26-11-2557-การประชุมติดตามความก้าวหน้าโครงการการเสริมสมรรถนะการบริหารจัดการระบบสุขภาพอำเภอ(district Health Management Learning-DHML)ที่Amari Don Muang Airport Bangkok

1. ประสบการณ์ร่วมเรียนรู้กับ LCCs & LTs :
ความเหมือนที่แตกต่าง
นายแพทย์สุรเกียรติ อาชานานุภาพ
มูลนิธิหมอชาวบ้าน

2. สรุป จุดมุ่งหมาย DHML 1 หลัก + 2 รอง :
• เสริมสมรรถนะการบริหารจัดการ DHS
• การจัดการปัญหาสุขภาพในชุมชน
• สร้างเครือข่ายการเรียนรู้

3. วัฏจักรของการขับเคลื่อน DHML
งาน การเรียนรู้
DHML
ความสัมพันธ์
เครือข่าย
ปรับมุมมอง
วิธีคิด
วิธีทางานใหม่
เนื้องานที่
แลกเปลี่ยน
LCC , AI , Preceptor , LT (3 ภาคส่วน)

4. 13 LCCs ที่ลงไปร่วมเรียนรู้ (ก.ค. - พ.ย. ๕๗)
เชียงราย เพชรบุรี ราชบุรี
ยโสธร ลาปาง เกษตรวิสัย
พิษณุโลก เพชรบูรณ์ วังน้าเย็น
อาจสามารถ อาเซียน ลาพูน
หลังสวน

5. WH - 0 / WH - 1
เริ่มด้วยการสร้างใจ & สายสัมพันธ์

6. เชียงราย :
ศึกษาป่าชุมชนปกาเกอะญอ
เดินป่าหาความหมาย
เสวนากับผู้นาและปราชญ์
เรียนรู้วิถีชีวิต วัฒนาธรรม
ชุมชนเข้มแข็ง ตื่นรู้ พ่งึตนเอง

7. เกษตรวิสัย : ศึกษาชุมชนประวัติศาสตร์ กู่กาสิงห์
เครื่องมือ 7 ชิ้น (นพ.โกมาตร)
โฮมสเตย์บ้านกานัน
ดร.อา คากับบั้งจับหนู
ภูมิปัญญาชาวบ้าน
กู่กาสิงห์
สนทนากับผู้นาและปราชญ์
ในงาน”พาแลง” และพิธีบายศรี

8. สถาบันพัฒนาสาธารณสุขอาเซียน :
สร้างแรงบันดาลใจโดยการศึกษาดูงานที่ลาสนธิ
เยี่ยมผป.ติดเตียงคุณภาพ
พัฒนาเด็กLD- เล่นเปียโน
วงสุนทรียเสวนา

9. เปิดใจ - เล่าถึงคติประจาใจ งานที่ภูมิใจ ความคาดหวัง
ยโสธร

10. งานเลี้ยง สังสรรค์ ร้องเพลง ทัศนศึกษา ชมธรรมชาติ
ยโสธร ยโสธร
ยงยุทธ์
สุรเกียรติ
เพชรบุรี - หนองหญ้าปล้อง พลับพลึงธาร (หลังสวนจัดไปสุขสำรำญ)

11. กระบวนการกลุ่ม : เปิดใจ เสริมใจ - สายสัมพันธ์
เพชรบุรี
หลังสวน - สุขสำรำญ
ลำ ปำง - แม่เมำะ
AI

12. กระบวนการกลุ่ม : เปิดใจ เสริมใจ - สายสัมพันธ์
สมาธิ ทาใจสงบนิ่ง(Quiet mind)
ต้งัสติ ก่อนสตาร์ท
- เช็กอิน -AAR -Reflection
เชียงรำย
หลังสวน

13. บทเรียนเด่นๆ ห้องเรียนที่เรียนสนุก ลุกนั่งสบาย
พูดคุยได้อิสระ ไม่มีผิด ไ ม่มีถูก

14. บทเรียนเด่นๆ ห้องเรียนอยู่ที่บ้าน วัด โรงเรียน ชุมชน
เยี่ยมบ้ำน
เทยี่ว - เรียนรู้ ดูทา งาน -- นพ.จักรกฤษณ์ วังน้ำ เย็น
หมู่บ้ำน ป่ำชุมชน

15. บทเรียนเด่นๆ : สานสัมพันธ์ในกิจกรรมนอกห้องเรียน

16. บทเรียนเด่นๆ : ซึมซับในวิถีชีวิต วัฒนธรรมชุมชน
ชีวิตสมดุล พอเพียง ปราชญ์ชาวบ้าน
(ป่ำชุมชนปกำเกอะญอ)
พิธีบายศรี
เสวนากับ
ปราชญ์ชาวบ้าน

17. บทเรียนเด่นๆ
ผู้เรียน ผู้สอน กลมกลืน
ผู้เรียน = ผู้สอน ผู้สอน = ผู้เรียน
ก่อนจะสอนใคร จงเป็นนักเรียนน้อยของคนนั้น
ดร.เพียงพร :
“เรียนจำกนำดีเรื่องครรภ์วัยรุ่น”
AI
ครูกับผู้เรียนนั่งกลมกลืนกัน

18. บทเรียนเด่นๆ : บทบาทครู คุณอานวย พี่เลี้ยง :
กระตุ้น - หนุนเสริม - เติมเต็ม -- รศ.ดร.วิลำวัณย์ เสนำรัตน์
เป็นบทบาทของทุกคนใน
วงแลกเปลี่ยนเรียนรู้
การเยี่ยมบ้าน เน้นเรียนรู้ - สร้างสัมพันธ์
มากกว่าไปสอนแนะ
กระตุ้นให้ใช้เครื่องมือ FM /CM : IFFE ,
INHOMESSS, Community diagnosis

19. บทเรียนเด่นๆ : AI หลากหลาย
Assigned AI
AI on Demand
Coaching AI
อาจารย์วพบ.หลายสถาบัน ประจาทีมเรียน(LT)
วพบ.สุราษฎร์ฯ
LCC หลังสวน

20. บทเรียนที่เด่นๆ :FA จากเครือข่ายในพื้นที่
อาจารย์นเรศ สงเคราะห์สุข
ให้มุมมองด้ำนชุมชน (เชียงรำย)
(AI + FA)
อาจารย์กฤษณา ครูสอนวิชำกำรรู้จักตัวเอง มหำวิทยำลัยชีวิต
อาจารย์สาคร ม.เกษตรศำสตร์ วิทยำเขตระนอง(สุขสำรำญ) (หลังสวน)

21. บทเรียนเด่นๆ
ดร.นพ.อภินันท์ อร่ามรัตน์ หัวหน้าภาค FM มช.
AI เชียงราย + ลาพูน
ลงพื้นที่เชียงคำ
ลงพื้นที่เวียงป่ำเป้ำ

22. บทเรียนเด่นๆ
ภาคีเครือข่ายชุมชน : ครู นักเรียน อสม. ผู้ปกครอง
ร่วมอภิปรายปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นกับทีมเรียนในWS
เปิดมุมมองของภาคประชาชนที่แปลกใหม่กว่ากรอบเดิมๆ
LCC อำจสำมำรถ

23. บทเรียนเด่นๆ : สอนจากประสบการณ์ชีวิตของตัวเอง
นพ.ธารา ผอ.รพ.อำจสำมำรถ
Assigned AI ของ LCC อำจสำมำรถ
ลดน้าหนักตัวเองได้ 40 กก.
สาธิตการควบคุมอาหาร
บนโต๊ะอาหารที่จัดเลี้ยงผู้เข้าประชุม
ใช้วิธีถ่ายภาพอาหารก่อนและหลังรับประทาน

24. บทเรียนเด่นๆ : การแลกเปลี่ยนข้ามเขต/LCC
อ.กิตติพงษ์ อ.สมเกียรติ (ภำคกลำง):
ศึกษำป่ำชุมชนกับทีมเชียงรำย
หมอสิริชัย
นามทรรศนีย์
: DHS/DHML
& TB
ลำ พูนเชิญทีมเชียงรำย
ถ่ำยทอดประสบกำรณ์
ยโสธร เชียงรำย

25. บทเรียนเด่นๆ : ทีมเรียนภาคประชาชน หลากหลายอาชีพ
ศักยภาพสูง แต่งเติมสีสัน เปิดมุมมองภาคสาธาณสุข
นายกอบต.หญิง อ.หนองหญ้าปล้อง :
ภาวะผู้นา
โครงการตาบลนมแม่ดีเด่น
ประธานอสม.อา เภอปง :ภาวะผู้นา ใฝ่รู้
บุคคลต้นแบบ - เลิกสุรายาสูบ
ทำ ใหม่วงศ์
จินตนำ

26. บทเรียนเด่นๆ : ทีมเรียนภาคประชาชน หลากหลายอาชีพ
NGO
นำยกอบต. DJ
กานัน
ผญ.บ้าน ประธานชมรมสูงอายุ
ครู
ศักยภาพสูง แต่งเติมสีสัน เปิดมุมมองภาคสาธาณสุข

27. บทเรียนเด่นๆ : Reflection ร้อยดวงใจทุกดวง
สะท้อน
• ความคิด มุมมอง ความรู้สึก
ด้วยจิตสงบ (Quiet mind)
• ความต้องการในการเรียนรู้
• การเปลี่ยนแปลงสมรรถนะฯ
ภายในทีมAI + LCC + P
โดยการ
พูดในที่ประชุม
บันทีกส่วนตัว

28. สรุป จุดมุ่งหมาย : เน้น Process > Content
สร้างใจ &สมรรถนะการบริหารจัดการ เพื่อขับเคลื่อนงาน
• เปิดมุมมอง กระบวนทัศน์ใหม่ สร้างแรงบันดาลใจ
• การจัดการด้วยหัวใจของความเป็นมนุษย์
• ยอมรับศักยภาพ ฟัง - เรียนรู้จากทุกคน
• สร้างสายสัมพันธ์ - ครองใจคน
• รู้ตน - รู้เขา - รู้บริบท
ความสัมพันธ์
(เข้าถึง)
งาน
(พัฒนา)
การเรียนรู้
(เข้าใจ)

29. สรุป จุดมุ่งหมาย : แบบฝึกหัดจัดการปัญหาสุขภาพชุมชน
• โจทย์เก่าๆ (NCDs / DHF / Teen Mom ) ต้องหาคาตอบใหม่ๆ
• นาโจทย์จาเพาะประเด็นเล็กๆ มาเป็นแบบฝึกหัด
วิเคราะห์ - วางแผน
• วิเคราะห์ ลึก - กว้าง - ตรง ผนวกมุมมองทางสังคม - ชุมชน
• ที่เป็นอยู่เป็นอย่างไรจ๊ะ!
• ทาไมเป็นอย่างนั้นจ๊ะ!
• ถ้ามันจะดีกว่าเดิมจะทาอย่างไรจ๊ะ!
• จะเกิดขึ้นจริงทาอย่างไร???
ต่อมเอ๊ะของทีมเรียนในครั้งที่3 ของLCCเชียงราย

30. • สงิ่แวดลอ้ม ทรพัยากร
• โครงสรา้งชุมชน
- อปท., ผูน้ำ
- ครู, พระ /นักบวช
- ปรำชญ์ ผูท้รงคุณวุฒิ
- หมอพนื้บำ้น
- จิตอำสำ , อสม.
- กลมุ่ / ชมรม
- ครอบครัว ฯลฯ
• การเมอืง การปกครอง
• เศรษฐกจิ การทา กนิ
• สงัคม วฒันธรรม
- กำรเรียนรู้
- ภูมิปัญญำทอ้งถนิ่
- สื่อ กำรสื่อสำร
- ประวัติศำสตร์
- ศำสนำ ควำมเชื่อ
- ขนบธรรมเนียม
- ประเพณี
- ค่ำนิยม
- กฎหมำย ฯลฯ
บรกิารสุขภาพ สงัคม สงิ่แวดลอ้ม
สุขภาวะ
บุคคล
พนัธกุรรม การรบัรู้ แรงจูงใจ พฤตกิรรม
การจดัการ
ปัญหาสุขภาพ
การพฒันาสุขภาวะ
• กาย - จติ- สงัคม - ปัญญา
• บุคคล - ครอบครวั - ชุมชน
รพ.
รพ.สต.
ระบบสุขภาพกบัการจดัการ
ไม่ยาก
ยาก
ยุ่งยาก
EQESa 1A 4Cs DHS
วงจรแก้ปัญหา
วิเคราะห์ปัญหา
ประเมินผล วางแผน
ติดตามกากับ ดาเนินงาน

31. 2.2
1
3 ยุ่งยากซับซ้อน (Complex)
+
2 2.1
• วางแผน
• ควบคุมกากับ
• ประเมินผล
+
+
น้อย ความไม่แน่นอน มาก
ง่าย ความเห็นร่วม ยาก
ไม่ยุ่งยาก (Simple) ยากเชิงเทคนิควิชาการ
(Technically complicated)
ยากเชิงสังคม
(Socially complicated)
• การสร้างและพัฒนา
ความสัมพันธ์
• การทาความเข้าใจร่วมกัน
(สร้างฐานร่วม)
• ความคิดเชิงระบบ
• การสร้างความร่วมมือจากชุมชนและภาคส่วนต่างๆ
เพื่อดาเนินการและแก้ปัญหาร่วมกัน
• การดาเนินกิจกรรมหลายอย่างพร้อมกัน
และเป็นไปในทิศเดียวกัน
• การประสานกับผู้เชี่ยวชาญ
• การพัฒนา (เพิ่ม) ทางเลือก
วางแผน นาการเปลยี่นแปลง
ควบคุมตนเอง วิสัยทัศน์ทา งานเป็นทีม ใช้เครื่องมือการจัดการ
โจทสย์มต่ารรงถกันะน สายาหรักบง่ากายรต่าบริงหากัน รจัโจดกาทรย์ระเดีบยบวสุกัขนภาก็มีพหอาลาเภยอ
ชั้น(ท6ี่ย หากลังก่าย+ต 4่า งเงกาัน)
สมรรถนะเงา-พลอยได้ คุณค่า-มาตรฐาน ความสัมพันธ์ การสื่อสาร อานาจ

32. • สงิ่แวดลอ้ม ทรพัยากร
• โครงสรา้งชุมชน
- อปท., ผูน้ำ
- ครู, พระ /นักบวช
- ปรำชญ์ ผูท้รงคุณวุฒิ
- หมอพนื้บำ้น
- จิตอำสำ , อสม.
- กลมุ่ / ชมรม
- ครอบครัว ฯลฯ
• การเมอืง การปกครอง
• เศรษฐกจิ การทา กนิ
• สงัคม วฒันธรรม
- กำรเรียนรู้
- ภูมิปัญญำทอ้งถนิ่
- สื่อ กำรสื่อสำร
- ประวัติศำสตร์
- ศำสนำ ควำมเชื่อ
- ขนบธรรมเนียม
- ประเพณี
- ค่ำนิยม
- กฎหมำย ฯลฯ
ระบบสุขภาพกบัการจดัการ
บรกิารสุขภาพ สงัคม สงิ่แวดลอ้ม
สุขภาวะ
บุคคล
การจดัการ
ปัญหาสุขภาพ
การพฒันาสุขภาวะ
รพ.
รพ.
สต.
ไม่ยาก
ยาก
ยุ่งยาก
• กาย - จติ- สงัคม - ปัญญา
• บุคคล - ครอบครวั - ชุมชน
• บทเรยีน
• ตน้แบบ
• แรงบนัดาลใจ
• ชุมชนเขม้แข็ง
• จดัการตนเอง
• พงึ่ตนเอง
การจัดการปัญหาอื่นๆ
นกัจดัการ :
สมรรถนะการจดัการ
(6 หลกั+ 4 เงา) :
6 หลกั:-การควบคุมตนเอง
- วสิยัทศัน ์(ภาพฝัน)
- การวางแผน
- การนาการเปลยี่นแปลง
- การทางานเป็นทมี
- การใช้เครอื่งมอื
ทางการจดัการ
4 เงา : - การสมัพนัธ ์
- การสอื่สาร
- คุณค่า มาตรฐาน
- อานาจ
• ระบบคดิ
• ปัจจยัต่ออารมณ ์
• เรยีนรู้: 4 เก่ง 7 รู้
7 อุปนสิยั
พนัธุกรรม การรบัรู้ แรงจูงใจ พฤตกิรรม