LGBTIQA များ၏ အခွင့်အရေးများ
- 1. GENDER & SOGIESC
,0BSTACLES & DISCRIMINATIONS
of LGBTI COMMUNITY IN MYANMAR
“မြန်ြာနှိိုင်ငံရှိ လှိင်စှိတ်၀ှိသေေလက္ခဏာက္ွဲမ ာြားေူြ ာြား အသ ေါ် ေက္်သ ာက္်
သနေည် အတာြားအဆြားြ ာြား၊ ခွဲမခာြားဆက္်ဆံ၊ ဖယ်ကက္ဥ်ခံ ြှုြ ာြားနင်
ဂ န်ဒါ၊ လှိင်စှိတ်တှိြ်ြားညွှတ်ြှု၊ လှိင်ဝှိသေေလက္ခဏာြ ာြား”
Saw Zin Maung Soe, Founder/ Chairperson of Board
of Consultants of CAN-MYANMAR
- 3. သဆြားသနြား ွဲအစအစဥ်ြ ာြား
အဓှိက္ (၃) ှိိုင်ြား သဆြားသနြားောြားြည်။
၁။ LGBTI ဆှိိုေည်ြာအဘယ်နည်ြားနင် လှိင်စှိတ်တှိြ်ြားညွှတ်ြှု၊
လှိင်ဝှိသေေခံယူသဖာ်မ ြှုက္ွဲမ ာြားမခင်ြား (SOGIESC) အ
သကက္ာင်ြား
၂။ LGBTI ြ ာြားအာြား ခခှိြ်ြားသမခာက္်ြှုနင် ခွဲမခာြားဆက္်ဆံြှု အရှိ
ဆံိုြား မြန်ြာမ ည်တင်ြား တည်ဆွဲဥ သဒြ ာြား
၃။ LGBTI ြ ာြား က္ဏ္ဍအေြားေြားတင် ခွဲမခာြားဆက္်ဆံ၊ဖယ်ကက္ဥ်
ခံ ြှုြ ာြား
- 5. လှိင် (Sex)
က္ ာြား/ြ/အမခာြား ေတ်ြတ်ခ က္်
(Gender - ဂ ွဲန်ဒါ)
ခနဓာက္ှိိုယ်သ ေါ်ြူတည် လူြ ာြား၏ ေတ်ြတ်ခ က္်အသ ေါ်ြူတည်
သြြားက္တည်ြားက္ လှိင်ေတ်ြတ်ခ က္် က္ ာြား/ြ
ဆှိိုသော လှိင်မဖစ်တည်ခ ြားောြားမဖစ်
သြြားခ ြားြ လူြှု တ်ဝန်ြားက္ င်အေှိိုင်ြားအဝှိိုင်ြားက္
ေတ်ြတ်သ ြား
အခ ှိန်သန ာြသ ြား က္ ာြားြဆှိိုသောသြြား ာ ါ
လှိင်ေတ်ြတ်ခ က္်အတူတူမဖစ်။
(Intersex ြအ ) ေဘာဝအသလ ာက္်
သမ ာင်ြားလွဲောြားနှိိုင်မခင်ြားြရှိ။
အခ ှိန်၊ သန ာ၊ ယဥ်သက္ ြားြှုဓသလထုံိုြားတြ်ြား
အ က္ ာြား/ြဆှိိုသော ေတ်ြတ်ခ က္်ြ ာြား
သမ ာင်ြားလွဲ လှိို ေည်၊
သမ ာင်ြားလွဲနှိိုင်စြ်ြားရှိေည်၊
သမ ာင်ြားလွဲ သမ ာင်ြားလွဲသနေည်။
- 8. ဂ ွဲန်ဒါ ဂ ွဲန်ဒါ ဘယ်ဂ ွဲန်ဒါ?
ဂ ျဲန်ဒါ ဂ ျဲန်ဒါ ဘယ်ဂ ျဲန်ဒါ၊
ခံယူမှုဟာ ခခါင််းကလာ၊
တိမ််းညွှတ်မှုဟာ နှလံ်းသာ်းမှာ၊
ခမ်းရာပါလိင် သံ်းမ ိ ်းကျဲ၊
ခ ာ်ပပမှုဟာ အပပင်ပန််းပျဲ !
လှိင်စှိတ်တှိြ်ြားညတ်ြှု
လှိင်ဝှိသေေခံယူြှု
လှိင်ဝှိသေေသဖာ်မ ြှု
- 9. လှိင်စှိတ်တှိြ်ြားညတ်ြှု/ခံယူြှု
(Sexual Orientation)
လှိင်စှိတ်တှိြ်ြားညတ်ြှု/ခံယူြှုဆှိိုတာ ြှိြှိ ွဲစှိတ်ထုွဲက္သနခ ြား ဘယ်ေူ
(က္ ာြားမဖစ်သစ၊ြမဖစ်သစ၊အမခာြားမဖစ်သစ) က္ှိိုမြတ်နှိိုြား င်ခိုန်တယ်၊ ခ စ်
မခင်ြားသြတတ ာအ တှိြ်ြားညတ်စှိတ်ရှိတယ်ဆှိိုတွဲ စှိတ်က္ှိိုဆှိိုလှိိုတာ ါ။
ဒါသကက္ာင် လှိင်စှိတ်တှိြ်ြားညတ်ြှုဆှိိုတာ လူတစ်သယာက္် ွဲ “နလံိုြားောြား”
က္သနလာတွဲအ ာမဖစ် ါတယ်။
ဥ ြာ -
Asexual - လှိင်စှိတ်တှိြ်ြားညတ်ြှုက္င်ြားြွဲေူ (ေှိို) နည်ြား ါြားမခင်ြား။
Homosexual/Gay- လှိင်တူခ စ်ခင်နစ်ေက္်မခင်ြား။
Heterosexual/Straight - လှိင်က္ွဲခ စ်ခင်နစ်ေက္်မခင်ြား။
Bisexual - လှိင်တူ/လှိင်က္ွဲ ခ စ်ခင်နစ်ေက္်မခင်ြား။
- 10. အြ ှိ ြားအစာြားသ ါင်ြားြ ာြားမ ာြားက္ွဲလန်ြားလ လှိင်စှိတ်တှိြ်ြားညတ်ြှုက္
Asexual - အမခာြားေူအသ ေါ် လှိင်စှိတ် ှိိုင်ြားခ စ်မခင်ြားတှိြ်ြားညတ်ြှုလံိုြားဝြရှိမခင်ြား/နည်ြား ါြားမခင်ြား။
Graysexual - အမခာြားေူအသ ေါ် စှိတ်မဖင်ခ စ်သော်လည်ြား ခနဓာက္ှိိုယ်မဖင်လှိင်စှိတ်ြရှိမခင်ြား။
Demisexual - ေံသယာဇဥ်တစ်ခိုတည်သဆာက္်ခ ြားြ လှိင် ှိိုင်ြားတှိြ်ြားညွှတ်သလရှိမခင်ြား။
Heterosexual- လှိင်က္ွဲက္ှိိုောလှိင်စှိတ်တှိြ်ြားညွှတ်မခင်ြား။ (ဥ ြာ - သယာက္ ်််ာ်ြားဟိုခံယူထုာြားေူက္
ြှိန်ြားြဟိုခံယူထုာြားေူနင် ခ စ်ကက္ှိ က္်မခင်ြား)
Homosexual – လှိင်တူက္ှိိုော လှိင်စှိတ်တှိြ်ြားညတ်မခင်ြား။ (ဥ ြာ - သယာက္် ာြားဟိုခံယူထုာြားေူက္
အမခာြားသယာက္ ်််ာ်ြားဟိုခံယူထုာြားေူတစ်ဥြားက္ှိို ခ စ်ကက္ှိ က္်မခင်ြား)
Bisexual - လှိင်တူ/လှိင်က္ွဲနစ်ြ ှိ ြားလံိုြားက္ှိို လှိင်စှိတ်တှိြ်ြားညတ်မခင်ြား။
Pansexual - လူတစ်ဥြား၏ သယာက္် ာြားမဖစ်မခင်ြား၊ ြှိန်ြားြမဖစ်မခင်ြား၊ အမခာြားမဖစ်မခင်ြားစေည် ြူလလှိင်
ေှိိုြဟိုတ် ခံယူလှိင် အသ ေါ်ြြူတည်ဘွဲ ထုှိိုလူေည်ြှိြှိခ စ်ခင်လှိိုေည်ေူမဖစ်ေမဖင် ခ စ်ေည်စှိတ်။
Polysexual - ြှိြှိတင် အထုက္် ါလှိင်စှိတ်တှိြ်ြားညတ်ြှုြ ာြားအနက္်တစ်ခိုထုက္် ှိိုခ ြား အြ ှိ ြားြ ှိ ြားရှိမခင်ြား။
- 11. လှိင်ဝှိသေေခံယူြှုနင် သဖာ်မ ြှု
(Gender Identity and Expressions)
လူတစ်သယာက္်ခ င်ြားစ၏ အတင်ြားစှိတ်က္ ြှိြှိက္ှိိုယ်က္ှိို ြှိြှိ ြည်ေည်လှိင်ရှိေည်လူြ ှိ ြား
မဖစ်ေည်က္ှိို နစ်နစ်ခခှိ က္်ခခှိ က္်ခံစာြားေတ်ြတ်ထုာြားခ က္်က္ှိို လှိင်ဝှိသေေခံယူြှု
(Gender Identity) ဟို သခေါ်ေည်။
လူတစ်ဥြား၏ လှိင်ဝှိသေေြာ က္ ာြား/ြ အမ င် အမခာြား က္ ာြားလည်ြားြဟိုတ်၊ ြလည်ြား ြ
ဟိုတ်သော လှိင်ဝှိသေေခံယူြှုအြ ှိ ြားြ ှိ ြားရှိနှိိုင်ေည်။ (Male, Female, Others)
ယင်ြားေှိို ြှိြှိြာြည်ေည်လှိင်မဖစ်သကက္ာင်ြားခံယူြှုေည် လူတစ်ဥြား၏ ဥြားသနာက္်ြ ဆင်ြား
ေက္်လာမခင်ြားမဖစ်ေည်။
ယင်ြားေှိို ခံယူလှိိုက္်ခ ဆှိိုလျှင် ြှိြှိခံယူလှိိုက္်ေည် လှိင်အသ ေါ်ြူတည်၍ အဝတ်အစာြား၊
အသမ ာအဆှိို၊ အြူအ ာ စေည်တှိိုမဖင်သဖာ်မ မခင်ြားက္ှိို လှိင်ဝှိသေေသဖာ်မ ြှု (Gender
Expression) ဟိုသခေါ်ေည်။ Gender Expression က္ှိို သယာက္ ်််ာ်ြားဆန်မခင်ြား၊
ြှိန်ြားြ ဆန်မခင်ြား၊ သယာက္ ်််ာ်ြားြဆန်ြှိန်ြားြြဆန်မခင်ြား၊
သယာက္် ာြားသ ာြှိန်ြားြသ ာဆန်မခင်ြား စေ မဖင် ညွှန်ြားဆှိိုနှိိုင်ေည်။ (Feminine,
Masculine, Non-binary)
- 12. Gender Identity and
Gender Role
Cisgender Transgender
ခမ်းရာပါသတ်မှတ်ထာ်းခသာ လိင်နှင်
လူမှုအသိင််းအဝိင််း၏ Gender
သတ်မှတ်ခ က်စံမ ာ်း တစ်ထပ်တည််းက သူ
ခမ်းရာပါသတ်မှတ်ထာ်းခသာ လိင်နှင်
လူမှုအသိင််းအဝိင််း၏ Gender
သတ်မှတ်ခ က်စံမ ာ်း တစ်တပ်တည််းမက သူ
(စံလျဲပခင််းမဟတ်)
ခမ်းရာပါသတ်မှတ်ထာ်းခသာ လိင်နှင်
၎င််း၏ Gender ခ ာ်ပပခ က်
တစ်ထပ်တည််းက သူ
ခမ်းရာပါသတ်မှတ်ထာ်းခသာ လိင်နှင် ၎င််း၏
Gender ခ ာ်ပပခ က် တစ်ထပ်တည််းမက သူ
(လျဲမှာ်းပခင််းမဟတ်)
- 25. QUEER & QUESTIONING
“Q” ဆှိိုေည်ြာ -
QUEER = ြှိြှိက္ှိိုယ်က္ှိို သယာက္် ာြားဟူ ၍လည်ြား
ြခံယူ၊ ြှိန်ြားြဟူ၍လည်ြားြခံယူ ေူ (လူဆှိိုေည်
ြာ က္ ာြား/ြ လှိင်နစ်ြ ှိ ြား တည်ြားရှိေည်ဟူသော
လူြှုအေှိိုင်ြားအဝှိိုင်ြားြေတ်ြတ်ေည် သဘာင်က္ှိို
လက္်ြခံဘွဲ ယင်ြားသဘာင်မ င် တင်သနထုှိိုင်ေူ)
QUESTIONING = ြှိြှိေည်
သယာက္ ်််ာ်ြားတစ် ဥြားေှိိုြဟိုတ် ြှိန်ြားြ
တစ်ဥြားေှိိုြဟိုတ် အမခာြား
ြည်ေည်က္ွဲမ ာြားသောလှိင်အမဖစ် ခံယူလှိိုေည်
က္ှိို ြှိြှိက္ှိိုယ်က္ှိိုစူြားစြ်ြားရာသဖ အသမဖထုိုတ်သနဆွဲ
- 30. (၁) ၂၀၀၈ ဖွဲွဲ့စည်ြား ံိုအသမခခံဥ သဒ
ပဒ်မ ၃၄၈ - နိင်ငံခတာ်သည် ပပည်ခထာင်စသမမတပမန်မာနိင်ငံ
ခတာ်၏ မည်သည်နိင်ငံသာ်းကိမျှ လူမ ိ ်း၊ ဇာတိ၊ ကိ်းကယ်ရာဘာ
သာ၊ ရာထူ်းဌာနတရ၊ အဆင်အတန််း၊ ယဥ်ခက ်းမှု၊ အမ ိ ်းသာ်း၊
အမ ိ ်းသမ်း၊ ဆင််းရျဲခ မ််းသာတိကိ အခကကာင််းပပ ၍ ချဲပခာ်းမှုမရှိ
ခစရ။
နိင်ငံ၏ အပမင်ဆံ်းဥပခဒပ စ်သည် ျဲွဲ့စည််းပံ၌ပင် “လိင်စိတ်တိမ််း
ညတ်မှုနှင် လိင်ဝိခသသခံယူခ ာ်ပပမှု ကျဲပပာ်းမှု” တိ ကိ အခကကာင််း
ပပ ၍ဟ မပါရှိသပ င် LGBTIQA မ ာ်းအာ်း အပခာ်းနိင်ငံသာ်းမ ာ်း
နည််းတူ အခင်အခရ်းမခပ်း (သိမဟတ်) ချဲပခာ်းဆက်ဆံနိင်သည်ဟူ
သည် အဓိပပာယ်သက်ခရာက်ခန။
- 33. “က္ျွန်ြနွဲက္ျွန်ြေူငယ်ခ င်ြား ခြှိ ွဲ့သတာ်ဥယ ာဥ်နာြားြာ ောြားလည်တာက္ှိို
ဖြ်ြားခ ်ခ ြားသတာ ါလာတွဲ စစည်ြားသတက္ှိိုစစ်တယ်... ြင်ြားတှိိုအသမခာက္်
သတဒြာဘာလာလို ်တာလွဲ ၃၇၇ နွဲ ဆွဲစှိ လှိိုက္် ြလာြား ဆှိိုခ ြား ခခှိြ်ြား
သမခာက္်တယ်... ခ ြားသတာ ါလာတွဲ စစည်ြားအခ ှိ ွဲ့ နွဲ သငငါြားသောင်ြားက္ှိို
ေှိြ်ြားောြားတယ်... က္ှိိုယ်က္ှိိုလွဲ ြေက္ကာဘူြားဆှိိုခ ြား စခန်ြားြတ်တြ်ြားအတက္်
ဆှိိုခ ြား ဓါတ် ံိုြတ် တြ်ြားယူောြားတယ်...”
(သမဖဆှိိုေူအြတ် MDY2002၊ ြနတသလြား)
- 34. “က္ျွန်ြအမဖစ်က္ ၂၀၁၇ ခိုနစ်တိုန်ြားက္ ါ... ြှိန်ြားြ ံိုဝတ်ခ ြား က္ျွန်ြ
လာြားရှိ ြားခြှိ ွဲ့ ြာ ေူငယ်ခ င်ြား သယာက္ ်််ာ်ြားလ ာ တစ်သယာက္်နွဲ
အတူညဖက္်ထုက္်လည်တာ လြ်ြားတစ်ခို သ ာက္်သတာ အ က္်ြူြားသန တွဲ
ွဲောြားက္ က္ျွန်ြတှိိုနွဲတှိိုြားသတာ က္ျွန်ြက္ှိို ၃၇၇ နွဲဖြ်ြားြယ်ဆှိိုခ ြား
ခခှိြ်ြားသမခာက္်တယ်... က္ျွန်ြက္ှိို ထုှိိုြားကက္ှိ ်ခ ြား အသ ြားယူြယ်သ ါ
အသ ြားယူြခံခ င် င် လှိင်ဆက္်ဆံသ ြား ြယ်ဆှိို ခ ြားသမ ာသတာ က္ျွန်ြလွဲ
သထုာင်ြက္ ခ င်တာနွဲ လှိိုက္်သလ ာခွဲ တယ်”
(သမဖဆှိိုေူအြတ် LSH1002၊ လာြားရှိ ြား)
- 36. “ည ၁၁ နာ သလာက္် က္ျွန်ြက္ က္ျွန်ြေူငယ်ခ င်ြား
သတနွဲအတူ တံတာြားထုှိ ်ြာထုှိိုင်သနတာက္ှိို အ ် ဝတ်နွဲ
ွဲနစ်သယာက္်သ ာက္်လာခ ြား မ မ င်သမ ာင်ြား လွဲောြားသအာင်
ညာသ ြား ြယ်ဆှိိုခ ြား က္ျွန်ြက္ှိို သ ာ ါလာ တွဲ
က္ျွန်ြေူငယ်ခ င်ြားသယာက္ ်််ာ်ြားသလြားက္ှိို ါ ါြားရှိိုက္်
တာခံခွဲ တယ်”
(သမဖဆှိိုေူအြတ် PKU2002၊ ခိုက္က )
- 37. “သြာင် ှိ ်ခှိိုြှုနွဲ ဖြ်ြားြယ်ဆှိိုခ ြား ခခှိြ်ြား သမခာက္်တယ်...
သငသ ြားခှိိုင်ြားတယ်.. ခ ြား သတာ က္ျွန်ြ င်ောြားက္ှိို ညှစ် ကက္ည်တယ်
သနာက္်သနာင်အခိုလှိိုသန င် ိုဒ်ြ ၃၇၇ နွဲ ါစွဲခံ ြယ်
ခိုသတာဒသလာက္် ွဲဆှိိုခ ြား ှိိုက္်ဆံသတာင်ြားခ ြား က္ျွန်ြက္ှိိုမ န်လွှတ်
လှိိုက္်တာ”
(သမဖဆှိိုေူအြတ် MG2002၊ ြှိိုြားသက္ာင်ြား)
- 42. ၃။ LGBTI မ ာ်းအခပေါ်
ကဏ္ဍအသ်းသ်းတင်ချဲပခာ်းဆက်ဆံ/ ယ်ကကဥ်မှုမ ာ်း
(၁) ြှိောြားစိုနင် အှိြ်တင်ြား (အကက္ြ်ြားဖက္်ြှုြ ာြား)
(၂) ညာသ ြား
(၃) က္ န်ြားြာသ ြား
(၄) ဘာောသ ြားနင် ေက္်ဝင်ယံိုကက္ည်ြှု
(၅) နှိိုင်ငံသ ြား
(၆) လူြှုသ ြား
(၇) လို ်ငန်ြားခင်
(၈) အြ ာြားမ ည်ေူ၊ ိုဂဂလှိက္နင် အစှိိုြား ဝန်သဆာင်ြှု သ ြားေည်
သန ာြ ာြား၊ အြ ာြားမ ည်ေူ သန ာြ ာြား၊ အသဆာက္်အဥြ ာြား
- 43. (၁) မိသာ်းစနှင် အိမ်တင််းအကကမ််း က်မှု
မြန်ြာနှိိုင်ငံရှိ LGBTI အ
သယာက္် ၁၀၀ တင် ၇၃
သယာက္်တှိိုေည် သနစဥ် အှိြ်
တင်ြား နင် ြှိောြားစိုအကက္ြ်ြား
ဖက္်ြှုခံစာြားသန ေည်။
- 45. (၃) က န််းမာခရ်း ကဏ္ဍ
မြန်ြာနှိိုင်ငံရှိ LGBTI အ
သယာက္် ၁၀၀ တင် ၄၈
သယာက္်တှိိုေည် ဘာောသ ြား
သခါင်ြားသဆာင်ြ ာြား၊ ောေနာ
ဝင် ိုဂဂှိ လ်ြ ာြား၊ အဖွဲွဲ့အစည်ြား
ြ ာြား၏ ခွဲမခာြားဆက္်ဆံြှုက္ှိို ခံ
သနကက္ ေည်။
- 46. (၄) ဘာသာခရ်းနှင် သက်ဝင်ယံကကည်မှု ကဏ္ဍ
မြန်ြာနှိိုင်ငံရှိ LGBTI အ
သယာက္် ၁၀၀ တင် ၅၅
သယာက္်တှိိုေည် က္ န်ြားြာ
သ ြားသစာင်သရာက္်ြှု ယူေည်
သဆြားရံိုသဆြားခန်ြား၊ သဆြားသ ြား
ခန်ြားြ ာြားတင် ခွဲမခာြားဆက္်ဆံခံ
သန ေည်။
- 50. (၈) အမ ာ်းပပည်သူ၊ ပဂဂလိကနှင် အစိ်းရဝန်ခဆာင်မှုခပ်း
သည် ခနရာမ ာ်း၊ အခဆာက်အဥမ ာ်း
မြန်ြာနှိိုင်ငံရှိ LGBTI အ
သယာက္် ၁၀၀ တင် ၆၉
သယာက္်တှိိုေည် အြ ာြားမ ည်
ေူ၊ ိုဂဂလှိက္နင် အစှိိုြား ဝန်
သဆာင်ြှုသ ြားေည် သန ာ
ြ ာြား၊ အသဆာက္်အဥြ ာြား
တင်ခွဲမခာြားဆက္်ဆံခံ ေည်။
- 51. ဒါဆှိို LGBTI သတအတက္် ဘာလှိိုအ ်လွဲ?
၁
• ခွဲမခာြားဆက္်ဆံသနသော ဥ သဒြ ာြား၊ ြူဝါဒြ ာြားက္ှိို
နှိိုင်ငံတက္ာ လူအခင်အသ ြား စံခ ှိန်စံနှုန်ြားြ ာြားနင်အည
မဖည်စက္်မ င်ဆင် (ေှိို) ဖ က္်ေှိြ်ြား ြည်။
၂
• လှိင်စှိတ်က္ွဲမ ာြားေူြ ာြားအာြား က္ဏ္ဍသ ါင်ြားစံိုြ ခွဲမခာြားြှု၊ ဖယ်
ကက္ဥ်ြှု၊ အကက္ြ်ြားဖက္်ြှု၊ က္န်ေတ်ြှုြ ာြားက္ှိို က္ာက္ယ် န်
‘တန်ြားတူညြျှစာဆက္်ဆံသ ြားဥ သဒ’ တစ် ်သ ြားဆွဲမ ္ာန်ြား၊
အသက္ာင်အထုည်သဖာ်သ ြား ြည်။
- 52. “တန်ြားတူညြျှစာ ဆက္်ဆံသ ြား ဥ သဒ ြူကက္ြ်ြား”
ဇူလှိိုင် ၁၄၊ ၂၀၁၉ ခိုနစ်တင် LGBT လူအခင်အသ ြားလှု ်ရာြားေည် အ ်ဘက္်လူြှု
အဖွဲွဲ့အစည်ြားနင် တစ်ေြား ိုဂဂလသ ါင်ြား ၅၀ ခန်တှိို စိုသ ါင်ြားခ ြား LGBTI ြ ာြားအသ ေါ်
တန်ြားတူညြျှစာဆက္်ဆံသ ြား ဥ သဒြူကက္ြ်ြားက္ှိို ဥ သဒ ညာရင်ြ ာြားနင် ူြားသ ါင်ြား
သ ြားဆွဲခွဲေည်။
သဝငထုာြားသော စာ က္်တင် သလလာနှိိုင် ါေည်။
- 53. (၈) အမ ိ ်းသမ်းမ ာ်းအခပေါ်အကကမ််း က်မှုတာ်းဆ်းကာကယ်ခရ်း
ဥပခဒမူကကမ််း(၂၀၁၉) (PoVAW law)
“အမ ိ ်းသမ်းမ ာ်းအခပေါ် အကကမ််း က်မှုမ ာ်းမှတာ်းဆ်းကာကယ်ခရ်းဥပခဒ - ပိခ ာခလာ”
ကိ ပမန်မာအစိ်းရမှပပဋ္ဌာန််းရန်မူကကမ််းခရ်းဆျဲလ က်ရှိပပ်း ၂၀၂၀ ခနှစ်၊ ဇန်နဝါရလ ၂၅
ရက်ခနတင် အမ ာ်းပပည်သူ တ် ရှုခလလာအကကံပပ နိင်ရန် နိင်ငံခတာ်ပိင်သတင််းစာမှ တ
ရာ်းဝင် ထတ်ပပန်လာချဲသည်။ အဆိပါဥပခဒ မူကကမ််းတင် “အမ ိ ်းသမ်းမ ာ်း” ကိ “အ
သက်အရယ်ကက်းသည်ပ စ်ခစ၊ ငယ်သည်ပ စ်ခစ လူအမ ိ ်းသမ်းကိဆိလိသည်” ဟအဓိ
ပပာယ် င်ဆိထာ်းသည်ကိခတွဲ့ရသည်။
ယင််းအဓိပပာယ်သည် ပပည်စံတိက မှုမရှိပျဲ လိင်စိတ်တိမ််းညတ်မှု/လိင်ဝိခသသခံ
ယူမှုကျဲပပာ်းသူ LBTQ အမ ိ ်းသမ်းမ ာ်းအတက် အက ံ ်းဝင်ပခင််းမရှိသပ င် ဤမူကကမ််းကိ
အဆိပါအဓိပပာယ် င်ဆိခ က်အာ်း ပ ည်စက်ပပင်ဆင်ပခင််းမရှိပျဲ အတည်ပပ ပပဋ္ဌာန််း
လိက်ပါက အဆိပါဥပခဒသည် ပမန်မာနိင်ငံမှ ကလသမဂဂ၏ CEDAW ခအာက်ရှိ LBTQ
အမ ိ ်းသမ်းမ ာ်း၏အခင်အခရ်းကိ အကာအကယ်ခပ်းရန်တာဝန်ရှိမှုအာ်း တိက်ရိက်ခ ိ ်း
ခ ာက်မည် ဥပခဒတစ်ရပ်ပ စ်လာမည်ပ စ်သည်။
Notes de l'éditeur
- LGBT မပြောခင်မှာ လူ့အခွင့်အရေး အကြောင်း မိတ်ဆက်လေးနှင့် စချင်ပါသည်။
လူ့အခွင့်အရေးဟုပြောလျှင် LGBT များကိုမေ့ထား၍မရကြောင်း
LGBT များသည်လည်း လူသားများပင်ဖြစ်သဖြင့်
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလူ့အခွင့်အရေးကြေညာစာတမ်း၏ အပိုဒ် ၁ နှင့် ၂ တို့တွင်
“လူသားအားလုံး လွတ်လပ်သူများအဖြစ် မွေးဖွားလာကြပြီး ဂုဏ်သိက္ခာနှင့်အခွင့်အရေးများတန်းတူရှိကြသည်”
ဟု ပါဝင်သည့်အတိုင်း LGBTI များတွင်လည်း လူ့အခွင့်အရေးရှိကြောင်း
- ဂျဲန်ဒါ ဂျဲန်ဒါ ဘယ်ဂျဲန်ဒါ ကဗျာတို
- Asexual - လိင်စိတ်တိမ်းညွတ်မှုမရှိသူ/နည်းပါးသူ
2 spirit people - နှစ်စိတ်တစ်ကိုယ့် ဖြင့်နေထိုင်သူ
(ဥပမာ - အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းစသည့် အကြောင်းအရင်းတစ်ခုခုကြောင့် ဆန့်ကျင်ဘက်လိင်သို့ ပြောင်းလဲဝတ်ဆင်နေထိုင်သူ)
Drag king/queen - အနုပညာနှင့် ဖျော်ဖြေရေးကိစ္စအလို့ငှာ ဆန့်ကျင်ဘက်လိင်ကဲ့သို့ ပြောင်းလဲဝတ်ဆင်သူ
- https://www.cosmopolitan.com/uk/love-sex/relationships/g28962510/famous-lesbians/
- https://www.latimes.com/entertainment/tv/showtracker/la-et-gay-celebrities-pictures-photogallery.html
- https://www.businessinsider.com/celebrities-who-are-bisexual-2017-9#kristen-stewart-famously-dated-her-twilight-co-star-robert-pattinson-for-years-and-is-now-in-a-relationship-with-model-stella-maxwell-1
- https://www.newsday.com/entertainment/celebrities/transgender-celebrities-1.11800736
- https://www.imdb.com/list/ls072599514/
- https://www.femalefirst.co.uk/lifestyle/famous-intersex-people-solidarity-day-1171166.html
- QUEER - ဆိုသည်မှာ မိမိကိုယ်ကို ယောက်ျားလို့လည်းမခံယူ၊ မိန်းမလိုလည်းမခံယူသူ (လူဆိုသည်မှာ လိင်နှစ်မျိုးတည်းရှိသည်ဟုသတ်မှတ်ဘောင်မသွင်းသူ) (အနောက်နိုင်ငံများတွင် LGBTI များအားလုံး၊ လိင်စိတ်ကွဲပြားသူများအားလုံးကို ခြုံငုံ၍လည်း queer people ဟု အသုံးပြုလေ့ရှိသည်)
Questioning - ဆိုသည်မှာ မိမိသည် ယောက်ျားဖြစ်ချင်သလား၊ မိန်းမဖြစ်ချင်သလား သို့မဟုတ် အခြားလိင်ဝိသေသများဖြစ်ချင်သလားကို မိမိကိုယ်ကို စူးစမ်းရှာဖွေမေးမြန်းနေဆဲဖြစ်သူ
- LGBTI များအပေါ်ခြိမ်းခြောက်နေသည့်/ခွဲခြားဆက်ဆံနေသည့် မြန်မာပြည်ရှိဥပဒေများကို
ကံမြန်မာမှထုတ်ဝေထားသည့် ဆိတ်ကွယ်နေသောအသံများ အစီရင်ခံစာကိုအသုံးပြုပြီး
ရှင်းလင်းတင်ပြသွားမည်ဖြစ်သည်။
- ယင်းသို့မရှိသောကြောင့် ပြဿနာမှာ LGBTI များအား ရာဇဝတ်မှုကျင့်ထုံးအရ တရားမစီရင်မှီနှင့် တရားစီရင်နေစဥ်အတွင်း ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားရာတွင် -
အမျိုးသားအကျဥ်း/အမျိုးသမီးအကျဥ်း စသည့်နေရာချထားပေးမှုများ မှားယင်းခြင်း (LGBTI အထူးသဖြင့် Trans များအပေါ် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခြင်း) တို့ဖြစ်ခြင်း။
တရားဥပဒေ၏ရှေ့မှောက်တွင် အားလုံးတန်းတူဖြစ်ရမည်၊ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာကို လေးစားရမည် ဟူသည့်
နိုင်ငံတကာလူ့အခွင့်အရေးဥပဒေမှ စံချိန်စံနှုန်းများကို ချိုးဖောက်ခြင်း တို့ဖြစ်စေသည်။
- ၎င်းပုဒ်မများ၏ အချို့သောပြဋ္ဌာန်းချက်များမှာ ရှင်းလင်းတိကျမှုမရှိပဲ ဖြစ်နေပြီး (ဥပမာ - ‘နေဝင်နှင့်နေထွက်အကြား အများပြည်သူနေရာတွင်တွေ့ရှိရခြင်း’ အတွက် ‘ကျေနပ်ဖွယ်ကောင်းလောက်အောင်’ ဟူသော စကားရပ်သည် မည်သည်ကိုပြောသည်ကို အတိအ ကျရှင်းလင်းဖော်ပြထားမှုမရှိခြင်း) ပြင်းထန်သောအလွဲသုံးစားမှုများကျူးလွန်လွယ်ရန်အားပေး အားမြှောက်ပြုနေပေသည်။ ဤဥပဒေသည် LGBTI များအား ညနေညခင်းအချိန်များနှင့် ညအချိန် များတွင် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းရန် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးအရာရှိများအား ကျယ်ပြန့်သောလွတ်လပ်မှု များကိုပေးနေသည် ။ ဖမ်းဆီးမှုအများစုတို့သည်လည်း “အမှောင်ထဲမှာရောက်နေတယ်၊ တစ်ခုခု လုပ်ဖို့ကြံနေတာမလား” ဟူသည့် တိကျရှင်းလင်းမှုမရှိသောစွပ်စွဲချက်များဖြင့်ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းနေ ခြင်းဖြစ်သည်။
- ယင်းပုဒ်မ၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်မှာ တိကျရှင်းလင်းမှုမရှိသဖြင့်် လိင်စိတ်ခံယူမှုကွဲပြားသူ များ၊ အထူးသဖြင့် ဆန့်ကျင်ဘက်လိင်သို့ပြောင်းလဲခံယူရန် ပြင်ဆင်နေသူများ၊ ပြောင်းလဲခံယူနေသူ များ၊ ပြောင်းလဲခံယူပြီးသူများ (Transgender နှင့် Transexual) များကို ရာဇဝတ်မှုမြောက်စေသည့် အလား ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည်။ ဆန့်ကျင်ဘက်လိင်ကဲ့သို့ပြောင်းလဲခံယူနေထိုင်လိုသူများအနေ ဖြင့် မိမိသဘောဆန္ဒအလျောက် လိင်ပြောင်းလဲလိုသော်လည်း “အစိုးရခန့်အပ်ထားသည့်အဖွဲ့က ထောက်ခံခြင်းမရှိဘဲ” ဆောင်ရွက်၍မရသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ယင်းသို့သော လိင်ပြောင်းလဲခံယူလို သူများအတွက် အစိုးရမှ စနစ်တကျဖော်ဆောင်ပေးထားသည့် ကုသရေးဌာနများမရှိသဖြင့် အဟန့် အတားဖြစ်စေသကဲ့သို့ မိမိ၏ဆန္ဒသဘောအလျောက် လိင်ပြောင်းလဲခံယူပါကလည်း ရာဇဝတ်မှု မြောက်စေသည့် ပြဋ္ဌာန်းချက်မျိုးဖြစ်နေသည်။
-
တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးတာဝန်ရှိသူများသည် ပုဒ်မ ၃(က) နှင့် (ခ) ပါပြဋ္ဌာန်းချက်များကိုအသုံး ပြုပြီး အထူးသဖြင့် ဆန့်ကျင်ဘက်လိင်သို့ပြောင်းလဲဝတ်စားဆင်ယင်သူများကို ဖမ်းဆီးစစ်ဆေး ခြင်း၊ ခြိမ်းခြောက်ခြင်း စသည်တို့ကိုပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။ ယင်းသို့ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးရာတွင် ၃(က) နှင့် အကျုံးဝင်ရန် ကွန်ဒုံးကို ဤဥပဒေအားဖောက်ဖျက်ကျူးလွန်သည်ဟူသော သက်သေခံပစ္စည်းအဖြစ် အသုံးပြု၍ ရှာဖွေစစ်ဆေးသည်ဟုဆိုသည်။ ကွန်ဒုံးကို ဤဥပဒေချိုးဖောက်သည်ဟုယူဆသော သက်သေခံပစ္စည်းအဖြစ်အသုံးပြုခြင်းကို ပယ်ဖျက်သည့် ပြင်ဆင်ပြဋ္ဌာန်းချက် တစ်ရပ်ကို ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင်ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော်လည်း ယနေ့ခေတ် အချို့သော ဆန့်ကျင်ဘက်လိင်သို့ ပြောင်းလဲဝတ်ဆင် သည့် ခုခံအားကျဆင်းမှုကူးစက်ရောဂါအကြောင်းအသိပညာပေး လူမှုရေးလုပ်သားများသည် ကွန် ဒုံးနှင့်ဂျယ်များနှင့်အတူတွေ့ရှိခံရပါက ပြည့်တန်ဆာကိစ္စအလို့ငှာဆောင်ရွက်နေသည်ဟု တရားဥပ ဒေစိုးမိုးရေးတာဝန်ရှိသူများမှ မတရားဖမ်းဆီးခြိမ်းခြောက်ရန် ဤဥပဒေကိုဆက် လက်အသုံးပြုနေ ကြသည်ဟုဆိုသည်။
- ယင်းပုဒ်မ၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်မှာ တိကျရှင်းလင်းမှုမရှိသဖြင့်် လိင်စိတ်ခံယူမှုကွဲပြားသူ များ၊ အထူးသဖြင့် ဆန့်ကျင်ဘက်လိင်သို့ပြောင်းလဲခံယူရန် ပြင်ဆင်နေသူများ၊ ပြောင်းလဲခံယူနေသူ များ၊ ပြောင်းလဲခံယူပြီးသူများ (Transgender နှင့် Transexual) များကို ရာဇဝတ်မှုမြောက်စေသည့် အလား ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည်။ ဆန့်ကျင်ဘက်လိင်ကဲ့သို့ပြောင်းလဲခံယူနေထိုင်လိုသူများအနေ ဖြင့် မိမိသဘောဆန္ဒအလျောက် လိင်ပြောင်းလဲလိုသော်လည်း “အစိုးရခန့်အပ်ထားသည့်အဖွဲ့က ထောက်ခံခြင်းမရှိဘဲ” ဆောင်ရွက်၍မရသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ယင်းသို့သော လိင်ပြောင်းလဲခံယူလို သူများအတွက် အစိုးရမှ စနစ်တကျဖော်ဆောင်ပေးထားသည့် ကုသရေးဌာနများမရှိသဖြင့် အဟန့် အတားဖြစ်စေသကဲ့သို့ မိမိ၏ဆန္ဒသဘောအလျောက် လိင်ပြောင်းလဲခံယူပါကလည်း ရာဇဝတ်မှု မြောက်စေသည့် ပြဋ္ဌာန်းချက်မျိုးဖြစ်နေသည်။
-
LGBTI များသည် ရှေ့တွင်ပြောခဲ့သော တရားဥပဒေပိုင်းတွင်သာမကပဲ ယခုဖော်ပြမည့် ကဏ္ဍများတွင်လည်း
ခွဲခြားဆက်ဆံခံကြရသည်။
- ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုများအားလေ့လာကြည့်လျှင် ရိုက်ခြင်း၊ နှက်ခြင်း၊ ထိုးခြင်း၊ ကန်ကျောက်ခြင်း စသည့် ညှဥ်းပန်းနှိပ်စက်မှုအ မျိုးအစားများ ပါဝင်သည်ကိုတွေ့ရသည်။
ထိုသို့ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုများအပြင် ပါဝင်ဖြေဆိုသူများ၏ ဘဝရွေးချယ်မှု၊ လိင် စိတ်/လိင်ဝိသေသလက္ခဏာခံယူဖော်ပြမှုကွဲပြား စွာဖြစ်တည်မှုတို့ကို “မိသားစု” သို့မဟုတ် “မိမိ” တို့ အားအရှက်ရစေသည်ဟူ၍ လက်မခံခြင်း၊ ဖယ်ကျဥ်ခြင်း၊ အိမ်ပေါ်မှနှင်ချခြင်း စသည့်ကိုယ် နှုတ်အမူအရာအပြောအဆိုများမှ တဆင့်လည်း စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုများခံစားရကြောင်းဆိုသည်။
အချို့သောအခြေအနေများတွင် အကြမ်းဖက်မှုများမှာ ၎င်းထက်ပိုပြင်းထန်ပြီး အလိုမတူပဲ အဓမ္မထိမ်းမြားလက်ထပ်စေခြင်း၊ ကာမပိုင်းဆိုင် ရာအမြတ်ထုတ်ခြင်း စသည့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုများ၊ ငွေကြေးနှင့်စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ဖိနှိပ်ချယ်လှယ်မှုများ စသည်တို့ကို ဖြစ်ပေါ်နေစေ သည်။
- ပညာသင်ကြားရာ အထက်တန်းကျောင်းများတွင် ကျောင်းဆရာဆရာမများ၊ ကျောင်းအုပ် များ၊ ပညာရေးဝန်ထမ်းများ နှင့် အခြားတာဝန်ရှိသူများမှ ခွဲခြား ဆက်ဆံ မှုများရှိ ကြောင်း ပါဝင်ဖြေဆိုသူ များကပြောကြားခဲ့သည်။ ယင်း သို့ခွဲခြားဆက်ဆံမှုများကို အဓိကအား ဖြင့် လိင်ဝိ သေသ လက္ခဏာဆန့်ကျင် ကွဲပြားစွာ ဖော်ပြ သော ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများမှ ခံစား ကြရပြီး ၎င်းတို့၏ လိင်စိတ်တိမ်း ညွှတ်မှုနှင့် လိင်ဝိသေသခံယူဖော်ပြမှုတို့ အပေါ် အခြေခံ၍ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရခြင်းများ ဖြစ်သည်။ ခွဲခြား ဆက်ဆံခံရသည့်ပုံစံများတွင် နှုတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှု၊ ရုပ်ပိုင်း ဆိုင်ရာအ ကြမ်းဖက်မှု၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုနှင့် လိင်ပိုင်းဆိုင် ရာအကြမ်းဖက်မှုများ ပါဝင်ကြောင်း ဖြေဆို ထားသည်ကို တွေ့ရသည်။
- အဓိကအားဖြင့် ကျန်းမာရေးတာဝန်ရှိသူများဖြစ်သည့် ဆရာ ဝန်များ၊ သူနာပြုများ၊ အခြားကျန်းမာရေးဝန် ထမ်း များမှ ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်းမျိုးဖြစ်ပြီး နှုတ်ပိုင်းဆိုင် ရာ၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် လိင်ပိုင်း ဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုတို့ ပါဝင်သည်ဟု ဆို သည်။
ထို့အပြင် LGBTI များအား ကျန်းမာ ရေးကဏ္ဍတွင် ပါဝင်အကျိုးပြုနိုင်မှုတို့ကို လည်း အကန့်သတ်ခံကြရသည်ဟုဆိုသည်။ အထူးသဖြင့် လိင်တူဆက်ဆံလေ့ရှိသောသူများသည် လိင်မှ တဆင့် ကူးစက်တတ်သော ရောဂါပိုးများ၊ HIV ရောဂါကို ပြန့်ပွားသယ်ဆောင်သူများ အဖြစ် ထင်မှတ်ခံကြရပြီး ဆေးရုံဆေးခန်း များ၊ သွေးလှူဌာနများတွင်လည်း ခွဲခြား ဆက် ဆံခံရသည်ဟုဆိုသည်။
ခုခံအားကျဆင်းမှုကူးစက်ရောဂါကူးစက်ခံထားရသူ PLHA လိင်စိတ်ကွဲပြားသူများအနေဖြင့် လည်း ရောဂါကူးစက်ခံရလျှင် ဆေးဝါးကုသမှုပိုင်း နှင့် ဝန်ဆောင်မှုပေးရသည့် အစိုးရကျန်းမာရေး ဌာ နများရှိ စီမံချက်နှင့် လုပ်ငန်းပိုင်းဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိ သည့် ဝန်ထမ်းများမှ PLHA LGBTI များအား နှုတ် ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်ခြင်း၊ ထိမ်ချန်ထားရမည့် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးရာသတင်း အချက် အလက်များအားပေါက်ကြားစေခြင်း၊ ဌာနအတွင်း ဝန်ဆောင်မှုပေးအပ်ရာနေရာထားသို ဖွဲ့စည်းပုံအနေဖြင့်လည်းအဆွေးနွေးအတိုင်ပင်ခံမည့် LGBTI များ၊ အခြားအများပြည်သူများ ဝင်ထွက်သွားလာခြင်းအတွက် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးရာလုံခြုံမှုမရှိမှု စသည့်အားနက်ချက်များပါဝင်ကြောင်း ဖြေဆိုထားသည်ကိုတွေ့ရသည်။
- ထိုသို့ခွဲခြားဆက်ဆံမှုများတွင် ဘာသာရေးဆိုင်ရာပုဂ္ဂိုလ်များမှ တိုက်ရိုက်ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်း သော်လည်းကောင်း၊ လူထုအကြား လိင်စိတ်ကွဲပြားသူများအားအမုန်းတရားများပွားများအောင် မှား ယွင်းသော သတင်းစကားများပေးခြင်းအားဖြင့် သွယ်ဝှိုက်ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်းတို့လည်းကောင်းပါဝင် သည်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်အစောပိုင်းတွင်လည်း နိုင်ငံတော်အသိအမှတ်ပြု ကိုးဘွဲ့ရ ဆရာတော်အရှင်အာစ ရ မှ ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ဘန်ကောက်မြို့၊ စက်ရုံအလုပ်ရုံဝင်းတစ်ခုအတွင်းဟောကြားခဲ့သောတရားပွဲတစ်ခု တွင် “၎င်းသာ သမ္မတဖြစ်လျှင် လိင်တူချစ်သူ ဂေးများကို အပြစ်ပေးမည်”၊ “ယခုတရားပွဲတွင်ဂေး များပါပါသလား၊ ပါလျှင် ဝိုင်းရိုက်သတ်ကြ” ဟုဟောကြားခဲ့သဖြင့် အချို့ တရားနာပရိသတ်အ တွင်းပါသော LGBTI များ ကသုတ်သရုတ်ထပြေးခဲ့ရသည့်အဖြစ်မှာ ဆိုးရွားသောဥပမာ တစ်ခုဖြစ် သည်။
အချို့သော ကိုးကွယ်ရာဘာသာများတွင်မူ လိင်စိတ်ကွဲပြားသူ LGBTI များအား သန့်စင်သော ဝိညာဥ်တော်ဖြင့် ကုစားခြင်းအားဖြင့် အကောင်းပကတိအခြေအနေသို့ပြန်လည်ရောက်ရှိနိုင်သည်ဟူ သော ယူဆချက်ဖြင့် Conversion therapy ခေါ် “ပြန် လည်ပြုပြင်ရေးကုထုံး” များဖြင့် LGBTI များ အား ကုသမှုခံယူစေ ခြင်းများ ရှိနေခြင်းသည်လည်း လိင်စိတ်ကွဲပြားသူများ၏အခွင့် အရေးများကို ဘာသာရေးလွတ် လပ်ပိုင်ခွင့်ကိုခုတုံးလုပ်ပြီး ချိုးဖောက်နေသကဲ့သို့ဖြစ်သည်။
၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လတွင် “Media for Christ Shwe ရွှေခေါင်းလောင်းဆရာတော် ရွှေ့ အလင်းပေးသူ” ခေါ် ဖေ့စ်ဘုတ်စာမျက်နှာမှ “လိင်တူချစ်သူဂေး” ဟူသည်မှာ လိင်တူဆက်ဆံလို သည့် မိစ္ဆာတစ်မျိုးမှအပမှီးခြင်းဖြစ်ပြီး ၎င်းကို ဘုရားသခင်၏ဂရုဏာတော်ဖြင့် ကုသသန့်ရှင်းစေ နိုင်သည်ဟူပြီး လူငယ်တစ်ဦးအား လက်တွေ့ကုသနေသည့်ပုံကို “အခြောက်နတ်ဆိုးလွတ်ပြီ”၊ “လိင်တူဆက်ဆံခြင်းမှလွတ်မြောက်ပြီ” ဟူသော ခေါင်းစည်းပိုင်းဖြင့် ဗွီဒီယိုတစ်ခုကို တင်ဆက် ခဲ့သည်။ အဆိုပါဗွီဒီယိုသည် ကြည့်ရှုသူ ပေါင်း ၁.၅ သန်းကျော်ရှိခဲ့သည်။ ဗွီဒီယိုပါ မှားယွင်းသော ဝါဒဖြန့်ကျက်မှု၊ သတင်းစကား၏နောက်ဆက်တွဲကြောင့် ခရစ်ယာန်ဘာသာယုံကြည်ကိုးကွယ် သူမိဘများရှိ လိင်စိတ်ခံယူမှုကိုဖွင့်ဟထားသော LGBTI လူငယ်အချို့မှ ၎င်းတို့၏ မိသားစုများက ယင်းဆရာတော်ထံသို့သွားရောက် ကုသမှုခံ ယူစေရန် ဖိအားပေးလာသည်များရှိသည်
- ယင်းခွဲခြားဆက်ဆံခံရမှုများတွင် -
LGBTI များ စံလွဲနေသူများဖြစ်သည်ဟုယူဆသဖြင့် ခေါင်းဆောင်မှုနေရာတွင် မရှိသင့်သူများဟု ယေဘုယျယူဆ ခြင်း၊ အခြားကလေးငယ်များနှင့် နောက်မျိုးဆက်များမှ အတုယူမှားနိုင်သဖြင့် စံပြပုဂ္ဂိုလ်နေရာတွင် မနေထိုက်သူ ဟုယူဆခြင်း စသည်တို့ကြောင့်
ရွေးကောက်ပွဲတွင် ပါဝင်ခြင်းမှာ LGBTI များအတွက် အဓိက စိန်ခေါ်မှုရှိသောအပိုင်းဖြစ်သည်။
- ယင်းခွဲခြားဆက်ဆံခံရမှုများတွင် -
LGBTI များ၊ အထူးသဖြင့် ဆန့်ကျင် ဘက်လိင်သို့ ပြောင်းလဲဝတ်ဆင်သူများသည် အခြားသူများကိုပါ ၎င်းတို့ကဲ့သို့ပြုမူနေထိုင် ရန် လှူံ့ဆော်နိုင်သဖြင့် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းအတွက် စံပြပုဂ္ဂိုလ်များနေရာတွင် မရပ်တည် သင့်ဟူသော အယူအဆများကြောင့် လူမှုရေးနှင့် ပရဟိတလုပ် ငန်းများတွင် ခေါင်းဆောင်သည့်နေရာမှဖြစ်စေ၊ နောက်မှပူးပေါင်းပါဝင်သူနေရာမှဖြစ်စေ မပါဝင် ရန်အကန့်သတ်ခံကြရသည်
ထို့အပြင် LGBTI အခွင့်အရေးတက်ကြွ လှုပ်ရှားသော အရပ်ဖက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများအနေဖြင့်လည်း စီမံကိန်းများလုပ်ဆောင်ရာတွင် ခွင့် ပြုမိန့်များခက်ခဲခြင်း၊ နိုင်ငံတော်အဆင့် လွှတ်တော်နှင့် ချိတ်ဆက်၍ စည်းရုံးညှိနှိုင်းရေးလှူံ့ဆော်ရေး လုပ်ငန်းစဥ်များလုပ်ဆောင်ရာတွင် အသင်းအဖွဲ့မှတ်ပုံတင်များမရှိပါက မလုပ်ဆောင်နိုင်ခြင်း၊ အ သင်းအဖွဲ့မှတ်ပုံတင်မည်ဆိုပါကလည်း LGBTI လှုပ်ရှားမှုများကိုအသိအမှတ်ပြုသည့် ဝန်ကြီးဌာန တစ်ခုခုမှ ထောက်ခံချက်များတောင်းခံရန်လိုအပ်ခြင်းနှင့် အခြားစီမံအုပ်ချုပ်မှုဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက် များကြောင့် LGBTI အရပ်ဖက်လူထုနေရာများကို ကြုံ့ ဝင်နေစေသည်။
- LGBTI များသည် လုပ်ငန်းခွင်အ တွင်း ကျား/မ လိင်ဝိသေသကိုက်ညီမှုရှိ သော ဝတ်စားဆင်ယင်မှုမျိုးကိုသာ ဝတ် ဆင်ရန်ခွင့်ပြုခြင်း၊ ဆန့်ကျင်ဘက်လိင်သို့ ပြောင်းလဲ ဝတ်ဆင်ခြင်းကိုခွင့်မပြုခြင်း၊ ဝတ် ဆင်လာပါကလည်း ဆဲခြင်း၊ ဆူခြင်း၊ ပစ်တင်ဝေဖန်ခြင်း၊ ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချခြင်း၊နှင့် အပြင်းထန်ဆုံး အလုပ်မှထုတ်ပယ်ခြင်း စ သည်တို့ကို ကြုံတွေ့ရသည်ဟုဆိုသည်။
ထို့အပြင် LGBTI များ၊ အထူးသဖြင့် ဆန့်ကျင်ဘက်လိင်သို့ ပြောင်းလဲဝတ် ဆင်နေထိုင်သူ များသည် လုပ်ငန်းခွင်အတွင်း အခြားသူများနည်းတူ တူညီသော လုပ်ခလစာ၊ အခွင့်အလမ်းနှင့်အ ခွင့်အရေးများမရရှိကြကြောင်းဆိုသည်။
LGBTI များသည် ၎င်းတို့၏ လိင် စိတ်/ဝိသေသခံယူမှု ကွဲပြားခြင်းကြောင့် အလုပ်ရှင်များ၊ အခြားလုပ်ဖော် ကိုင်ဖက် များ၏ ကဲ့ရဲ့ခြင်း၊ အနိုင်ကျင့်ခြင်း၊ ဖယ်ကျဥ် ခြင်းစသည့် ခွဲခြားဆက်ဆံမှုများကိုလည်း ကြုံတွေ့ရသည်ဟု ဆိုသည်။
- LGBTI များကို စိတ်မနှံ့သူများ၊ ဘာသာရေးနှင့်လူကြီးများ၏အဆုံးအမများကို ခံယူမှုမရှိပဲ မိုက်လုံး ကြီးသူများ၊ ကူးစက်ပျံ့ပွားတတ်သောရောဂါများကိုသယ်ဆောင်ဖြန့်ကျက်သူများ စသဖြင့် အမြင်ရှိ ကြပြီး ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်းမျိုးဖြစ်သည်ဟုလည်းဆိုသည်။ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရမှုများတွင် ဟားတိုက် လှောင်ရယ်ခြင်း၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်း စသည့်နှုတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုများ၊ အချို့သော ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုများနှင့် ကာယိန္ဒြေပျက်ပြားအောင်နှောင့်ယှက်မှုများစသည်တို့ပါဝင်ကြောင်း တွေ့ရသည်။
ခွဲခြားဆက်ဆံခံရသည့်နေရာများ တွင် ထောက်ခံစာများ၊ စာရွက်စာတမ်းများ ၊ သက်သေအထောက်အထားများရယူရာ တွင် သွားရောက်ရသော လဝက၊ ရပ်ကွက် ရုံး၊ ထွေအုပ်ရုံးများ၊ ရဲစခန်းများ စသည့်အ စိုးရဌာနဆိုင်ရာများ ပါဝင်သည်ဟု ဆို သည်။
အချို့ဖြစ်စဥ်များတွင်မူ LGBTI များသည် ရပ်ထဲရွာထဲရှိ ရပ်မိရပ်ဖများ၏ အမြင်မကြည်မှု၊ ရာဇဝတ်မှုတစ်ခုခုဖြစ်ပါ က ၎င်းတို့ကိုသာ သံသယရှိပြီး စွပ်စွဲမှု၊ လူ မှုရေးရာကိစ္စများတွင် ဖယ်ကျဥ်မှု စသည် တို့ကိုခံကြရသည်။ LGBTI များ၏ ပုဂ္ဂိုလ် ရေးရာလုံခြုံမှု၊ လွတ်လပ်ပိုင်ခွင့် နှင့် လွတ် လပ်စွာရွှေ့လျားသွားလာခွင့် စသည်တို့ကို ချိုးဖော
LGBTI များသည် လိင်မှုအရာတွင် တက်ကြွသူများဖြစ်၍ လိင်မှတဆင့်ကူးစက်တတ်သော ရောဂါများကို သယ်ဆောင်ဖြန့်ပွားသူများဟူသော ပုံစံခွက်အမြင်ဖြင့်လည်း အများပြည်သူအပန်း ဖြေရာနေရာများ၊ သွားလာရာနေရာများတွင် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရကာ “လူ့ဂုဏ်သိက္ခာရှိပိုင်ခွင့်” ကို ချိုး ဖောက်ခံရကြောင်းဆိုသည်။
က်ခံရကြောင်း ဆိုသည်။
- ဥပဒေပိုင်း ခွဲခြားဆက်ဆံမှုအပိုင်းမှာ ဤ ဥပဒေ ၈ မျိုးတို့ကို အဓိကထား ဖော်ပြနိုင်သည်။
နောက်အပိုင်းတွင် LGBTI များ လူမှု၊စီးပွား စသည့် ကဏ္ဍအသီးသီးတွင် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရမှု၊ ဖယ်ကြဥ်ခံရမှုများကို
ဆွေးနွေးတင်ပြသွားမည်။