1. Kolegji Universitarë
Pjeter Budi
Drejtimi Sigurime

2. Studentët :
Bekim Bajrami
Saranda Qallaku
Muhamet Hoti

3. PREZENTOJNË

4. Punimin Seminarik

5. Nga lenda Ekonomia

6. Mentori :

7. Profesor Baki Koleci

8. Tema

9. KRIZA EKONOMIKE DHE EFEKTET E
SAJ NË EKONOMITË
VENDORE,RAJONALE DHE GLOBALE

10. Ju mund të mos keni studiuar ekonomi
kurrë me parë,mirëpo kur hapni
gazetën çfarë lexoni?-një raport nga
“korespodenti për ekonomi”.Ju shikoni
lajmet ne television dhe çfarë shihni?-
një rubrikë rreth gjendjes ekonomike ne
vend dhe në botë.Kur bisedoni me
shokët,në shumë raste tema e bisedës
lidhet rreth çmimit të këtij apo atij
produkti,ose nëse keni pasur para të
mjaftueshme për të kryer këtë apo atë
aktivitet.
Në fakt,ekonomia ndikon në jetën tuaj
të perditshme.Vazhdimisht na bëjnë me
dije lidhur me problemet ekonomike
lokale dhe ndërkombëtare,dhe
vazhdimisht ballafaqohemi me
problemet ekonomike dhe vendimet të
cilat i marrim vet.

11. Edhe ekonomia si cdo shkencë tjetër është më së e
nevojshme për tu studiuar për arsye dhe shkaqe të
shumta. Arsyeja e parë konsiston në kalimin e sistemit
ekonomik nga ai centralist në atë kapitalist (ekonomia e
tregut) dhe individi është I detyruar të paiset me njohuri
thelbësore rreth funksionimit të tregut të lirë. Kjo
mbështetët në 2 fakte:
•Fakti I parë bazohet në atë se të gjitha resurset (burimet)
natyrore janë të limituara dhe secili individ mundohet që vetës të
ja sigurojë një standard më të mirë jetësorë.
•Për shkak se resurset janë të limituara, njeriu që të ja sigurojë
vetës standardin e dëshiruar e arrinë atë vetëm dukë dëmtuar
individin tjetër. Kuptohet që cdo individ është I interesuar të
pajiset me njohuri se si t’i shfrytëzojë votat monetare që i ka në
dispozicion nga paga ose trashëgimia.

12. Ja disa aryse pse duhet të studiohet ekonomia:
•Varfëria, zhvillimi dhe mirëqenia
•Motivet Personale
•Ekonomia dhe dilemat politike
•Ekonomia dhe Interesi Nacional
•Rëndësia e ekonomisë për udhëheqësit
politik

13. Problemet dhe sfidat bashkëkohore të
ekonomisë
• Nëse resurset janë të rralla si do të caktohet vlera e
tyre?
• Si do ta bëjmë shpërndarjen e të mirave dhe
shërbimeve të limituara?
• Kusha ka të drejtë në shfrytëzimin e tyre dhe pse?
• Cili është roli I shtetit?
• Si të sigurojmë hargjimin efikas të të mirave dhe
shërbimeve të rralla për dallim nga keqpërdorimi I
tyre I mundshëm
• Dhe tani se fundmi : Kriza Globale

14. Kreditimi dhe kapitalet tregtare janë rritur shumë shpejt,
me shumë pak transparencë dhe llogari.Përgatituni për një
shpërthim që do të shkundë themelet e sistemit financiar
perëndimor”
Kriza e fundit ekonomike që po përballin vendet më të
fuqishme të botës na tregon në mënyrë të përsëritur për
fatkeqësinë që sistemi financiar egzistues përfaqëson për
njerëzimin.
Pangopshmëria e bankiereve për të fituar sa më shumë
për përiudha kohe sa më të shkurtra tregon se edhe ato e
kanë kuptuar se sistemi që ndërtuan nuk do të mund të
qëndrojë në këmbë edhe për shumë kohë.
Kriza ekonomike që bota përballet sot

15. Efektet shkatërrimtare në alokimin e burimeve
• Kreditë në sistemin e sotëm bankar janë kryesisht në favor të atyre
që me pasurinë që kanë mund të ofrojnë garanci të kënaqshme
për përmbushjen e detyrimeve që rrjedhin prej tyre
• “Kreditë tentojnë të shkojnë drejt atyre që në fakt janë me “fat”, në
vend të atyre që janë të zgjuar dhe të meritueshëm.
• Sistemi bankar si rrjedhim tenton të forcojë shpërndarjen e
pabarabartë të kapitalit.Edhe Morgan Guarantee Trust Company ,
banka e gjashtë më e madhe në SHBA ka pranuar se sistemi
bankar ka dështuar në finacimin e kompanive të vogla në forcim e
sipër, si dhe të sipërmarrjeve kapitaliste, megjithëse sistemi
pluskon në fonde.
• Sistemi bankar është i shkurajuar në lidhje me financimin
konkurues dhe e ka përqëndruar këtë financim tek kompanitë më
të pasura kryesisht në kesh.Si rrjedhim ndërkohë që depozitat
vijnë nga shtresat e gjëra të popullsisë përfitimet e tyre i shkojnë
kryesisht të pasurve.

16. Efektet shkatërrimtare në prodhim
• Përderisa në një sistem me bazë interesin, fondet sigurohen
kundrejt garancive të forta dhe qëllimi i përdorimit të tyre nuk
përbën kriterin bazë për akordimin e financimit, njerëzit
inkurajohen të jetojnë përtej nevojave të tyre.
• Të pasurit nuk huazojnë vetëm për projekte prodhimi ,por edhe për
të kënaqur tekat e tyre.
• Po ashtu edhe qeveritë nuk huazojnë vetëm për programe
transparente zhvillimi, por edhe për harxhime luksi dhe projekte të
motivuara nga ambicjet politike në vend të projekteve të bazuara
në vlersime ekonomike të shëndetshme dhe reale.
• Huatë e pabazuara në projekte kanë ndihmuar vetëm në rritjen e
borxheve shtetërore në masë të paimagjinueshme.
• Në kohët e sotme një zë gjithmonë e më të madh në buxhetet e
shteteve përbën edhe borxhi shtetëror qoftë ky i jashtëm apo i
brendshëm.
• Ky paradoks është aq i madh sa në disa shtete të varfra apo të
ashtuquajtura në zhvillim borxhet ja kalojnë edhe shumave të
parashikuara për investime në fusha imediate dhe jetike si në
shëndetësi ,arsim, apo edhe infrastrukturë.

17. Efektet shkatërrimtare në ndarjen e pasurisë
• Aty ku biznesi financohet në bazë të interesit
egziston një rrezik për padrejtësi si për huamarrësin,
në rastet kur ky pëson humbje, ashtu edhe për
financuesin, nëse huamarrësi përfiton shuma të cilat
më pas nuk mundet ti shlyejë.
• Edhe pse të dy rastet e humbjeve kanë probabilitet të
njëjtë në një sistem me bazë interesin dhe ka shumë
raste kur pagimi i interesave ka sjellë shkatërrim
total për tregtarë të vegjël, akoma në sistemin bankar
egzistues padrejtësitë që i vijnë financuesve janë
shumë më tepër të artikuluara dhe shqetësuese për
shpërndarjen e drejtë të pasurisë.

18. Derisa kreditë nuk kanë lidhje specifike me prodhimin
aktual, financuesi pasi ka siguruar një garanci të
qëndrueshme, normalisht nuk është i shqetësuar për
mënyrën sesi fondet përdoren nga huamarrësi.Paratë
e marra nga bankat dhe institucionet financiare nuk
kanë lidhje me të mirat dhe shërbimet e prodhuara.Kjo
krijon një çkoordinim serioz mes rezervave në para
dhe prodhimit të të mirave dhe shërbimeve.Ky është
padyshim një nga faktorët themelorë që shkakton ose
nxit inflacionin.
Ky fenomen është rënduar deri në një shtrirje të
frikshme si pasojë e karakteristikës së mirënjohur të
bankave moderne zakonisht të emërtuar si “krijimi i
parave”.Edhe librat elementarë të ekonomiksit shpesh
me vetëkënaqësi shpjegojnë sesi bankat krijojnë
para.Ky funksion magjik në dukje i bankave
shpeshherë trajtohet si një nga faktorët që përkrah
prodhimin dhe sjell prosperitet.Por iluzioni që fshihet
pas këtij koncepti rrallë është zbuluar nga kampionët e
sistemit modern bankar.
Bankat moderne janë duke krijuar para nga
asgjëja.Ato lejohen të japin kredi në shuma dhjetë
herë më të mëdha sesa depozitat që ato kanë.
Ekspancioni I parave artificiale dhe
inflacionit

19. Monedhat dhe kartmonedhat e emetuara nga qeveritë
si para të vërteta dhe të pangarkuara me interesa
zënë sot një pjesë të parëndësishme në shumën
totale të parave në qarkullim, pjesa më e madhe e të
cilave janë para artificiale të krijuara nga huatë e
lëshuara nga bankat.Sasia e parave të vërteta të
emetuara nga qeveritë është zvogluar në mënyrë
konstante ndërkohë që sasia e parave artificiale të
krijuara nga bankat prej asgjësë ka ardhur në rritje të
vazhdueshme.Spiralja e huave e ndërtuar mbi
huatë, përbën tani pjesën më të madhe të rezervave
në para.
Kështu që edhe pse bankat nuk krijojnë para, ato
krijojnë blloqe ceqesh të barazflefshëm me paratë
dhe depozita duke formuar huadhënie.Ato për më
tepër i investojnë një pjesë të këtyre parave të
krijuara.Në fakt mbi një trilion dollarë prej këtyre
parave të krijuara në mënyrë private janë përdorur për
të blerë obligacione në treg të hapur, cka i siguron
bankave afërsisht 50 bilion dollarë në interesa pa
llogaritur interesat që ato i paguajnë disa
depozituesve.Në këtë mënyrë bankat krijojnë rreth
90% të parave duke shkaktuar po ashtu rreth 90% të
inflacionit.

20. Ndikimi i krizës globale dhe borgjet në Eurozonë
• Kriza më imediate e BE-së sigurisht se nuk është
vetë BE-ja por Eurozona, sado që çdo çarje brenda
Eurozonës lëkund shtyllën themelore të unitetit
evropian. Ky problem po ndjek si një hije e zezë
politikën dhe ekonominë evropiane dhe rreziku nga
orteku i kolapseve financiare anëmbanë Evropës dhe
globit, dukej se mund të shtyhej muaj pas muaji, por,
kohëve të fundit gjithnjë e më shumë dukej buzë
shpërthimit nga java në javë dhe dita në ditë, aq më
tepër kur zjarri që po digjte Greqinë kaloi ne Itali.
Presioni për të vepruar ka qenë i jashtëzakonshëm,
që disa kritikë po e quajnë të paplotë – për t’u
ballafaquar me problemin e krizës greke dhe
mundësisë së përshkallëzimit të saj.

21. • Se kriza e eurozonës filloi të merret seriozisht në Ballkan vlen
gjithkund përveç në Prishtinë, natyrisht. Ndoshta kam përshtypje të
gabuar për virtytet e liderëve politikë në Prishtinë, por nuk e di pse
më krijohet bindja se në rast të një rreziku imanent të zhdukjes së
euros, veprimi i tyre i parë do të jetë jo që të marrin masa për
mbrojtjen e ekonomisë së vendit, por që të fillojnë fill që t’i kthejnë
paratë në kontot e tyre personale në dollarë dhe franga zvicëranë.
Ndoshta disa sosh tashmë edhe kanë filluar ta bëjnë një gjë të tillë.
• Megjithatë, t’i kthehemi çështjes më serioze. Ballkani u zgjua nga
gjumi sepse dolën një sërë raportesh dhe deklaratash, përfshirë
nga Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN), Banka Botërore dhe
Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), të cilët
paralajmëruan rreziqe për ekonomitë e vendeve ballkanike si
pasojë e krizës së eurozonës, e cila tashmë kaploi edhe Italinë
FMN dhe Banka Botërore gjithashtu reviduan parashikimet për
rritje ekonomike në Ballkan gjatë vitit që vjen, duke zbritur
parashikimet në 2,5 për qind dhe 2,1 për qind për rajonin.

22. Shqiperia dhe Kriza
Lidhjet ekonomike midis Shqipërisë dhe Italisë
ekzistojnë në disa nivele.
• Së pari, një shtim i papunësisë në Itali mund të
ndikojë negativisht në nivelin e remitancave në
Shqipëri, duke marrë parasysh se Italia është burimi
kryesor i Shqipërisë i të ardhurave të këtij lloji.
• Tkurrja ekonomike në Greqi dëmton në mënyrë të
ngjashme ekonominë e Shqipërisë, pasi që Greqia
përbën burimin e dytë më të madh të investimeve
dhe remitancave në Shqipëri, si dhe partnerin e dytë
tregtar të Shqipërisë pas Italisë.

23. Ndikimi i krizës globale në Kosovë
• Një nga raportet më pak të popullarizuara në mediat
kosovare është ai i lëshuar çdo tre muaj nga Enti i
Statistikës së Kosovës për çmimet e importeve. Një e
dhënë që mund të duket paksa ekzotike për një
qytetar mesatar, por për një ekonomi si ajo e
Kosovës, e varur gati tërësisht nga importet, ky
indikator përbën një nga pasqyrat më të mira për
matjen e standardit të jetesës në Kosovë, duke
reflektuar gjithashtu efektin e trendeve në ekonomitë
regjionale si dhe asaj globale në vend.

24. • ESK-ja publikoi raportin e çmimeve të importeve për
tremujorin e dytë të vitit 2011, i cili vërteton trendin e
vazhdueshëm të ngritjes së çmimeve të importeve,
me efekt të drejtpërdrejtë në inflacionin në Kosovë
dhe rrjedhimisht, në shtrejtimin e jetës dhe në aftësitë
blerëse të familjeve kosovare.
• Por, në fakt, kriza ekonomike botërore vazhdon, dhe
kjo reflekton drejtpërdrejtë në çmimet që kosovarët
paguajnë për të importuar që nga frigoriferët dhe
televizorët deri te mishi dhe grurin që e konsumojmë
përditë. Që nga viti 2006, çmimet e importeve janë
ngritur në masën mbi 15%. Kjo domethënë se
mesatarisht 15% më shumë paguajnë importuesit
kosovarë për gjërat që blejnë – përfshirë edhe
prodhuesit që importojnë lëndë të para.

25. KONKLUZIONI
Ne kemi arritur në perfundim se e gjithë kjo krize është
për shkak të dhënieve të kredive me norma të larta të
interesit , sespe individet , kompanit dhe shtetet e
ndryshme nuk kan mundesi të bërballimit të normave
kaq te larta.
Ndersa zgjidhja më e mire do të ishte, sikurse të
dëgjonim ekonomistët Islamik , aty ku paraja nuk jipet
me normë të interesit por pa norma të interesit dhe
pa kamata të ndryshme sepse tek besimi Islam kjo
është e jashtë ligjshme, dhe se, padyshim që të gjithe
do ishin ndarë të kënaqur edhe financuesi edhe
huamarresi.

26. Krizat financiare jane si femrat e bukura
ӑshte veshtire ti pershkruash por secili i
vëren ato menjëhere ”