MASUSING BANGHAY ARALIN SA FILIPINO KAYARIAN NG PANGUNGUSAP

1. Masusing Banghay-Aralin sa Filipino 1D
Marso 08, 2016 ( Martes )
3:00 – 4:30 n.h.
I.Layunin
Gamit ang kopya ng sanaysay na “Hospitalidad ng Pilipino-Tunay o
Huwad?” ni Alberto F. de Guzman na nagpapahayag ng pagkahospitable ng mga
Pilipino, ang mga mag-aaral ng unang taon sa loob ng apatnapu’t-limang minuto
na may humigit kumulang 80% na kawastuhan ay inaasahang :
a. nakakikita ng pagkakaiba at nakatutukoy sa mga uri ng pangungusap
ayon sa kayarian ,
b. naipapakita ang kahalagahan ng uri ng pangungusap ayon sa kayarian sa
pamamagitan ng paglalahad; at
c. nakakagawa ng sariling halimbawa ng mga uri ng pangungusap.
II. Paksang-Aralin
Paksa : Uri ng Pangungusap Ayon sa Kayarian
Mga Sanggunian :
1. Sangwikaan , Bro.Andrew Gonzalez
:pahina 305-307
2. PLUMA : Wika at Panitikan II nina
Ailene G. Baisa at Nestor S. Lontoc ,
pahina 5-7
Kagamitang Pampagtuturo : mga ginupit na larawan, kartolina, kopya
ng sanaysay, pentelpen
Pagpapahalaga : pagiging hospitable
III. Pamamaraan
Dulog/Pamamaraan : Dulog na Pabuod
Metodolohiya : 3P’s
Gawaing-Guro Gawaing- Mag-aaral
A. Mga Paghahanda na Gawain
Magandang hapon sa inyong
lahat!

2. Kamusta kayo?
Mabuti kung gano’n!
Pero bago natin simulan ang ating
panalangin,maaari niyo bang
pulutin ang mga piraso ng papel
at plastik sa ilalim ng inyong mga
upuan.
Maraming salamat sa inyong
pakikipagtulungan.
Ngayon , sisimulan na natin ang
ating klase ng isang panalangin
na pangunguluhan ni .
Muli, magandang hapon sa inyo!
Maaari na kayong magsiupo.
( Nag-check ng attendance )
Itago na ninyo ang inyong mga
kagamitan na walang kinalaman
sa ating asignatura dahil
sisimulan na natin ang ating
talakayan sa hapong ito.
Sa puntong ito, tingnan ninyo ang
apat na larawan na nasa pisara.
(4 pics, 1 word)
Batay sa mga larawang iyan, ano
kaya ang salitang mabubuo
natin?
S I T D
Magandang hapon din po Bb.
Tradio!
Mabuti naman po.
( Nagsisipulot ang mga mag-aaral
ng mga piraso ng papel at plastik sa
ilalim ng kani-kanilang mga upuan
at isinaayos din ang mga ito. )
( Nagsitayo ang lahat at
nanalangin. )
Magandang hapon din po!
Maraming salamat po!
HOSPITALIDAD po ang sagot!

3. Ang salitang mabubuo ay may
kaugnayan sa pag-uusapan natin
ngayong hapon.
(Kung hindi pa mahuhulaan ng mga
mag-aaral ay magbibigay ang guro ng
clue.)
*Ito ay kaugalian nating mga Pilipino sa
paraan ng pagtanggap ng mga bisita.
Tama!
Samakatuwid, sa hapong ito
babasahin natin ang sanaysay ni
Alberto F. de Guzman na
pinamagatang “Hospitalidad ng
Pilipino-Tunay o Huwad?”
B. Paglalahad ng Aralin
I. Paghahanda (Preparation)
Bago natin simulant ang
talakayan natin, may mga rules
ako na ibibigay na dapat ninyong
sundin:
1. Kung sasagot kayo, maaari
lamang ninyong itaas ang
inyong kanang kamay at tatayo
kayo nang sa gayon ay makita
kayo ng inyong mga kapwa
mag-aaral at mapakinggan nila
ang iyong ilalahad.
2. Hindi kayo dapat sasagot in
chorus.
Nagkakaintindihan ba tayo?
Mamaya ay bibigyan ko kayo ng
tig-iisang kopya ng sanaysay dahil
sa ngayon ay mag-aalis muna tayo
ng sagabal upang mabigyan ng
kahulugan at linaw ang mga
salitang di-pamilyar sa akda.
Opo!
(Magbubuluntaryo ang mga mag-
aaral na sumagot.)

4. Tukuyin ang kasingkahulugan ng mga
salita/pariralang may salungguhit. Piliin ang
sagot o salitang kasingkahulugan sa kahon at
isulat ito sa nakalaang patlang.
1.Ang mga Pilipino ay tanyag sa
pagiging matulungin.
2.Dapat nating pagyabungin ang
ating mga talento.
3.Nataunan niya akong naglilinis
nang siya’y dumating.
4.Ang pag-anyaya niya sa akin ay
pabalat-bunga lamang.
5.Matapang ang hiya ng sinumang
makapagsasabing bibisita siya sa
kakilala upang doon kumain.
pakitang-tao linangin paglilingkod
bantog makapal ang
mukha
nadatnan
hindi totoo
Mahusay at nagawa ninyong
bigyan ng kasingkahulugan ang
mga salita/parirala!
Sa puntong ito ay bibigyan ko na
kayo ng kopya ng sanaysay.
Sa pisara ay may mga gabay na
tanong na kung saan ang mga
sagot nito ay siyang aalamin ninyo
sa akda.
(Babasahin ng guro ang mga
katanungan.)
Mga gabay na tanong:
1.Sa anu-anong mga kaugalian bantog ang
mga Pilipino?
2.Bakit sinabing pakitang-tao lamang ang
paanyaya ng isang Pilipino sa kanyang
kakilala upang doon kumain?
6. Huwad lamang ang paniniwalang
may mga taong biniyayaan ng
supernatural na kapangyarihan.

5. 3.Ano ang ikinaiiba ng kulturang
kanluranin sa kulturang silanganin sa
paraan ng pagtanggap sa panauhin.
4.Sino ang higit na mabuting tumanggap
ng panauhin,ang mga tagalalawiganin o
ang mga tagalungsod?Patunayan.
5.Magbigay ng pagkakataong
nagpapatunay na an gating
pagmamagandang-loob ay huwad.
Handa na ba kayong basahin ang
sanaysay?Babasahin ko ang akda
at babasahin niyo rin ang akda sa
sa tahimik na paraan o gamit ang
inyong mga mata.
Simulan na natin!
(Babasahin ng guro ang akda.)
Dahil tapos na nating basahin ang
akda, babalikan natin ang mga
gabay na tanong upang inyong
sagutan.
Ang unang katanungan ay sa ano-
anong mga kaugalian . . .
Sinong gustong sumagot sa unang
katanungan?
Pangalawang katanungan ay …
Magaling!
Sa akdang binasa, ano/ano-ano
ang inyong natutunan?
Tama!
Ang pagiging hospitable na
kaugalian nating mga Pilipino ay
dapat talaga nating panatilihin
sapagkat ang katangiang ito natin
ay mabuti.
Ano kaya ang maipapayo ninyo at
sa inyong sarili mismo tungkol sa
Opo!
(Magtataas ng mga kamay ang mga
mag-aaral upang sumagot sa mga
katanugan.)
Natutunan ko po na panatilihin
ang pagiging hospitable nating mga
Pilipino.
Ang maipapayo ko lang po ay hindi
dapat na pagpakitang-tao lamang

6. wastong pagtanggap ng mga
panauhin?
Magaling at maraming salamat!
II. Paglalahad (Presentation)
Ngayon naman tingnan ninyo ang
mga pangungusap na nasa pisara.
Maaari niyo bang basahin isa-isa.
1.Bunga ng kaisipan at kaasalang
kolonyal ang hospitalidad ng mga
Pilipino.
2.Ang asaling-alipin natin ay bunga ng
impluwensya ng mga Kastila at
Amerikanong mananakop.
3.Ang uri ng hospitalidad na
ipinamamalasng Pilipino sa dayuhang
bisita ay labis-labis at ito ay maliwanag
na tatak ng kolonyalismo.
4.Hindi masama na maging hospitable
ang mga Pilipino ngunit tunay baa ng
hospitalidad na kanyang ipinakikita?
5.Dapat alisin ng mga Pilipino ang
pabalat-bunga na pag-aanyaya upang
masabing siya nga ay tunay na
Pilipino.
6.Praktikal lamang na huwag
anyayahan ang isang kakilala sa isang
kainan kung ang pagkaing nakahanda
ay sapat lamang sa iyo at sa mga
miyembro ng pamilya.
7.Ang mga Pilipino ay mabuti sa
pagtanggap ng mga bisita at tayo rin ay
kilala sa pagiging masipag sa trabaho
palibhasa’y relihiyoso.
8. Nang ako ay kumain, ang bisita ay
dumating kaya siya ay aking niyaya.
Pag-aralan ninyong mabuti ang
mga pangungusap at tukuyin
ninyo kung ano ang kanilang
ang pagtanggap sa mga bisita
bagkus dapat po natin silang
tanggapin nang bukal sa kalooban
o kundi man ay dapat pa rin natin
silang tratuhin nang maayos.

7. pagkakaiba. O di kaya’y ano-ano
ang mga napansin ninyo sa mga
pangungusap?
, maaari mo bang ilahad
kung ano ang iyong napansin sa
mga pangungusap?
Magaling!
Ano pa ang inyong napansin sa
mga pangungusap?
Mahusay!
Samakatuwid, ano ang inyong
mabubuong panlahat na
kaisipan? Batay sa inyong sinabi
kanina na may isa o higit sa
dalawang diwa ang ipinahihiwatig
ng ilan sa mga pangungusap, ano
kaya ang paksa natin sa araw na
ito?
Sino ang may ideya?
Napakahusay!
Tama ang sagot mo, ang paksa
natin sa hapong ito ay uri ng
pangungusap ayon sa kayarian.
Ang layunin natin sa hapong ito ay
ang mga sumusunod:
a.) nakakikita ng pagkakaiba at
nakatutukoy sa mga uri ng
pangungusap ayon sa
kayarian,
b.) naipapakita ang kahalagahan
ng uri ng pangungusap ayon sa
Sige po, napansin ko po sa ibang
pangungusap na may
tigdadalawang diwa at ang iba
naman ay may isang diwa lamang.
Napansin ko po na iba-iba ang
pagkakabuo ng mga pangungusap
at ito’y naaayon sa bilang ng diwa o
kaisipang ipinahahayag.
Ang mga pangungusap po na iyong
ibinigay ay sumasaklaw sa kayarian
ng mga
pangungusap,samakatuwid,ang
paksa po natin sa umagang ito ay
tungkol sa uri ng pangungusap
ayon sa gamit.

8. kayarian sa pamamagitan ng
paglalahad; at
c.) nakagagawa ng sariling
halimbawa ng mga uri ng
pangungusap.
Samakatuwid, ang pangungusap
ay may apat na anyo o kayarian at
ito ay ang mga sumusunod:
1. payak na pangungusap
2. tambalan na pangungusap
3. hugnayan na pangungusap
4. langkapan na pangungusap
Ngayon ay balikan natin ang
ibinigay kong mga pangungusap
kanina.
Ang una at ikalawang bilang ay
mga halimbawa ng payak na
pangungusap. Batay sa dalawang
pangungusap, ano kaya ang
payak na pangungusap?
Magaling!
Ang payak na pangungusap ay
nagpapahayag ng iisang kaisipan.
Ito rin ay may apat na kayarian:
 payak na simuno at payak
na panaguri
(1S + 1P)
 payak na simuno at
tambalang panaguri
(1S + 2P)
 tambalang simuno at payak
na panaguri
(2S + 1P)
 tambalang simuno at
tambalang panaguri
(2S + 2P)
Ang payak po na pangungusap ay
binubuo ng iisang diwa o kaisipan.

9. (Ang guro ay magbibigay ng iba pang
mga halimbawa sa bawat kayarian ng
payak na pangungusap.)
Maari ba kayong magbigay ng
mga halimbawa ng mga payak na
pangungusap?
Dumako naman tayo sa
pangungusap bilang 3 at 4. Ang mga
pangungusap na ito ay mga halimbawa
ng tambalang pangungusap. Ano nga ba
ang tambalang pangungusap?
Magaling!
Ang tambalang pangungusap ay
binubuo ng dalawa o mahigit pang mga
sugnay na makapag-iisa at pinag-
uugnay ng mga pangatnig na
panimbang tulad ng mga
at,saka,pati,ngunit,pero,datapwat,subali
t,o,ni, man, at maging.
(Magbibigay ng iba pang halimbawa ang
guro kung kinakailangan.)
Maari ba kayong magbigay ng mga
halimbawa ng mga tambalan na
pangungusap?
Maraming salamat!
Ang pang-anim at pampitong
pangungusap ay mga halimbawa ng
hugnayan na pangungusap.Bakit
kaya?Ano nga ba ang hugnayan na
pangungusap?
Magaling!
Ang hugnayang pangungusap din
ay matutukoy dahil ito’y
kinapapalooban ng mga pangatnig na
kapag, kung, kung gayon, kaya,dahil sa,
sapagkat, samantala, habang,
palibhasa, samakatuwid, bagama’t,
upang, na at nang.
(Magbibigay ang mga mag-aaral ng
mga halimbawa ng payak na
pangungusap.)
Ang tambalang pangungusap ay
binubuo ng dalawa o mahigit pang
mga payak na pangungusap.
(Magbibigay ang mga mag-aaral ng
mga halimbawa ng tambalan na
pangungusap.)
Ang hugnayan na pangungusap ay
binubuo ng punong sugnay at isa o
mahigit pang katulong na sugnay.

10. (Magbibigay ng iba pang halimbawa ang
guro kung kinakailangan.)
Sino ang makapagbibigay ng/ ng
mga halimbawa ng hugnayan na
pangungusap?
Magaling!
At ang panghuli ay ang langkapang
pangungusap. Ang mga halimbawa ay
ang ikawalo at ikasiyam na
pangungusap. Batay sa inyong
natatandaan, ano nga ba ang langkapan
na pangungusap?
Tama, ang langkapan na
pangungusap ay binubuo ng tambalan
at hugnyan na pangungusap. Ito ay may
punong sugnay, katulong na sugnay at
dalawa o mahigit pang sugnay na
pantuwang. Ito ay maaaring buuin ng
mga sumusunod:
 2 sugnay na makapag-iisa +
1 sugnay na di-makapag-
iisa
 2 sugnay na makapag-iisa o
higit pa + 1 sugnay na di-
makapag-iisa o higit pa
(Magbibigay ng iba pang halimbawa ang
guro kung kinakailangan.)
Sino ang makapagbibigay ng/ ng mga
halimbawa ng langkapan na
pangungusap?
Mahusay kayong lahat!
Naiintindihan niyo na ba ang apat
na kayarian ng pangungusap?
Wala na ba talagang mga
katanungan?
Mabuti kung gano’n!
(Magbibigay ang mga mag-aaral ng
mga halimbawa ng hugnayan na
pangungusap.)
Ang langkapang pangungusap ay
binubuo ng tambalan at hugnayang
pangungusap.
(Magbibigay ang mga mag-aaral ng
mga halimbawa ng langkapan na
pangungusap.)
Opo!
Wala na po!

11. III. Pagsasanay (Practice)
Sa puntong ito ay maglalaro tayo?
Gusto niyo bang maglaro?
Ang lalaruin natin sa hapong ito ay
ang kinahihiligang laruin ninyong mga
kalalakihan. May ideya ba kayo?
Ang laro natin ay para lang larong
basketball pero ang tawag lamang sa
larong ito ay “trashketball”. Sa larong ito
ay i-shoshoot ninyo ang trash sa
basurahan o sa trashcan.
Sa loob ng sampung minuto ay lalaruin
natin ang larong ito.
Ang pamagat ng laro ay
“trashketball”.Ang klase ay papangkatin
ko sa apat na pangkat at kayo’y
pupwesto sa apat na sulok ng silid.
Of course, sa larong ito ay ang paksa pa
rin na ating maiuugnay ay ang paksang
uri ng pangungusap ayon sa kayarian.
Ang layunin ng larong ito ay ang mga
sumusunod:
1. Malinang ang inyong kakayahan
sa pagbuo ng mga pangungusap
ayon sa kayarian.
2. Malinang ang inyong kakayang
pangsaykomotor na kung saan
ang inyong kagalingan sa pag-
shoot ng trash sa basurahan.
3. Madebelop ang inyong pakikiisa
sa pagtamo ng layunin.
Narito ang mga mekaniks ng laro:
1. Ang bawat pangkat ay pipili ng
kani-kanilang representante o
kinatawan upang bumunot kung
pang-ilan sila na manlalaro.
2. Kung sino ang nakabunot ng
unang bilang ay sila ang unang
manlalaro at pasunod-sunod na.
Opo!
Wala po.

12. 3. Ang bawat pangkat ay
magpapasya kung sinong mga
kasapi ang unang mag-shoshoot
ng trash sa basurahan na
nakalagay sa gitna ng silid.
4. Kung ang pangkat ay makaka-
shoot ng trash ay bubunot sila ng
larawan sa “magic box” na
gagawan nila ng pangungusap sa
loob ng isang minuto, kung hindi
sila makabubuo ng pangungusap
sa loob ng isang minuto ay
tutunog ang bell na naghuhudyat
na susundan ito ng pangalawang
pangkat. Maaaring kumuha sila
ng ideya sa likod ng larawan dahil
may mga pangungusap na
pupunan nila.
5. Ang pangkat na may
pinakamaraming puntos ay
siyang magwawagi sa larong ito.
Pagkatapos ng laro . . .
Na-enjoy ba kayo?
May natutunan ba kayo sa laro?
( Babalikan ng guro ang mga layunin,
at itatanong niya sa mga mag-aaral
kung nakamit ba ito. )
Opo!
Opo!

14. IV.Pagtataya
Sa isang kapat na papel, surrin ang mga sumusunod na pangungusap. Isulat
ang titik P-payak, T-tambalan, H-hugnayan, L-langkapan.
T 1. Bilog ang mesa ngunit ang upuan ay pahaba.
P 2. Nangangailangan ang Pilipinas ng mga pinunong may takot sa Diyos.
T 3. Nagtaasan ang mga bilihin ngunit hindi naman tumataas ang sweldo.
T 4. Si Andres Bonifacio ay Ama ng Katipunan at si Apolinario Mabini naman
ay ang Utak ng Katipunan.
H 5. Ang bansa ay uunlad kung magsisikap tayo.
P 6. Sa Pilipinas may nagaganap pa ring mga paglabag sa karapatang-pantao.
P 7. Maraming pamilyang Pilipino sa Metro Manila ang walang sariling bahay
at lupa.
L 8. Tumataas ang presyo ng bilihin kaya ang mga mamamayan ay lalong
naghihirap sa pangyayaring ito.
H 9. Laganap na ang kahirapan sa bansa dahil sa kakulangan ng trabaho.
H 10. Hindi makabubuti ang paggamit ng pinagbabawal na gamut dahil
makasisira ito ng iyong kinabukasan.
P 11. Ang likas na yaman natin ay unti-unting nauubos.
P 12. Siya ay maganda.
H 13. Masaya sila bagama't mahirap lamang.
P 14. Maalinsangan ang panahon ngayon.
H 15. Umiiyak si Ate habang nagbabasa ng aklat.
V. Gawaing-Bahay
Sa isang kalahating papel, magbigay ng sariling halimbawa ng mga
pangungusap Ayon sa Kayarian ng Pangungusap. Bilugan ang simuno at
salungguhitan ang panaguri sa loob ng pangungusap.
Payak: Hugnayan:
1. 2. 1. 2.
Tambalan: Langkapan:
1. 2. 1. 2.