dezakegu. Eutsi diezaiogun beraz euskal finantza entitatea eraikitzeari.
Borondatea badago izaera publiko eta soziala mantendu daiteke. Borondatea badago etorkizuneko euskal herri burujabeak
beharko duen finantza entitatea hemen mantendu dezakegu. Proposamena mahai gainean dago, salmenta prozesuaren lehen
urratsa ematen ez den bitartean garaiz gaude. Enplazamendu zuzena egiten diogu beraz PNVri: aurretik izan ditugun milaka
bezero eta enpresarik eraiki zituztelako euskal kutxak, eta etorriko diren milaka euskal herritarren haien etorkizun burujabea
behar dutelako izan, geure etorkizun burujaberako ezinbestekoa dugun erreminta, finantza entitate propioa, ez dezala desegin,
eta has gaitezela herrigintza, euskal herrigintza eraikitzen, Kutxabanken izaera publikoa eta soziala berregituratzetik.
Euskal kutxen lapurreta
Ainhoa Beola

23. H
ezkuntza komunitatea kalera atera zen Espainiako
Gobernuak inposatu nahi duen eta Nafarroako Go-
bernuak eta Eusko Jaurlaritzak ametitzen duten
Lomce legeari ezetz esateko. Begiratzen den lekutik begira-
tuta atzerakoia da Lomce, segregatzailea, euskararen eta eus-
kal kulturaren kontrakoa eta elitista. Aralar eta EH Bilduko
ordezkariak ere bat egin zuten mobilizazioekin, eta hez-
kuntza komunitatearekin batera kalean izan nahi zuten.
23ANUARIO
octubre
Hezkuntza komunitateak ezetz Lomceri
José Luís Bilbao, el encubridor
de defraudadores
O
currió en el pleno de octubre de las Juntas
Generales de Bizkaia, que aprovechó el dipu-
tado general José Luís Bilbao para despedirse
del cargo y hacer un pequeño balance. En un ataque
de sinceridad, reconoció haber recibido a personas
con fajos de billetes que acababan en paraísos fisca-
les, pero que podían estar tranquilos porque él no iba
a dar nunca los nombres de esas personas. Unas de-
claraciones públicas que dejan a la vista en qué con-
siste el modelo PNV. Bilbao y el PNV tuvo que salir a
los medios apresuradamente a desmentir o matizar
esas declaraciones, pero las sospechas que siempre
han existido en torno al PNV no hicieron más que
acrecentarse.
Egunkaria, amets gaiztoaren amaiera
H
amabi urte beranduago heldu zen azkenean Eus-
kaldunon Egunkariak bizi izan duen amets gaiz-
toaren amaiera. Urriaren 14a zen, eta Gipuzkoako
Probintzia Auzitegiak Egunkariaren aurkako auzi ekono-
mikoa artxibatzea erabaki zuen, euskarazko egunkariaren
aurka 2002an abian jarri ziren ekinbide judizialekin behin
betiko amaituz. Auziak amaitu arren, Espainiako estatuak
ez du konpondu oraindik Egunkariaren eta horren ordez-
karien eta langileen aurka egindako bidegabekeria izu-
garria. Atzean geratu dira tortura salaketak, urteetako
espetxe-aldiak, kontu ekonomikoen bahitzea, ehun lan-
gile baino gehiagoren kaleratzea… eta milaka herritarren
babes eskergari esker sortutako Euskaldunon Egunkaria
desagertzea.
UPN eta bere mamuak
E
uskal izena daukan guztiaren kontra egiteko
sortu zuten UPN, eta aurten ere horren adibide
bat baino gehiago izan dugu. Mamuak edozein
lekutan eta gauzatan ikusteko joera ia psikotiko horren
adibide nagusietako bat eskola-liburuena izan da.
Nafarroako Gobernuak 22 testu-liburu erretiratzeko
agindua eman zuen, bertan ikurrinak “justifikazio
gabe” agertzen zirelako edota mapetan Nafarroa
Euskal Herriaren barruan kokatzen zutelako. Horrelako
adibideek agerian uzten dute beharrezkoa dela
Nafarroan aldaketa gauzatzea eta nafarren gehien-
goaren borondatearekin bat egiten duen politika egi-
teko beste eredu arrazionalagoa eta bateratzaileagoa
indarrean jartzea.

24. 24 URTEKARIA
azaroa
LacausajudicialabiertaenArgentinacontraloscríme-
nes de lesa humanidad cometidos durante el Fran-
quismo, es un verdadero ejemplo de tenacidad y
constancia. A pesar de todos los obstáculos al alcance
de los tentáculos del gobierno español, los pasos aun-
que pequeños y dificultosos siguen caminando hacia
adelantegraciasaladeterminacióndelajusticiaargen-
tina, y, sobre todo, a la voluntad inquebrantable de las
víctimasysusfamiliaresporlograrVerdad,JusticiayRe-
paración.
Señalábamos en el anuario de 2013 las resistencias del
gobiernoespañolparaejecutarlaordendeextradición
emitida por la jueza argentina, Maria Servini de Cubria,
para quienes fueran capitan de la Guardia Civil, Jesús
Muñecas, e inspector de la Policía, Antonio González Pacheco más conocido por su alías "Billy el Niño", por acreditados casos de
torturas. Decíamos entonces que no era porque sintieran gran aprecio ellos, sino porque sabían que abriendo esa puerta podían
seguirlesministros,jueces,funcionariosdealtorango,etc.Entreellos,elsuegrodeRuiz-Gallardón,JoséUtreraMolina,señaladopor
lahermanadeSalvadorPuigAntichcomoprincipalresponsabledelacruelejecucióndesuhermanoagarrotevil.
Como era de esperar el gobierno estatal puso todos sus resortes para impedir que tales extradiciones se ejecutaran, pero ello no
haimpedidoqueelejerciciodelajusticiauniversalsigasucursoinexorablemente,pormuylentoqueseperciba,yasíalcanzamos
el último trimestre de este año con la noticia de la resolución judicial con la imputación y orden de detención con extradición de
una veintena de personas (una de ellas ya fallecida) pertenecientes o vinculadas a la dictadura franquista, entre ellos quien fuera
vicepresidente,AlfonsoOsorio,ylosex-ministrosJoséUtrerayRodolfoMartínVilla..
OportunamenteparaRajoy,elyernodeUtrerayactualmentetambiénex-ministro,AlbertoRuiz-Gallardon,dimitíasemanasantes
abochornado por la actitud del resto del ejecutivo hacia su retrograda Ley del Aborto y apelando a sus profundas convicciones
morales. Entre tanto, la presión internacional contra la impunidad de los crímenes del franquismo va creciendo cada vez con más
fuerza.
MenciónpropiarequiereRodolfoMartínVilla,bienconocidoenEuskalHerriadurantesupasoporlosministeriosfranquistas.Ensu
habertienelas5muertes durantelossucesosdeGasteizdel3demarzosiendoministrodeRelacionesSindicales.Siendoministro
deGobernación,sóloenelprimeraño,18personasencontraronlamuerte.7deellosenlaSemanaProAmnistíadel77.
Unodelosabogadosimpulsoresdelaquerellaargentina,CarlosSlepoy,recordabahaceunañoquelosverdaderosavanceseneste
recorridoporlajusticiaseveráncuando"losactualesjuecesrespondanalanecesidaddejusticiadelasociedad,comoensudíahi-
cieronsushomólogosargentinos".
En este sentido, algún paso tímido se ha dado y así en el mes de mayo la jueza Servini pisaba tierra vasca para tomar declaración
en el juzgado de Gernika a Julen y Maria Kalzada, hijos de un fusilado por tropas franquistas, y en agosto volvío al estado español
para escuchar todo lo que Felix Padín, histórico anarcosindicalista tenía para relatarle y documentarle de sus años de presidio,
camposdeconcentraciónytrabajoesclavo.DosmesesmástardefallecíaperoaquelencuentroconlajuezaServinifueelcumpli-
mientodeunobjetivo:pedir"justiciayreparaciónmoral"."Esperoquemideclaraciónsirvadealgo–dijoalsalirdeljuzgado–porque
hastaahoralahistoriadeloocurridosololacuentaunaparteyesonoesjusto".
ComobiendiceLluisLlachensucanciónCampanadesaMort's:"Lesperseguiránnuestrasmemoriasparasiempre".
Laluchajudicialcontralaimpunidadde
loscrímenesdelfranquismoapasofirme
Ander Busto

25. 25ANUARIO
noviembre
Rebeka Ubera,
Aralarren idazkari
nagusi berria
A
zaroaren 8an eta 15ean egin zuen Aralarrek bere VI. Bil-
tzarra, Bilbon eta Iruñean. Bertan aralarkideek Ponentzia
PolitikoaetaEstatutuenPonentziaonartuzituzten,etazu-
zendaritzaberriaaukeratuaizanzen.Hainzuzen,alderdikoardura
postuetan aldaketa esanguratsuak izan ziren. Patxi Zabaletak al-
derdiarenzuzendaritzautzi,etaOhorezkoLehendakarikargurako
aukeratua izan zen; aldi berean, Rebeka Ubera alderdiko idazkari
nagusi aukeratua izan zen. Bestetik, Aralarren sorreratik datozen
irizpide nagusiak berretsiak izan ziren VI. Biltzarrean. Militanteek
onartutako ponentzia politikoan nabarmentzekoa da Aralarrek
ezker abertzale zibil eta zabala egituratzen joateko urrats kuali-
tatibohandiagoakeskatzendituela,EHBildufrontezabalbezala
egituratzenjoateko.
S
easka Iparraldeko ikastolen elkarteak makina bat
zailtasuni aurre egin behar izan dio bere sorreratik,
Ipar Euskal Herriko agintari politiko gehienen la-
guntasun ezaren ondorioz.
Bide malkartsu horren adibidea da Ziburuko Kaskarote-
nea ikastola. Herriko auzapeza tematuta ari da ikastola-
ren aurka, eta hainbat erabaki bidegabe hartu ditu.
Kaskarotenea eraikina erabiltzeagatik, eguneko isuna eza-
rri dauka ikastolarentzat eta argindarra moztera ere
heldu da. Ziburuko ikastolari babesa agertzeko eta arazoa
bideratzea exijitzeko eta Seaskako ikastolei bultzada
emateko, milaka herritar manifestazioan atera ziren Zi-
burun, azaroaren 15ean.
Ziburukoikastola,
Seaskakbizidituen
oztopoenikur
Langabeziarieta
pobreziariaurre
egitekoneurriak
J
oatenarizaigunurteaereez
da erraza izaten ari enple-
guarentzat eta euskal herri-
tarren bizi kalitatearentzat.
Aurten ere, milaka izan dira
berenenpleguakgaldudituzte-
nak.IazFagorenpresarenitxiera
albistetristeaizanbazen,aurten
Bergarako Candy izan da en-
plegu galeraren, deslokalizazioaren eta zenbait agintari politi-
koren ezintasunaren ikur. EH Bilduk pobreziaren eta enplegu
galerarengaiaeramanzuenLegebiltzarrera,plenomonografiko
bateanaztertuaizanzedin.30neurribainogehiagoaurkeztuzi-
tuenpobreziari,bazterketarietaenplegugalerariaurreegiteko.
T
rebiñuko instituzioak eta herritarrak beren lurraldea
Araban sartzea urteak ari dira eskatzen, baina beti
Espainiako gobernu zentralaren eta Gaztela-Leongo
agintariekin topo egin izan dute. Aurtengo azaroan Ma-
drilgo Kongresura eraman zuten auzia, eta bertan Arabako
klase politikoaren babesa izan zuten, EH Bildurena ere bai.
Izan ere, beharrezkoa da Trebiñuko herritarren eskaerak
aintzat hartzea eta auzia modu demokratikoan bidera-
tzea. Azken baten, zentzuzko erabaki horrek Trebiñuko
herritarren bizi kalitatearen hobekuntzan eragin zuzena
izango luke.
Trebiñuko auzia, Madrilgo Kongresuan

26. 26 URTEKARIA
abendua
A
benduaren 20eko eguna, egun historikoa izan da Ipar Euskal Herriko ezker abertzale mugimenduarentzat. Le-
henik azaldu nahi nuke nola hasi zen EH Bai berriaren sortzea eta abiadura. 2007ko hauteskundeen kari, ezke-
rreko hiru alderdi abertzaleek (AB/BATASUNA/EA) EH Bai hauteskunde-koalizioa sortu zuten. Ber-gisan egin
zuten hurrengo urteetan, 2008 eta 2011ko kantonamendu-hauteskundeetan, bai eta 2012ko legebiltzarrerako hautes-
kundeetan. Hauteskundez-hauteskunde, EHBai-en emaitzak gora joan ziren, 2012ko legebiltzarretan hirugarren indar
politiko agertuz Ipar Euskal-Herrian
2012an, alderdi bakoitzak, nork bere biltzar orokorrean, EHBai hauteskunde-koalizioa ezkerreko abertzale guztiendako,
alderdikide zein ez-alderdikideentzat, lan-eremu berria bilakatzearen alde bozkatu zuen. Era berean, 2014ko herriko
bozetan ezkerreko abertzaleen parte-hartzea bultzatzeko ekimena sortu zen, herri bakoitzean ezkerreko abertzaleen
hautua segurtatuz eta bultzatuz.
EHBai-ren osaketaren prozesua hasi zen, udal hauteskundeetarik landa, oinarritik hasiz. Izan ere, Ipar Euskal Herriko
lurralde guztietan eztabaida zabala antolatuz, EHBai-rekin bat datorren orori luzatua izan zen gonbita. Hogei bat talde
lanean jarri dira, Ipar Euskal Herri osoan kokatuak direnak. Bilkura horietan gogoetatua izan da, EHBai mugimendu
berria nola antolatu eta nola funtzionatu beharko den, nola erabaki eta zer egin. Prozesu hau ahalik eta zabalen,
ahalik eta parte-hartzaileen eta ahalik eta deszentralizatuen nahi izan genuen, ezkerreko abertzale oro biltzeko gai
izanen den EHBai zabala.
Hau guztia trenkatua izan da abenduaren 20eko biltzar nagusian. EHBAI fase garrantzitsu batean sartzen da. Helburua
da, ondoko hilabeteetan eta urteetan, ezkertiar eta abertzale definitzen diren militante guztien artean, izan alderdi
kide edo ez, elkarlana bultzatuko duen esparru politiko amankomun bat egituratzea.
Biltzar nagusi horretan parte hartu duten militanteek, 4 ardatz nagusiren inguruan eztabaidatu dute. Lehena: oinarri
politikoa, 5 alderdi politikoek izenpetu zuten akordio estrategikotik abiatuz, herriko taldeetan gogoetatu ondoren,
emendakin batzuen bidez EHBai-en ildo politiko nagusia bozkatua izan da. Bigarren mozioa: EH BAI-en osaketa eta
egituratzeari buruz, gai honen inguruan eztabaida sakonak izan dira, garrantzitsua baita edozein mugimenduarentzat
ongi definitzea non, nork eta nola hartuak diren erabakiak. Bi lehen mozio hauek, kokatzen dira EHBai-en oinarri
sendo bezala.
Beste bi gaiak, gaur-egun aktualitatean kokatzen dira: Ipar Euskal Herriaren ezagutza instituzionala aspaldidanik aber-
tzaleek ekartzen dugun aldarrikapen bat baldin bada ere, frantses estatuko lurralde antolaketa dela eta, abertzaleek
ere beren iritzia plazaratu behar izana, mozio bat horri buruz aurkeztua izan da. Non Euskal Herriko Lurralde Kolekti-
bitate baten eskakizunarekin bat egiten duen EHBAI-ek, ateak irekiak utziz negoziaziorako izaiten ahal diren propo-
samenei. Azkenik, 2015ko kantonamenduko hauteskundeak izanez, abenduaren 20eko biltzar nagusiak berretsi du,
presente izanen garela 12 bozka-eremuetan.
2014ko urtea pozez bukatzen du ezker abertzaleak, duela 13 urte Ipar Euskal Herrian zatiketa izan zen, zauriak utzi
zituena. 13 urte berantago jakin izan du berriro indarrak biltzen, gure mezua entzuna izan dadin. EHBai-en lekukoa pa-
saraziko dugula belaunaldiz-belaunaldi itxaropenez beterik!
Bide berri bat
ireki da Ipar
Euskal Herrian!
Menane Oxandabaratz
ABko kide

27. 27ANUARIO
diciembre
Aralarere
puntu.eusda
A
urtengo Euskararen Nazioarteko Egunean, abendua-
ren 3an, heldu zen albiste pozgarria Aralarrentzat.
Izan ere, egun horretatik aurrera Aralar ere puntu.eus
izatera pasa zen, eta bere webgunearen helbidea egokitu
zuen, beste ehunka euskal eragilerekin batera. Mila baino
gehiago dira dagoeneko webguneak puntu.eus izateko ego-
kitu dituztenak. Euskal komunitateak Bilbon egindako eki-
taldi baten ospatu zuen Euskal Herria sarean ikustarazteko
emandako jauzi esanguratsua.
Patronalaeuskal
sindikatuenaurka
H
autsak harrotu zituen Confebaskek ELA eta LAB
sindikatuen aurka egindako ustezko eskaerak. Izan
ere, euskal patronalak aipatutako bi sindikatuen
ilegalizazioa eskatu zuen, Jaurlaritzara aurkeztutako txos-
tenean. Euskal sindikalgintzaren haserrea eta erreakzioa
eragin zuen eskaera horrek. Confebaskek, baina, ukatu
egin zuen eskaera hori aurkeztu izana, nahiz eta idatzita
egon. ELA eta LABek gogor salatu zuten Confebasken ja-
rrera, eta Espainiako patronalik atzerakoiena dela azpi-
marratu zuten. EH Bilduk babesa agertu zien sindikatuei
instituzioetan eta kaleko mobilizazioetan. Hala, gaia be-
rehala argitzeko exijitu zuen Legebiltzarrean.
EHBilduren
eskaintzapolitikoa
Nafarroari
‘N
afarroak erabaki. Decide Navarra’ izenburuko
txostena aurkeztu zuen EH Bilduk abenduan,
Labrit pilotalekuan egindako ekitaldi politiko
esanguratsu eta garrantzitsuan. Adolfo Araiz Nafarroako
foru hauteskundeetarako koalizioaren zerrendaburua
arduratu zen EH Bilduk Nafarroari egindako eskaintza
politikoa azaltzeaz. “"Nafarroan ateak eta leihoak ireki-
tzeko garaia iritsi da; zikloz aldatzeko unea, Erregimena
amaitzekoa, eta demokratizazioari ekitekoa, bai bizitza
politikoan, bai sozialean, ekonomian, kulturan...", esan
zuen. Era berean, nafarren askatasuna eta erabakitzeko
eskubidea erregimenak giltzapetuta daukala azpimarratu
zuen.
EuskalHerria,
errepidean
E
uskal Herriko interesgune kultural eta bestelakoak
adierazten dituzten kartelak jarri ditu aurtengo
abenduan Gipuzkoako Diputazioak herrialdeko
errepide nagusietan, ‘Euskal Herria-Basque Country’
izenburupean. Besteak beste, Nafarroako herrialdeko
mugatik hurbil jarri ditu, hango informazioa emanez. Es-
pero bezala, horrek Nafarroako UPNren gobernuaren
haserrea eragin du, eta kartelak kentzea exijitu dio Gi-
puzkoako Diputazioari.