Санхүүгийн менежмент лекц 6

1. Хичээлийн индекс: ВА305
Хичээлийн кредит: 3
Лекц №6
Урт хугацаат санхүүжилтийн
бусад хэлбэрүүд
/Түрээсийн санхүүжилт/

2. Сэдвийн агуулга
 Үйл ажиллагааны түрээс
 Санхүүгийн түрээс
 Түрээслэх ба худалдан авах сонголт

3.  Ò¿ðýýñèéí ñàíõ¿¿æèëò: Ò¿ðýýñ íü ¿íäñýí
õºðºíãèéã òîäîðõîé òºëáºðòýéãýýð,
òîäîðõîé õóãàöààíä àøèãëóóëàõ áîëîí
àøèãëàõòàé õîëáîîòîé ¿¿ñýæ áàéãàà
õàðèëöàà þì.
 Ò¿ðýýñèéã äîòîð íü 2 ¿íäñýí õýëáýðò
àíãèëíà.
À. ¯éë àæèëëàãààíû ò¿ðýýñ
Á. Ñàíõ¿¿ãèéí áóþó êàïèòàë ò¿ðýýñ

4. À. ¯éë àæèëëàãààíû ò¿ðýýñ
 Ò¿ðýýñèéí òºëáºð¿¿äèéí íèéò ä¿í òóõàéí
ò¿ðýýñèéí õºðºíãèéí àíõíû ºðò㺺ñ áàãà áàéíà.
 Ò¿ðýýñèéí õóãàöàà íü ò¿ðýýñýëæ áàéãàà õºðºíãèéí
àøèãëàëòûí õóãàöààíààñ áàãà áàéíà.
 Õºðºíãèéí çàñâàð ¿éëчèëãýý äààòãàë çýðýã çàðäëûã
ò¿ðýýñë¿¿ëýãч õàðèóöíà.
 Ò¿ðýýñèéí ãýðýýã õóãàöààíààñ íü ºìíº öóöàëæ
áîëíî.
 Ýíý òºðëèéí ò¿ðýýñèéí ¿åä ò¿ðýýñèéí õóãàöàà
äóóñàõ ¿åä ò¿ðýýñëýãч íü õºðºíãèéã
ò¿ðýýñë¿¿ëýãчèä áóöààæ ºãíº ýñâýë äàõèí
ò¿ðýýñýëæ áîëíî.

5. Á. Ñàíõ¿¿ãèéí áóþó êàïèòàë ò¿ðýýñ
 Óðò õóãàöààòàé ò¿ðýýñ
 Ò¿ðýýñèéí ãýðýýã õóãàöààíààñ íü ºìíº öóöëàõ
áîëîìæã¿é. ªºðººð õýëáýë ò¿ðýýñëýãч óã
õºðºíãèéã öààøèä àøèãëàõ øààðäëàãàã¿é áîëñîí
ч ãýðýýãýýð õ¿ëýýñýí ¿¿ðãèéí äàãóó òºëáºðèéã
òºëíº.
 Ýíý øèíæ íü êàïèòàë ò¿ðýýñýýð õºðºíãèéã àâч
àøèãëàæ áàéãàà òàëûí õóâüä ò¿ðýýñèéí ºðèéã áèé
áîëãîäîã.
 Ò¿ðýýñèéí íèéò òºëáºðèéí õýìæýý èõýâчëýí
õºðºíãèéí àíõíû ºðò㺺ñ ºíäºð áàéíà.
 Õºðºíãèéí çàñâàð, äààòãàë, òàòâàðûí çàðäëûã
ò¿ðýýñëýãч õàðèóöíà.

6.  Áàéãóóëëàãà ò¿ðýýñèéã àëü àíãèëàëä
îðóóëàõààñ øàëòãààëàí òóõàéí
áàéãóóëëàãûí ñàíõ¿¿ãèéí áàéäàë ººð ººð
èëýðõèéëýãäýõ áîëîìæòîé áàéäàã.
 Òóõàéëáàë, À êîìïàíè $50000-ûí
õºðºíãºòýé áàéãàà áºãººä 100% ºìчèéí
ñàíõ¿¿æèëòòýé. Êîìïàíèé óäèðäëàãà
$50000-ûí ¿íýòýé ìàøèí àâàõààð òºëºâëºæ
áàéãàà.

7. Õºðºí㺠Ýõ ¿¿ñâýð
Ìàøèí 50000 ªð 50000
Áóñàä õºðºí㺠50000 ªìч 50000
Íèéò õºðºí㺠100000 ªð áà ºìч 100000
 Ìàøèíûã õóäàëäàí àâàõäàà çýýë àâñàí ãýâýë
áàëàíñ íü;
Õºðºí㺠Ýõ ¿¿ñâýð
Ìàøèí 0 ªð 0
Áóñàä õºðºí㺠50000 ªìч 50000
Íèéò õºðºí㺠50000 ªð áà ºìч 50000
 Ìàøèíûã ¿éë àæèëëàãààíû ò¿ðýýñýýð àâñàí
ãýâýë áàëàíñ íü;

8. Õºðºí㺠Ýõ ¿¿ñâýð
Ò¿ðýýñèéí
ìàøèí
50000 Êàïèòàë
ò¿ðýýñèéí ºð
50000
Áóñàä õºðºí㺠50000 ªìч 50000
Íèéò õºðºí㺠100000 ªð áà ºìч 100000
 Êàïèòàë ò¿ðýýñýýð àâñàí ãýâýë áàëàíñ íü;
 Äýýðõ õóâèëáàðóóäààñ ä¿ãíýõýä ò¿ðýýñèéã àëü
àíãèëàëä õàìðóóëàí á¿ðòãýõýýñ øàëòãààëàí
áàéãóóëëàãûí õºø¿¿ðãèéí õàðüöàà ÿëãààòàé
ãàðч áàéíà. Èéìýýñ ÍÁÁÎÓÑ 17 íü ò¿ðýýñèéí
àíãèëëûã òîãòîîõ øàëãóóðûã òîãòîîñîí
áàéäàã.

9.  Êàïèòàë ò¿ðýýñèéí øàëãóóð
1. Ò¿ðýýñèéí õóãàöààíû ýöýñò ò¿ðýýñëýãч òàëä
õºðºí㺠ýçýìøèõ ýðõ øèëæèíý.
2. Ò¿ðýýñèéí õóãàöààíû ýöýñò óã õºðºíãèéã
ò¿ðýýñëýãч òàë õóäàëäàí àâàõ ñîíãîëòòîé
3. Ò¿ðýýñèéí õóãàöàà íü óã õºðºíãèéí àøèãëàëòûí
õóãàöààíû 75 хувиàñ äýýø òîõèîëäîëä
4. Ò¿ðýýñèéí õóãàöààíû ýõýíä ò¿ðýýñèéí íèéò
òºëáºðèéí ºíººãèéí ¿íý öýíý íü óã õºðºíãèéí
çàõ çýýëèéí ¿íèéí 90 хувиàñ äýýø òîõèîëäîëä
 Äýýðõ 4 øàëãóóðûí õàìãèéí áàãàäàà 1-èéã íü
õàíãàñàí ò¿ðýýñèéã êàïèòàë ò¿ðýýñ ãýæ ¿çíý.

10.  Ò¿ðýýñëýõ- õóäàëäàí àâàõ øèéäâýð:
 Êîìïàíè øèíý õºðºíãèéã àøèãëàõ, îëæ
àâàõäàà äàðààõ õóâèëáàðóóäààñ àøèãòàéã íü
ñîíãîæ àâíà.
1.Ò¿ðýýñýëæ àâàõ
2. Çýýë àâч õºðºí㺠õóäàëäàí àâàõ
3. ªºðèéí ýõ ¿¿ñâýðýýð õóäàëäàæ àâàõ
 Ýäãýýðýýñ ñ¿¿ëèéí 2 íü àãóóëãûí õóâüä èæèë
óчðààñ êîìïàíè çºâõºí ÕÓÄÀËÄÀÍ ÀÂÀÕ
ÓÓ ýñâýë Ò¯ÐÝÝÑÝÝÐ ÀÂÀÕ ÓÓ ãýñýí
ñîíãîëòóóäààñ ñîíãîëò õèéõ øààðäëàãàòàé.

11.  Ýíý øèéäâýðèéã ãàðãàõäàà ºìíº ¿çñýí êàïèòàë
òºñºâëºëòèéí àðãàчëàëûí äàãóó äàðààõ äàðààëëààð
òîîöîî õèéõ øààðäëàãàòàé.
1.Ò¿ðýýñýýð àâàõàä æèë á¿ð ãàðàõ ìºíãºí óðñãàëûã
òàòâàðûí äàðààõ áàéäëààð òîîöíî.
2.Õóäàëäàæ àâàõàä æèë á¿ð ãàðàõ ìºíãºí óðñãàëûã
òàòâàðûí äàðààõ áàéäëààð òîîöíî.
3.Äýýð òîîöñîí ìºíãºí óðñãàëóóäûí ºíººãèéí ¿íý
öýíèéã òîîöíî. Õîðîãäóóëàëòûí õóâèéã òàòâàðûí
äàðààõ ºðèéí ºðò㺺ð àâíà.
4.ª¯Ö àëü áàãàòàé õóâèëáàðûã ñîíãîíî.

12. Түрээсийн дàâóó òàëууд :
1.Òºëáºðèéã áººíººð íü áèø òîäîðõîé
õóãàöààíä öóâóóëàí òºëäºã óчðààñ òºëáºðèéí
äàðàìò áàãà
2.Ñàíõ¿¿ãèéí áàéãóóëëàãààñ àâàõ ìîðòãåéæ çýýë
(óðò õóãàöààò ¿íäñýí õºðºíãèéí çýýë) -ýýð
õºðºíãèéí ºðòãèéí 80 õ¿ðòýëõ õóâèéã çýýëæ
àâäàã áîë ò¿ðýýñýýð àâñàí òîõèîëäîëä
õºðºíãèéí ñàíõ¿¿æèëòèéã 100 хувь àâч
àøèãëàæ áîëíî.
3.Ñàíõ¿¿ãèéí áàéãóóëëàãààñ çýýë àâàõàä
òàâèãääàã îëîí õÿçãààðëàëòóóä òàâèãäàõã¿é.

13. 4. Òåõíîëîãèéí õºãæ뺺ñ õîöðîõã¿é áàéõ
áîëîìæòîé.
5. Õºðºí㺠ìºí㺠õóðèìòëóóëæ õóãàöàà
àëäàëã¿éãýýð óðò õóãàöààò õºðºíãº
îðóóëàëò õèéõ, ¿éëäâýðëýëýý ºðãºòãºõ
áîëîìæòîé.
6. Ãàçðûã ò¿ðýýñýýð àøèãëàæ áàéãàà
òîõèîëäîëä ºðòãèéã íü çàðäàëä øèíãýýõ
áîëîìæ îëãîäîã.

14. Түрээсийн сóë òàëууд:
1.Ò¿ðýýñýýð àâñàí õºðºíãèéí ºìчëºõ ýðõ
øèëæäýãã¿é óчðààñ ò¿ðýýñèéí õóãàöààíä
çºâøººðºëã¿éãýýð çàñàæ ººðчëºõ áîëîìæ
õÿçãààðëàãäìàë.
2.Ò¿ðýýñ íü òîäîðõîé ìýäýãäýæ áàéãàà õ¿¿ãèéí
çàðäàë áàéõã¿é ч òàòâàð íîîãäîõ îðëîãûã
õ¿¿ãèéí çàðäëààð áóóðóóëàõ áîëîìæã¿é
3.Ò¿ðýýñëýãч õºðºíãèéã öààøèä àøèãëàõã¿é
áàéñàí чãýñýí ò¿ðýýñèéí õóãàöààíä òºëáºðèéã
çààâàë òºëºõ ¿¿ðýãòýé

15. 4. Çàðèì òîõèîëäîëä çýýë àâàõààñ èë¿¿ çàðäàë
ãàðäàã.
5. Ò¿ðýýñèéí õóãàöààíû ýöýñò õºðºíãèéã
õóäàëäàí àâàõ áîëîìæòîé áàéäàã ч óã
õºðºí㺠íü õýäèé íü ýëýãäýæ чáàéäàã

16. Ò¿ðýýñëýõ-õóäàëäàí àâàõ
ñîíãîëò

17.  “R” êîìïàíè ñóóðü ìàøèíààð ¿éë
àæèëëàãààãàà ÿâóóëäàã áºãººä øèíýýð
$16000-ûí ¿íýòýé ñóóðü ìàøèíûã õóäàëäàæ
àâàõ ýñâýë ò¿ðýýñëýõ ãýñýí õóâèëáàðóóäààñ
ñîíãîõ áîëñîí.
 Àøãèéí òàòâàð 40 хувь.
 Äýýðõ 2 ñîíãîëòòîé õîëáîîòîé äàðààõ
ìýäýýëýë ºãºãäñºí.

18.  À. Ò¿ðýýñëýõ: Æèë á¿ð $4000-ûã ò¿ðýýñèéí
òºëáºðò òºëæ 5 æèëýýð ò¿ðýýñëýõ.
 Çàñâàð, ¿éë÷èëãýýíèé çàðäëûã
ò¿ðýýñë¿¿ëýãч õàðèóöíà.
 Ò¿ðýýñëýãч óã õºðºíãèéã 5 æèëèéí äàðàà
$2700-îîð õóäàëäàí àâàõ áîëîìæòîé.

19.  . Õóäàëäàí àâàõ: Êîìïàíè õºðºíãèéã 10%-
èéí õ¿¿òýé 5 æèëèéí õóãàöààòàé áàíêíû
çýýëýýð àâ÷ àøèãëàæ áîëíî.
 Ýíý òîõèîëäîëä æèë á¿ð $4221-ûã áàíêèíä
òºëíº.
 Õºðºíãèéí ýëýãäëèéã MACRS 5-ààð
áàéãóóëíà.
 ̺í æèë á¿ð õºðºíãèéí çàñâàð ¿éë÷èëãýý,
äààòãàë çýðýã çàðäàëä $1000 òºëíº.

20. I àëõàì: Ò¿ðýýñëýõ õóâèëáàðûí õóâüä
ìºíãºí çàðëàãóóäûã òîîöíî.
 1-4 äýõ æèëèéí ãàðàõ ìºíãºí óðñãàë íü
$4000 * (1 - 0.4) = $2400
 5 äàõü æèëèéí ãàðàõ ìºíãºí óðñãàë íü
$2400 + $2700 = $5100
0 1 2 3 4 5
-2400 -2400 -2400 -2400 -5100

21. II àëõàì: Õóäàëäàí àâàõ õóâèëáàðûí õóâüä
ìºíãºí çàðëàãóóäûã òîîöíî.
 ¯¿íèé òóëä ýõëýýä òàòâàðûí çîðèëãîîð
çýýëèéí òºëáºðò õ¿¿ãèéí òºëáºðèéí ýçëýõ
õýìæýýã òîîöîõ øààðäëàãàòàé.

22. Æèë
Æèëèéí
òºëáºð
Çýýëèéí
ýõíèé
¿ëäýãäýë
Òºëºëò
Çýýëèéí
ýöñèéí
¿ëäýãäýëÕ¿¿
¯íäñýí
çýýë
1 4221 16000 1600 2621 13379
2 4221 13379 1338 2883 10496
3 4221 10496 1050 3171 7324
4 4221 7324 732 3489 3836
5 4221 3836 384 3837 -1

23. ¯¿íèé äàðàà õóäàëäàí àâàõ õóâèëáàðûí
ìºíãºí çàðëàãûã òîîöíî.
Æèë
Çýýëèéíòºëáºð
Çàñâàð
¿éë÷èëãýýíèé
çàðäàë
Ýëýãäëèéíçàðäàë
Õ¿¿ãèéíçàðäàë
Òàòâàðûíõýìíýëò
òîîöîõä¿í
Òàòâàðûíõýìíýëò
Òàòâàðûíäàðààõ
ãàðàõìºíãºí
óðñãàë
1 4221 1000 3200 1600 5800 2320 2901
2 4221 1000 5120 1338 7458 2983 2238
3 4221 1000 3040 1050 5090 2036 3185
4 4221 1000 1920 732 3652 1461 3760
5 4221 1000 1920 384 3304 1321 3900

24. Õóäàëäàí àâàõ ñîíãîëòûí õóâüä 5 æèëèéí
òóðø ãàðàõ ìºíãºí óðñãàëóóä íü äàðààõ
áàéäàëòàé áàéíà.
0 1 2 3 4 5
-2901 -2238 -3185 -3760 -3900

25. III àëõàì: Õóâèëáàð òóñ á¿ðèéí ãàðàõ ìºíãºí
ã¿éëãýýí¿¿äèéí ºíººãèéí ¿íý öýíèéã òîîöíî.
Æèë PVIF
Ò¿ðýýñëýõ Õóäàëäàí àâàõ
Òàòâàðûí
äàðààõ
ìºíãºí
ã¿éëãýý
Ãàðàõ
ìºíãºí
ã¿éëãýýíèé
ª¯Ö
Òàòâàðûí
äàðààõ
ìºíãºí
ã¿éëãýý
Ãàðàõ
ìºíãºí
ã¿éëãýýíèé
ª¯Ö
1 0.909 2400 2182 2901 2637
2 0.826 2400 1983 2238 1850
3 0.751 2400 1803 3185 2393
4 0.683 2400 1639 3760 2568
5 0.621 5100 3167 3900 2422
Íèéò ª¯Ö 10774 Íèéò ª¯Ö 11870

26. IV àëõàì: (Õóâèëáàðóóäààñ ñîíãîõ)
Ò¿ðýýñëýõ õóâèëáàðûí ìºíãºí çàðëàãóóäûí
ºíººãèéí ¿íý öýíý íü õóäàëäàí àâàõ
õóâèëáàðûí ìºíãºí çàðëàãóóäûí ºíººãèéí
¿íý öýíýýñ áàãà áàéãàà óчðààñ õºðºíãèéã
ò¿ðýýñýýð àâч àøèãëàõ íü àøèãòàé.