Bài giảng siêu âm bìu của Ths. Ẩn. Mọi trích dẫn xin vui lòng ghi nguồn: Ths.Ẩn. Bài giảng dùng để tham khảo cho các học viên siêu âm. Kiến thức có thể thay đổi, rất mong sự góp ý của quý đồng nghiệp! (Bài giảng được trình bày dưới dạng PDF).

1. SIÊU ÂM BÌU
(SCROTAL SONOGRAPHY)
Nguyễn Hoàng Ẩn - CTUMP

2. MỤC TIÊU
1. Trình bày giải phẫu siêu âm các cơ quan trong bìu.
2. Mô tả và thực hiện được các thao tác khám siêu
âm bìu.
3. Chẩn đoán được một số bệnh lý thường gặp của
các cơ quan trong bìu trên siêu âm.
4. Nhận biết được vai trò của siêu âm trong khảo sát
các cơ quan trong bìu.

3. NỘI DUNG
1 • Nhắc lại giải phẫu bìu
2 • Kỹ thuật KS và GP SÂ bìu
3 • Mô tả SÂ và các thông số BT
4 • Một số bệnh lý thường gặp
TEST

4. SỰ ĐI XUỐNG CỦA TINH HOÀN

5. ỐNG PHÚC TINH MẠC
(processus vaginalis)

6. GIẢI PHẪU

7. GIẢI PHẪU

9. Tunica vaginalis

12. KỸ THUẬT KHẢO SÁT

13. GIẢI PHẪU SIÊU ÂM BÌU

14. GIẢI PHẪU SIÊU ÂM BÌU

15. GIẢI PHẪU SIÊU ÂM BÌU

16. GIẢI PHẪU SIÊU ÂM BÌU

17. GIẢI PHẪU SIÊU ÂM BÌU

18. GIẢI PHẪU SIÊU ÂM BÌU

20. DOPPLER TINH HOÀN

21. DOPPLER TINH HOÀN

22. DOPPLER TINH HOÀN

25. MÔ TẢ SIÊU ÂM

26. CÁC THÔNG SỐ BÌNH THƯỜNG
KÍCH THƯỚC
BÌU Bề dày: 2-8mm
TINH HOÀN
Dài: 3-5cm
Ngang: 2-4cm
Dày: 3cm
Thể tích: 20-30ml
MÀO TINH
Dài: 6-7cm
Đầu: 5-12mm
Thân: 2-4mm
Đuôi: 5mm
v Kích thước và trọng lượng tinh hoàn giảm theo tuổi.
Carol M. Rumack (2018), Diagnostic ultrasound.

27. CÁCH ĐO

28. CÁCH ĐO

29. MỘT SỐ BỆNH LÝ
Tinh hoàn
ẩn
Teo tinh
hoàn
BẨM
SINH
Viêm mào
tinh
Viêm tinh
hoàn
Xoắn
thừng tinh
Chấn
thương
CẤP
TÍNH
Tràn dịch
tinh mạc
Thoát vị
bẹn
Giãn TM
thừng tinh
Nang
U
KHỐI
VÙNG
BÌU

30. TINH HOÀN ẨN
(Cryptorchism/Undescended Testis)
72%
20%
8%

31. TINH HOÀN ẨN
(Cryptorchism/Undescended Testis)
Nguy cơ ung thư ↑ 30-50 lần

32. TINH HOÀN ẨN
(Cryptorchism/Undescended Testis)
¨ Độ nhạy:
¤ SÂ (20-88%: vùng bẹn)
¤ CHT (90-95%: trong ÔB)
¨ HA SÂ:
¤ Không thấy tinh hoàn/bìu
àTìm: vùng thận -> vùng bẹn.
¤ Độ hồi âm: giống/hơi giảm
¤ Kích thước: giảm
¤ Trung thất tinh hoànàCĐPB

33. TINH HOÀN ẨN
(Cryptorchism/Undescended Testis)

34. TINH HOÀN ẨN
(Cryptorchism/Undescended Testis)

35. TEO TINH HOÀN
(Testicular Atrophy)

36. TEO TINH HOÀN
(Testicular Atrophy)
¨ Tổng hai chiều bất kỳ: ≥10mm/đối bên
¨ Hoặc KT < 4.0 x 2.0cm
¨ Độ hồi âm: tăng (xơ hoá)/giảm (nhồi máu)
¨ Vôi hóa(+/-)

37. TEO TINH HOÀN
(Testicular Atrophy)

38. MỘT SỐ BỆNH LÝ
Tinh hoàn
ẩn
Teo tinh
hoàn
BẨM
SINH
Viêm mào
tinh
Viêm tinh
hoàn
Xoắn
thừng tinh
Chấn
thương
CẤP
TÍNH
Tràn dịch
tinh mạc
Thoát vị
bẹn
Giãn TM
thừng tinh
Nang
U
KHỐI
VÙNG
BÌU

39. VIÊM MÀO TINH
(Epididymitis)
¨ <20t: viêm/xoắn=3/2
>20t: viêm/xoắn=9/1
¨ Viêm TLT/niệu đạo
à đuôi à thân à
tinh hoàn (20-40%)

40. VIÊM MÀO TINH
(Epididymitis)
¨ Cấp:
¤KT: á
¤Hồi âm: â
¤Doppler: á
¤Dịch (+/-)
¤Dày da bìu, thừng tinh (+/-)
¨ Mạn:
¤KT: á
¤Hồi âm: á

41. VIÊM MÀO TINH
(Epididymitis)
Epididymal
abscess

43. VIÊM TINH HOÀN
(Orchitis)

45. VIÊM MÀO TINH - TINH HOÀN
(Epididymo-orchitis)

46. XOẮN THỪNG TINH
(spermatic cord torsion)
Normalanatomy Bell-clapper anomaly
Intravaginal torsion Extravaginal torsion in a neonate

47. XOẮN THỪNG TINH
(spermatic cord torsion)
¨ Tự nhiên/chấn thương
¨ Tuổi 11-20: x3người lớn
¨ LS: đau, sưng/bìu

48. XOẮN THỪNG TINH
(spermatic cord torsion)

49. XOẮN THỪNG TINH
(spermatic cord torsion)

50. XOẮN THỪNG TINH
(spermatic cord torsion)
¨ Phụ thuộc: thời gian, số
vòng xoắn
¨ Cấp:
¨ Bình thường
¨ DH “xoáy nước” (whirpool)
¨ Doppler (-)
¨ Tinh hoàn, mào tinh: tăng
KT, chủ mô đồng/giảm âm
¨ Tràn dịch tinh mạc thứ phát
¨ Nhồi máu tinh hoàn
¨ Bán cấp:
¨ Mạn:

51. Dấu hiệu xoáy nước
(whirlpool sign)

52. Dấu hiệu xoáy nước (whirlpool sign)

53. Dấu hiệu xoáy nước
(whirlpool sign)

54. XOẮN THỪNG TINH
(spermatic cord torsion)

55. XOẮN THỪNG TINH
(spermatic cord torsion)

56. XOẮN THỪNG TINH
(spermatic cord torsion)

57. XOẮN THỪNG TINH
(spermatic cord torsion)
¨ Phụ thuộc: thời gian, số
vòng xoắn
¨ Bán cấp (1-10N):
¤ Giảm âm (4-5N) à nhồi
máu khu trú/lan tỏa
¤ Độ hồi âm mào tinh: bình
thường
¨ Mạn:
¤ Tinh hoàn: giảm KT, giảm
âm đồng nhất
¤ Mào tinh: tăng KT, hồi âm
kém

58. XOẮN THỪNG TINH
(spermatic cord torsion)
Siêu âm (2D, doppler)
KHÔNG loại trừ xoắn
thừng tinh sớm
à Siêu âm lại 1-4 giờ
nếu LS nghi ngờ.

59. XOẮN MẤU PHỤ TH/MT
(Torsion of the appendix testis/epididymis)

60. XOẮN MẤU PHỤ TH/MT
(Torsion of the appendix testis/epididymis)
¨ TH bình thường
¨ MT bt or to nhẹ
¨ Mấu phụ: hồi âm kém/dày cực trên TH
¨ Tăng tưới máu TH, MT, ngoại vi phần phụ
¨ --> CĐ lầm: viêm TH-MT

61. CHẤN THƯƠNG BÌU
(Scrotal trauma)

62. CHẤN THƯƠNG BÌU
(Scrotal trauma)

63. CHẤN THƯƠNG BÌU
(Scrotal trauma)

64. CHẤN THƯƠNG BÌU
(Scrotal trauma)

66. CHẤN THƯƠNG BÌU
(Scrotal trauma)

67. MỘT SỐ BỆNH LÝ
Tinh hoàn
ẩn
Teo tinh
hoàn
BẨM
SINH
Viêm mào
tinh
Viêm tinh
hoàn
Xoắn
thừng tinh
Chấn
thương
CẤP
TÍNH
Tràn dịch
tinh mạc
Thoát vị
bẹn
Giãn TM
thừng tinh
Nang
U
KHỐI
VÙNG
BÌU

68. GIÃN TĨNH MẠCH THỪNG TINH
(Varicocele)
¨ Trái (78%), Phải (6%),
2 bên (16%)
¨ Ng. Nhân:
¤ NP: suy van TM
¤ TP: tắc nghẽn TM
thận (T) do khối u
thận, hạch, u
thượng thận

70. GIÃN TĨNH MẠCH THỪNG TINH
(Varicocele)

73. GIÃN TĨNH MẠCH THỪNG TINH
(Varicocele)

74. GIÃN TĨNH MẠCH THỪNG TINH
(Varicocele)

75. GIÃN TĨNH MẠCH THỪNG TINH
(Varicocele)

76. GIÃN TĨNH MẠCH THỪNG TINH
(Varicocele)

77. ỐNG PHÚC TINH MẠC
(processus vaginalis)

78. Congenital Abnormalities of processus vaginalis
¨ Patent Processus Vaginalis
(còn ống phúc tinh mạc)
¨ Spermatic Cord Hydrocele
(nang nước thừng tinh):
• communicating hydrocele
• funicular hydrocele
• encysted hydrocele
¨ Inguinoscrotal Hernia (thoát
vị bẹn bìu)

79. Còn ống phúc tinh mạc
(patent processus vaginalis)

80. TRÀN DỊCH TINH MẠC
(Hydrocele)
¨ Bẩm sinh (trẻ em)
¨ Tự phát
¨ Sau viêm nhiễm/chấn thương

81. TRÀN DỊCH TINH MẠC
(Hydrocele)
¨ Hồi âm trống (trừ vùng trần)
¨ Thường dịch kém thuần trạng

82. TRÀN DỊCH TINH MẠC
(Hydrocele)

83. TRÀN DỊCH TINH MẠC
(Hydrocele)

84. TRÀN DỊCH TINH MẠC
(Hydrocele)

85. THOÁT VỊ BẸN
(Inguinal Hernia)

86. THOÁT VỊ BẸN
(Inguinal Hernia)
TRỰC TIẾP GIÁN TIẾP

87. THOÁT VỊ BẸN
(Inguinal Hernia)
¨ HA quai ruột, mạc nối/bẹn-bìu
¨ Dịch xung quanh (+/-)

88. THOÁT VỊ BẸN
(Inguinal Hernia)
1- Bản chất?
2- Nghẹt?
3- Gián tiếp/trực tiếp?

89. THOÁT VỊ BẸN
(Inguinal Hernia)

90. THOÁT VỊ BẸN
(Inguinal Hernia)

92. NANG TINH HOÀN VÀ MÀO TINH

93. NANG TINH HOÀN
(Testicular cysts)

94. NANG MÀO TINH
(Epididymal cysts)

95. NANG MÀO TINH
(Epididymal cysts)

96. Spermatocele

98. NANG BIỂU BÌ
(Epidermoid cyst)

99. U TINH HOÀN
(Testicular tumor)

100. U TINH HOÀN
(Testicular tumor)
Loại u Loại mô học
U ác tính
U tế bào mầm
(95%)
- 1 loại mô học (65%)
+ Seminoma (40-50%)
+ Bướu phôi bào (25%)
+ Choriocarcinoma (1-3%)
+ Teratoma (5-10%)
- Nhiều loại mô học (35%)
U khác (5%)
Leydig, sertoli, lymphoma,
leukemia, …
U lành tính Rất ít
Các nang biểu bì, nang
nước tinh hoàn …

101. U TINH HOÀN
(Testicular tumor)

102. U TINH HOÀN
(Testicular tumor)
¨ Lâm sàng:
¤ Không triệu chứng
¤ 10% đau, tiểu máu
¨ Siêu âm:
¤ 2D: Cấu trúc bất
thường vùng tinh hoàn
à bao trắng.
¤ Doppler: không đặc
trưng/loại mô học
n <1.5cm: â
n >1.6cm: á

103. U TINH HOÀN
(Testicular tumor)

104. U TINH HOÀN: Seminoma
(Testicular tumor: Seminoma)
¨ 35-39t
¨ Tinh hoàn ẩn
¨ Siêu âm:
¤ giảm âm
¤ giới hạn rõ
¤ đồng nhất
¤ không vôi hóa
¤ không xâm lấn lớp
trắng

105. U TINH HOÀN: Seminoma
(Testicular tumor: Seminoma)

106. U TINH HOÀN: Bướu phôi bào
(Testicular tumor: Embryonal cell carcinoma)
¨ Siêu âm:
¤ giảm âm/hỗn hợp
¤ giới hạn không rõ
¤ Không đồng nhất
¤ xâm lấn lớp trắng
¨ Tăng AFP

107. U TINH HOÀN: Bướu phôi bào
(Testicular tumor: Embryonal cell carcinoma)

108. U TINH HOÀN: Choriocarcinoma
(Testicular tumor: Choriocarcinoma)
¨ Siêu âm:
¤ giảm âm/hỗn hợp
¤ nang vôi hóa
¤ Dịch không thuần trạng
¨ Tăng β- HCG

109. U TINH HOÀN: Teratoma
(Testicular tumor: Teratoma)

110. U TINH HOÀN: Teratoma
(Testicular tumor: Teratoma)

111. U TINH HOÀN vs U NGOÀI TINH HOÀN?
Seminoma Adenomatoid tumor

112. MỘT SỐ BỆNH LÝ KHÁC

113. VI VÔI HÓA TINH HOÀN
(TESTICULAR MICROLITHIASIS)

114. TESTICULAR MICROLITHIASIS

115. TESTICULAR MICROLITHIASIS

116. TESTICULAR MICROLITHIASIS

117. SỎI BÌU
(SCROTOLITH/SCROTAL PEARLS)
- Epidemiology: 3%
- Clinical presentation: Most scrotoliths are
asymptomatic.
- Pathology: Possible etiologies include:
+ reactive fibrous proliferation during intrascrotal
inflammation microtrauma to the scrotal region, e.g.
mountain bikers
+ calcified loose bodies from prior torsion appendix
of testis
- Ultrasound: Usually shows a mobile hyperechoic
extratesticular focus in the potential tunica space. If
large enough, the pearl usually has posterior
acoustic shadowing. It may be free floating if there is
an accompanying hydrocele.

118. DÃN LƯỚI TINH
(TUBULAR ECTASIA)

119. KẾT LUẬN
¨ Siêu âm có vai trò lớn.
¨ Phối hợp Lâm sàng – Doppler – sinh thiết.

120. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ahuja Anil T. (2008), “Scrotum”, Diagnostic Imaging
Ultrasound
2. Grainger & Allison (2015), “Male Genitourinary Tract”,
Grainger & Allison's Diagnostic Radiology, pp. 944-56.
3. Kamaya Aya, Wong-You-Cheong Jade (2016), “Scrotum”,
Diagnostic ultrasound: abdomen and pelvis, pp. 680-720.
4. Rumack, Carol M. (2018), “The Scrotum”, Diagnostic
ultrasound, pp. 818-855.
5. Tublin Mitchell (2016), “Section 8-10: testes, epididymis,
scrotum”, Diagnostic imaging: genitourinary, pp. 448-517.

122. TEST
https://forms.gle/gJz3hy9Yxkr5xD239

123. TEST

124. TEST

125. TEST

126. TEST

127. TEST

128. TEST

129. TEST

130. TEST

131. TEST