1. BemestingsWijzer®
grasland
Arjan Reijneveld, Productmanager

2. BemestingsWijzer®
grasland
● Organische stof balans
● Nieuw K advies grasland
● Fosfaatadvies

3. Nut van organische stof voor de landbouw
Organische stof van belang:
● Levert via mineralisatie N en S voor het gras
● Vochtbindend en vochtleverend vermogen
● Kan K en Mg en Ca binden en naleveren (CEC)
● Voedsel voor bodemleven
● Beter bewerkbare bodem (bij rotatie met bijv. maïs)

4. Organische stof grasland in de pers
Organische stof balans
Hanegraaf (NMI) & De Boer (Life Sciences)

5. Organische stof en (voedsel)beleid
Behoud organische stof gehaltes van groot belang:
● Wereldbevolking groeit met 200.000 mensen per dag …
● Die moeten allemaal gevoed
● Meer productie van land met hogere bodemvruchtbaarheid
● Maar…bodemvruchtbaarheid neemt juist af…

6. Organische stof afname
Ook afname in:
België/Engeland/Wales/Noorwegen/Spanje

7. Organische stof afname grasland (Vlaanderen)

8. Verwacht je afname op grasland
NEE, blijvend grasland bouwt
org. stof op tot ~30 jaar!
MAAR (!)
● Scheuren grasland
● Wisselbouw
(maïs/bollen/aardappelen)
● Minder aanvoer
(mestbeleid?)
Smit & Kuikman, Alterra

9. Onvoldoende aanvoer organische stof
1500 EOS
Derogatie: 55 m3
mest = 1700 EOS
Sector Toestand Jaar
2010 2011 2012 2013 2014 2015
Grasland Hoog 90 90 85 85 85 80
Neutraal 95 95 95 95 95 90
Laag 100 100 100 100 100 100
P-arm 120 120 120 120
Bouwland Hoog 75 70 65 55 55 50
Neutraal 80 75 70 65 65 60
Laag 85 85 85 85 80 75
P-arm 120 120 120 120

10. 0
2
4
6
8
10
12
84-85
88-89
92-93
96-97
00-01
04-05
08-09
Organischestof,%
grasland (0-5 cm)
grasland (0-10 cm)
maïs op melkveehouderij
akkerbouw
Situatie in Nederland (1)
8% = 200.000 kg org stof per ha

11. Situatie in Nederland (2)z
Noordelijke zeeklei, grasland
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
1977 1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007
organischestof,%
grasland 0 -5 cm
grasland 0 -10 cm

12. Organische stof balans: Netto Afbraak
• Effectieve organische stof = eos =
dit is het deel van gewasresten, dierlijke mest, groenbemesters,
vanggewassen en dergelijke dat na een jaar nog in de bodem
aanwezig is. De rest is gelijk het eerste jaar gemineraliseerd en
draagt niet bij aan het opbouwen of in stand houden van het
organische stof gehalte van het perceel.

13. Voorbeeld: organische stof balans maïs
● Benodigde aanvoer van eos 1925
● Gewasresten maïs 660
● 30 m3
rundermest 30 x 33 = 990
● Conclusie: 1925 minus 1650 = - 275
afname van org. stof?
maar..

14. Andere mogelijkheden voor org. stof aanvoer
ccm = 1900
Winterrogge = 850

15. Voorbeeld: organische stof balans grasland

16. Effect keuzes: grasland herinzaai
situatie herinzaai
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
0 10 20 30 40
jaar
organischestof,%
continu gras
herinzaai

17. Bemestingswijzer grasland
 Organische stof balans
● Nieuw K advies grasland
● Fosfaatadvies

18. Kalium
Kalium is belangrijk voor
• opbrengst grasland
• efficiënte N opname
Teveel kalium
• Nadelig voor diergezondheid
• zachtere klauwen
• zucht in uiers
• Verlaagt Mg gehalte
• Risico op melkziekte
• Kopziekte (bij nog groter Mg gebrek).

19. Huidige advies = oud
Bij start K-getal werd al aangegeven:
● K-getal is slechts benadering van werkelijke
beschikbaarheid K voor het gewas (van der Paauw)
● Houd rekening met direct beschikbare K
én nalevercapaciteit van K
● Rekening houden met
nutriënteninteracties in de bodem
● Op huidige verslag
Ktoestand (heel) hoog…
toch nog advies voor komende jaren!
● Nieuw advies mogelijk
WUR project en ook PZ.
Van Rotterdam-Los, 2010

20. Nieuw advies nodig ?
● Kuubs mest: aanvoer via rundermest
Toch..
• 1 : 4 van de graskuilen aan de (vrij)lage kant (nadelig voor
o.a. efficiëntie N).
• Rantsoen (gras – maïs)
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
<5 5 - 6 6 - 7 7 - 8 >8
mg K in rundermest
Aantalmonsters,%
2006 - 2010
Ook per DS klasse

21. .
K+
K+
K+
K+
K+
K+ K+
K+
K+
K+
Start groeiseizoen

22. K+
K+
1 maand later
Regen
Opname in gewas
in 4 weken op
Uitspoelingsvolgorde:
N
S
K
Mg
Na

23. K+
K+
1 Maand later
K+
K+
K+
K+
K+
K+
K+
K+
K+
K+
Regen
Opname in gewas
K+
K+
K+
K+
K+
K+
K+
K+

24. Belangrijk in advies
● Direct beschikbaar
● Nalevercapaciteit
● En de interactie tussen beschikbaarheid en nalevering

25. Nieuw K-advies
We kunnen naar een K-advies gebaseerd op:
● K-PAE = beschikbaarheid
● K-CEC = nalevercapaciteit
● Ntotaal = meer NO3 opname, dan ook meer K opname
● Mg-PAE = soms concurrent
● (Mg-gift = veel Mg onderdrukt K)
● (pH = nog niet duidelijk).

26. K-gehalte voorspeld (g/kg)
20
25
30
35
40
45
50
55
20 25 30 35 40 45 50 55
K-gehalte gemeten (g/kg)
Kgetal
KPAE
Lineair (KPAE)
Vernieuwing
R2
=62,4% voor KPAE en 39,3% voor Kgetal
Bussink, 2010

27. 0
2
4
6
8
10
12
20 30 40 50 60 70
K in vers gras
NainversgrasNieuw advies..omdat het kán

28. Tekort:
● Nadelig voor opbrengst
● Nadelig voor maximale benutting van N
Teveel
● Nadelig voor Mg en Na en Ca
● Nadelig voor gezondheid vee
• Kunstmest? Wanneer het nodig is
• Advies voor 1e
snede + overige + ander jaar
(0 – 160 kg K2O per hectare).
Wat betekent nieuw advies?

29. Vragen?