De psycholoog Gerard van den Aardweg uitt zijn bedenkingen over de voorlichting over de pil en condoom. Zijn studie laat zien dat de schadelijkheid hiervan niet mag worden onderschat.

1. Dr. G.J.M. van den Aardweg, psycholoog
VOORGELICHT: MAAR DEUGT DE
INFORMATIE WEL?
De gebagatelliseerde schadelijkheid van pil en condoom

2. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 2
Inhoud
Voor ouders,
1. Waarden-loze seksuele voorlichting
opvoeders,
2. De pil, een wonder van de wetenschap
leraren, 3. De betrouwbaarheid van de pil
huisartsen 4. De heilige Margaret?
en middelbare scholieren 5. Wanneer begint een zwangerschap?
6. De ontwikkeling van het embryo
die hun eigen mening willen 7. Soorten hormonale anticonceptie
vormen 8. Hoe vaak een vroegabortus door de pil?
9. Medische schade door de pil
10. Het onveilige condoom
11. Valse verkoopargumenten
Tot slot
Tabel: Geslachtsziekten (soa‟s)

3. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 3
seksualiteit. Zij schijnen over het algemeen te denken dat de
mens er wél bij vaart als hij zijn seksuele instinct kan
1. Waarden-loze seksuele voorlichting bevredigen wanneer hij maar wil, met wie hij maar wil en op
de manier waarop hij dat wil; als hij daarbij maar niet wordt
Seksuele voorlichting is een heilige koe. Zonder seksuele
gehinderd door remmingen zoals schaamtegevoelens en door
voorlichting –en dan bedoelt men natuurlijk het soort
de gevaren van vruchtbaarheid en zwangerschap. De enige
voorlichting dat tegenwoordig overal wordt gegeven- zouden
begrenzing is dat de ander, de “partner”, ermee moet
we, zegt men, achterlijke volwassenen krijgen, of seksueel
instemmen (maar dat “instemmen” is een vaag en heel rekbaar
gefrustreerden, zou het aantal tienerzwangerschappen drastisch
begrip…). Het is volgens hen “natuurlijk” en “gezond” om het
toenemen, en het aantal abortussen, en het aantal hiv-besmetten
seksuele instinct te bevredigen zoals je eet en drinkt als je
(AIDS), enz. Het is net andersom! Hoe meer van deze
honger en dorst hebt. Daarom draait de gangbare, officiële
voorlichting, des te meer persoonlijke en maatschappelijke
voorlichting steeds om twee dingen: het aankweken van een
ellende. Des te meer tienerzwangerschappen, abortussen,
zogenaamd natuurlijke houding tegenover alle mogelijke
geslachtsziekten, ongelukkige relaties, en naderhand
seksuele gedragingen en het aanleren van de gewoonte om
huwelijken die op los zand zijn gebouwd en uiteenvallende
voorbehoedmiddelen te gebruiken. Want wat zou er van het
gezinnen. We mogen aannemen dat de meeste voorlichters zelf
vrije en zorgeloze seksuele leven terecht moeten komen zonder
in hun theorieën, hun seksuele ideologie* geloven, net als de
die middelen?
verkondigers van andere ideologieën. Wel regent het
Wat die zogenaamd natuurlijke houding tegenover seksualiteit
langzamerhand gegevens en feiten die hun duidelijk zouden
betreft wil de seksuele voorlichting dus dat de grotendeels
moeten maken dat hun verhalen niet kloppen, maar zij lopen
aangeboren, natuurlijke schaamtegevoelens, die dienen ter
met een bod voor hun hoofd, want steeds komen ze weer
bescherming van de persoonlijke intimiteit (de privacy),
aandragen met de enige oplossing die zij schijnen te kennen:
worden afgeleerd. Ze worden afkeurend taboes genoemd.
nog méér van dit soort voorlichting!
Kinderen en jongeren moeten, zeggen ze, vertrouwd worden
gemaakt met hun eigen intieme lichaamssfeer en met die van
De ideologie van de seksuele voorlichters gaat uit van een
de anderen. Ze moeten allerlei seksuele “technieken” en
totaal verkeerd, in feite primitief, inzicht in de menselijke
“voorkeuren” leren kennen en gewoon leren vinden. Ze moeten
*
leren hoe ze moeten masturberen, ze moeten homoseksueel
Ideologie: maatschappelijke theorie volgens welke men de samenleving wil gedrag normaal gaan vinden, evenals porno en (als ze wat
hervormen; meestal komt het neer op een opgedrongen misvorming.

4. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 4
ouder zijn) prostitutie. Wat de voorbehoedmiddelen betreft, ze aan je impulsen van het ogenblik toe te geven. De gangbare
moeten zoveel mogelijk afweten van die twee pronkjuwelen, de seksuele voorlichting verwaarloost het belangrijkste en dat is
“pil” en het condoom. En de weg naar de abortuskliniek leren om de seksuele gevoelens te beheersen, zodat zij ooit in
kennen als het desondanks misgaat. Seksuele voorlichting is dienst gesteld kunnen worden van de echte liefde voor een
één aanhoudend loflied op de zegeningen van de pil en het andere persoon, en niet uitsluitend van egoïstische
condoom! lustbevrediging waarbij de “partner” niet veel meer is dan een
wegwerpbaar hulpmiddel. In plaats van respect te leren voor de
persoon van de ander en voor diens lichamelijke intimiteit en
Deze seksuele opvoeding is ook voor zijn (haar) vermogen nieuw leven te scheppen –een
enorm diepzinnig mysterie, dat door alle volkeren altijd zo is
rampzalig, omdat zij doet alsof aangevoeld!- wordt geleerd de ander zuiver als een seksobject
te bekijken en te behandelen. Een belangrijke Duitse
de mens niet meer is dan een psychiater1 heeft gezegd dat de hedendaagse voorlichting de
relatie tussen de jonge man en de jonge vrouw neerhaalt naar
dier met een seksueel instinct. en vastzet op het laagste niveau van relaties. Hij bedoelde niet
dat het seksuele instinct iets laags is, maar dat een intiem
Deze seksuele opvoeding is rampzalig, omdat zij doet alsof de contact tussen man en vrouw dat zich alleen op dat niveau
mens niet meer is dan een dier met een seksueel instinct. De afspeelt mensonwaardig is. Probeert men op die manier tot
waarheid is dat leven volgens de opwellingen van het instinct – relaties te komen, dan zal dat niet tot een diepere binding
wat zo wordt aangeprezen- van de mens een egoïst maakt, een kunnen leiden, maar er steeds verder van af brengen. Het
halfverslaafde (of erger). Seks wordt gezocht om de “kick” en fijnere gevoelsleven stompt af, blijft onrijp en onvolwassen en
dat sluit juist de weg af naar menselijk geluk. Geluk is niet te het karakter wordt slap. Zo iemand maakt weinig kans om
vinden in een serie “kicks”, maar in een wederzijdse band van gelukkig te worden en een zin aan zijn leven te kunnen geven
liefde. Wie dat niet bereikt blijft zich ongeborgen voelen en in een duurzame liefdesband van veiligheid en trouw. Alleen
eenzaam: en dat is precies een van de grote problemen van
onze tijd. De seksuele opvoeding zou juist moeten helpen om te
leren liefhebben. Dat is heel wat opbouwender, maar ook 1
moeilijker, dan het aanleren van de makkelijke gewoonte om Kretschmer, de zoon van de grondlegger van de Duitse psychiatrie (in de
Frankfurter Allgemeine Zeitung, 1966)

5. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 5
daarin kunnen man en vrouw proberen om voor elkaar te leven als in campagnes voor het grote publiek en voor de media,
nemen zij de verantwoordelijkheid voor elkaars geluk op zich. uiterst bedrieglijk is. Voor een groot deel niet meer dan
rooskleurige ideologische propaganda. Laten we beginnen met
Als jonge mensen de richtlijnen van de gebruikelijke seksuele “de pil”.
voorlichting in praktijk brengen worden zij dus hoe langer hoe
meer bindingsonbekwaam, ofwel huwelijksonbekwaam. Er is
geen twijfel over dat de seksuele voorlichting een van de grote
schuldigen is van de groeiende verloedering op het gebied van
relaties, huwelijken en gezinnen. De jonge generaties worden
door het zoete voorlichtingsliedje van deze moderne
rattenvangers van Hamelen een donkere weg op gelokt. En
alles gaat onder het mom van de “volksgezondheid”!
Deze seksuele voorlichting dient zich onschuldig aan als
“waardenvrij”. Maar zij is alles behalve dat. Menselijk gedrag
en zeker gedrag op dat belangrijke gebied van de intieme
relaties tussen de seksen is nooit waardenvrij omdat er altijd
iemand anders zeer intiem en persoonlijk bij betrokken is. Een
seksueel contact is altijd een stap verder op een stuk levensweg
die voor beiden ergens heen leidt, of juist ergens vandaan voert.
Het is erg dat het vaak de weg is naar egoïsme, eenzaamheid en
liefdeloosheid, ook al wordt het “ik hou van je” gespeeld.
Waardenvrije voorlichting is waarde(n)loze voorlichting. De
minimale moraal die er dikwijls nog wel in wordt uitgedragen –
“ga je gang, maar hou rekening met de ander en kijk uit voor
een zwangerschap”- staat niet veel hoger dan de moraal van de
seks commercie. Geen wonder dat ook de voorlichting over die
“fantastische” moderne voorbehoedmiddelen, zowel op scholen

6. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 6
2. De pil, een wonder van de wetenschap dat minder schadelijke “bij”werkingen heeft! Pas tien jaar
nadat de pil al massaal werd gebruikt stelde men vast dat het
Op een verraderlijke manier wordt op middelbare scholen middel wel vijftig stofwisselingsveranderingen veroorzaakt4.
pilpropaganda bedreven. Laten we eens kijken hoe dat gaat. Had men dat niet van te voren kunnen bekijken? Natuurlijk
Een leerboek voor “Algemene Natuurwetenschappen” voor de wel. Waarom is dat dan niet gebeurd? Omdat enkele machtige
havo bovenbouw begint zowaar meteen met een hoofdstukje groeperingen de zaak wilden forceren. Er moést en zou een
over de pil2- alsof dat farmaceutische middel zo‟n makkelijk, snel, voor alle vrouwen hanteerbaar
“natuurwetenschappelijk” hoogstandje zou zijn! In voorbehoedmiddel komen. De bestaande waren te
werkelijkheid is het verband met “natuurwetenschappelijke” onbetrouwbaar en te onhandig. De vrouwen moesten snel
inzichten (men bedoelt: biologische inzichten) helemaal niet zo bevrijd worden van de slavernij van het kinderen krijgen en
sterk. Want toen men de stoffen waaruit de pil werd seksualiteit moest zonder kinderdreiging kunnen worden
samengesteld begon uit te proberen was de kennis van de gevierd.
vrouwelijke hormonen nog lang niet voldoende om te weten
hoe die stoffen, die scheikundig op hormonen lijken maar het
Het is een paardenmiddel, veel
niet echt zijn, op het zo fantastisch ingewikkelde en precieze
“uurwerk” van de vrouwelijke fysiologie zouden inwerken.
effecten zijn nog niet degelijk
Ook nu, ruim veertig jaar nadat de eerste piltypen op de markt
werden gebracht, blijft “de pil” in veel opzichten
genoeg onderzocht, maar wel
experimenteel. Het is een paardenmiddel, veel effecten zijn nog
niet degelijk genoeg onderzocht, maar wel wordt de
wordt de schadelijkheid
schadelijkheid gaandeweg duidelijker. De scheikundige Carl
Djerassi, in wiens laboratorium voor het eerst een kunstmatig
gaandeweg duidelijker.
vrouwelijk hormoon werd ontwikkeld, heeft al in 1992 de
balans opgemaakt: anticonceptie met deze namaak-hormonen is Natuurlijk wisten degenen die met de nieuwe stoffen
een doodlopende weg, er zal iets heel anders moeten komen3 experimenteerden (trouwens: op arme vrouwen!) dat zij risico‟s
namen. Maar de gedachte was: waar gehakt wordt vallen
2
Solar. Groningen: Wolters-Noordhoff, 1998
3 4
The pill, etc. New York: Basic Books, 1992 The Lancet, 1969, 2, 783

7. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 7
spaanders; we zullen wel steeds betere en minder riskante propaganda en niet te vergeten door de druk die door dergelijke
middelen vinden als we eenmaal op dreef zijn... En dan: het lessen op jonge meisjes wordt uitgeoefend om er bij te horen,
grote spook van de overbevolking! Dàt was voor velen een om niet minder vrij te zijn met seksueel verkeer dan de anderen
afdoende reden om de sprong met het nieuwe middel maar te van hun groep. De pil wordt hun letterlijk en figuurlijk “in de
wagen, er moest onmiddellijk iets gebeuren! Dat “spook” was maag gesplitst”. “De pil is bij jongeren populair”: alsof het om
grotendeels een product van de fantasie (waarover later), maar een frisdrank gaat. Deze manier van opdienen is wél sluw.
het kwam de pil-pushers goed van pas. Vergeet daarbij niet de Tieners krijgen op deze handig verpakte manier, en zogenaamd
financiële belangen van de farmaceutische industrie die een op gezag van de “natuurwetenschappen”, de boodschap mee:
sprookjesachtige bron van inkomsten kon aanboren. Alleen zo vrije seks, waarbij je een voorbehoedsmiddel gebruikt, is op
kunnen we begrijpen dat de eerste “pil” als “veilig” mocht jullie leeftijd heel normaal en een teken dat je niet achter bent
worden verkocht, al was er slechts mee geëxperimenteerd bij gebleven. Bijna de helft van de Nederlandse meisjes van 16 tot
879 vrouwen. Van hen waren er maar 66 die hem gedurende 1 20 jaar zou in het jaar 2000 de pil gebruiken en 75% van de 20-
tot 1.5 jaar hadden ingenomen en nog eens 66 die hem 2-3 jaar 24 jarigen5. Zulke “natuurkunde”lessen zijn daar niet vreemd
hadden gebruikt. Niet meer dus dan 132 vrouwen die de pil wat aan. Gelukkig is de andere 50% van de tieners nog niet
langer hadden genomen! En hup, een juichende zo”ver”.
publiciteitscampagne over de hele wereld… over een chemisch
preparaat dat een drastische en voortdurende ingreep betekende Geen woord in zo‟n schoolboek over de natuurlijke methoden
in de ongelofelijk ingewikkelde, zinvolle en voor een groot van zwangerschapsvermijding, terwijl die methoden even
deel nog zeer onvoldoende doorvorste lichaamsprocessen van betrouwbaar zijn als de pil en geen medische en
tientallen miljoenen vrouwen. Als de geschiedenis van de pil psychologische risico‟s met zich meebrengen. Is dat omdat de
iets aan jonge mensen kan leren in verband met voorlichters niets van de natuurlijke methoden afweten en van
“natuurwetenschappen” is het wel hoe groot juist in onze tijd, de vorderingen op dat gebied? Geloven zij nog steeds aan het
die zo onder de indruk is van die wetenschappen, het gevaar is lang achterhaalde fabeltje dat de natuurlijke methoden, die o.a.
dat het publiek met schijnwetenschappelijke “feiten” om de van de meting van de lichaamstemperatuur van de vrouw
tuin wordt geleid (gemanipuleerd). Bijvoorbeeld in gebruik maken, niet betrouwbaar zouden zijn? Of houden zij
schoolboeken! We lezen in het havo-leerboek: “De pil is daar moedwillig hun mond over omdat die methode niet goed
populair, vooral bij jongeren”. Populair, dat is de vraag, maar
veelgebruikt, dat is inderdaad zo. Dat komt door alle 5
Centraal Bureau voor de Statistiek, 2001

8. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 8
past bij vrije seksuele relaties? Ook geen woord over de propagandistisch uitgedrukt, want de lange termijn effecten van
verschillende soorten lichamelijke en geestelijke schade door de pil komen pas geleidelijk aan het licht (en die zien er niet
pilgebruik (vooral bij jonge meisjes en vrouwen). Geen woord best uit). Bovendien worden negatieve gegevens zoveel
over de ernstige gevolgen van jong aangeleerde promiscuïteit mogelijk weggewuifd en zo onschuldig mogelijk voorgesteld
(seksueel contact met meerdere partners). Laten we eens horen (precies zoals men óók lange tijd heeft geprobeerd de negatieve
wat twee vooraanstaande ontwikkelaars van de hormonale onderzoeksgegevens over het roken te sussen). Trouwens:
anticonceptie eerlijk hebben erkend. Dr. Kirsner6 zei: “Tien “medicijn”? Er is hier geen sprake van een ziekte die moet
jaar geleden heb ik gezegd dat de pil niet tot promiscuïteit zou worden genezen. De pil is net zo weinig een medicijn als een
leiden. Nou, ik had het verkeerd. Hij is een van de grootste softdrug. Hoe kan het medisch verantwoord zijn jarenlang zo‟n
oorzaken geweest van de snelle toename van zowel ingrijpend, onnatuurlijk, chemisch preparaat in een gezond
geslachtsziekten als van baarmoederhalskanker bij jeugdigen lichaam te pompen? Een beetje gif kan een gezond lichaam
doordat hij hogere niveaus van promiscuïteit in de hand heeft misschien wel hebben, maar kan het zich blijven verweren
gewerkt”. Dr. Chang, die ook aan de wieg van de pil heeft tegen een constante dosis? Het is waar dat de pil als
gestaan: “De pil heeft de jonge mensen bedorven. Hij heeft voorbehoedmiddel in het medische bedrijf terecht is gekomen,
gemaakt dat ze meer (aan hun seksuele opwellingen) zijn gaan liever gezegd, dat medici zich hebben laten gebruiken als
toegeven”7. Het is niet toevallig dat de toename van pilgebruik uitvoerders en bewakers van een maatschappelijke gewoonte
door tienermeisjes ook in Nederland gelijk op is gegaan met die op zich niets te maken heeft met ziektebestrijding.
een enorme toename van geslachtsziekten. Tweederde van alle Integendeel, die juist veel medische en psychische narigheid
vrouwen met gonorroe en chlamydia (zie Tabel: veroorzaakt! Dat “de politiek” graag de anticonceptieve
Geslachtsziekten, bldz. ..) is jonger dan 25 jaar, maar in 2002 mentaliteit en gewoonte heeft willen invoeren is al bedenkelijk
bijvoorbeeld is het aantal heel jonge meisjes onder hen genoeg. Maar waarom moeten artsen dan de uitvoerders van
verdubbeld8. die politieke of maatschappelijke ideologie worden? In
In ons schoolboek lezen we het geruststellende zinnetje: “De Nederland is de pil nu uit het ziekenfonds gehaald , althans
pil is nu het best onderzochte medicijn”. Dat is zeer voor vrouwen boven de 21 jaar. Als we hierna de diverse
soorten pilschade onder de loep hebben genomen, zullen we
6
van de Harvard Medical School echter zien dat die maatregel juist in de eerste plaats voor
7
beide uitspraken in: Dr. R. Wetzel, Sexual wisdom. Ann Arbor, MI: Proctor, meisjes onder de eenentwintig had moeten worden genomen!
1998
8
Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu, jaarverslag over 2002

9. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 9
zwanger zijn geworden. Een vooraanstaande statistisch
3. De betrouwbaarheid van de pil onderzoeker op het gebied van abortus, die overigens geen
tegenstander was van de pil, heeft er op gewezen dat iedere
Over het vermogen van de pil om zwangerschappen te
vrouw die vroeg met hormonale anticonceptie wil beginnen en
voorkomen wordt dikwijls veel te rooskleurig, dat wil zeggen
er gedurende haar vruchtbare jaren mee doorgaat rekening zal
misleidend, gesproken. Men geeft dan de theoretische kans op
moet houden met “verschillende” abortussen, als ze haar niet-
een zwangerschap bij pilgebruik, dat is de kans als de pil
geplande kinderen althans niet wil aanvaarden10.
perfect wordt ingenomen volgens voorschrift en onder ideale
lichamelijke omstandigheden. Maar in de praktijk vergeet een
vrouw nogal eens een pil in te nemen, ook als zij
gedisciplineerd is, en verder wordt de werking van de pil
Dat betekent dat na 5 jaar
dikwijls afgeremd door ziekte, medicijngebruik of antibiotica.
In theorie, op papier dus, zouden er slechts 20 tot 34 op de
pilgebruik bij regelmatig
10.000 vrouwen die een jaar lang de combinatiepil gebruiken
zwanger hoeven te worden, dus iets minder dan 4 per duizend
geslachtsverkeer minimaal 15
(De combinatiepil is de meest gangbare pil, hij bevat een
combinatie van imitatie-hormonen). In de nuchtere
van de honderd vrouwen toch
werkelijkheid is zo‟n hoge betrouwbaarheid een sprookje. Wie
eerlijke voorlichting geeft, hoort de betrouwbaarheid in de
zwanger zijn geworden.
praktijk aan te geven, de gebruikersbetrouwbaarheid. Voor de
Al jaren geleden klaagde de arts-aborteur van de Heemsteedse
combinatiepil is dat 94-97%. In de praktijk worden dus binnen
abortuskliniek Bloemenhove over de pilmethode, want vooral
een jaar pilgebruik tussen de 3 en de 6 van de honderd
daardoor, zei hij, “moesten” veel vrouwen de stap naar de
vrouwen zwanger; alleenstaande vrouwen vaker dan
abortuskliniek maken11. Vooral jonge meisjes en jonge
getrouwde9. Dat betekent dat na 5 jaar pilgebruik bij regelmatig
vrouwen lopen dit risico (met alle narigheid van dien), want de
geslachtsverkeer minimaal 15 van de honderd vrouwen toch
“gebruikersbetrouwbaarheid” van de pil is voor ongehuwden
9
J. Wilks, A consumer’s guide to the pill and other drugs. North Melbourne
10
(Australië): Freedom Publishing, 1996; R.A. Hatcher e.a., Contraceptive C. Tietze e.a, Family Planning Perspectives, jan. 1976
11
Technology. New York: Irvington, 1994 Intermediair, 4.2.1994

10. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 10
het kleinst. Dit risico mag bij pilvoorlichting aan jongeren dus
wel extra worden onderstreept! Maar het schijnt dat dit gevaar
de doorsnee voorlichters niet veel doet. Zij vinden het normaal
dat gezonde jonge meisjes regelmatig kunstmatige
hormoonpreparaten in hun lichaam krijgen en als ze hun jonge
leven met een abortus beginnen vinden ze dat blijkbaar ook
geen ramp. Maar als we er eens goed over nadenken: is dat
geen moderne vorm van onnodig psychisch geweld tegen
meisjes en jonge vrouwen?
Meestal wordt in de voorlichting verzwegen dat er natuurlijke
methoden bestaan om zwangerschap te voorkomen en dat deze
goed zijn onderzocht en niet minder betrouwbaar zijn. De
gebruikersbetrouwbaarheid van die methoden, die trouwens
ook onschadelijk zijn, loopt namelijk van 97-99%12.
12
R.A. Hatcher e.a., Contraceptive Technology

11. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 11
Maar Margaret was beslist geen Florence Nightingale13 (de
4. De heilige Margaret? verpleegster die zich in 1854 opofferde op de slagvelden van de
Krimoorlog). Zij speelde graag de rol van verpleegster, maar
Seksuele voorlichters verheerlijken vaak de radicale
meer dan een paar maanden verpleegstersopleiding had ze niet.
Amerikaanse feministe Margaret Sanger (1879-1966). Zij heeft
Ook vervalste ze haar geboortedatum (het was niet 1883, maar
met haar internationale organisatie voor “gezinsplanning” en
1879). Ze trouwde en scheidde verschillende malen, had talloze
abortus, Planned Plarenthood, een enorme stoot gegeven aan
minnaars en liet haar kinderen in de steek voor haar
de ontwikkeling en invoering van de hormonale anticonceptie.
egoïstische, vrije en “opwindende” leventje. Niet haar eigen
Zij wordt afgeschilderd als een sociaal bewogen verpleegster
geld zette ze in, maar dat van de miljonairs met wie ze trouwde
die het lot van vrouwen die leden onder hun grote kindertal
of relaties had. Ze was brutaal, hoogmoedig en keihard.
wilde verzachten door voor effectieve voorbehoedmiddelen te
Dikwijls kwam uit haar mond: “Ik ben rijk. Ik heb hersens. Ik
zorgen. Een martelares voor de goede zaak, die al haar geld aan
doe precies wat ik wil”. Ze kondigde aan dat ze al haar geld er
het goede doel besteedde.
feestend door zou draaien voor ze dood ging- en heeft woord
gehouden! Haar bewonderaars vertellen doorgaans niet dat ze
Zij heeft met haar een felle raciste was en een actieve aanhangster van de
beweging van het “zuivere” ras (de eugenetische beweging). Ze
internationale organisatie voor wilde “meer kinderen bij gezonde en bekwame mensen („the
fit‟), minder bij ongezonden en onbekwamen („the unfit‟). Die
“gezinsplanning” en abortus, “ongezonden”, die ze ook wel “menselijk onkruid” noemde,
waren: negers, joden en de Slavische en Latijnse volkeren.
Planned Plarenthood, een Alleen de “betere” rassen en supermensen dienden in de
toekomst de aarde te bevolken. Zij en haar machtige en rijke
enorme stoot gegeven aan de medestanders hadden dezelfde ideeën als de nazi‟s en ze heeft
dat nooit teruggenomen. Ze wilde dat de “niet-fitten”
ontwikkeling en invoering van uiteindelijk verplicht zouden worden tot sterilisatie en dat
de hormonale anticonceptie. 13
Madeline Gray, Margaret Sanger. New York: Marek, 1979

12. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 12
gehuwden pas kinderen mochten krijgen met een vergunning opgesloten in zichzelf en ongenaakbaar. En deze vrouw is dan
van de overheid. in de ogen van de voorlichters een wijze en een heldin, een
Het huwelijk vond ze een “decadente instelling”. Haar ideaal voorbeeld voor de jeugd.
was zoveel mogelijk seks, zonder trouw. Aan de ene kant dus
een verregaande staatsbemoeienis in het privéleven en een
grote inperking van de vrijheid en de natuurlijke rechten van de
gehuwden, en aan de andere kant seksuele bandeloosheid.
Algemene anticonceptie zou volgens haar tot grote
maatschappelijke zegeningen leiden. De misdaad zou
verdwijnen, moeders zouden gezonder worden, er zouden geen
gehandicapten meer zijn, veel ziekten zouden verminderen, alle
kinderen zouden “wenskinderen” zijn en dus gelukkig
opgroeien, huwelijksrelaties zouden beter worden. Stuk voor
stuk zijn die beweringen voos gebleken. Voor zover de
gezondheid van moeders is verbeterd in vergelijking met het
begin van de 20e eeuw komt dat door de vooruitgang van de
medische wetenschap en niet door de moderne anticonceptie!
Sinds die gemeengoed is geworden is er juist heel veel in de
maatschappij verslechterd. Denk aan de hoge
echtscheidingspercentages, het aantal zwangerschappen van
ongehuwde tieners, het aantal abortussen, de toename van
jeugdcriminaliteit en vooral aan het groeiende aantal
ongelukkige kinderen die een veilig thuis moeten missen, want
dat is gebouwd op de liefde en trouw van hun natuurlijke, eigen
ouders.
Margaret Sanger stierf als een geestelijk wrak, verslaafd aan
seks en aan de oppeppende werking van een pijnstiller,

13. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 13
omdat het gynaecologen waren die deze taalvervalsing in de
5. Wanneer begint een zwangerschap? wereld brachten, hebben velen gedacht dat er een nieuw
wetenschappelijk inzicht achter zat. Nee hoor!
Dat lijkt een onnozele vraag. Natuurlijk bij de bevruchting, dat
is voor iedereen duidelijk en zo heeft het ook altijd in de
Het menselijk leven begint op één, precies vast te stellen,
medische handboeken gestaan. Tot 1965. Toen besloot de
moment: het moment van de bevruchting. Vóór de bevruchting
Amerikaanse gynaecologenvereniging de omschrijving van
zitten er in de kern van de vrouwelijke eicel 23 chromosomen,
“bevruchting” (conceptie) en “zwangerschap” te veranderen.
de dragers van haar erfelijke eigenschappen. Het zaad van de
Waarom? Omdat men besefte dat de nieuwere methoden van
man (sperma) bevat bij ieder zaadlozing een paar honderd
anticonceptie –onder andere de de hormonale pil- niet alleen
miljoen zaadcellen en elk daarvan heeft eveneens 23
zuiver anticonceptief werkten, maar bovendien in een pril
chromosomen en die bevatten zíjn erfelijke eigenschappen. De
stadium van de zwangerschap een abortus konden veroorzaken.
eicel wordt door één enkele van al die zaadcellen bevrucht: dan
Een vroegabortus. Het waren dus niet alleen
verenigen in de kern van die cel haar 23 chromosomen zich
bevruchtingsverhinderende methoden, maar voor een deel ook
met de 23 van hém. Er zijn dan 46 nieuwe chromosomen
abortieve methoden. Dat zou problemen kunnen geven, zowel
ontstaan. Vanaf dat moment is het nieuwe mensje “gestart”, al
wat betreft de wettelijke goedkeuring als wat betreft de
is er met het blote oog niets van te zien (de eicel is 1/10e
houding van het publiek, als dit zou gaan beseffen wat er aan
millimeter in doorsnee). Want die eerste bevruchte eicel bevat
de hand was. Men besloot tot een verkooptruc, want men wilde
alle gegevens van het nieuwe wezentje; een duizelingwekkende
koste wat het kost de opkomst van de hormonale anticonceptie
hoeveelheid gegevens, plus de mysterieuze levenskracht die
niet in gevaar brengen. Besloten werd dat het voortaan pas een
maakt dat al die gegevens zich meteen ontwikkelen. Die eerste
“conceptie” zou heten als de bevruchte eicel zich had
cel is als een mini-cassette waarop al het hele muziekstuk van
ingenesteld in de wand van de baarmoeder (ongeveer een week
de nieuwe mens staat, met al zijn erfelijke eigenschappen en
na de bevruchting). Dan zou men het pas een “zwangerschap”
vermogens van lichaam en geest14, terwijl dit muziekstuk
gaan noemen. Daarmee was als bij toverslag het begin van de
meteen ook is begonnen te spelen! Die eerste bevruchte eicel
zwangerschap een week opgeschoven en kon men middelen die
geen mens te noemen is even ongegrond als wanneer we
in werkelijkheid óók vroegabortussen veroorzaken rustig
zouden beweren dat een embryo van enkele maanden nog geen
“voorbehoedmiddelen” blijven noemen. Bijvoorbeeld de
“morning after pil”, het spiraaltje en de gewone “pil”. En
14
Prof. J. Lejeune, Testimony. Blount County Circuit Court, TN, 1989

14. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 14
mens is, of een baby vlak voor de geboorte, of een kindje dat het denkend en bewonderend innerlijk oog van het verstand
nog geen bewustzijn van zichzelf heeft. kan dit waarnemen.
We moeten hier nog even bij stilstaan, want over dit onderwerp
worden ook dwaasheden gezegd door mensen die enige kennis Het begin van het leven van
van zaken horen te hebben. Een pijnlijk voorbeeld: in een
Belgische wet van 2002 wordt de beginfase van het menselijk iedere afzonderlijke menselijke
embryo omschreven als “een cel of een samenhangend geheel
van cellen met het vermogen uit te groeien tot een mens”. Het persoon is wetenschappelijk
is dus geen mens. Op welk punt in de ontwikkeling dan wél?
Dat kunnen ze natuurlijk niet aangeven, want als men de eerste nauwkeurig aan te geven. Dat
cellen geen mens wil noemen komt men noodzakelijk in de
volstrekte willekeur terecht. De volgende slimmerik kan met heeft niets met “theologie” of
evenveel recht beweren dat bijvoorbeeld een nog net niet
geboren baby “een geheel van cellen is met het vermogen uit te godsdienst te maken.
groeien tot een mens”, en ga zo maar door. Maar als men moet
toegeven dat men niet weet wanneer het menszijn begint, Vanaf het eerste ogenblik, waarop als het ware een menselijke
waarom weet men dan wél zo stellig dat een embryo in het “big bang” in het onzichtbaar kleine plaatsvindt, ontwikkelt het
eerste stadium geen mens kan zijn? Of denkt men dat het mensje zich met ongelofelijke snelheid en energie, volgens een
embryo pas een mens is als het de uiterlijke gestalte van een boven alle voorstellingsvermogen uitstijgend, ingebouwd
mens heeft? Dat zou biologisch nergens op slaan. Overigens: programma, dat zo superintelligent in elkaar zit, zo
“een groep cellen”, dat klinkt ongeveer als “een pluk haren”, of ingewikkeld en uiterst precies, dat we er geen woorden voor
“een hoeveelheid moleculen”. Het is een respectloze hebben.
uitdrukking waaruit niet bepaald blijkt dat men iets heeft
“gezien” van het grandioze mysterie van het begin van het Wat gaat aan de bevruchting vooraf? Een meisje wordt geboren
menselijk leven dat in deze eerste wondercellen schuilt. Ze zijn met een paar honderdduizend nog onrijpe eicelletjes. Vanaf de
uniek in het heelal (voor zover wij dat althans kennen)! Alleen puberteit komt er, gemiddeld op de 12e dag na de menstruatie,
een gerijpte eicel van de eierstok vrij: de ovulatie of eisprong.

15. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 15
Via de eileider reist het naar de baarmoeder. Als het niet wordt het zich niet verder ontwikkelen en sterft het af. Dan vindt er
bevrucht sterft het af en wordt het proces van de menstruatie dus een vroegabortus plaats.
ingeleid. Dat alles vindt dertien keer per jaar plaats (13 keer Nu men echter aan de begrippen “conceptie” en
een vrouwelijke cyclus of kringloop). Wordt het wél bevrucht “zwangerschap” een draai heeft gegeven, kan men dit
dan is dat doorgaans in de eileider. Dan wordt de wand van de verdoezelen en hoeft men geen slapende honden wakker te
baarmoeder klaargemaakt voor ontvangst van het vruchtje, maken. Maar de werkelijkheid is nog steeds zoals bijvoorbeeld
zodat het zich erin kan nestelen en uitgroeien, tot de baby zover het Amerikaanse Ministerie van Gezondheid, Opvoeding en
is dat hij kan worden geboren. Welzijn destijds schreef: “Alle maatregelen die de
Al deze processen worden geregeld door vijf hormonen en deze levensvatbaarheid van de bevruchte eicel tussen het ogenblik
worden geregeerd door de pijnappelklier onderaan de hersenen. van de bevruchting en de bevalling hinderen zijn in strikte zin
De twee belangrijkste typen hormonen, oestrogenen en procedures die een abortus opwekken”15. Beweringen als zou
progestagenen, werken elkaar gedeeltelijk tegen. De “gewone” het niet zeker zijn wanneer het menselijk leven begint, of dat
pil, de combinatiepil, bevat kunst-oestrogenen zowel als kunst- het begin van het leven een “theologisch (godsdienstig)
progestagenen. Zij komen op onnatuurlijke tijden in het probleem” is dat wetenschappelijk niet kan worden
lichaam en doorkruisen de werking van de natuurlijke beantwoord, zijn dan ook onzinnig. Het begin van het leven
hormonen. Vereenvoudigd voorgesteld: de oestrogenen van de van iedere afzonderlijke menselijke persoon is
anticonceptiepil onderdrukken de rijping van een eicel aan de wetenschappelijk nauwkeurig aan te geven. Dat heeft niets met
eierstok, zodat er geen eitje meer vrijkomt dat kan worden “theologie” of godsdienst te maken.
bevrucht. De progestagenen maken (onder andere) de wand van
de baarmoeder ongeschikt voor innesteling voor het geval er
tóch een eitje gerijpt is en is vrijgekomen. De onderdrukking
van de ovulatie door de kunsthormonen is namelijk niet totaal;
de natuur probeert zich als het ware onder die onderdrukking
uit te werken en slaagt daar af en toe ook in. Het vrijgekomen
eitje kan dan toch bevrucht raken en de vrouw is zwanger. Als
de baarmoederwand nu niet gereed is gemaakt voor de
innesteling, dus vijandig is ten opzichte van het vruchtje, kan
15
Public Health Service Leaflet (1066), 1963

16. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 16
6. De ontwikkeling van het embryo Na 14 dagen is het al duizend maal zo groot als de
De bevruchte eicel (het embryo), die wel “de hoogst oorspronkelijke eicel: 2 mm. De moeder kan het nieuwe
gespecialiseerde cel onder de zon” is genoemd, deelt zich in de wezentje nu in zich voelen. Het hartje klopt na 19 dagen, de
eerste 24 uur in tweeën, dan eerst in drieën, vervolgens in basisstructuur van het centraal zenuwstelsel is er na 20 dagen.
vieren, in achten, enz. Het embryo zit van meet af aan Met 6 weken is het skelet compleet en werken de eerste
boordevol leven, zijn groei is een ware explosie, maar dan een reflexen.
strak georganiseerde, volgens een fantastisch complex en
nauwkeurig werkplan. Met 8 weken heeft het embryo uiterlijk de gestalte van een
mens, een heel klein mensje: 3 cm lang en met een gewicht van
3 gram (Het wordt nu ook wel foetus genoemd). Het is verder
Het embryo zit van meet af aan een kwestie van uit-ontwikkelen, alle onderdelen worden steeds
meer gespecialiseerd en verfijnd. De ene fase loopt in de
boordevol leven, zijn groei is andere over, net zoals dat na de geboorte verder zal gaan. Een
zuigeling wordt niet van het ene moment op het andere, maar
een ware explosie, maar dan geleidelijk en ongemerkt een kleuter; de kinderfase loopt over
in de puberteit en die weer in de volwassenheid. Maar de
een strak georganiseerde, vol- persoon blijft bij alle gedaantewisselingen dezelfde, hij houdt
hetzelfde “ik”.
gens een fantastisch complex
Vanaf de 9e week is te zien welk geslacht het kind heeft. In
en nauwkeurig werkplan. week 12 begint het kleintje te ademen, na 14 weken kan het
horen, en het droomt al als het 17 weken is. Al zijn eerste
De innesteling vindt plaats vanaf de zesde dag na de conceptie, kleine reacties zijn volkomen menselijk. Bijvoorbeeld, als het
dus ongeveer na een week. Voordien is de aanbouw al ongeveer vier en een halve maand is en er wordt een fel licht
begonnen van de wervels, van het ruggenmerg, het op de buik van zijn moeder gericht, reageert het al door zijn
zenuwstelsel, de nieren, de lever en het systeem van de handjes voor zijn ogen te houden.
spijsvertering.

17. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 17
* De prikpil (Depo-Provera) is even effectief als de
7. Soorten hormonale anticonceptie combinatiepil. Hij bevat een kunstmatig progestageen dat
iedere drie maanden wordt ingespoten. Ook deze pil onderdrukt
* De combinatiepil wordt in Europa door naar schatting 30-
de ovulatie voor slechts 60% (hoe langer hij wordt gebruikt,
40% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd gebruikt. Over
hoe minder) en is dus een vroegabortief middel18.
de hele wereld zijn dat er tientallen miljoenen. Hij onderdrukt
dus de rijping van de eicel en maakt de baarmoederwand
* Hormoonimplantaten zijn staafjes met een progestageen die
vijandig voor een eventueel bevrucht eitje, want in minimaal 2-
in de bovenarm van de vrouw worden “ingeplant”, onder de
5% van de cycli wordt ook bij optimaal pilgebruik de ovulatie
huid (Voorbeelden: Norplant, Implanon). Zij scheiden
niet onderdrukt16. Daarnaast maakt hij het slijm van de
regelmatig iets van het kunsthormoon af. Deze techniek wordt
baarmoederingang dikker, zodat het sperma er moeilijker door
vooral in de Derde Wereld toegepast vanwege het gemak: de
kan.
werking kan enkele jaren aanhouden. Ook zij onderdrukken de
De combinatiepil wordt in ovulatie voor slechts 60% en omdat hun effectiviteit ook hoog
is zijn ze dus sterk abortief19. Maar er zijn ernstige klachten van
Europa door naar schatting 30- verschillende aard over deze methode.
40% van de vrouwen in de * Het spiraaltje bestaat meestal in een plastic element dat in de
baarmoeder wordt ingebracht en een progestageen afscheidt.
vruchtbare leeftijd gebruikt. Hoog efficiënt, maar de werking berust geheel op het
ongeschikt maken van de baarmoederwand voor innesteling.
* De minipil bevat alleen een progestageen. Hij onderdrukt de Spiraaltjes zijn vroegabortieve technieken20. De
ovulatie slechts voor 60%17. Omdat hij voor 90% effectief is, baarmoederwand wordt er na verloop van tijd overigens niet
duidelijk minder dan de combinatiepil, moet hij vrij vaak een beter op!. Naar schatting 3% van de Nederlandse vrouwen laat
vroegabortus veroorzaken. Hij wordt lang niet zo veel gebruikt zich een spiraaltje inzetten.
als de combinatiepil.
18
als 17
19
J. Wilks, A consumer’s guide to the pill and other drugs. North Melbourne:
16
D. Grimes e.a., Oral Contraceptives, 1994, 83, 1, 29-34 Freedom Publishing, 1996
17 20
R.A. Hatcher e.a., Contraceptive Technology. New York, 1994 U.S. Food and Drug Administration, Federal Register, 10.5.1977

18. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 18
8. Hoe vaak een vroegabortus door de pil? Dát de pil “af en toe” aborteert wordt door niemand echt
betwijfeld. Bij de ene vrouw gebeurt het misschien vaker, bij
Hoe vaak heeft een vrouw die de pil gebruikt een, door haar de andere nooit. Omdat het verschijnsel nog niet rechtstreeks te
zelf niet geweten en misschien ook eigenlijk niet gewilde, meten is, doen sommigen alsof het zó zelden gebeurt dat men
vroegabortus? Dat hangt ervan af hoe vaak er ondanks de er geen rekening mee hoeft te houden. Maar een meisje of een
ovulatie-remmende werking van de pil toch een ovulatie plaats vrouw die het risico op een pilabortus liever niet wil lopen
vindt. Bij de minipil, de prikpil en de hormoon-implantaten, die moet te horen krijgen dat zo‟n risico reëel is, al kan het nog niet
zo‟n 60% van de ovulaties tegenhouden is dat natuurlijk veel exact worden becijferd. Verwaarloosbaar mag men die kans
vaker dan bij de combinatiepil (grofweg 10 keer zo vaak). niet noemen. In het voormalige West-Duitsland zou het
Maar hoe vaak gebeurt het bij de combinatiepil? Het antwoord minimaal om 60.000 van dergelijke vroegabortussen per jaar
daarop is nog onzeker. Heel vaak is het vermoedelijk niet. gaan. En dat bij volmaakt pilgebruik, het werkelijke aantal lag
Deskundigen hebben geprobeerd de verschillende effecten van dus zeker hoger21. Voor Nederland zou dat op zijn minst
de pil te wegen en volgens hun berekeningen heeft een vrouw 15.000 gevallen per jaar betekenen, dat wil zeggen dat het
die tijdens haar vruchtbare jaren de pil perfect inneemt en werkelijke aantal in de buurt zou komen van het aantal
regelmatig seksueel verkeer heeft een kans op een vroegabortus geregistreerde abortussen in klinieken en ziekenhuizen.
van tussen 1/3 en 2. Dat wil zeggen dat op zijn minst één op de
drie vrouwen een keer in hun leven een pilabortus meemaakt en
dat elke vrouw er op zijn hoogst twee zal meemaken. Omdat
perfect pilgebruik echter alleen op papier bestaat, zal het in de
praktijk vaker gebeuren.
Dát de pil “af en toe” aborteert
wordt door niemand echt
betwijfeld.
21
R. Süssmuth, Empfängnisverhütung. D-Holzgerlingen: Hänssler, 2000, 339-351

19. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 19
* Borstkanker: het risico daarop neemt met 40% toe als de pil
9. Medische schade door de pil wordt gebruikt vóór de eerste voldragen zwangerschap. Is de
pil voordien meer dan 4 jaar ingenomen, dan neemt het risico
* Bekende “neveneffecten” van de eerste anticonceptiepillen
toe tot 70%;
waren stoornissen in de bloedsomloop en trombose,
De kans dat vrouwen die jong de pil hebben gebruikt binnen 20
bloedklonteringen. Maar de tegenwoordige “lichte” pillen
jaar daarna borstkanker krijgen is 90% hoger dan bij vrouwen
blijken dat risico nog steeds te hebben en het heeft aan
die de pil niet hebben gebruikt toen zij jong waren. Dit dient in
sommige jonge vrouwen het leven gekost22.
de voorlichting duidelijk te worden onderstreept, want de
toegenomen seksuele betrekkingen onder tieners en de
* De pil veroorzaakt soms onvruchtbaarheid, soms geboorte-
gewoonten van samenwonen en pas laat kinderen gaan gepaard
afwijkingen23, spontane abortussen, voortijdige geboorten,
met toenemend pilgebruik bij jonge vrouwen;
ondervoeding van de foetus in de moederschoot, meervoudige
zwangerschappen, overlijden van het kindje tijdens de
zwangerschap en zelfs ook ernstige oogafwijkingen24. Zou de
verdubbeling van het aantal miskramen van jonge vrouwen
De kans dat vrouwen die jong
binnen twintig jaar daar ook niet iets mee te maken hebben? de pil hebben gebruikt binnen
* “Ektopische zwangerschappen” zijn zwangerschappen
waarbij het bevruchte eitje zich niet in de baarmoederwand
20 jaar daarna borstkanker
heeft ingenesteld, maar in de gladde buikwand of in de eileider.
Ze zijn zeer gevaarlijk voor de moeder. Er wordt soms beweerd
krijgen is 90% hoger dan bij
dat zij minder vaak voorkomen bij vrouwen die aan de pil zijn,
maar in feite maakt de pil de kans er op juist een stuk groter25.
vrouwen die de pil niet hebben
gebruikt toen zij jong waren
22
R. Herings e.a., The Lancet, 1999, 354, 127; De Telegraaf, 17.7.1999
23
J. Wilks, A consumer’s guide to the pill. North Melbourne: Freedom Publishing, Borstkanker na perioden van pilgebruik is vaker “agressief” en
1996 heeft een minder gunstig verloop;
24
R. Süssmuth, Empfängnisverhütung. D-Holzgerlingen: Hänssler, 2000
25
Chr. Kahlenborn, Internet, 16.12.1998

20. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 20
Als borstkanker in de familie zit (erfelijke factor) worden al carcinogeen is en zelfs in de hoogste klasse, zg. “groep
deze risico‟s aanzienlijk groter26. 1”.
In de westerse wereld is borstkanker de dodelijkste kankersoort
bij vrouwen. In 1997 heeft de Wereld Conferentie voor Beseffen ouders en leraren die de pil aanraden –en artsen die
Borstkanker de pil aangewezen als een van de oorzaken van de hem verstrekken- dat zij hun dochters, leerlingen en patiënten
toename van deze kanker. aan deze gevaren blootstellen? Of laten zij zich in slaap sussen
door valse geruststellingen? De farmaceutische industrie en
 De pil verlaagt wél lichtelijk de kans op sommige medische kringen die daar niet ver vanaf staan
baarmoederkanker en eierstokkanker. Daarentegen antwoorden gewoonlijk dat een of ander schadelijk
verhoogt hij duidelijk de kans op leverkanker en “neveneffect” slechts 1 op de zoveel duizend keer zou
baarmoederhalskanker27. Maar als de enkele plussen van optreden. Behalve dat zij de zaak zo optimistisch mogelijk
de pil worden afgezet tegen de minnen, is het resultaat voorstellen, vergeten zij daarbij de kansen op verschillende
zeer negatief. De pil is verantwoordelijk voor een niet te soorten schade bij elkaar op te tellen. En ze zeggen er niet bij,
verwaarlozen gedeelte van het aantal nieuwe dat alle medische schade nog niet voldoende is onderzocht.
kankergevallen. Voor de Verenigde Staten wordt het Hoe lang heeft het niet geduurd tot de schadelijkheid van het
jaarlijkse aantal door de pil veroorzaakte gevallen van sigarettenroken algemeen was aanvaard? Degenen die vinden,
kanker geraamd op veertig- tot tachtigduizend28. of graag willen, dat het allemaal wel meevalt mogen in ieder
 Lange tijd hebben de pil-promotende groeperingen geval een eerlijke informatie niet in de weg staan door
proberen te ontkennen dat de pil kankerveroorzakend is. belangrijke gevaren te verdoezelen of de gegevens mooier voor
Maar eindelijk –de gegevens hebben zich inmiddels te stellen dan zij zijn.
opgestapeld- heeft de WHO dit nu duidelijk toegegeven.
Op aug. 2005 heeft the International Agency for
Research on Cancer (IARC), een afdeling van de WHO,
verklaard dat de combinatiepil (die over de hele wereld
door ongeveer 100 miljoen vrouwen wordt gebruikt)
26
Chr. Kahlenborn, Breast cancer. Dayton, OH: One More Soul, 2000
27
J. Wilks, A consumer’s guide to the pill
28
Chr.Kahlenborn, Breast cancer

21. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 21
* Condooms brengen het risico op besmetting met het hiv-
10. Het onveilige condoom virus, dat AIDS veroorzaakt, met gemiddeld 85% terug, 15%
van het gevaar blijft dus bestaan30.
Jarenlang is met veel overheidsgeld propaganda gemaakt voor
* Voor andere soa‟s als gonorroe, chlamydia, herpes, syfilis, en
het condoom, vooral bij jonge mensen. Dat zou “veilig vrijen”
het papilloma virus (hpv; dit speelt een rol bij de veroorzaking
garanderen, dat wil zeggen, zwangerschap en geslachtsziekten
van baarmoederhalskanker) geeft het condoom geen of slechts
voorkómen, in de eerste plaats AIDS (Geslachtsziekten ofwel
weinig bescherming31.
soa’s, seksueel overdraagbare aandoeningen. Zie Tabel:
* Bij voortgezet seksueel verkeer (met condoom) met iemand
Geslachtsziekten, bldz. ..). Maar:
die hiv-positief is wordt de kans op besmetting zeer hoog32 .
Condooms brengen het risico Een deel van deze besmettingen ondanks condoomgebruik is te
wijten aan het lekken, scheuren of uitglijden van het condoom,
op besmetting met het hiv- een deel aan fouten bij het gebruik (die niet altijd zijn te
voorkomen). Als condooms van mindere kwaliteit zijn wordt
virus, dat AIDS veroorzaakt, de onveiligheid vanzelf een stuk groter. In ontwikkelingslanden
worden ze dikwijls onbruikbaar ten gevolge van vervoer en
met gemiddeld 85% terug, 15% opslag (uitdroging, hitte).
van het gevaar blijft dus Dat de condoomcampagnes de soa‟s bij jonge mensen niet
bepaald hebben teruggedrongen is overduidelijk. Integendeel.
bestaan. Juist onder jonge meisjes en jonge vrouwen zijn chlamydia en
gonorroe sterk in opmars en ook syfilis komt weer terug. Dat is
* Bij 10-30% van de paren die condooms gebruiken is na een zo in Nederland en eveneens in andere West-Europese landen.
jaar zwangerschap opgetreden29. Het vaakst bij tieners.
30
Scientific evidence on condom effectiveness. (U.S.) National Institutes of Health,
Nat. Institute of Allergy and Infectious Diseases, Department of Health and
Human Services. 20.7.2001
31
zie 30
29 32
J.Wilks, A consumer’s guide to the pill. North Melbourne: Freedom, 1996 W. Cates, IPPF Medical Bulletin, 1997, 31, 1

22. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 22
In de Verenigde Staten, dat ook een jarenlange
condoompropaganda achter de rug heeft, zijn volgens officiële Ja, maar je kunt jonge mensen vandaag de dag niet meer
ramingen 65 miljoen mensen besmet met een ongeneselijke (!) voorhouden dat ze zich van allerlei seksuele gedragingen
soa en komen er per jaar nog eens 15 miljoen bij. In grote moeten onthouden. Dat is het zwakke excuus dat soms wordt
meerderheid zijn de besmetten (jonge) vrouwen. Van de aangevoerd om de condoomcampagne door de vingers te zien.
nieuwe besmettingsgevallen is 25% in de tienerleeftijd33. Maar het is klinkklare onzin! Vanzelfsprekend zal niet iedereen
zich houden aan een moraal die aan de ene kant zelfbeheersing
Wat is het effect van de condoompropaganda geweest? Een vraagt, maar aan de andere kant gebaseerd is op respect voor de
vals gevoel van veiligheid en een krachtdadige bevordering van ander en voor zichzelf. Het is zoals met alle gewoonten van een
seks met meerdere partners, promiscuïteit34. De gedeeltelijke beschaving: een kwestie van aanleren en uitleggen, van
bescherming die het condoom kan bieden tegen AIDS en opvoeden en zichzelf opvoeden. We beelden ons toch niet in
andere ongeneselijke ziekten wordt daardoor meer dan dat het zo bejammerde “verval van normen en waarden” alleen
tenietgedaan. De condoompropaganda heeft negatieve maar slaat op onbeschoft gedrag op school en op straat, op
gedragsgewoonten gekweekt die niet zo makkelijk meer zijn af agressie en “zinloos geweld”?
te leren. Hoe meer “vrije” seks, hoe groter de kans op
besmettingen en alle extra condoom”voorlichting” maakt de
zaak alleen maar erger. Geen seks met besmette personen, geen
promiscuïteit, dat is de dringende raad die de jeugd aan alle
kanten te horen zou moeten krijgen!
De condoompropaganda is dieptreurig en hoogst
onverantwoord, met name tegenover jongeren die minder
stevig in hun schoenen staan, die er graag “bij willen horen” of
al jong intieme contacten zoeken omdat zij thuis onvoldoende
geborgenheid vinden (gebroken gezinnen, tweede huwelijken
van de ouders, problemen thuis…).
33
Centers for Disease Control, rapport over 2000
34
J. Richens e.a., The Lancet, 2001, 355, 400

23. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 23
gevoerd voor condoomgebruik, in de Filippijnen voor
11. Condooms wél goed voor Afrika? onthouding en tegen promiscuïteit. In 1987 waren er 112 hiv-
gevallen in Thailand en 135 in de Filippijnen; in 2003 waren er
Sloten belastinggeld, ontwikkelingsgeld en geld van
750.000 in Thailand en nog geen 2000 in de Filippijnen (waar
particuliere liefdadigheidsorganisaties worden uitgegeven aan
weinig condooms worden gebruikt)35.
condooms ter bestrijding van hiv (AIDS) in de Derde Wereld.
Heeft het geholpen? Nee. De besmetting met hiv (en andere
In Afrika is volgens nieuwer onderzoek de belangrijkste
soa‟s) is evenredig toegenomen met de massale import van en
oorzaak van de toename van hiv niet, zoals iedereen dacht,
propaganda voor condooms. Het ergst is de toestand in Afrika.
promiscuïteit. Mogelijk is de infectiebron zelfs in 2 van de 3
nieuwe gevallen gedurende de laatste jaren… het medische
De besmetting met hiv (en bedrijf! Dat wil zeggen: de onhygiënische, slecht toegeruste
medische gezondheidscentra, klinieken en
andere soa‟s) is evenredig gezinsplanningscentra, waar besmette injectienaalden vaker
worden hergebruikt, besmette bloedtransfusies plaatsvinden,
toegenomen met de massale besmettingen optreden bij behandelingen voor anticonceptie,
sterilisatie en abortus36. Voor condooms (en anticonceptiepillen
import van en propaganda voor enz.) is er voldoende geld, voor goedkope medicijnen waar
talloze levens mee zouden kunnen worden gered –met name
condooms. Het ergst is de van kinderen- is er dikwijls niets. De blinde pil- en condoom-
ideologie is een tragedie voor Afrika (en andere
toestand in Afrika. ontwikkelingslanden).
Het effectiefst blijken campagnes voor onthouding van
seksueel contact met besmette personen en afzien van
promiscue gedrag, bijvoorbeeld in Oeganda. Dezelfde les moet
worden getrokken uit de vergelijking van de resultaten in
Thailand en de Filippijnen. In Thailand is jarenlang actie 35
www.hli.org/thailand%20and%20philippines%20aids%20rates.html
36
D. Gisselquist e.a., Int. Journal of STD & AIDS, 2003, 14, 148-173

24. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 24
maar zijn dikwijls emotioneel verwaarloosd. Talloze kinderen
12. Valse verkoopargumenten missen een warm “thuis”; na een scheiding hebben zij dikwijls
nauwelijks meer een vader. Dat er zoveel minder “ongewenste”
Pil en condoom worden nog steeds aangeprezen als dé
en niet-geplande kinderen worden geboren dan vroeger is ook
oplossingen voor een veelheid van sociale problemen. Het is
niet meer vol te houden (Tussen haakjes: wat is eigenlijk een
hoog tijd dat we daar eens wat kritischer over gaan denken.
“ongewenst” kind?).
* De wereld zou overbevolkt raken. Langzamerhand wordt het
echter duidelijk dat er iets heel anders aan de hand is: er
worden juist te weinig kinderen geboren! Steeds opnieuw
Vooral de pil zou een middel
moeten de alarmerende bevolkingsgroeivoorspellingen scherp
naar beneden worden “bijgesteld”. Vooral de pil heeft van
zijn om abortus te voorkomen,
Europa een geleidelijk uitstervend werelddeel gemaakt en
instroom van mensen uit andere werelddelen en culturen helpt
met name tienerabortussen. Een
niet, afgezien van de onbeheersbare aanpassingsmoeilijkheden.
Om een enkel voorbeeld te geven: het werkende deel van de
vloed van gegevens wijst
Europese bevolking zal rond 2050 met 40 miljoen zijn
gekrompen, dat is 18%37.
daarentegen uit, dat algemene
* Algemene anticonceptie zou de moeders ontlasten, waardoor
anticonceptie regelrecht tot een
de huwelijken zouden verbeteren. Alle kinderen zouden
voortaan “wenskinderen” zijn die alle aandacht zouden krijgen
enorme toename van abortus
die ze nodig hadden en alles wat hun hartje zou begeren. De
moderne moeder is echter buitenshuis gaan werken en heeft op
leidt, overal ter wereld.
die manier twee banen gekregen en dus ook dubbele stress. De * Moderne anticonceptie zou de armoede in de Derde Wereld
huwelijken zijn nog nooit zo gammel geweest als nu en verminderen. In plaats van anticonceptiepillen en condooms
kinderen in de westerse wereld hebben materieel wel van alles, heeft de Derde Wereld echter behoefte aan medicijnen, aan
37
economische ontwikkeling en aan opleidingen. Als de
The Economist, 27.9.2003

25. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 25
miljarden internationaal “ontwikkelingsgeld” die nu aan pillen, Verenigde Staten bijvoorbeeld is het aantal tienerabortussen
condooms en abortusuitrustingen voor de Derde Wereld tussen 1972 en 1985 meer dan verdubbeld; meisjes die
worden uitgegeven aan medische zorg, ontwikkeling en aborteerden hadden vaker voorbehoedmiddelen gebruikt dan
opleiding ten goede zouden komen, zou de armoede heel wat leeftijdgenoten40. In Nederland (en Duitsland) stijgt het aantal
sneller minder worden38. tienerabortussen de laatste jaren aanmerkelijk, tegelijk met de
toename van het pilgebruik door tienermeisjes. De zogenaamd
* Anticonceptie zou leiden tot minder tienerzwangerschappen. lage tienerabortuscijfers voor Nederland, waar voortdurend
Opnieuw is het net andersom. Met de statistieken wordt soms mee geschermd werd omdat ze de goede gevolgen zouden zijn
bedrieglijk gegoocheld, maar de werkelijkheid is dat hoe meer van pilpropaganda onder jonge meisjes, waren onbetrouwbaar.
jonge meisjes aan de pil zijn gegaan, hoe vaker De zogenaamde “menstruele extracties”, in feite vroege
tienerzwangerschappen zijn opgetreden. Dat is te verwachten, abortussen, worden in Nederland niet geregistreerd!
we hebben gezien dat de pil bij tieners lang niet honderd Voor een jong meisje is het een psychisch trauma om met een
procent betrouwbaar is. In de Verenigde Staten werden abortus haar volwassen leven te moeten beginnen. Daar wordt
bijvoorbeeld in 1987 ruim 300.000 buitenechtelijke kinderen wel heel gemakkelijk overheen gewalst.
geboren uit jonge moeders van 15-19 jaar; nog één generatie
daarvóór werden er in totaal rond 150.000 buitenechtelijke
kinderen geboren uit alle Amerikaanse vrouwen39.
* Vooral de pil zou een middel zijn om abortus te voorkomen,
met name tienerabortussen. Een vloed van gegevens wijst
daarentegen uit, dat algemene anticonceptie regelrecht tot een
enorme toename van abortus leidt, overal ter wereld. Dat wordt
al jarenlang volmondig erkend door bekende anticonceptie-
specialisten. Het directe verband tussen gemakkelijke
anticonceptie en abortus geldt ook voor tienermeisjes. In de
38
Meer mensen en betere opleidingen samen betekent hogere welvaart: J. Simon,
The state of humanity.. Oxford: Blackwell, 1995
39 40
Family Research Council, Family Policy, 1989,1 R.Wetzel, Sexual wisdom. Ann Arbor: Proctor, 1998

26. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 26
De farmaceutische industrie is aan het experimenteren geslagen
Tot slot met hormonale anticonceptie voor de man, misschien omdat
men niet meer helemaal gerust is op de toekomst van de
De schadelijkheid van pil en condoom komt stukje bij beetje
bestaande wondermiddelen. Afgezien van de te verwachten
aan het licht. Wat we te zien krijgen is niet fraai. Velen
schadelijke “neveneffecten” is het op zijn minst twijfelachtig of
proberen hun ogen er zoveel mogelijk voor gesloten te houden,
mannen wel even volgzaam als vrouwen hun dagelijkse
maar op den duur zal dat niet meer gaan. De schade is te groot,
sterilisatiepil zullen innemen. De psychologie van de man is
lichamelijk, psychisch en maatschappelijk. De laatste paar jaar
niet dezelfde als die van de vrouw.
verschijnen steeds vaker berichten over milieuvervuiling door
Alle vormen van anticonceptie hebben uiteindelijk ook voor het
de pil. De kunst-oestrogenen van de pil zijn namelijk
gevoelsmatige beleven iets onnatuurlijks. Condooms roepen bij
opzettelijk zo gemaakt dat zij niet worden afgebroken, zoals de
velen tegenzin op omdat zij een intiem contact vertechniseren,
natuurlijke hormonen. Zij gaan direct naar de lever en komen
voor fijnere of diepere gevoelens geen ruimte laten. Vandaar
zo in de urine en vervolgens in het oppervlaktewater41. Vissen
dat de meesten die het een tijd hebben geprobeerd er mee
en kikkers blijken hierdoor afwijkingen te kunnen krijgen. De
ophouden. Op velen heeft de eeuwige condoompropaganda een
vraag is: wat zijn de effecten op de mens?
tegenovergestelde effect, zij krijgen een hekel aan het
verplichte latex. Anticonceptie met hormoonpreparaten –o.a. de
De pil is tenslotte onnodige pil- past niet meer in het klimaat van groeiende bewustwording
van de vervuiling van het milieu. Het is tenslotte onnodige
chemische lichaamsvervuiling. chemische lichaamsvervuiling. Een schoner milieu kan toch
niet samengaan met een chemisch vervuild lichaam?
Een schoner milieu kan toch
niet samengaan met een
chemisch vervuild lichaam?
41
J. Brind, Population Research Institute Review, 2003, 13,12

27. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 27
Tabel: Geslachtsziekten (soa’s)42 I
ziekte symptomen testbaar? behandeling complicaties
Afscheiding/pus van Vrij goed: 70- Antibiotica. Mogelijke opname of Vrouwen: onvruchtbaarheid,
chlamydia genitaliën, pijnlijk urineren 90% chirurgie in ernstige gevallen eileiderzwangerschap, abcessen,
of pijn in onderbuik of (vrouwen). Soms blijvende effecten chronisch onderbuikpijn.
testikels. ondanks therapie Bij eileiderinfectie: bij 25%
Vrouwen: infectie van langdurige problemen.
eileiders Mannen: onvruchtbaarheid en
artritis (beide ongebruikelijk)
Hetzelfde Vrij goed. hetzelfde Vrouwen: hetzelfde; ook artritis.
gonorroe Mannen:70-90%; Mannen: hetzelfde
Vrouwen:
80-90%
1e stadium: pijnloze Goed Antibiotica zijn zeer effectief. Onbehandeld: leidt tot dementie
syfilis zweer/sjanker op penis, tot uitstekend; Mogelijk opname van 1 week als en dood.
vagina of anus. meestal ver boven diagnose niet in eerste jaren is Pasgeborenen: aangeboren
2e: uitslag. 80% gesteld afwijkingen, bloedarmoede,
3e: hoofdpijn, braken, hersenletsel, dood
zwakte
42
naar J. Wetzel, Sexual Wisdom. Ann Arbor: Proctor, 1997, 45

28. Gerard van den Aardweg: voorgelicht: maar deugt de informatie wel? 28
Tabel: Geslachtsziekten (soa’s)43 II
ziekte symptomen testbaar? behandeling complicaties
Terugkerende pijnlijke Redelijk: kweek 77% Antibiotica pil of crème Mogelijk verband met
herpes zweren op genitaliën, accuraat indien vermindert symptomen en baarmoederhalskanker
gezwollen klieren bijtijds. Bloedtests besmettelijkheid. (regelmatige uitstrijkjes bij
(antilichaam -tests) Geen genezing besmette vrouwen).
ontoereikend voor Pasgeborene: levensgevaarlijke
vroege diagnose infectie mogelijk
Geelzucht (gele Uitstekend, maar test Geen genezing. Inenting van Ontwikkeling tot chronische
Hepatitis B ogen/huid), braken, wordt vaak nagelaten seksuele partners en ziektedrager (geen symptomen
donkere urine, moeheid, pasgeborenen van de zieke maar besmettelijk voor seksuele
onderbuikpijn partner of foetus), lever defect, of
dood
Wratten op genitaliën Zeer matig: Bevriezen, wegbranden, Sterk verband met
Venerische (bijv. human papilloma 30-80% accuraat chirurgie, laser. 20-100% baarmoederhalskanker
wratten virus, hpv) succes. Groei/verspreiding (regelmatige uitstrijkjes).
onder controle te brengen Pasgeborenen: soms wratten op
(condyloma) stembanden
Hiv en Chronische kuch, Bloedtests Gemiddeld begin van AIDS Ongebruikelijke infecties, kanker,
diarree, uitslag, gewoonlijk positief 11 jaar na hiv-besmetting. dementie, dood. Negatieve
AIDS koorts, gezwollen tussen 3 tot 6 Geen genezing; veel jaren neveneffecten van medicatie.
klieren, maanden na levensverlenging door Infectie kan door moeder op
gewichtsverlies besmetting medicijnen pasgeborene worden overgedragen
43
naar J. Wetzel, Sexual Wisdom. Ann Arbor: Proctor, 1997, 45