Trendboek 2014 - 2015. Technologische ontwikkelingen volgen elkaar in een razend tempo op. De overheid trekt zich terug en het economisch zwaartepunt verplaatst zich richting China. Door nieuwe media kunnen we zaken, in zelfgekozen groepen, organiseren en we zijn als individu nooit zo empowered geweest als nu. Maar wat de komende jaren vorm gaat geven zit niet in technologische vooruitgang, economische groei of een veranderd medialandschap. De komende jaren wordt bepaald door een revolutie in waarden (values).

1. R
e
á
v
t
u
l
e
i
ie
t
u n
l e
o d
v r
e a
R a
w
in

2. RevÁlutie
!
!
!
Inleiding
!
Heroverweging van oude
waarden
In de laatste twintig jaar hebben we een een virtuele revolutie
meegemaakt die nog maar aan het begin staat. Wij in het westen
hebben een stevige crisis over ons heen gekomen. Tegelijkertijd
verschuift het economsche- en ook mentale centrum van de VS
naar het oosten en Zuid Amerika. Als klap op de vuurpijl is het
politieke landschap in Europa en op nationaal niveau dusdanig
versplinterd dat de verandering niet uit die hoek verwacht mag
worden.
!
De Europese crisis lijkt te keren, maar we keren niet terug naar
’business as usual’. Door de stofwolken heen zien we voorzichtig
een nieuwe toekomst. Die toekomst wordt gebouwd op
fundamenteel andere uitgangspunten en ideeën. We hebben te
maken met een revolutie in waarden.
!
Dit trendboek gaat over die veranderende waarden. In Reválutie
wordt de overkoepelende verandering in de tijdgeest
beschreven. Daarna wordt die verandering in 9 trends
onderverdeeld. Die trends worden ondersteund met
voorbeelden die invulling geven aan die trends en die invulling
geven aan de waarden die de basis vormen van de verandering.
!
!

3. RevÁlutie
al
a
tr
n
IJ
IK
W
l
aa t
tr oo n
en Gr ij
C
m op
er ko it
t
e er ite n
t V
r w
r
o
to do rd
K
Au op see eit
T li
it vé
a ex ri
i
n l P
o p
oe
r
rs om
G
e C
ep
G
Verandering komt
van ons als
collectief
e
m
c
er
e in aa
D e
el
l
rz
sp
K uu
k p
D il er u jk
u w m li
R et o n
N ott oo d
g
B rs ou
e v
k gan
P n ie
e l
it
E b u
u r
P o
Vo

4. RevÁlutie
IK
l
aa
ok ed
L
er n
ow oe
mp
D
E
DIY
tie
isa en
al ll
on hi
rs sc
pe er
V
Talent heeft alle
Middelen zich te
laten zien binnen
dat collectief
IJ
W
l
aa lijk
b
lo nke
en ie
g
rk ct
a
fh nwe du
A
e
o
ten
am apr oms
S
s
as eenk
M
r
ve
O

5. RevÁlutie
Controle maakt plaats voor
vinden wat we niet zochten
ID
E
JH
I
VR
an
r
wo
t
rd
o
ve
f
el
Z aos
h
eid eling
C jh
ri
ikk
E
L
t V ntw
i
O
ez
B at O
R
T
ta e
N
ss ol
O
C
ing ntr
ht
rg o
C
zo
ric
er
ge
V
el
Do
!
ijk
el

6. RevÁlutie
Heroverweging van
oude waarden
”Na ons de zondvloed” is een uitspraak die de jaren 90 zou kunnen kenmerken. Maar we zijn een virtuele revolutie en
een stevige crisis verder. Dat heeft de manier waarop we naar de wereld kijken totaal veranderd. Het gaat niet om
’meer’, maar om ’beter’. We vragen ons af of we alles moeten bezitten als we met tijdelijk gebruik onze behoeftes ook
kunnen invullen.
!
De verzorgingsstaat kraakt in zijn voegen en wij als burgers worden weer verantwoordelijk voor ons eigen welzijn.
We kijken weer naar elkaar in plaats van naar de overheid om dingen voor elkaar te krijgen. De
’Participatiesamenleving’ van het kabinet waar zoveel ophef over is, zijn we met zijn allen al lang aan het invullen.
Binnen steeds wisselende coöperaties veranderen we de wereld stap voor stap. We delen goederen, maar ook ideeën.
Die ideeën vinden niet overal een vruchtbare basis. Ze leiden in deze transparante wereld juist vaak ook tot
conflicten: ”Jouw vrijheid is mijn beperking”. Internet maakt tegenstellingen zichtbaar.
!
Dat internet is voor jonge generaties niets nieuws, het is als water uit de kraan. Voor een groeiende, niet louter
jonge-, groep is het vanzelfsprekend en wordt tastbaarheid juist weer waardevol. Bovendien wordt waarde niet
bepaald door ’wat’ er is, maar ’waarom’ iets er is bepaalt de waarde. Wat voegt deze aankoop aan mij toe en wat voegt
het toe aan een groter geheel? Consumptie is geen doel op zich, door te consumeren kunnen we een verschil maken.
!
De strepen op ons jasje bepalen niet langer de plaats op de maatschappelijke, maar vooral de mentale ladder. Wat we
bijdragen is de essentie van wie we zijn in het netwerk. Wat je kunt bepaalt je plaats en dat bepaal je helemaal zelf.
DIY.org (1) is een community voor kinderen om allerlei ambachten te leren en die te delen. Wat je erin stopt, komt
eruit. Jij als kleine schakel bent net zo belangrijk als de kracht van het geheel, we zijn niet ondergeschikt aan de
context. De rekenmachines schuiven we aan de kant. Gevoel overwint ratio, vorm gaat boven functie: ”Ik maak een

7. verschil en wij maken samen een revolutie”.
!
Autoriteiten die we blind het vertrouwen gaven blijken feilbaar. Vertrouwen op een autoriteit is ook makkelijk, we
hoeven zelf niet na te denken. Maar eerlijk gezegd hebben we onszelf er ook nooit in verdiept. En we zijn er achter
gekomen dat we het zelf, samen, ook heel goed kunnen. Het vertrouwen in elkaar stijgt zover dat we zelf een
monetair systeem op durven zetten. Bitcoin (2) is een munteenheid die we zelf kunnen maken door onze computers
berekeningen te laten doen voor het grotere geheel. Geen centrale regie die we daarvoor nodig hebben en steeds
meer bedrijven en universiteiten accepteren die munteenheid.
!
Dat dingen mis kunnen gaan snappen we. Niets is perfect. We nemen dat voor lief, als we er zelf maar controle over
hebben. Waarom zien alle groenten in de supermarkt er eigenlijk zo perfect uit? Is dat nodig. Kromkommer (3) laat
ons zien dat de kwaliteit net zo goed kan zijn ook al wijkt de vorm af van perfectie. En wat is perfect? Perfect kan zich
ook vertalen in heel andere waarden. wat draagt het bij? Fairphone (4) is een van de vele voorbeelden van
fabrikanten die niet louter geïnteresseerd zijn in winst, maar winst proberen te maken door de wereld een beetje
perfecter te maken. Ze maken de hele supply-chain openbaar en bieden naast een goede performance ook eerlijke
beloning en dragen zorg voor de berg E-waste die technologie achter zich laat.
!
Sowieso is afval voor jou, niet altijd afval voor iedereen. In plaats van iets bij het vuilnis te zetten, kun je het ook
doorgeven zoals Goedzak (5) dat doet door de vuilniszak te veranderen in een doorgeef-zak. Sowieso kunnen we
door te delen efficiënter en duurzamer met onze omgeving omgaan. Jongeren zien de auto al lang niet meer als een
heilige koe, eerder als een belasting voor het milieu. Die auto kun je beter delen (6) in plaats van bezitten. Delen
hoeft echt niet alleen op lokaal niveau. Prima natuurlijk om je ladder, boor of ander huishoudelijk apparaat met je
buren te delen, maar de wereld is groter. Ook de derde wereld zit vol met talent dat nu niet wordt benut. Via de
1%Club (7) kun je door 1% van je middelen, kennis of tijd te investeren, dat menselijke kapitaal een kans geven. De
wereld is een pool van talent.

8. Re
vá
lu
tie
Waarden
Delen
Ambacht
Welzijn
Duurzaam
oorspronkelijk
Toegankelijk
Zelf doen
Kleinschaligheid
Vooruitgang
Verbeelding
4
3

9. 5
6
Reválutie
2
1
7

10. Vanuit het hart, gedaan
met ziel
1+1+1+1=100
VERANDER
DE WERELD, IK BEGIN BIJ MEZELF
VORM BOVEN FUNCTIE
WIJ nemen het over
Convergentie van mens
en machine
VECHTEN VOOR ONZE WERELD

11. ZIEL
ZIEL
Vanuit het hart
We zitten weliswaar in economisch zware tijden, maar nog steeds is er overvloed. We consumeren nog steeds veel
meer dan we eigenlijk nodig hebben, maar ons bewustzijn met betrekking tot consumeren verandert. Waarom
zouden we iets kiezen uit de overvloed aan identieke alternatieven als we ook voor iets kunnen kiezen met een
verhaal. Een product dat is gemaakt door iemand met passie en met vakmanschap is vele malen charmanter.
Bovendien kunnen we de wereld veranderen als we iets kopen dat behalve winst ook extra werkgelegenheid
oplevert. Hiut Denim (1) brengt de fabricage van Denim terug naar de plaats waar een eeuw know-how is
opgebouwd over dit product, maar waar de fabrieken 10 jaar geleden zijn gesloten. Ook grotere bedrijven hebben
kennis en expertise. Als ze daar trots op zijn en hun ambacht laten prevaleren boven hun marketing krijgen ze het
respect van de consument. Panera Bread (2) maakt de hele biologische keten transparant en geeft haar
toeleveranciers een podium. Bovendien zetten ze zich in tegen honger in de VS. Coca Cola (3) realiseert zich ook dat
ze niet alleen een winstoogmerk hebben, maar de wereld met hun merk mooier kunnen maken door in campagnes
te waarschuwen voor een teveel aan suiker.
!
Jongere generaties interacteren met merken alsof het mensen zijn. Ze kijken niet naar de belofte van het merk, maar
naar wat er achter zit. De Van Mooff fiets (4) is de verpersoonlijking van die ontwikkeling. De maker zocht een fiets
voor in de stad die eenvoudig was vast te ketenen aan een brug en waarvan je pak niet onder de smeer kwam te
zitten. Uit het design en het gekozen materiaal blijkt de liefde van de ontwerper voor het ambacht.
!
Nu je organisatie transparant is omdat medewerkers zich uiten op sociale media en klantoordelen openbaar zijn,
kunnen mensen door je marketing heen kijken en recht in je ziel kijken.
Hij werkt in een minuscuul sushi restaurant weggestopt in een metrostation in Tokyo. Hij heeft zijn leven gewijd aan
sushi en de kunst van het perfectioneren. Wat is jouw verhaal?
Gedaan met ziel
ZIEL
ZIEL

12. 3
4
2
1
ZIEL
ZIEL
5
Waarden
!
Drijfveer
Passie
Wederkerig
Vooruitgang
Menselijk
Oprecht

13. O
P
E
N
Het antwoord op de vraag: “Vind je het niet erg dat iedereen je zo op internet kan zien?” was vaak
ontkennend. We hebben toch niets te verbergen? Onderzoeken laten zien dat elke jongere generatie
minder aan privacy hecht dan eerdere generaties. Maar de vraag is of dat zo is, want andere
onderzoeken laten zien dat die jongere generaties veel beter zijn in het afschermen van hun online
profielen. Degenen die het minst hechten aan privacy zijn tevens het beste in het beschermen ervan.
!
In 2013 is de Google Glass (1) geïntroduceerd waarmee je onder meer kan filmen en dat ook live
streamen naar het internet. Dat leidde tot gejuich bij technologische ‘innovators’, maar het leidde ook
tot onrust. Daarom is in Zweden dit jaar een wet aangenomen die het verbiedt om mensen te
fotograferen zonder hun toestemming. Waar de wereld transparanter wordt, worden geheimen
belangrijker. Individuen gebruiken zoekmachines zoals DuckDuckGo zodat ze kunnen surfen zonder
gevolgd te worden. Diensten zoals Privatext en Snapchat (2) spelen daar ook op in. Ze hanteren het
’burn after reading principe’ zodat berichten in rook opgaan nadat ze de ontvanger hebben bereikt.
!
De werkwijze van de geheime diensten (3) zelf ligt nu ook op straat. Staatshoofden (4) en zelfs Big
Brother; Google blijkt getapt. De vraag of je wel of niet iets te verbergen hebt is niet relevant. Want jij
bepaalt niet hoe je gedrag wordt geïnterpreteerd. We zijn de controle kwijt en een totalitaire staat
schemert door. Een heksenjacht ontstond na de aanslag bij de Boston marathon en een niet-dader
kwam op de voorpagina van de New Yorker terecht (5). Als we de grip terug willen, moeten we controle
over onze data terugkrijgen. We zullen zelf gaan bepalen wie die data mag zien en tegen welke prijs.
!
Transparantie kent vele voordelen, want wie deelt (middelen, kennis, technologie), wordt vanzelf
relevant in een netwerkmaatschappij. Bank Credit Agricole (6), stelt haar interne data beschikbaar via
API’s (een soort stekkerdozen op interne data). Ontwikkelaars kunnen die data ontsluiten en
beschikbaar stellen in apps. Organisaties en overheden worden steeds transparanter op die manier en
maken hun kennis openbaar. Sourcemap (7) maakt de volledige supply-chain van producten inzichtelijk
en koppelt dat aan persoonlijke informatie van toeleveranciers en bijvoorbeeld aan data over CO2 bij
vervoer. Kopers kunnen op die manier een meer weloverwogen koop- besluit nemen.

14. 1
7
Waarden
!
6
Verbeelding
OP
O
EN
E
Veilighed
Technormalisering
ET VOUS,
QUELLES APPLIS
UTILISEZ-VOUS
3
4
5
2

15. DECENTRAAL
WIJ nemen het over
“De verzorgingsstaat maakt plaats voor een participatiesamenleving; aldus de koning. Het volkt stond op zijn
achterste poten. Met de vergrijzing en de stijgende zorgkosten zal wat we collectief met elkaar dragen eerder
afnemen dan toenemen. Het lijkt erop dat we niet meer bereid zijn tot solidariteit via centrale vertegenwoordiging.
We vertrouwen vooral elkaar. Instituten hebben afgedaan. Ondanks de verontwaardiging over de terugtrekkende
overheid geven we in steeds meer invulling aan die participatiemaatschappij.
!
De encyclopedie had tot voor kort meer aanzien dan Wikipedia. Autoriteiten vervagen waar coöperaties opstaan. De
‘Harlem Shake’ (1) laat zien dat we media niet alleen consumeren, maar dat we er in participeren. Door onze tweets,
Instagrams en Facebook posts zijn de daders van de Boston Marathon bomaanslag gepakt. Het publiek deed mee
aan de zoektocht naar de daders (2). Het team van 50 FBI-onderzoekers werd in één klap uitgebreid met 50.000
‘amateurs’. Airbnb, particulier slaapplaatsverhuur, is gearriveerd als concurrentie voor de hotelbranche en
crowdfunding en peer-to-peer banking zijn geaccepteerde alternatieven voor van banken. Consumenten starten zelf
nieuwe banken in de vorm van NewB (3). In onze energiebehoefte gaan we zelf voorzien. Bijvoorbeeld via
zonnepanelen, maar in 2013 kochten we gezamenlijk in een paar uur voor 1,3 miljoen een windmolen (4). We delen
auto’s via Snappcar, lenen spullen van elkaar via Peerby, verzekeren ons via Broodfondsen en dragen zorg voor de
kinderopvang via ouderparticipatie (5). Niet de terugtrekkende overheid zorgt voor dit verschijnsel, maar de
behoefte die we hebben om iets toe te voegen, om een verschil te maken. En omdat we het kunnen. Decentralisatie
blijft niet beperkt tot crowd- initiatieven, het zal ook productie democratiseren. Nike heeft de eerste schoen (6)
gemaakt die via een 3D printer kan worden geproduceerd, op lokatie. Wijzigingen in het design worden direct
doorgevoerd.
!
Copyright is heilig in de westerse wereld, maar het internet zorgt ervoor dat delen eenvoudiger is dan beschermen.
China leert ons dat kopiëren een compliment kan zijn. Kopiëren doe je namelijk van de meester, waarom zou je zijn
wiel opnieuw uitvinden. Via internet is iedereen en straks alles met elkaar verbonden. Als talent elkaar toevallig
ontmoet ligt er een wereld aan mogelijkheden open (7). The party hasn’t really started yet!

16. 4
5
DECENTRAAL
2
6
Waarden
delen
7
gebruiken
Kopiëren
1
Bijdragen
3

17. EGONOMIE
De overheid trekt zich terug en vraagt meer eigen verantwoordelijkheid van ons. Is dat erg? Veel meer
dan vroeger zijn we in staat om, al dan niet in samenwerkingsverbanden, zelf actie te ondernemen. Niet
voor niets groeit het aantal ZZP’ers al jaren.
!
We delen massaal kennis, die beschikbaar is voor anderen. Of je nu wilt weten hoe Photoshop werkt,
hoe je een kreeft klaarmaakt of een atoomcentrale bouwt, alles is te vinden. Die kennis maakt ons
‘empowered’. Wat dat kan betekenen laat Jack Andraka zien, die met gebruik van Google een test
ontwikkelde die 100 keer sneller en 26.000 keer goedkoper een vorm van kanker kan opsporen dan tot
nu toe bekend. Nathan Grey (1) ontdekte een onbekende Supernova. Naast kennis, zijn wij zelf ook
vindbaar. Ten minste als je je talent deelt met de wereld. Wie dat goed doet heeft de wereld aan zijn
voeten. We zijn ons eigen merk. Internet ontsluit allerlei platformen en diensten die het eenvoudig
maken om je ontwikkeling door te zetten of een bedrijf te starten. PayLeven (2) zorgt ervoor dat
ambulante werkers creditcard betalingen kunnen aannemen zonder grote investeringen.
CodeAcademy biedt gratis lessen in coderen aan; met Duolingo (3) kun je een taal leren in ruil voor het
vertalen van teksten.
!
Allerlei tools, zoals Wolfram Alpha die een analyse van je gedrag op Facebook kan maken (4), analyseren
en kwantificeren ons leven. Jawbone (5) en NikeFuelband koppelen meten onze beweging en koppelen
dat terug. Die quantificering een stap verder in de iPhone 5s. Zijn chip analyseert je beweging en weet
daardoor wat het eerste is dat je doet als je je telefoon oppakt bij het opstaan. Die app wordt dan
automatisch van tevoren ge-update. We worden een lopende PDCA- cyclus en dat maakt ons verlangen
naar hyperpersonalisatie. Van bedrijven verwachten we een super persoonlijke ervaring. Inmiddels kun
je de kleinste Opel, de Adam (6), individualiseren zoals dat vroeger alleen bij Rolls Royce mogelijk was.
!
Facebook gaat ervan uit dat we willen weten wat onze vrienden vinden, maar als we iets willen kopen
hebben we misschien wel liever advies van een specialist. Curated (7) omarmt dat principe en laat
informatie filteren door mensen met een bewezen ‘track record’. De massa maakt veel herrie, maar
weinig muziek.
VERANDER DE WERELD, IK BEGIN BIJ MEZELF

18. 4
EGONOMIE
2
7
5
3
Waarden
!
Zelfontplooiing
Verantwoordelijkheid
Digitalisering
Zelf quantificering
6
IJdelheid
1

19. KLEIN
1+1+1+1=100
De wereld staat vol met, soms letterlijk, ivoren torens. Vroeger straalde zo’n marmeren of glazen gebouw succes en
betrouwbaarheid uit. Maar in tegenstelling tot de bakker om de hoek, staan die grote organisaties nu voor
onpersoonlijk, bureaucratisch en zelfs onbetrouwbaar. Als je geluk hebt krijg je van je telecom provider op je
verjaardag een berichtje dat is uitgespuugd door het CRM-systeem. Daar komt geen mensenhand meer aan te pas.
Supermarkt Jumbo heeft streekproducten in haar assortiment waarbij wel weer een link wordt gemaakt met de
lokale producent. Sterker: het Gmail adres van de boer staat op de verpakking (1). Ambacht, specialisme en passie
van de mens erachter wordt opnieuw op waarde geschat (2).
!
Onderzoek laat zien dat vertrouwen in grote organisaties tanende is. Ze zijn onpersoonlijk en als je buiten het
reguliere proces terecht komt vaak bureaucratisch. Onze centrale vertegenwoordiging moet het sowieso ontgelden.
Het vertrouwen daarin is nog nooit zo laag geweest en we zijn niet meer trouw aan een politieke stroming. We
kunnen het natuurlijk zelf ook beter en vooral menselijker. Verschillende initiatieven brengen mensen bij elkaar en
concurreren daarmee met bestaande businessmodellen. Het succes is soms gebaseerd op lagere kosten, maar vaak
ook door het kleinschalige en de terugkeer van de menselijke maat. Thuisafgehaald (3) laat je eten afhalen bij
standgenoten die graag koken. Airbnb (4) heeft serieuze impact op de hotelindustrie. Het platform laat mensen
huizen of kamers bij elkaar huren (ten koste gaan hotelovernachtingen) heeft als punchline: ”Live like a local”.
!
Als we lokale producten kopen heeft dat direct invloed op de lokale economie en de CO2 uitstoot. We realiseren
daarmee een verschil. Restaurant Noma (5) voert dat in extreme mate door en gebruikt alleen producten uit een
straal van 100 kilometer van het restaurant. Rijst, Olijfolie en peper komen niet voor rond Kopenhagen en worden
dus niet gebruikt. Klein en lokaal is niet alleen charmant, maar maakt de wereld ook een klein beetje beter. Elke
bewuste aankoop heeft de kracht om iets bij te dragen aan het grote geheel.

20. 4
2
Waarden
!
Persoonlijk
Kleinschaligheid
Ambacht
3
5
KLEIN
1

21. Ons werk en leven wordt steeds meer data gedreven. De Quantified Self Movement is bezig om ons menselijk gedag
ook in cijfers uit te drukken. Maar de mens heeft ook een rechter hersenhelft en die handelt op basis van intuïtie. Die
helft staat voor creativiteit, intuïtie, dromen en gevoel en wordt belangrijker. Ratio heeft de crisis niet kunnen
voorkomen. We waarderen gevoel boven verstand en menselijkheid boven een efficiënt proces.
!
In de jaren 90 introduceert Interpolis Helder Werken (1): ’Geef mensen de ruimte en ze presteren optimaal’. Werken
kun je overal, een gebouw is om te ontmoeten en te inspireren. Het Nieuwe Werken krijgt navolging. Wie bij
Microsoft, Rabobank of Google (2) is geweest herkent een beweging naar meer intuïtieve en inspirerende
werkomgevingen. Beleven zorgt voor een sterkere herinnering dan weten. Wil je een klant boeien; bied hem dan
meer dan puur inhoud. Dat geldt ook online dat van oudsher gericht is op inhoud en functionaliteit. Want het
interactiedesign bepaalt uiteindelijk de beleving. Op Iconmonstr (3) kun je iconen downloaden die je kunt gebruiken
in grafisch ontwerp. Heel praktisch maar het design van de site heeft evenveel aandacht gehad als de inhoud. Ook
WeTransfer, een dienst voor het sturen van grote bestanden, laat zien dat marketing gecombineerd met design de
gebruikservaring verbetert.
!
P
Y
L
Spelelementen voegen beleving toe en zorgen voor intuïtief handelen. Holle Bolle Gijs is daar een oervoorbeeld van.
Maar de inzetbaarheid is veel groter. Pain Squad (4) helpt jonge kankerpatienten gemotiveerd te blijven in hun strijd
tegen de ziekte. Eenmaal lid van het Pain Squad kunnen ze, samen met de agenten in hun squad, de ziekte te lijf gaan
Speelsheid gaat verder dan gaming weten ze ook bij Mercedes (5). De nieuwe
modellen zijn veel minder zakelijk dan je bij het merk zou verwachten.
Bovendien kun je met een druk op de knop het karakter van de auto veranderen
van sportief tot comfortabel. En wie nog steeds denkt dat hij met een nette brief
en goed verzorgd CV zichzelf van de massa kan onderscheiden zou de open
sollicitatie van Robbie Leonardi (6) eens moeten bekijken; inhoud, competenties
en creativiteit in één.
VORM BOVEN FUNCTIE

22. 6
P
L
Y
Waarden
!
Beleving
Creativiteit
Intuïtie
3
2
5
1
4

23. Niet lang geleden bezocht je het internet achter een computer op een bureau, maar het lijkt een eeuw geleden. De
smartphone revolutie is als een storm gekomen. We zijn altijd online, wat het dagelijks leven enorm verandert.
Winkelen, communiceren, navigeren doen we sindsdien totaal anders. Technologie is een onmisbaar onderdeel van
ons dagelijks leven. Onderzoek laat zien dat mensen voor het eerst sinds de opkomst van internet minder online
zijn: van 21 naar 19 uur per week. Ten minste, dat is wat we antwoorden. In werkelijkheid zijn we meer online, maar
de perceptie van wat online is vervaagt.
!
Philips en Desso (1) werken samen en vermengen technologie (LED) met ambacht (tapijt). Het tapijt wijst je de weg
of leidt je naar de nooduitgang. Bedrijven laten de grens tussen on- en offline los nu klanten het onderscheid niet
meer maken. Winkels openen online kanalen en e-commerce bedrijven openen offline vestigingen. Bij Hointer (2)
kun je een broek passen en kopen in een winkel terwijl het proces volledig is gedigitaliseerd. Je scant de barcodes
van de kleren en je smartphone app vertelt in welke paskamer ze voor je klaarliggen. Betalen doe je direct met je
app in de paskamer, wat je niet wilt laat je liggen. Hointer combineert het gemak van online winkelen met
tastbaarheid en directe levering van een winkel. Nike (3) gebruikt Twitter om te communiceren met renners en geeft
ze een podium via hun digitale media. Door het gebruik van digitaal wordt Nike daarmee persoonlijker.
!
2013 liet de eerste smart watch zien en onze auto’s zijn inmiddels online. Internet als interface verdwijnt en keert
terug in een diversiteit aan functies. Scanadu is een apparaat waarmee je een gezondheidsscan kunt doen. Het is je
eigen virtuele huisarts. Lapka (4) is een apparaat dat hetzelfde doet voor je omgeving. Gekoppeld aan een
smartphone app kunnen de verschillende sensoren van Scanadu gifstoffen in je eten meten, de luchtkwaliteit, maar
ook zaken als straling.
!
Maar de revolutie moet nog beginnen. Want de mens zal versmelten met technologie. Activision’s Real-time
character (5) laat zien dat een avatar geloofwaardige menselijke karaktertrekken kan tonen. Deze proof-of-concept
etaleert dat technologie, naast rekenkracht, emoties kan benaderen. Andersom kan dat ook. We kruipen zelf ook
dichter naar computers toe. Draagbare technologie zoals Google Glass legt een virtuele laag over onze ogen heen.
xNT (6), een implanteerbare NFC chip, die elke ‘piercing artist’ kan inbrengen zorgt ervoor dat je de voordeur kunt
openen, je banksalso checken of je medische data kunt delen zonder je smartphone uit je broekzak te halen.
Convergentie van

24. 4
2
Waarden
!
Digitalisering
Verbondenheid
5
1
ON=OFF
6
Realtime
3

25. In “The New Normal” schreef Peter Hinssen over een consument die digitaal als de benchmark ziet van zijn
klantbeleving op het gebied van toegang, snelheid en gemak. Een generatie wordt volwassen die een leven zonder
internet niet kent. Het is als water uit de kraan, ook voor niet-jongeren. Met digitaal als maatstaf, is analoog de
uitzondering. En dat maakt het interessant. As je aan generatie X vraagt hoe een bedrijf generatie Y moet bereiken,
zullen die vooral digitale middelen noemen. Toch maakt een brief de meeste indruk. Een brief krijgen ze namelijk
vrijwel nooit, dus dat maakt hem belangrijk. Onderzoek laat ook zien dat jongeren een handgeschreven kaart op hun
verjaardag meer waarderen dan een bericht via Whatsapp of Facebook. Bewust gaan we weer unpluggen.
!
Virtueel biedt oneindig veel mogelijkheden, maar tegelijkertijd is het vluchtig. Mensen zoeken daarom weer een stuk
tastbaarheid, maken geeft ook een gevoel van voldoening. De charme van online is dat het voor iedereen bereikbaar
is. Het nadeel; dat het voor iedereen hetzelfde is. Ook de straatverkopers (1) in New York zien dat en er is een
verschuiving waar te nemen van commerciële goederen naar zaken die door de verkoper zelf gemaakt zijn. Dat geeft
een niet kopieerbaar voordeel en een hogere marge. In navolging van handgemaakte fietsen, spijkerbroeken en
brillen die de naam en de ziel dragen van de ambachtsman zullen we de komende jaren veel meer unieke
handgemaakte producten zien. Ten minste als we het niet zelf maken, want dat kan natuurlijk ook. Etsy staat vol met
zelfgemaakte spullen en onze groenten verbouwen we ook weer zelf via bijvoorbeeld Urban Farming (2).
!
Ambacht herwint aanzien. David Pogue, een tech-journalist, maakte bij PBS een show over de maakindustrie en
materialen die onze toekomst vorm geven: “Making Stuff” (3). En het zijn juist die ‘digital natives’ die geholpen door
technologische middelen weer dingen gaan maken. Wired besteedde er al aandacht aan met een artikel over ‘The
Maker Movement’ (4). In The New Museum in New York is er een doorlopende expositie waar ontwerpers en
ambachtsmensen dingen, die ze digitaal ontwerpen, tastbaar kunnen maken met hout of via 3D printing (5). Alles
wat daar wordt gecreëerd is open source. Maken is weer cool en bedrijven als Tech Shop, Ponoko en Shapeways zijn
de doe-het-zelf garages van vroeger in een nieuw jasje. Tegelijkertijd wordt technologie ook tastbaar. Het
toetsenbord van je smartphone geeft door middel van geluid de indruk dat de toetsen tastbaar zijn. Elektronische
lollies (6) laten onze hersenen denken dat we werkelijk iets proeven en wie met zijn muis over de site van wonderwall.com (7) gaat en het geluid aanzet kan de website
daadwerkelijk voelen.

26. 2
Waarden
!
Tastbaarheid
4
Maken
Beleving
5
1
Doen
Uniciteit
7
3
6

27. CONTRA
Verandering brengt altijd kansen. Als individu zijn we meer empowered dan ooit. Als groep kunnen we krachtige
coöperaties vormen om ons leven beter te maken of om een vuist te maken tegen het establishment. Hoe mooi die
ontwikkelingen ook zijn, ze geven ook wrijving.
!
Ons stemgedrag is de laatste jaren erg grillig. Zo grillig dat het moeilijk is om coalities te vormen of om maatregelen
te nemen die gedragen worden door een brede groep politieke stromingen. Zelfs de eerste kamer neemt de rol van
de oppositie soms over. Daardoor neemt het vertrouwen in de politiek af. Er heerst een sfeer waarbij afgeven op de
politiek en Europa ‘in vogue’ is. We gaan weer de straat op om te demonstreren (1). Solidariteit via een centrale
vertegenwoordiging lijkt te verdwijnen en niet allen hier. Het publiek in de VS heeft nog nooit zo’n laag vertrouwen
gehad in de politiek. Dat is niet zo gek want de republikeinen en de democraten vechten elkaar de tent uit. Dit leidde
tot een ‘shut-down’ (2) waardoor de overheid stil kwam te liggen.
!
De publieke toon verhardt steeds verder. Ook bedrijven gaan het gevecht met elkaar aan. Albert Heijn (3) gebruikt in
reclames de naam van Lidl die ze aan willen vallen op basis van prijs. Betch.nl (4) gaat keihard de concurrentie aan
met Independer door het karakteristieke cameraatje van Independer in de TV commercial onder de loep te nemen. Je
hebt in eerste instantie het idee dat je een reclame van Independer kijkt. Stichting Rookpreventie Jeugd (5) voert
actie tegen de tabakslobby. Ze speelt daarbij op de man. Op een on-Nederlandse manier zet ze betrokkenen
prominent op de site om te ‘namen & shamen’. Wat de media kan, kunnen wij ook. We hebben immers ongeveer
dezelfde mediamix tot onze beschikking. Als we het niet eens zijn kunnen we onze stem massaal laten horen. Telenet
beloofde nieuwe klanten een iPad mini. Dat vonden vaste klanten niet zo leuk en de speciale Facebook
protestpagina: “Telenet. Wij vaste klanten willen ook wel eens een cadeau” (6) heeft met 147.000 likes twee keer
zoveel likes als de fanpagina van telenet zelf.
!
Hoe transparanter de wereld wordt, hoe zichtbaarder tegenstellingen worden. Dat geld voor grote onderwerpen als
religie, maar ook over kleine zaken. Iedereen kan zich de commotie rondom het Koningslied herinneren. En een
traditie als Zwarte Piet (7) is niet veilig voor meningen die afwijken van pure traditionalisten. Terwijl we de wereld
bottom-up aan het veranderen zullen er niet aan kunnen ontkomen om af en toe keihard te botsen.
VECHTEN VOOR ONZE WERELD

28. 7
6
3
CONTRA
2
4
5
Waarden
!
Idealisme
Zelfbeschikking
Woede
Collectivisme
Transparantie
1

29. RevÁlutie
Contact / aanvragen
Bob van Leeuwen
robertus.van.leeuwen@gmail.com
06 109 15 818
@capibaro
Randolp Claus
randolph_claus@hotmail.com
06 12441581
@randolphclaus

30. RevÁlutie
RevÁlutie (sheet 8)
- Kromkommer http://www.kromkommer.com (SC)
- Fairphone http://www.fairphone.com (PH)
Verwijzingen
!
RevÁlutie (sheet 9)
- DIY.org https://diy.org (P)
- Bitcoins http://en.wikipedia.org/wiki/File:De_Waag_Bitcoin.jpg (P)
- De Goedzak http://degoedzak.nl (P)
- Car Share http://maryloudriedger2.wordpress.com/2012/05/10/car-share (P)
- 1%Club https://onepercentclub.com/nl (VC)
!
Ziel
- Hiut Denin P by http://hiutdenim.co.uk (P)
- Panera Bread http://www.youtube.com/watch?v=frM-1XpNPTY (VC)
- Coca Cola http://www.asiaiplaw.com/userfiles/Coke%20bottle.jpg (P)
- Van Mooff http://vanmoof.com (P)
- Jiro dreams of Sushi http://www.magpictures.com/jirodreamsofsushi (P)
!
Open
- Google Glass http://jeffreyotten.nl/uploads/editor/google-glass-how.jpg (P)
- Snappchat http://www.snapchat.com (P)
- NSA https://ikbenstil.nl/blog/wp-content/uploads/2013/08/NSA-logo_1.jpg (P)
- Merkel afgeluisterd http://leaksource.files.wordpress.com/2013/10/merkel-nsa-spying.jpg (P)
- Bag Men http://cdn1.bostonmagazine.com/wp-content/uploads/2013/11/post.jpg (P)
- Credit agricole P http://www.programmableweb.com/api/credit-agricole (P)
- Sourcemap http://sourcemap.com (VC)
re
u
to n c
ic ho e
p
= = p re ap
P
sc dc
H =
P
vi
SC =
VC
pt
a

31. RevÁlutie
Verwijzingen
Decentraal
- Harlem shake http://www.bubblews.com/assets/images/news/315214893_1361059429.jpg (P)
- Boston Marathon http://bostinno.streetwise.co/2013/04/16/boston-marathon-bombings-more-questions-than-answers (PS)
- NewB http://nieuws.vtm.be/binnenland/2013032641844-new-b-heeft-al-10000-cooperanten (P)
- Crowdsourced windmolen https://www.windcentrale.nl (P)
- Ouderparticipatiecreche De Villa http://www.ouderparticipatiecreche.nl (PS)
- Nike 3D shoe http://nikeinc.com/news/nike-debuts-first-ever-football-cleat-built-using-3d-printing-technology#/inline/17742 (P)
!
Economy
- Nathan Grey http://www.universetoday.com/105963/10-year-old-boy-discovers-a-600-million-year-old-supernova (P)
- Payleven https://payleven.nl (P)
- Duolingo http://www.duolingo.com (P)
- Wolfram Alpha facebook http://www.wolframalpha.com/facebook (SC)
- Jawbone https://jawbone.com (P)
- Opel Adam http://www.autoblog.nl/gallery/Opel/0_Divers/Opel_Adam_Rossi/Opel-Adam-Rossi-12.jpg (P)
- Curated http://curated.nl/curatoren/profiel/marjan-ippel (SC)
!
Klein
- Wijland http://www.het-wijland.nl (PH)
- Schorum phttp://www.schorembarbier.nl (P)
- Thuisgehaald http://www.thuisafgehaald.nl (P)
- Airbnb http://blog-imgs-60-origin.fc2.com/h/u/l/huluotaku/founders-airbnb-2000.jpg
- Noma www.noma.dk (PH)
!
Play
- Interpolis nieuwe werken www.interpolis.nl (PH)
- Google office http://bs2h.com/wp-content/uploads/2012/11/unique-rest-room.jpg (P)
- Iconmonstr http://iconmonstr.com (P)
- Pain Squad http://www.campaignpage.ca/sickkidsapp (P)
- Mercedes CLA http://www.carblogger.nl/wp-content/uploads/2013/01/Mercedes-Benz-CLA-01.jpg (P)
- Robbie Leonardi resume http://www.rleonardi.com/interactive-resume/ (SC)

32. RevÁlutie
Verwijzingen
ON = OFF
- Philips Desso LED carpet http://tinyurl.com/PhilipsDesso (P)
- Hointer http://www.hointer.com/ (SC)
- Nike+ PH
- Lapka https://mylapka.com (SC)
- Activision real character http://www.youtube.com/watch?v=l6R6N4Vy0nE by http://www.activision.com (VC)
- xNT implantable chip http://www.indiegogo.com/projects/the-xnt-implantable-nfc-chip (SC)
Tastbaar
- Street artist PH
- Urban farm http://designerscollaborativenyc.com/wp-content/uploads/2011/04/Brooklyn-Grange-62.jpg (P)
- Making stuff http://www.pbs.org/wgbh/nova/tech/making-stuff.html (SC)
- Wired http://www.wired.com/magazine/19-04/ (P)
- New Museum Maker Movement http://www.newmuseum.org (PH)
- Elektronische lollies http://www.getupanddosomething.org/digital-lollipop-will-zap-tongue-with-flavor/ (P)
- Wonder Wall http://wonder-wall.com (SC)
!
Contra
- Genoeg is genoeg http://thepostonline.nl/wp-content/uploads/2013/09/PVV-1-621x328.jpg (P)
- US Shutdown http://blogs.cfr.org/lindsay/files/2013/10/2013-10-03-Shutdown.jpg (P)
- Nutella www.ah.nl (SC)
- Betch http://www.betch.nl (SC)
- Tabak Nee http://www.tabaknee.nl (SC)
- Telenet https://www.facebook.com/pages/TelenetWij-vaste-klanten-willen-ook-wel-eens-een-cadeau/1411833345716402 (SC)
- Zwarte Piet is racisme http://petities.nl/system/uploads/1183/original/19965-300-426-scale.jpg?1321739582 (P)