1. Structuur en CEC … Wat doet grasland ermee? Arjan Reijneveld

2. CEC

3. Wat is CEC? CEC? = Cation Exchange Complex = Kationen Uitwissel Complex = Klei Humus Complex Vermogen van gronden voedingsstoffen (Ca, Mg, K, Na) en andere kationen (H+, Al3+) te binden en ook weer vrij te geven als het gewas er om vraagt..

4. Wat is CEC? Zandbak: Bemesting geen zin Regenbui en alles spoelt uit Kan geen voedingsstoffen vasthouden CEC = 0 ander uiterste: heel hoge CEC = 350

6. Wat vinden we: CEC grasland

7. Waar komen die grote CEC verschillen vandaan?

9. COO- voedingstof(Hydr)oxiden

11. pH en rivierklei

13. Hogere CEC

15. CEC en productie Lehmiger Sandboden, Farm Frites, DLV Plant, 2010

16. CEC en productie

17. Dus: CEC CEC = indicator bodemvruchtbaarheid CEC = belangrijk voor (efficiëntie) bemesting CEC = belangrijk voor structuur

18. CEC CEC = indicator bodemvruchtbaarheid CEC = belangrijk voor (efficiëntie) bemesting CEC = belangrijk voor structuur K advies vorig jaar aangepast aan K-beschikbaar (K-PAE; intensiteit) èn K-nalevering (K-CEC; capaciteit)

21. Wat zit er aan de CEC ? K+ Na+ Al3+ K+ Ca2+ Mg2+ H+ Ca2+ K+ H+ Ca2+ Ca2+ . klei-humus complex

22. Bodemstructuur: hoe zat het ook al weer ? K+ K+ K+ K+ Na+ Ca2+ Ca2+ Ca2+ Ca2+ Na+ Na+ Na+ Veel calcium aan de kleiplaatjes Kleiplaatjes op mooie afstand van elkaar, luchtige structuur en geeft een goede binding van de plaatjes Veel kaliumaan de kleiplaatjes Kleiplaatjes dicht op elkaar, slechte, dichte structuur Veelnatriumaan dekleiplaatjes Slechtere binding, ‘kaart-huis’ structuur (peptisatie) >5% = risico Magnesium ook grotere deeltjes, maar geven minder binding dan calcium

23. Calcium en structuur (1) calcium toegediend 0 - behandeling kalium toegevoegd natrium nog slechter D.Tessier, INRA, France

25. Aggregaatvorming

26. Aggregaatstabiliteit

28. Sterke zwel en vervloeien

29. Geen stabiele aggregaatvormingBussink en Van Schöll

30. Structuurdriehoek Streefwaarde Calcium 65 – 85 % Magnesium 6 - 12 % Kalium 2 - 5 %

31. Ca of Mg of K toestand te verbeteren door: Kalkmeststoffen, maar als pH hoog is bijv. ook gips. Kaliummeststoffen Mg-meststoffen

32. CEC Bezetting

33. Wat zit er aan de CEC ? K+ Na+ Al3+ K+ Ca2+ Mg2+ H+ Ca2+ K+ H+ Ca2+ Ca2+ . klei-humus complex

35. Maar.. CEC voorkeur: Al3+ = H+ > Ca2+ > Mg2+ > K+ = NH4+ > Na+

36. Met name op gronden met lagere pH is CEC niet 100% gevuld met Ca, Mg, Na en K

38. Naleveringspotentieel van de bodem wordt niet volledig benut

39. Te weinig K nalevering

40. Te weinig Mg nalevering

41. …

42. Te lage pH en daardoor ook te lage CECSlechte potentiële structuur (te weinig Ca aan CEC) Al3+ schade mogelijk

43. Ca/Mg verhouding bodem en N opbrengst grasland

45. CEC hoger

46. CEC-bezetting hoger

47. Bezetting Ca en Mg hoger

48. Bezetting K – iets lager, maar absoluut gelijk! Wim van Dijk, Jos Groten, PPO WUR