Tungkol sa wika ng bansa

1. KASAYSAYAN AT
PAG-UNLAD NG
WIKANG FILIPINO
1

2. Panahon ng mga Katutubo
◦Alibata o baybayin ang tawag sa
katutubong paraan ng pagsulat
◦Binubuo ito ng labimpitong (17) titik:
tatlong (3) patinig at labing-apat (14)
na katinig
2

3. Alibata
3

4. ◦ Ang mga katinig ay binibigkas na may kasamang tunog ng patinig na /a/.
Kung nais basahin o bigkasin ang mga katinig na kasama ang tunog na /e/ o
/i/, nilalagyan ang titik ng tuldok sa itaas. Samantala, kung ang tunog ng /o/
o /u/ ang nais isama sa pagbasa ng mga katinig, tuldok sa ibaba nito ang
inilalagay.
4

5. ◦ Samantala, kung ang nais kaltasin ay ang anumang tunog ng patinig na
kasama ng katinig sa hulihan ng isang salita, ginagamitan ito ng panandang
kruz (+) bilang hudyat sa pagkakaltas ng huling tunog.
5

6. ◦ Gumagamit ng dalawang pahilis na guhit // sa hulihan ng
pangungusap bilang hudyat ng pagtatapos nito.
6

7. Panahon ng mga Kastila
◦ Maraming pagbabago ang naganap at isa na rito
ang sistema ng ating pagsulat.
◦ Ang dating alibata ay napalitan ng Alpabetong
Romano na binubuo naman ng 20 titik, limang (5)
patinig at labinlimang (15) katinig.
◦ a, e, i, o, u b, k, d, g, h, l, m, n, ng, p, r, s, t, w, y
7

8. ◦Pagpapalaganap ng Kristiyanismo ang
isa sa naging layunin ng pananakop
ng mga Kastila.
◦Ngunit nagkaroon ng suliranin hinggil
sa komunikasyon.
◦Nagtatag ang Hari ng Espanya ng mga
paaralang magtuturo ng wikang
Kastila sa mga Pilipino ngunit ito ay
tinutulan ng mga prayle.
8

9. ◦ Ang mga misyonerong Kastila mismo ang nag-aral
ng mga wikang katutubo.
1. Mas madaling matutuhan ang wika ng isang
rehiyon kaysa ituro ito sa lahat ang Espanyol.
2. Higit na magiging kapani-paniwala at mabisa kung
ang isang banyaga ay nagsasalita ng katutubong
wika.
◦ Ang mga prayle’y nagsulat ng mga diksyunaryo at
aklat-panggramatika, katekismo at mga
kumpesyonal para sa mabilis na pagkatuto nila ng
katutubong wika
9

10. ◦ Naging usapin ang tungkol sa wikang panturong
gagamitin sa mga Pilipino.
◦ Inatas ng Hari na ipagamit ang wikang katutubo
sa pagtuturo ng pananampalataya subalit hindi
naman ito nasunod.
◦ Gobernador Tello – turuan ang mga Indio ng
wikang Espanyol
◦ Carlos I at Felipe II – kailangang maging
bilinggwal ang mga Pilipino
◦ Carlo I – ituro ang doktrinang Kristiyana sa
pamamagitan ng wikang Kastila
10

11. ◦ Noong Marso 2, 1634, muling inulit ni Haring
Felipe II ang utos tungkol sa pagtuturo ng wikang
Kastila sa lahat ng katutubo
◦ Hindi naging matagumpay ang mga kautusang
nabanggit kung kaya si Carlos II ay naglagda ng
isang dekrito na inuulit ang mga probisyon sa
mga nabanggit na batas. Nagtakda rin siya ng
parusa para sa mga hindi susunod dito.
◦ Noong Disyembre 29, 1792, nilagdaan ni Carlos
IV ang isa pang dekrito na nag-uutos na gamitin
ang wikang Kastila sa mga paaralang itatatag sa
lahat ng mga pamayanan ng Indio.
11

12. Panahon ng Propaganda
◦ Sa panahong ito, marami na ring mga Pilipino
ang naging matindi ang damdaming
nasyonalismo. Nagtungo sila sa ibang bansa
upang kumuha ng mga karunungan.
◦ Dr. Jose Rizal, Graciano Lopez-Jaena, Antonio
Luna, Marcelo H. del Pilar
◦ Sa panahong ito ay maraming akdang naisulat sa
wikang Tagalog. Pawang mga akdang nagsasaad
ng pagiging makabayan, masisidhing damdamin
laban sa mga Kastila ang pangunahing paksa ng
kanilang mga isinulat.
12

13. Panahon ng mga Amerikano
◦ Nagsimula na naman ang pakikibaka ng mga Pilipino
nang dumating ang mga Amerikano sa pamumuno ni
Almirante Dewey
◦ Ginamit nilang instrumento ang edukasyon na
sistema ng publikong paaralan at pamumuhay na
demokratiko
◦ Mga gurong sundalo na tinatawag na Thomasites ang
mga naging guro noon.
13

14. ◦ William Cameron Forbes – naniniwala ang mga
kawal Amerikano na mahalagang maipalaganap
agad sa kapuluan ang wikang Ingles upang
madaling magkaunawaan ang mga Pilipino at
Amerikano
◦ Nagtatag ng lupon si Mc Kinley na
pinamumunuan ni Schurman na ang layunin ay
alamin ang pangangailangan ng mga Pilipino
1. Isang pambayang paaralan ang kailangan ng
mga Pilipino
2. Mas pinili ng mga lider-Pilipino na gamitin
bilang wikang panturo ang Ingles
14

15. ◦ Jorge Bocobo – naniniwalang ang lahat ng sabjek
sa primaryang baitang, kahit na ang Ingles ay
dapat ituro sa pamamagitan ng diyalektong lokal
◦ N.M Saleeby, isang Amerikanong Superintende –
kahit na napakahusay ang maaaring pagtuturo sa
wikang Ingles ay hindi pa rin ito magiging wikang
panlahat dahil ang mga Pilipino ay may kani-
kaniyang wikang bernakular na nananatiling
ginagamit sa kanilang mga tahanan at sa iba
pang pang-araw-araw na gawain
15

16. ◦ Bise Gobernador Heneral George Butte –
naniniwalang epektibong gamitin ang mga
wikang bernakular sa pagtuturo sa mga Pilipino
◦ Labag man sa iniutos ni Mc Kinley na gamiting
wikang panturo ang mga wikang bernakular sa
mga paaralan ay nanatili pa rin ang Ingles na
wikang panturo at pantulong naman ang wikang
rehiyonal
16

17. Panahon ng Hapones
◦ Sa pagnanais na burahin ang anumang
impluwensiya ng mga Amerikano, ipinagamit nila
ang katutubong wika partikular ang wikang
Tagalog sa pagsulat ng mga akdang
pampanitikan.
◦ Ito ang panahong namayagpag ang panitikang
Tagalog.
◦ Ipinatupad nila ang Order Militar Blg. 13 na nag-
uutos na gawing opisyal na wika ang Tagalog at
wikang Hapon
17

18. Panahon nga Malasariling
Pamahalaan
◦ Saligang Batas noong 1935, Seksyon 3, Artikulo
XIV – “Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang
tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang
wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral
na katutubong wika.”
◦ Dahil sa probisyong ito, itinatag ni Pangulong
Quezon ang Surian ng Wikang Pambansa na
ngayon ay Sentro ng Wikang Filipino upang
mamuno sa pag-aaral sa pagpili ng wikang
pambansa.
18

19. Manuel Luis Molina Quezon
19

20. ◦ Nilikha ng Batasang Pambansa ang Batas
Komonwelth Blg. 184 – opisyal na paglikha ng Surian
ng Wikang Pambansa noong ika-13 ng Nobyembre
1936
◦ Ang tungkulin nito ay magsagawa ng pananaliksik,
gabay at alituntunin na magiging batayan sa pagpili
ng wikang pambansa ng Pilipinas
◦ Si Jaime C. de Veyra ang naging tagapangulo ng
komite
◦ Napili nila ang Tagalog bilang batayan ng wikang
tatawaging Wikang Pambansa
◦ Ipinalabas noong 1937 ng Pang. Quezon ang
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 – nag-aatas na
Tagalog ang batayan ng wikang gagamitin sa
pagbubuo ng wikang pambansa 20

21. ◦ Ilang dahilan kung bakit Tagalog ang napiling
batayang wika :
1. Mas marami ang nakapagsasalita at nakauunuwa
ng Tagalog kumpara sa ibang wika
2. Mas madaling matutuhan ang Tagalog kumpara sa
ibang wikain sapagkat sa wikang ito, kung ano ang
bigkas ay siyang sulat
3. Tagalog ang ginagamit sa Maynila at ang Maynila
ang sentro ng kalakalan sa Pilipinas
4. Ang wikang Tagalo ay may hostorikal na basehan
sapagkat ito ang wikang ginamit sa himagsikan na
pinamunuan ni Andres Bonifacio
5. May mga aklat na panggramatika at diksyunaryo
ang wikang Tagalog
21

22. ◦ Dahil sa pagsusumikap ni Pang. Quezon na
magkaroon tayo ng wikang pagkakakilanlan,
hinirang siyang “Ama ng Wikang Pambansa”
◦ Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 noong Abril
1940 – nagpapahintulot sa pagpapalimbag at
paglalathala ng Talatinigang Tagalog-Ingles at
Balarila sa Wikang Pambansa.
◦ Pinasimulan ang pagtuturo ng wikang pambansa
sa mga paaralan pampubliko at pampribado sa
buong bansa
22

23. ◦ Pinagtibay ng Batas Komonwelth Blg. 570 na ang
Pambansang Wika ay magiging isa na sa mga wikang
opisyal ng Pilipinas simula sa Hulyo 4, 1940
◦ Nilagdaan ni Pang. Ramon Magsaysay ang Proklamasyon
Blg. 12 noong Marso 26, 1954 na nagpapahayag ng
pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa ay
magaganap mula sa ika-29 ng Marso hanggang ika-4 ng
Abril bilang pagbibigay-kahalagahan sa kaarawan ni
Balagtas (Abril 2)
◦ Nilagdaan ni Pang. Magsaysay ang Proklamasyon Blg.
186 noong Setyembre 23, 1955 na nag-uutos sa
paglilipat ng petsa ng Linggo ng Wika mula ika-13
hanggang 19 ng Agosto bilang pagbibigay ng
kahalagahan sa kaarawan ni Pang. Quezon (Agosto 19)
23

24. ◦ Noong Pebrero, 1956, nilagdaan ni Gregorio
Hernandez, Direktor ng Paaralang Bayan ang
Sirkular 21 na nag-uutos na ituro at awitin ang
Pambansang Awit sa mga paaralan
◦ Nagpalabas si Kalihim Jose E. Romero ng Kagawaran
ng Edukasyon ng Kautusang Pangkagawaran Blg. 7
noong Agosto 13, 1959 na nagsasaad na kailanma’t
tutukuyin ang Wikang Pambansa, ang salitang
Pilipino ang gagamitin
◦ Nilagdaan ni Pang. Ferdinand Marcos ang
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 na
nagtatadhana ng pagsasa-Pilipino ng mga pangalan
ng gusali, edipisyo at tanggapan ng pamahalaan
noong Oktubre 24, 1967
24

25. ◦ Marso 27, 1968, nilagdaan ni Rafael Salas, Kalihim
Tagapagpaganap, ang Memorandum Sirkular Blg. 96
na nag-aatas ng paggamit ng wikang Pilipino sa mga
opisyal na komunikasyon sa mga transaksyonng
pamahalaan
◦ Memorandum Sirkular Blg. 488 noong Hulyo 29,
1972 na humihiling sa lahat ng tanggapan ng
pamahalaan na magdaos ng Linggo ng Wika
◦ Saligang Batas ng 1973, Artikulo XV, Seksyon 2 at 3 –
“Ang Batasang Pambansa ay magsasagawa ng mga
hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na
paggamit ng pambansang wikang Pilipino at
hangga’t hindi binabago ang batas, ang Ingles at
Pilipino ang mananatiling mga wikang opisyal ng
Pilipinas”
25

26. ◦ Hunyo 21, 1978, nilagdaan ng Ministro ng Edukasyon at
Kultura, Juan Manuel ang Kautusang Pangministri Blg. 22
na nag-uutos na isama ang Pilipino sa lahat ng kurikulum
na pandalubhasang antas
◦ Nabagong muli ag Konstitusyon nang sumiklab ang Edsa I
noong Pebrero 25, 1986 at nahirang na pangulo ng bansa
si Gng. Corazon c. Aquino
◦ Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV, nasasaad tungkol sa
wika:
26

27. ◦ Sek.6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino
◦ Sek.7. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo,
ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t
walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles
◦ Sek.8. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino
at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing wikang
panrehiyon, Arabic at Espanyol
◦ Sek.9. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng
wikang pambansa na binubuo ng mga kinatawan ng iba’t
ibang mga rehiyon at mga disiplina na magsasagawa, mag-
uugnay at magtataguyod ng mga pananaliksik sa Filipino at
iba pang mga wika para sa kanilang pagpapaunlad,
pagpapalaganap at pagpapanatili.
27