SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  86
Verduurzaming van woningen in Maasgouw
Wessem, 7 april 2022
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 1
Verduurzaming van woningen in Maasgouw
FOCUS op ENERGIEBESPARING
1e voorlichtingsavond: perspectief, besparingsmogelijkheden, realisatie
2e voorlichtingsavond: verdieping, detail informatie, advies
CDM – voorlichting
sessies
• Wessem 7 april 2022: Brede algemene voorlichting
• Zowat alle aspecten en mogelijkheden komen aan bod
• Een breed overzicht.
• Een oriëntatie. Feiten en cijfers
• Wessem 28 april 2022: Verdiepingsbijeenkomst
• Afgestemd op de aangegeven interesses.
• Meer detailinformatie per maatregel (keuze)
• Meer over subsidie en financieringsaspecten
• Mogelijkheid voor individueel advies, info
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 3
Wie geeft u vanavond informatie?
We stellen ons even voor
• Gemeente Maasgouw:
• Pierre Joosten – duurzaamheid
• -
• -
• Coöperatie Duurzaam Maasgouw – vrijwilligers, burger initiatief
• Chris Hamans
• Rob Buschman
• Ger van der Zanden
• Jan Geraeds
• Frank Kilkens / Harold Rutten
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 4
Programma
mogelijkheden energiebesparing en energieopwek
• Gemeente Maasgouw geeft perspectief:
• De uitdagingen, doelstellingen, planning, .....
• Coöperatie Duurzaam Maasgouw
• Energiegebruik, energiekosten?
• Alternatieven voor aardgas?
• Waarin bent u geïnteresseerd?
• Energieverlies van de woning
• Waar valt de meeste besparing te behalen?
• PAUZE
• Besparingsmogelijkheden
• prioriteiten, fasering,
• bouwkundig, installaties,
• Investeringen, subsidies, financiering
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 5
Inleiding Gemeente Maasgouw
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 6
ECO of EGO ?
klimaatverandering, energiepolitiek, ......
wooncomfort, energiekosten, geen aardgas, ......
• Het een sluit het ander niet uit:
• minder aardgas = minder CO2 uitstoot
= minder klimaat-impact
• Waarop zoekt u antwoorden?
Wat verwacht u van deze avond?
• waarom bent u zo
geïnteresseerd in energie?
In besparing
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 7
U bent aan het woord.
U geeft aan geïnteresseerd te zijn in:
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 8
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 9
6
4
2
2
0
2
7
9
8
4
8
4
11
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
11= spouwmuurisolatie
12= buitenisolatie gevelmuren
13= binnenisolatie gevelmuren
14= hellenddak-binnenisolatie
15= hellend dak-buitenisolatie
16= zoldervloer isoleren
17= vloer isolatie
18= kruipruimte-vloer isoleren
19= ramen: glas, kozijnen
20= geïsoleerde deuren
21= kierdichting
22= leidingisolatie
23= lagere ketelwatertemperatuur…
isolatie maatregelen - Maasbracht
34 aanmeldingen Maasbracht
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 10
7
17
10
8
6
12
11
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
31= ventilatie
32= warmtepomp
33= zonnepanelen (stroom
opwekken)
34= zonneboiler (warmwater met
zonnewarmte)
35= warmte terug winnen (WTW)
36= energieopslag
37= inregelen
radiatoren/voerverwarming
installatie-maatregelen - Maasbracht
34 aanmeldingen
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 11
24
22
20
16
14
14
0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26
01= kosten, investeringsbedrag
02= subsidie
03= besparing
04= technische prestaties
05= uitvoering door vakman of doe-
het-zelf
06= montage / installeren"
09= andere informatie bij de
maatregelen
items raamwerk info - Maasbracht
30 aanmeldingen Wessem
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 12
12
8
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
41= woongedrag
42= automatisering (domotica)
woongedrag & domotica - Maasbracht
34 aanmeldingen
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 13
19
7
5
3
woningtype in Maasbracht
vrijstaand huis 2 onder 1 kap rijtjes huis appartement
34 aanmeldingen Maasbracht
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 14
2
3
6
12
10
1
0
0 2 4 6 8 10 12 14
vóór 1945
tussen 1946 en 1964
tussen 1965 en 1974
tussen 1975 en 1991
tussen 1992 en 2005
na 2005
weet ik niet
bouwjaar woningen deelnemers in Maasbracht
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 15
1572
3692
gemiddeld energieverbruik o.b.v. verstrekte info door 20
deelnemers in Maasbracht
gas m3/jr stroom kWh/jr
max gas= 2800 m3/jr
min gas = 700 m3/jr
max stroom= 6637 kWh/jr
min stroom = 2500 kWh/jr
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 16
3
31
monumentaal - Maasbracht
monumentaal: ja graag monumentaal: neen voor mij niet
34 aanmeldingen Maasbracht
ANGST of ZORGEN
• Klimaatproblematiek = Beangstigend
• onmacht
• onvermogen
• “Stijgende energiekosten” en “Van het gas af” = Bezorgdheid
• u zoekt oplossingen
• maar er is:
• onzekerheid
• onbekendheid
• onvermogen
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 17
hierin wil en kan
de coöperatie u
helpen richting te
geven,
mogelijkheden te
tonen, adviseren
Van BEZORGHEID naar ACTIE !
Hoe kunnen we het energiegebruik terugdringen?
waarom aarzelen om te beginnen?
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 18
Waarom NU maatregelen?
1. als je het niet voor het milieu doet,
doe het dan voor je beurs
2. als je het niet voor je beurs doet,
doe het dan voor het milieu
• Hogere energiekosten:
minder besteedbaar inkomen
• Energie zekerheid, onafhankelijkheid
• Wooncomfort
• CO2 - uitstoot beperken
• Prijsontwikkeling op langere termijn ? ....... ??
Prijs Ontwikkeling Energie
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 19
Welke keuze hebben we, kijkend naar 2050?
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 20
isolatie in
therm.
schil
huidige
situatie
groen-gas
waterstofgas
50o
90o
< 50o
HT-verwarming MT-verwarming LT-verwarming
NOM – jas
BENG
all-electric
Maasgouw - energielabel
21
Buurtnaam2
Label A
en beter Label_B Label_C Label_D Label_E Label_F Label_G
Totaal
Woningen
Energielabel
Maasbracht 150 455 788 539 139 349 67 2487
Brachterbeek 12 74 112 85 12 109 66 470
Verspreide huizen Het Vonderen 10 1 0 2 1 1 12 27
Linne 89 212 399 350 64 312 173 1599
Verspreide huizen Linnerveld en Weerd 0 1 0 1 0 0 6 8
Stevensweert waaronder Bilt 7 67 139 70 28 131 115 557
Eiland-Brandt 6 14 2 7 2 17 28 76
Laak 1 7 7 13 4 20 21 73
Ohé 12 29 74 54 9 24 39 241
Thorn 40 103 249 189 43 216 178 1018
Verspreide huizen Thorn 0 2 3 8 1 7 8 29
Heel 237 300 371 336 45 171 68 1528
Panheel 1 3 27 12 5 18 18 84
Verspreide huizen Heel 1 0 0 2 0 11 10 24
Beegden 108 89 191 149 29 100 97 763
Wessem 36 120 177 201 30 165 119 848
Maasgouw
totaal 710 1477 2539 2018 412 1651 1025 9832
Bron: startnotitie PBL
15-09-21 breefing politieke partijen Maasgouw
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 22
omrekeningsfactor
kWh/m3
9,767 t/m 1945 1946-1964 1965-1974 1975-1991 1992-2005
(2250 woningen)*
voor verwarming 102 m2 87 m2 106 m2 106 m2 114 m2
1365 m3 gas =
13.332 kWh 131 kWh/m2 153 kWh/m2 126 kWh/m2 126 kWh/m2 117 kWh/m2
(1515 woningen)
voor verwarming 102 m2 87 m2 106 m2 106 m2 114 m2
1508 m3 gas =
14.723 kWh 131 kWh/m2 153 kWh/m2 126 kWh/m2 126 kWh/m2 117 kWh/m2
(2260 woningen)
voor verwarming 110 m2 110 m2 123 m2 123 m2 132 m2
1573 m3 gas =
15.358 kWh 121 kWh/m2 121 kWh/m2 108 kWh/m2 108 kWh/m2 101 kWh/m2
(3053 woningen)
voor verwarming 130 m2 130 m2 144 m2 154 m2 172 m2
2075 m3 gas =
20.266 kWh 103 kWh/m2 103 kWh/m2 93 kWh/m2 87 kWh/m2 78 kWh/m2
Eigen woning *) Maasgouw GM1641_bebouwing.xlsx
voor verwarming G:Energie MaasgouwCDM ProjectenTransitievisie ontwikkeling- EnquêteGM1641
1738 m3 gas =
16.970 kWh
Huurwoning
voor verwarming
1165 m3 gas =
11.378 kWh
woningen in Maasgouw uit de bouwjaar-klasse
Gebruiksoppervlak
Gebruiksoppervlak
Gebruiksoppervlak
gemiddeld Rijwoning-Tussenwoning
gemiddeld Rijwoning-Hoekwoning
gemiddeld 2-onder-1-kapwoning
gemiddeld Vrijstaande woning
Gebruiksoppervlak gemiddelde
energiekosten voor
verwarming per m2
vloeroppervlak
leeftijd/bouwjaar woningen
type
woningen
Energiegebruik Wessem.
en u ?
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 23
1779
1654
1509
m3 aardgas
2018
m3 aardgas
2019
m3 aardgas
2020
Gemiddelde
aardgaslevering
woningen. WESSEM
WESSEM m3 aardgas
2018
m3 aardgas
2019
m3 aardgas
2020
kWh in 2018 kWh in 2019 kWh in 2020
gemiddeld 1779 1654 1509 3478 3384 3286
100% 93% 85% 100% 97% 94%
Gemiddelde
aardgaslevering
woningen.
Gemiddelde
elektriciteitslevering
woningen
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 24
1624
3556
gemiddeld energieverbruik van 16 deelnemers in Wessem
gas m3/jr stroom kWh/jr
de meest duurzame energie
is bespaarde energie
als eerste:
energiegebruik terugdringen – energieverliezen beperken
19-6-2022 warmte transitie 25
Minder aardgas – Geen aardgas
• Doelstelling 2030: 20% minder CO2  minder aardgas
• Doelstelling 2050: aardgasvrij
• Minder aardgas  door minder energieverlies = efficiëntere woning
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 26
Welke alternatieven voor aardgas ?
Als bron van energie? Als bron voor warmte ?
Wat zijn de alternatieven voor aardgas?
(heeft u behoefte aan gas of aan warmte?)
• Warmtenet = collectieve voorziening; levert warm verwarmingswater
• Waterstof (H2): het transportnetwerk is aanwezig !
• Groengas: uit mestafval en groenvergisting
• Elektriciteit: uit wind, zon, kernenergie, afvalverbranding (incl. CO2 afvang)
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 27
collectieve
Situatie Maasgouw: focus op individuele oplossingen
• Weinig mogelijkheden voor grote collectieve oplossingen
• misschien ..... kleine micro warmtenetwerken
• Oplossing per woning
• een volledig of (voorlopig) gedeeltelijk
alternatief voor de aardgasgestookte verwarmingsketel
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 28
WARMTEPOMP:
gangbare, bewezen techniek, economische interessant
stelt voorwaarden aan de woning en aan woongedrag
Warmtepomp: een alternatief voor aardgas,
maar BEPERKT
Warmtepomp:
• haalt energie uit een warmtebron:
buitenlucht / grondwater / aardwarmte / oppervlakte water / rioolwater /
ventilatielucht / .....
• heeft stroom nodig om pomp/compressor aan te drijven
• rendement: met 1 kWh stroom produceert de warmtepomp tot bijv. 5 kWh warmte
• rendement is afhankelijk van verschil in temperatuur tussen de warmtebron en
temperatuur van het verwarmingswater
• hoe groter het temperatuurverschil, hoe harder de pomp moet werken
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 29
Individueel alternatief voor aardgas
geheel van het gas af
• all electric
• electrische verwarming
en/of
• warmtepomp incl. warmwater
boiler
• netwerkstroom + zonnepanelen
gedeeltelijk van het gas af
• hybride
(electrisch en als er meer nodig is dan
met gasketel bijspringen)
• = warmtepomp + HR-
gasketel
• warmwater van HR-combiketel
evt. met zonneboiler
• netwerkstroom + zonnepanelen
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 30
meer over
warmtepomp en
zonnepanelen volgt !
31
19-6-2022 breefing politieke partijen Maasgouw
WTW
zonne-
panelen
meer over warmtepomp
in de
verdiepingsbijeenkomst!
Wat is de energievraag voor verwarming?
• Gemiddeld jaarlijks gasverbruik:
• bijv. 1650 m3 aardgas/jaar voor VERWARMING + WARM WATER + KOKEN
• afhankelijk van de situatie/gezinssamenstelling:
(WARMWATER + KOKEN) bijv. 150 m3 gas/jaar
• Gasverbruik voor VERWARMING: 1650 – 150 = 1500 m3/jaarlijks
• dat zijn: 1500 x 10 = 15.000 kWh/jaar
• Verwarmd vloeroppervlak ~ Gebruiksoppervlak
• bijv. 150 m2
Verwarmingsenergie per m2: 15.000 / 150 = 100 kWh/m2.jaar
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 32
Dus warmtepomp ...... ????
Ja, mits:
• de warmtevraag van de woning KLEIN is: < 50 kWh/m2.jr
• de woning moet goed (tot heel goed) geïsoleerd zijn.
• de warmte afgifte – met radiatoren en/of vloerverwarming - moet toereikend zijn.
de temperatuur van het verwarmingswater is LAGER dan met de traditionele
verwarmingsketel (max. 50o i.p.v. 75o á 80o)
• evt. radiatoren bijplaatsen
• evt. radiator ventilator
• vloerverwarming
• extra stroomvraag  zonnepanelen (bij-)plaatsen ?
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 33
meer over warmtepomp
en zonnepanelen volgt !
nu eerst isoleren !
Wat wil je bereiken, hoe?
GPS - Navigatie
1. BESTEMMING (E=Groningen)
2. START (A=Wessem)
3. WELK VERVOER, HOE SNEL?
Per auto, trein, fiets, …?
4. TUSSENSTOPS ?
(B, C, D)
Plan de verduurzaming
1. DOEL:
Volledig of gedeeltelijk
aardgasvrij? Lagere energie
rekening?
2. Wat is de huidige situatie?
3. DHZ of aannemer? Geleidelijk?
Investeringen, eigen middelen,
Hypotheek, Lening
4. Faseren of alles tegelijk?
1. gevel en dak isoleren, zonnepanelen
2. ramen, ventilatie
3. vloer isoleren, vloerverwarming,
4. hybride WP, zonnepanelen
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 34
Uitgangspunten en Aanpak
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 35
VOORWAARDEN
VOORWAARDEN
VOORWAARDEN
Bouwkundige- en Installatietechnische maatregelen
1. kierdichting
2. dak isoleren
3. gevel isoleren
1. open gevel-delen: ramen en deuren
2. gesloten gevel-delen: buitenmuren
4. vloer – kruipruimte isoleren
5. ventilatie systemen
6. domotica - woongedrag
7. warmte opwek :
1. warmtepomp
2. warmteafgifte sytemen: radiatoren , vloerverwarming
8. stroom opwek : zonnepanelen
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 36
verminderen energie behoefte
= energieverliezen beperken
dan nog benodigde energie
zoveel mogelijk zelf
opwekken en terugwinnen
Beperk de energievraag
je huis inpakken:
• tochtdicht maken
maar voldoende ventileren
• Isoleren:
“van een warme jas voorzien”
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 37
Waar verliezen we energie ?
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 38
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 39
Bouwkundige maatregelen
• dak isolatie
• gevel isoleren, ramen isoleren
• vloer isoleren
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 40
Installatie
• warmteafgifte: radiatoren, vloerverwarming
• warmteterugwinning, ventilatie
• warmte en stroom opwekken (wp en pv)
energiebesparing
• Energieverlies beperken:
jaarlijkse energie voor verwarming en koeling (kWh/m2 gebruiksoppervlak) minimaliseren:
• Maatregelen en effect verschillen per woning en situatie:
• woningtype
• bouwjaar , bouwperiode
• welke prestatie is werkelijk aanwezig
41
19-6-2022 warmte transitie
Maatregelenpakket naar
woningtype en bouwjaarklasse
42
19-6-2022 warmte transitie
met oppervlakken van de bouwdelen en de aanwezige prestaties
….
43
database gegevens en bij individueel of specifieke advies de huidige gegevens van een woning
19-6-2022 warmte transitie
oppervlakken prestatie
Wat is de ambitie, het doel?
• BEDENK: bouwkundige aanpassingen
doe je minimaal voor de volgende 25 á
30 jaar !
Dus voor het aardgasvrije 2050 !
• Isoleer je GOED voor een
GEDEELTELIJK aardgasvrije woning?
of
• Isoleer je HEEL GOED voor een
VOLLEDIG aardgasvrije woning?
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 44
realiseerbaar
met / binnen de
bestaande constructie
vereist (enkele)
vergaande maatregelen
(zoals vloerverwarming, triple glas)
STANDAARD : minimale waardes
die opgeteld tot de standaard leiden
STREEFWAARDEN
Dak Rc = 3,5 m2K/W
(afhankelijk van het isolatiemateriaal 8 -15 cm isolatie)
€ 53/m2 excl.btw
Rc = 8 m2K/W
(ongeveer 35 cm isolatie;
meestal buitenzijde/dakelementen)
Vloer Rc = 3,5 m2K/W
(afhankelijk van het isolatiemateriaal en vloertype
7 - 14 cm isolatie onder de vloer)
€ 20/m2 excl.btw
Rc = 3,5 m2K/W
(ongeveer 14 cm isolatie)
Gevel Rc = 1,7 m2K/W
(parels, vlokken of schuim in de spouwmuur)
NB Uitsluitend voor naoorlogse woningen
€ 21/m2 excl.btw
Rc = 6 m2K/W
(ongeveer 26 cm isolatie;
meestal buitengevelisolatie)
Paneel Indien aanwezig: isolatiewaarde Rc = 1 m2K/W
(40 mm sandwichpaneel)
1,4 W/m2K (geïsoleerd)
Ramen en
Kozijnen
Uw-waarde raam = 1,4 W/m2K
(HR++ glas)
€ 145/m2 excl.btw
Uw = 1,0 W/m2K
(Triple glas in nieuwe kozijnen)
Voordeur 1,4 W/m2K (geïsoleerd) 1,4 W/m2K (geïsoleerd)
Ventilatie natuurlijke toevoer en mechanische afzuiging in toilet,
keuken en badkamer of gebalanceerde ventilatie met
sensorsturing in woonkamer en hoofdslaapkamer
gebalanceerde ventilatie met warmte terugwinning,
sturing op toe- of afvoer door CO2-meting
Kierdichting qv;10 = 0,7 dm3/sm2
(verbeterde kierdichting van ramen en deuren en
aansluiting gevel en dak)
qv;10 = 0,4 dm3/sm2
(verder verbeterde kierdichting van ramen en deuren en
aansluiting gevel en dak door
een professional)
Toelichting AI deze maatregelen opgeteld leiden tot de standaard.
Deze waardes zijn binnen de bestaande constructie te
realiseren
(naar 50 kWh/m2  hybride WP-systeem)
AI deze maatregelen opgeteld leiden tot een verdere
reductie van de warmtevraag dan de standaard.
(naar 30 kWh/m2  all electric WP) 45
19-6-2022 warmte transitie
de meest duurzame energie
is bespaarde energie
dus wat gaan we doen .......?
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 46
BOUWKUNDIGE MAATREGELEN
DAK
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 47
Dak of zolder isoleren
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 48
zolder voor bewoning onbewoonde zolder
dakisolatie zolder isolatie
zolder als voor bewoning
met open trap
onbewoonde zolder
geïsoleerde toegang
dakisolatie zolder isolatie
Dak - Isolatie toevoegen
• Er is nog helemaal een isolatie aanwezig
• Er is al isolatie, maar te weinig.
• Dakelement 3 á 4 cm isolatie (1980- 2010)
• Nageïsoleerd met 4 a 6 cm tussen de gordingen/sporen
• Zolder in gebruik en verwarmd? Of niet?
• Hoeveel isolatie toevoegen?
• Luchtdicht maken
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 49
Dakisolatie
• Van binnenuit (DHZ of professional)
of
• Van buitenaf (professional)
Het na-isoleren van het dak of van een zolder geeft
nauwelijks overlast of afval en kan binnen één dag
plaatsvinden.
DAK: van binnen uit
dak isoleren
tussen en over
de sporen of gordingen
zoldervloer isoleren
tussen en over
de plafondhangers of vloer
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 51
Dakisolatie
Kosten en besparingen - van geen naar goede isolatie
Dakisolatie
Eénmalige
kosten
(uitbesteden)
Eénmalige
subsidie
Jaarlijkse besparing
energiekosten
Jaarlijkse
besparing CO2
Isoleren schuin dak
(verwarmde zolder)
€ 4.400 € 1.900 € 800 1.700 kilo
Isoleren schuin dak
(onverwarmde zolder)
€ 4.400 € 1.900 € 450 900 kilo
Isoleren zoldervloer
(onverwarmde zolder)
€ 900 € 350 € 450 1.000 kilo
Isoleren plat dak
€ 3.200 € 1.300 € 700 1.500 kilo
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 52
Voorbeeld: hoekwoning of 2-onder-1-kap. Wat betaal en bespaar je dan gemiddeld?
warmteweerstand
Rc= 4,0 m2K/W
Hoeveel dakisolatie heb je nodig?
Dikte van het isolatiemateriaal:
hoeveel heb je nodig?
Warmte weerstand van het dak
(Rc = weerstand van alle lagen van de dakkonstructie)
Niveau van isolatie Isolatiewaarde (Rc)
Matige isolatie 1,3
Redelijke isolatie 2,5
Goede isolatie 4,0
Zeer goede isolatie,
nodig voor
energieneutrale woning
6,0-10,0
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 53
Materiaal isoleren schuin dak
Dikte nodig voor
Rc-waarde 4
Glaswol (dekens of platen of vlokken) 13 cm
Steenwol (dekens of platen of vlokken) 13 cm
EPS (piepschuim platen) 13 cm
XPS platen 13 cm
PUR hardschuimplaten 13 cm
PIR of resol hardschuimplaten 8 cm
Vlas, hennep, schapenwol, gerecycled
katoen, houtvezel, cellulose, kurk
14-16 cm
Multifolie met 2 luchtlagen van 20 mm
(reflecteert warmtestraling)
12 cm
Thermosheets van 7 lagen met 8
luchtlagen van 20 mm (reflecteert
warmtestraling)
16 cm
Dak – isolatie van buiten
Dakpannen eraf, isolatie bovenop je dak, pannen er weer op
• nieuwe dakpannen nodig? dak renoveren?
• meest gebruikelijk: isolerende daklementen
• supergoede isolatie zonder koudebruggen
• door een professioneel bedrijf.
• door het isolatiemateriaal wordt het dak hoger:
• aansluitingen met de dakgoot, dakdoorvoeren, dakramen, dakkapellen, boeiboord
aanpassen. = bijkomende werkzaamheden en -kosten
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 54
€ 150 - € 225 / m2
+ bijkomende kosten
jaarlijkse besparing: €
€ 70 - € 80 /m2
Gevels
spouwmuurisolatie
buitengevel isolatie
voorzetwand (binnen)
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 55
Spouwmuur: bouwjaar en gevel
• Bouwjaar vóór 1925
• oorspronkelijk NIET geïsoleerd
• geen spouw - geen spouwmuurisolatie
• Na-isoleren mogelijk door een geïsoleerde voorzetwand of door isolatie aan de buitenzijde.
• Bouwjaar van 1925 – 1974
• in de meeste gevallen wel een spouwmuur, maar deze is vaak nog niet geïsoleerd.
• spouwmuurisolatie effectief en rendabel
• meestal niet genoeg voor lage temperatuurverwarming en voor warmtepomp
• Bouwjaar 1975 – 1990
• bij nieuwbouw al geïsoleerd,
• t.o.v. nieuwbouw nu heel lage isolatiewaarde - mogelijk verminderde prestatie.
• na-isolatie en daarmee prestatieverbetering mogelijk
• Bouwjaar 1990 en later
• Woningen altijd geïsoleerd, maar de kwaliteit van de isolatie kan verschillen. Na-isolatie is een oplossing om de
isolatiewaarde te verhogen.
19-6-2022 warmte transitie 56
Voorbeeld spouwmuur
ongeïsoleerd - geïsoleerd
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 57
bu
bi
Spouwmuurisolatie
Na-isolatie Spouwmuurisolatie
• Maatwerk
• woningen voor 1930: meestal geen spouw
• woningen vanaf 1980: vaak al geïsoleerd
• indien een woning al geïsoleerd is,
kan mogelijk wel na-geïsoleerd worden
Hoeveel warmte en geld verdwijnt er door de gevel ?
spouwmuur
ongeïsoleerd
spouwmuur
geïsoleerd
warmte-weerstand
Rc= 0,36 W/m2K
warmte-weerstand
Rc= 1,66 W/m2K
6 cm
jaarlijks per m2
gas: 13,94 m3
€ 11,85
jaarlijks per m2
gas: 4,02 m3
€ 3,42
besparing: 9,92 m3
€ 8,43
investering: € 30
subsidie: € 8
netto: € 22
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 60
Hoeveel warmte en geld verdwijnt er door de gevel ?
spouwmuur
ongeïsoleerd
spouwmuur
geïsoleerd
warmte-weerstand
Rc= 0,36 W/m2K
warmte-weerstand
Rc= 1,66 W/m2K
6 cm
jaarlijks per m2
gas: 13,94 m3
€ 31,37
jaarlijks per m2
gas: 4,02 m3
€ 9,05
besparing: 9,92 m3
€ 22,32
investering: € 30,-
subsidie: € 8,-
netto: € 22,-
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 61
€ 13,94
€ 9,92
€ 4,02
Effe tussendoor:
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 62
subsidies
• altijd combinatie van minimaal 2 maatregelen !
• geen subsidie voor doe-het-zelf (dhz) werkzaamheden
• voorwaarden aan prestatie (minimale warmteweerstand)
• voorwaarden aan minimaal aantal m2 ’s
Buitengevel isolatie
• massieve buitengevel zonder spouw
of
• geïsoleerde spouwmuur is onvoldoende
(bijv. voor doelstelling all electric warmtepomp)
of
• renovatie gevel, “littekens” verbouwing,
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 63
Hoeveel warmte verdwijnt er door de gevel ?
massieve muur
ongeïsoleerd
massieve muur
geïsoleerd
warmte-weerstand
Rc= 0,19 W/m2K
warmte-weerstand
Rc= 6,29 W/m2K
25 cm
jaarlijks per m2
gas: 20,30 m3
€ 20,30
jaarlijks per m2
gas: 1,14 m3
€ 1,14
besparing: 19,16 m3
€ 19,16
investering: € 228
subsidie: € 38
netto: € 190
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 64
buitengevel - isolatie
bu
bi
Hoeveel warmte verdwijnt er door de gevel ?
massieve muur
ongeïsoleerd
massieve muur
geïsoleerd
warmte-weerstand
Rc= 0,19 W/m2K
warmte-weerstand
Rc= 6,29 W/m2K
25 cm
jaarlijks per m2
gas: 20,30 m3
€ 45,68
jaarlijks per m2
gas: 1,14 m3
€ 2,57
besparing: 19,16 m3
€ 43,11
investering: € 228
subsidie: € 38
netto: € 190
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 65
buitengevel - isolatie
bu
bi
Gevelisolatie – binnen, met voorzetwand
• woonruimte wordt iets kleiner.
• zorgvuldige uitvoering vereist ivm
koudebruggen en risico condensatie
• ...........
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 66
Voorzetwand
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 67
“houten stijlen/regels” “metal stud” (metalen profielen)
dhz: € 40 - € 50 / m2
vakman: € 100 - € 120 / m2
13 cm ; Rc=4,0 m2K/W
jaarlijkse besparing:
€ 10 / m2
Ramen
glas en kozijnen
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 68
Ramen
• HR++ glas
• HR+++ glas = Triple glas
• Voorzetramen – Achterzet ramen (glas in lood - monumentale gebouwen)
• Vacuüm glas (glas in lood - monumentale gebouwen)
• Luiken (geïsoleerde-)
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 69
Zijn je kozijnen binnen 10 jaar aan vervanging toe? Dan kun je
beter direct de kozijnen vervangen als je isolerend glas plaatst.
42,5
22,3
8,2
4,5
m3 gas per m2
jaarlijks
42,5
22,3
8,2
4,5
Hoeveel energie verdwijnt er door een raam?
glasoppervlak (zonder kozijnen)
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 71
Kostenindicatie isolatieglas
Glassoort U-waarde Kosten per m2
Voorzetraam incl. coating 2.5 €115
HR glas 2.0 €70
HR+ glas +/- 1.8 €75
HR++ glas +/- 1.5 €80
HR+++ glas (Triple glas) +/- 1.1 €120
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 72
Soort kozijn Oppervlakte
Prijs kozijn
voor HR++ glas
Prijs kozijn
voor HR+++ glas
(Triple glas)
Kunststof kozijnen 10 m2 €650 – €700 €750 - €800
Houten kozijnen 10 m2 €700 – €850 €800 - €975
Aluminium kozijnen 10 m2 €750 – €900 €875 - € 1050
excl. montage
Kostenindicatie HR++ glas per woningtype
Woning type
Oppervlak glas
(m2)
Totale kosten
Jaarlijkse
besparin
g
Eengezinswoning 20 m2 €2500 - €2800 €225
Appartement 15 m2 €1750 - €2400 €185
Hoekwoning 30 m2 €3000 - €3750 €275
2-onder-1 kap 35 m2 €4000 - €5000 €350
Vrijstaande woning 50 m2 €6500 - €7000 €475
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 73
Investering en Subsidiebedragen glas
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 74
Soort glas
Subsidie
per m2 in 2022
Minimale en maximale
oppervlakte in 2022
Maximale
U-waarde
(warmtedoorgang
per m2)
HR++ glas 53 8 m2 / 45 m2 1,2
Kozijnpanelen (samen met
HR++ glas)
23
Oppervlak telt mee voor
aantal m2 isolatieglas
1,2
Isolerende deur (samen met
HR++ glas)
53
Oppervlak telt mee voor
aantal m2 isolatieglas
1,5
Triple glas 150 8 m2 / 45 m2 0,7
Kozijnpanelen (samen met
triple glas)
115
Oppervlak telt mee voor
aantal m2 isolatieglas
0,7
Isolerende deur (samen met
triple glas)
150
Oppervlak telt mee voor
aantal m2 isolatieglas
1
Vloer - Kruipruimte
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 75
Vloerisolatie - Bodemisolatie
• vloerisolatie:
• minimale werkhoogte 50 á 70 cm
• materialen vloerisolatie
• pur = polyurethaan
• cellulose
• steenwol – glaswol
• alu-folie kussens (houten vloeren)
• bodemisolatie
• materialen
• eps – korrels (piep-schuim)
• argex korrels (gebakken klei)
• schelpen
dhz: € 5- €20 /m2
vakman: € 40 - € 50 / m2
Energie adviezen
door Jan Geraeds
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 77
Energieadviezen van de coöperatie
• uitgebreid energieadvies; specifiek van uw woning en situatie
• een pv advies
• een ir-scan
voorbeelden rapport (ook in de zaal)
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 78
79
15-09-21 breefing politieke partijen Maasgouw
bestaand
energie
gebruik
besparing
energie
gebruik per
onderdeel
besparing
financieel
nieuw
energie-
gebruik
uit ons uitgebreide energieadvies
Zonnepanelen
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 80
Zonnepanelen: plug-in of toch wat meer?
• Wat is je jaarlijks stroomverbruik ? Nu en in de nabije toekomst.
• Is het dak geschikt? Zijn er andere mogelijkheden.
• Vergunning of niet?
• Hoeveel panelen passen er op het dak?
• Prestaties, levensduur, garanties
• Technisch
• Optimizers
• Omvormers:1-fase of 3-fase, micro omvormers of centrale omvormer,
• Toekomstige uitbreiding?
• Meterkast
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 81
Infra Rood Rapport
warmtebeeld
• Energie-lekken opsporen
• Bouw en Installaties
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 82
Faseren
• Alles gelijk of ... OP NATUURLIJKE MOMENTEN
• bij verbouwing: woonkamer, keuken, badkamer, ....., aanbouw, uitbreiding, ..
• bij vervanging: rotte kozijnen, voordeur, verwarmingsketel, ......
• Volgorde belangrijk, “no-regret” prestaties
1. gevel en dak isoleren, zonnepanelen
2. ramen, ventilatie
3. vloer isoleren, vloerverwarming,
4. hybride WP, (zonnepanelen)
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 83
meer over stapsgewijze realisatie
van verbeteringen
in de verdiepingsbijeenkomst!
Vaste kosten energie prijs keuze looptijd Installatie prijs Kiezen? looptijd
Vloerisolatie 1.500 ja 30 Hyb Warmtepomp 5.000 ja 15
Dakisolatie 3.675 ja 30 Boiler 1.000 ja 15
Spouwisolatie 1.350 ja 30 WTW-unit (WK/K 200m3) 1.000 ja 15
Kierdichting 1.150 ja 30 Subsidie iSDE WP -1.750 ja 15
HR++ glas 2.500 ja 30
WTW-kanaal naar WK/K 1.200 ja 30
Subsidie isolatie (30% tot max 10K) -3.053 ja 30
TOTAAL 8.323 30 5.250 15
HYBRIDE WARMTEPOMP
- Ingreep 2024/2029
- Groen gas 2035
- 40% energie-besparing
- Tapwater via WP
- Annuïtair 1% rente
scenario voorbeeld
19-6-2022 breefing politieke partijen Maasgouw 84
Financiering
• Eigen middelen
• Via de Provincie (Stimuleringsregeling Duurzaam Thuis)
• Rente tussen 1,1% en 2%
• Looptijd 10 tot 15 jaar
• BKR-toetsing
• Hypotheek
• Subsidies
• Landelijke ISDE subsidie warmtepompen (per merk en type)
• Lage BTW-tarief 9% op arbeidsloon isolatiewerkzaamheden
• BTW-teruggave zonnepanelen
meer over
financieringsaspecten
in de
verdiepingsbijeenkomst!
Welke maatregelen in de 2e bijeenkomst?
Bouwkundig - installaties
• gevel-spouwmuurisolatie –
• dakisolatie
• vloerisolatie
• ramen
• ventilatie
• zonnepanelen
• warmtepomp
Materiaal keuze - verwerking
• type isolatiemateriaal
• kunststof of natuurlijk
• organisch of mineraal
• brandveiligheid
• verwerking
• verpakking
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 86
07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 87
Dank u !
Vragen ?
Komt u ook naar de
verdiepingsbijeenkomst ?
lid worden van de coöperatie?
€20 jaarlijks

Contenu connexe

Similaire à Voorlichtingssessie 2022 Wessem

Presentatie boekelermeer e+ v291117
Presentatie boekelermeer e+ v291117Presentatie boekelermeer e+ v291117
Presentatie boekelermeer e+ v291117Hans-Peter Hioolen
 
Dna energetisch renoveren presentatie 21 sept 2011
Dna energetisch renoveren presentatie 21 sept 2011Dna energetisch renoveren presentatie 21 sept 2011
Dna energetisch renoveren presentatie 21 sept 2011Carl-peter Goossen
 
Presentatie 1894 energie collectief 130313
Presentatie 1894 energie collectief 130313Presentatie 1894 energie collectief 130313
Presentatie 1894 energie collectief 130313Energie Collectief
 
Academielezing Regie over je eigen energie
Academielezing Regie over je eigen energie Academielezing Regie over je eigen energie
Academielezing Regie over je eigen energie Avansacademielezing
 
Het Grote Energiedebat Groen Evergem
Het Grote Energiedebat Groen EvergemHet Grote Energiedebat Groen Evergem
Het Grote Energiedebat Groen EvergemNaanColman
 
Zonnekracht schiebroek 12 dec 2011
Zonnekracht schiebroek 12 dec 2011Zonnekracht schiebroek 12 dec 2011
Zonnekracht schiebroek 12 dec 2011Mark Slegers
 
Bespaarmagazine
BespaarmagazineBespaarmagazine
Bespaarmagazineviltoonen
 
Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Ronald Schilt - Praktijkcase: integrale ...
Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Ronald Schilt - Praktijkcase: integrale ...Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Ronald Schilt - Praktijkcase: integrale ...
Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Ronald Schilt - Praktijkcase: integrale ...Warmtepompen
 
Informatieavond Zeehelden buurt Presentatie energieloket
Informatieavond Zeehelden buurt Presentatie energieloketInformatieavond Zeehelden buurt Presentatie energieloket
Informatieavond Zeehelden buurt Presentatie energieloketPeter Scholtens
 
Aardwarmte door Remon voor bewoners Deinum in Duurzaam Doen Huis
Aardwarmte door  Remon voor bewoners Deinum in Duurzaam Doen HuisAardwarmte door  Remon voor bewoners Deinum in Duurzaam Doen Huis
Aardwarmte door Remon voor bewoners Deinum in Duurzaam Doen Huisduurzame verhalen
 
Informatieavond Zeehelden buurt Presentatie Plat DuS
Informatieavond Zeehelden buurt Presentatie Plat DuSInformatieavond Zeehelden buurt Presentatie Plat DuS
Informatieavond Zeehelden buurt Presentatie Plat DuSPeter Scholtens
 
Presentatie zonnepanelen reeshof
Presentatie zonnepanelen reeshofPresentatie zonnepanelen reeshof
Presentatie zonnepanelen reeshofEnergy-Guard
 
Workshop Eversheds
Workshop EvershedsWorkshop Eversheds
Workshop EvershedsLaura Calot
 
Waterstof in de gebouwde omgeving
Waterstof in de gebouwde omgeving  Waterstof in de gebouwde omgeving
Waterstof in de gebouwde omgeving Berenschot
 
Energiemonitoring van beek klimaatplein event 2016
Energiemonitoring van beek klimaatplein event 2016Energiemonitoring van beek klimaatplein event 2016
Energiemonitoring van beek klimaatplein event 2016www.klimaatplein.com
 
Joost Brinkman - Update Groene Netten
Joost Brinkman - Update Groene NettenJoost Brinkman - Update Groene Netten
Joost Brinkman - Update Groene NettenDutch Power
 

Similaire à Voorlichtingssessie 2022 Wessem (20)

Presentatie boekelermeer e+ v291117
Presentatie boekelermeer e+ v291117Presentatie boekelermeer e+ v291117
Presentatie boekelermeer e+ v291117
 
Dna energetisch renoveren presentatie 21 sept 2011
Dna energetisch renoveren presentatie 21 sept 2011Dna energetisch renoveren presentatie 21 sept 2011
Dna energetisch renoveren presentatie 21 sept 2011
 
Presentatie 1894 energie collectief 130313
Presentatie 1894 energie collectief 130313Presentatie 1894 energie collectief 130313
Presentatie 1894 energie collectief 130313
 
NOM Routekaart november 2015
NOM Routekaart november 2015NOM Routekaart november 2015
NOM Routekaart november 2015
 
Academielezing Regie over je eigen energie
Academielezing Regie over je eigen energie Academielezing Regie over je eigen energie
Academielezing Regie over je eigen energie
 
wwlzo
wwlzowwlzo
wwlzo
 
Ws1 2 presentatie stebo-duwolim
Ws1 2 presentatie stebo-duwolimWs1 2 presentatie stebo-duwolim
Ws1 2 presentatie stebo-duwolim
 
Het Grote Energiedebat Groen Evergem
Het Grote Energiedebat Groen EvergemHet Grote Energiedebat Groen Evergem
Het Grote Energiedebat Groen Evergem
 
Zonnekracht schiebroek 12 dec 2011
Zonnekracht schiebroek 12 dec 2011Zonnekracht schiebroek 12 dec 2011
Zonnekracht schiebroek 12 dec 2011
 
Bespaarmagazine
BespaarmagazineBespaarmagazine
Bespaarmagazine
 
Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Ronald Schilt - Praktijkcase: integrale ...
Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Ronald Schilt - Praktijkcase: integrale ...Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Ronald Schilt - Praktijkcase: integrale ...
Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Ronald Schilt - Praktijkcase: integrale ...
 
Informatieavond Zeehelden buurt Presentatie energieloket
Informatieavond Zeehelden buurt Presentatie energieloketInformatieavond Zeehelden buurt Presentatie energieloket
Informatieavond Zeehelden buurt Presentatie energieloket
 
Aardwarmte door Remon voor bewoners Deinum in Duurzaam Doen Huis
Aardwarmte door  Remon voor bewoners Deinum in Duurzaam Doen HuisAardwarmte door  Remon voor bewoners Deinum in Duurzaam Doen Huis
Aardwarmte door Remon voor bewoners Deinum in Duurzaam Doen Huis
 
Informatieavond Zeehelden buurt Presentatie Plat DuS
Informatieavond Zeehelden buurt Presentatie Plat DuSInformatieavond Zeehelden buurt Presentatie Plat DuS
Informatieavond Zeehelden buurt Presentatie Plat DuS
 
Presentatie zonnepanelen reeshof
Presentatie zonnepanelen reeshofPresentatie zonnepanelen reeshof
Presentatie zonnepanelen reeshof
 
Workshop Eversheds
Workshop EvershedsWorkshop Eversheds
Workshop Eversheds
 
Waterstof in de gebouwde omgeving
Waterstof in de gebouwde omgeving  Waterstof in de gebouwde omgeving
Waterstof in de gebouwde omgeving
 
Energielabel C verplichting voor kantoren
Energielabel C verplichting voor kantorenEnergielabel C verplichting voor kantoren
Energielabel C verplichting voor kantoren
 
Energiemonitoring van beek klimaatplein event 2016
Energiemonitoring van beek klimaatplein event 2016Energiemonitoring van beek klimaatplein event 2016
Energiemonitoring van beek klimaatplein event 2016
 
Joost Brinkman - Update Groene Netten
Joost Brinkman - Update Groene NettenJoost Brinkman - Update Groene Netten
Joost Brinkman - Update Groene Netten
 

Plus de Coöperatie Duurzaam Maasgouw U.A. (15)

00 - Gemeente informatieavond Verduurzaming.pptx
00 - Gemeente informatieavond Verduurzaming.pptx00 - Gemeente informatieavond Verduurzaming.pptx
00 - Gemeente informatieavond Verduurzaming.pptx
 
17 Buffervaten
17 Buffervaten17 Buffervaten
17 Buffervaten
 
16 - Energieadviezen
16 - Energieadviezen16 - Energieadviezen
16 - Energieadviezen
 
15 - Susbsidie en Financiering
15 - Susbsidie en Financiering15 - Susbsidie en Financiering
15 - Susbsidie en Financiering
 
11 - IR, Infrarood verwarming
11 - IR, Infrarood verwarming11 - IR, Infrarood verwarming
11 - IR, Infrarood verwarming
 
9 Zonne Energie
9 Zonne Energie9 Zonne Energie
9 Zonne Energie
 
8 - Warmtepomp
8 - Warmtepomp8 - Warmtepomp
8 - Warmtepomp
 
7 - Vloer en Bodemisolatie
7 - Vloer en Bodemisolatie7 - Vloer en Bodemisolatie
7 - Vloer en Bodemisolatie
 
6 Dakisolatie
6 Dakisolatie6 Dakisolatie
6 Dakisolatie
 
5 - Ramen en Kozijnen
5 -  Ramen en Kozijnen5 -  Ramen en Kozijnen
5 - Ramen en Kozijnen
 
4 - Gevel isoleren
4 - Gevel isoleren4 - Gevel isoleren
4 - Gevel isoleren
 
3-Isolatiematerialen
3-Isolatiematerialen3-Isolatiematerialen
3-Isolatiematerialen
 
2 Ventilatie
2 Ventilatie2 Ventilatie
2 Ventilatie
 
1 Kierdichting
1 Kierdichting1 Kierdichting
1 Kierdichting
 
Presentatie Gemeente Warmtetransitie 2022
Presentatie Gemeente Warmtetransitie 2022Presentatie Gemeente Warmtetransitie 2022
Presentatie Gemeente Warmtetransitie 2022
 

Voorlichtingssessie 2022 Wessem

  • 1. Verduurzaming van woningen in Maasgouw Wessem, 7 april 2022 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 1
  • 2. Verduurzaming van woningen in Maasgouw FOCUS op ENERGIEBESPARING 1e voorlichtingsavond: perspectief, besparingsmogelijkheden, realisatie 2e voorlichtingsavond: verdieping, detail informatie, advies
  • 3. CDM – voorlichting sessies • Wessem 7 april 2022: Brede algemene voorlichting • Zowat alle aspecten en mogelijkheden komen aan bod • Een breed overzicht. • Een oriëntatie. Feiten en cijfers • Wessem 28 april 2022: Verdiepingsbijeenkomst • Afgestemd op de aangegeven interesses. • Meer detailinformatie per maatregel (keuze) • Meer over subsidie en financieringsaspecten • Mogelijkheid voor individueel advies, info 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 3
  • 4. Wie geeft u vanavond informatie? We stellen ons even voor • Gemeente Maasgouw: • Pierre Joosten – duurzaamheid • - • - • Coöperatie Duurzaam Maasgouw – vrijwilligers, burger initiatief • Chris Hamans • Rob Buschman • Ger van der Zanden • Jan Geraeds • Frank Kilkens / Harold Rutten 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 4
  • 5. Programma mogelijkheden energiebesparing en energieopwek • Gemeente Maasgouw geeft perspectief: • De uitdagingen, doelstellingen, planning, ..... • Coöperatie Duurzaam Maasgouw • Energiegebruik, energiekosten? • Alternatieven voor aardgas? • Waarin bent u geïnteresseerd? • Energieverlies van de woning • Waar valt de meeste besparing te behalen? • PAUZE • Besparingsmogelijkheden • prioriteiten, fasering, • bouwkundig, installaties, • Investeringen, subsidies, financiering 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 5
  • 6. Inleiding Gemeente Maasgouw 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 6
  • 7. ECO of EGO ? klimaatverandering, energiepolitiek, ...... wooncomfort, energiekosten, geen aardgas, ...... • Het een sluit het ander niet uit: • minder aardgas = minder CO2 uitstoot = minder klimaat-impact • Waarop zoekt u antwoorden? Wat verwacht u van deze avond? • waarom bent u zo geïnteresseerd in energie? In besparing 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 7 U bent aan het woord.
  • 8. U geeft aan geïnteresseerd te zijn in: 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 8
  • 9. 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 9 6 4 2 2 0 2 7 9 8 4 8 4 11 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 11= spouwmuurisolatie 12= buitenisolatie gevelmuren 13= binnenisolatie gevelmuren 14= hellenddak-binnenisolatie 15= hellend dak-buitenisolatie 16= zoldervloer isoleren 17= vloer isolatie 18= kruipruimte-vloer isoleren 19= ramen: glas, kozijnen 20= geïsoleerde deuren 21= kierdichting 22= leidingisolatie 23= lagere ketelwatertemperatuur… isolatie maatregelen - Maasbracht 34 aanmeldingen Maasbracht
  • 10. 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 10 7 17 10 8 6 12 11 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 31= ventilatie 32= warmtepomp 33= zonnepanelen (stroom opwekken) 34= zonneboiler (warmwater met zonnewarmte) 35= warmte terug winnen (WTW) 36= energieopslag 37= inregelen radiatoren/voerverwarming installatie-maatregelen - Maasbracht 34 aanmeldingen
  • 11. 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 11 24 22 20 16 14 14 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 01= kosten, investeringsbedrag 02= subsidie 03= besparing 04= technische prestaties 05= uitvoering door vakman of doe- het-zelf 06= montage / installeren" 09= andere informatie bij de maatregelen items raamwerk info - Maasbracht 30 aanmeldingen Wessem
  • 12. 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 12 12 8 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 41= woongedrag 42= automatisering (domotica) woongedrag & domotica - Maasbracht 34 aanmeldingen
  • 13. 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 13 19 7 5 3 woningtype in Maasbracht vrijstaand huis 2 onder 1 kap rijtjes huis appartement 34 aanmeldingen Maasbracht
  • 14. 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 14 2 3 6 12 10 1 0 0 2 4 6 8 10 12 14 vóór 1945 tussen 1946 en 1964 tussen 1965 en 1974 tussen 1975 en 1991 tussen 1992 en 2005 na 2005 weet ik niet bouwjaar woningen deelnemers in Maasbracht
  • 15. 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 15 1572 3692 gemiddeld energieverbruik o.b.v. verstrekte info door 20 deelnemers in Maasbracht gas m3/jr stroom kWh/jr max gas= 2800 m3/jr min gas = 700 m3/jr max stroom= 6637 kWh/jr min stroom = 2500 kWh/jr
  • 16. 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 16 3 31 monumentaal - Maasbracht monumentaal: ja graag monumentaal: neen voor mij niet 34 aanmeldingen Maasbracht
  • 17. ANGST of ZORGEN • Klimaatproblematiek = Beangstigend • onmacht • onvermogen • “Stijgende energiekosten” en “Van het gas af” = Bezorgdheid • u zoekt oplossingen • maar er is: • onzekerheid • onbekendheid • onvermogen 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 17 hierin wil en kan de coöperatie u helpen richting te geven, mogelijkheden te tonen, adviseren
  • 18. Van BEZORGHEID naar ACTIE ! Hoe kunnen we het energiegebruik terugdringen? waarom aarzelen om te beginnen? 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 18
  • 19. Waarom NU maatregelen? 1. als je het niet voor het milieu doet, doe het dan voor je beurs 2. als je het niet voor je beurs doet, doe het dan voor het milieu • Hogere energiekosten: minder besteedbaar inkomen • Energie zekerheid, onafhankelijkheid • Wooncomfort • CO2 - uitstoot beperken • Prijsontwikkeling op langere termijn ? ....... ?? Prijs Ontwikkeling Energie 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 19
  • 20. Welke keuze hebben we, kijkend naar 2050? 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 20 isolatie in therm. schil huidige situatie groen-gas waterstofgas 50o 90o < 50o HT-verwarming MT-verwarming LT-verwarming NOM – jas BENG all-electric
  • 21. Maasgouw - energielabel 21 Buurtnaam2 Label A en beter Label_B Label_C Label_D Label_E Label_F Label_G Totaal Woningen Energielabel Maasbracht 150 455 788 539 139 349 67 2487 Brachterbeek 12 74 112 85 12 109 66 470 Verspreide huizen Het Vonderen 10 1 0 2 1 1 12 27 Linne 89 212 399 350 64 312 173 1599 Verspreide huizen Linnerveld en Weerd 0 1 0 1 0 0 6 8 Stevensweert waaronder Bilt 7 67 139 70 28 131 115 557 Eiland-Brandt 6 14 2 7 2 17 28 76 Laak 1 7 7 13 4 20 21 73 Ohé 12 29 74 54 9 24 39 241 Thorn 40 103 249 189 43 216 178 1018 Verspreide huizen Thorn 0 2 3 8 1 7 8 29 Heel 237 300 371 336 45 171 68 1528 Panheel 1 3 27 12 5 18 18 84 Verspreide huizen Heel 1 0 0 2 0 11 10 24 Beegden 108 89 191 149 29 100 97 763 Wessem 36 120 177 201 30 165 119 848 Maasgouw totaal 710 1477 2539 2018 412 1651 1025 9832 Bron: startnotitie PBL 15-09-21 breefing politieke partijen Maasgouw
  • 22. 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 22 omrekeningsfactor kWh/m3 9,767 t/m 1945 1946-1964 1965-1974 1975-1991 1992-2005 (2250 woningen)* voor verwarming 102 m2 87 m2 106 m2 106 m2 114 m2 1365 m3 gas = 13.332 kWh 131 kWh/m2 153 kWh/m2 126 kWh/m2 126 kWh/m2 117 kWh/m2 (1515 woningen) voor verwarming 102 m2 87 m2 106 m2 106 m2 114 m2 1508 m3 gas = 14.723 kWh 131 kWh/m2 153 kWh/m2 126 kWh/m2 126 kWh/m2 117 kWh/m2 (2260 woningen) voor verwarming 110 m2 110 m2 123 m2 123 m2 132 m2 1573 m3 gas = 15.358 kWh 121 kWh/m2 121 kWh/m2 108 kWh/m2 108 kWh/m2 101 kWh/m2 (3053 woningen) voor verwarming 130 m2 130 m2 144 m2 154 m2 172 m2 2075 m3 gas = 20.266 kWh 103 kWh/m2 103 kWh/m2 93 kWh/m2 87 kWh/m2 78 kWh/m2 Eigen woning *) Maasgouw GM1641_bebouwing.xlsx voor verwarming G:Energie MaasgouwCDM ProjectenTransitievisie ontwikkeling- EnquêteGM1641 1738 m3 gas = 16.970 kWh Huurwoning voor verwarming 1165 m3 gas = 11.378 kWh woningen in Maasgouw uit de bouwjaar-klasse Gebruiksoppervlak Gebruiksoppervlak Gebruiksoppervlak gemiddeld Rijwoning-Tussenwoning gemiddeld Rijwoning-Hoekwoning gemiddeld 2-onder-1-kapwoning gemiddeld Vrijstaande woning Gebruiksoppervlak gemiddelde energiekosten voor verwarming per m2 vloeroppervlak leeftijd/bouwjaar woningen type woningen
  • 23. Energiegebruik Wessem. en u ? 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 23 1779 1654 1509 m3 aardgas 2018 m3 aardgas 2019 m3 aardgas 2020 Gemiddelde aardgaslevering woningen. WESSEM WESSEM m3 aardgas 2018 m3 aardgas 2019 m3 aardgas 2020 kWh in 2018 kWh in 2019 kWh in 2020 gemiddeld 1779 1654 1509 3478 3384 3286 100% 93% 85% 100% 97% 94% Gemiddelde aardgaslevering woningen. Gemiddelde elektriciteitslevering woningen
  • 24. 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 24 1624 3556 gemiddeld energieverbruik van 16 deelnemers in Wessem gas m3/jr stroom kWh/jr
  • 25. de meest duurzame energie is bespaarde energie als eerste: energiegebruik terugdringen – energieverliezen beperken 19-6-2022 warmte transitie 25
  • 26. Minder aardgas – Geen aardgas • Doelstelling 2030: 20% minder CO2  minder aardgas • Doelstelling 2050: aardgasvrij • Minder aardgas  door minder energieverlies = efficiëntere woning 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 26 Welke alternatieven voor aardgas ? Als bron van energie? Als bron voor warmte ?
  • 27. Wat zijn de alternatieven voor aardgas? (heeft u behoefte aan gas of aan warmte?) • Warmtenet = collectieve voorziening; levert warm verwarmingswater • Waterstof (H2): het transportnetwerk is aanwezig ! • Groengas: uit mestafval en groenvergisting • Elektriciteit: uit wind, zon, kernenergie, afvalverbranding (incl. CO2 afvang) 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 27 collectieve
  • 28. Situatie Maasgouw: focus op individuele oplossingen • Weinig mogelijkheden voor grote collectieve oplossingen • misschien ..... kleine micro warmtenetwerken • Oplossing per woning • een volledig of (voorlopig) gedeeltelijk alternatief voor de aardgasgestookte verwarmingsketel 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 28 WARMTEPOMP: gangbare, bewezen techniek, economische interessant stelt voorwaarden aan de woning en aan woongedrag
  • 29. Warmtepomp: een alternatief voor aardgas, maar BEPERKT Warmtepomp: • haalt energie uit een warmtebron: buitenlucht / grondwater / aardwarmte / oppervlakte water / rioolwater / ventilatielucht / ..... • heeft stroom nodig om pomp/compressor aan te drijven • rendement: met 1 kWh stroom produceert de warmtepomp tot bijv. 5 kWh warmte • rendement is afhankelijk van verschil in temperatuur tussen de warmtebron en temperatuur van het verwarmingswater • hoe groter het temperatuurverschil, hoe harder de pomp moet werken 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 29
  • 30. Individueel alternatief voor aardgas geheel van het gas af • all electric • electrische verwarming en/of • warmtepomp incl. warmwater boiler • netwerkstroom + zonnepanelen gedeeltelijk van het gas af • hybride (electrisch en als er meer nodig is dan met gasketel bijspringen) • = warmtepomp + HR- gasketel • warmwater van HR-combiketel evt. met zonneboiler • netwerkstroom + zonnepanelen 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 30 meer over warmtepomp en zonnepanelen volgt !
  • 31. 31 19-6-2022 breefing politieke partijen Maasgouw WTW zonne- panelen meer over warmtepomp in de verdiepingsbijeenkomst!
  • 32. Wat is de energievraag voor verwarming? • Gemiddeld jaarlijks gasverbruik: • bijv. 1650 m3 aardgas/jaar voor VERWARMING + WARM WATER + KOKEN • afhankelijk van de situatie/gezinssamenstelling: (WARMWATER + KOKEN) bijv. 150 m3 gas/jaar • Gasverbruik voor VERWARMING: 1650 – 150 = 1500 m3/jaarlijks • dat zijn: 1500 x 10 = 15.000 kWh/jaar • Verwarmd vloeroppervlak ~ Gebruiksoppervlak • bijv. 150 m2 Verwarmingsenergie per m2: 15.000 / 150 = 100 kWh/m2.jaar 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 32
  • 33. Dus warmtepomp ...... ???? Ja, mits: • de warmtevraag van de woning KLEIN is: < 50 kWh/m2.jr • de woning moet goed (tot heel goed) geïsoleerd zijn. • de warmte afgifte – met radiatoren en/of vloerverwarming - moet toereikend zijn. de temperatuur van het verwarmingswater is LAGER dan met de traditionele verwarmingsketel (max. 50o i.p.v. 75o á 80o) • evt. radiatoren bijplaatsen • evt. radiator ventilator • vloerverwarming • extra stroomvraag  zonnepanelen (bij-)plaatsen ? 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 33 meer over warmtepomp en zonnepanelen volgt ! nu eerst isoleren !
  • 34. Wat wil je bereiken, hoe? GPS - Navigatie 1. BESTEMMING (E=Groningen) 2. START (A=Wessem) 3. WELK VERVOER, HOE SNEL? Per auto, trein, fiets, …? 4. TUSSENSTOPS ? (B, C, D) Plan de verduurzaming 1. DOEL: Volledig of gedeeltelijk aardgasvrij? Lagere energie rekening? 2. Wat is de huidige situatie? 3. DHZ of aannemer? Geleidelijk? Investeringen, eigen middelen, Hypotheek, Lening 4. Faseren of alles tegelijk? 1. gevel en dak isoleren, zonnepanelen 2. ramen, ventilatie 3. vloer isoleren, vloerverwarming, 4. hybride WP, zonnepanelen 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 34
  • 35. Uitgangspunten en Aanpak 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 35 VOORWAARDEN VOORWAARDEN VOORWAARDEN
  • 36. Bouwkundige- en Installatietechnische maatregelen 1. kierdichting 2. dak isoleren 3. gevel isoleren 1. open gevel-delen: ramen en deuren 2. gesloten gevel-delen: buitenmuren 4. vloer – kruipruimte isoleren 5. ventilatie systemen 6. domotica - woongedrag 7. warmte opwek : 1. warmtepomp 2. warmteafgifte sytemen: radiatoren , vloerverwarming 8. stroom opwek : zonnepanelen 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 36 verminderen energie behoefte = energieverliezen beperken dan nog benodigde energie zoveel mogelijk zelf opwekken en terugwinnen
  • 37. Beperk de energievraag je huis inpakken: • tochtdicht maken maar voldoende ventileren • Isoleren: “van een warme jas voorzien” 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 37
  • 38. Waar verliezen we energie ? 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 38
  • 40. Bouwkundige maatregelen • dak isolatie • gevel isoleren, ramen isoleren • vloer isoleren 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 40 Installatie • warmteafgifte: radiatoren, vloerverwarming • warmteterugwinning, ventilatie • warmte en stroom opwekken (wp en pv)
  • 41. energiebesparing • Energieverlies beperken: jaarlijkse energie voor verwarming en koeling (kWh/m2 gebruiksoppervlak) minimaliseren: • Maatregelen en effect verschillen per woning en situatie: • woningtype • bouwjaar , bouwperiode • welke prestatie is werkelijk aanwezig 41 19-6-2022 warmte transitie
  • 42. Maatregelenpakket naar woningtype en bouwjaarklasse 42 19-6-2022 warmte transitie
  • 43. met oppervlakken van de bouwdelen en de aanwezige prestaties …. 43 database gegevens en bij individueel of specifieke advies de huidige gegevens van een woning 19-6-2022 warmte transitie oppervlakken prestatie
  • 44. Wat is de ambitie, het doel? • BEDENK: bouwkundige aanpassingen doe je minimaal voor de volgende 25 á 30 jaar ! Dus voor het aardgasvrije 2050 ! • Isoleer je GOED voor een GEDEELTELIJK aardgasvrije woning? of • Isoleer je HEEL GOED voor een VOLLEDIG aardgasvrije woning? 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 44 realiseerbaar met / binnen de bestaande constructie vereist (enkele) vergaande maatregelen (zoals vloerverwarming, triple glas)
  • 45. STANDAARD : minimale waardes die opgeteld tot de standaard leiden STREEFWAARDEN Dak Rc = 3,5 m2K/W (afhankelijk van het isolatiemateriaal 8 -15 cm isolatie) € 53/m2 excl.btw Rc = 8 m2K/W (ongeveer 35 cm isolatie; meestal buitenzijde/dakelementen) Vloer Rc = 3,5 m2K/W (afhankelijk van het isolatiemateriaal en vloertype 7 - 14 cm isolatie onder de vloer) € 20/m2 excl.btw Rc = 3,5 m2K/W (ongeveer 14 cm isolatie) Gevel Rc = 1,7 m2K/W (parels, vlokken of schuim in de spouwmuur) NB Uitsluitend voor naoorlogse woningen € 21/m2 excl.btw Rc = 6 m2K/W (ongeveer 26 cm isolatie; meestal buitengevelisolatie) Paneel Indien aanwezig: isolatiewaarde Rc = 1 m2K/W (40 mm sandwichpaneel) 1,4 W/m2K (geïsoleerd) Ramen en Kozijnen Uw-waarde raam = 1,4 W/m2K (HR++ glas) € 145/m2 excl.btw Uw = 1,0 W/m2K (Triple glas in nieuwe kozijnen) Voordeur 1,4 W/m2K (geïsoleerd) 1,4 W/m2K (geïsoleerd) Ventilatie natuurlijke toevoer en mechanische afzuiging in toilet, keuken en badkamer of gebalanceerde ventilatie met sensorsturing in woonkamer en hoofdslaapkamer gebalanceerde ventilatie met warmte terugwinning, sturing op toe- of afvoer door CO2-meting Kierdichting qv;10 = 0,7 dm3/sm2 (verbeterde kierdichting van ramen en deuren en aansluiting gevel en dak) qv;10 = 0,4 dm3/sm2 (verder verbeterde kierdichting van ramen en deuren en aansluiting gevel en dak door een professional) Toelichting AI deze maatregelen opgeteld leiden tot de standaard. Deze waardes zijn binnen de bestaande constructie te realiseren (naar 50 kWh/m2  hybride WP-systeem) AI deze maatregelen opgeteld leiden tot een verdere reductie van de warmtevraag dan de standaard. (naar 30 kWh/m2  all electric WP) 45 19-6-2022 warmte transitie
  • 46. de meest duurzame energie is bespaarde energie dus wat gaan we doen .......? 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 46
  • 48. Dak of zolder isoleren 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 48 zolder voor bewoning onbewoonde zolder dakisolatie zolder isolatie zolder als voor bewoning met open trap onbewoonde zolder geïsoleerde toegang dakisolatie zolder isolatie
  • 49. Dak - Isolatie toevoegen • Er is nog helemaal een isolatie aanwezig • Er is al isolatie, maar te weinig. • Dakelement 3 á 4 cm isolatie (1980- 2010) • Nageïsoleerd met 4 a 6 cm tussen de gordingen/sporen • Zolder in gebruik en verwarmd? Of niet? • Hoeveel isolatie toevoegen? • Luchtdicht maken 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 49
  • 50. Dakisolatie • Van binnenuit (DHZ of professional) of • Van buitenaf (professional) Het na-isoleren van het dak of van een zolder geeft nauwelijks overlast of afval en kan binnen één dag plaatsvinden.
  • 51. DAK: van binnen uit dak isoleren tussen en over de sporen of gordingen zoldervloer isoleren tussen en over de plafondhangers of vloer 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 51
  • 52. Dakisolatie Kosten en besparingen - van geen naar goede isolatie Dakisolatie Eénmalige kosten (uitbesteden) Eénmalige subsidie Jaarlijkse besparing energiekosten Jaarlijkse besparing CO2 Isoleren schuin dak (verwarmde zolder) € 4.400 € 1.900 € 800 1.700 kilo Isoleren schuin dak (onverwarmde zolder) € 4.400 € 1.900 € 450 900 kilo Isoleren zoldervloer (onverwarmde zolder) € 900 € 350 € 450 1.000 kilo Isoleren plat dak € 3.200 € 1.300 € 700 1.500 kilo 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 52 Voorbeeld: hoekwoning of 2-onder-1-kap. Wat betaal en bespaar je dan gemiddeld? warmteweerstand Rc= 4,0 m2K/W
  • 53. Hoeveel dakisolatie heb je nodig? Dikte van het isolatiemateriaal: hoeveel heb je nodig? Warmte weerstand van het dak (Rc = weerstand van alle lagen van de dakkonstructie) Niveau van isolatie Isolatiewaarde (Rc) Matige isolatie 1,3 Redelijke isolatie 2,5 Goede isolatie 4,0 Zeer goede isolatie, nodig voor energieneutrale woning 6,0-10,0 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 53 Materiaal isoleren schuin dak Dikte nodig voor Rc-waarde 4 Glaswol (dekens of platen of vlokken) 13 cm Steenwol (dekens of platen of vlokken) 13 cm EPS (piepschuim platen) 13 cm XPS platen 13 cm PUR hardschuimplaten 13 cm PIR of resol hardschuimplaten 8 cm Vlas, hennep, schapenwol, gerecycled katoen, houtvezel, cellulose, kurk 14-16 cm Multifolie met 2 luchtlagen van 20 mm (reflecteert warmtestraling) 12 cm Thermosheets van 7 lagen met 8 luchtlagen van 20 mm (reflecteert warmtestraling) 16 cm
  • 54. Dak – isolatie van buiten Dakpannen eraf, isolatie bovenop je dak, pannen er weer op • nieuwe dakpannen nodig? dak renoveren? • meest gebruikelijk: isolerende daklementen • supergoede isolatie zonder koudebruggen • door een professioneel bedrijf. • door het isolatiemateriaal wordt het dak hoger: • aansluitingen met de dakgoot, dakdoorvoeren, dakramen, dakkapellen, boeiboord aanpassen. = bijkomende werkzaamheden en -kosten 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 54 € 150 - € 225 / m2 + bijkomende kosten jaarlijkse besparing: € € 70 - € 80 /m2
  • 56. Spouwmuur: bouwjaar en gevel • Bouwjaar vóór 1925 • oorspronkelijk NIET geïsoleerd • geen spouw - geen spouwmuurisolatie • Na-isoleren mogelijk door een geïsoleerde voorzetwand of door isolatie aan de buitenzijde. • Bouwjaar van 1925 – 1974 • in de meeste gevallen wel een spouwmuur, maar deze is vaak nog niet geïsoleerd. • spouwmuurisolatie effectief en rendabel • meestal niet genoeg voor lage temperatuurverwarming en voor warmtepomp • Bouwjaar 1975 – 1990 • bij nieuwbouw al geïsoleerd, • t.o.v. nieuwbouw nu heel lage isolatiewaarde - mogelijk verminderde prestatie. • na-isolatie en daarmee prestatieverbetering mogelijk • Bouwjaar 1990 en later • Woningen altijd geïsoleerd, maar de kwaliteit van de isolatie kan verschillen. Na-isolatie is een oplossing om de isolatiewaarde te verhogen. 19-6-2022 warmte transitie 56
  • 57. Voorbeeld spouwmuur ongeïsoleerd - geïsoleerd 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 57 bu bi
  • 59. Na-isolatie Spouwmuurisolatie • Maatwerk • woningen voor 1930: meestal geen spouw • woningen vanaf 1980: vaak al geïsoleerd • indien een woning al geïsoleerd is, kan mogelijk wel na-geïsoleerd worden
  • 60. Hoeveel warmte en geld verdwijnt er door de gevel ? spouwmuur ongeïsoleerd spouwmuur geïsoleerd warmte-weerstand Rc= 0,36 W/m2K warmte-weerstand Rc= 1,66 W/m2K 6 cm jaarlijks per m2 gas: 13,94 m3 € 11,85 jaarlijks per m2 gas: 4,02 m3 € 3,42 besparing: 9,92 m3 € 8,43 investering: € 30 subsidie: € 8 netto: € 22 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 60
  • 61. Hoeveel warmte en geld verdwijnt er door de gevel ? spouwmuur ongeïsoleerd spouwmuur geïsoleerd warmte-weerstand Rc= 0,36 W/m2K warmte-weerstand Rc= 1,66 W/m2K 6 cm jaarlijks per m2 gas: 13,94 m3 € 31,37 jaarlijks per m2 gas: 4,02 m3 € 9,05 besparing: 9,92 m3 € 22,32 investering: € 30,- subsidie: € 8,- netto: € 22,- 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 61 € 13,94 € 9,92 € 4,02
  • 62. Effe tussendoor: 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 62 subsidies • altijd combinatie van minimaal 2 maatregelen ! • geen subsidie voor doe-het-zelf (dhz) werkzaamheden • voorwaarden aan prestatie (minimale warmteweerstand) • voorwaarden aan minimaal aantal m2 ’s
  • 63. Buitengevel isolatie • massieve buitengevel zonder spouw of • geïsoleerde spouwmuur is onvoldoende (bijv. voor doelstelling all electric warmtepomp) of • renovatie gevel, “littekens” verbouwing, 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 63
  • 64. Hoeveel warmte verdwijnt er door de gevel ? massieve muur ongeïsoleerd massieve muur geïsoleerd warmte-weerstand Rc= 0,19 W/m2K warmte-weerstand Rc= 6,29 W/m2K 25 cm jaarlijks per m2 gas: 20,30 m3 € 20,30 jaarlijks per m2 gas: 1,14 m3 € 1,14 besparing: 19,16 m3 € 19,16 investering: € 228 subsidie: € 38 netto: € 190 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 64 buitengevel - isolatie bu bi
  • 65. Hoeveel warmte verdwijnt er door de gevel ? massieve muur ongeïsoleerd massieve muur geïsoleerd warmte-weerstand Rc= 0,19 W/m2K warmte-weerstand Rc= 6,29 W/m2K 25 cm jaarlijks per m2 gas: 20,30 m3 € 45,68 jaarlijks per m2 gas: 1,14 m3 € 2,57 besparing: 19,16 m3 € 43,11 investering: € 228 subsidie: € 38 netto: € 190 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 65 buitengevel - isolatie bu bi
  • 66. Gevelisolatie – binnen, met voorzetwand • woonruimte wordt iets kleiner. • zorgvuldige uitvoering vereist ivm koudebruggen en risico condensatie • ........... 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 66
  • 67. Voorzetwand 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 67 “houten stijlen/regels” “metal stud” (metalen profielen) dhz: € 40 - € 50 / m2 vakman: € 100 - € 120 / m2 13 cm ; Rc=4,0 m2K/W jaarlijkse besparing: € 10 / m2
  • 68. Ramen glas en kozijnen 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 68
  • 69. Ramen • HR++ glas • HR+++ glas = Triple glas • Voorzetramen – Achterzet ramen (glas in lood - monumentale gebouwen) • Vacuüm glas (glas in lood - monumentale gebouwen) • Luiken (geïsoleerde-) 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 69 Zijn je kozijnen binnen 10 jaar aan vervanging toe? Dan kun je beter direct de kozijnen vervangen als je isolerend glas plaatst.
  • 70. 42,5 22,3 8,2 4,5 m3 gas per m2 jaarlijks 42,5 22,3 8,2 4,5 Hoeveel energie verdwijnt er door een raam? glasoppervlak (zonder kozijnen) 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 71
  • 71. Kostenindicatie isolatieglas Glassoort U-waarde Kosten per m2 Voorzetraam incl. coating 2.5 €115 HR glas 2.0 €70 HR+ glas +/- 1.8 €75 HR++ glas +/- 1.5 €80 HR+++ glas (Triple glas) +/- 1.1 €120 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 72 Soort kozijn Oppervlakte Prijs kozijn voor HR++ glas Prijs kozijn voor HR+++ glas (Triple glas) Kunststof kozijnen 10 m2 €650 – €700 €750 - €800 Houten kozijnen 10 m2 €700 – €850 €800 - €975 Aluminium kozijnen 10 m2 €750 – €900 €875 - € 1050 excl. montage
  • 72. Kostenindicatie HR++ glas per woningtype Woning type Oppervlak glas (m2) Totale kosten Jaarlijkse besparin g Eengezinswoning 20 m2 €2500 - €2800 €225 Appartement 15 m2 €1750 - €2400 €185 Hoekwoning 30 m2 €3000 - €3750 €275 2-onder-1 kap 35 m2 €4000 - €5000 €350 Vrijstaande woning 50 m2 €6500 - €7000 €475 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 73
  • 73. Investering en Subsidiebedragen glas 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 74 Soort glas Subsidie per m2 in 2022 Minimale en maximale oppervlakte in 2022 Maximale U-waarde (warmtedoorgang per m2) HR++ glas 53 8 m2 / 45 m2 1,2 Kozijnpanelen (samen met HR++ glas) 23 Oppervlak telt mee voor aantal m2 isolatieglas 1,2 Isolerende deur (samen met HR++ glas) 53 Oppervlak telt mee voor aantal m2 isolatieglas 1,5 Triple glas 150 8 m2 / 45 m2 0,7 Kozijnpanelen (samen met triple glas) 115 Oppervlak telt mee voor aantal m2 isolatieglas 0,7 Isolerende deur (samen met triple glas) 150 Oppervlak telt mee voor aantal m2 isolatieglas 1
  • 74. Vloer - Kruipruimte 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 75
  • 75. Vloerisolatie - Bodemisolatie • vloerisolatie: • minimale werkhoogte 50 á 70 cm • materialen vloerisolatie • pur = polyurethaan • cellulose • steenwol – glaswol • alu-folie kussens (houten vloeren) • bodemisolatie • materialen • eps – korrels (piep-schuim) • argex korrels (gebakken klei) • schelpen dhz: € 5- €20 /m2 vakman: € 40 - € 50 / m2
  • 76. Energie adviezen door Jan Geraeds 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 77
  • 77. Energieadviezen van de coöperatie • uitgebreid energieadvies; specifiek van uw woning en situatie • een pv advies • een ir-scan voorbeelden rapport (ook in de zaal) 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 78
  • 78. 79 15-09-21 breefing politieke partijen Maasgouw bestaand energie gebruik besparing energie gebruik per onderdeel besparing financieel nieuw energie- gebruik uit ons uitgebreide energieadvies
  • 80. Zonnepanelen: plug-in of toch wat meer? • Wat is je jaarlijks stroomverbruik ? Nu en in de nabije toekomst. • Is het dak geschikt? Zijn er andere mogelijkheden. • Vergunning of niet? • Hoeveel panelen passen er op het dak? • Prestaties, levensduur, garanties • Technisch • Optimizers • Omvormers:1-fase of 3-fase, micro omvormers of centrale omvormer, • Toekomstige uitbreiding? • Meterkast 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 81
  • 81. Infra Rood Rapport warmtebeeld • Energie-lekken opsporen • Bouw en Installaties 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 82
  • 82. Faseren • Alles gelijk of ... OP NATUURLIJKE MOMENTEN • bij verbouwing: woonkamer, keuken, badkamer, ....., aanbouw, uitbreiding, .. • bij vervanging: rotte kozijnen, voordeur, verwarmingsketel, ...... • Volgorde belangrijk, “no-regret” prestaties 1. gevel en dak isoleren, zonnepanelen 2. ramen, ventilatie 3. vloer isoleren, vloerverwarming, 4. hybride WP, (zonnepanelen) 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 83 meer over stapsgewijze realisatie van verbeteringen in de verdiepingsbijeenkomst!
  • 83. Vaste kosten energie prijs keuze looptijd Installatie prijs Kiezen? looptijd Vloerisolatie 1.500 ja 30 Hyb Warmtepomp 5.000 ja 15 Dakisolatie 3.675 ja 30 Boiler 1.000 ja 15 Spouwisolatie 1.350 ja 30 WTW-unit (WK/K 200m3) 1.000 ja 15 Kierdichting 1.150 ja 30 Subsidie iSDE WP -1.750 ja 15 HR++ glas 2.500 ja 30 WTW-kanaal naar WK/K 1.200 ja 30 Subsidie isolatie (30% tot max 10K) -3.053 ja 30 TOTAAL 8.323 30 5.250 15 HYBRIDE WARMTEPOMP - Ingreep 2024/2029 - Groen gas 2035 - 40% energie-besparing - Tapwater via WP - Annuïtair 1% rente scenario voorbeeld 19-6-2022 breefing politieke partijen Maasgouw 84
  • 84. Financiering • Eigen middelen • Via de Provincie (Stimuleringsregeling Duurzaam Thuis) • Rente tussen 1,1% en 2% • Looptijd 10 tot 15 jaar • BKR-toetsing • Hypotheek • Subsidies • Landelijke ISDE subsidie warmtepompen (per merk en type) • Lage BTW-tarief 9% op arbeidsloon isolatiewerkzaamheden • BTW-teruggave zonnepanelen meer over financieringsaspecten in de verdiepingsbijeenkomst!
  • 85. Welke maatregelen in de 2e bijeenkomst? Bouwkundig - installaties • gevel-spouwmuurisolatie – • dakisolatie • vloerisolatie • ramen • ventilatie • zonnepanelen • warmtepomp Materiaal keuze - verwerking • type isolatiemateriaal • kunststof of natuurlijk • organisch of mineraal • brandveiligheid • verwerking • verpakking 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 86
  • 86. 07-04-2022 Voorichtingsbijeenkomst A - Wessem 87 Dank u ! Vragen ? Komt u ook naar de verdiepingsbijeenkomst ? lid worden van de coöperatie? €20 jaarlijks

Notes de l'éditeur

  1. GER