3. NGHỆ THUẬT HÒA BÌNH 5
DẪN NHẬP
UESHIBA MORIHEI 植芝盛平 (Thực
Chi Thịnh Bình, 1883-1969) là một võ sĩ vĩ
đại nhất trong lịch sử. Ngay cả khi đã là một
ông già tám mươi, ông vẫn có thể giải giới
mọi đối thủ, hạ gục bất kỳ kẻ tấn công nào, và
khóa chặt đối phương chỉ bằng một ngón duy
nhất. Dù là một võ sĩ bất bại, nhưng trên hết
Morihei là một con người của hòa bình, căm
ghét xung đột, chiến tranh, và mọi thứ bạo
lực. Phương pháp của ông là Aikidō (Hiệp
khí đạo), có thể phiên dịch là “Nghệ thuật
Hòa bình”.
4. 6 UESHIBA MORIHEI
Nghệ thuật Hòa bình là một lý tưởng,
nhưng nó đã được phát triển trên nhiều trận
tuyến. Thời trai trẻ, Morihei từng là lính
bộ binh trong cuộc chiến Nga-Nhật (1904-
1905), sau đó là chiến đấu với lũ hải tặc và bọn
cướp trong một chuyến phiêu lưu ở Mông
Cổ, và rồi, khi đã tinh thông một số môn võ
thuật, ông làm huấn luyện viên phục vụ tại
các học viện quân sự cao cấp của Nhật Bản.
Tuy vậy, suốt đời mình, Morihei lại bị phiền
não trầm trọng bởi sự giao tranh và xung đột
quấy nhiễu thế giới của ông: Thân phụ ông
phải đấu tranh với đám chính trị gia tham
nhũng suy đồi và lũ lâu la khủng bố đâm thuê
chém mướn ngu ngốc của họ, rồi chiến tranh
tàn phá, sự tàn nhẫn của những nhà lãnh đạo
đất nước ông.
Trên hành trình truy vấn tinh thần,
Morihei được chuyển hóa bằng ba linh kiến.
Linh kiến đầu tiên xảy ra vào năm 1925, lúc
Morihei được bốn mươi hai tuổi. Sau khi
thắng một kiếm sĩ thượng đẳng bằng cách né
5. NGHỆ THUẬT HÒA BÌNH 7
được tất cả những nhát chém và đường đâm
của ông ta (Morihei thì tay không), Morihei
đi vào khu vườn của mình. “Đột nhiên đất
đai rung chuyển. Hơi vàng tuôn ra từ mặt
đất và nhấn chìm tôi. Tôi cảm thấy mình hóa
thành một ảnh tượng hoàng kim, thân thể tôi
dường nhẹ tợ lông hồng. Ngay lúc đó tôi hiểu
ra bản chất của sự sáng tạo: Con đường của
một võ sĩ là để làm hiển lộ Tình yêu thiêng
liêng, một tinh thần bao dung và nuôi dưỡng
vạn vật. Những giọt nước mắt của lòng biết
ơn và niềm hân hoan tuôn tràn xuống má.
Tôi thấy toàn bộ trái đất như thể là nhà mình,
và mặt trời, mặt trăng cùng những vì tinh tú
thì như những người bạn thiết. Mọi sự chấp
trước vào các vật thể hữu hình đã biến mất”.
Linh kiến thứ hai xảy ra vào tháng Chạp,
1940. “Khoảng hai giờ sáng, lúc đang tiến
hành nghi thức thanh tẩy (misogi) thì bỗng
nhiên tôi quên hết tất cả những kỹ pháp võ
thuật mà mình từng học. Mọi kỹ thuật mà
các vị thầy của tôi truyền lại đã xuất hiện
6. 8 UESHIBA MORIHEI
hoàn toàn mới mẻ. Giờ đây chúng là những
phương tiện dành cho việc trau dồi sự sống,
tri thức, đức hạnh, và lẽ phải, chứ không còn
là cách thức để quăng và khóa người ta nữa”.
Linh kiến thứ ba là vào năm 1942, vào giai
đoạn khốc liệt nhất của cuộc Thế chiến thứ
II và ở một trong những thời kỳ tăm tối nhất
của lịch sử loài người. Morihei đã có một linh
kiến về vị Thần Hòa Bình vĩ đại (Hiệp khí đại
thần), con đường có thể đưa tới việc loại bỏ
mọi xung đột và hòa giải nhân loại. “Võ sĩ đạo
từng bị hiểu lầm như là một phương tiện để
giết chóc và hủy hoại người khác. Những kẻ
mưu cầu tranh đoạt đang mắc phải một sai
lầm trầm trọng. Làm đổ nát, thương tổn, hay
hủy diệt là tội lỗi ghê gớm nhất mà một người
có thể phạm. Võ sĩ đạo đích thực là để ngăn
chặn sự đồ sát - đó là Nghệ thuật Hòa bình, là
sức mạnh của tình thương”. Morihei tự quy ẩn
ngay trong nước Nhật và dành trọn mỗi phút
giây của đời mình từ đó về sau để tinh luyện và
truyền bá Aikidō, Nghệ thuật Hòa bình.
7. NGHỆ THUẬT HÒA BÌNH 9
Khác với các tác giả của những pho binh
thư cổ đại như Binh pháp và Ngũ luân thư1
,
thừanhậnchiếntranhlàđiềukhôngthểtránh
và họ nhấn mạnh đến chiến lược trí trá như
là một phương cách để giành chiến thắng2
,
Morihei hiểu rằng việc tiếp tục tranh đấu -
với người khác, với bản thân chúng ta, và với
môi sinh - sẽ tàn phá trái đất. “Thế giới sẽ tiếp
tục thay đổi một cách lớn lao, nhưng sự giao
tranh và chinh chiến có thể hủy diệt toàn bộ
1. Hai tác phẩm cổ điển về nghệ thuật chiến tranh của Trung
Quốc và Nhật Bản: 1) Binh pháp, gồm 13 thiên, của Tôn Vũ Tử
孫武 (545-470 tdl.), được xem là công trình lý luận quân sự hoàn
chỉnh đầu tiên trong lịch sử nhân loại. Hậu thế Trung Quốc xưng
tụng tác giả của bộ binh thư này là bậc thánh về binh pháp, chiến
lược gia vĩ đại nhất của mọi thời đại. 2) Ngũ luân thư (Go Rin No
So, 五輪の書, The Book of Five Rings ) của Mushasi Miyamoto
宮本 武蔵 (Cung Bổn Võ Tàng, 1584-1645), bậc thầy về kiếm
thuật, khai tổ của kiếm phái Nhị thiên nhất lưu (Niten-Ichi-Ryū),
thiền sư, thư họa gia và là nhà tư tưởng quân sự kiệt xuất, Kiếm
thánh của Nhật bản. Tương truyền, ông là nguyên mẫu của nhân
vật Độc Cô Cầu Bại trong tiểu thuyết võ hiệp Kim Dung.
2. Người Trung Hoa có thành ngữ “binh bất yếm trá” 兵不厭
詐, xuất xứ từ sách Hàn Phi tử, thiên Nạn nhất 難一, “chiến
trận chi gian, bất yếm trá ngụy” 战陣之間不厭詐偽 nghĩa là
trong chuyện chiến trận thì luôn dùng tới mưu gian kế dối cốt
để giành chiến thắng.
8. 10 UESHIBA MORIHEI
loài người. Điều chúng ta cần bây giờ là các
kỹ năng hài hòa, không phải những thứ tranh
chấp. Nghệ thuật Hòa bình là tất yếu, không
phải Chiến thuật”. Morihei dạy Nghệ thuật
Hòa bình như môn học đào luyện tâm-thân
đầy sáng tạo, phương tiện thực hành để giải
quyết sự công kích, và như một lối sống nuôi
dưỡng đức vô úy, trí tuệ, tình thương, và hữu
hảo. Ông giải thích Nghệ thuật Hòa bình
theo nghĩa khoáng đạt nhất có thể, và tin
rằng những nguyên lý về sự hòa giải, tương
dung, hợp tác, và đồng cảm của nó có thể áp
dụng một cách can trường cho mọi thử thách
mà chúng ta đang đối mặt trong đời sống
- ở các mối quan hệ cá nhân, khi chúng ta
tương tác với xã hội, trong công việc và trong
giao thương, lúc ứng xử với thiên nhiên. Mọi
người cần phải là một chiến sĩ vì hòa bình.
Dù cho Aikido bắt nguồn từ Morihei ở
Nhật Bản, song nó có dụng ý làm một tặng
phẩm cho toàn nhân loại. Một số người đã
chọn, hoặc trong tương lai sẽ chọn, Aikido
9. NGHỆ THUẬT HÒA BÌNH 11
giống như thứ Đạo đặc biệt của riêng họ, để
thực hành trên chiếu tập và áp dụng vào đời
sống hàng ngày. Tôi hi vọng có nhiều người
hơn nữa đã từng và sẽ được tiếp nguồn cảm
hứng từ bức thông điệp phổ quát về Nghệ
thuật Hòa bình này và ý nghĩa hàm súc của
nó dành cho thế giới chúng ta.
Vẻ đẹp thiêng liêng
của trời và đất!
mọi tạo vật,
là những thành viên
của một gia đình.
Những trích dẫn trong cuốn sách này
được biên soạn từ hợp tuyển các cuộc trò
chuyện, thi ca, thư pháp, và từ truyền thống
vấn đáp của Morihei.
Thuật ngữ khí (氣/ ch’i trong Hoa văn)
xuất hiện ở một số chỗ; từ này nói đến thứ
năng lượng huyền diệu thúc đẩy vũ trụ,
nguồn sinh khí lan tỏa khắp tạo vật và cố kết
vạn hữu.
10.
11. NGHỆ THUẬT HÒA BÌNH 15
Nghệ thuật Hòa bình bắt đầu với bản thân
bạn. Hãy thực tập trên chính mình và nhiệm
vụ mà bạn được chỉ định trong Nghệ thuật
Hòa bình. Mỗi người đều có một tinh thần
có thể tinh luyện, một cơ thể có thể giáo dục
theo phương cách nào đó, một con đường
phù hợp để noi theo. Bạn ở đây không vì mục
tiêu nào khác hơn là để thực hiện thần tính
bên trong bạn và làm hiển lộ tánh giác bản
nhiên1
. Hãy nuôi dưỡng hòa bình trong đời
sống chính bạn và sau đó áp dụng Nghệ thuật
đó cho tất cả những gì mà bạn bắt gặp.
1. Bổn giác 本覚, jp. hongaku, innate/ inherent enlightenment,
thuật ngữ của Phật giáo Nhật Liên tông (Nichiren-shū) do đại sư
Nichiren đề xướng dựa trên học thuyết “nhất niệm tam thiên” của
đại sư Trí Giả, khai tổ Thiên Thai tông Trung Hoa. Thuật ngữ này
dùng để chỉ bản tánh giác ngộ nguyên sơ có sẵn trong tất cả chúng
sanh. Có thể hiểu tương tự với khái niệm “Phật tánh” hay “bổn
lai diện mục” của Thiền tông. Tất cả các ghi chú trong sách là của
người dịch.
12. 16 UESHIBA MORIHEI
Người ta không cần tới lầu đài, tiền
bạc, sức mạnh, hay địa vị để thực hành
Nghệ thuật Hòa bình. Thiên đường
ngay chỗ bạn đang đứng, và đó chính
là nơi để rèn luyện.
13. NGHỆ THUẬT HÒA BÌNH 17
Vạnvật,thựcthểvàtinhthần,phátxuất
từ một nguồn và có mối liên hệ như thể
chúng là một gia đình. Quá khứ, hiện
tại và vị lai đều bao hàm trong sinh khí
(life force, seiki). Vũ trụ hiện xuất và
phát triển từ một nguồn, và chúng ta
tiến hóa thông qua quá trình tối ưu của
sự thống nhất và hài hòa.
14. 18 UESHIBA MORIHEI
Nghệ thuật Hòa bình là phương thuốc
cho một thế giới đau bệnh. Sở dĩ cái
ác và hỗn loạn hiện hữu trên thế gian
là do con người đã quên rằng vạn vật
lưu xuất từ cùng một nguồn. Hãy quay
về nguồn đó và bỏ lại đằng sau mọi
suy nghĩ vị kỷ, những ham muốn nhỏ
nhen, và sự giận dữ. Những ai không
bị thứ gì chiếm hữu mới sở hữu được
mọi thứ.
15. NGHỆ THUẬT HÒA BÌNH 19
Nếu như bạn không
liên kết tự thân
cùng với chân không1
bạn sẽ chẳng bao giờ hiểu
Nghệ thuật Hòa bình.
1. shinkū 眞空, true emptiness.
16. 20 UESHIBA MORIHEI
Nghệ thuật Hòa bình vận hành khắp
mọi nơi trên mặt đất, trong những
lãnh vực khác nhau từ không gian bao
la xuống tới cỏ cây và sinh linh bé bỏng
nhất. Sinh khí bàng bạc khắp tất cả và
sức mạnh của nó là vô giới hạn. Nghệ
thuật Hòa bình khiến chúng ta nhận
biết và tiếp thu nguồn dự trữ năng
lượng phổ quát ấy.
17. NGHỆ THUẬT HÒA BÌNH 21
Tám nguồn lực hộ trì sự sáng tạo:
Động và tĩnh,
Kết và lưu,
Co và duỗi,
Hiệp và phân.
