Kurumsal Maliye Politikası ve Mali Kurallar

1. Kurumsal Maliye Politikası
ve Mali Kurallar
Sunumu Hazırlayan: BURAK KAAN AKTEMUR
PROF.DR. COŞKUN CAN AKTAN
Bu sunum şu kaynak esas alınarak hazırlanmıştır:
Coşkun Can Aktan“Kurala Bağlı Maliye Politikası : Kurumsal Maliye Politikası”, Ekonomi Bilimleri Dergisi,
Cilt 5, Sayı 2, 2013.

2. Maliye Politikası Kuralları
Maliye politikası kuralları maliye politikasının
performansını etkinliğini ölçmeye yardımcı olacak
bazı sayısal ve hedeflerle sınırlandırma getiren
maliye politikası kuralları bütünüdür.

3. Sınırlamalar
• Bütçe açığı
• Faiz dışı fazla
Sınırlamalar
• Borç stoku büyüklüğü
• Borçlanma Kaynakları
Sınırlamalar
• Harcama türleri (cari harcamalar transfer harcamları gibi)

4. Sınırlandırmalar aşağıda görüldüğü gibi sadece araçlarla değil yasal
düzenlemelerle korunmaya çalışılmış ayrıca hükümetler bu yasalara uygun
programlar geliştirerek yasallığa uygun haraket etmişlerdir
ANAYASA
Uluslararası
Antlaşmalar
Yasa
Hükümet Proğramları
Hükümet Bildirgesi

5. Mali disiplini
sağlamak
Makro-
ekonomik
istikrarı
sağlamak
Mali
sürdürebilirli
k
Hükümetin
kredibilitesi
nin
arttırılması
Siyasi popülizmin
engellenmesi
Mali Kuralların Amacı ve Sağlayacağı Yararlar

6. Mali disiplin
• Mali ve parasal işlemleri belli kurallara bağlayarak bütçe gelir-gider dengesinin
korunmasıdır
Makro ekonomik
istikrar
• Hükümetlerin ekonomideki bozucu etkileri durdurması yada bu bozucu etkiye sahip
uygulamaları kaldırması veya ekonomideki para arzından kaynaklı enflasyonist baskıların
kırılmasıdır(Merkez bansından borçlanmaya kısıtlama yada yasaklama getirilmesidir
Mali
sürdürülebilirlik
• Mali araçların snırlandırılaması ve ayrıca yasalarla korunması durumunda piyasada faizlerin
makul seviyede kalarak ''corwding out''a neden olmamasını ifadeder

7. Hükümetlerin
kredibilitesinin
artırılması
• Piyasalarda sağlanan güvenin hükümetlerin müdahalesinin
azalması ve bu azalma ile kıstlamaların ( bütçe açığı
finansmanı, borçlanma gibi) artması veya sürekli hale
gelmesidir.
Siyasi popülizmin
engellenmesi
• Hükümetler seçim dönemi tekrar seçilmek için politik
miyopluktan yararlanarak kendileri için kamusal harcamalar
yaparak yada verimsiz alanlara yönelik harcamaları artırarar
mali disiplinden ayrı bir tutumlar hareket etmemesidir

8. Yukarıda tek tek değindiğimiz mali kuralların amaçları ve faydaları na bakarsak bu
amaçlar doğrultusunda hareket eden politikaçılar veya hükümetler mali
sürüdürülebilirliği ve makro ekonomik istikrarı sağlayarak mali krizleri dizginleyebilir
veya boşa savurmadığı kaynak olmadığı için gerekli zamanda gerekli kaynakları elde
ederek krizleri önleyelirler.

9. Esnek
Kurallar
Katı
Kurallar
Anayasal
Kurallar
Nominal
Kurallar
Reel Kurallar
Yasal
Kurallar
Mali Kurallar
Türleri

10. Mali Kuralların Türleri
Mali kurallar ülkeden ülkeye ülkelerin sektörel
gelişmişlikleri veya ülkelerin piyasadaki devlet elinin ağırlığına göre de
değişmektedir. Bu ayrımı ilk olarak ''katı kurallar'' veya ''esnek kurallar'' olarak
ayrıma tutabiliriz. Eğer kurallar bir hükümetin değişmesiyle onun tekelinde
rahatça değiştirilebiliyorsa yada konjonktürel değişimler rahatça oluyor
ise bu esnek kuralın varlığını göstermektedir. Fakat kurallar konjonktürde veya
hükümetlerin değişiminde rahatça değişmiyor ise buda katı kuralların varlığını
gösterir.

11. Diğer bir maliye politikasında kurallarında ayrım ise ''anayasal kurallar'' ve ''yasal
kurallar''dır. Burada önemli olan bu kuralların yasal kurallar değilde anayasal kural
olmasıdır nedeni ise anayasal kurallar yasal kurallara göre değiştirilmesi daha zordur
bu nedendendir ki anayasal kurallar daha sürekli ve katıdır.
ANAYASAL
KURALLARLA
MALİYE
POLİTİKASI

12. Diğer bir ayrım ise ''Reel Kurallar'' ve ''Nominal Kurallar''dır. Burada reel maliye
politikası kuralı ilgili yılda gerçekleşmiş bazı göstergelerin reel olarak baz alınarak bir
sonraki yıl için bir takım analizlerle tahminleri yapılarak nominal bir maliye politikası
kuralı elde edilir.
Reel Maliye
Politikası
kuralı
''Tahminler''
Nominal
Maliye
Politikası
Kuralı

13. Maliye politikası araçlarında bazı
sınırlandırmalar::
Bütçe Sınırlandırmaları: Bütçe sınırlandırmaları bütçenin hacminde
veya bileşiminde yapılan sınırlandırmalardır. Örneğin bütçenin gelir gider
denkliğinde bir sınırlandırma yapılabilir veya bütçe açıklarının ne kadarı
borçlanma ile finansmanı yapılacak bunun gibi sınırlandırmalar getirilebilir.
Borç Sınırlanmaları: Borç sınırlamaları yerel veya merkezi yönetimin
nasıl borçlanacağını, ne miktarda borçlanacağını, borç alacağı
piyasanın hangileri olduğu, veya belirli yasal izinler yada şartlara bağlı
olarak bu sınırlandırmalar yapılabilir.

14. Prof.Dr. Coşkun Can Aktan
Dokuz Eylül Üniversitesi, İİBF Öğretim Üyesi &
Sosyal Bilimler Araştırmaları Derneği
http://www.sobiad.org
Professor Coşkun Can Aktan
Dokuz Eylul University, Faculty of Economics and Management
&
Social Sciences Research Society
http://www.sobiad.org
CAN AKTAN: Sosyal Bilimler Kütüphanesi
CAN AKTAN: Social Science Library
http://www.canaktan.org
CAN AKTAN: Yaşam Felsefesi ve Gezme Sanatı
CAN AKTAN: Philosophy of Life and Art of Travel
http://www.canaktan.net