KAMUSAL MALLAR

1. KAMUSAL MALLAR
PROF.DR. COŞKUN CAN AKTAN
•
Bu sunum şu kaynaktan yararlanılarak hazırlanmıştır.
Coşkun Can Aktan, Kamu Tercihi İktisadı,Ankara:SeçkinYayınları,2017
Sunumu Hazırlayan:Ecem Çeçen

2. MAFFEO PATALEONİFERRARA
ENRİCO BARONE UGO MOZZOLA
KAMUSAL MALLAR
Devletin ekonomik rasyonelinin önemli gerekçelerinden biri kamusal mallardır.
İlk kez Kıta Avrupası iktisat ve maliyecileri tarafından incelenmiştir.

3. •
•
Piyasa ekonomisinde
özel malların arzını düzenleyen,
bireyleri bu mallara olan taleplerinin
toplumudur yani piyasa talebidir.
KAMUSAL MALLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ
1-ARZIN SİYASAL TALEPÇE DÜZENLENMESİ
Kamusal malların arzını siyasal talep düzenlemektedir.
Siyasal talebin niteliği siyasal rejim ile ilgilidir.
Ör:Referandum tekniği ile vatandaşların kamusal tercihlerini açıklayabilmesi gibi.

4. KAMUSAL MALLAR
ÖZEL MALLAR
Bölünmezlik özelliği
SAVUNMA MALI
DİPLOMASİ MALI
ADALET MALI
Bölünebilirlik özelliği
TÜKETİMDE RAKİP MAL
ÖZEL MAL ŞAHSİDİR
2-BÖLÜNEBİLİRLİK/BÖLÜNMEZLİK YA DA
TÜKETİMDE RAKİP OLMA/OLMAMA ÖZELLİKLERİ

5. KAMUSAL MALLAR
ÖZEL MALLAR
Tüketimden mahrum
bırakılamaz.
Pazarlanabilir,
tüketimden
mahrum olabilir.
3)DIŞLANABİLİRLİK/DIŞLANAMAZLIK YA DA
TÜKETİMDEN MAHRUM BIRAKMA/BIRAKMAMA
ÖZELLİKLERİ

6. Tek bir maldan birden çok tüketicinin faydalanmasıdır.
SAVUNMA
DİPLOMASİ
HAVA
KİRLİLİĞİNİN
ÖNLENMESİ
PARKLAR,
SPOR
GÖSTERİLERİ
4-KİŞİSEL VE ORTAK TÜKETİM
(KLÜP MALLARI)

7. DIŞSALLIK
POZİTİF DIŞSALLIK:ÜRETİM VEYA TÜKETİM YAPANLARIN ÜÇÜNCÜ
KİŞİLERE SAĞLADIĞI FAYDALARDIR.
NEGATİF DIŞSALLIK:ÜRETİM VEYA TÜKETİM YAPANLARIN ÜÇÜNCÜ
KİŞİLERE SAĞLADIĞI ZARARLARDIR.
EĞİTİM HİZMETLERİ SAĞLIK HİMETLERİ
5-DIŞSAL EKONOMİLER
Bir ekonomik birimin üretim ve tüketim faaliyeti sonucunda başka
birimlerin fayda ve maliyet fonksiyonlarının olumlu veya olumsuz
yönde etkilenmesidir.

8. TELEKOMİNİKASYON
ELEKTRİK
HAVAGAZI ÜRETİMİ VE
DAĞITIMI
DEMİRYOLU HİZMETLERİTELEVİZYON YAYINI
İçsel ekonomi işletmenin üretim ölçeğinin değişmesi sonucu elde edilir.
6-İÇSEL EKONOMİ

9. ÖZEL MAL
-BEDELİNİN ÖDENMESİ
GEREKLİDİR.
-BEDAVA
HİZMETTEN
YARARLANMAK MÜMKÜN
DEĞİLDİR.
KAMUSAL MAL
-BİR KISMI BEDEL
ÖDEMESE BİLE
KAMUSAL MAL VE
HİZMETLERDEN
YARARLANIR.
ÖR:SAVUNMA HİZMETİ
(BEDAVACI SORUNU)
7-BEDAVACI SORUNU

10. KAMUSAL MALLARIN
BU ÖZELLİĞİNE
‘FORCED RİDER’
DENİR
8-TALEBİN ZORUNLU OLMASI
Kamu ekonomisinde vatandaşların bazı kamusal hizmetlere talepte bulunmaları zorunlu kılınmıştır.
Özel mallarda ise tüketici ve üretici açısından tüketim ve üretim özgürlüğü esastır.
ŞOFÖR
EHLİYETİ
ALINMASI
ZORUNLU
ASKERLİK
HİZMETİ
NÜFUS
CÜZDANI
ALINMASI
ZORUNLU
İLKOKUL
EĞİTİMİ

11. KAMUSAL MALLARIN TÜRLERİ
PÜR KAMUSAL MALLAR
PÜR ÖZEL MALLAR
PÜR MALLAR
PÜR
OLMAYAN
MALLAR
YARI KAMUSAL MALLAR
DOĞAL TEKEL MALLAR
ORTAK HAVUZ MALLARI
MERİT VE DEMERİT MALLAR

12. Tam kamusal mal
Bölünmezlik ve dışlanmazlık özelliğine
sahip mallara tam kamusal mal adı verilir.
Savunma, diplomasi, adalet hizmetleri örnek verilebilir.
Tam özel mal
Bölünebilir ve pazarlanabilir özelliğine sahip
mallara tam özel mallar adı verilir.
PÜR MALLAR

13. 1)YARI KAMUSAL MALLAR
Faydası bölünebilen, pazarlanabilen ve topluma önemli ölçüde
dışsal faydalar yayan mallardır.Dışsallık, yarı kamusal bir nitelik verir.
PÜR OLMAYAN MALLAR
2)DOĞAL TEKEL MALLAR
Yarı kamusal mallar gibi bölünebilir, pazarlanabilir ve fiyat yoluyla
tüketiciye intikal ettirilebilir mallardır.
ANCAK; yarı kamusal malların temel özelliği dışsal ekonomidir.
Doğal tekel malların temel özelliği içsel ekonomidir.

15. •
•
•
•
3)ORTAK HAVUZ MALLARI
Ortak havuz mallarının temel özelliği malların kullanımının
‘serbest’ olması ancak tüketimine ulaşmanın güç ve maliyetli
olmasıdır.Ör:Okyanusta bulunan petrol ve diğer doğal zenginlikler,balıklar vb.
4)MERİT VE DEMERİT MALLAR
Pozitif dışşal ekonomiler yayan mallara ‘merit mallar’denir.
Ör:İlkokul eğitimi,huzurevleri,kimsesiz çocuk bakım ve yetiştirme merkezleri vb.
Negatif dışsal ekonomiler yayan mallara ‘demerit mallar’denir.
Ör:Uyuşturucu kullanımı,sigara ve alkol kullanımı,pornografik film ve video klüpleri