SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  174
Télécharger pour lire hors ligne
km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of /
       ;dfwfgsf pkfox?
       -cg';Gwfgd"ns cWoog k|ltj]bg_



                 cg';Gwfgstf{
             8f=cfgGbdf]xg e§/fO{
              Zofds'df/ e§/fO{
                pd]z sf]O/fnf




                      k|sfzs
            /fli6«o Goflos k|lti7fg
              /fdzfxky, sf7df8f}, g]kfn
                               +
                       @)^%
km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of /
       ;dfwfgsf pkfox?
       -cg';Gwfgd"ns cWoog k|ltj]bg_



                 cg';Gwfgstf{
             8f=cfgGbdf]xg e§/fO{
              Zofds'df/ e§/fO{
                pd]z sf]O/fnf




                      k|sfzs
            /fli6«o Goflos k|lti7fg
              /fdzfxky, sf7df8f}, g]kfn
                               +
                       @)^%
k|sfzs        M   /fli6«o Goflos k|lti7fg tyf o'lgk]md




k|sfzg ldlt   M   @)^%, >fj0f




k|sflzt       M   !))) k|lt




;jf{lwsf/     M   /fli6«o Goflos k|lti7fg




d'bs
   |          M   km/Dof6 lk|lG6Ë k|; k|f= ln=
                                    ]
                  xfF8LufpF, sf7df8f+}
e"ldsf


km};nfn] lgwf{/0f u/]sf] b08 hl/jfgf c;'n tx;Ln ePg jf kLl8t kIfnfO{ k|bfg ul/Psf] pkrf/
                                          '
sfof{Gjogsf] txjf6 k|fKt ePg eg] cbfntaf6 ul/Psf km};nfx? lg/y{s ;fljt x'g k'Ub5g . h;n]
Gofokflnsfk|ltsf] cfd wf/0ffdf g} gsf/fTds c;/ kfg{ ;S5 . o;f] x'bfFxb} klg km};nf sfof{Gjogsf]
                                                                         F'
If]q ;d:ofu|:t aGb} uPsf] 5 . t/ s'gklg ;d:ofsf] cg'el" t dfq kof{Kt x'bg, To;sf nflu ;dfwfgsf
                                      }                                     }
pkfox?sf] vf]hL ub}{ ;d:of ;dfwfg ug]{ ;fy{s k|of; klg yfngL ug'{ kb{5 . s'g} klg ;d:ofsf]
;dfwfg ug]{ xf] eg] y'k}| k|Zgsf] hjfkm vf]Hg' kg]{ x'G5, h'g ;xh x'bg .
                                                                    F }

cbfntaf6 ePsf km};nfsf] l:ylt s] s:tf] /x]sf] 5 < km};nf sfof{Gjog ;DaGwL sfg"gL Joj:yf kof{Kt
5g ls 5}gg < km};nf sfof{Gjog ;DaGwL cjwf/0ffTds kIfdf xfdL :ki6 5f} ls 5}gf < t'ngfTds
                                                                                 }
ljlwzf:q tyf sfg"gdf s] s:tf /fd|f Joj:yfx? e]l6G5g, h;nfO{ xfdL sfg"gL ;'wf/df k|of]u ug{
;S5f} < km};nf sfof{Gjogdf s] s:tf ;d:ofx? ljBdfg /x]sf 5g < tL ;d:ofx? l;h{gf x'gsf       '
sf/0fx? s] s] x'g ;S5g < To:tf ;d:ofx?n] Gofo k|0ffnLdf s] s:tf] k|efj kf/]sf] 5 < b]lvPsf
;d:ofsf] ;dfwfgsf nflu gLltut, ;+:yfut / sfof{Gjog txdf s] ug'{ pko'Qm x'g ;S5 < oL / o:tf
y'k}| k|Zgsf] hjfkm vf]Hb} j:t'lgi7 cWoog u/L ;'wf/sf nflu ;'emfjsf] sfo{of]hgf ;d]t k|:t't ug'{
cfjZos 5 eGg] oyfy{af]w u/L /fli6«o Goflos k|lti7fgn] km];nf sfof{Gjog ;DjGwL ;d:of /
                                                             }
;dfwfgsf pkfox? ;DaGwdf a[xt -extensive_ cWoog x'gkg]{ 7x/ u/]sf] xf] .
                                                         '

cWoogsf] k|f/De cl3 g} k|:t't cWoogsf] cjwf/0ff kq -cg';Gwfg k|:tfj_ tof/ u/L klxnf] r/0fdf
sf7df8f}+ pkTosfsf tLgj6} lhNnf cbfntx?sf] :ynut cjnf]sg / s]xL lhNnfdf ul/Psf] k|ZgfjnL
;j]{If0f jf6 ;+slnt ;"rgf / tYo+fssf cfwf/df tof/ kfl/Psf] k|f/lDes k|ltj]bgnfO{ ;jf]{Rr
cbfntsf dfggLo GofofwLzHo"x? ;d]tsf] pkl:yltdf k|:t't u/L k|fKt ePsf ;'emfjx?nfO{ ;d]t
d2]gh/ ub}{ cWoognfO{ cufl8 a9fOof] . cWoogsf qmddf dx]Gb|gu/, e}/xjf / lj/f6gu/df k|lti7fgsf
tkm{af6 cfof]lht If]qLo cGt/lqmof sfo{sddf cWoogaf6 klxrfg ul/Psf ;d:ofx? k|:t't u/L
                                         |
;dfwfgsf pkfox? vf]Hg] hdsf]{ ul/Psf] lyof] . ;f] cGt/lqmof sfo{qmddf h'6sf] ;xeflutf /
                                                                              ]
cWoogk|lt b]vfOPsf] rf;f]af6 klg cWoogsf] cf}lrTo / cfjZostf k'li6 x'g k'Uof] .

;jf]Rr cbfntaf6 k|sflzt jflif{s k|ltj]bgdf plNnlvt km};nf sfof{Gjog ;DjGwL tYof+sx?sf]
    {
ljZn]if0fjf6 ;d:ofsf] ulx/fO{ cg'et ug{ ;lsPklg :ynut cjnf]sgsf] qmddf b]lvPsf ;d:of,
                                  "
;/f]sf/jfnf kIfjf6 cleJoQm ePsf ljrf/x? / dfggLo GofofwLzx?sf cg'et wf/0ffx?af6 of]
                                                                        "
cWoog ;fRrLs} nfeflGjt ePsf] 5 . cWoognfO{ oyfy{k/s agfpg] k|of; :j?k ;/f]sf/jfnf kIf;Fu
k|ZgjnLsf dfWodaf6, 5nkmnaf6, cGt/lqmofaf6 / ;/f]sf/jfnf lgsfosf g]tTjbfoL kbflwsf/L;Fusf]
                                                                    [
cGtjf{tf{sf dfWodaf6 JoQm cledt ;+sng ul/Psf] lyof] . To;/L ;+sng ul/Psf tYof+s /
;"rgfx?nfO{ k|:t't k|ltj]bgdf oyfy{k/s ?kdf k|:t't ul/Psf] 5 . cWoogaf6 klxrfg ul/Psf
;d:ofx?sf] ;dfwfgsf nflu cfjZos k|lqmofx? cl3 a9fpg of] cWoog k|ltj]bg ;xof]uL x'g] ljZjf;
lnOPsf] 5 .

o;/L a[xt ?kdf ul/Psf] of] cWoog km};nf sfof{Gjogsf] ;DaGwdf ul/Psf] ;Dejt klxnf] ;+:yfut
cWoog xf] eGg] xfd|f] 7DofO /x]sf] 5 . ;}4flGts, ;+jbgfTds / Jofjxfl/s kIfsf] ;du| l:yltsf]
                                                    ]
ljZn]if0f;d]t ul/Psf] / ;'wf/sf nflu k|i6 ;'emfjx? ;lxtsf] k|:t't cWoog k|ltj]bgaf6 of] If]qsf]
;'wf/sf nflu k|efjsf/L sfo{qmdx? ;~rfngsf] cfwf/ v8f x'g] ljZjf; ug{ ;lsG5 .



                                                                     cg';Gwfgstf{
wGojfb


k}m;nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? ljifodf cg';Gwfgd"ns cWoog u/fpg]
/fli6«o Goflos k|lti7fgsf] lg0f{o cfkm}df dxTjk"0f{ lyof] . To:tf] dxTjk"0f{ ljifodf a[xt?kdf ul/g]
                                       +
cWoogsf] cj;/ k|bfg ul/Psf]df k|lti7fgk|lt xfdL xflb{s cfef/ k|s6 ub{5f}+ . cWoogsf] l;nl;nfdf
Gofokflnsfsf] g]tTjbfoL e"ldsfdf /xg' ePsf tTsfnLg ;DdfggLo k|wfg GofofwLzHo"af6 km};nf
                      [
sfof{Gjogsf] If]qdf Gofokflnsfn] cjnDjg ug]{ gLlt sfo{qmdsf af/]df JoQm ePsf ljrf/x?sf nflu
xfdL jxfFkl| t xflb{s s[t1tf JoQm ub{5f}+ . sf7df8f}+ pkTosfl:yt tLgj6} lhNnf cbfntx?sf] :ynut
cjnf]sgkl5 tof/ kfl/Psf] k|f/lDes k|ltj]bgsf] k|:t'ltsf qmddf pkl:yt eO{ dxTjk"0f{ ;'emfjx?
k|:t't ug'xg] ;jf]Rr cbfntsf dfggLo GofofwLzåo >L lvn/fh /]UdL / >L sNof0f >]i7Ho"kl| t klg
          { '       {
xfdL cfef/L 5f}+ . km};nf sfof{Gjogdf cfkmgf] ;+:yfsf] e"ldsf / km};nf sfof{GjognfO{ k|efjsf/L
agfpg vf]lhg'kg]{ pkfox?sf ;DaGwdf dxTjk"0f{ ljrf/x? JoQm ug'{ x'g] tTsfnLg ;DdfggLo
dxfGofoflwjQmf >L o1d"lt{ a~hf8]Ho"kl| t klg xfdL s[t1 5f}+ .

cWoogsf l;nl;nfdf cf–cfkmgf wf/0ffx? JoQm u/L cWoogsf nflu v'/fs k|bfg ug'{ x'g] dfggLo
d'Vo GofofwLz >L /0faxfb'/ jd, dfggLo lhNnf GofofwLzx? >L gf/fo0fk|;fb bfxfn, /d]z kf]v/]n
/ >L t]haxfb'/ sfsL{kl| t klg xfdL cfef/L 5f}+ . km};nf sfof{Gjogdf k|x/L k|zf;gsf] e"ldsf /
;+:yfut ;f]rsf jf/]df k|sfz kf/L ;xof]u ug'{ x'g] k|x/L gfoj dxflg/LIfs >L /laGb|ktfk zfxHo"nfO{
                                                                                  |
xflb{s wGojfb lbg rfxG5f}+ . cWoogsf l;nl;nfdf xfd|f] cg'/f]wnfO{ :jLsf/ u/L 5nkmndf ;xefuL
x'g' x'g] ;Dk"0f{ dfggLo GofofwLzx?, ;|:t]bf/x?, tx;Lnbf/x?, cbfntsf sd{rf/L ldqx? / cGo
  '                                    ]
lgsfosf kbflwsf/Lx? k|lt klg xfdL cfef/L 5f}+ .

k|:t't cg';Gwfgsf] l;nl;nfdf lj/f6gu/df cfof]lht ul/Psf] If]qLo cGt/lqmof sfo{qmddf k|dv    '
cltlysf] ?kdf pkl:yt e} dxTjk"0f{ lgb]zg lbg' x'g] ;jf]Rr cbfntsf dfggLo GofofwLz >L cg'k/fh
                                         {             {
zdf{Ho"kl| t xfdL cfef/L 5f}+ . To:t} e}/xjfdf cfof]lht sfo{qmdsf k|dv cltly k'g/fj]bg cbfnt,
                                                                     '
j'6jnsf dfggLo d'Vo GofofwLz >L df]xgk|sfz l;6f}nf / dx]Gb|gu/df cfof]lht sfo{qmdsf ;efklt
k'g/fj]bg cbfnt, dx]Gb|gu/sf dfggLo sf=d'=d'Vo GofofwLz >L uf]kfn k/fh'nLk|lt klg xfdL xflb{s
cfef/ JoQm ub{5f}+ . cg';Gwfgsf] qmddf sfo{qmd ;+of]hg tyf Joj:yfkg ;d]tdf dxTjk"0f{ ;xof]u
k'¥ofpg] k|lti7fgsf tTsfnLg /lhi6«f/ clUg k|;fb yklnofnfO{ xfdL wGojfb lbg rfxG5f}+ .


                                                                        cg';Gwfgstf{
ljifo ;"rL
ljifoj:t'                                                                                   k[i7
      sfo{sf/L ;f/f+z                                                                         s
      kl/R5]b PsM k|f/lDes                                                                    !
!=!   ljifo k|jz   ]                                                                          !
!=@ cWoogsf] cfjZostf / cf}lrTo                                                               !
!=#   cWoogsf] p2]Zo                                                                          @
!=$ k"jcWoogsf] ;dLIff
         {                                                                                    #
!=%   tYof+ssf] ;+sng / cg';Gwfg ljlw                                                         $
!=^ cWoogsf] ;Ldf                                                                             $
!=& cWoogsf] :j?k                                                                             %
      kl/R5]b b'OM{ k"j{ cWoogx?sf] ;dLIff                                                    ^
@=! ljifo k|jz   ]                                                                            ^
@=@ pRr:t/Lo Goflos ;'wf/ cfof]usf] k|ltj]bg, @)@*                                            ^
@=# zfxL Gofo ;'wf/ cfof]usf] k|ltj]bg, @)$)                                                  &
@=$ ;jf]Rr cbfntsf dfggLo GofofwLzx? tyf k'g/fj]bg cbfntsf dfggLo d'Vo GofofwLzx?sf]
           {
      ;Dd]ng4f/f kfl/t k|:tfjx?, ;jf]Rr cbfntsf dfggLo d'Vo GofofwLzx?sf] ;Dd]ng4f/f
                                     {
      kfl/t k|:tfjx?                                                                          *
@=% cbfnt Joj:yfkg ;DjGwL ;'emfj k|ltj]bg, @)%%                                               !)
@=^ cbfnt ;'b9Ls/0f ;'emfj ;ldltsf] k|ltj]bg, @)%*
                     [                                                                        !!
@=& kmf}hbf/L sfo{ljlw lbUbz{g, @)%*                                                          !#
@=* ck/fw ;+lxtf tyf kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtf -d:of}bf_, @)%(                                !#
@=( b'lgofjfbL d'2f sfo{ljlw lbUbz{g, @)^!                                                    !%
@=!) Gofokflnsfsf] kGrjlif{o /0fgLlts of]hgf -@)^!–)^@_                                       !^
@=!! s}b b08 hl/jfgfsf] nut c;"n km5of}6 ug]{ ;DjGwL ;'emfj lbg ul7t ;ldltsf] k|ltj]bg, @)^@ !&
                                        {
@=!@ km};nf sfof{Gjog lgb]l{ zsf, @)^@                                                        !*
@=!# cbfnt sfo{ ljj/0f lgbl]l{ zsf, @)^$                                                      !*
@=!$ lgisif{                                                                                  !(
      kl/R5]b tLgM km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ljBdfg sfg"gL Joj:yfsf] ljZn]if0f                  @)
#=!   ljifo k|jz
               ]                                                                              @)
#=@ km};nf sfof{Gjog ;DjGwL ;+/rgfut Joj:yf                                                   @)
#=#   tx;Lnbf/sf] sfd / st{Jo                                                                 @!
#=$ km};nf sfof{Gjog ;DaGwL jt{dfg sfg"gL Joj:yfsf] ljZn]if0f                                 @!
#=$=! clwsf/If]q                                                                              @!
#=$=@ tx;Lnbf/sf] cfb]z pk/sf] ph'/L                                                          @@
#=% km};n f sfof{Gjog ;DaGwL b/vf:t ;DaGwL sfg"gL Joj:yf                                      @#
#=%=!   ljuf] e/fpg] ;DaGwL                                                     @$
#=%=@   rng rnfpg] ;DaGwL                                                       @^
#=%=#   c+z j08f ;DaGwL                                                         @^
#=^     b08 hl/jfgf c;'n tx;Ln ;DaGwL sfg"gL Joj:yf                             @*
#=&     lgisif{                                                                 #)
        kl/R5]b rf/M km};nf sfof{Gjog ;DaGwL t'ngfTds cWoog                     #!
$=!=    ljifo k|jz  ]                                                           #!
$=@=    b08 / o;sf] sfof{Gjog ;DaGwL t'ngfTds Joj:yf                            #!
$=@=!   b08 ;hfo;Fu hf]l8Psf ;}4flGts k|Zg                                      #!
$=@=@   b08 ;'wf/ ;DaGwL ljleGg Joj:yfx¿                                        ##
$=@=#   ;hfo ufEg] jf cnu–cnu u0fgf ug]{                                        #%
$=@=$   b08 / o;sf k|sf/                                                        #%
        $=@=$=!= s}b / clgjfo{ s}b                                              #^
        $=@=$=@ hGds}b                                                          #&
        $=@=$=# s}bsf] ;hfo                                                     #*
        $=@=$=$ hl/jfgf                                                         #(
        $=@=$=% ;DklQ hkmt ug]{                                                 $@
        $=@=$=^ Ifltk"lt{                                                       $@
        $=@=$=& s}bsf ljsNk                                                     $#
$=@=%   sf/fuf/ / o;sf] Joj:yfkg                                                $(
        $=@=%=! ;+:yfut b08 Joj:yfx¿ -;+=/f=cd]l/sf_                            $(
        $=@=%=@ aGbLx¿sf clwsf/x¿ -;+=/f=cd]l/sf_                               %)
        $=@=%=# sf/fuf/sf] juL{s/0f -ef/t_                                      %)
$=@=^   ;d'bfodf cfwfl/t b08 Joj:yfx¿ -;+=/f=cd]l/sf_                           %!
        $=@=^=! k|fjzg -cd]l/sf_
                      ] ]                                                       %!
        $=@=^=@ Kof/f]ndf 5'6sf/f -;+=/f=cd]l/sf_                               %!
$=#=    b]jfgL km};nf sfof{Gjog ;DaGwL t'ngfTds cWoog                           %@
$=#=!   ef/t                                                                    %@
$=#=@   hd{gL                                                                   %$
$=#=#   a]nfot / j]N;                                                           %(
$=#=$   k|mfG;                                                                  ^^
$=$     lgisif{                                                                 &^
        kl/R5]b kfFrM km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;"rgf Pj+ tYof+sx?sf] ljZn]if0f   &&
%=!     ljifo k|jz]                                                             &&
%=@     b08 hl/jfgfsf] nut km5of}6{                                            &&
%=#     km};nf sfof{Gjog ;DaGwL lgj]bgx¿sf] km5of}6
                                                   {                            &*
%=$     km};nf sfof{Gjogdf nfu]sf] ;dofjlw                                      &(
%=%     ;j]If0fsf] qmddf b]lvPsf tYo
             {                                                                  *)
%=^     lgisif{                                                                 *@
kl/R5]b 5M km};nf sfof{Gjog ;DaGwL jt{dfg cj:yf ;DaGwL cWoog Pj+                  *#
^=!   ;j]If0f
            {                                                                           *#
^=@   ljifo k|jz
               ]                                                                        *#
^=#   :ynut cWoog / cGt/lqmof sfo{qmdaf6 k|fKt ;"rgfx?                                  *%
^=$   km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ljifosf lj1x? / ;/f]sf/jfnf lgsfosf g]tTj ju{sf ljrf/x?
                                                                     [                  *&
^=%   k|ZgfjnL ;j]If0f / To;sf] ljZn]if0f
                    {                                                                   (^
      lgisif{                                                                           (^
      kl/R5]b ;ftM ;d:of / ;dfwfgsf pkfox¿                                              (&
&=!= ;d:ofx?                                                                            (&
&=!=! d"ne"t ;Df:ofx?                                                                   (*
&=!=@ ljifout ;d:ofx?                                                                   (*
      &=!=@=! ljuf] e/fpg] ;DaGwL ;d:ofx?                                               (*
      &=!=@=@ rng rnfpg] ;aGwL ;d:ofx?                                                  ((
      &=!=@=# c+z j08f 5'6ofpg] ;DaGwL ;d:ofx?                                          !))
      &=!=@=$ b08 hl/jfgf c;'n tx;Ln ;DaGwL ;d:ofx?                                     !))
      &=!=@=% tx;Ln lhG;L ;DaGwL ;d:ofx?                                                !)#
&=@ ;d:ofn] kf/]sf] k|efj                                                               !)#
&=# ;d:of l;h{gf x'gsf d'Vo sf/0fx?
                        '                                                               !)$
&=$ ;d:of ;dfwfgsf pkfox?                                                               !)$
&=% lgisif{                                                                             !@#
      kl/R5]b cf7M pk;+xf/                                                              !@%
      cg':f"rLx?                                                                        !@&
!=    cg';Gwfgsf] qmddf ;Dks{ ul/Psf / ;xefuL ePsf JolQmx?sf] ljj/0f                    !@&
@=    ;j]If0fdf k|of]u ul/Psf] k|ZgfjnL
          {                                                                             !#*
#=    cGtlqm{of sfo{qmdsf t:jL/x?                                                       !$!
$=    tx;Ln lhG;Lsf ;fdfg M Ps emns                                                     !$$
k|ltj]bgleq
!= tflnsfx?sf] ljj/0f
tflnsf g+= tflnsfsf] ljj/0f                                                      k]h g+=
!          kmf}hbf/L bfloTj Joxf]g'{kg]{ pd]/                                    $^
@          b08 hl/jfgfsf] nut km5of}{6sf] cj:yf                                 &&
#          s}bsf] nut km5of}{6sf] cj:yf                                         &&
$          km};nf sfof{Gjogsf lgj]bgx?sf] km5of}6sf] cj:yf
                                                {                                &*
%          km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ljifout ljj/0f                                &*
^          km};nf sfof{Gjog ;DaGwL b/vf:tx?sf] nut km5of}{6sf] cj:yf            &(
&          ;dofawLsf cfwf/df km};nf sfof{Gjog ;DaGwL b/vf:tx?sf] jlu{s/0f        &(
*          ljleGg lhNnf cbfntx?df b08 hl/jfgfsf] nut km5of}{6sf] cj:yf          *)
(          ljleGg lhNnf cbfntx?df s}bsf] nut km5of}{6sf] cj:yf                  *!
!)         ljleGg lhNnf cbfntx?df km};nf sfof{Gjogsf b/vf:tx?sf] nut
           km5of}{6sf] cj:yf                                                    *@

@=         rf6{x?sf] ljj/0f
rf6{ !     km};nf sfof{GJfog ;DjGwL jt{dfg cj:yf                                 **
rf6{ @     km};nf sfof{Gjogdf nfUG]f ;dofjlw                                     **
rf6{ #     km};nf sfof{Gjog k|efjsf/L x'g g;Sg'sf] sf/0f                         *(
rf6{ $      d'2fsf kIf;Fu sd{rf/Lsf] Jojxf/                                      ()
rf6{ %     km};nf sfof{Gjog s;n] ug]{                                            ()
rf6{ ^     km};nf sfof{Gjogdf ;a}eGbf r'gf}tLk"0f{ If]q                          (!
rf6{ &     Goflos k|x/Lsf] cfjZostf                                              (!
rf6{ *     ljBdfg sfg"gL Joj:yf                                                  (@
rf6{ (     ;'wf/sf nflu ca s] ug'{knf{ <                                         (@
rf6{ !)    k|x/L k|zf;gsf] e"ldsf                                                (#
rf6{ !!    km};nf sfof{Gjogdf kIfsf] cu|;/tf                                     (#
rf6{ !@    Gofo k|zf;g leq km};nf sfof{Gjogsf] kIf                               ($
rf6{ !#    km};nf sfof{Gjog k|efjsf/L gx'gdf lhDd]jf/ sf] <
                                           '                                     (%
rf6{ !$    km};nf sfof{Gjogdf b]lvPsf ;d:ofx?sf] ;dfwfgsf nflu ca s] ug'knf{ <
                                                                        {        (%
sfo{sf/L ;f/f+z


!= k|f/De
km};nfsf] k|efjsf/L sfof{Gjogaf6 g} jf:tljs cy{df Gofo k|fKt x'G5 . g]kfnsf] ;Gbe{df km};nf
sfof{Gjogsf] lhDd]jf/L klg Gofokflnsfn] g} jxg ug'{ kg]{ u/L lhNnf cbfntsf] sfo{If]q leq To;nfO{
;dfj]z ul/Psf] 5 . ;f]xL lhDd]jf/Lcg';f/ clGtd ePsf km};nfx?sf] sfof{Gjog x/]s lhNnf cbfntdf
/xg] tx;Ln zfvfn] ug]{ u/fpg] ub{5 . b08 hl/jfgfsf] nut clen]v, lhG;L ;fdfgsf] Joj:yfkg tyf
clGtd ¿kdf /x]sf km};nf / cfb]zsf] sfof{Gjogsf nflu k/]sf bvf{:tx¿sf] sfof{Gjog ug]{ bfloTj
tx;Lnbf/nfO{ ;'lDkPsf] kfOG5 . km};nfsf] sfof{Gjog l56f], 5l/tf] / k|efjsf/L ¿kdf ul/Pdf g} d'2fsf
kIfx¿n] jf:tljs cy{df Gofo k|fKt u/]sf] cg'el" t ug]{ ub{5g / To;af6 g} ;fFrf] cy{df Gofo k|bfg
ul/Psf] klg 7xl/G5 . o;}af6 cbfntk|ltsf] cf:yf / ljZj;gLotf clej[l4 x'G5 . cbfntaf6 x'g]
km};nfn] JolQmsf] clwsf/sf] k'li6, Gofo / cGofosf] ;Ldf lgwf{/0fsf ;fy} k|df0fsf] cfwf/df ;Tosf] ls6fg
ub{5 . To;}n] km};nf sfof{Gjogsf ;Gbe{df j:t'lgi7 cWoogsf] cfjZostfjf]w u/L of] cg';Gwfgd"ns
cWoognfO{ cl3 a9fOPsf] xf] .

@= cWoogsf] p2]Zo
km};nfsf] ;kmn sfof{Gjogaf6 dfq Gofon] ;fy{stf k|fKt ug{;Sg] x'bf cbfntaf6 ePsf km};nfsf]
                                                                      F
sfof{Gjog kIfdf s]lGb|t eO{ b]xfosf k|Zgx?sf] hjfkm vf]Hg'sf ;fy} cg';Gwfgd"ns cWoogsf] dfWodaf6
j:t'ut ?kdf ;d:ofsf] klxrfg u/L ;dfwfgsf nflu ;'emfjx? k|:t't ug'{ g} k|:t't cWoogsf] p2]Zo
/x]sf] 5 .
         cbfntaf6 ePsf km};nfx?sf] l:ylt s] s:tf] /x]sf] 5 <
         km};nf sfof{Gjog ;DjGwL jt{dfg sfg"gL Joj:yfx? kof{Kt 5g ls 5}gg <
         km};nf sfof{Gjog ;DjGwL cjwf/0ffut kIfdf xfdL :ki6 5f}+ ls 5}gf+} <
         t'ngfTds ljlwzf:q jf sfg"gdf s] s:tf /fd|f Joj:yfx? e]l6G5g h;jf6 xfdL ;sf/fTds
         ?kdf cl3 a9g ;S5f+} <
         km};nf sfof{Gjogdf s] s:tf ;d:ofx? ljBdfg /x]sf 5g <
         tL ;d:of l;h{gf x'gsf d'Vo sf/0fx? s] s] x'g ;S5g <
                                '
         To:tf ;d:ofn] Gofo k|0ffnLdf s:tf] k|efj kf/]sf] 5 <
         km};nf sfof{Gjog ;DjGwL ;d:ofsf] ;dfwfgsf nflu gLltut, ;+:yfut / sfof{Gjog txdf cj
         s] ug{' pko'Qm x'g ;S5 <

#= cWoogsf] :j?k
o; cWoognfO{ ljleGg & j6f kl/R5]bdf ljefhg u/L ;f]xL cfwf/df k|ltj]bg tof/ kfl/Psf] 5 . k|yd
kl/R5]bnfO{ k|f/lDes gfdfs/0f ul/Psf] 5, h;df kl/ro, cWoogsf] cfjZostf / cf}lrTo, cWoogsf]
p2]Zo, k"j{ cWoogsf] ;dLIff, tYof+sx?sf] ;+sng / cg';Gwfg ljlw, cWoogsf] ;Ldf / cWoogsf] :j?k

                                                  km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?   s
h:tf ljifox? ;dfj]z ul/Psf] 5 . To;}u/L bf];f| ] kl/R5]bdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf o; cl3 ePsf
cWoogx?sf] ;dLIff k|:t't ul/Psf] 5 . t];f| ] kl/R5]bn] km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ljBdfg sfg"gL
Joj:yfsf] jf/]df ljZn]if0f ug]5 eg] rf}yf] kl/R5]bdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL t'ngfTds cWoog k|:t't
                              {
ul/Psf] 5, h;df ef/t, j]nfot, cd]l/sf, hd{gL / k|mfG; nufotsf d'n'sx?sf] km};nf sfof{Gjog
;DaGwL sfg"gL Joj:yf / cEof;nfO{ ;d]l6Psf] 5 . kfFrf}+ kl/R5]bdf cWoogsf] qmddf ;+slnt ;"rgf
Pj+ tYof+sx?sf] ljZn]if0f k|:t't ul/Psf] 5, h;df ;jf]Rr cbfntaf6 k|sflzt jflif{s k|ltj]bgsf
                                                           {
cfwf/df tYof+sLo ljZn]if0f ul/Psf] 5 . 5}7f}+ kl/R5]bn] :ynut cjnf]sg ul/Psf cbfntx?sf] cj:yf,
;/f]sf/jfnfx?sf] cledt / lj1x?sf] ljrf/sf ;fy} k|ZgfjnL ;j]If0faf6 k|fKt ;"rgf ;d]tsf cfwf/df
                                                                   {
km};nf sfof{Gjog ;DaGwL jt{dfg cj:yfsf] ljZn]if0f ul/Psf] 5 eg] ;ftf}+ kl/R5]bdf lgisif{ / ;'emfjx?
k|:t't ul/Psf] 5, h;df ;d:ofx?sf] klxrfg u/L ;d:of ;dfwfgsf pkfox? ;d]t ;'emfO{Psf] 5 .

$= k"j{ cWoogx?sf] ;dLIff
o; cWoogsf qmddf km};nf sfof{Gjogsf] If]qdf ljutdf eP u/]sf k|of;x?sf] ;DaGwdf klg ljZn]if0f
ul/Psf] 5 . To;qmddf pRr:t/Lo Goflos ;'wf/ cfof]usf] k|ltj]bg, @)@*, zfxL Gofo ;'wf/ cfof]usf]
k|ltj]bg, @)$), ;jf]Rr cbfntsf dfggLo GofofwLzx? tyf k'g/fj]bg cbfntsf dfggLo d'Vo
                      {
GofofwLzx?sf] ;Dd]ngåf/f kfl/t k|:tfjx?, cbfnt Joj:yfkg ;DaGwL ;'emfj k|ltj]bg, @)%%, cbfnt
;'b9Ls/0f ;'emfj ;ldltsf] k|ltj]bg, @)%*, kmf}hbf/L sfo{ljlw lbUbz{g, @)%*, ck/fw ;+lxtf tyf
    [
kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtf -d:of}bf_, @)%(, Gofokflnsfsf] k~rjifL{o /0fgLlts of]hgf -@)^!–)^@_
nufotsf b:tfj]hx?sf] cWoog u/L ltgLx?sf] sfof{Gjogsf] cj:yf ;d]tnfO{ ljZn]if0f ul/Psf] 5 .

%= ljBdfg sfg"gL Joj:yf
cWoogsf l;nl;nfdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ljBdfg sfg"gL Joj:yfsf] cWoogsf ;fy} o;
;DaGwdf ;jf]Rr cbfntaf6 k|ltkflbt l;4fGtx? / xfd|f] sfof{Gjog cEof;sf jf/]df ljj]rgf ul/Psf]
              {
5 . o;qmddf km};nf sfof{Gjog ;DjGwL ;+/rgf / sfo{ljlwsf af/]df klg ;+If]kdf ljZn]if0f ul/Psf] 5 .
km};nf sfof{Gjogsf] lhDd]jf/L cbfnt :jodn] g} u|x0f ub}{ cfO/x]sf] xfd|f] ;Gbe{df Gofokflnsfsf] h'g;'s}
txaf6 clGtd eP/ /x]sf km};nfx?sf] sfof{Gjogsf] lhDd]jf/L Gofokflnsfsf] txut ;+/rgfdf ;a}eGbf
tNnf] cyf{t z'? txsf] cbfntsf ?kdf /x]sf] lhNnf cbfntnfO{ ;'lDkPsf] kfOG5 . o; ;DaGwL sfg"gL
Joj:yfnfO{ x]bf{ lhNnf cbfnt lgodfjnL, @)%@ sf cltl/Qm d'nsL P]g, b08 ;hfosf] dxndf ;d]t
                                                                  '
b08 hl/jfgf c;'n tx;Ln, s}b ;hfosf] c;'nL / km};nf sfof{Gjogsf ljljw kIfnfO{ ;d]l6Psf] kfOG5 .
o; cfwf/df lhNnf cbfnt lgodfjnL, @)%@ / d'nsL P]g, b08 ;hfosf] dxnnfO{ g} km};nf sfof{Gjog
                                                  '
;DjGwL k|d'v sfg"gL Joj:yfsf ?kdf lng ;lsG5 .

^= km};nf sfof{Gjog ;DaGwL t'ngfTds cWoog
cWoognfO{ xfd|f] cfkmgf] ;Gbe{df dfq ;Lldt g/fvL km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf cGo d'nsx?n] '
cjnDjg u/]sf] sfg"gL k|0ffnL / To; ;DaGwL cEof;sf jf/]df klg t'ngfTds ?kdf cWoog ul/Psf]
5 . o;qmddf ljleGg sfg"g k|0ffnL cjnDjg ug]{ /fi6« ;d"xx?nfO{ ;d]6g] u/L ef/t, j]nfot, hd{gL
                                                                   
/ k|mfG; nufotsf d'nsx?n] km};nf sfof{Gjogdf c+lusf/ u/]sf] sfg"gL Joj:yf / c+ufn]sf] k2ltnfO{
                     '
lgofNg] sf]lz; ul/Psf] 5 .


v       km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
&= km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;"rgf Pj+ tYof+sx?sf] ljZn]if0f
km};nf sfof{Gjogsf] cj:yf sdhf]/ /x]sf] tYonfO{ cbfntsf k|sfzgx? / k"jcWoogx?n] ;d]t
                                                                               {
b]vfPsf 5g . km};nf sfof{GjognfO{ k|efjsf/L agfpg'kg]{ lrGtf / rf;f] tL k|sfzgx?df klg JoQm
x'g] u/]sf] kfOG5, t/ tbg'?k Jojxf/df ptfg{ g;lsPsf] cj:yf cWoogx?af6 b]lvPsf] 5 . ;jf]Rr     {
cbfntaf6 k|sflzt jflif{s k|ltj]bgx?df b08, hl/jfgf / s}bsf ;fy} km};nf sfof{Gjog -ljuf] e/fpg],
rng rnfpg], j08f 5'6ofpg], lgsfz v'nfpg], 3/ eTsfpg], dfgf rfdn e/fpg]_ tkm{sf] nut,
km5of}6 / afFsLsf] tYof+sx? k|:t't ul/Psf] kfOG5 . To;}u/L k|:t't cWoogsf qmddf s]xL lhNnf
       {
cbfntx?sf] km};nf sfof{Gjogsf] cj:yfsf af/]df :ynut cWoog u/L tYof+sx? ;+sng ul/Psf]
lyof] . cWoognfO{ cln lj:t[t Pj+ ;xeflutfd"ns agfO{ ;/f]sf/jfnf lgsfox? / lhDd]jf/ kbflwsf/Lx?sf]
b[li6sf]0f ;d]t a'emg] k|of; ul/Psf] lyof] . To; l;nl;nfdf k|ZgfjnL, cGtjf{tf{, cGt/lqmof Pj+
5nkmnsf dfWodaf6 klg ;"rgf Pj+ tYof+sx?sf] ;+sng ul/Psf] lyof] . To;/L ;+slnt ;"rgf Pj+
tYof+sx?nfO{ ljZn]if0f ;lxt k|ltj]bgdf ;dfj]z ul/Psf] 5 .

*= km};nf sfof{Gjog ;DaGwL jt{dfg cj:yf ;DaGwL ;j]If0f
                                                  {
km};nfsf] sfof{Gjogsf ;DjGwdf ;/f]sf/jfnf kIfn] u/]sf] cg'ej, To;k|ltsf] ;+:yfut÷Joltmut
b[li6sf]0f, ;DalGwt lgsfox? aLrsf] ;xsfo{ / ;dGjosf] cj:yf;d]tnfO{ a'emg] p2]Zon] k|:t't
                                                                               
cg';Gwfgsf] qmddf !* j6f j:t'ut k|Zgx? ;lxtsf] k|ZGffjnL tof/ u/L k|ZgfjnL eg{ nufOPsf]
lyof] . sf7df8f}, etmk'/, nlntk'/, df]/ª, ;'g;/L, pbok'/, ;Kt/L, l;/fxf, wg'iff, dxf]Q/L, ?kGb]xL,
slknj:t', sf:sL, bf]nvf, jlb{of, s}nfnL / s~rgk'/ lhNnfsf GofofwLz, cbfntsf sd{rf/L, sfg"g
Joj:ffoL, d'2fsf kIf, :yfgLo k|zf;g / k|x/L, gful/s ;dfh, :yfgLo lgsfo ;d]tsf ;/f]sf/jfnfx?
;dIf ;f] k|ZgfjnL k|:t't u/L dt ;+sng ul/Psf] lyof] . k|ZgfjnL ;j]If0faf6 k|fKt dtsf] ljZn]if0f
                                                                     {
ubf{ km};nf sfof{Gjogsf] ;du| cj:yf ;Gtf]ifhgs g/x]sf] / of] If]q ;d:ofu|:t /x]sf] oyfy{ dfq xf]Og
km};nf sfof{Gjog k|efjsf/L x'g g;Sg'df cbfnt k|zf;gsf ;fy} d'2fsf kIfx? ;d]t plQs} lhDd]jf/
/x]sf] tYo klg phfu/ x'g k'usf] 5 . To;}u/L km};nf sfof{GjognfO{ k|efjsf/L agfpg sfg"gL
                                 ]
Joj:yfsf ;fy} sfo{ljlwut Joj:yf, ;+:yfut ;+/rgf / hgzlQm nufotsf ;a} kIfdf oyf]lrt ;'wf/sf]
ckl/xfo{tf klg cf}NofOPsf] kfOPsf] 5 .
                   +

(= ;j]If0f / ;/f]sf/jfnfx¿sf] b[li6sf]0f
      {
cbfntaf6 ePsf km};nfx?sf] sfof{Gjogsf] cj:yfsf ;DaGwdf ul/Psf] cg';Gwfgd"ns cWoogsf]
;Gbe{df ljleGg cbfntx?sf] cjnf]sg u/L k|fKt ;"rgf / tYofÍx? ;+sng ul/Psf] lyof] . km};nf
sfof{Gjog;Fu ;DalGwt lgsfosf k|dv Pj+ ;DalGwt ljifosf lj1x?;Fusf] s'/fsfgLaf6 km};nf
                                       '
sfof{Gjog ;DaGwdf jxfFx?sf] b[li6sf]0f k|fKt eof] . o;} ljifodf ePsf If]qLo cGt/lqmof sfo{qmdx?af6
k|fKt ePsf ;'emfjx?sf ;fy} ;/f]sf/jfnfx?;Fu ul/Psf] 5nkmnaf6 klg dxTjk"0f{ ;"rgfx? k|fKt
ePsf lyP . :ynut e|d0fsf l;nl;nfdf ;/f]sf/jfnfx?;Fu ul/Psf] e]63f6af6 km};nf sfof{Gjogsf]
qmddf Jofjxfl/s ?kdf ef]Ug' k/]sf ;d:ofsf] af/]df ;d]t hfgsf/L k|fKt eof] . cWoog ul/Psf
cbfntx?df km};nf sfof{Gjogsf] cj:yf Tolt ;Gtf]ifhgs /x]sf] kfOPg . k|fo;M ;a} cbfntx?df
Ps}vfnsf ;d:ofx? /x]sf] kfOof] . km};nf sfof{Gjogsf] kIf Gofo k|zf;gsf] kl5Nnf] k|fyldstfdf
/x]sf] s'/fnfO{ cWoogsf] qmddf ;a}n] :jLsf/ u/]sf] kfOof] . cbfntsf] km};nf sfof{Gjog ;DaGwL


                                                km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?   u
jt{dfg cj:yf k|lt sf]xL klg ;Gt'i6 x'g ;s]sf] kfOPg . km};nf sfof{Gjogsf] clen]v / d'2fsf
kIfx?n] kfPsf] b'Mv / x}/fgLsf] cj:yfnfO{ x]bf{ o;n] ;du| Gofo k|zf;gsf] bf?0f cj:yfsf] lrq0f
u/]sf] 5 . b]jfgL d'2fsf] km};nf sfof{Gjogsf] t'Nfgfdf kmf}hbf/L d'2fsf] km};nf sfof{Gjogsf] cj:yf
emg a9L r'gf}tLk"0f{ /x]sf] kfOof] . cWoogsf] qmddf klxrfg ul/Psf ;femf ;d:ofx?sf] k|:t'ltsf ;fy}
tL ;d:ofx?sf] ;dfwfgsf nflu cjnDjg ug'{kg]{ bL3{sfnLg / cNksfnLg pkfox?nfO{ ;d]t
k|ltj]bgdf ;d]l6Psf] 5 .

!= d"ne"t ;d:ofx?
;d:ofx?sf] juL{s/0fdf ;femf ;d:ofsf ?kdf /x]sf ;d:ofx?nfO{ b]xfodf k|:t't ul/Psf] 5M
       km};nf sfof{Gjog ug]{ egL tf]lsPsf] lhNnf cbfntsf] tx;Ln zfvfdf ;|ft ;fwgsf] k"0f{tM
                                                                                 ]
       cefj /x]sf] 5 .
       km};nf sfof{Gjog ;DaGwL sfg"gL Joj:yfn] gofF lsl;dsf ;d:ofx?nfO{ ;Daf]wg ug{ ;s]sf]
       5}g .
       km};nf sfof{Gjogsf nflu bvf{:t lbg] xbDofb nfdf] ePsf]n] xbDofb ;DaGwL sfg"gL Joj:yfdf
       g} k'g/fjnf]sgsf] cfjZostf 5 .
       tx;Lnbf/sf] cfb]z pk/ nfUg] b08 ;hfosf] ^! g+= / c=j+=!& g+=adf]lhdsf] lgj]bgsf] clws
       cEof;n] km};nf sfof{Gjogdf cgfjZos ljnDa x'g] u/]sf] 5 .
       km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf ljleGg cbfntdf leGg leGg kl/kf6L /x]sf] 5 . sfo{ljlwut
       Ps?ktf 5}g .
       km};nf sfof{Gjogsf nflu bIf hgzlQmsf] cefj 5 . ePsf hgzlQmnfO{ klg o; ljifodf
       tfnLd lbOPsf] 5}g . bfo/L /fVg] tl/sfdf klg leGgtf /x]sf] 5 .
       km};nf sfof{Gjogdf b]lvPsf c:ki6tf / hl6ntf x6fpgsf nflu pRr:t/Lo ;+oGqsf] cefj
       vl6sPsf] 5 .
       km};nf sfof{Gjogsf nflu cfjZos ;xof]uL ;/f]sf/jfnf lgsfox?;+u cfk;L ;xof]u /
       ;dGjosf] ljsf; x'g ;s]sf] 5}g .
       lhNnf cbfnt lgodfjnL adf]lhd a:g' kg]{ ljleGg ;ldltx?sf] a}7s lgoldt ?kdf a:g
       g;s]sf] x'bf ;f] ;DaGwL sfo{ k|efjsf/L x'g ;s]sf] 5}g .
       tk;Ln v08sf] c:ki6tfsf sf/0f klg km};nf sfof{Gjogdf cj/f]w cfpg] u/]sf] 5 .
       dWo:ytfsf] lg0f{o sfof{Gjog s;/L ug]{ eGg] sfof{ljlwut c:ki6tf sfod /x]sf] 5 .
       d'2f lhTg] -jfbL kIf_ kIf sdhf]/ ePsf] jf ;fdflhs ;xof]u h'6fpg ;Sg] x}l;otdf g/x]sf]
       cj:yfdf km};nf sfof{Gjog ug{ w]/} c;lhnf] 5 .
       km};nf sfof{Gjogsf] sfd sfo{sfl/0fLnfO{ lhDdf lbg' kb{5, cbfntn] ug]{ xf]Og eGg] cjwf/0ff
       7"nf] ;+Vofdf k|:t't eP klg To;sf] ck]lIft kl/0ffdsf] s;}n] ljZn]if0f cg'dfg u/]sf] kfOPg .
       of] ljifodf cjwf/0ffut :ki6tfsf] cfjZostf /x]sf] 5 .
       km};nf sfof{Gjog ;DaGwL 5l/P/ /x]sf ghL/x?n]] klg sfof{Gjogdf låljwf kg]{ u/]sf] 5 .
       km};nf sfof{Gjog ;DaGwL clen]v Jojl:yt /x]sf] 5}g .




#       km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
@= ;d:ofn] kf/]sf] k|efj
dflysf tYo, tYofÍ / ;"rgfsf cfwf/df x]bf{ xfd|f cbfntx?sf] km};nf sfof{Gjogsf] cj:yf
;d:ofu|:t b]lvof] . cbfntn] u/]sf] km};nfx?sf] sfof{Gjog kIf k|efjsf/L x'g g;Sbf Gofo k|zf;gdf
o; k|sf/ k|efj kf/]sf] kfOof]M–
        cbfntk|ltsf] hgljZjf;df x|f; cfpg yfn]sf] 5 .
        cbfntsf cfb]z / km};nfx? sfuhL?kdf ;Lldt ePsf 5g . h;n] cbfnt k|ltsf] hgcf:yfdf
        gsf/fTds k|efj kfg{ an k'–ofPsf] 5 .
        km};nf sfof{Gjogdf nfdf] ;do nfUg] u/]sf] / w]/} h;f] km};nfx?sf] sfof{Gjog kIf sdhf]/ xFbf
                                                                                                 '
        d'2fsf kIfx?df lg/fzf 5fPsf] 5 .
        o;n] cbfntsf cGo sf/jfxL k|lt gsf/fTds l6Kk0fL / cfnf]rgf ug]x?nfO{ g} d2t u/]sf] 5 .
                                                                           {
        dfG5]x? cGofo ;xg afWo ePsf 5g . o;n] sfg"gsf] zf;gk|ltsf] k|lta4tfnfO{ r'gf}tL lbPsf] 5 .
        s;"/bf/ 7x/ e} s}b hl/jfgf nfu]sf JolStx? v'ncfd ;fj{hlgs hLjgdf b]lv‘bf b08xLgtfsf]
                                                         ]
        cj:yf l;h{gf ePsf] 5 .
        zlQmzfnLnfO{ sfg"gn] 5'b}g eGg] unt ;Gb]z k|jflxt ePsf] 5 .
        kLl8tx?n] emg a9L kLl8t ePsf] cg'e"lt u/]sf 5g .
        c;'/Iffsf] l:ylt / pTk|/0ffsf cefjsf sf/0f :ynut ¿kdf vl6g] sd{rf/Lx? lg/fz 5g .
                                ]
        cbfnts} ljsNk vf]Hg] k|of;x? ePsf 5g . h;n] sfg"gL zf;g k|ltsf] lgi7fdf c;/ k/]sf] 5 .
        cbfntaf6 ePsf /fd|f sfd sfjf{xLsf] k|rf/ k|;f/ x'g ;s]g . gsf/fTds s'/fx?dfq a9L
        rrf{df cfpFbf cbfnt k|lt cljZjf; a9of] .

# ;d:of l;h{gf x'gsf d'Vo sf/0fx?
                  '
        k'/fgf], cw'/f] / ck'/f] sfg"gL Joj:yfn] gof‘ ;d:ofnfO{ ;Daf]wg ug{ ;s]g .
        km};nf sfof{GjognfO{ Gofo k|zf;gsf] ;a} eGbf kl5Nnf] k|fyldstfdf /flvof] . dxTj lbOPg .
        km};nf sfof{Gjog ug]{ lbzfdf /fHo ;+oGq pbf;Lg b]lvof] . o;nfO{ d'2fsf kIfsf] bfloTjsf]
        ?kdf x]l/of] .
        ck/fwLx?sf] ;+/If0f ug]{] tkm{ /fHozlQmsf] pkNnf] txsf JolQmx? klg ;+nUg /x]sf] cf/f]knfO{
        v08g ug{ ;lsPg .
        gful/s ;dfh klg cbfntsf km};nfsf] sfof{Gjog cj:yf k|lt cgle1 /xof] .
        ;/f]sf/jfnf lgsfox? aLr ;xof]u ;dGjo / ;xsfo{sf] ;+:s[lt ljsf; x'g ;s]g .
        Ps csf{dfly bf]if kG5fP/ cfk"m plDsg] k|of; eof] . ;d:ofnfO{ ;dfwfg ug]{ k|oTg ePg .
        ck/fwLnfO{ ;hfo lbnfpg] tkm{ xfd|f] kmf}Hbf/L Gofo k|zf;gdf klg w]/} sdhf]/L b]lvP .
        sfjf{xL k|lqmofdf sfof{Gjog kIfnfO{ j]jf:tf ul/of] .
        cbfntL clen]vx? Jojl:yt x'g ;s]gg .
        cg';Gwfg, cleof]hg / ;'gjfO{ ug]{ ;a} PsfO{x?n] cfkmgf] lhDd]jf/LnfO{ cf}krfl/stfsf] ?kdf lnP .
                                    '
        km};nf sfof{Gjogsf] ljifodf ;fj{hlgs hjfkmb]lxtf / pQ/bfloTjsf] cefj b]lvof] .
        tNnf] txsf hgzlQmnfO{ lhDd]jf/L lbP/ g]tTj tx klG5P h:tf] b]lvof] .
                                                       [
        cbfntn] klg o; ;Gbe{df s'g} of]hgf sfo{qmd agfpg] jf ;/sf/;+u c8fg /fVg] k|of; u/]g .
        oyfl:yltdf rNg] ;+:s[ltn] ;'wf/ tkm{ cufl8 a9g lbPg .
        cbfntaf6 ePsf sfd sf/jfxLsf] plrt k|rf/ k|;f/ klg ePg .

                                                 km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?     ª
$ ;d:of ;dfwfgsf pkfox?
cbfntaf6 ePsf km};nfx?sf] sfof{Gjog ;DaGwL cj:yfsf ;DaGwdf ul/Psf] cWoogaf6 klxrfg
ul/Psf dfly plNnlvt ;d:ofx? ;a} cbfntsf ;femf ;d:ofsf ?kdf /x]sf] b]lvG5 eg] tL
;d:ofx?sf] ;dfwfgsf nflu ljleGg pkfox? cFufNg ;lsg] b]lvG5 . ;d:of ;dfwfgsf pkfox?nfO{
;femf pkfo / ljifout pkfosf ?kdf juL{s/0f u/L k|:t't ul/Psf] 5 . To;dWo]sf k|dv pkfox?
                                                                              '
b]xfo jdf]lhd /x]sf5g .

s= ;+:yfut ;'wf/
       km};nf sfof{Gjogsf] ;Dk"0f{ pQ/bfloTj tx;Lnbf/nfO{ ;lDkg' kb{5 . tx;Lnbf/nfO{ km};nf
       sfof{Gjog clwsf/Lsf] ?kdf :yflkt ug'{kb{5 .
       tx;Lnbf/sf] lhDd]jf/L / ;Dkfbg ug]{ sfdsf] k|sl[ t / To;sf] uxgtfsf cfwf/df tx;Lnbf/sf]
       b/aGbL k'g/fjnf]sg ul/g' kb{5 . ;a} cbfntdf tx;Lnbf/sf] sfd clws[t:t/sf] sd{rf/Laf6
       ;Dkfbg u/fpg' pko'Qm b]lvG5 . ;|:t]bf/ zfvf clws[t ePsf] 7fpFdf tx;Lnsf] sfdsf] lhDdf
                                            ]
       klg ;|]:t]bf/nfO{ g} lbg' pko'Qm x'G5 .
       tx;Ln zfvfnfO{ ef}lts ?kdf ;|ft ;fwg ;DkGg agfpg' kb{5 / o;nfO{ Gofo k|zf;gsf]
                                              ]
       cToGt dxTjk"0f{ zfvfsf] ?kdf Jojxf/ ul/g' kb{5 .
       ;jf/L ;fwg ;~rfng x'g] Onfsfdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL sfo{df k|of]u ug{sf nflu
       cfjZos ;+Vofdf ljB'tLo ;fOsn pknAw u/fpg' kb{5 .
       tx;Lndf sfd ug]{ sd{rf/Lx?sf] bIftf clej[l4 ug{sf nflu Jofjxfl/s ?kdf d2t k'Ug] vfnsf]
       ljlzi6 tfnLd sfo{qmd ;~rfng ug'{ kb{5 .
       km};nf sfof{Gjogsf] k|lqmofnfO{ ;d]t ljrf/ u/L tx;Ln zfvfsf nflu k|z:t 7fpF ;lxtsf]
       sfof{no Joj:yfkg ug'{ kb{5 . km};nf sfof{Gjogsf] rfksf cfwf/df sDtLdf bz cf]6f
       lhNnfx?nfO{ rfns / kof{Kt OGwg ;lxtsf] ljz]if ;+st / ;fO/g hl8t lks ck Eofg pknAw
                                                                  ]
       u/fO cfjZostf cg';f/ To:tf] Eofg cf;kf;sf lhNnfx?sf] km};nf sfof{Gjogsf nflu ;d]t
       k|of]u ug]{ k|aGw ug{ ;lsG5 . km};nf jf cfb]zsf] sfof{Gjogsf nflu afx]s cGo k|of]hgdf To:tf]
       Eofg k|of]u ug{ gkfOg] Joj:yf ul/g' kb{5 .
       d'2f xf/L csf]{ kIfnfO{ ltg',{ a'emfpg', 5f]8g' kg]{ kIfn] km};nf / k|rlnt sfg"gn] lgwf{/0f u/]sf]
                                                    
       bfloTj k"/f gu/]df klg s'g} lhDd]jf/L lng' gkg]{ jt{dfg k4ltdf k'g/fjnf]sg ul/g' cfjZos
       5 . cbfntsf] km};nf jf cfb]zsf] cj1f ug]{ JolQmn] Joxf]g{' kg]{ lhDd]jf/L ls6fgL u/L To:tf]
       lhDd]jf/Lsf jf/]df ;fj{hlgs ;~rf/ dfWodaf6 k|sflzt k|;fl/t ug]{ Joj:yf ul/g' kb{5 .
       k|:tfljt km};nf sfof{Gjog ;DaGwL lbUbz{gnfO{ cem} a9L :ki6 jgfpg' kb{5 . ;/f]sf/jfnf;Fu
       cGt/ls|of u/L ;f] lbUbz{gnfO{ nfu" ul/g' kb{5 .
       cbfntsf] sfd sfjf{xLdf ;xof]u u/L gful/s xs clwsf/sf] ;+/If0f ug]{ sfo{df ;3fpg
       cfjZos k|rf/ k|;f/ ul/g' kb{5 .
       km};nf sfof{Gjog ;DaGwL xfn ;Ddsf] clen]vnfO{ Pp6} 9f‘rfdf ;a} cbfntdf Jojl:yt
       agfpgsf nflu cleofg ;~rfng ul/g' kb{5 .
       cbfnt Joj:yfkg ;ldlt / Gofo If]q ;dGjo ;ldltnfO{ ls|ofzLn agfO{ ;/f]sf/jfnf lgsfox?af6
       km};nf sfof{Gjogsf] If]qdf ;xof]u h'6fpg] tkm{ k|of; ug'{ kg]{ b]lvG5 . o;sf nflu s]Gb|Lo Gofo
       If]q ;dGjo ;ldltn] lgoldt ?kdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL /0fgLlt / lgb]zg tof/ u/L  {

r        km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
tNnf] tx ;Dd lgb]l{ zt ug'{ kb{5 . To:tf] lgb]zgsf] sfof{Gjog ;DaGwsf nflu lgoldt cg'udg
                                                      {
         / d"NofÍg u/L k'g/fj]bg tyf lhNnf:t/Lo Gofo If]q ;dGjo ;ldltnfO{ lqmofzLn ug'{ kb{5 .
         To:tf] ;ldltsf] a}7s lgoldt ?kdf a:g] / sfo{ k|ultsf] ;dLIff ug]{ Joj:yf ul/g' kb{5 .
         km};nf sfof{Gjog ;DaGwL sfd sfjf{xLnfO{ Ps?ktfk"0f{ agfpgsf nflu b08 hl/jfgfsf] nut
         lstfj, 8fo/L lstfj, km};nf sfof{Gjogsf nflu lbOg] bvf{:t, hf/L Dofbx?, cfb]zx?, d'rNsf,
                                                                                              '
         krf{ h:tf ;j} lnvtx?sf] 9fFrfdf Ps?ktf sfod u/L To;sf] k|of]u ug{ lalw ;d]t lgwf{/0f
         ul/g' kb{5 . o;sf nflu km};nf sfof{Gjog ;DaGwL lbUbz{g tof/ u/L k|sflzt ;d]t ul/g'
         kb{5 .
         k'g/fj]bg txaf6 ePsf km};nfsf] hgfp d'2fsf kIfn] kfpg] sfg"gL Joj:yfsf] clgjfo{ kfngf
         ul/g' kb{5 .

v= tx;Lnbf/n] u/]sf] cfb]z pk/ ;'gjfO{   '
b08 ;hfosf] ^! g+= / cbfntL aGbf]j:tsf] !& g+=sf] k|of]usf nflu :ki6 cfwf/x? lgwf{/0f ul/g' kb{5 .
To:tf] bvf{:t lsgf/f ug{sf nflu lglZrt ;dofjlw ls6fg u/L ;f]xL cjlw leq sfo{ ;DkGg ug]{ :ki6
sfo{ljlw lgwf{/0f ul/g' kb{5 . km};nf sfof{Gjogsf] k|lqmofdf h'g;'s} r/0fdf klg ph'/L nfUg] cflxn]sf]
kl/kf6Ldf tTsfn kl/dfh{gsf] cjZostf 5 .

u= km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ghL/sf] k|sfzg
km};nf sfof{Gjog ;DaGwL xfn ;Ddsf ghL/x?nfO{ ;+sng u/L ghL/ ;ldltaf6 5gf}6 u/L To:tf
:jLs[t ghL/x?sf] ;‘ufnf] k|sfzg u/L ;j} cbfnt / ;/f]sf/jfnf ;dIf k'Ug ;Sg] Joj:yf ldnfpg'
kb{5 . ;jf]Rr cbfntaf6 k|sflzt ghL/ ;+uxsf] efu !# nfO{ cWofjlws u/L sfof{Gjog txsf sd{rf/L
          {                             |
;Dd k'¥ofpg' kb{5 .

3= tk;Ln v08 n]vg ;DaGwL kf7o ;fdu|Lsf] tof/L
km};nfsf] tk;Ln v08sf] c:ki6tf / q'l6sf sf/0f sfof{Gjogdf ;d:of k/]sf] s'/fnfO{ b[li6ut u/L
km};nfsf] tk;Ln v08 n]vg ;DaGwL :ki6 lgb]zg ;lxtsf] kf7o ;fdu|L tof/ ul/g' kb{5 / km};nf n]Vg]
                                           {
sfo{df ;+nUg /xg] hgzlQmnfO{ /fli6«o Goflos k|lti7fgsf] cu'jfO{df o; ;DaGwL k|lzIf0f lbg'kb{5 .

ª= km};nf sfof{Gjog lgb]zgfnosf] :yfkgf
                          {
km};nf sfof{Gjog ;DaGwL sfdsf] cg'udg tyf d"NofÍg ug{, b08 hl/jfgfsf] s]Gb|Lo clen]v /fVg,
tx;Ln lhG;Lsf] s]Gb|Lo clen]v /fVgsf nflu ;jf]Rr cbfnt cGtu{t /xg] u/L km};nf sfof{Gjog
                                                  {
lgb]zgfnosf] :yfkgf ug'{ kb{5 / ;f] lgb]zgfnosf] sfd, st{Jo / clwsf/ ;jf]Rr cbfnt lgodfjnLdf
    {                                   {                               {
:ki6 ul/g' kb{5 .

r= km};nf sfof{Gjogsf] txdf ldnfkqsf] Joj:yf
km};nf sfof{Gjogsf qmddf k|rlnt sfg"gsf] cwLgdf /xL tx;Lnbf/n] ldnfkq u/fpg ;Sg] u/L
lhNnf cbfnt lgodfjnLdf ;+zf]wg x'g' kb{5 / tx;Lndf ljrf/fwLg /x]sf d'2fx?nfO{ lhNnf cbfnt
lgodfjnLdf ePsf] d]nldnfk ;DaGwL Joj:yf cg'?k d]nldnfk s]Gb|df k7fpg ;Sg] Joj:yf x'g' kb{5 .


                                                 km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?   %
5= kLl8t /fxt tyf km};nf sfof{Gjog sf]ifsf] :yfkgf
b]jfgL bfloTj ;DaGwL km};nf sfof{Gjogsf] r/0fdf s]xL cj:yfdf xfg]{ kIfaf6 sfof{Gjogsf nflu
cfjZos z'Ns bflvn x'g g;Sg] t/ km};nf t'?Gt} sfof{Gjog u/L lhTg] kIfsf] ;+/If0f ug'{ cfjZos
b]lvPsf d'2fx?df ljz]iftM 3/ jf :yfoL ;+/rgf eTsfpg' kg]{ cj:yfdf / dfgf rfdn e/fO{ lbg' kg]{
cj:yfdf ;d]t k|of]u x'g ;Sg] u/L o:tf] /fxt sf]ifsf] Joj:yf x'g' cfjZos b]lvG5 . o:tf] sf]ifdf
bflvn x'g] /sd sfg"gåf/f g} k|i6 ul/g'kg]{ / ;f] sf] ;~rfng, cg'udg, d"Nof+sg ;d]tsf] zt{ km};nf
sfof{Gjog lgb]zgfnon] lgwf{/0f ug'kg]{ b]lvG5 .
              {                    {

h= tfl/v yfDg] ydfpg] ;DaGwL Joj:yf
sfof{Gjog;Fu} hf]l8Psf] csf]{ hl6n ;d:of sfof{Gjogsf] r/0fdf tfl/v u'hL sfg"g jdf]lhd yfDg]
                                                                      |
calw ;dfKt ePkl5 d'2f tfd]nLdf /fVg] k|rng;Fu ;DalGwt 5 . nfdf] ;do;Dd d'2f n8L xs :yflkt
u/fO{ ;s]sf] l:yltdf tfl/v u'hbdf km};nfåf/f :yflkt xssf] k|rng x'bg eGg' cGofok"0f{ x'G5 .
                                F| }                              F }

em= xbDofb ;DaGwL Joj:yf
km};nf sfof{Gjog ;dodf x'g g;s]/ Gofo k|efjsf/L x'g g;s]sf] h'g kl/l:ylt ljBdfg /x]sf] 5,
To;nfO{ ;d]t b[li6ut ubf{ km};nf sfof{Gjogsf nflu gofF d'2f h:tf] u/L 5'§} b/vf:t lbg' kg]{ / To;sf
nflu jiff}sf] xbDofb ;d]t lbg] jt{dfg Joj:yf ts{;ut / Jojxfl/s klg 5}g . d'2f lhTg] kIfnfO{
          +{                                        +
km};nfn] :yflkt u/]sf] xs pkef]u u/fO{ lbg' klg cbfntsf] cfkmg} st{Jo xf] . km};nf sfof{Gjogaf6
g} Gofon] hLjGttf k|fKt ub{5 . To;}n] ubf{ cbfntaf6 km};nf x'bdf d'2f cGTo x'G5 eGg] ;f]rnfO{ TofuL
                                                             F }
km};nf sfof{Gjog ePkl5 dfq d'2f cGTo x'G5 eGg] l;4fGtnfO{ xfdLn] klg c+ufNg' ts{;ut x'G5 .
                                                                                         +
To;}n] b08 ;hfosf] $@, $#, $$, $% / $^ g+= df ;+zf]wg u/L k|To]s d'2fsf] km};nfsf] hfgsf/L
;DalGwt tx;Ln zfvfdf lbg] Joj:yf u/L clGtd ePsf] cj:yf b]lvP tTsfn b'a} kIfnfO{ ;"rgf lbO{
km};nfsf] sfof{Gjog k|lqmof cl3 a9fpg' kb{5 .

`= ;"rgf ;~hfnsf] lgdf{0f / Joj:yfkg
;jf]Rr cbfntsf] g]tTj / kxndf km};nf sfof{GjognfO{ ;"rgf k|ljlw;Fu hf]8gsf nflu pko'Qm
     {               [                                                         
Software sf] lgdf{0f ug], ;f] Software sf] k|of]u gd"gf cbfntaf6 k|f/De ug]{ / lglZrt calw kl5
                       {
o;sf] k'g/fjnf]sg÷d"Nof+sg u/L ;'wfl/Psf] :j?kdf d'nsel/sf ;a} cbfntdf r/0fa4 ?kdf nfu"
ug'{ kg]{ b]lvG5 .

o:tf] ;"rgf ;~hfnsf] ljsf; ug],{ cBfjlws ug],{ k|of]ustf{ d}qL agfpg], ;/f]sf/jfnfx?sf] ;"rgfdf
kx'r k'¥ofpg] sfo{ km};nf sfof{Gjog lgb]zgfnon] ug]{ Joj:yf ul/g' kb{5 . o:tf] ;"rgf ;~hfn;Fu
   F                                    {
;DalGwt hgzlQmsf] Ifdtf ljsf; sfo{qmd /fli6«o Goflos k|lti7fg dfkm{t ;~rfng ug'{ pko'Qm x'G5 .

6= t'ngfTds ljlwzf:qsf cg's/0fof]Uo ljifosf] k|f;+lustf
k|:t't cWoogsf] kl/R5]b rf/df kmf}hbf/L v08df ljleGg b]zsf / b]jfgL v08df ef/t, k|mfG; /
hd{gLsf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL Joj:yfx?sf] lj:t[t ljj]rgf ul/Psf] 5 . b08 ;hfo / km};nf
sfof{Gjog ;DaGwL sfg"gL Joj:yfx? ljleGg b]zsf] cfkmg} kl/l:yltdf ljsl;t ePsf P]ltxfl;s


em      km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
36gfx?af6 cg'kfl0ft eO{ jt{dfgsf sfg"gL / Goflos ;d:ofx?nfO{ ;Daf]wg ug{sf nflu /flvPsf
                   |
x'g . t;y{ Ps b]zsf] Joj:yf csf]{ b]zdf ;f]xL ?kdf nfu" ug{ ;lsFbg . tyflk t'ngfTds ljlwzf:qsf
                                                                  }
s]xL s'/fx? xfd|f] b08 Joj:yfsf] ;'wf/ tyf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL Joj:yfnfO{ ;'b9 kfg{] ;Gbe{df
                                                                                   [
k|f;+lus b]lvG5g .




                                               km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?   `
kl/R5]b–Ps
                                         k|f/lDes

!=! ljifo k|jz
             ]
d'2fsf] /f]xdf cbfntn] u/]sf km};nfx¿ Gofosf] kIfdf ul/Psf] pb3f]if x'g . To:tf] pb3f]if dfq
cfkm}df k"0f{ xFb}g . km};nfsf] k|efjsf/L sfof{Gjogaf6 g} jf:tljs cy{df Gofo k|fKt x'G5 . g]kfnsf]
               F'
;Gbe{df km};nf sfof{Gjogsf] lhDd]jf/L klg Gofokflnsfn] g} jxg ug'{ kg]{ u/L lhNnf cbfntsf]
sfo{If]q leq To;nfO{ ;dfj]z ul/Psf] 5 . ;f]xL lhDd]jf/Lcg';f/ clGtd ePsf km};nfsf] sfof{Gjog
x/]s lhNnf cbfntdf /xg] tx;Ln zfvfn] ug]{ u/fpg] ub{5 . b08 hl/jfgfsf] nut clen]v, lhG;L
;fdfgsf] Joj:yfkg tyf clGtd ¿kdf /x]sf km};nf / cfb]zsf] sfof{Gjogsf nflu k/]sf bvf{:tx¿sf]
sfof{Gjog ug]{ bfloTj tx;Lnbf/nfO{ /x]sf] kfOG5 . d'nsL P]gsf] b08 ;hfosf] dxn / lhNnf cbfnt
                                                       '
lgodfjnLåf/f of] zfvfsf] sfd, st{Jo / clwsf/x¿ lgwf{/0f ul/Psf] 5 . km};nfsf] sfof{Gjog l56f],
5l/tf] / k|efjsf/L ¿kdf ul/Pdf g} d'2fsf kIfx¿n] jf:tljs cy{df Gofo k|fKt u/]sf] cg'el" t ug]{
ub{5g / To;af6 g} ;fFrf] cy{df Gofo k|bfg ul/Psf] klg 7xl/G5 . o;}af6 cbfntk|ltsf] cf:yf /
ljZj;gLotf clej[l4 x'G5 . km};nf sfof{Gjogdf cbfntsf] dof{bf / k|lti7f klg ufFl;Psf] x'G5 .
Gofosf pkef]Qmfn] cbfntk|lt ug]{ cfzf / e/f];fsf] cfwf/ eg]sf] km};nfsf] k|efjsf/L sfof{Gjog xf]
eGbf cTo'lQm x'bg . cfkm"nfO{ k/]sf] dsf{ lnP/ cbfntdf k|jz u/]sf] d'2fsf] kIfn] cbfntaf6 pkrf/
                   }                                        ]
kfP/ ;Gt'i6 e} lg:sg kfpg'kb{5 . cbfntaf6 x'g] km};nfn] JolQmsf] clwsf/sf] k'li6, Gofo / cGofosf]
;Ldf lgwf{/0fsf ;fy} k|df0fsf] cfwf/df ;Tosf] ls6fg ub{5 . t/ km};nfn] lgwf{/0f u/]sf] b08 hl/jfgf
c;"n tx;Ln ePg eg] jf kLl8tnfO{ k|bfg ul/Psf] pkrf/ sfof{Gjogsf] txaf6 k|fKt ePg eg]
cbfntaf6 ePsf km};nfx¿ lg/y{s;fljt x'g k'Ub5g . h;n] Gofokflnsfk|ltsf] cfd wf/0ffdf g}
gsf/fTds c;/ kfg{ ;S5 . o; ;Gbe{df j:t'lgi7 cWoog u/L ;'wf/sf nflu ;'emfjsf] vf]hL ug'{
cToGt cfjZos 5 .

!=@ cWoogsf] cfjZostf / cf}lrTo
cbfntaf6 x'g] km};nfx¿nfO{ d"t{ ¿k k|bfg ug{sf nflu plrt ;dodf, plrt tj/n] o;sf] dd{cg'¿k
sfof{Gjog ul/g'kb{5 . lkm/fb lnP/ cbfnt k|jz u/]sf] d'2fsf] kIfn] ;dod} km};nf sfof{Gjogsf] k"hL{
                                             ]
lng] / k"hL{ cg';f/sf] ;DklQ ef]Ug] jf clwsf/sf] pkef]u ug]{ cj:yfsf] l;h{gf ug'{ Gofokflnsfsf]
bfloTj xf] .Gofo k|zf;gsf] clGtd nIo eg]sf] Gofo lgikfbg ug'{ xf] . o;n] cfkm"nfO{ To;} lbzfdf
ls|ofzLn u/fpg' kb{5 . cbfntk|ltsf] hgcf:yfsf] cfwf/tTjsf] ¿kdf km};nf sfof{GjognfO{ lnOG5
/ o;nfO{ ljZj;gLotfsf] s;Lsf] ¿kdf klg x]l/G5 . t/ xfd|f] ;Gbe{df km};nf sfof{Gjogsf] cj:yfnfO{
x]bf{ ;Gtf]ifhgs kl/0ffdx¿ b]lvPsf 5}gg . Gofok|zf;gsf] ;a}eGbf dxTjk"0f{ ljifo x'bfx'b} klg of]
                                                                                   F F
cf]em]ndf k/]sf] ljifosf] ¿kdf /x]sf] 5 . o; ;DaGwdf ;+:yfut?kdf Jojl:yt tj/n] cWoog Pjd
ljZn]if0f klg ePsf]] 5}g, h'g cToGt cfjZos 5 . nfdf] ;do;Dd km};nf sfof{Gjog x'g g;s]sf] egL
k6sk6s kqklqsfdf k|sflzt x'g] ;dfrf/n] ;du| Gofokflnsfk|lt g} cfIf]k nfUg] u/]sf] 5 . ;jf]Rr {
cbfntsf] jflif{s k|ltj]bgaf6 klg sfof{Gjog x'g afFsL km};nfsf] ;+Vof krf; k|ltzts} xf/fxf/Ldf


                                                km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?   1
/x]sf] b]lvPsf] 5 . ;d:ofsf] phfu/ u/L ;fdgf ug]eGbf kG5fpg ?rfpg] k|jl[ Q ePsfn] nfdf]
                                                      {
;do;Dd km};nf sfof{Gjog x'g g;s]sf] cf/f]k klg cbfntnfO{ nfUg] u/]sf] 5 . xfd|f] k|lqmofut
hl6ntfn] ubf{ d'2f lhTg] kIfn] km};nfsf] sfof{Gjogaf6 nfe k|fKt ug{ g;s]sf] eGg] u'gf;f]x¿ cfpFg
5f8]sf 5}gg . cbfntn] km};nf sfof{Gjogsf] lhDd]jf/L cfkmg} zfvf -PsfO{_ dfkm{t ug]{ lhDdf lnPsf]
cj:yfdf To;sf ;sf/fTds / gsf/fTds u'0fx¿sf] af/]df cfjZos ;dLIff / ljj]rgf ug'{ pko'Qm
x'G5 . of] cWoogaf6 km};nf sfof{Gjog;DaGwL df}hbf sfg"gL Joj:yfdf kl/dfh{g ug{;d]t d2t
                                                    '
k'Ug]5 .

!=# cWoogsf] p2]Zo
km};nf sfof{Gjogsf] ;DaGwdf xfn;Dd 5'§} cg';Gwfgd"ns cWoog ePsf] kfOPsf] 5}g . tYok/s
¿kdf ;d:of s]nfOPsf] klg b]lvFbg . k/Dk/fut sfg"gL Joj:yf, cbIf sd{rf/L / ;|ft ;fwgljxLg
                                   }                                                    ]
tx;Ln zfvf oyfy{df xfd|f] lgolt ag]sf] 5 . Gofo ;Dkfbgsf] s|ddf cToGt dxTjk"0f{ kf6f]sf] ?kdf
/x]sf] km};nf sfof{Gjog sf] kIf ;'wf/sf] k|yldstfdf k/}sf] 5}g . tL;f}+ jif{ klxn]bl] vsf] b08;hfosf]
dxnsf hl6n sfg"gL Joj:yfn] klg ;d:of kf/]sf] 5 . ;fdflhs ljsfzsf] of] kl5Nnf] cjlwdf
b]lvPsf hl6n ;d:ofx?nfO{ To:t k'/fgf sfg"gL Joj:yfn] ;d]6g ;s]sf 5}gg . 5l/P/ /x]sf sfg"gL
                                                               
Joj:yf, bfxf]/f] cy{nfUg] glh/x? / sfo{lalw s]lGb|t ;+:s[ltn] klg km];nf sfof{Gjogsf] kIfnfO{
                                                                         }
k|efjsf/L x'g lbPsf 5}gg . ;f/jfg?kdf sfg"gL Joj:yfdf ;do ;fk]If ;'wf/sf] vfFrf] /x]sf] 5 eg]
sfo{lalwnfO{ ;/n agfOg'kg]{ cfjZostf klg plQs} v6lsPsf] 5 . cGo b]zdf km};nf sfof{Gjogsf]
ljifonfO{ s'g} ;d:ofsf] ?kdf lng] ul/b}g . t/ xfd|f] Gofo k|zf;gdf of] ;d:ofsf] ?kdf /x+b} cfPsf]
5 . s] sf/0fjf6 o:tf] ;d:of l;h{gf x'g k'usf] xf] < eGg] ljifodf cWoog ul/g' cfjZos b]lvG5 .
                                              ]

km};nf sfof{Gjog k|fljlws k|sl[ tsf] sfd xf] . t/ o;df vl6g] sd{rf/Lx?df ;f] cg';f/sf] bIftf
ljsfz x'g ;s]sf] 5}g . To:f}n]sfdsf] ljlzi6Ls/0f ul/g' kg]{ cfjZostf b]lvPsf] 5 . Goflos
hgzlQmnfO{ ;d'lrt ?kdf ljsf; ug{ g;lsPsf] sf/0fn] klg of] k|efjsf/L x'g ;ls/x]sf] 5}g .
Joj:yfkgsf gjLgtd ljlwxx?n] klg cbfntdf k|jz kfpg ;s]sf 5}gg . kl/0ffddf eGbf k|lqmofdf
                                                      ]
hf]8 lbg] xfd|f] sfo{znLn] klg of] kIf k|efljt jg]sf] 5 . ;d'xut?kdf sfd ug{ grfxg] / pQ/bfloTj
                      }
jxg ug{ lxlRsrfpg] k|jl[ tn] klg km};nf sfof{Gjogsf] kIf cf]em]ndf kg{ uPsf] xf] eGg ;lsG5 .

k|f/lDes ?kdf b]lvg] oL / o:tf ;d:ofx?sf sf/0fn] klg cbfntn] cfkmgf km};nfsf] k|efjsf/L ?kdf
sfof{Gjog ug{ g;s]sf] tYo phfu/ x'G5 . km};nfsf] ;kmn sfof{Gjogaf6 dfq Gofon] ;fy{stf k|fKt
ug{;Sg] x'bf pNn]lvt kl/l:ylt k|lt cToGt ;+jbgzLn x'g' kg]{ cfjZostf /x]sf] 5 . t;y{ cbfntaf6
                                            ]
ePsf km};nfsf] sfof{Gjog kIfdf s]lGb|t eO{ b]xfosf k|Zgx?sf] hjfkm vf]Hg' kg]{ ePsf] 5 .
         cbfntaf6 ePsf km};nfx?sf] l:ylt s] s:tf] /x]sf] 5 <
         km};nf sfof{Gjog ;DaGwL jt{dfg sfg"gL Joj:yf kof{Kt 5g ls 5}gg <
         km};nf sfof{Gjog ;DaGwL cjwf/0ffTds kIfdf xfdL :ki6 5f} ls 5}gf}+ <
         t'ngfTds ljlwzf:q jf sfg"gdf s] s:tf /fd|f Joj:yfx? e]l6G5g h;nfO{ xfdL sfg"gL ;'wf/df
         k|of]u ug{ ;S5f+} <
         km};nf sfof{Gjogdf s] s:tf ;d:ofx? ljBdfg /x]sf 5g <
         tL ;d:of l;h{gf x'gsf d'Vo sf/0fx? s] s] x'g ;S5g <
                             '

2       km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
To:tf ;d:ofn] Gofo k|0ffnLdf s:tf] k|efj kf/]sf] 5 <
         km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:ofsf] ;dfwfgsf nflu gLltut , ;+:yfut / sfof{Gjog txdf cj
         s] ug{' pko'Qm x'g;S5 <

plNnlvt ljifodf cg';Gwfgd"ns cWoogsf] dfWodaf6 j:t'ut ?kdf ;d:ofsf] klxrfg u/L ;dfwfgsf
nflu ;'emfjx? k|:t't ug'{ g} k|:t't cWoogsf] d'Vo p2]Zo xf] .

!=$ k"jcWoogsf] ;dLIff
       {
Gofoklnsfn] ;~rfng ug]{ x/]s h;f] sfo{sdx?df km};nf sfof{Gjogsf] ljifonfO{ 5nkmnsf] qmddf
                                            |
p7fOg] u/] tfklg o;df 7f]; Pjd k|efjsf/L sfo{qmd Nofpg g;lsPsf] cj:yf clxn] ;Ddsf] xfd|f]
oyfy{ xf] . Gofo tyf sfg"g;Fu ;DalGwt klqsf, n hg{n tyf k':ts x?df km};nf sfof{Gjogsf
;DaGwdf snd rnfOPsf] kfOP tfklg ltgdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf uxg cWoog ljZn]if0f
ul/Psf] kfOFbg . km};nf sfof{Gjogsf ;DaGwdf ePsf ghL/x¿sf] dxTjk"0f{ ;Íng;Dd ul/Psf] eP
              }
klg To;nfO{ ;d]t k"0f{ / cWofjlws ul/Psf] kfOPg . To:t} Gofokflnsfsf] tkm{af6 ul/Psf ljleGg
cWoog k|ltj]bgx¿df km};nf sfof{Gjogsf] cj:yfnfO{ ;du|tfleq Pp6f PsfO{sf] ¿kdf dfq lnP/
;+lIfKt ¿kdf ul/Psf] l6Kk0fLn] o; If]qsf] uxgtfnfO{ ;d]6g ;s]sf] kfOb}g . t/ klg k5Nnf r/0df
                                                            
;'wf/sf s]lx k|of;x? ePsf 5g . cbfnt Joj:yfkg ;ldltsf] k|ltj]bg @)%% / cbfnt ;'b9Ls/0f       [
;ldltsf] k|ltj]bg @)%* n] km};nf sfof{Gjogdf x'g' kg]{ ;'wf/sf s]xL pkfo ;'emfPs]f 5 . GofofwLzx?sf]
;DDf]ngx?df klg k6s k6s km};nf sfof{Gjog k|efjsf/L agfpg' kg]{ k|:tfjx? kfL/t ePsf 5g .
Gofo ;]jf tflnd s]Gb|af6 ;~rfng ul/g] clws[t sd{rf/Lsf] tflnd sfo{sddf klg km};nf sfof{Gjogsf
                                                                        |
;d:of / ;dfwfgsf pkfox? ljifodf jif}l{ kR5] sfo{kqxx? n]lvg] u/]sf 5g . ;Gofokflnsfsf]
k~rjifL{o /0fgLlts of]hgfn] of] ljifonfO{ uDeL/ ?kdf p7fPsf 5 . k'g/fj]bg cbfntsf /lhi6f/x?sf]
;Dd]ngdf klg of] ljifon] dxTj kfpg] u/]sf] 5 . @)^@ ;fndf ePsf] tx;Lnbf/x?sf] ;Dd]ngdf klg
km};nf sfof{Gjogdf b]lvPsf ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?sf af/]df klg 5nkmn u/L ;'wf/sf nflu
;'emfjx? k|:t't ePsf lyP . tTkZrft GofoIf]q ;dGjo ;ldltsf] kxndf tTsfnLg dfggLo lhNNff
GofofwLz >L zDe'axfb'/ sfsL{sf] ;+of]hsTjdf ul7t s}b, b08, hl/jfgfsf] nut c;"n km5of}6 ug]{    {
;DaGwL ;'emfj lbg ul7t ;ldltsf] k|ltj]bg, @)^@ n] b08 hl/jfgfsf] nut c;"n tx;Ln / nut
Joj:yfsf :fDjGwdf s]xL ;'wf/sf] nflu ;'emfj k|:t't u/]sf] lyof] . To;}u/L dfggLo d'Vo GofofwLz
>L /0faxfb'/ adsf] ;+of]hsTjdf ul7t ;ldltn] km};nf sfof{Gjog lgb]l{ zsf tof/ u/L k|:t't u/]sf]
kfOG5 . plNnlvt k"j{ cWoogx?nfO{ s]nfpFbf km};nf sfof{GjognfO{ Gofokflnsf leqsf] dxTjk"0f{
kf6f]sf] ?kdf :jLsf/ ul/Psf] 5 . km};nf sfof{Gjogdf y'k|} ;d:ofx? /x]sf / To:tf ;d:ofsf]
;dfwfgsf nflu pkfox?sf] vf]hL ;d]t ug{ yflnPsf] klg tL cWoogx?n] b]vfpFb5g . t/ plNnlvt
b:tfj]hx? s'g} vf]h, cg';Gwfg jf tYosf cfwf/df geO{ s]jn ;Lldt ;d"xn] u/]sf] cg'el" tsf
cfwf/df cf–cfkmgf] lgisif{ lgsfn]sf] kfOG5 .

:ynut ?kdf km};nf sfof{Gjogsf] cj:yfsf] cWoog cjnf]sg u/L ;/f]sf/jfnf kIfx?l;t 5nkmn
cGt/lqmof u/L tYo / tYof+ssf cfwf/df ;du| km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:ofsf] klxrfg ug{,
To:tf ;d:ofxx? pTkGg x'gsf sf/0fx?sf] vf]hL ug{ / tL ;d:ofn] kf/]sf] k|efjsf] ljZn]if0f u/L
                            '
;'wf/sf nflu :ki6 lbzfaf]w ug{ ;Sg] u/L cWoog cg';Gwfg x'g ;s]sf] kfO{bg . To; lsl;dsf] l/Qmtf
                                                                      + }

                                                 km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?   3
kl/k"lt{sf nflu km};nf sfof{GjognfO{ d"n ljifo agfO{ ;f] ;DaGwdf a[xQ/ / ljlzi6 cWoogsf] vfFrf]
dxz'; ul/Psf] xfnsf] cj:yfdf k|:t't k|ltj]bg tof/ ul/Psf] 5 .

!=% tYof+ssf] ;+sng / cg';Gwfg ljlw
k|:t't cWoog cGtu{t ljleGg cbfntsf dfl;s tyf jflif{s k|ltj]bgsf cfwf/df km};nf sfof{Gjog;DaGwL
5'§} tYof+s ;Íng ul/Psf]5 . km};nf sfof{Gjog;DaGwL b/vf:tsf] ;+Vof, ef}uf]lnstf / If]qLotfsf
                           ]
cfwf/df kGw| j6f lhNnf cbfntx¿sf] tx;Ln zfvfsf] :ynut cjnf]sg u/L To:tf cbfntsf]
;DalGwt btf{ lstfjaf6 k|fylds tYof+s ;Íng ul/Psf]] 5 .! slt jif{ b]lvsf km};nf sfof{Gjog;DaGwL
bvf{:tx¿ sfof{Gjog ug{ afFsL 5g < km};nf sfof{Gjogsf nflu slt ;do nfUg] u/]sf] 5 < eGg]
k|Zgsf] pQ/ vf]Hb} s]xL k'/fgf b/vf:t / sf/afxLx?nfO{ gd'gfsf ?kdf lnO{ To;sf] lj:t[t cWoog
ul/Psf] 5 . o;/L k|fKt ul/Psf ;"rgf tyf tYof+sx?sf] ljZn]if0fåf/f ;d:ofsf] klxrfg ug]{ sf]lzz
ul/Psf] 5 . km};nf sfof{Gjogsf] If]qdf cg'ej k|fKt GofofwLzx?sf;fy} km};nf sfof{Gjog;DaGwL
;/f]sf/jfnf lgsfosf lhDd]jf/ kbflwsf/Lx?;Fu ;d]t k/fdz{ u/L lgisif{df k'Ug] k|of; ul/Psf] 5 .

km};nf sfof{Gjogsf] jt{dfg l:yltsf af/]df k|ZgfjnL tof/ u/L d'2fsf kIfx¿, ;/f]sf/jfnf lgsfosf
:yfgLo kbflwsf/L Pj+ k|ltlglwx?, sfg"g Joj;foLx¿ / tx;Ln zfvfdf sfo{/t sd{rf/Lx? ;d]t ;Fu
dt ;+sng ul/Psf]] 5 .

If]qut lx;fjn] ;/f]sf/jfnf GofofwLz, sfg"g Joj;foL, >]:t]bf/, tx;Lnbf/ / tx;Ln zfvfsf
sd{rf/Lx¿ / ;/f]sf/jfnf lgsfosf kbflwsf/Lx? Pj+ k|ltlglwx?aLr cGt/lqmof ;DkGg u/L ;d:ofsf]
klxrfg / ;dfwfgsf pkfox?sf] vf]hL ul/Psf] 5 . o;/L ;+sng ul/Psf tYof+sx¿, cleJoQm ePsf
dtx? / k|fKt ePsf ;'emfjx?sf cfwf/df g]kfnsf] ;du|| km};nf sfof{Gjog cj:yfnfO{ ;fdfGoLs/0f
u/L cg';Gwfg k|ltj]bg tof/ ul/Psf] 5 .

!=^ cWoogsf] ;Ldf
!=^=! ljifout ;Ldf
Jofks cy{df x]bf{ km};nf sfof{Gjogleq cbfntsf] ;a} txaf6 ePsf] km};nf / cfb]zx¿sf] sfof{Gjog
ug'kg]{ cj:yf b]lvG5 . t/ k|:t't cWoogsf] qmddf ;a} txsf km};nf jf cfb]z ;d]6g g;lsg] s'/fnfO{
    {                                                                          
b[li6ut u/L cbfntsf] ;fwf/0f If]qflwsf/ leqsf d'2fx¿df ePsf km};nf sfof{Gjogsf] l:yltsf]
ljZn]if0f ul/Psf]5 . h;df lauf] e/fpg], c+z 5'6ofpg], rng rnfpg]h:tf JolQmnfO{ c;/ ug]{
                  ]                                
ljifox¿ / lhG;L Joj:yfkg, b08 hl/jfgf c;"n tx;Ln ;DaGwL ljifox? ;dfj]z ul/Psf] 5 .
c;fwf/0f If]qflwsf/ cGtu{t ePsf cfb]zx¿ tkm{sf] km};nf sfof{Gjogsf] cWoog gul/g] u/L
ljifoj:t'sf] ;Ldf+sg ul/Psf] 5 . To:t} lhNnf cbfnt lgodfjnL, @)%@ nfu" ePkl5sf] ;dofjlwnfO{
b[li6ut ub}{ d'VotM ljut # cfly{s jif{ -cf=j= @)^)÷^! b]lv @)^@÷^#_ sf] km};nf sfof{Gjog ;DaGwL
tYof+sx?sf] cfwf/df cWoog÷ljZn]if0f ul/Psf] 5 . km};nf sfof{Gjogsf ;Gbe{df ljleGg sfg"gL


! cWoog ul/Psf lhNnf cbfntx?M sf7df8f},+ nlntk'/, eQmk'/, df]/ª, ;'g;/L, ;Kt/L, pbok'/, bf]nvf, wg'iff, ?kGb]xL, slkna:t', afFs,]
  alb{of, s}nfnL, s~rgk'/ .


4          km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
k|0ffnL cjnDjg ug]{ d'nsx?n] ckgfPsf] km};nf sfof{Gjog ;DaGwL cEof; ;d]tnfO{ ;d]6/ k|:t't ub}{
                       '                                                         ]
t'ngfTds ljlwzf:qn] xfd|f] sfg"gL Joj:yf, sfo{k0ffnLsf] ;'wf/nfO{ s'g xb;Dd d2t ug{ ;S5 x]g{]
                                               |
k|of; ul/Psf] 5 .

!=^=@ ;dout ;Ldf
sf7df8f}+ pkTosfsf tLgj6} lhNnf cbfntx?sf] cWoog cg';Gwfg u/L k|f/lDes k|ltj]bg tof/ ug{
sDtLdf Ps dlxgfsf] ;do -@)^# kmfu'g_ nfUg]] cg'dfg u/L cWoog cl3 a9fOPsf] lyof] . ;f]
cWoogsf cfwf/df k|f/lDes Kf|ltj]bg tof/ u/L ldlt @)^#.!!.!!.^ df k|:t't ul/Psf] lyof] .

To; jfx]s pkTosf aflx/sf laleGg lhNnfx?df ug'{ kg]{ cWoog;d]tsf nflu yk tLg dlxgfsf]
;dofjlw -@)^# r}q, @)^$ a}zfv / h]i7_ nfUg] cg'dfg u/L ;f]xL cfwf/df kGw|j6f lhNnf
cbfntx?sf] :ynut cjnf]sg ul/Psf] lyof] . plNnlvt b'j} k|ltj]bgsf cfwf/df clGtd k|ltj]bg tof/
u/L k|:t't ul/Psf] 5 .

!=^=# :ynut cjnf]sgsf] ;Ldf
;fwg ;|ftsf] ;Ldf leq afFlwP/ cWoognfO{ cufl8 a9fpg' kg]{ afWotf xfdL;Fu lyof] . To;df klg
           ]
t/fO{ If]qdf lg/Gt/ ?kdf hf/L cfGbf]ngn] klg xfdLnfO{ s]xL ;fF3/f] t'Nofof] . oL ;a} ;d:ofsf aLr
                                                               '
klg sf7df8f}+ pkTosfsf tLgj6} lhNNff / To;afx]s km};nf sfof{Gjog ;DaGwL d'2fsf] ;+VofTds l:ylt
/ o;sf] uxgtf tyf uDeL/tfsf cfwf/df ljleGg kGw| lhNnfdf uO{ ;"rgf Pjd tYof+s ;+sng
ul/Psf] lyof] . k|fKt tYof+ssf cfwf/df dfly plNnflvt ljlwx?sf] cjnDjgåf/f cg';Gwfg sfo{nfO{
k"0f{tf k|bfg ug]{ sf]lzz ul/Psf] 5 .

!=& cWoogsf] :j?k
cWoog k|ltj]bgnfO{ ljleGg & j6f kl/R5]bdf ljefhg u/L ;f]xL cfwf/df k|:t't ul/Psf] 5 . o;
kl/R5]bdf kl/ro, cWoogsf] cfjZostf / cf}lrTo, cWoogsf] p2]Zo, k"j{ cWoogsf] ;dLIff, tYof+sx?sf]
;+sng / cg';Gwfg ljlw, cWoogsf] ;Ldf / cWoogsf] :j?k h:tf ljifox? ;dfj]z u/]kl5 bf];f]         |
kl/R5]bdf k"j{ cWoogx?sf] ;dLIff zLif{sdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf o; cl3 ePsf cWoogx?sf]
;dLIff k|:t't ul/Psf] 5 . t];f] kl/R5]bn] km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ljBdfg sfg"gL Joj:yfsf] jf/]df
                                |
k|sfz kfg]5 eg] rf}yf] kl/R5]bdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL t'ngfTds cWoog k|:t't ul/Psf] 5, h;df
           {
ef/t, j]nfot, cd]l/sf, k|mfG; / hd{gL nufotsf ljleGg d'nsx?sf] km};nf sfof{Gjog ;DaGwL sfg"gL
                                                            '
Joj:yf / cEof;nfO{ ;d]l6Psf] 5 . kfFrf}+ kl/R5]bdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;"rgf Pj+ tYof+sx?sf]
ljZn]if0f k|:t't ul/Psf] 5, h;df ;jf]Rr cbfntaf6 k|sflzt jflif{s k|ltj]bgsf cfwf/df tYof+sLo
                                        {
ljZn]if0f ul/Psf] 5 . 5}7f}+ kl/R5]bn] km};nf sfof{Gjog ;DaGwL jt{dfg cj:yf ;DaGwL cWoog Pj+
;j]If0fsf cfwf/df ul/Psf] ljZn]if0fnfO{ ;d]6sf] 5, h;df :ynut cjnf]sg ul/Psf cbfntx?sf]
   {                                           ]
cj:yf / ;/f]sf/jfnfx?sf] cledtsf ;fy} lj1x?sf] ljrf/ ;d]tnfO{ cfwf/ agfOPsf] 5 eg] ;ftf}+
kl/R5]bdf lgisif{ / ;'emfjx? k|:t't ul/Psf] 5 . cf7f}+ kl/R5]bdf pk;+xf/nfO{ /flvPsf] 5 h;df ca
qmdj4 ¿kn] s] ug]{ / jt{dfg l:yltdf s;/L ;'wf/ Nofpg] eGg] s'/fnfO{ /flvPsf] 5 .



                                               km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?   5
kl/R5]b–b'O{
                                   k"j{ cWoogx¿sf] ;dLIff

@=! ljifo k|jz
             ]
Gofokflnsfsf] ;'wf/ cleofgsf k|To]s r/0fdf km};nf sfof{Gjogsf] kIfdf k|efjsfl/tf b]lvg g;s]sf]
cfTdd"Nof+sg ;lxt To;df ;'wf/sf] vfFrf] cf}NofO{b} cfOPsf] / km};nf sfof{Gjogsf] ljifonfO{ ;+af]wg
                                             + +
ul/Psf] ePtfklg oyfy{df eGg'kbf{ Tof] Jojxf/df cg'jfb x'g ;s]sf] 5}g . pRr:t/Lo Goflos ;'wf/
cfof]usf] k|ltj]bg, @)@* b]lv Gofokflnsfsf] k~rjifL{o /0fgLlts of]hgf -@)^!–@)^^_ ;Dd cfOk'Ubf
Gofokflnsfsf] ;+/rgf, If]qflwsf/ / sfo{ k|lqmofdf y'k}| kl/jt{g cfO;s]sf] 5 . To:tf cWoogx?n]
km};nf sfof{Gjogsf] If]qdf s] s:tf] ljZn]if0f u/]sf 5g < s] s:tf ;d:ofx? klxrfg u/]sf 5g < /
s] s:tf ;'emfjx? k|:t't u/]sf 5g < eGg] s'/fsf] dxTj o; cy{df 5 ls klxrfg ul/Psf tL ;d:ofx?
/ ;dfwfgsf pkfox?n] cfufdL lbgdf ug'kg]{ ;'wf/ / cFuflng] sbdsf] k|sl[ t lgwf{/0f ug{df d2t
                                           {
k'U5 . To;}n] Gofokflnsfsf] ;du| ljsf; / ;'wf/sf nflu eP u/]sf] k"j{ cWoogx?df km};nf
sfof{GjognfO{ s;/L ;+af]wg ul/Psf] /x]5 eGg] ;DaGwdf o; kl/R5]bdf ljZn]if0f ug]{ k|of;
ul/Psf] 5 .

@=@ pRr:t/Lo Goflos ;'wf/ cfof]usf] k|ltj]bg, @)@*@
g]kfn clw/fHoel/ a9b} uPsf] d'2f dfldnfsf] km5of}6 a9L bIftf / tTk/tfsf ;fy l56f] / 5l/tf]
                                                   {
;Dkfbg x'g ;Sg] cfjZos pkfox? kQf nufpg] ;d]tsf] lhDd]jf/L ;lxt @)@& ;fn >fj0f @* ut]
ul7t pRr:t/Lo Goflos ;'wf/ cfof]un] @)@* ;fn cfiff9 d;fGt;Ddsf] cjlw nufP/ k|ltj]bg tof/
u/]sf] lyof] . k|ltj]bgdf ;jf]Rr cbfnt, c~rn / lhNnf cbfnt, kmf}hbf/L Gofo ;Dkfbg, k|zf;sLo
                              {
lgsfo / Gofo ;Dkfbg, ;+lIfKt sfo{ljlwsf] Joj:yf, km};nfsf] sfof{Gjog, 3'DtL cbfnt zLif{sdf
ljleGg ;'emfjx? k|:t't ul/Psf] 5 . To;dWo] o; cWoog;Fu ;DalGwt /x]sf] km};nfsf] sfof{Gjog
;DaGwL ;'emfjx?df dfq ;Lldt /xL oxfF ljZn]if0f ug]{ k|of; ul/Psf] 5 .

Goflos lg0f{osf] sfof{Gjogsf] k|efjsf/L Joj:yf geP;Dd To:tf lg0f{osf] s'g} cy{ x'bg eGg] cfof]usf]
                                                                                  F}
lgisif{df km};nf sfof{Gjogsf] dxQfnfO{ :jLsf/ ul/Psf] 5 . k|ltj]bgdf lg0f{osf] sfof{Gjog Goflos
k|lqmofsf] ;a}eGbf dxTjk"0f{ c+usf ?kdf u|x0f u/L km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf @)!* ;fn cl3;Dd
sfod /x]sf ljlzi6Ls[t Goflos lgsfosf] ;d]t rrf{ ul/Psf] 5 . h; cg';f/ km};nf sfof{Gjogs} nflu
sf7df8f}df sf7df8f}+ >]:tf cbfnt tx;Ln, sf7df8f}+ b]jfgL cbfnt tx;Ln c88fx? /x]sf] kfOG5 .
          +
To;afx]s sf7df8f}+ aflx/ ;d]t sfo{af]em a9L /x]sf 7"nf cbfntx? / ljz]iftM k"jL{ t/fO{sf cbfntx?df
5'§f5'§} cbfnt tx;Lnx? /x]sf lyP . t/ tL cbfnt tx;Lnx? ;DalGwt cbfntx?s} kmfF6sf] ?kdf sfd
ug]{ Joj:yf ePaf6 To:tf tx;Ln c88fx?nfO{ xfnsf] tx;Ln zfvf eGbf k[ys ?kdf x]g{ ldNg] cj:yf


@ g]=sf=k= @)@*, efu !#, c+s * .


6         km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
b]lvb}g . cyf{t gfdfs/0fsf b[li6n] ljlzi6Ls[t Goflos lgsfosf] efg lbg] tL lgsfox? Jojxf/df
cbfnts} kmfF6 jf zfvf eGbf km/s g/x]sf] :ki6 b]lvG5 . t/ oL lgsfox? km};nf sfof{Gjogdf k|efjsf/L
b]lvPsf / tL lgsfox?nfO{ cbfntdf uflePkl5 ult/f]w b]vfkg{ yfn]sf] cj:yfsf] lrq0f k|ltj]bgdf
ul/Psf] 5 .

Gofo ;Dkfbg ug'{ / km};nf sfof{Gjog ug'{ /fHosf] k|dv cleef/f ePsfn] To;sf nflu x'g] vr{nfO{
                                                    '
Goflos lg0f{oaf6 x'g] cfo;Fu bfFh/ ljrf/ / Joj:yf ug]{ k|zf;sLo dgf]jl[ Qdf kl/jt{gsf] cfjZostf
                                 ]
af]w pRr:t/Lo cfof]un] u/]sf] 5 . log} ;d:ofx?af6 cfqmfGt km};nf sfof{Gjogsf] kIfnfO{ k|efjsfl/tf
k|bfg ug{ cfof]un] s]xL ;'emfjx? k|:t't u/]sf] 5 . h;dWo] b]xfosf ;'emfjx? dxTjk"0f{ 5gM

           cbfnt / Goflos lg0f{o ug]{ cGo c88fx?df tx;Lnsf] 5'66} kmFf6 /xg' kb{5 . ;f] kmFf6df ljut
                                                                    
           tLg aif{sf] d'2fsf] ;/b/ ;+Vof tyf ef}uf]lns l:yltsf] cfwf/df kof{Kt sd{rf/Lx? / To;
           cg';f/sf] d;nGb / cGo cfjZos vr{x?sf] Joj:yf x'g' kb{5 .
           km};nf sfof{Gjogsf ;DaGwdf xfn e} /x]sf] d'nsL P]g b08 ;hfosf] dxnsf] Joj:yf sltko
                                                           '
           s'/fx?df cw'/f], ckof{Kt / b'ljwfk"0f{ ePsf]n] To;sf] lj:t[t cWoog / 5fgaLg u/L km};nf
           sfof{Gjogsf nflu Pp6f 5'§} P]gsf] Joj:yf x'g'k5{ .

@=# zfxL Gofo ;'wf/ cfof]usf] k|ltj]bg, @)$)#
lgikIf, ;/n / ;j{;ne Gofosf nflu k|rlnt Gofo Joj:yf tyf sfo{ k4ltdf s] s:tf] ;'wf/sf]
                   '
cfjZostf /x]sf] 5 eGg] ;DaGwdf cWoog / 5fgaLg u/L ;'emfj ;lxtsf] k|ltj]bg k]z ug]{ sfof{bz   ]
;lxt @)#( ;fn cflZjg ! ut] Goflos ;ldltsf tTsfnLg cWoIf ;/bf/ >L O{Zj/L/fh ld>sf]
cWoIftfdf ul7t o; cfof]un] @)$) ;fn cfiff9 d;fGt;Ddsf] ;dofjlwdf u/]sf] cWoog Pj+
5fgaLgaf6 k|ltj]bg tof/ kf/]sf] lyof] . rf/ efudf ljeflht pQm k|ltj]bgdf ;jf]Rr cbfnt /
                                                                               {
cGtu{tsf cbfntx? ;DaGwL, k'g/fj]bg cbfnt, clVtof/ b'?kof]u lgjf/0f cfof]u / ljz]if k|x/L ljefu
;DaGwL, Goflos lg0f{o ug{ clwsf/ kfPsf ;/sf/L sfof{nox? / :yfgLo k~rfotx?sf] Goflos
clwsf/ ;DaGwL / dxfGofoflwjQmf / ;f] cGtu{tsf sfof{nox? tyf ;/sf/jfbL d'2f;Fu ;DjlGwt k|x/L
sfof{nox? ;DaGwL ljifox? ;d]l6Psf] kfOG5 . To;dWo] efu ! df /x]sf] ;jf]Rr cbfnt / cGtu{tsf
                                                                       {
cbfntx? ;DaGwL d"n ljifo cGtu{t kl/R5]b–& df km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ljifonfO{ ;d]t
k|dvtfsf ;fy ;dfj]z ul/Psf] b]lvG5 .
   '

cbfntsf] tx;Ln kmfF6sf] ljsNk vf]Hg gx'g,] t/ ;f] kmfF6sf] lgoldt lg/LIf0f / d"Nof+sgsf] Joj:yf
x'gkg]{ cfof]usf] lgisif{ /x]sf] 5 . cbfntsf] clGtd km};nf adf]lhd nfu]sf] b08, hl/jfgf c;"n ug{
   '
hfg] 8f]/nfO{ s}b hl/jfgf nfu]sf] JolQmnfO{ lrgfpg / kqmfp ug{ d2t ug'{ kg]{ s'/f ;a} :yfgLo
lgsfosf ;b:ox?sf] st{Jo tf]lsg' kg]{ s}b c;"nLnfO{ a9L k|efjsf/L agfpg 8f]/df v6L hfg]
sd{rf/LnfO{ s}b nfu]sf] JolQmnfO{ kqmfp u/L Nofp+bf s}bsf] kl/df0fsf] cg'kftdf gub k'/:sf/ lbg]
Joj:yf u/L kqmfp k/]sf JolQmnfO{ af6f]sf] Dofb ;DdnfO{ cbfnts} ah]6af6 l;wf vr{ v'jfpg ;Sg]

# zfxL Gofo ;'wf/ cfof]u, @)$) .


                                                  km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?   7
Joj:yf ug'kg]{ h:tf ;'emfjx? km};nf sfof{Gjogsf ;Gbe{df dxTjk"0f{ b]lvG5g . k|ltj]bgdf ;d]l6Psf
            {
d'Vo d'Vo Joj:yfx? b]xfo adf]lhd 5gM
         s}b c;"n u/L Nofpg] 8f]/nfO{ s'g} k|fT;fxgsf] Joj:yf gePsf] / To;/L klqmP/ cfPsf y'gjf
                                               ]                                                      '
         s}bLnfO{ jf6f]sf] Dofb;DdnfO{ l;wf vr{ lbg ;lsg] Joj:yf gePsf]n] s}b c;"nLdf b]vf k/]sf]
         lzlyntf x6fO{ s}b c;"nLnfO{ ;d]t a9L k|efjsf/L agfpg 8f]/sf sd{rf/LnfO{ s}b nfu]sf]
         JolQmnfO{ kqmfp u/L Nofp+bf s}bsf] kl/df0fsf] cg'kftdf gub k'/:sf/ lbg] Joj:yf ul/g'sf]
         cltl/Qm kqmfp k/]sf JolQmnfO{ af6f]sf] Dofb;DdnfO{ kqmfp ug{ k7fpg] cbfntsf] ah]6af6
         l;wf vr{ v'jfpg ;Sg] Joj:yf ug{ pko'Qm b]lvG5 .
         hl/jfgf jf s}bsf] ;hfo nfu]sf] JolQm clGtd km};nf ePsf] ldltn] ^) lbgleq hl/jfgf ltg{ jf
         s}b j:g cfkm} pkl:yt ePdf To:tf] JolQmnfO{ nfu]sf] hl/jfgf jf s}bdf aL; k|ltzt ldgfxf lbg] .
         cbfntsf] clGtd km};nf adf]lhd nfu]sf] b08, hl/jfgf c;"n ug{ hfg] 8f]/nfO{ s}b hl/jfgf
         nfu]sf] JolQmnfO{ lrGxfpg / kqmfp ug{ d2t ug'kg]{ s'/f ;j} :yfgLo kGrfotsf ;b:ox?sf]
                                                          {
         st{Jo tf]lsg' kg]{ b]lvG5 .
         kIf / ljifo pxL /x]5 eg] Ps k6s lg0f{o e} cbfntaf6 rng rnfO{ lbO{ ;s]sf]df km};nf
         adf]lhd rng glbO{ lvrf]nf u¥of] egL kIfsf] bvf{:t k/]df cl3 s} km};nf adf]lhd rng rnfO{
         lbg cbfntaf6 8f]/ v6fO{ lbg' kb{5 . To;/L rng rnfpg 8f]/ k7fp+bf klg rng g5f8]df
         cbfntaf6 dfgxflgdf / b08 ;hfosf] $# g+= adf]lhdsf] ;hfo ug{ sf/jfO{ lsg gug]{ eGg]
         & lbg] sf/0f b]vfpsf] ;"rgf cbfntn] k7fO{ sf/jfO{ ug]{ Joj:yf ckgfpg' k5{ . To:tf] sf/jfO{
         ;+lIfKt sfo{ljlw P]g cg';f/sf] u/L 6'uf] nufpg] Joj:yf ul/g' kg]{ / oxL cg';f/ ;+lIfKt
                                                 +
         sfo{ljlw P]gdf cfjZos ;+zf]wg ;d]t ul/g' pko'Qm b]lvG5 .
         lvrf]nf u/]sf], rng rnfO{ kfp+ eGg] Joxf]/f ;d]t lkm/fbkqdf gk/]sf]df xfn bvf{:tsf] e/df
         dfq rng rnfpg] Joj:yf 5}g, rng rnfO{ kfpFgfsf] nflu km]l/ gfn]z lbg'kg]{ Joj:yfaf6
         kIfx?nfO{ dsf{ k/]sf] b]lv+bf o:tf]df rng rnfO{ kfp+ eGg] bvf{:t k/]df b:t"/ lnO{ pko'Qm   {
         adf]lhd rng rnfO{ lbg] sf/jfO{ u/L lbg' kb{5 .
         dfgf rfdnsf] ;DaGwdf Ps k6s vfg nfpg jf vr{ e/fpg] u/L km};nf e};s]kl5 To;/L vfg
         nfpg lbg' kg]{ jf vr{ e/fpg] u/L km};nf e};s]kl5 To;/L vfg nfpg lbg' kg]{ jf vr{ eg'{
         kg]{ dflg;n] glbP ge/]sf] v08df tL JolQmx?sf] k"jl{ :ylt oyfjt /lx/x]sf] cj:yfdf lgj]bgaf6
         dfq} klg cbfntn] dfgf rfdn e/fO{ lbg] / k"jf{j:yf ljBdfg g/xL To;df ljjfb pTkGg e}
         ;j"b k|df0f a'emL lsgf/f ug'{ kg]{ cj:yf b]lvPdf csf]{ gflnz ug]{ cfb]z lbg] Joj:yf x'g' k5{ .

@=$ ;jf]Rr cbfntsf dfggLo GofofwLzx? tyf k'g/fj]bg cbfntsf dfggLo d'Vo
        {
GofofwLzx?sf] ;Dd]ngåf/f kfl/t k|:tfjx?$,
k'g/fj]bg cbfntsf dfggLo d'Vo GofofwLzx? tyf ;jf]{Rr cbfntsf dfggLo GofofwLzx?sf]
;Dd]ngx?df ;d]t km};nf sfof{Gjogsf ;Gbe{df ljBdfg ;d:of / To;sf ;dfwfgsf pkfox?sf]
vf]hL x'g] u/]sf] kfOG5 . Gofokflnsfsf] pRr g]tTjsf] ;xeflutf /xg] To:tf ;Dd]ngx?df km};nf
                                               [


$ ;jf]Rr cbfntsf dfggLo GofofwLzx? tyf k'g/fj]bg cbfntsf dfggLo d'Vo GofofwLzx?sf] ;Dd]ngåf/f kfl/t k|:tfjx?, @)%)–
     {
  @)%^, ;jf]Rr cbfnt .
           {


8        km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
sfof{Gjogsf] kIfdf ljBdfg ;d:of / sdhf]/Lx?sf af/]df lrGtg x'g' :jo+df dxTjk"0f{ kIf xf] .
;Dd]ngx? dfkm{t km};nf sfof{GjognfO{ k|efjsf/L agfpg vf]lhPsf pkfox?sf] cjnDjg eP gePsf]
;DaGwdf ljZn]if0f ul/g' k5{ eGg] dfGotfn] o; cWoogsf l;nl;nfdf ;d]t ;Dd]ngåf/f kfl/t
k|:tfjx?sf] cWooog ul/Psf] 5 . To;dWo] km};nf sfof{Gjog;Fu ;DjlGwt c+zx?sf cfwf/df
ljZn]if0fsf] k|of; ;d]t ul/Psf] 5 . ljleGg ;Dd]ngåf/f kfl/t k|:tfjx? dWo] km};nf sfof{Gjog;Fu
;DjlGwt dxTjk"0f{ c+znfO{ oxfF ;dfj]z ul/Psf] 5 .

@=$=! klxnf] ;Dd]ng, @)%)
    != s}b hl/jfgf nfu]sf JolQmx?nfO{ jf/]06 hf/L u/L kqmfp u/L NofO{ c;"n pk/ ug]{ Joj:yf x'g' kg]{ .
    @= k|To]s lhNnfsf lhNnf GofofwLzsf] lgb]zgdf clgjfo{ ?kdf dlxgfsf] Ps k6s km};nf
                                                 {
       sfof{Gjogsf] l;nl;nfdf c~rn tyf lhNnf cbfnt lgodfjnLsf] lgod && nfO{ tbf?stfsf
       ;fy lqmofzLn ug'{ kg]{ / nut km5of}6 ePsf] k|ult ljj/0f k'g/fj]bg cbfnt / ;jf]Rr
                                               {                                                 {
       cbfntdf k7fpg] . ;fy} ;do ;dodf k'g/fj]bg cbfntsf d'Vo GofofwLzn] klg To:tf] k|ult
       ljj/0f dfu ug'{ k5{ .
    #= lkm/fb, k|ltpQ/ btf{ ug{ / jskq ug{ cfpg] k|To]s JolQmsf] jf+sL b08 hl/jfgf 5 5}g x]/L
       c;"n pk/ u/fpg' k5{ .
    $= km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf k|rlnt P]g sfg"gdf e}/x]sf] Joj:yfnfO{ k"0f{ ?kn] cjnDjg u/L
       nfu" ug]{ u/fpg] .
    %= clGtd km};nf e};s]sf] ljifodf k'gM km};nf jb/ tkm{ d'2f rn] klg km};nf sfof{Gjog /f]Sg' gkg]{
       Joj:yf ul/g' kg]{ .

@=$=@ t];f| ] ;Dd]ng, @)%@
    != c;"n tx;Ln sfo{sf nflu vl6 hfg] sd{rf/LnfO{ c;"n tx;Lnsf] sfd k|lt k|fT;flxt ug{ b}lgs
                                                                              ]
       tyf e|d0f eQf jf c;"n u/L NofPsf] /sdaf6 @) k|ltzt k|fT;fxg k'/:sf/, /sd tTsfn kfpg]
                                                             ]
       Joj:yfug{ Gofof]lrt b]lvG5 . tx;Lnbf/nfO{ c;"n u/L NofPsf] /sdaf6 % k|ltzt k|f]T;fxg
       k'/:sf/ lbg] Joj:yf ePdf c;"n tx;Lnsf] sfo{df k|efjsfl/tf cfpg] b]lvG5 .
    @= d'nsL P]g b08 ;hfosf] @# g+= nfO{ k|efjsf/L ?kdf nfu" ug]{ tkm{ ljrf/ k'¥ofpg] / tx;Ln
           '
       zfvfn] km};nf adf]lhd b08, hl/jfgf, s}b jf ;/sf/L lauf] c;"n ug'{ kg]{ JolQm /x] a;]sf]
       7fp+df k|To]s aif{ ;do ;dodf c;"n tx;Ln sfo{sf nflu 8f]/ v6fpg' kg]{ Joj:yf x'g'
       cTofjZos b]lvG5 .
    #= tx;Lnbf/sf] lgo'lQm ubf{ tfnLdsf] Joj:yf u/]/ dfq lgo'lQm ug]{ .

@=$=$ 5}7f}+ ;Dd]ng, @)%%
    != cbfntsf] km};nf sfof{Gjog ug]{ qmddf k|x/Lsf] ;xof]usf] ;d]t cfjZostf kg{ ;Sg] x'bf F
       cbfntdf 5'§} Goflos k|x/Lsf] Joj:yf x'g'kg]{ .
    @= c+z d'2fdf afbLn] c+z kfpg] 7x/L clGtd km};nf ePsf]df cGo k|ltjfbL c+lzof/x?n] cfkmgf]
       c+z efu 5'6ofO{ lng rfx]df sfg"g adf]lhd sf]6kmL bflvn u/L km};nfn] 7x/ ePsf] ;DklQaf6
                                                     {
       5'6ofO{ lng kfpg] Joj:yf x'g'kg]{ .
          


                                                  km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?   9
#= rng rnfpg] sfo{df cj/f]w gcfj; eGg] p2]Zon] rng rnfpFbf kfFr hgf ;fIfL /fVg]
        Joj:yfsf] ;§f e]l6P;Ddsf] ;fIfL /fvL rng rnfpg] Joj:yf x'g'kg]{ .

@=$=% ;ftf}+ ;Dd]ng, @)%^
    != km};nf sfof{Gjogsf] ;DaGwdf 5nkmn x'bf b08, hl/jfgf, s}b cflb c;"n tx;Lnsf] k|lqmof
                                                 F
       d'nsL P]g b08 ;hfosf] dxn Pj+ lhNnf cbfnt lgodfjnL ;d]tdf Joj:yf e}/x]sf]df To;sf]
           '
       cjnDjg u/]sf] gb]lvPsf]n] ;f] sfddf ePsf Joj:yfx?sf] k"0f{ kfng ug'{ kg]{ Pj+ tx;Lnbf/nfO{
       k|lzIf0f lbnfpg pko'Qm x'bf k'g/fj]bg cbfntsf d'Vo GofofwLzn] cf–cfkmgf] If]qdf GofofwLz,
                                   F
       >]:t]bf/ / tx;Lnbf/ ;d]tnfO{ ;dfj]z u/L k|lzIf0f ug]{, u/fpg] .
    @= ljz]if sf/0fj; rng rnfpg] d'2fsf] km};nfsf] sfof{Gjog ug{ g;Sg] cj:yf eO{ rng kfpg]
       cj:yf gePdf xfg]{ kIfaf6 kLl8t kIfnfO{ ;f] ;DklQ j/fj/sf] Ifltk"lt{ e/fO{ lbg] ;DaGwL sfg"gL
       Joj:yf x'g'kg]{ .
    #= lauf] ltg'kg]{ JolQmsf] a}s, ljQLo ;+:yfdf jf cGoq /x]sf] rn ;DklQ ;d]tjf6 e/L e/fp ug{
                 {              +
       ;lsg] sfg"gL Joj:yf x'g'kg]{ .

@=$=^ gjf}+ ;Dd]ng, @)%*
gjf}+ ;Dd]ngdf Goflos Joj:yfkg Pj+ Gofo k|zf;gnfO{ 5nkmnsf] d'Vo ljifo agfO{ To; cGtu{t
km};nf sfof{Gjogsf ;DaGwdf ;d]t 5nkmn ul/Psf] b]lvG5 . km};nf sfof{Gjogsf] nut jif]gL a9b}
                                                                                        {
uPsf] tYonfO{ :jLsf/ ub}{ km};nf sfof{Gjogdf k|efjsfl/tf k|bfg ug]{ ;Gbe{df cleofgsf] yfngL ug]{
;Dd]ngaf6 c7f]6 ul/Psf] 5 .

GofofwLzx?sf ljleGg ;Dd]ngaf6 kfl/t sfg"gL ;'wf/ ;DaGwL k|:tfjx? k|foM sfof{Gjog ePsf 5g .
To;}u/L /fli6«o Goflos k|lti7fgsf] :yfkgf ePkl5 tx;Lnbf/ tyf clws[tx?nfO{ k|lzIf0f k|bfg ug{ z'?
ul/Psf] 5 . tyflk ;Dd]ngn] km};nf sfof{GjognfO{ ;fªuf]kfªuf] ?kdf x]g{ / ;d:ofsf] ;dfwfg kQf
nufpg g;s]sf] x'bf km};nf sfof{Gjogdf vf;} ;'wf/ cfpg ;s]sf] 5}g .
                    F

@=% cbfnt Joj:yfkg ;DaGwL ;'emfj k|ltj]bg, @)%%%
;jf]Rr cbfntsf dfggLo GofofwLzx? tyf k'g/fj]bg cbfntsf dfggLo GofofwLzx?sf] kf+rf} ;Dd]ng
    {
-@)%$_ åf/f kfl/t k|:tfj adf]lhd @)%$ ;fn cflZjg !% ut] ;jf]Rr cbfntsf tTsfnLg GofofwLz
                                                                {
>L s]zjk|;fb pkfWofosf] cWoIftfdf ul7t cbfnt Joj:yfkg ;ldltn] tof/ kf/]sf] k|ltj]bgdf cbfnt
Joj:yfkgsf ljljw kIfnfO{ ;d]l6Psf] kfOG5 . k|ltj]bgsf] kl/R5]b–! df /x]sf] d'2fsf] k|jfx ;DaGwL
Joj:yf cGtu{t sfo{ljlw sfg"gdf ;/nLs/0fsf] cfjZostf zLif{sdf sfo{ljlw ;lxtf, Dofb tfd]n
sfo{ljlwdf Ps?ktf, d'2fx?sf] zL3| km5of}6 / km};nf sfof{Gjogsf ;Gbe{df pNn]v ul/Psf] 5 .
                                        {

k|ltj]bgdf km};nf sfof{Gjog k|lqmofnfO{ k|efjsf/L agfpg ljleGg ;'emfjx? k|:t't ul/Psf] 5 . cbfntsf]
;du| Joj:yfkg leq km};nf sfof{Gjogsf] :yfg dxTjk"0f{ 5 eGg] s'/f, km};nf sfof{Gjogsf lglDt b/vf:t


% cbfnt Joj:yfkg ;ldlt, ;jf]Rr cbfnt, @)%% .
                            {


10       km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
k/]kl5 lglZrt cjlw leq sfof{Gjog ul/;Sg'kg{ sfg"gL Joj:yfsf] cfjZostf af]w, Goflos k|x/Lsf]
Joj:yfdf hf]8 / km};nf sfof{Gjog ;DaGwL k|lqmofdf ;/nLs/0fsf nflu k|:t't ul/Psf k|ltj]bgsf
;'emfjx?af6 :ki6 x'G5 . k|ltj]bgdf k|:tfljt ul/Psf] -cg';rL–$_ GofofwLzx?sf] sfo{ ;Dkfbg lg/LIf0f
                                                          "
kmf/fddf km};nf sfof{Gjog ug]{ sfd sfg"g adf]lhd lgwf{l/t ;doleq ug{ u/fpg ;s]sf] 5 5}g eGg]
ljifonfO{ k|dvtfsf ;fy pNn]v ul/Psf] 5 . k|ltj]bgsf d'Vo d'Vo a'bfx? b]xfo adf]lhd 5gM
               '                                                    F
         d'2fx? km5of}6 ug{ sfg"gn] cjlw lgwf{/0f u/] em} km};nf sfof{Gjogsf ;DaGwdf klg km};nf
                        {
         sfof{Gjogsf lglDt b/vf:t k/]kl5 lglZrt cjlw leq sfof{Gjog u/L ;Sg' kg]{ sfg"gL Joj:yf
         x'g'kg]{ .
         cbfntsf] km};nf sfof{Gjog ug]{ qmddf k|x/Lsf] ;d]t cfjZostf kg{ ;Sg] cj:yf x'g] x'bf  F
         cbfntdf 5'§} Goflos k|x/Lsf] Joj:yf x'g'kg]{ .
         km};nf adf]lhdsf] b08 hl/jfgf, s}b, ;/sf/L lauf] c;"n ug{ sDtLdf jif{df b'O{ k6s 8f]/
         v6fpg] Joj:yf x'g'kg]{ .
         c+z d'2fdf jfbLn] c+z kfpg] 7x/L clGtd km};nf ePsf]df cGo k|ltjfbL c+lzof/x?n] cfkmgf]
         c+z efu 5'6ofO{ lng rfx]df sfg"g jdf]hd sf]6kmL bflvn u/L km};nfn] 7x/ ePsf] ;DklQaf6
                                                       {
         5'6ofO{ lng kfpg] Joj:yf ePdf k'gM c+z d'2f ug]{ k|j[lQ sd x'g uO{ ;do / >f]t ;fwgsf]
             
         art x'g] x'Fbf ;f] Joj:yf x'g' cfjZos b]lvg] .
         s}bsf] nut sl;Psf] JolQmnfO{ kqmfp u/L cbfntdf bflvn ug{ Nofp+bf ;f] JolQmsf] nflu
         af6f]df l;wf vr{sf] Joj:yf gePsf]n] To:tf] kqmfp k/]sf] JolQmnfO{ v'jfpg l;wf vr{sf]
         Joj:yf x'g'kg]{ .
         rng rnfpg] sfo{df cj/f]w gcfj; eGg] p2]Zon] rng rnfpg] kf+r hgf ;fIfL /fVg]
         Joj:yfsf ;§f e]l6P;Ddsf] ;fIfL /fvL rng rnfpg] Joj:yf x'g' kg]{ .
         xfn s]xL lhNnf cbfntx?df @)#* ;fn b]lvsf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL lgj]bgx? pk/
         clGtd sf/jfO{ x'g g;ls/x]sf] eGg] b]lvg'sf ;fy} km};nf sfof{Gjog ;DaGwL lgj]bg pk/
         sf/jfO{ x'g ;fdfGotof klg @÷$ aif{ nfUg] u/]sf] Jofjxfl/s tYojf6 b]lvPsf], o; cj:yfdf
         km};nf sfof{Gjogsf] ;DaGwdf clGtd km};nf ePsf] lg0f{o yfxf kfPsf] ldltn] ^ dlxgfleq
         sfof{Gjogsf nflu lgj]bg lbO{ ;Sg' kg],{ ;fy} km};nfsf] sfof{Gjog ;fdfGotof a9Ldf ^
         dlxgfleq ul/;Sg' kg]{ sfg"gL Joj:yf x'g' kg]{ .

@=^ cbfnt ;'b9Ls/0f ;'emfj ;ldltsf] k|ltj]bg, @)%*^
             [
zL3| / ;'ne Gofo k|bfg ug{ Pjd cbfntsf] ul/df / k|lti7fnfO{ cIf'i0f' agfO{ :jR5 Gofosf] k|jfxsf]
lglDt cfjZos b]lvPsf ljifox?df cWoog u/L ;'emfjx? k|:t't ug{ ;/sf/åf/f ul7t cbfnt
;[b9Ls/0f ;'emfj ;ldltn] ljZjJofkLs/0fsf ;Gbe{df Gofokflnsfsf r'gf}tLx?, zL3| / ;'ne Gofo,
    [
cbfntL hgzlQmsf] Ifdtf ljsf;, ef}lts k"jf{wf/ ljsf; ;d]tsf ljifox?df cWoog u/L ;'emfj
k|:t't u/]sf] kfOG5 . k|ltj]bgdf zL3| / ;'ne GofonfO{ dxTjsf ;fy k|:t't ul/Psf] / ;f] cGtu{t
km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf x'gkg]{ ;'wf/nfO{ ;d]t ;dfj]z ul/Psf] b]lvG5 .
                               '



^ cbfnt ;'b[9Ls/0f ;'emfj ;ldlt, ;jf]{Rr cbfnt, @)%* .


                                                         km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?   11
cbfntaf6 ePsf] lg0f{o jf clGtd cfb]znfO{ d"t?k lbg] sfd km};nf sfof{Gjogaf6 dfq ;+ej x'g] x'bf
                                              {                                                  F
o; ;DaGwL Joj:yfnfO{ Gofo k|zf;gsf] d'6sf] ?kdf lng'kg]{ s'/fdf k|ltj]bgn] hf]8 lbPsf] 5 . plrt
                                           '
Joj:yfkg tyf cGo sltko sfg"gL tyf Jofjxfl/s sf/0fn] ubf{ cbfntn] c;"n ug'kg]{ s}b / b08
                                                                                    {
hl/jfgfsf] c+s lbgfg'lbg a9b} uO{/x]sf] tYonfO{ :jLsf/ ul/Psf] ;f] k|ltj]bgdf b]jfgL k|sl[ tsf
d'2fx?sf] km};nf sfof{Gjogdf klg ljleGg sl7gfO{x? /x]sf], cbfntL jGbf]j:ts]f !& g+= sf] Joj:yfg';f/
kg{] lgj]bgsf] sf/0faf6 klg km};nf sfof{Gjogsf] kIf k|efljt x'g k'usf] l:yltjf]w ;d]t ul/Psf] 5 .
                                                                   ]
km};nf sfof{Gjogdf b]lvPsf ;d:ofx?sf] lg/fs/0fsf nflu ;'wf/sf kIfx? k|:t't ul/Psf] ;f]
k|ltj]bgn] Goflos k|x/Lsf] Joj:yfaf6 km};nf sfof{Gjogdf of]ubfg k'Ug ;Sg] ljZjf; lnPsf] 5 .

km};nf sfof{Gjogsf nflu k/]sf b/vf:tx?sf] zL3| km5of}6sf nflu Go"gtd cjlw tf]lsg' kg],{ lhNnf
                                                            {
cbfntdf /x]sf] tx;Ln kmfF6nfO{ lg/Gt/ cg'udg tyf lgoGq0f ug{sf nflu ;jf]Rr cbfntdf 5'§}
                                                                                      {
s]Gb|Lo c;"n tx;Ln dxfzfvf :yfkgf ug'kg],{ km};nf sfof{Gjogsf] l;nl;nfdf lauf] e/fpg], rng
                                              {
rnfpg] tyf j08f 5'6ofpg] ;DaGwdf b'j} kIfn] ldnfkq ug{ rfx]df ldnfkq u/fpg ;Sg] sfg"gL
                          
Joj:yf x'gkg]{ h:tf ;'emfjx? k|ltj]bgsf pNn]Vo kIf x'g . 5l/P/ /x]sf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL
             '
sfg"gL Joj:yfnfO{ PsLs[t ul/g'kg],{ GofofwLzn] d'2f km};nf ePkl5 cfkmgf] lhDd]jf/L ;lsPsf] 7fGg]
/ km};nf sfof{GjognfO{ uf}0f ljifo dfGg] k|jl[ Q TofuL km};nf sfof{Gjogsf] sfo{df ;d]t lhDd]jf/Ljf]w
ug'kg]{ s'/fdf klg k|ltj]bgn] hf]8 lbPsf] 5 . k|ltj]bgdf /x]sf km};nf sfof{Gjog;Fu ;DjlGwt dxTjk"0f{
    {
Joj:yfx? b]xfo adf]lhd 5gM
          tx;Ln kmfF6sf] jflif{s sfo{qmd jgfO{ ;f] cg'?k ah]6sf] Joj:yf ug'{ k5{ .
          tx;Ln kmfF6sf sd{rf/Lsf] ;?jf ubf{ tx;Ln kmfF6 d} ;?jf x'g] Joj:yf ug'{kg]{ .
          tx;Ln kmfF6sf] s]jn /]vb]v tyf sfg"gL afwf c8rgsf] clGtd lgsfzf lbg] sfd;Dd lhNnf
          GofofwLzsf] x'g] / ;Dk"0f{ sfdsf] bfloTj / lhDd]jf/L tx;Lnbf/ s} x'g] Joj:yf ldnfpg] .
          5'§} Goflos k|x/Lsf] Joj:yf x'gkg]{ .
                                          '
          ;a} cw{–Goflos lgsfosf] ;d]t nut tx;Ln zfvfdf /fVg] / c;"n tx;Lnsf] lhDd]jf/L
          To;}nfO{ lbg] .
          5l/P/ /x]sf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL sfg"gL Joj:yfnfO{ ;d]6g] u/L kl/dfh{g u/L 5'§} sfg"g
                                                                          
          agfO{ nfu' ug]{ .
          j}1flgs 9+un] nut /fvL cBfjlws u/fpg sDKo"6/sf] k|of]u ug]{ ;DaGwdf cWoog Pj+ of]hgf
          th"df u/L l;kmfl/z ug{ ljz]if1 ;lxtsf] sfo{bn u7g u/L To;n] lbPsf] /fo ;'emfjnfO{ qmdzM
               {
          sfof{Gjog ub}{ hfg] .
          sfo{af]emsf] cg'kftdf tx;Ln zfvfdf sd{rf/Lsf] b/aGbL Joj:yf ug]{ .
          tx;Ln zfvfsf sd{rf/LnfO{ ;?jf cflb ubf{ ;f]xL k|sl[ tsf] sfddf nufpg] u/L ;?jf ug]{ /
          lghsf] ;]jfnfO{ ljlzi6Ls[t ub}{ n}hfg] .
          e|d0f eQf .
          km};nf sfof{Gjogsf] l;nl;nfdf 8f]/df lx8g' kbf{ oftfoftsf] ;fwg x'gkg],{ oftfoft b}lgs e|d0f
                                                                                '
          eQf lbg kof{Kt ah]6sf] Joj:yf x'gkg]{ .
                                                '
          /fd|f] sfd ug]nfO{ k|fT;fxg u/L k'/:s[t ug]{ / g/fd|f] sfd ug]nfO{ b08 lbg] s'/f Jojxf/df nfu"
                        {       ]                                       {
          ug]{ tyf To;sf] k|efjsf/L sfof{Gjogsf] nflu plrt ;+oGqsf] Joj:yf ug]{ .


12      km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
cbfntdf /x]sf ldl;n vf]h]sf] avt kfpg] u/L clen]v k|0ffnL r':t / b'?:t agfpg'kg]{ .
           tx;Lnbf/sf] b}lgs sfo{ljj/0f /fVg] Joj:yf u/L k|To]s dlxgfsf] sfo{ ljj/0f GofofwLzn]
           k|dfl0ft u/L k'g/fj]bg / ;jf]{Rr cbfntdf k7fpg' kg]{ Joj:yf ug]{ .
           GofofwLzn] d'2f km};nf u/]kl5 cfkmgf] sfd ;lsPsf] 7fGg] / km};nf sfof{GjognfO{ uf}0f ljifo
           dfGg] k|jl[ Q TofuL km};nf sfof{GjognfO{ ;d]t ;jf]kl/ ?kdf x]/L /]vb]v / cg'udg ug]{ ug'kg]{ .
                                                            {                                     {

@=& kmf}hbf/L sfo{ljlw lbUbz{g, @)%*&
o; lbUbz{gdf kmf}Hbf/L sfo{ljlw ;DaGwL ljBdfg sfg"gL Joj:yfnfO{ PsLs[t ?kdf k|:t't ul/Psf] /
;f] ;DaGwdf ;jf]Rr cbfntaf6 k|ltkflbt l;4fGtx?, cGt/fli6«o dfkb08x? / kmf}hbf/L Gofosf
                 {
cfwf/e"t dfGotfx?nfO{ oyf:yfgdf k|:t't ul/Psf] 5 . o; cfwf/df lbUbz{gn] kmf}hbf/L d'2fsf] km};nf
sfof{Gjog ;DaGwdf klg ljz]if cfu|x jf ;'emfj k|:t't ug{ ;s]sf] 5}g t/ klg To;df kmf}hbf/L d'2fsf]
km};nf sfof{Gjogsf ljljw kIfnfO{ PsLs[t ?kdf k|:t't ul/Pjf6 km};nf sfof{Gjogdf k|x/L sd{rf/Ln]
kfng ug'kg]{ st{Jo / bfloTjx? ;d]t pNn]v ul/Psf] 5, h'g cToGt dxTjk"0f{ b]lvG5g .
         {

@=* ck/fw ;+lxtf tyf kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtf -d:of}bf_, @)%(*
kmf}hbf/L Gofo k|zf;gsf] k'g/fjnf]sg u/L To;df x'gkg]{ ;'wf/ ;DaGwdf cfjZos ;'emfj ;lxt
                                                           '
d:of}bf k]z ug{ ;/sf/åf/f ul7t kmf}hbf/L Gofo k|zf;g cWoog tyf ;'emfj sfo{bnn] tof/ kf/]sf]
ck/fw ;+lxtf / kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtfsf] 5'§f5'§} d:of}bfnfO{ kl/dfh{g u/L tof/ ul/Psf] kmf}hbf/L
ck/fw tyf sfo{ljlw ;+lxtfdf kmf}hbf/L d'2fsf] km};nf sfof{Gjog kIfnfO{ ;d]l6Psf] 5 .
kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtfsf] kl/R5]b !$ df km};nf sfof{Gjog ;DaGwL Joj:yfx? 5g, h;df d'nsL           '
P]gsf s]xL Joj:yfx?nfO{ kl/dflh{t ?kdf /flvPsf] 5 eg] s]xL gofF k|fjwfgx? klg 5g . ;+lxtfdf
/flvPsf gofF Joj:yfx? df]6fdf]6L ?kdf b]xfo adf]lhd 5gM
          tLg jif{ jf ;f] eGbf 36L ;hfo ePsf JolQm eP To:tf] JolQm Ps jif{ sf/fuf/df al;;s]kl5
          lghsf] rfn rngdf ;'wf/ ePsf] eGg] sf/fuf/ k|dvsf] k|ltj]bg kg{ cfPdf To:tf] s;"/bf/sf]
                                                              '
          xsdf tf]lsPsf] ;hfodf k|rlnt sfg"gn] lbg] 5'6 afx]s krf; k|ltzt ;Dd s}b sf/fuf/ aflx/
          /x]/ sl§ x'g ;Sg] u/L cbfntn] cfb]z lbg ;Sg] .(
          Psjif{ jf ;f] eGbf 36L s}bsf] ;hfo ePsf] s;"/bf/nfO{ cbfntsf] cfb]zn] sf/fuf/df gk7fO{ ;/sf/n]
          ;~rfng u/]sf] jf u}/ ;/sf/L :t/df :yflkt u/]sf] ;fd'bflos ;'wf/u[xdf k7fpg ;lsg], To:tf] ;'wf/
          s]Gb|df a:g kfpF egL lgh :jo+n] klg lgj]bg lbg ;Sg] / To:tf] u[xdf lghn] e'Qmfg u/]sf] calwnfO{
          s}b e'Qmfg u/]sf] calw dflgg] .!) t/ uDeL/ s]xL ck/fwsf s;"/bf/nfO{ ;'wf/u[xdf k7fpg g;lsg] .
          kqmfp k"hL{ hf/L ePsf] km/f/L cleo'Qmsf] xsdf h'g;'s} d'2f ePklg d'2f km};nf ug'{ k"j{ g}
          ;DklQ /f]Ssf ul/g] / ;f]xL ;DklQaf6 km};nf adf]lhdsf] lauf], Ifltk"lt{ jf cGo ltg'{ kg]{ /sd
          e/fpg ;lsg] .!!

& ;]n8{, @)%* .
* kmf}hbf/L ck/fw tyf sfo{ljlw ;+lxtf -k|:tfljt_ sfof{Gjog tof/L ;ldlt, @)%( sf7df8f}+ .
( kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtf, bkmf !$!-$_ .
!) P]=P]= bkmf !$!-&_, !$% .
!! P]=P]= bkmf !$@ .


                                                             km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?   13
tLg jif{ jf ;f] eGbf a9L s}bsf] ;hfo kfPsf] !* jif{ eGbf dfly $% jif{eGbf sd pd]/sf]
           zf/Ll/s ?kdf :j:y /x]sf] JolQmnfO{ ;>d sf/fjf;df /fVg ;lsg], t/ To:tf s}bLnfO{ >dsf]
           Hofnf lbg' kg],{ >d u/] jfkt tLglbg >dsf] Ps lbgsf] lx;fjn] s}b s6[L x'g]!@
           Psjif{ jf ;f] eGbf sd s}bsf] ;hfo x'g] s'g} s;"/df klxnf] k6s s;"/bf/ 7xl/Psf] JolQmn] s}b
           jfkt /sd lt/L cbfntn] tf]ssf] cfr/0f dfGg] zt{df cbfntn] ;zt{ s}b d'Qm ug{ ;Sg] .!#
                                         ]
           tLgjif{ jf ;f] eGbf sd s}bsf] ;hfo kfPsf] ljb]zL gful/sn] s}bsf] ;6[f hl/jfgf lt/L s}baf6
           5'6sf/f kfpg lgj]bg lbPdf s]xL u+eL/ ck/fwdf afx]s!$ k|lt lbg ?=%)).– sf b/n] /sd lt/L
               
           s}bdf ga:g] cfb]z cbfntn] lbg ;Sg], To:tf] /sd kLl8t /fxt sf]ifdf hDdf x'g] .!%
           To:t} u/L ;ft jif{ jf ;f] eGbf sd s}b ;hfo tf]sL s}b jf y'gfdf j;]sf] ljb]zL gful/snfO{
           lghsf] d'nsdf g} s}b /fVg] k|Tofe"lt ;lxt ljb]zL d'nsn] ;/sf/nfO{ cg'/f]w u/]df lglZrt
                      '                                          '
           ck/fwdf jfx]s cbfntn] lghnfO{ ;DalGwt d'nsdf s}b j:g] u/L ;xdlt k|bfg ug{ ;Sg] .!^
                                                          '
           Ps csf{sf d'nsdf s}bLsf] ?kdf /x]sf s}bLx?sf] cfbfg k|bfg ug]{ u/L ;/sf/n] ljb]zL
                            '
           ;/sf/;Fu ;Demf}tf ug{ ;Sg] .!&
           b]xfosf] s}bsf] ;hfo tf]lsPsf] JolQm b]xfosf] calw ;Dd km/f/ /x]df nut s§f x'gM] !*

                                 nfu]sf] s}b                                                    km/f/ calw
  hGd s}b                                                                         %) jif{
  bz jif{ jf ;f] eGbf a9L                                                         $) jif{
  kfFr jif{ b]lv bz jif{ ;Dd                                                      #) jif{
  Ps jif{ b]lv kfFr jif{ ;Dd                                                      @) jif{
  Psjif{ ;Dd                                                                      !@ jif{
           hl/jfgf nfu]sf] JolQmn] tTsfn hl/jfgf ga'emfO{ s'g} ;DklQ hdfgt lbPdf cbfntn] hl/jfgf
           Ps jif{leq r'Qmf x'g] u/L a9Ldf tLg ls:tfdf a'emfpg] u/L cg'dlt lbg ;Sg] .!(
           hl/jfgf jf lauf] jf Ifltk"lt{ ltg'{ kg]{ d'2fdf s;"/bf/sf] ;DklQ /f]Ssf /fVg] qmddf s;"/bf/nfO{
           lghn] u/]sf] nufgLsf] ;fFjf Jofh ltg'{ kg]{ b]lvPdf cbfntn] To:tf] /sd /f]Ssf /fVg jf ;f]em}
           cbfntdf bfv]n ug]{ cfb]z -Garnisment order_ lbg ;Sg] . / To:tf] ;fFjf Jofh c;"n pk/
           ul/lng s'g} JolQmnfO{ lgo'Qm ug{ -appointment of receiver_ ;Sg] .@)



!@ P]=P]= bkmf !$# .
!# P]=P]= bkmf !$^ .
!$ h:tf]M Hofg, hj/h:tL s/0fL, hLp df:g] a]Rg], e|i6frf/, z/L/ aGws lng] jf ckx/0f ug]{, 8fFsf, vf]6f 6s jf ljb]zL ljlgdo, nfu"
   cf}ifwdf hl/jfgf ltg{ jf ;'wf/ u[xdf j:g ldNb}g .
!% P]=P]= bkmf !$^-$_ .
!^ P]=P]= bkmf !^@ .
!& P]=P]= bkmf !^@-$_ .
!* P]=P]= bkmf !$*-@_, ;f] ug'{ k"j{ /f]Ssf /x]sf] ;DklQ hkmt u/L laqmL u/L /sd ;l~rt sf]ifdf bflvn ug'{ kg]{ .
!( P]=P]= bkmf !%) .
@) P]=P]= bkmf !%&-@_-#_-$_ .


14        km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
o;/L ;/;tL{ x]bf{ kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtfn] km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf t'ngfTds ljlwzf:qsf s}of}+
cfsif{s s'/fx?nfO{ klxnf] k6s ;+lxtfj4 u/L ;'wf/fTds t/ Jofjxfl/s km};nf sfof{Gjog k4ltnfO{
k|jz u/fpg vf]hsf] b]lvG5 . tyflk kLl8tsf] Ifltk"lt{nfO{ ;hfo :yug jf j}slNks ;hfosf] k"j{
   ]              ]
zt{sf] ?kdf eg] o;n] hf]8g ;s]sf] 5}g . ;+lxtfn] kLl8t /fxt sf]ifsf] Joj:yf t u/]sf] 5 t/ To;df
                            
hl/jfgfsf] lglZrt c+z clgjfo{ ?kdf k7fpg' kg]{ Joj:yf ug{ ;s]sf] 5}g . t;y{ of] ;+lxtfsf]
k'g/fjnf]sg u/L oL / cGo cfjZos s'/fx? yk u/L To;kl5 dfq} hf/L ul/g'kg]{ b]lvG5 .

@=( b'lgofjfbL d'2fM sfo{ljlw lbUbz{g, @)^!@!
o; lbUbz{gdf b'lgofjfbL b]jfgL tyf b'lgofjfbL kmf}hbf/L d'2fdf cjnDjg ul/g] sfo{ljlw ;DaGwL
ljBdfg sfg"gL Joj:yfnfO{ PsLs[t ?kdf k|:t't ul/Psf] / ;f] ;DaGwdf ;jf]Rr cbfntaf6 k|ltkflbt
                                                                         {
l;4fGtx? / cGt/fli6«o dfkb08x? ;d]tnfO{ oyf:yfgdf k|:t't ul/Psf] 5 . o; cfwf/df lbUbz{gn]
b'lgofjfbL d'2fsf] km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf klg ljz]if cfu|x jf ;'emfj k|:t't ug{ ;s]sf] 5}g, t/
o;df b'lgofjfbL b]jfgL tyf kmf}hbf/L d'2fsf] km};nf sfof{Gjogsf ljljw kIfnfO{ PsLs[t ?kdf k|:t't
ul/Pjf6 km};nf sfof{Gjogdf Ps?ktf sfod ug{ o;n] cToGt dxTjk"0f{ of]ubfg lbg ;Sg] b]lvG5 .
lbUbz{gdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL d"n zLif{sleq b]jfgL d'2fsf] km};nf sfof{Gjog / kmf}hbf/L
d'2fsf] km};nf sfof{GjognfO{ ;dfj]z ul/Psf] 5 . lbUbz{gdf ;d]l6Psf d'Vo d'Vo Joj:yfx?nfO{
b]xfodf tflnsf agfP/ k|:t't ul/Psf] 5 .


       b]jfgL d'2fsf] km};nf sfof{Gjog                                 kmf}hbf/L d'2fsf] km};nf sfof{Gjog
  tx;Ln zfvfsf] lhDd]jf/L                                         km};nf sfof{Gjog ug]{ u/fpg] bfloTj / nut
                                                                  s:g] Joj:yf
  lkm/fbL -jfbL_ nfO{ ;hfo ug]{ Joj:yf                            cleo'Qm jf s;"/bf/sf] d[To' ePdf
  sf/0fL d/]sf] cj:yfdf hl/jfgf, s}b, aL;f}b jf
                                           +                      s}b ;hfo / c;"nL
  lauf] c;"nL
  ;/sf/L lauf] c;"nL                                              vt vflkg] / gvflkg] cj:yf
  km};nf sfof{Gjogsf] sf/jfO{sf qmddf jfl/;                       s}b Dofb 7]Sg] tl/sf
  /fVg] Joj:yf
  km};nf sfof{Gjogsf] sf/jfO{ l8;ld; ug{ gx'g]                    s}b c;"n ug]{ k|lqmof
  lauf] e/fpg] / rng rnfpg] k|lqmof                               hl/jfgf c;"n ug]{ k|lqmof
  ;DklQ lnnfd ubf{ ckgfpg' kg]{ sfo{ljlw                          hfohft ubf{ ljrf/ k'¥ofpg' kg]{ s'/f
  /lhi6«zg, bflvn btf{ u/fpg]
        ]                                                         hfohft ;j{:j ug]{ ;DaGwL Joj:yf
  lgvGg lbg] / rng rnfpg]                                         8f]/ v6fpg] / nut km5of}6 ;ldlt ;DaGwL
                                                                                            {
                                                                  Joj:yf
  c+z 5'6ofpg] k|lqmof
                                                                 5'6, ldgfxf, k|fT;fxg
                                                                                  ]
  lgj]bgaf6 sf/jfO{ ug]{                                          km};nf sfof{Gjogsf] sfo{df ;xof]u ug'kg]{
                                                                                                       {


@! b'lgofjfbL d'2fM sfo{ljlw lbUbz{g, Gofokflnsf ;'wf/ sfo{qmd, ;jf]Rr cbfnt÷o'=Pg=l8=lk=, @)^! .
                                                                    {


                                                              km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?   15
@=!) Gofokflnsfsf] k~rjifL{o /0fgLlts of]hgf -@)^!–)^@_@@
g]kfnsf] Gofokflnsfsf] Oltxf;df klxnf] k6s th'df ul/Psf] k~rjifL{o /0fgLlts of]hgf oltv]/
                                                    {
dWofjlw d"Nof+sgsf] r/0fdf k'usf] 5 . Gofokflnsfleq of]hgfa4 ljsf;sf] yfngL ug]{ of] /0fgLlts
                                ]
of]hgfn] j:t'l:yltsf] ljZn]if0f ug'sf ;fy} g]kfnsf] Gofokflnsfsf] kl/nIo, kl/b[Zo / d"Nox? ;d]t
                                   {
lgwf{/0f u/]sf] 5 . ;f]xL cfwf/df kfFr jif{leq ;DkGg ul/g] d"n sfo{x? / To;sf nflu /0fgLlts
pkfox? -Strategic Intervension_ sf] If]q ;d]t klxrfg ul/Psf] 5 .

Gofokflnsfsf] kl/nIonfO{ kl/k"lt{ ug{sf nflu kfFr jif{leq ;DkGg ug{ vf]lhPsf d"n rf/j6f sfo{ dWo]
km};nf ug]{ sfo{nfO{ k|fyldstfdf /fvL ;f] cGtu{t km};nf sfof{Gjog nfO{ klg ;d]l6Psf] 5 . km};nf
sfof{Gjogsf] glthf kl/;"rs -Indicator) ;d]t tf]lsPsf] 5 . To;df km};nf sfof{Gjogsf nflu k/]sf
lgj]bgx? ^ dlxgfleq km5of}6 ug{ g;lsP s'g} xfntdf klg Ps aif{ gf£g glbg] s'/fdf hf]8 lbOPsf]
                            {
5 . aSof}tf lgj]bgx?sf] ;+Vof &% k|ltztn] Go"g ug]{ s'/f klg gtLhf kl/;"rsdf pNn]v ul/Psf] 5 .

Gofokflnsfsf] kl/b[Zo -Vision_ sf] k|flKtdf d2t k'Ug] ljZjf;sf ;fy klxrfg ul/Psf /0fgLlts
pkfox?df Gofokflnsfsf] km};nf sfof{Gjog ug]{ IfdtfnfO{ clej[l4 ug]{ ljifo klg k/]sf] 5 .
cg";rLdf ;+nUg d"nsfo{x?sf] sfo{of]hgfdf sfd sf/jfxLsf] ljj/0f, gtLhf, sfo{;Dkfbg kl/;"rs
     "
/ hjfkmb]lxtfnfO{ ;d]l6Psf] 5 . o;af6 km};nf sfof{Gjogdf ljleGg r/0fx?df sf] slt lhDd]jf/ x'g]
eGg] ls6fgL ul/Paf6 sfof{Gjog kIfsf] ;kmntf c;kmntf;Fu lhDd]jf/ kbflwsf/Lsf] hjfkmb]lxtf klg
hf]l8g k'usf] 5 . csf]{ cg';rLdf ;+nUg /0fgLlts pkfodf sfo{, gtLhf, sfo{;Dkfbg ;"rs, ;dofalw
          ]                 "
/ hjfkmb]lxtfnfO{ ;d]l6Psf] 5 . o;/L ;dofjlw / hjfkmb]lxtf ;lxtsf] Joj:yfn] km};nf sfof{Gjogsf]
k|efjsfl/tfsf] d"Nof+sg ug{ ;xh x'g] / To;sf cfwf/df lhDd]jf/ kbflwsf/LnfO{ lhDd]jf/Laf]w u/fpg
klg d2t k'Ug] ljZjf; ug{ ;lsG5 .

;dofalw lgwf{/0f ;lxtsf] sfo{of]hgf /0fgLlts of]hgfsf] dxTjk"0f{ kIf xf] . t/ of]hgfsf] sfof{Gjog
kIfsf] ;jntf / b'jntfsf] d"Nof+sg kl5 of]hgfsf] ;kmntf c;kmntfsf] dfkg ug{ ;lsG5 . dWofalw
                   {
d"Nof+sgsf qmddf Tof] t:jL/ ;fj{hlgs x'g] g} 5 . of]hgfdf /x]sf km};nf sfof{Gjog;Fu ;DjlGwt
ljifox? b]xfo adf]lhd 5gM

s= gtLhf kl/;"rsM
!= km};nf sfof{Gjogsf nflu k/]sf lgj]bgx? ^ dlxgfleq km5of}6 ug]{ Pj+ s'g} klg cj:yfdf ! aif{
                                                            {
gfWg glbg] .
@=aSof}tf lgj]bgx?sf] ;+Vof &% k|ltztn] Go"g ug]{ .

v= /0fgLlts pkfoM
Gofokflnsfsf] km};nf sfof{Gjog ug]{ IfdtfnfO{ ;'b9 t'Nofpg] .
                                                 [



@@ ;jf]{Rr cbfnt g]kfn, @)^@ .


16        km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution
Nepal study on judgment execution

Contenu connexe

Tendances

Aksharica - 086 (अगस्त - ०८६)
Aksharica - 086 (अगस्त - ०८६)Aksharica - 086 (अगस्त - ०८६)
Aksharica - 086 (अगस्त - ०८६)Rajesh Koirala
 
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)DPNet
 
Pairabi quarterly newsletter
Pairabi quarterly newsletterPairabi quarterly newsletter
Pairabi quarterly newsletterRamesh Bhandari
 
Aksharica - 004 (अक्षरिका - ००४)
Aksharica - 004 (अक्षरिका - ००४)Aksharica - 004 (अक्षरिका - ००४)
Aksharica - 004 (अक्षरिका - ००४)Rajesh Koirala
 
SEE Science book by CDC in Nepali
SEE Science book by CDC in NepaliSEE Science book by CDC in Nepali
SEE Science book by CDC in NepaliAnjan Nepal
 
Pairabi WOREC Newsletter
Pairabi WOREC NewsletterPairabi WOREC Newsletter
Pairabi WOREC NewsletterWOREC Nepal
 
Case study dipecho v upca
Case study dipecho v upcaCase study dipecho v upca
Case study dipecho v upcaDIPECHO Nepal
 
Aksharica - 109 (अक्षरिका - १०९)
Aksharica - 109 (अक्षरिका - १०९)Aksharica - 109 (अक्षरिका - १०९)
Aksharica - 109 (अक्षरिका - १०९)Rajesh Koirala
 
Nepal pokhara armala sinkhole investigation final-report
Nepal pokhara armala sinkhole investigation final-reportNepal pokhara armala sinkhole investigation final-report
Nepal pokhara armala sinkhole investigation final-reportBhim Upadhyaya
 
Role of School families for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019
Role of School families for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019Role of School families for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019
Role of School families for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019Ndrc Nepal
 
Aksharica - 119 (अक्षरिका - ११९)
Aksharica - 119 (अक्षरिका - ११९)Aksharica - 119 (अक्षरिका - ११९)
Aksharica - 119 (अक्षरिका - ११९)Rajesh Koirala
 
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backup
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backupAan dipecho 5 dmc management flip chart backup
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backupDIPECHO Nepal
 
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...DPNet
 
महिला हिंसा विरुद्धको वर्ष पुस्तक “अन्वेषी”
महिला हिंसा विरुद्धको वर्ष पुस्तक “अन्वेषी”महिला हिंसा विरुद्धको वर्ष पुस्तक “अन्वेषी”
महिला हिंसा विरुद्धको वर्ष पुस्तक “अन्वेषी”WOREC Nepal
 
Ne what is_islam_zarabozo
Ne what is_islam_zarabozoNe what is_islam_zarabozo
Ne what is_islam_zarabozoLoveofpeople
 
Aksharica - 104 (अक्षरिका - १०४)
Aksharica - 104 (अक्षरिका - १०४)Aksharica - 104 (अक्षरिका - १०४)
Aksharica - 104 (अक्षरिका - १०४)Rajesh Koirala
 
10. epidemics dks 10
10.  epidemics dks 1010.  epidemics dks 10
10. epidemics dks 10DIPECHO Nepal
 

Tendances (19)

Aksharica - 086 (अगस्त - ०८६)
Aksharica - 086 (अगस्त - ०८६)Aksharica - 086 (अगस्त - ०८६)
Aksharica - 086 (अगस्त - ०८६)
 
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
 
Education loan
Education loanEducation loan
Education loan
 
Pairabi quarterly newsletter
Pairabi quarterly newsletterPairabi quarterly newsletter
Pairabi quarterly newsletter
 
Aksharica - 004 (अक्षरिका - ००४)
Aksharica - 004 (अक्षरिका - ००४)Aksharica - 004 (अक्षरिका - ००४)
Aksharica - 004 (अक्षरिका - ००४)
 
SEE Science book by CDC in Nepali
SEE Science book by CDC in NepaliSEE Science book by CDC in Nepali
SEE Science book by CDC in Nepali
 
9. drought dks 9
9. drought dks 99. drought dks 9
9. drought dks 9
 
Pairabi WOREC Newsletter
Pairabi WOREC NewsletterPairabi WOREC Newsletter
Pairabi WOREC Newsletter
 
Case study dipecho v upca
Case study dipecho v upcaCase study dipecho v upca
Case study dipecho v upca
 
Aksharica - 109 (अक्षरिका - १०९)
Aksharica - 109 (अक्षरिका - १०९)Aksharica - 109 (अक्षरिका - १०९)
Aksharica - 109 (अक्षरिका - १०९)
 
Nepal pokhara armala sinkhole investigation final-report
Nepal pokhara armala sinkhole investigation final-reportNepal pokhara armala sinkhole investigation final-report
Nepal pokhara armala sinkhole investigation final-report
 
Role of School families for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019
Role of School families for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019Role of School families for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019
Role of School families for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019
 
Aksharica - 119 (अक्षरिका - ११९)
Aksharica - 119 (अक्षरिका - ११९)Aksharica - 119 (अक्षरिका - ११९)
Aksharica - 119 (अक्षरिका - ११९)
 
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backup
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backupAan dipecho 5 dmc management flip chart backup
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backup
 
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
 
महिला हिंसा विरुद्धको वर्ष पुस्तक “अन्वेषी”
महिला हिंसा विरुद्धको वर्ष पुस्तक “अन्वेषी”महिला हिंसा विरुद्धको वर्ष पुस्तक “अन्वेषी”
महिला हिंसा विरुद्धको वर्ष पुस्तक “अन्वेषी”
 
Ne what is_islam_zarabozo
Ne what is_islam_zarabozoNe what is_islam_zarabozo
Ne what is_islam_zarabozo
 
Aksharica - 104 (अक्षरिका - १०४)
Aksharica - 104 (अक्षरिका - १०४)Aksharica - 104 (अक्षरिका - १०४)
Aksharica - 104 (अक्षरिका - १०४)
 
10. epidemics dks 10
10.  epidemics dks 1010.  epidemics dks 10
10. epidemics dks 10
 

En vedette

ျမန္ႏုိင္ငံစီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္ေရး ေတြးျမင္ခ်က္ႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာ
ျမန္ႏုိင္ငံစီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္ေရး ေတြးျမင္ခ်က္ႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာျမန္ႏုိင္ငံစီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္ေရး ေတြးျမင္ခ်က္ႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာ
ျမန္ႏုိင္ငံစီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္ေရး ေတြးျမင္ခ်က္ႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာဆရာ ဟိန္းတင့္ေဇာ္
 
Gioi thieu ip version 6
Gioi thieu ip version 6Gioi thieu ip version 6
Gioi thieu ip version 6Nguyen Vong
 
20110530 tablomag 4-2011-00589-01-e
20110530 tablomag 4-2011-00589-01-e20110530 tablomag 4-2011-00589-01-e
20110530 tablomag 4-2011-00589-01-eGimélec
 

En vedette (8)

ျမန္ႏုိင္ငံစီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္ေရး ေတြးျမင္ခ်က္ႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာ
ျမန္ႏုိင္ငံစီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္ေရး ေတြးျမင္ခ်က္ႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာျမန္ႏုိင္ငံစီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္ေရး ေတြးျမင္ခ်က္ႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာ
ျမန္ႏုိင္ငံစီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္ေရး ေတြးျမင္ခ်က္ႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာ
 
Gioi thieu ip version 6
Gioi thieu ip version 6Gioi thieu ip version 6
Gioi thieu ip version 6
 
Jawahirul Bayan
Jawahirul BayanJawahirul Bayan
Jawahirul Bayan
 
C V
C VC V
C V
 
20110530 tablomag 4-2011-00589-01-e
20110530 tablomag 4-2011-00589-01-e20110530 tablomag 4-2011-00589-01-e
20110530 tablomag 4-2011-00589-01-e
 
Slc math series
Slc math seriesSlc math series
Slc math series
 
Narc day 069
Narc day 069Narc day 069
Narc day 069
 
Aip 2006 final
Aip 2006 finalAip 2006 final
Aip 2006 final
 

Similaire à Nepal study on judgment execution

South asia women speak out on cca
South asia women speak out on ccaSouth asia women speak out on cca
South asia women speak out on ccaDIPECHO Nepal
 
Final golden 1000 days communication campaign nirdesika, 2073
Final golden 1000 days communication campaign nirdesika, 2073Final golden 1000 days communication campaign nirdesika, 2073
Final golden 1000 days communication campaign nirdesika, 2073Umesh Maharjan
 
8. landslide and its controll dks 8
8. landslide and its controll dks 88. landslide and its controll dks 8
8. landslide and its controll dks 8DPNet
 
5. climate change and disaster dks 5
5. climate change and disaster dks 55. climate change and disaster dks 5
5. climate change and disaster dks 5DPNet
 
5. climate change and disaster dks 5
5. climate change and disaster dks 55. climate change and disaster dks 5
5. climate change and disaster dks 5DIPECHO Nepal
 
2. d ks law and hs
2. d ks law and hs2. d ks law and hs
2. d ks law and hsDPNet
 
9. drought dks 9
9. drought dks 99. drought dks 9
9. drought dks 9DPNet
 
10. epidemics dks 10
10.  epidemics dks 1010.  epidemics dks 10
10. epidemics dks 10DPNet
 
Disability Rights in Nepal: NAPD Magazine
Disability Rights in Nepal: NAPD MagazineDisability Rights in Nepal: NAPD Magazine
Disability Rights in Nepal: NAPD MagazineScott Rains
 
3. sd for disaster dks 3
3. sd for disaster dks 33. sd for disaster dks 3
3. sd for disaster dks 3DPNet
 
Sphere book 2011 nepali 2013
Sphere book 2011 nepali 2013Sphere book 2011 nepali 2013
Sphere book 2011 nepali 2013DPNet
 
Communication and Dissemination Strategy for Comprehensive School Safety in ...
Communication and Dissemination Strategy for  Comprehensive School Safety in ...Communication and Dissemination Strategy for  Comprehensive School Safety in ...
Communication and Dissemination Strategy for Comprehensive School Safety in ...Ndrc Nepal
 
Pa ddr planning process brief aug 09
Pa ddr planning process  brief aug 09Pa ddr planning process  brief aug 09
Pa ddr planning process brief aug 09DIPECHO Nepal
 
Curriculum 11 12 (group-2)
Curriculum 11 12 (group-2)Curriculum 11 12 (group-2)
Curriculum 11 12 (group-2)sharadnp
 
aaha sanchar national weekly 11
aaha sanchar national weekly 11aaha sanchar national weekly 11
aaha sanchar national weekly 11megraj khadka
 

Similaire à Nepal study on judgment execution (20)

South asia women speak out on cca
South asia women speak out on ccaSouth asia women speak out on cca
South asia women speak out on cca
 
Final golden 1000 days communication campaign nirdesika, 2073
Final golden 1000 days communication campaign nirdesika, 2073Final golden 1000 days communication campaign nirdesika, 2073
Final golden 1000 days communication campaign nirdesika, 2073
 
Inee nepal
Inee nepalInee nepal
Inee nepal
 
8. landslide and its controll dks 8
8. landslide and its controll dks 88. landslide and its controll dks 8
8. landslide and its controll dks 8
 
Eco
EcoEco
Eco
 
5. climate change and disaster dks 5
5. climate change and disaster dks 55. climate change and disaster dks 5
5. climate change and disaster dks 5
 
5. climate change and disaster dks 5
5. climate change and disaster dks 55. climate change and disaster dks 5
5. climate change and disaster dks 5
 
2. d ks law and hs
2. d ks law and hs2. d ks law and hs
2. d ks law and hs
 
2. d ks law and hs
2. d ks law and hs2. d ks law and hs
2. d ks law and hs
 
9. drought dks 9
9. drought dks 99. drought dks 9
9. drought dks 9
 
10. epidemics dks 10
10.  epidemics dks 1010.  epidemics dks 10
10. epidemics dks 10
 
Disability Rights in Nepal: NAPD Magazine
Disability Rights in Nepal: NAPD MagazineDisability Rights in Nepal: NAPD Magazine
Disability Rights in Nepal: NAPD Magazine
 
3. sd for disaster dks 3
3. sd for disaster dks 33. sd for disaster dks 3
3. sd for disaster dks 3
 
Sphere book 2011 nepali 2013
Sphere book 2011 nepali 2013Sphere book 2011 nepali 2013
Sphere book 2011 nepali 2013
 
Communication and Dissemination Strategy for Comprehensive School Safety in ...
Communication and Dissemination Strategy for  Comprehensive School Safety in ...Communication and Dissemination Strategy for  Comprehensive School Safety in ...
Communication and Dissemination Strategy for Comprehensive School Safety in ...
 
Pa ddr planning process brief aug 09
Pa ddr planning process  brief aug 09Pa ddr planning process  brief aug 09
Pa ddr planning process brief aug 09
 
Curriculum 11 12 (group-2)
Curriculum 11 12 (group-2)Curriculum 11 12 (group-2)
Curriculum 11 12 (group-2)
 
Karuwa ashoj 1
Karuwa  ashoj 1Karuwa  ashoj 1
Karuwa ashoj 1
 
Spices crops booklet
Spices crops bookletSpices crops booklet
Spices crops booklet
 
aaha sanchar national weekly 11
aaha sanchar national weekly 11aaha sanchar national weekly 11
aaha sanchar national weekly 11
 

Nepal study on judgment execution

  • 1. km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? -cg';Gwfgd"ns cWoog k|ltj]bg_ cg';Gwfgstf{ 8f=cfgGbdf]xg e§/fO{ Zofds'df/ e§/fO{ pd]z sf]O/fnf k|sfzs /fli6«o Goflos k|lti7fg /fdzfxky, sf7df8f}, g]kfn + @)^%
  • 2.
  • 3. km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? -cg';Gwfgd"ns cWoog k|ltj]bg_ cg';Gwfgstf{ 8f=cfgGbdf]xg e§/fO{ Zofds'df/ e§/fO{ pd]z sf]O/fnf k|sfzs /fli6«o Goflos k|lti7fg /fdzfxky, sf7df8f}, g]kfn + @)^%
  • 4. k|sfzs M /fli6«o Goflos k|lti7fg tyf o'lgk]md k|sfzg ldlt M @)^%, >fj0f k|sflzt M !))) k|lt ;jf{lwsf/ M /fli6«o Goflos k|lti7fg d'bs | M km/Dof6 lk|lG6Ë k|; k|f= ln= ] xfF8LufpF, sf7df8f+}
  • 5.
  • 6.
  • 7.
  • 8.
  • 9. e"ldsf km};nfn] lgwf{/0f u/]sf] b08 hl/jfgf c;'n tx;Ln ePg jf kLl8t kIfnfO{ k|bfg ul/Psf] pkrf/ ' sfof{Gjogsf] txjf6 k|fKt ePg eg] cbfntaf6 ul/Psf km};nfx? lg/y{s ;fljt x'g k'Ub5g . h;n] Gofokflnsfk|ltsf] cfd wf/0ffdf g} gsf/fTds c;/ kfg{ ;S5 . o;f] x'bfFxb} klg km};nf sfof{Gjogsf] F' If]q ;d:ofu|:t aGb} uPsf] 5 . t/ s'gklg ;d:ofsf] cg'el" t dfq kof{Kt x'bg, To;sf nflu ;dfwfgsf } } pkfox?sf] vf]hL ub}{ ;d:of ;dfwfg ug]{ ;fy{s k|of; klg yfngL ug'{ kb{5 . s'g} klg ;d:ofsf] ;dfwfg ug]{ xf] eg] y'k}| k|Zgsf] hjfkm vf]Hg' kg]{ x'G5, h'g ;xh x'bg . F } cbfntaf6 ePsf km};nfsf] l:ylt s] s:tf] /x]sf] 5 < km};nf sfof{Gjog ;DaGwL sfg"gL Joj:yf kof{Kt 5g ls 5}gg < km};nf sfof{Gjog ;DaGwL cjwf/0ffTds kIfdf xfdL :ki6 5f} ls 5}gf < t'ngfTds } ljlwzf:q tyf sfg"gdf s] s:tf /fd|f Joj:yfx? e]l6G5g, h;nfO{ xfdL sfg"gL ;'wf/df k|of]u ug{ ;S5f} < km};nf sfof{Gjogdf s] s:tf ;d:ofx? ljBdfg /x]sf 5g < tL ;d:ofx? l;h{gf x'gsf ' sf/0fx? s] s] x'g ;S5g < To:tf ;d:ofx?n] Gofo k|0ffnLdf s] s:tf] k|efj kf/]sf] 5 < b]lvPsf ;d:ofsf] ;dfwfgsf nflu gLltut, ;+:yfut / sfof{Gjog txdf s] ug'{ pko'Qm x'g ;S5 < oL / o:tf y'k}| k|Zgsf] hjfkm vf]Hb} j:t'lgi7 cWoog u/L ;'wf/sf nflu ;'emfjsf] sfo{of]hgf ;d]t k|:t't ug'{ cfjZos 5 eGg] oyfy{af]w u/L /fli6«o Goflos k|lti7fgn] km];nf sfof{Gjog ;DjGwL ;d:of / } ;dfwfgsf pkfox? ;DaGwdf a[xt -extensive_ cWoog x'gkg]{ 7x/ u/]sf] xf] . ' cWoogsf] k|f/De cl3 g} k|:t't cWoogsf] cjwf/0ff kq -cg';Gwfg k|:tfj_ tof/ u/L klxnf] r/0fdf sf7df8f}+ pkTosfsf tLgj6} lhNnf cbfntx?sf] :ynut cjnf]sg / s]xL lhNnfdf ul/Psf] k|ZgfjnL ;j]{If0f jf6 ;+slnt ;"rgf / tYo+fssf cfwf/df tof/ kfl/Psf] k|f/lDes k|ltj]bgnfO{ ;jf]{Rr cbfntsf dfggLo GofofwLzHo"x? ;d]tsf] pkl:yltdf k|:t't u/L k|fKt ePsf ;'emfjx?nfO{ ;d]t d2]gh/ ub}{ cWoognfO{ cufl8 a9fOof] . cWoogsf qmddf dx]Gb|gu/, e}/xjf / lj/f6gu/df k|lti7fgsf tkm{af6 cfof]lht If]qLo cGt/lqmof sfo{sddf cWoogaf6 klxrfg ul/Psf ;d:ofx? k|:t't u/L | ;dfwfgsf pkfox? vf]Hg] hdsf]{ ul/Psf] lyof] . ;f] cGt/lqmof sfo{qmddf h'6sf] ;xeflutf / ] cWoogk|lt b]vfOPsf] rf;f]af6 klg cWoogsf] cf}lrTo / cfjZostf k'li6 x'g k'Uof] . ;jf]Rr cbfntaf6 k|sflzt jflif{s k|ltj]bgdf plNnlvt km};nf sfof{Gjog ;DjGwL tYof+sx?sf] { ljZn]if0fjf6 ;d:ofsf] ulx/fO{ cg'et ug{ ;lsPklg :ynut cjnf]sgsf] qmddf b]lvPsf ;d:of, " ;/f]sf/jfnf kIfjf6 cleJoQm ePsf ljrf/x? / dfggLo GofofwLzx?sf cg'et wf/0ffx?af6 of] " cWoog ;fRrLs} nfeflGjt ePsf] 5 . cWoognfO{ oyfy{k/s agfpg] k|of; :j?k ;/f]sf/jfnf kIf;Fu k|ZgjnLsf dfWodaf6, 5nkmnaf6, cGt/lqmofaf6 / ;/f]sf/jfnf lgsfosf g]tTjbfoL kbflwsf/L;Fusf] [ cGtjf{tf{sf dfWodaf6 JoQm cledt ;+sng ul/Psf] lyof] . To;/L ;+sng ul/Psf tYof+s / ;"rgfx?nfO{ k|:t't k|ltj]bgdf oyfy{k/s ?kdf k|:t't ul/Psf] 5 . cWoogaf6 klxrfg ul/Psf
  • 10. ;d:ofx?sf] ;dfwfgsf nflu cfjZos k|lqmofx? cl3 a9fpg of] cWoog k|ltj]bg ;xof]uL x'g] ljZjf; lnOPsf] 5 . o;/L a[xt ?kdf ul/Psf] of] cWoog km};nf sfof{Gjogsf] ;DaGwdf ul/Psf] ;Dejt klxnf] ;+:yfut cWoog xf] eGg] xfd|f] 7DofO /x]sf] 5 . ;}4flGts, ;+jbgfTds / Jofjxfl/s kIfsf] ;du| l:yltsf] ] ljZn]if0f;d]t ul/Psf] / ;'wf/sf nflu k|i6 ;'emfjx? ;lxtsf] k|:t't cWoog k|ltj]bgaf6 of] If]qsf] ;'wf/sf nflu k|efjsf/L sfo{qmdx? ;~rfngsf] cfwf/ v8f x'g] ljZjf; ug{ ;lsG5 . cg';Gwfgstf{
  • 11. wGojfb k}m;nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? ljifodf cg';Gwfgd"ns cWoog u/fpg] /fli6«o Goflos k|lti7fgsf] lg0f{o cfkm}df dxTjk"0f{ lyof] . To:tf] dxTjk"0f{ ljifodf a[xt?kdf ul/g] + cWoogsf] cj;/ k|bfg ul/Psf]df k|lti7fgk|lt xfdL xflb{s cfef/ k|s6 ub{5f}+ . cWoogsf] l;nl;nfdf Gofokflnsfsf] g]tTjbfoL e"ldsfdf /xg' ePsf tTsfnLg ;DdfggLo k|wfg GofofwLzHo"af6 km};nf [ sfof{Gjogsf] If]qdf Gofokflnsfn] cjnDjg ug]{ gLlt sfo{qmdsf af/]df JoQm ePsf ljrf/x?sf nflu xfdL jxfFkl| t xflb{s s[t1tf JoQm ub{5f}+ . sf7df8f}+ pkTosfl:yt tLgj6} lhNnf cbfntx?sf] :ynut cjnf]sgkl5 tof/ kfl/Psf] k|f/lDes k|ltj]bgsf] k|:t'ltsf qmddf pkl:yt eO{ dxTjk"0f{ ;'emfjx? k|:t't ug'xg] ;jf]Rr cbfntsf dfggLo GofofwLzåo >L lvn/fh /]UdL / >L sNof0f >]i7Ho"kl| t klg { ' { xfdL cfef/L 5f}+ . km};nf sfof{Gjogdf cfkmgf] ;+:yfsf] e"ldsf / km};nf sfof{GjognfO{ k|efjsf/L agfpg vf]lhg'kg]{ pkfox?sf ;DaGwdf dxTjk"0f{ ljrf/x? JoQm ug'{ x'g] tTsfnLg ;DdfggLo dxfGofoflwjQmf >L o1d"lt{ a~hf8]Ho"kl| t klg xfdL s[t1 5f}+ . cWoogsf l;nl;nfdf cf–cfkmgf wf/0ffx? JoQm u/L cWoogsf nflu v'/fs k|bfg ug'{ x'g] dfggLo d'Vo GofofwLz >L /0faxfb'/ jd, dfggLo lhNnf GofofwLzx? >L gf/fo0fk|;fb bfxfn, /d]z kf]v/]n / >L t]haxfb'/ sfsL{kl| t klg xfdL cfef/L 5f}+ . km};nf sfof{Gjogdf k|x/L k|zf;gsf] e"ldsf / ;+:yfut ;f]rsf jf/]df k|sfz kf/L ;xof]u ug'{ x'g] k|x/L gfoj dxflg/LIfs >L /laGb|ktfk zfxHo"nfO{ | xflb{s wGojfb lbg rfxG5f}+ . cWoogsf l;nl;nfdf xfd|f] cg'/f]wnfO{ :jLsf/ u/L 5nkmndf ;xefuL x'g' x'g] ;Dk"0f{ dfggLo GofofwLzx?, ;|:t]bf/x?, tx;Lnbf/x?, cbfntsf sd{rf/L ldqx? / cGo ' ] lgsfosf kbflwsf/Lx? k|lt klg xfdL cfef/L 5f}+ . k|:t't cg';Gwfgsf] l;nl;nfdf lj/f6gu/df cfof]lht ul/Psf] If]qLo cGt/lqmof sfo{qmddf k|dv ' cltlysf] ?kdf pkl:yt e} dxTjk"0f{ lgb]zg lbg' x'g] ;jf]Rr cbfntsf dfggLo GofofwLz >L cg'k/fh { { zdf{Ho"kl| t xfdL cfef/L 5f}+ . To:t} e}/xjfdf cfof]lht sfo{qmdsf k|dv cltly k'g/fj]bg cbfnt, ' j'6jnsf dfggLo d'Vo GofofwLz >L df]xgk|sfz l;6f}nf / dx]Gb|gu/df cfof]lht sfo{qmdsf ;efklt k'g/fj]bg cbfnt, dx]Gb|gu/sf dfggLo sf=d'=d'Vo GofofwLz >L uf]kfn k/fh'nLk|lt klg xfdL xflb{s cfef/ JoQm ub{5f}+ . cg';Gwfgsf] qmddf sfo{qmd ;+of]hg tyf Joj:yfkg ;d]tdf dxTjk"0f{ ;xof]u k'¥ofpg] k|lti7fgsf tTsfnLg /lhi6«f/ clUg k|;fb yklnofnfO{ xfdL wGojfb lbg rfxG5f}+ . cg';Gwfgstf{
  • 12.
  • 13. ljifo ;"rL ljifoj:t' k[i7 sfo{sf/L ;f/f+z s kl/R5]b PsM k|f/lDes ! !=! ljifo k|jz ] ! !=@ cWoogsf] cfjZostf / cf}lrTo ! !=# cWoogsf] p2]Zo @ !=$ k"jcWoogsf] ;dLIff { # !=% tYof+ssf] ;+sng / cg';Gwfg ljlw $ !=^ cWoogsf] ;Ldf $ !=& cWoogsf] :j?k % kl/R5]b b'OM{ k"j{ cWoogx?sf] ;dLIff ^ @=! ljifo k|jz ] ^ @=@ pRr:t/Lo Goflos ;'wf/ cfof]usf] k|ltj]bg, @)@* ^ @=# zfxL Gofo ;'wf/ cfof]usf] k|ltj]bg, @)$) & @=$ ;jf]Rr cbfntsf dfggLo GofofwLzx? tyf k'g/fj]bg cbfntsf dfggLo d'Vo GofofwLzx?sf] { ;Dd]ng4f/f kfl/t k|:tfjx?, ;jf]Rr cbfntsf dfggLo d'Vo GofofwLzx?sf] ;Dd]ng4f/f { kfl/t k|:tfjx? * @=% cbfnt Joj:yfkg ;DjGwL ;'emfj k|ltj]bg, @)%% !) @=^ cbfnt ;'b9Ls/0f ;'emfj ;ldltsf] k|ltj]bg, @)%* [ !! @=& kmf}hbf/L sfo{ljlw lbUbz{g, @)%* !# @=* ck/fw ;+lxtf tyf kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtf -d:of}bf_, @)%( !# @=( b'lgofjfbL d'2f sfo{ljlw lbUbz{g, @)^! !% @=!) Gofokflnsfsf] kGrjlif{o /0fgLlts of]hgf -@)^!–)^@_ !^ @=!! s}b b08 hl/jfgfsf] nut c;"n km5of}6 ug]{ ;DjGwL ;'emfj lbg ul7t ;ldltsf] k|ltj]bg, @)^@ !& { @=!@ km};nf sfof{Gjog lgb]l{ zsf, @)^@ !* @=!# cbfnt sfo{ ljj/0f lgbl]l{ zsf, @)^$ !* @=!$ lgisif{ !( kl/R5]b tLgM km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ljBdfg sfg"gL Joj:yfsf] ljZn]if0f @) #=! ljifo k|jz ] @) #=@ km};nf sfof{Gjog ;DjGwL ;+/rgfut Joj:yf @) #=# tx;Lnbf/sf] sfd / st{Jo @! #=$ km};nf sfof{Gjog ;DaGwL jt{dfg sfg"gL Joj:yfsf] ljZn]if0f @! #=$=! clwsf/If]q @! #=$=@ tx;Lnbf/sf] cfb]z pk/sf] ph'/L @@ #=% km};n f sfof{Gjog ;DaGwL b/vf:t ;DaGwL sfg"gL Joj:yf @#
  • 14. #=%=! ljuf] e/fpg] ;DaGwL @$ #=%=@ rng rnfpg] ;DaGwL @^ #=%=# c+z j08f ;DaGwL @^ #=^ b08 hl/jfgf c;'n tx;Ln ;DaGwL sfg"gL Joj:yf @* #=& lgisif{ #) kl/R5]b rf/M km};nf sfof{Gjog ;DaGwL t'ngfTds cWoog #! $=!= ljifo k|jz ] #! $=@= b08 / o;sf] sfof{Gjog ;DaGwL t'ngfTds Joj:yf #! $=@=! b08 ;hfo;Fu hf]l8Psf ;}4flGts k|Zg #! $=@=@ b08 ;'wf/ ;DaGwL ljleGg Joj:yfx¿ ## $=@=# ;hfo ufEg] jf cnu–cnu u0fgf ug]{ #% $=@=$ b08 / o;sf k|sf/ #% $=@=$=!= s}b / clgjfo{ s}b #^ $=@=$=@ hGds}b #& $=@=$=# s}bsf] ;hfo #* $=@=$=$ hl/jfgf #( $=@=$=% ;DklQ hkmt ug]{ $@ $=@=$=^ Ifltk"lt{ $@ $=@=$=& s}bsf ljsNk $# $=@=% sf/fuf/ / o;sf] Joj:yfkg $( $=@=%=! ;+:yfut b08 Joj:yfx¿ -;+=/f=cd]l/sf_ $( $=@=%=@ aGbLx¿sf clwsf/x¿ -;+=/f=cd]l/sf_ %) $=@=%=# sf/fuf/sf] juL{s/0f -ef/t_ %) $=@=^ ;d'bfodf cfwfl/t b08 Joj:yfx¿ -;+=/f=cd]l/sf_ %! $=@=^=! k|fjzg -cd]l/sf_ ] ] %! $=@=^=@ Kof/f]ndf 5'6sf/f -;+=/f=cd]l/sf_ %! $=#= b]jfgL km};nf sfof{Gjog ;DaGwL t'ngfTds cWoog %@ $=#=! ef/t %@ $=#=@ hd{gL %$ $=#=# a]nfot / j]N; %( $=#=$ k|mfG; ^^ $=$ lgisif{ &^ kl/R5]b kfFrM km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;"rgf Pj+ tYof+sx?sf] ljZn]if0f && %=! ljifo k|jz] && %=@ b08 hl/jfgfsf] nut km5of}6{ && %=# km};nf sfof{Gjog ;DaGwL lgj]bgx¿sf] km5of}6 { &* %=$ km};nf sfof{Gjogdf nfu]sf] ;dofjlw &( %=% ;j]If0fsf] qmddf b]lvPsf tYo { *) %=^ lgisif{ *@
  • 15. kl/R5]b 5M km};nf sfof{Gjog ;DaGwL jt{dfg cj:yf ;DaGwL cWoog Pj+ *# ^=! ;j]If0f { *# ^=@ ljifo k|jz ] *# ^=# :ynut cWoog / cGt/lqmof sfo{qmdaf6 k|fKt ;"rgfx? *% ^=$ km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ljifosf lj1x? / ;/f]sf/jfnf lgsfosf g]tTj ju{sf ljrf/x? [ *& ^=% k|ZgfjnL ;j]If0f / To;sf] ljZn]if0f { (^ lgisif{ (^ kl/R5]b ;ftM ;d:of / ;dfwfgsf pkfox¿ (& &=!= ;d:ofx? (& &=!=! d"ne"t ;Df:ofx? (* &=!=@ ljifout ;d:ofx? (* &=!=@=! ljuf] e/fpg] ;DaGwL ;d:ofx? (* &=!=@=@ rng rnfpg] ;aGwL ;d:ofx? (( &=!=@=# c+z j08f 5'6ofpg] ;DaGwL ;d:ofx? !)) &=!=@=$ b08 hl/jfgf c;'n tx;Ln ;DaGwL ;d:ofx? !)) &=!=@=% tx;Ln lhG;L ;DaGwL ;d:ofx? !)# &=@ ;d:ofn] kf/]sf] k|efj !)# &=# ;d:of l;h{gf x'gsf d'Vo sf/0fx? ' !)$ &=$ ;d:of ;dfwfgsf pkfox? !)$ &=% lgisif{ !@# kl/R5]b cf7M pk;+xf/ !@% cg':f"rLx? !@& != cg';Gwfgsf] qmddf ;Dks{ ul/Psf / ;xefuL ePsf JolQmx?sf] ljj/0f !@& @= ;j]If0fdf k|of]u ul/Psf] k|ZgfjnL { !#* #= cGtlqm{of sfo{qmdsf t:jL/x? !$! $= tx;Ln lhG;Lsf ;fdfg M Ps emns !$$
  • 16. k|ltj]bgleq != tflnsfx?sf] ljj/0f tflnsf g+= tflnsfsf] ljj/0f k]h g+= ! kmf}hbf/L bfloTj Joxf]g'{kg]{ pd]/ $^ @ b08 hl/jfgfsf] nut km5of}{6sf] cj:yf && # s}bsf] nut km5of}{6sf] cj:yf && $ km};nf sfof{Gjogsf lgj]bgx?sf] km5of}6sf] cj:yf { &* % km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ljifout ljj/0f &* ^ km};nf sfof{Gjog ;DaGwL b/vf:tx?sf] nut km5of}{6sf] cj:yf &( & ;dofawLsf cfwf/df km};nf sfof{Gjog ;DaGwL b/vf:tx?sf] jlu{s/0f &( * ljleGg lhNnf cbfntx?df b08 hl/jfgfsf] nut km5of}{6sf] cj:yf *) ( ljleGg lhNnf cbfntx?df s}bsf] nut km5of}{6sf] cj:yf *! !) ljleGg lhNnf cbfntx?df km};nf sfof{Gjogsf b/vf:tx?sf] nut km5of}{6sf] cj:yf *@ @= rf6{x?sf] ljj/0f rf6{ ! km};nf sfof{GJfog ;DjGwL jt{dfg cj:yf ** rf6{ @ km};nf sfof{Gjogdf nfUG]f ;dofjlw ** rf6{ # km};nf sfof{Gjog k|efjsf/L x'g g;Sg'sf] sf/0f *( rf6{ $ d'2fsf kIf;Fu sd{rf/Lsf] Jojxf/ () rf6{ % km};nf sfof{Gjog s;n] ug]{ () rf6{ ^ km};nf sfof{Gjogdf ;a}eGbf r'gf}tLk"0f{ If]q (! rf6{ & Goflos k|x/Lsf] cfjZostf (! rf6{ * ljBdfg sfg"gL Joj:yf (@ rf6{ ( ;'wf/sf nflu ca s] ug'{knf{ < (@ rf6{ !) k|x/L k|zf;gsf] e"ldsf (# rf6{ !! km};nf sfof{Gjogdf kIfsf] cu|;/tf (# rf6{ !@ Gofo k|zf;g leq km};nf sfof{Gjogsf] kIf ($ rf6{ !# km};nf sfof{Gjog k|efjsf/L gx'gdf lhDd]jf/ sf] < ' (% rf6{ !$ km};nf sfof{Gjogdf b]lvPsf ;d:ofx?sf] ;dfwfgsf nflu ca s] ug'knf{ < { (%
  • 17. sfo{sf/L ;f/f+z != k|f/De km};nfsf] k|efjsf/L sfof{Gjogaf6 g} jf:tljs cy{df Gofo k|fKt x'G5 . g]kfnsf] ;Gbe{df km};nf sfof{Gjogsf] lhDd]jf/L klg Gofokflnsfn] g} jxg ug'{ kg]{ u/L lhNnf cbfntsf] sfo{If]q leq To;nfO{ ;dfj]z ul/Psf] 5 . ;f]xL lhDd]jf/Lcg';f/ clGtd ePsf km};nfx?sf] sfof{Gjog x/]s lhNnf cbfntdf /xg] tx;Ln zfvfn] ug]{ u/fpg] ub{5 . b08 hl/jfgfsf] nut clen]v, lhG;L ;fdfgsf] Joj:yfkg tyf clGtd ¿kdf /x]sf km};nf / cfb]zsf] sfof{Gjogsf nflu k/]sf bvf{:tx¿sf] sfof{Gjog ug]{ bfloTj tx;Lnbf/nfO{ ;'lDkPsf] kfOG5 . km};nfsf] sfof{Gjog l56f], 5l/tf] / k|efjsf/L ¿kdf ul/Pdf g} d'2fsf kIfx¿n] jf:tljs cy{df Gofo k|fKt u/]sf] cg'el" t ug]{ ub{5g / To;af6 g} ;fFrf] cy{df Gofo k|bfg ul/Psf] klg 7xl/G5 . o;}af6 cbfntk|ltsf] cf:yf / ljZj;gLotf clej[l4 x'G5 . cbfntaf6 x'g] km};nfn] JolQmsf] clwsf/sf] k'li6, Gofo / cGofosf] ;Ldf lgwf{/0fsf ;fy} k|df0fsf] cfwf/df ;Tosf] ls6fg ub{5 . To;}n] km};nf sfof{Gjogsf ;Gbe{df j:t'lgi7 cWoogsf] cfjZostfjf]w u/L of] cg';Gwfgd"ns cWoognfO{ cl3 a9fOPsf] xf] . @= cWoogsf] p2]Zo km};nfsf] ;kmn sfof{Gjogaf6 dfq Gofon] ;fy{stf k|fKt ug{;Sg] x'bf cbfntaf6 ePsf km};nfsf] F sfof{Gjog kIfdf s]lGb|t eO{ b]xfosf k|Zgx?sf] hjfkm vf]Hg'sf ;fy} cg';Gwfgd"ns cWoogsf] dfWodaf6 j:t'ut ?kdf ;d:ofsf] klxrfg u/L ;dfwfgsf nflu ;'emfjx? k|:t't ug'{ g} k|:t't cWoogsf] p2]Zo /x]sf] 5 . cbfntaf6 ePsf km};nfx?sf] l:ylt s] s:tf] /x]sf] 5 < km};nf sfof{Gjog ;DjGwL jt{dfg sfg"gL Joj:yfx? kof{Kt 5g ls 5}gg < km};nf sfof{Gjog ;DjGwL cjwf/0ffut kIfdf xfdL :ki6 5f}+ ls 5}gf+} < t'ngfTds ljlwzf:q jf sfg"gdf s] s:tf /fd|f Joj:yfx? e]l6G5g h;jf6 xfdL ;sf/fTds ?kdf cl3 a9g ;S5f+} < km};nf sfof{Gjogdf s] s:tf ;d:ofx? ljBdfg /x]sf 5g < tL ;d:of l;h{gf x'gsf d'Vo sf/0fx? s] s] x'g ;S5g < ' To:tf ;d:ofn] Gofo k|0ffnLdf s:tf] k|efj kf/]sf] 5 < km};nf sfof{Gjog ;DjGwL ;d:ofsf] ;dfwfgsf nflu gLltut, ;+:yfut / sfof{Gjog txdf cj s] ug{' pko'Qm x'g ;S5 < #= cWoogsf] :j?k o; cWoognfO{ ljleGg & j6f kl/R5]bdf ljefhg u/L ;f]xL cfwf/df k|ltj]bg tof/ kfl/Psf] 5 . k|yd kl/R5]bnfO{ k|f/lDes gfdfs/0f ul/Psf] 5, h;df kl/ro, cWoogsf] cfjZostf / cf}lrTo, cWoogsf] p2]Zo, k"j{ cWoogsf] ;dLIff, tYof+sx?sf] ;+sng / cg';Gwfg ljlw, cWoogsf] ;Ldf / cWoogsf] :j?k km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? s
  • 18. h:tf ljifox? ;dfj]z ul/Psf] 5 . To;}u/L bf];f| ] kl/R5]bdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf o; cl3 ePsf cWoogx?sf] ;dLIff k|:t't ul/Psf] 5 . t];f| ] kl/R5]bn] km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ljBdfg sfg"gL Joj:yfsf] jf/]df ljZn]if0f ug]5 eg] rf}yf] kl/R5]bdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL t'ngfTds cWoog k|:t't { ul/Psf] 5, h;df ef/t, j]nfot, cd]l/sf, hd{gL / k|mfG; nufotsf d'n'sx?sf] km};nf sfof{Gjog ;DaGwL sfg"gL Joj:yf / cEof;nfO{ ;d]l6Psf] 5 . kfFrf}+ kl/R5]bdf cWoogsf] qmddf ;+slnt ;"rgf Pj+ tYof+sx?sf] ljZn]if0f k|:t't ul/Psf] 5, h;df ;jf]Rr cbfntaf6 k|sflzt jflif{s k|ltj]bgsf { cfwf/df tYof+sLo ljZn]if0f ul/Psf] 5 . 5}7f}+ kl/R5]bn] :ynut cjnf]sg ul/Psf cbfntx?sf] cj:yf, ;/f]sf/jfnfx?sf] cledt / lj1x?sf] ljrf/sf ;fy} k|ZgfjnL ;j]If0faf6 k|fKt ;"rgf ;d]tsf cfwf/df { km};nf sfof{Gjog ;DaGwL jt{dfg cj:yfsf] ljZn]if0f ul/Psf] 5 eg] ;ftf}+ kl/R5]bdf lgisif{ / ;'emfjx? k|:t't ul/Psf] 5, h;df ;d:ofx?sf] klxrfg u/L ;d:of ;dfwfgsf pkfox? ;d]t ;'emfO{Psf] 5 . $= k"j{ cWoogx?sf] ;dLIff o; cWoogsf qmddf km};nf sfof{Gjogsf] If]qdf ljutdf eP u/]sf k|of;x?sf] ;DaGwdf klg ljZn]if0f ul/Psf] 5 . To;qmddf pRr:t/Lo Goflos ;'wf/ cfof]usf] k|ltj]bg, @)@*, zfxL Gofo ;'wf/ cfof]usf] k|ltj]bg, @)$), ;jf]Rr cbfntsf dfggLo GofofwLzx? tyf k'g/fj]bg cbfntsf dfggLo d'Vo { GofofwLzx?sf] ;Dd]ngåf/f kfl/t k|:tfjx?, cbfnt Joj:yfkg ;DaGwL ;'emfj k|ltj]bg, @)%%, cbfnt ;'b9Ls/0f ;'emfj ;ldltsf] k|ltj]bg, @)%*, kmf}hbf/L sfo{ljlw lbUbz{g, @)%*, ck/fw ;+lxtf tyf [ kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtf -d:of}bf_, @)%(, Gofokflnsfsf] k~rjifL{o /0fgLlts of]hgf -@)^!–)^@_ nufotsf b:tfj]hx?sf] cWoog u/L ltgLx?sf] sfof{Gjogsf] cj:yf ;d]tnfO{ ljZn]if0f ul/Psf] 5 . %= ljBdfg sfg"gL Joj:yf cWoogsf l;nl;nfdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ljBdfg sfg"gL Joj:yfsf] cWoogsf ;fy} o; ;DaGwdf ;jf]Rr cbfntaf6 k|ltkflbt l;4fGtx? / xfd|f] sfof{Gjog cEof;sf jf/]df ljj]rgf ul/Psf] { 5 . o;qmddf km};nf sfof{Gjog ;DjGwL ;+/rgf / sfo{ljlwsf af/]df klg ;+If]kdf ljZn]if0f ul/Psf] 5 . km};nf sfof{Gjogsf] lhDd]jf/L cbfnt :jodn] g} u|x0f ub}{ cfO/x]sf] xfd|f] ;Gbe{df Gofokflnsfsf] h'g;'s} txaf6 clGtd eP/ /x]sf km};nfx?sf] sfof{Gjogsf] lhDd]jf/L Gofokflnsfsf] txut ;+/rgfdf ;a}eGbf tNnf] cyf{t z'? txsf] cbfntsf ?kdf /x]sf] lhNnf cbfntnfO{ ;'lDkPsf] kfOG5 . o; ;DaGwL sfg"gL Joj:yfnfO{ x]bf{ lhNnf cbfnt lgodfjnL, @)%@ sf cltl/Qm d'nsL P]g, b08 ;hfosf] dxndf ;d]t ' b08 hl/jfgf c;'n tx;Ln, s}b ;hfosf] c;'nL / km};nf sfof{Gjogsf ljljw kIfnfO{ ;d]l6Psf] kfOG5 . o; cfwf/df lhNnf cbfnt lgodfjnL, @)%@ / d'nsL P]g, b08 ;hfosf] dxnnfO{ g} km};nf sfof{Gjog ' ;DjGwL k|d'v sfg"gL Joj:yfsf ?kdf lng ;lsG5 . ^= km};nf sfof{Gjog ;DaGwL t'ngfTds cWoog cWoognfO{ xfd|f] cfkmgf] ;Gbe{df dfq ;Lldt g/fvL km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf cGo d'nsx?n] ' cjnDjg u/]sf] sfg"gL k|0ffnL / To; ;DaGwL cEof;sf jf/]df klg t'ngfTds ?kdf cWoog ul/Psf] 5 . o;qmddf ljleGg sfg"g k|0ffnL cjnDjg ug]{ /fi6« ;d"xx?nfO{ ;d]6g] u/L ef/t, j]nfot, hd{gL / k|mfG; nufotsf d'nsx?n] km};nf sfof{Gjogdf c+lusf/ u/]sf] sfg"gL Joj:yf / c+ufn]sf] k2ltnfO{ ' lgofNg] sf]lz; ul/Psf] 5 . v km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
  • 19. &= km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;"rgf Pj+ tYof+sx?sf] ljZn]if0f km};nf sfof{Gjogsf] cj:yf sdhf]/ /x]sf] tYonfO{ cbfntsf k|sfzgx? / k"jcWoogx?n] ;d]t { b]vfPsf 5g . km};nf sfof{GjognfO{ k|efjsf/L agfpg'kg]{ lrGtf / rf;f] tL k|sfzgx?df klg JoQm x'g] u/]sf] kfOG5, t/ tbg'?k Jojxf/df ptfg{ g;lsPsf] cj:yf cWoogx?af6 b]lvPsf] 5 . ;jf]Rr { cbfntaf6 k|sflzt jflif{s k|ltj]bgx?df b08, hl/jfgf / s}bsf ;fy} km};nf sfof{Gjog -ljuf] e/fpg], rng rnfpg], j08f 5'6ofpg], lgsfz v'nfpg], 3/ eTsfpg], dfgf rfdn e/fpg]_ tkm{sf] nut, km5of}6 / afFsLsf] tYof+sx? k|:t't ul/Psf] kfOG5 . To;}u/L k|:t't cWoogsf qmddf s]xL lhNnf { cbfntx?sf] km};nf sfof{Gjogsf] cj:yfsf af/]df :ynut cWoog u/L tYof+sx? ;+sng ul/Psf] lyof] . cWoognfO{ cln lj:t[t Pj+ ;xeflutfd"ns agfO{ ;/f]sf/jfnf lgsfox? / lhDd]jf/ kbflwsf/Lx?sf] b[li6sf]0f ;d]t a'emg] k|of; ul/Psf] lyof] . To; l;nl;nfdf k|ZgfjnL, cGtjf{tf{, cGt/lqmof Pj+ 5nkmnsf dfWodaf6 klg ;"rgf Pj+ tYof+sx?sf] ;+sng ul/Psf] lyof] . To;/L ;+slnt ;"rgf Pj+ tYof+sx?nfO{ ljZn]if0f ;lxt k|ltj]bgdf ;dfj]z ul/Psf] 5 . *= km};nf sfof{Gjog ;DaGwL jt{dfg cj:yf ;DaGwL ;j]If0f { km};nfsf] sfof{Gjogsf ;DjGwdf ;/f]sf/jfnf kIfn] u/]sf] cg'ej, To;k|ltsf] ;+:yfut÷Joltmut b[li6sf]0f, ;DalGwt lgsfox? aLrsf] ;xsfo{ / ;dGjosf] cj:yf;d]tnfO{ a'emg] p2]Zon] k|:t't cg';Gwfgsf] qmddf !* j6f j:t'ut k|Zgx? ;lxtsf] k|ZGffjnL tof/ u/L k|ZgfjnL eg{ nufOPsf] lyof] . sf7df8f}, etmk'/, nlntk'/, df]/ª, ;'g;/L, pbok'/, ;Kt/L, l;/fxf, wg'iff, dxf]Q/L, ?kGb]xL, slknj:t', sf:sL, bf]nvf, jlb{of, s}nfnL / s~rgk'/ lhNnfsf GofofwLz, cbfntsf sd{rf/L, sfg"g Joj:ffoL, d'2fsf kIf, :yfgLo k|zf;g / k|x/L, gful/s ;dfh, :yfgLo lgsfo ;d]tsf ;/f]sf/jfnfx? ;dIf ;f] k|ZgfjnL k|:t't u/L dt ;+sng ul/Psf] lyof] . k|ZgfjnL ;j]If0faf6 k|fKt dtsf] ljZn]if0f { ubf{ km};nf sfof{Gjogsf] ;du| cj:yf ;Gtf]ifhgs g/x]sf] / of] If]q ;d:ofu|:t /x]sf] oyfy{ dfq xf]Og km};nf sfof{Gjog k|efjsf/L x'g g;Sg'df cbfnt k|zf;gsf ;fy} d'2fsf kIfx? ;d]t plQs} lhDd]jf/ /x]sf] tYo klg phfu/ x'g k'usf] 5 . To;}u/L km};nf sfof{GjognfO{ k|efjsf/L agfpg sfg"gL ] Joj:yfsf ;fy} sfo{ljlwut Joj:yf, ;+:yfut ;+/rgf / hgzlQm nufotsf ;a} kIfdf oyf]lrt ;'wf/sf] ckl/xfo{tf klg cf}NofOPsf] kfOPsf] 5 . + (= ;j]If0f / ;/f]sf/jfnfx¿sf] b[li6sf]0f { cbfntaf6 ePsf km};nfx?sf] sfof{Gjogsf] cj:yfsf ;DaGwdf ul/Psf] cg';Gwfgd"ns cWoogsf] ;Gbe{df ljleGg cbfntx?sf] cjnf]sg u/L k|fKt ;"rgf / tYofÍx? ;+sng ul/Psf] lyof] . km};nf sfof{Gjog;Fu ;DalGwt lgsfosf k|dv Pj+ ;DalGwt ljifosf lj1x?;Fusf] s'/fsfgLaf6 km};nf ' sfof{Gjog ;DaGwdf jxfFx?sf] b[li6sf]0f k|fKt eof] . o;} ljifodf ePsf If]qLo cGt/lqmof sfo{qmdx?af6 k|fKt ePsf ;'emfjx?sf ;fy} ;/f]sf/jfnfx?;Fu ul/Psf] 5nkmnaf6 klg dxTjk"0f{ ;"rgfx? k|fKt ePsf lyP . :ynut e|d0fsf l;nl;nfdf ;/f]sf/jfnfx?;Fu ul/Psf] e]63f6af6 km};nf sfof{Gjogsf] qmddf Jofjxfl/s ?kdf ef]Ug' k/]sf ;d:ofsf] af/]df ;d]t hfgsf/L k|fKt eof] . cWoog ul/Psf cbfntx?df km};nf sfof{Gjogsf] cj:yf Tolt ;Gtf]ifhgs /x]sf] kfOPg . k|fo;M ;a} cbfntx?df Ps}vfnsf ;d:ofx? /x]sf] kfOof] . km};nf sfof{Gjogsf] kIf Gofo k|zf;gsf] kl5Nnf] k|fyldstfdf /x]sf] s'/fnfO{ cWoogsf] qmddf ;a}n] :jLsf/ u/]sf] kfOof] . cbfntsf] km};nf sfof{Gjog ;DaGwL km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? u
  • 20. jt{dfg cj:yf k|lt sf]xL klg ;Gt'i6 x'g ;s]sf] kfOPg . km};nf sfof{Gjogsf] clen]v / d'2fsf kIfx?n] kfPsf] b'Mv / x}/fgLsf] cj:yfnfO{ x]bf{ o;n] ;du| Gofo k|zf;gsf] bf?0f cj:yfsf] lrq0f u/]sf] 5 . b]jfgL d'2fsf] km};nf sfof{Gjogsf] t'Nfgfdf kmf}hbf/L d'2fsf] km};nf sfof{Gjogsf] cj:yf emg a9L r'gf}tLk"0f{ /x]sf] kfOof] . cWoogsf] qmddf klxrfg ul/Psf ;femf ;d:ofx?sf] k|:t'ltsf ;fy} tL ;d:ofx?sf] ;dfwfgsf nflu cjnDjg ug'{kg]{ bL3{sfnLg / cNksfnLg pkfox?nfO{ ;d]t k|ltj]bgdf ;d]l6Psf] 5 . != d"ne"t ;d:ofx? ;d:ofx?sf] juL{s/0fdf ;femf ;d:ofsf ?kdf /x]sf ;d:ofx?nfO{ b]xfodf k|:t't ul/Psf] 5M km};nf sfof{Gjog ug]{ egL tf]lsPsf] lhNnf cbfntsf] tx;Ln zfvfdf ;|ft ;fwgsf] k"0f{tM ] cefj /x]sf] 5 . km};nf sfof{Gjog ;DaGwL sfg"gL Joj:yfn] gofF lsl;dsf ;d:ofx?nfO{ ;Daf]wg ug{ ;s]sf] 5}g . km};nf sfof{Gjogsf nflu bvf{:t lbg] xbDofb nfdf] ePsf]n] xbDofb ;DaGwL sfg"gL Joj:yfdf g} k'g/fjnf]sgsf] cfjZostf 5 . tx;Lnbf/sf] cfb]z pk/ nfUg] b08 ;hfosf] ^! g+= / c=j+=!& g+=adf]lhdsf] lgj]bgsf] clws cEof;n] km};nf sfof{Gjogdf cgfjZos ljnDa x'g] u/]sf] 5 . km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf ljleGg cbfntdf leGg leGg kl/kf6L /x]sf] 5 . sfo{ljlwut Ps?ktf 5}g . km};nf sfof{Gjogsf nflu bIf hgzlQmsf] cefj 5 . ePsf hgzlQmnfO{ klg o; ljifodf tfnLd lbOPsf] 5}g . bfo/L /fVg] tl/sfdf klg leGgtf /x]sf] 5 . km};nf sfof{Gjogdf b]lvPsf c:ki6tf / hl6ntf x6fpgsf nflu pRr:t/Lo ;+oGqsf] cefj vl6sPsf] 5 . km};nf sfof{Gjogsf nflu cfjZos ;xof]uL ;/f]sf/jfnf lgsfox?;+u cfk;L ;xof]u / ;dGjosf] ljsf; x'g ;s]sf] 5}g . lhNnf cbfnt lgodfjnL adf]lhd a:g' kg]{ ljleGg ;ldltx?sf] a}7s lgoldt ?kdf a:g g;s]sf] x'bf ;f] ;DaGwL sfo{ k|efjsf/L x'g ;s]sf] 5}g . tk;Ln v08sf] c:ki6tfsf sf/0f klg km};nf sfof{Gjogdf cj/f]w cfpg] u/]sf] 5 . dWo:ytfsf] lg0f{o sfof{Gjog s;/L ug]{ eGg] sfof{ljlwut c:ki6tf sfod /x]sf] 5 . d'2f lhTg] -jfbL kIf_ kIf sdhf]/ ePsf] jf ;fdflhs ;xof]u h'6fpg ;Sg] x}l;otdf g/x]sf] cj:yfdf km};nf sfof{Gjog ug{ w]/} c;lhnf] 5 . km};nf sfof{Gjogsf] sfd sfo{sfl/0fLnfO{ lhDdf lbg' kb{5, cbfntn] ug]{ xf]Og eGg] cjwf/0ff 7"nf] ;+Vofdf k|:t't eP klg To;sf] ck]lIft kl/0ffdsf] s;}n] ljZn]if0f cg'dfg u/]sf] kfOPg . of] ljifodf cjwf/0ffut :ki6tfsf] cfjZostf /x]sf] 5 . km};nf sfof{Gjog ;DaGwL 5l/P/ /x]sf ghL/x?n]] klg sfof{Gjogdf låljwf kg]{ u/]sf] 5 . km};nf sfof{Gjog ;DaGwL clen]v Jojl:yt /x]sf] 5}g . # km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
  • 21. @= ;d:ofn] kf/]sf] k|efj dflysf tYo, tYofÍ / ;"rgfsf cfwf/df x]bf{ xfd|f cbfntx?sf] km};nf sfof{Gjogsf] cj:yf ;d:ofu|:t b]lvof] . cbfntn] u/]sf] km};nfx?sf] sfof{Gjog kIf k|efjsf/L x'g g;Sbf Gofo k|zf;gdf o; k|sf/ k|efj kf/]sf] kfOof]M– cbfntk|ltsf] hgljZjf;df x|f; cfpg yfn]sf] 5 . cbfntsf cfb]z / km};nfx? sfuhL?kdf ;Lldt ePsf 5g . h;n] cbfnt k|ltsf] hgcf:yfdf gsf/fTds k|efj kfg{ an k'–ofPsf] 5 . km};nf sfof{Gjogdf nfdf] ;do nfUg] u/]sf] / w]/} h;f] km};nfx?sf] sfof{Gjog kIf sdhf]/ xFbf ' d'2fsf kIfx?df lg/fzf 5fPsf] 5 . o;n] cbfntsf cGo sf/jfxL k|lt gsf/fTds l6Kk0fL / cfnf]rgf ug]x?nfO{ g} d2t u/]sf] 5 . { dfG5]x? cGofo ;xg afWo ePsf 5g . o;n] sfg"gsf] zf;gk|ltsf] k|lta4tfnfO{ r'gf}tL lbPsf] 5 . s;"/bf/ 7x/ e} s}b hl/jfgf nfu]sf JolStx? v'ncfd ;fj{hlgs hLjgdf b]lv‘bf b08xLgtfsf] ] cj:yf l;h{gf ePsf] 5 . zlQmzfnLnfO{ sfg"gn] 5'b}g eGg] unt ;Gb]z k|jflxt ePsf] 5 . kLl8tx?n] emg a9L kLl8t ePsf] cg'e"lt u/]sf 5g . c;'/Iffsf] l:ylt / pTk|/0ffsf cefjsf sf/0f :ynut ¿kdf vl6g] sd{rf/Lx? lg/fz 5g . ] cbfnts} ljsNk vf]Hg] k|of;x? ePsf 5g . h;n] sfg"gL zf;g k|ltsf] lgi7fdf c;/ k/]sf] 5 . cbfntaf6 ePsf /fd|f sfd sfjf{xLsf] k|rf/ k|;f/ x'g ;s]g . gsf/fTds s'/fx?dfq a9L rrf{df cfpFbf cbfnt k|lt cljZjf; a9of] . # ;d:of l;h{gf x'gsf d'Vo sf/0fx? ' k'/fgf], cw'/f] / ck'/f] sfg"gL Joj:yfn] gof‘ ;d:ofnfO{ ;Daf]wg ug{ ;s]g . km};nf sfof{GjognfO{ Gofo k|zf;gsf] ;a} eGbf kl5Nnf] k|fyldstfdf /flvof] . dxTj lbOPg . km};nf sfof{Gjog ug]{ lbzfdf /fHo ;+oGq pbf;Lg b]lvof] . o;nfO{ d'2fsf kIfsf] bfloTjsf] ?kdf x]l/of] . ck/fwLx?sf] ;+/If0f ug]{] tkm{ /fHozlQmsf] pkNnf] txsf JolQmx? klg ;+nUg /x]sf] cf/f]knfO{ v08g ug{ ;lsPg . gful/s ;dfh klg cbfntsf km};nfsf] sfof{Gjog cj:yf k|lt cgle1 /xof] . ;/f]sf/jfnf lgsfox? aLr ;xof]u ;dGjo / ;xsfo{sf] ;+:s[lt ljsf; x'g ;s]g . Ps csf{dfly bf]if kG5fP/ cfk"m plDsg] k|of; eof] . ;d:ofnfO{ ;dfwfg ug]{ k|oTg ePg . ck/fwLnfO{ ;hfo lbnfpg] tkm{ xfd|f] kmf}Hbf/L Gofo k|zf;gdf klg w]/} sdhf]/L b]lvP . sfjf{xL k|lqmofdf sfof{Gjog kIfnfO{ j]jf:tf ul/of] . cbfntL clen]vx? Jojl:yt x'g ;s]gg . cg';Gwfg, cleof]hg / ;'gjfO{ ug]{ ;a} PsfO{x?n] cfkmgf] lhDd]jf/LnfO{ cf}krfl/stfsf] ?kdf lnP . ' km};nf sfof{Gjogsf] ljifodf ;fj{hlgs hjfkmb]lxtf / pQ/bfloTjsf] cefj b]lvof] . tNnf] txsf hgzlQmnfO{ lhDd]jf/L lbP/ g]tTj tx klG5P h:tf] b]lvof] . [ cbfntn] klg o; ;Gbe{df s'g} of]hgf sfo{qmd agfpg] jf ;/sf/;+u c8fg /fVg] k|of; u/]g . oyfl:yltdf rNg] ;+:s[ltn] ;'wf/ tkm{ cufl8 a9g lbPg . cbfntaf6 ePsf sfd sf/jfxLsf] plrt k|rf/ k|;f/ klg ePg . km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? ª
  • 22. $ ;d:of ;dfwfgsf pkfox? cbfntaf6 ePsf km};nfx?sf] sfof{Gjog ;DaGwL cj:yfsf ;DaGwdf ul/Psf] cWoogaf6 klxrfg ul/Psf dfly plNnlvt ;d:ofx? ;a} cbfntsf ;femf ;d:ofsf ?kdf /x]sf] b]lvG5 eg] tL ;d:ofx?sf] ;dfwfgsf nflu ljleGg pkfox? cFufNg ;lsg] b]lvG5 . ;d:of ;dfwfgsf pkfox?nfO{ ;femf pkfo / ljifout pkfosf ?kdf juL{s/0f u/L k|:t't ul/Psf] 5 . To;dWo]sf k|dv pkfox? ' b]xfo jdf]lhd /x]sf5g . s= ;+:yfut ;'wf/ km};nf sfof{Gjogsf] ;Dk"0f{ pQ/bfloTj tx;Lnbf/nfO{ ;lDkg' kb{5 . tx;Lnbf/nfO{ km};nf sfof{Gjog clwsf/Lsf] ?kdf :yflkt ug'{kb{5 . tx;Lnbf/sf] lhDd]jf/L / ;Dkfbg ug]{ sfdsf] k|sl[ t / To;sf] uxgtfsf cfwf/df tx;Lnbf/sf] b/aGbL k'g/fjnf]sg ul/g' kb{5 . ;a} cbfntdf tx;Lnbf/sf] sfd clws[t:t/sf] sd{rf/Laf6 ;Dkfbg u/fpg' pko'Qm b]lvG5 . ;|:t]bf/ zfvf clws[t ePsf] 7fpFdf tx;Lnsf] sfdsf] lhDdf ] klg ;|]:t]bf/nfO{ g} lbg' pko'Qm x'G5 . tx;Ln zfvfnfO{ ef}lts ?kdf ;|ft ;fwg ;DkGg agfpg' kb{5 / o;nfO{ Gofo k|zf;gsf] ] cToGt dxTjk"0f{ zfvfsf] ?kdf Jojxf/ ul/g' kb{5 . ;jf/L ;fwg ;~rfng x'g] Onfsfdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL sfo{df k|of]u ug{sf nflu cfjZos ;+Vofdf ljB'tLo ;fOsn pknAw u/fpg' kb{5 . tx;Lndf sfd ug]{ sd{rf/Lx?sf] bIftf clej[l4 ug{sf nflu Jofjxfl/s ?kdf d2t k'Ug] vfnsf] ljlzi6 tfnLd sfo{qmd ;~rfng ug'{ kb{5 . km};nf sfof{Gjogsf] k|lqmofnfO{ ;d]t ljrf/ u/L tx;Ln zfvfsf nflu k|z:t 7fpF ;lxtsf] sfof{no Joj:yfkg ug'{ kb{5 . km};nf sfof{Gjogsf] rfksf cfwf/df sDtLdf bz cf]6f lhNnfx?nfO{ rfns / kof{Kt OGwg ;lxtsf] ljz]if ;+st / ;fO/g hl8t lks ck Eofg pknAw ] u/fO cfjZostf cg';f/ To:tf] Eofg cf;kf;sf lhNnfx?sf] km};nf sfof{Gjogsf nflu ;d]t k|of]u ug]{ k|aGw ug{ ;lsG5 . km};nf jf cfb]zsf] sfof{Gjogsf nflu afx]s cGo k|of]hgdf To:tf] Eofg k|of]u ug{ gkfOg] Joj:yf ul/g' kb{5 . d'2f xf/L csf]{ kIfnfO{ ltg',{ a'emfpg', 5f]8g' kg]{ kIfn] km};nf / k|rlnt sfg"gn] lgwf{/0f u/]sf] bfloTj k"/f gu/]df klg s'g} lhDd]jf/L lng' gkg]{ jt{dfg k4ltdf k'g/fjnf]sg ul/g' cfjZos 5 . cbfntsf] km};nf jf cfb]zsf] cj1f ug]{ JolQmn] Joxf]g{' kg]{ lhDd]jf/L ls6fgL u/L To:tf] lhDd]jf/Lsf jf/]df ;fj{hlgs ;~rf/ dfWodaf6 k|sflzt k|;fl/t ug]{ Joj:yf ul/g' kb{5 . k|:tfljt km};nf sfof{Gjog ;DaGwL lbUbz{gnfO{ cem} a9L :ki6 jgfpg' kb{5 . ;/f]sf/jfnf;Fu cGt/ls|of u/L ;f] lbUbz{gnfO{ nfu" ul/g' kb{5 . cbfntsf] sfd sfjf{xLdf ;xof]u u/L gful/s xs clwsf/sf] ;+/If0f ug]{ sfo{df ;3fpg cfjZos k|rf/ k|;f/ ul/g' kb{5 . km};nf sfof{Gjog ;DaGwL xfn ;Ddsf] clen]vnfO{ Pp6} 9f‘rfdf ;a} cbfntdf Jojl:yt agfpgsf nflu cleofg ;~rfng ul/g' kb{5 . cbfnt Joj:yfkg ;ldlt / Gofo If]q ;dGjo ;ldltnfO{ ls|ofzLn agfO{ ;/f]sf/jfnf lgsfox?af6 km};nf sfof{Gjogsf] If]qdf ;xof]u h'6fpg] tkm{ k|of; ug'{ kg]{ b]lvG5 . o;sf nflu s]Gb|Lo Gofo If]q ;dGjo ;ldltn] lgoldt ?kdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL /0fgLlt / lgb]zg tof/ u/L { r km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
  • 23. tNnf] tx ;Dd lgb]l{ zt ug'{ kb{5 . To:tf] lgb]zgsf] sfof{Gjog ;DaGwsf nflu lgoldt cg'udg { / d"NofÍg u/L k'g/fj]bg tyf lhNnf:t/Lo Gofo If]q ;dGjo ;ldltnfO{ lqmofzLn ug'{ kb{5 . To:tf] ;ldltsf] a}7s lgoldt ?kdf a:g] / sfo{ k|ultsf] ;dLIff ug]{ Joj:yf ul/g' kb{5 . km};nf sfof{Gjog ;DaGwL sfd sfjf{xLnfO{ Ps?ktfk"0f{ agfpgsf nflu b08 hl/jfgfsf] nut lstfj, 8fo/L lstfj, km};nf sfof{Gjogsf nflu lbOg] bvf{:t, hf/L Dofbx?, cfb]zx?, d'rNsf, ' krf{ h:tf ;j} lnvtx?sf] 9fFrfdf Ps?ktf sfod u/L To;sf] k|of]u ug{ lalw ;d]t lgwf{/0f ul/g' kb{5 . o;sf nflu km};nf sfof{Gjog ;DaGwL lbUbz{g tof/ u/L k|sflzt ;d]t ul/g' kb{5 . k'g/fj]bg txaf6 ePsf km};nfsf] hgfp d'2fsf kIfn] kfpg] sfg"gL Joj:yfsf] clgjfo{ kfngf ul/g' kb{5 . v= tx;Lnbf/n] u/]sf] cfb]z pk/ ;'gjfO{ ' b08 ;hfosf] ^! g+= / cbfntL aGbf]j:tsf] !& g+=sf] k|of]usf nflu :ki6 cfwf/x? lgwf{/0f ul/g' kb{5 . To:tf] bvf{:t lsgf/f ug{sf nflu lglZrt ;dofjlw ls6fg u/L ;f]xL cjlw leq sfo{ ;DkGg ug]{ :ki6 sfo{ljlw lgwf{/0f ul/g' kb{5 . km};nf sfof{Gjogsf] k|lqmofdf h'g;'s} r/0fdf klg ph'/L nfUg] cflxn]sf] kl/kf6Ldf tTsfn kl/dfh{gsf] cjZostf 5 . u= km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ghL/sf] k|sfzg km};nf sfof{Gjog ;DaGwL xfn ;Ddsf ghL/x?nfO{ ;+sng u/L ghL/ ;ldltaf6 5gf}6 u/L To:tf :jLs[t ghL/x?sf] ;‘ufnf] k|sfzg u/L ;j} cbfnt / ;/f]sf/jfnf ;dIf k'Ug ;Sg] Joj:yf ldnfpg' kb{5 . ;jf]Rr cbfntaf6 k|sflzt ghL/ ;+uxsf] efu !# nfO{ cWofjlws u/L sfof{Gjog txsf sd{rf/L { | ;Dd k'¥ofpg' kb{5 . 3= tk;Ln v08 n]vg ;DaGwL kf7o ;fdu|Lsf] tof/L km};nfsf] tk;Ln v08sf] c:ki6tf / q'l6sf sf/0f sfof{Gjogdf ;d:of k/]sf] s'/fnfO{ b[li6ut u/L km};nfsf] tk;Ln v08 n]vg ;DaGwL :ki6 lgb]zg ;lxtsf] kf7o ;fdu|L tof/ ul/g' kb{5 / km};nf n]Vg] { sfo{df ;+nUg /xg] hgzlQmnfO{ /fli6«o Goflos k|lti7fgsf] cu'jfO{df o; ;DaGwL k|lzIf0f lbg'kb{5 . ª= km};nf sfof{Gjog lgb]zgfnosf] :yfkgf { km};nf sfof{Gjog ;DaGwL sfdsf] cg'udg tyf d"NofÍg ug{, b08 hl/jfgfsf] s]Gb|Lo clen]v /fVg, tx;Ln lhG;Lsf] s]Gb|Lo clen]v /fVgsf nflu ;jf]Rr cbfnt cGtu{t /xg] u/L km};nf sfof{Gjog { lgb]zgfnosf] :yfkgf ug'{ kb{5 / ;f] lgb]zgfnosf] sfd, st{Jo / clwsf/ ;jf]Rr cbfnt lgodfjnLdf { { { :ki6 ul/g' kb{5 . r= km};nf sfof{Gjogsf] txdf ldnfkqsf] Joj:yf km};nf sfof{Gjogsf qmddf k|rlnt sfg"gsf] cwLgdf /xL tx;Lnbf/n] ldnfkq u/fpg ;Sg] u/L lhNnf cbfnt lgodfjnLdf ;+zf]wg x'g' kb{5 / tx;Lndf ljrf/fwLg /x]sf d'2fx?nfO{ lhNnf cbfnt lgodfjnLdf ePsf] d]nldnfk ;DaGwL Joj:yf cg'?k d]nldnfk s]Gb|df k7fpg ;Sg] Joj:yf x'g' kb{5 . km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? %
  • 24. 5= kLl8t /fxt tyf km};nf sfof{Gjog sf]ifsf] :yfkgf b]jfgL bfloTj ;DaGwL km};nf sfof{Gjogsf] r/0fdf s]xL cj:yfdf xfg]{ kIfaf6 sfof{Gjogsf nflu cfjZos z'Ns bflvn x'g g;Sg] t/ km};nf t'?Gt} sfof{Gjog u/L lhTg] kIfsf] ;+/If0f ug'{ cfjZos b]lvPsf d'2fx?df ljz]iftM 3/ jf :yfoL ;+/rgf eTsfpg' kg]{ cj:yfdf / dfgf rfdn e/fO{ lbg' kg]{ cj:yfdf ;d]t k|of]u x'g ;Sg] u/L o:tf] /fxt sf]ifsf] Joj:yf x'g' cfjZos b]lvG5 . o:tf] sf]ifdf bflvn x'g] /sd sfg"gåf/f g} k|i6 ul/g'kg]{ / ;f] sf] ;~rfng, cg'udg, d"Nof+sg ;d]tsf] zt{ km};nf sfof{Gjog lgb]zgfnon] lgwf{/0f ug'kg]{ b]lvG5 . { { h= tfl/v yfDg] ydfpg] ;DaGwL Joj:yf sfof{Gjog;Fu} hf]l8Psf] csf]{ hl6n ;d:of sfof{Gjogsf] r/0fdf tfl/v u'hL sfg"g jdf]lhd yfDg] | calw ;dfKt ePkl5 d'2f tfd]nLdf /fVg] k|rng;Fu ;DalGwt 5 . nfdf] ;do;Dd d'2f n8L xs :yflkt u/fO{ ;s]sf] l:yltdf tfl/v u'hbdf km};nfåf/f :yflkt xssf] k|rng x'bg eGg' cGofok"0f{ x'G5 . F| } F } em= xbDofb ;DaGwL Joj:yf km};nf sfof{Gjog ;dodf x'g g;s]/ Gofo k|efjsf/L x'g g;s]sf] h'g kl/l:ylt ljBdfg /x]sf] 5, To;nfO{ ;d]t b[li6ut ubf{ km};nf sfof{Gjogsf nflu gofF d'2f h:tf] u/L 5'§} b/vf:t lbg' kg]{ / To;sf nflu jiff}sf] xbDofb ;d]t lbg] jt{dfg Joj:yf ts{;ut / Jojxfl/s klg 5}g . d'2f lhTg] kIfnfO{ +{ + km};nfn] :yflkt u/]sf] xs pkef]u u/fO{ lbg' klg cbfntsf] cfkmg} st{Jo xf] . km};nf sfof{Gjogaf6 g} Gofon] hLjGttf k|fKt ub{5 . To;}n] ubf{ cbfntaf6 km};nf x'bdf d'2f cGTo x'G5 eGg] ;f]rnfO{ TofuL F } km};nf sfof{Gjog ePkl5 dfq d'2f cGTo x'G5 eGg] l;4fGtnfO{ xfdLn] klg c+ufNg' ts{;ut x'G5 . + To;}n] b08 ;hfosf] $@, $#, $$, $% / $^ g+= df ;+zf]wg u/L k|To]s d'2fsf] km};nfsf] hfgsf/L ;DalGwt tx;Ln zfvfdf lbg] Joj:yf u/L clGtd ePsf] cj:yf b]lvP tTsfn b'a} kIfnfO{ ;"rgf lbO{ km};nfsf] sfof{Gjog k|lqmof cl3 a9fpg' kb{5 . `= ;"rgf ;~hfnsf] lgdf{0f / Joj:yfkg ;jf]Rr cbfntsf] g]tTj / kxndf km};nf sfof{GjognfO{ ;"rgf k|ljlw;Fu hf]8gsf nflu pko'Qm { [ Software sf] lgdf{0f ug], ;f] Software sf] k|of]u gd"gf cbfntaf6 k|f/De ug]{ / lglZrt calw kl5 { o;sf] k'g/fjnf]sg÷d"Nof+sg u/L ;'wfl/Psf] :j?kdf d'nsel/sf ;a} cbfntdf r/0fa4 ?kdf nfu" ug'{ kg]{ b]lvG5 . o:tf] ;"rgf ;~hfnsf] ljsf; ug],{ cBfjlws ug],{ k|of]ustf{ d}qL agfpg], ;/f]sf/jfnfx?sf] ;"rgfdf kx'r k'¥ofpg] sfo{ km};nf sfof{Gjog lgb]zgfnon] ug]{ Joj:yf ul/g' kb{5 . o:tf] ;"rgf ;~hfn;Fu F { ;DalGwt hgzlQmsf] Ifdtf ljsf; sfo{qmd /fli6«o Goflos k|lti7fg dfkm{t ;~rfng ug'{ pko'Qm x'G5 . 6= t'ngfTds ljlwzf:qsf cg's/0fof]Uo ljifosf] k|f;+lustf k|:t't cWoogsf] kl/R5]b rf/df kmf}hbf/L v08df ljleGg b]zsf / b]jfgL v08df ef/t, k|mfG; / hd{gLsf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL Joj:yfx?sf] lj:t[t ljj]rgf ul/Psf] 5 . b08 ;hfo / km};nf sfof{Gjog ;DaGwL sfg"gL Joj:yfx? ljleGg b]zsf] cfkmg} kl/l:yltdf ljsl;t ePsf P]ltxfl;s em km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
  • 25. 36gfx?af6 cg'kfl0ft eO{ jt{dfgsf sfg"gL / Goflos ;d:ofx?nfO{ ;Daf]wg ug{sf nflu /flvPsf | x'g . t;y{ Ps b]zsf] Joj:yf csf]{ b]zdf ;f]xL ?kdf nfu" ug{ ;lsFbg . tyflk t'ngfTds ljlwzf:qsf } s]xL s'/fx? xfd|f] b08 Joj:yfsf] ;'wf/ tyf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL Joj:yfnfO{ ;'b9 kfg{] ;Gbe{df [ k|f;+lus b]lvG5g . km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? `
  • 26.
  • 27. kl/R5]b–Ps k|f/lDes !=! ljifo k|jz ] d'2fsf] /f]xdf cbfntn] u/]sf km};nfx¿ Gofosf] kIfdf ul/Psf] pb3f]if x'g . To:tf] pb3f]if dfq cfkm}df k"0f{ xFb}g . km};nfsf] k|efjsf/L sfof{Gjogaf6 g} jf:tljs cy{df Gofo k|fKt x'G5 . g]kfnsf] F' ;Gbe{df km};nf sfof{Gjogsf] lhDd]jf/L klg Gofokflnsfn] g} jxg ug'{ kg]{ u/L lhNnf cbfntsf] sfo{If]q leq To;nfO{ ;dfj]z ul/Psf] 5 . ;f]xL lhDd]jf/Lcg';f/ clGtd ePsf km};nfsf] sfof{Gjog x/]s lhNnf cbfntdf /xg] tx;Ln zfvfn] ug]{ u/fpg] ub{5 . b08 hl/jfgfsf] nut clen]v, lhG;L ;fdfgsf] Joj:yfkg tyf clGtd ¿kdf /x]sf km};nf / cfb]zsf] sfof{Gjogsf nflu k/]sf bvf{:tx¿sf] sfof{Gjog ug]{ bfloTj tx;Lnbf/nfO{ /x]sf] kfOG5 . d'nsL P]gsf] b08 ;hfosf] dxn / lhNnf cbfnt ' lgodfjnLåf/f of] zfvfsf] sfd, st{Jo / clwsf/x¿ lgwf{/0f ul/Psf] 5 . km};nfsf] sfof{Gjog l56f], 5l/tf] / k|efjsf/L ¿kdf ul/Pdf g} d'2fsf kIfx¿n] jf:tljs cy{df Gofo k|fKt u/]sf] cg'el" t ug]{ ub{5g / To;af6 g} ;fFrf] cy{df Gofo k|bfg ul/Psf] klg 7xl/G5 . o;}af6 cbfntk|ltsf] cf:yf / ljZj;gLotf clej[l4 x'G5 . km};nf sfof{Gjogdf cbfntsf] dof{bf / k|lti7f klg ufFl;Psf] x'G5 . Gofosf pkef]Qmfn] cbfntk|lt ug]{ cfzf / e/f];fsf] cfwf/ eg]sf] km};nfsf] k|efjsf/L sfof{Gjog xf] eGbf cTo'lQm x'bg . cfkm"nfO{ k/]sf] dsf{ lnP/ cbfntdf k|jz u/]sf] d'2fsf] kIfn] cbfntaf6 pkrf/ } ] kfP/ ;Gt'i6 e} lg:sg kfpg'kb{5 . cbfntaf6 x'g] km};nfn] JolQmsf] clwsf/sf] k'li6, Gofo / cGofosf] ;Ldf lgwf{/0fsf ;fy} k|df0fsf] cfwf/df ;Tosf] ls6fg ub{5 . t/ km};nfn] lgwf{/0f u/]sf] b08 hl/jfgf c;"n tx;Ln ePg eg] jf kLl8tnfO{ k|bfg ul/Psf] pkrf/ sfof{Gjogsf] txaf6 k|fKt ePg eg] cbfntaf6 ePsf km};nfx¿ lg/y{s;fljt x'g k'Ub5g . h;n] Gofokflnsfk|ltsf] cfd wf/0ffdf g} gsf/fTds c;/ kfg{ ;S5 . o; ;Gbe{df j:t'lgi7 cWoog u/L ;'wf/sf nflu ;'emfjsf] vf]hL ug'{ cToGt cfjZos 5 . !=@ cWoogsf] cfjZostf / cf}lrTo cbfntaf6 x'g] km};nfx¿nfO{ d"t{ ¿k k|bfg ug{sf nflu plrt ;dodf, plrt tj/n] o;sf] dd{cg'¿k sfof{Gjog ul/g'kb{5 . lkm/fb lnP/ cbfnt k|jz u/]sf] d'2fsf] kIfn] ;dod} km};nf sfof{Gjogsf] k"hL{ ] lng] / k"hL{ cg';f/sf] ;DklQ ef]Ug] jf clwsf/sf] pkef]u ug]{ cj:yfsf] l;h{gf ug'{ Gofokflnsfsf] bfloTj xf] .Gofo k|zf;gsf] clGtd nIo eg]sf] Gofo lgikfbg ug'{ xf] . o;n] cfkm"nfO{ To;} lbzfdf ls|ofzLn u/fpg' kb{5 . cbfntk|ltsf] hgcf:yfsf] cfwf/tTjsf] ¿kdf km};nf sfof{GjognfO{ lnOG5 / o;nfO{ ljZj;gLotfsf] s;Lsf] ¿kdf klg x]l/G5 . t/ xfd|f] ;Gbe{df km};nf sfof{Gjogsf] cj:yfnfO{ x]bf{ ;Gtf]ifhgs kl/0ffdx¿ b]lvPsf 5}gg . Gofok|zf;gsf] ;a}eGbf dxTjk"0f{ ljifo x'bfx'b} klg of] F F cf]em]ndf k/]sf] ljifosf] ¿kdf /x]sf] 5 . o; ;DaGwdf ;+:yfut?kdf Jojl:yt tj/n] cWoog Pjd ljZn]if0f klg ePsf]] 5}g, h'g cToGt cfjZos 5 . nfdf] ;do;Dd km};nf sfof{Gjog x'g g;s]sf] egL k6sk6s kqklqsfdf k|sflzt x'g] ;dfrf/n] ;du| Gofokflnsfk|lt g} cfIf]k nfUg] u/]sf] 5 . ;jf]Rr { cbfntsf] jflif{s k|ltj]bgaf6 klg sfof{Gjog x'g afFsL km};nfsf] ;+Vof krf; k|ltzts} xf/fxf/Ldf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? 1
  • 28. /x]sf] b]lvPsf] 5 . ;d:ofsf] phfu/ u/L ;fdgf ug]eGbf kG5fpg ?rfpg] k|jl[ Q ePsfn] nfdf] { ;do;Dd km};nf sfof{Gjog x'g g;s]sf] cf/f]k klg cbfntnfO{ nfUg] u/]sf] 5 . xfd|f] k|lqmofut hl6ntfn] ubf{ d'2f lhTg] kIfn] km};nfsf] sfof{Gjogaf6 nfe k|fKt ug{ g;s]sf] eGg] u'gf;f]x¿ cfpFg 5f8]sf 5}gg . cbfntn] km};nf sfof{Gjogsf] lhDd]jf/L cfkmg} zfvf -PsfO{_ dfkm{t ug]{ lhDdf lnPsf] cj:yfdf To;sf ;sf/fTds / gsf/fTds u'0fx¿sf] af/]df cfjZos ;dLIff / ljj]rgf ug'{ pko'Qm x'G5 . of] cWoogaf6 km};nf sfof{Gjog;DaGwL df}hbf sfg"gL Joj:yfdf kl/dfh{g ug{;d]t d2t ' k'Ug]5 . !=# cWoogsf] p2]Zo km};nf sfof{Gjogsf] ;DaGwdf xfn;Dd 5'§} cg';Gwfgd"ns cWoog ePsf] kfOPsf] 5}g . tYok/s ¿kdf ;d:of s]nfOPsf] klg b]lvFbg . k/Dk/fut sfg"gL Joj:yf, cbIf sd{rf/L / ;|ft ;fwgljxLg } ] tx;Ln zfvf oyfy{df xfd|f] lgolt ag]sf] 5 . Gofo ;Dkfbgsf] s|ddf cToGt dxTjk"0f{ kf6f]sf] ?kdf /x]sf] km};nf sfof{Gjog sf] kIf ;'wf/sf] k|yldstfdf k/}sf] 5}g . tL;f}+ jif{ klxn]bl] vsf] b08;hfosf] dxnsf hl6n sfg"gL Joj:yfn] klg ;d:of kf/]sf] 5 . ;fdflhs ljsfzsf] of] kl5Nnf] cjlwdf b]lvPsf hl6n ;d:ofx?nfO{ To:t k'/fgf sfg"gL Joj:yfn] ;d]6g ;s]sf 5}gg . 5l/P/ /x]sf sfg"gL Joj:yf, bfxf]/f] cy{nfUg] glh/x? / sfo{lalw s]lGb|t ;+:s[ltn] klg km];nf sfof{Gjogsf] kIfnfO{ } k|efjsf/L x'g lbPsf 5}gg . ;f/jfg?kdf sfg"gL Joj:yfdf ;do ;fk]If ;'wf/sf] vfFrf] /x]sf] 5 eg] sfo{lalwnfO{ ;/n agfOg'kg]{ cfjZostf klg plQs} v6lsPsf] 5 . cGo b]zdf km};nf sfof{Gjogsf] ljifonfO{ s'g} ;d:ofsf] ?kdf lng] ul/b}g . t/ xfd|f] Gofo k|zf;gdf of] ;d:ofsf] ?kdf /x+b} cfPsf] 5 . s] sf/0fjf6 o:tf] ;d:of l;h{gf x'g k'usf] xf] < eGg] ljifodf cWoog ul/g' cfjZos b]lvG5 . ] km};nf sfof{Gjog k|fljlws k|sl[ tsf] sfd xf] . t/ o;df vl6g] sd{rf/Lx?df ;f] cg';f/sf] bIftf ljsfz x'g ;s]sf] 5}g . To:f}n]sfdsf] ljlzi6Ls/0f ul/g' kg]{ cfjZostf b]lvPsf] 5 . Goflos hgzlQmnfO{ ;d'lrt ?kdf ljsf; ug{ g;lsPsf] sf/0fn] klg of] k|efjsf/L x'g ;ls/x]sf] 5}g . Joj:yfkgsf gjLgtd ljlwxx?n] klg cbfntdf k|jz kfpg ;s]sf 5}gg . kl/0ffddf eGbf k|lqmofdf ] hf]8 lbg] xfd|f] sfo{znLn] klg of] kIf k|efljt jg]sf] 5 . ;d'xut?kdf sfd ug{ grfxg] / pQ/bfloTj } jxg ug{ lxlRsrfpg] k|jl[ tn] klg km};nf sfof{Gjogsf] kIf cf]em]ndf kg{ uPsf] xf] eGg ;lsG5 . k|f/lDes ?kdf b]lvg] oL / o:tf ;d:ofx?sf sf/0fn] klg cbfntn] cfkmgf km};nfsf] k|efjsf/L ?kdf sfof{Gjog ug{ g;s]sf] tYo phfu/ x'G5 . km};nfsf] ;kmn sfof{Gjogaf6 dfq Gofon] ;fy{stf k|fKt ug{;Sg] x'bf pNn]lvt kl/l:ylt k|lt cToGt ;+jbgzLn x'g' kg]{ cfjZostf /x]sf] 5 . t;y{ cbfntaf6 ] ePsf km};nfsf] sfof{Gjog kIfdf s]lGb|t eO{ b]xfosf k|Zgx?sf] hjfkm vf]Hg' kg]{ ePsf] 5 . cbfntaf6 ePsf km};nfx?sf] l:ylt s] s:tf] /x]sf] 5 < km};nf sfof{Gjog ;DaGwL jt{dfg sfg"gL Joj:yf kof{Kt 5g ls 5}gg < km};nf sfof{Gjog ;DaGwL cjwf/0ffTds kIfdf xfdL :ki6 5f} ls 5}gf}+ < t'ngfTds ljlwzf:q jf sfg"gdf s] s:tf /fd|f Joj:yfx? e]l6G5g h;nfO{ xfdL sfg"gL ;'wf/df k|of]u ug{ ;S5f+} < km};nf sfof{Gjogdf s] s:tf ;d:ofx? ljBdfg /x]sf 5g < tL ;d:of l;h{gf x'gsf d'Vo sf/0fx? s] s] x'g ;S5g < ' 2 km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
  • 29. To:tf ;d:ofn] Gofo k|0ffnLdf s:tf] k|efj kf/]sf] 5 < km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:ofsf] ;dfwfgsf nflu gLltut , ;+:yfut / sfof{Gjog txdf cj s] ug{' pko'Qm x'g;S5 < plNnlvt ljifodf cg';Gwfgd"ns cWoogsf] dfWodaf6 j:t'ut ?kdf ;d:ofsf] klxrfg u/L ;dfwfgsf nflu ;'emfjx? k|:t't ug'{ g} k|:t't cWoogsf] d'Vo p2]Zo xf] . !=$ k"jcWoogsf] ;dLIff { Gofoklnsfn] ;~rfng ug]{ x/]s h;f] sfo{sdx?df km};nf sfof{Gjogsf] ljifonfO{ 5nkmnsf] qmddf | p7fOg] u/] tfklg o;df 7f]; Pjd k|efjsf/L sfo{qmd Nofpg g;lsPsf] cj:yf clxn] ;Ddsf] xfd|f] oyfy{ xf] . Gofo tyf sfg"g;Fu ;DalGwt klqsf, n hg{n tyf k':ts x?df km};nf sfof{Gjogsf ;DaGwdf snd rnfOPsf] kfOP tfklg ltgdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf uxg cWoog ljZn]if0f ul/Psf] kfOFbg . km};nf sfof{Gjogsf ;DaGwdf ePsf ghL/x¿sf] dxTjk"0f{ ;Íng;Dd ul/Psf] eP } klg To;nfO{ ;d]t k"0f{ / cWofjlws ul/Psf] kfOPg . To:t} Gofokflnsfsf] tkm{af6 ul/Psf ljleGg cWoog k|ltj]bgx¿df km};nf sfof{Gjogsf] cj:yfnfO{ ;du|tfleq Pp6f PsfO{sf] ¿kdf dfq lnP/ ;+lIfKt ¿kdf ul/Psf] l6Kk0fLn] o; If]qsf] uxgtfnfO{ ;d]6g ;s]sf] kfOb}g . t/ klg k5Nnf r/0df ;'wf/sf s]lx k|of;x? ePsf 5g . cbfnt Joj:yfkg ;ldltsf] k|ltj]bg @)%% / cbfnt ;'b9Ls/0f [ ;ldltsf] k|ltj]bg @)%* n] km};nf sfof{Gjogdf x'g' kg]{ ;'wf/sf s]xL pkfo ;'emfPs]f 5 . GofofwLzx?sf] ;DDf]ngx?df klg k6s k6s km};nf sfof{Gjog k|efjsf/L agfpg' kg]{ k|:tfjx? kfL/t ePsf 5g . Gofo ;]jf tflnd s]Gb|af6 ;~rfng ul/g] clws[t sd{rf/Lsf] tflnd sfo{sddf klg km};nf sfof{Gjogsf | ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? ljifodf jif}l{ kR5] sfo{kqxx? n]lvg] u/]sf 5g . ;Gofokflnsfsf] k~rjifL{o /0fgLlts of]hgfn] of] ljifonfO{ uDeL/ ?kdf p7fPsf 5 . k'g/fj]bg cbfntsf /lhi6f/x?sf] ;Dd]ngdf klg of] ljifon] dxTj kfpg] u/]sf] 5 . @)^@ ;fndf ePsf] tx;Lnbf/x?sf] ;Dd]ngdf klg km};nf sfof{Gjogdf b]lvPsf ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?sf af/]df klg 5nkmn u/L ;'wf/sf nflu ;'emfjx? k|:t't ePsf lyP . tTkZrft GofoIf]q ;dGjo ;ldltsf] kxndf tTsfnLg dfggLo lhNNff GofofwLz >L zDe'axfb'/ sfsL{sf] ;+of]hsTjdf ul7t s}b, b08, hl/jfgfsf] nut c;"n km5of}6 ug]{ { ;DaGwL ;'emfj lbg ul7t ;ldltsf] k|ltj]bg, @)^@ n] b08 hl/jfgfsf] nut c;"n tx;Ln / nut Joj:yfsf :fDjGwdf s]xL ;'wf/sf] nflu ;'emfj k|:t't u/]sf] lyof] . To;}u/L dfggLo d'Vo GofofwLz >L /0faxfb'/ adsf] ;+of]hsTjdf ul7t ;ldltn] km};nf sfof{Gjog lgb]l{ zsf tof/ u/L k|:t't u/]sf] kfOG5 . plNnlvt k"j{ cWoogx?nfO{ s]nfpFbf km};nf sfof{GjognfO{ Gofokflnsf leqsf] dxTjk"0f{ kf6f]sf] ?kdf :jLsf/ ul/Psf] 5 . km};nf sfof{Gjogdf y'k|} ;d:ofx? /x]sf / To:tf ;d:ofsf] ;dfwfgsf nflu pkfox?sf] vf]hL ;d]t ug{ yflnPsf] klg tL cWoogx?n] b]vfpFb5g . t/ plNnlvt b:tfj]hx? s'g} vf]h, cg';Gwfg jf tYosf cfwf/df geO{ s]jn ;Lldt ;d"xn] u/]sf] cg'el" tsf cfwf/df cf–cfkmgf] lgisif{ lgsfn]sf] kfOG5 . :ynut ?kdf km};nf sfof{Gjogsf] cj:yfsf] cWoog cjnf]sg u/L ;/f]sf/jfnf kIfx?l;t 5nkmn cGt/lqmof u/L tYo / tYof+ssf cfwf/df ;du| km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:ofsf] klxrfg ug{, To:tf ;d:ofxx? pTkGg x'gsf sf/0fx?sf] vf]hL ug{ / tL ;d:ofn] kf/]sf] k|efjsf] ljZn]if0f u/L ' ;'wf/sf nflu :ki6 lbzfaf]w ug{ ;Sg] u/L cWoog cg';Gwfg x'g ;s]sf] kfO{bg . To; lsl;dsf] l/Qmtf + } km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? 3
  • 30. kl/k"lt{sf nflu km};nf sfof{GjognfO{ d"n ljifo agfO{ ;f] ;DaGwdf a[xQ/ / ljlzi6 cWoogsf] vfFrf] dxz'; ul/Psf] xfnsf] cj:yfdf k|:t't k|ltj]bg tof/ ul/Psf] 5 . !=% tYof+ssf] ;+sng / cg';Gwfg ljlw k|:t't cWoog cGtu{t ljleGg cbfntsf dfl;s tyf jflif{s k|ltj]bgsf cfwf/df km};nf sfof{Gjog;DaGwL 5'§} tYof+s ;Íng ul/Psf]5 . km};nf sfof{Gjog;DaGwL b/vf:tsf] ;+Vof, ef}uf]lnstf / If]qLotfsf ] cfwf/df kGw| j6f lhNnf cbfntx¿sf] tx;Ln zfvfsf] :ynut cjnf]sg u/L To:tf cbfntsf] ;DalGwt btf{ lstfjaf6 k|fylds tYof+s ;Íng ul/Psf]] 5 .! slt jif{ b]lvsf km};nf sfof{Gjog;DaGwL bvf{:tx¿ sfof{Gjog ug{ afFsL 5g < km};nf sfof{Gjogsf nflu slt ;do nfUg] u/]sf] 5 < eGg] k|Zgsf] pQ/ vf]Hb} s]xL k'/fgf b/vf:t / sf/afxLx?nfO{ gd'gfsf ?kdf lnO{ To;sf] lj:t[t cWoog ul/Psf] 5 . o;/L k|fKt ul/Psf ;"rgf tyf tYof+sx?sf] ljZn]if0fåf/f ;d:ofsf] klxrfg ug]{ sf]lzz ul/Psf] 5 . km};nf sfof{Gjogsf] If]qdf cg'ej k|fKt GofofwLzx?sf;fy} km};nf sfof{Gjog;DaGwL ;/f]sf/jfnf lgsfosf lhDd]jf/ kbflwsf/Lx?;Fu ;d]t k/fdz{ u/L lgisif{df k'Ug] k|of; ul/Psf] 5 . km};nf sfof{Gjogsf] jt{dfg l:yltsf af/]df k|ZgfjnL tof/ u/L d'2fsf kIfx¿, ;/f]sf/jfnf lgsfosf :yfgLo kbflwsf/L Pj+ k|ltlglwx?, sfg"g Joj;foLx¿ / tx;Ln zfvfdf sfo{/t sd{rf/Lx? ;d]t ;Fu dt ;+sng ul/Psf]] 5 . If]qut lx;fjn] ;/f]sf/jfnf GofofwLz, sfg"g Joj;foL, >]:t]bf/, tx;Lnbf/ / tx;Ln zfvfsf sd{rf/Lx¿ / ;/f]sf/jfnf lgsfosf kbflwsf/Lx? Pj+ k|ltlglwx?aLr cGt/lqmof ;DkGg u/L ;d:ofsf] klxrfg / ;dfwfgsf pkfox?sf] vf]hL ul/Psf] 5 . o;/L ;+sng ul/Psf tYof+sx¿, cleJoQm ePsf dtx? / k|fKt ePsf ;'emfjx?sf cfwf/df g]kfnsf] ;du|| km};nf sfof{Gjog cj:yfnfO{ ;fdfGoLs/0f u/L cg';Gwfg k|ltj]bg tof/ ul/Psf] 5 . !=^ cWoogsf] ;Ldf !=^=! ljifout ;Ldf Jofks cy{df x]bf{ km};nf sfof{Gjogleq cbfntsf] ;a} txaf6 ePsf] km};nf / cfb]zx¿sf] sfof{Gjog ug'kg]{ cj:yf b]lvG5 . t/ k|:t't cWoogsf] qmddf ;a} txsf km};nf jf cfb]z ;d]6g g;lsg] s'/fnfO{ { b[li6ut u/L cbfntsf] ;fwf/0f If]qflwsf/ leqsf d'2fx¿df ePsf km};nf sfof{Gjogsf] l:yltsf] ljZn]if0f ul/Psf]5 . h;df lauf] e/fpg], c+z 5'6ofpg], rng rnfpg]h:tf JolQmnfO{ c;/ ug]{ ] ljifox¿ / lhG;L Joj:yfkg, b08 hl/jfgf c;"n tx;Ln ;DaGwL ljifox? ;dfj]z ul/Psf] 5 . c;fwf/0f If]qflwsf/ cGtu{t ePsf cfb]zx¿ tkm{sf] km};nf sfof{Gjogsf] cWoog gul/g] u/L ljifoj:t'sf] ;Ldf+sg ul/Psf] 5 . To:t} lhNnf cbfnt lgodfjnL, @)%@ nfu" ePkl5sf] ;dofjlwnfO{ b[li6ut ub}{ d'VotM ljut # cfly{s jif{ -cf=j= @)^)÷^! b]lv @)^@÷^#_ sf] km};nf sfof{Gjog ;DaGwL tYof+sx?sf] cfwf/df cWoog÷ljZn]if0f ul/Psf] 5 . km};nf sfof{Gjogsf ;Gbe{df ljleGg sfg"gL ! cWoog ul/Psf lhNnf cbfntx?M sf7df8f},+ nlntk'/, eQmk'/, df]/ª, ;'g;/L, ;Kt/L, pbok'/, bf]nvf, wg'iff, ?kGb]xL, slkna:t', afFs,] alb{of, s}nfnL, s~rgk'/ . 4 km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
  • 31. k|0ffnL cjnDjg ug]{ d'nsx?n] ckgfPsf] km};nf sfof{Gjog ;DaGwL cEof; ;d]tnfO{ ;d]6/ k|:t't ub}{ ' ] t'ngfTds ljlwzf:qn] xfd|f] sfg"gL Joj:yf, sfo{k0ffnLsf] ;'wf/nfO{ s'g xb;Dd d2t ug{ ;S5 x]g{] | k|of; ul/Psf] 5 . !=^=@ ;dout ;Ldf sf7df8f}+ pkTosfsf tLgj6} lhNnf cbfntx?sf] cWoog cg';Gwfg u/L k|f/lDes k|ltj]bg tof/ ug{ sDtLdf Ps dlxgfsf] ;do -@)^# kmfu'g_ nfUg]] cg'dfg u/L cWoog cl3 a9fOPsf] lyof] . ;f] cWoogsf cfwf/df k|f/lDes Kf|ltj]bg tof/ u/L ldlt @)^#.!!.!!.^ df k|:t't ul/Psf] lyof] . To; jfx]s pkTosf aflx/sf laleGg lhNnfx?df ug'{ kg]{ cWoog;d]tsf nflu yk tLg dlxgfsf] ;dofjlw -@)^# r}q, @)^$ a}zfv / h]i7_ nfUg] cg'dfg u/L ;f]xL cfwf/df kGw|j6f lhNnf cbfntx?sf] :ynut cjnf]sg ul/Psf] lyof] . plNnlvt b'j} k|ltj]bgsf cfwf/df clGtd k|ltj]bg tof/ u/L k|:t't ul/Psf] 5 . !=^=# :ynut cjnf]sgsf] ;Ldf ;fwg ;|ftsf] ;Ldf leq afFlwP/ cWoognfO{ cufl8 a9fpg' kg]{ afWotf xfdL;Fu lyof] . To;df klg ] t/fO{ If]qdf lg/Gt/ ?kdf hf/L cfGbf]ngn] klg xfdLnfO{ s]xL ;fF3/f] t'Nofof] . oL ;a} ;d:ofsf aLr ' klg sf7df8f}+ pkTosfsf tLgj6} lhNNff / To;afx]s km};nf sfof{Gjog ;DaGwL d'2fsf] ;+VofTds l:ylt / o;sf] uxgtf tyf uDeL/tfsf cfwf/df ljleGg kGw| lhNnfdf uO{ ;"rgf Pjd tYof+s ;+sng ul/Psf] lyof] . k|fKt tYof+ssf cfwf/df dfly plNnflvt ljlwx?sf] cjnDjgåf/f cg';Gwfg sfo{nfO{ k"0f{tf k|bfg ug]{ sf]lzz ul/Psf] 5 . !=& cWoogsf] :j?k cWoog k|ltj]bgnfO{ ljleGg & j6f kl/R5]bdf ljefhg u/L ;f]xL cfwf/df k|:t't ul/Psf] 5 . o; kl/R5]bdf kl/ro, cWoogsf] cfjZostf / cf}lrTo, cWoogsf] p2]Zo, k"j{ cWoogsf] ;dLIff, tYof+sx?sf] ;+sng / cg';Gwfg ljlw, cWoogsf] ;Ldf / cWoogsf] :j?k h:tf ljifox? ;dfj]z u/]kl5 bf];f] | kl/R5]bdf k"j{ cWoogx?sf] ;dLIff zLif{sdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf o; cl3 ePsf cWoogx?sf] ;dLIff k|:t't ul/Psf] 5 . t];f] kl/R5]bn] km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ljBdfg sfg"gL Joj:yfsf] jf/]df | k|sfz kfg]5 eg] rf}yf] kl/R5]bdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL t'ngfTds cWoog k|:t't ul/Psf] 5, h;df { ef/t, j]nfot, cd]l/sf, k|mfG; / hd{gL nufotsf ljleGg d'nsx?sf] km};nf sfof{Gjog ;DaGwL sfg"gL ' Joj:yf / cEof;nfO{ ;d]l6Psf] 5 . kfFrf}+ kl/R5]bdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;"rgf Pj+ tYof+sx?sf] ljZn]if0f k|:t't ul/Psf] 5, h;df ;jf]Rr cbfntaf6 k|sflzt jflif{s k|ltj]bgsf cfwf/df tYof+sLo { ljZn]if0f ul/Psf] 5 . 5}7f}+ kl/R5]bn] km};nf sfof{Gjog ;DaGwL jt{dfg cj:yf ;DaGwL cWoog Pj+ ;j]If0fsf cfwf/df ul/Psf] ljZn]if0fnfO{ ;d]6sf] 5, h;df :ynut cjnf]sg ul/Psf cbfntx?sf] { ] cj:yf / ;/f]sf/jfnfx?sf] cledtsf ;fy} lj1x?sf] ljrf/ ;d]tnfO{ cfwf/ agfOPsf] 5 eg] ;ftf}+ kl/R5]bdf lgisif{ / ;'emfjx? k|:t't ul/Psf] 5 . cf7f}+ kl/R5]bdf pk;+xf/nfO{ /flvPsf] 5 h;df ca qmdj4 ¿kn] s] ug]{ / jt{dfg l:yltdf s;/L ;'wf/ Nofpg] eGg] s'/fnfO{ /flvPsf] 5 . km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? 5
  • 32. kl/R5]b–b'O{ k"j{ cWoogx¿sf] ;dLIff @=! ljifo k|jz ] Gofokflnsfsf] ;'wf/ cleofgsf k|To]s r/0fdf km};nf sfof{Gjogsf] kIfdf k|efjsfl/tf b]lvg g;s]sf] cfTdd"Nof+sg ;lxt To;df ;'wf/sf] vfFrf] cf}NofO{b} cfOPsf] / km};nf sfof{Gjogsf] ljifonfO{ ;+af]wg + + ul/Psf] ePtfklg oyfy{df eGg'kbf{ Tof] Jojxf/df cg'jfb x'g ;s]sf] 5}g . pRr:t/Lo Goflos ;'wf/ cfof]usf] k|ltj]bg, @)@* b]lv Gofokflnsfsf] k~rjifL{o /0fgLlts of]hgf -@)^!–@)^^_ ;Dd cfOk'Ubf Gofokflnsfsf] ;+/rgf, If]qflwsf/ / sfo{ k|lqmofdf y'k}| kl/jt{g cfO;s]sf] 5 . To:tf cWoogx?n] km};nf sfof{Gjogsf] If]qdf s] s:tf] ljZn]if0f u/]sf 5g < s] s:tf ;d:ofx? klxrfg u/]sf 5g < / s] s:tf ;'emfjx? k|:t't u/]sf 5g < eGg] s'/fsf] dxTj o; cy{df 5 ls klxrfg ul/Psf tL ;d:ofx? / ;dfwfgsf pkfox?n] cfufdL lbgdf ug'kg]{ ;'wf/ / cFuflng] sbdsf] k|sl[ t lgwf{/0f ug{df d2t { k'U5 . To;}n] Gofokflnsfsf] ;du| ljsf; / ;'wf/sf nflu eP u/]sf] k"j{ cWoogx?df km};nf sfof{GjognfO{ s;/L ;+af]wg ul/Psf] /x]5 eGg] ;DaGwdf o; kl/R5]bdf ljZn]if0f ug]{ k|of; ul/Psf] 5 . @=@ pRr:t/Lo Goflos ;'wf/ cfof]usf] k|ltj]bg, @)@*@ g]kfn clw/fHoel/ a9b} uPsf] d'2f dfldnfsf] km5of}6 a9L bIftf / tTk/tfsf ;fy l56f] / 5l/tf] { ;Dkfbg x'g ;Sg] cfjZos pkfox? kQf nufpg] ;d]tsf] lhDd]jf/L ;lxt @)@& ;fn >fj0f @* ut] ul7t pRr:t/Lo Goflos ;'wf/ cfof]un] @)@* ;fn cfiff9 d;fGt;Ddsf] cjlw nufP/ k|ltj]bg tof/ u/]sf] lyof] . k|ltj]bgdf ;jf]Rr cbfnt, c~rn / lhNnf cbfnt, kmf}hbf/L Gofo ;Dkfbg, k|zf;sLo { lgsfo / Gofo ;Dkfbg, ;+lIfKt sfo{ljlwsf] Joj:yf, km};nfsf] sfof{Gjog, 3'DtL cbfnt zLif{sdf ljleGg ;'emfjx? k|:t't ul/Psf] 5 . To;dWo] o; cWoog;Fu ;DalGwt /x]sf] km};nfsf] sfof{Gjog ;DaGwL ;'emfjx?df dfq ;Lldt /xL oxfF ljZn]if0f ug]{ k|of; ul/Psf] 5 . Goflos lg0f{osf] sfof{Gjogsf] k|efjsf/L Joj:yf geP;Dd To:tf lg0f{osf] s'g} cy{ x'bg eGg] cfof]usf] F} lgisif{df km};nf sfof{Gjogsf] dxQfnfO{ :jLsf/ ul/Psf] 5 . k|ltj]bgdf lg0f{osf] sfof{Gjog Goflos k|lqmofsf] ;a}eGbf dxTjk"0f{ c+usf ?kdf u|x0f u/L km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf @)!* ;fn cl3;Dd sfod /x]sf ljlzi6Ls[t Goflos lgsfosf] ;d]t rrf{ ul/Psf] 5 . h; cg';f/ km};nf sfof{Gjogs} nflu sf7df8f}df sf7df8f}+ >]:tf cbfnt tx;Ln, sf7df8f}+ b]jfgL cbfnt tx;Ln c88fx? /x]sf] kfOG5 . + To;afx]s sf7df8f}+ aflx/ ;d]t sfo{af]em a9L /x]sf 7"nf cbfntx? / ljz]iftM k"jL{ t/fO{sf cbfntx?df 5'§f5'§} cbfnt tx;Lnx? /x]sf lyP . t/ tL cbfnt tx;Lnx? ;DalGwt cbfntx?s} kmfF6sf] ?kdf sfd ug]{ Joj:yf ePaf6 To:tf tx;Ln c88fx?nfO{ xfnsf] tx;Ln zfvf eGbf k[ys ?kdf x]g{ ldNg] cj:yf @ g]=sf=k= @)@*, efu !#, c+s * . 6 km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
  • 33. b]lvb}g . cyf{t gfdfs/0fsf b[li6n] ljlzi6Ls[t Goflos lgsfosf] efg lbg] tL lgsfox? Jojxf/df cbfnts} kmfF6 jf zfvf eGbf km/s g/x]sf] :ki6 b]lvG5 . t/ oL lgsfox? km};nf sfof{Gjogdf k|efjsf/L b]lvPsf / tL lgsfox?nfO{ cbfntdf uflePkl5 ult/f]w b]vfkg{ yfn]sf] cj:yfsf] lrq0f k|ltj]bgdf ul/Psf] 5 . Gofo ;Dkfbg ug'{ / km};nf sfof{Gjog ug'{ /fHosf] k|dv cleef/f ePsfn] To;sf nflu x'g] vr{nfO{ ' Goflos lg0f{oaf6 x'g] cfo;Fu bfFh/ ljrf/ / Joj:yf ug]{ k|zf;sLo dgf]jl[ Qdf kl/jt{gsf] cfjZostf ] af]w pRr:t/Lo cfof]un] u/]sf] 5 . log} ;d:ofx?af6 cfqmfGt km};nf sfof{Gjogsf] kIfnfO{ k|efjsfl/tf k|bfg ug{ cfof]un] s]xL ;'emfjx? k|:t't u/]sf] 5 . h;dWo] b]xfosf ;'emfjx? dxTjk"0f{ 5gM cbfnt / Goflos lg0f{o ug]{ cGo c88fx?df tx;Lnsf] 5'66} kmFf6 /xg' kb{5 . ;f] kmFf6df ljut tLg aif{sf] d'2fsf] ;/b/ ;+Vof tyf ef}uf]lns l:yltsf] cfwf/df kof{Kt sd{rf/Lx? / To; cg';f/sf] d;nGb / cGo cfjZos vr{x?sf] Joj:yf x'g' kb{5 . km};nf sfof{Gjogsf ;DaGwdf xfn e} /x]sf] d'nsL P]g b08 ;hfosf] dxnsf] Joj:yf sltko ' s'/fx?df cw'/f], ckof{Kt / b'ljwfk"0f{ ePsf]n] To;sf] lj:t[t cWoog / 5fgaLg u/L km};nf sfof{Gjogsf nflu Pp6f 5'§} P]gsf] Joj:yf x'g'k5{ . @=# zfxL Gofo ;'wf/ cfof]usf] k|ltj]bg, @)$)# lgikIf, ;/n / ;j{;ne Gofosf nflu k|rlnt Gofo Joj:yf tyf sfo{ k4ltdf s] s:tf] ;'wf/sf] ' cfjZostf /x]sf] 5 eGg] ;DaGwdf cWoog / 5fgaLg u/L ;'emfj ;lxtsf] k|ltj]bg k]z ug]{ sfof{bz ] ;lxt @)#( ;fn cflZjg ! ut] Goflos ;ldltsf tTsfnLg cWoIf ;/bf/ >L O{Zj/L/fh ld>sf] cWoIftfdf ul7t o; cfof]un] @)$) ;fn cfiff9 d;fGt;Ddsf] ;dofjlwdf u/]sf] cWoog Pj+ 5fgaLgaf6 k|ltj]bg tof/ kf/]sf] lyof] . rf/ efudf ljeflht pQm k|ltj]bgdf ;jf]Rr cbfnt / { cGtu{tsf cbfntx? ;DaGwL, k'g/fj]bg cbfnt, clVtof/ b'?kof]u lgjf/0f cfof]u / ljz]if k|x/L ljefu ;DaGwL, Goflos lg0f{o ug{ clwsf/ kfPsf ;/sf/L sfof{nox? / :yfgLo k~rfotx?sf] Goflos clwsf/ ;DaGwL / dxfGofoflwjQmf / ;f] cGtu{tsf sfof{nox? tyf ;/sf/jfbL d'2f;Fu ;DjlGwt k|x/L sfof{nox? ;DaGwL ljifox? ;d]l6Psf] kfOG5 . To;dWo] efu ! df /x]sf] ;jf]Rr cbfnt / cGtu{tsf { cbfntx? ;DaGwL d"n ljifo cGtu{t kl/R5]b–& df km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ljifonfO{ ;d]t k|dvtfsf ;fy ;dfj]z ul/Psf] b]lvG5 . ' cbfntsf] tx;Ln kmfF6sf] ljsNk vf]Hg gx'g,] t/ ;f] kmfF6sf] lgoldt lg/LIf0f / d"Nof+sgsf] Joj:yf x'gkg]{ cfof]usf] lgisif{ /x]sf] 5 . cbfntsf] clGtd km};nf adf]lhd nfu]sf] b08, hl/jfgf c;"n ug{ ' hfg] 8f]/nfO{ s}b hl/jfgf nfu]sf] JolQmnfO{ lrgfpg / kqmfp ug{ d2t ug'{ kg]{ s'/f ;a} :yfgLo lgsfosf ;b:ox?sf] st{Jo tf]lsg' kg]{ s}b c;"nLnfO{ a9L k|efjsf/L agfpg 8f]/df v6L hfg] sd{rf/LnfO{ s}b nfu]sf] JolQmnfO{ kqmfp u/L Nofp+bf s}bsf] kl/df0fsf] cg'kftdf gub k'/:sf/ lbg] Joj:yf u/L kqmfp k/]sf JolQmnfO{ af6f]sf] Dofb ;DdnfO{ cbfnts} ah]6af6 l;wf vr{ v'jfpg ;Sg] # zfxL Gofo ;'wf/ cfof]u, @)$) . km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? 7
  • 34. Joj:yf ug'kg]{ h:tf ;'emfjx? km};nf sfof{Gjogsf ;Gbe{df dxTjk"0f{ b]lvG5g . k|ltj]bgdf ;d]l6Psf { d'Vo d'Vo Joj:yfx? b]xfo adf]lhd 5gM s}b c;"n u/L Nofpg] 8f]/nfO{ s'g} k|fT;fxgsf] Joj:yf gePsf] / To;/L klqmP/ cfPsf y'gjf ] ' s}bLnfO{ jf6f]sf] Dofb;DdnfO{ l;wf vr{ lbg ;lsg] Joj:yf gePsf]n] s}b c;"nLdf b]vf k/]sf] lzlyntf x6fO{ s}b c;"nLnfO{ ;d]t a9L k|efjsf/L agfpg 8f]/sf sd{rf/LnfO{ s}b nfu]sf] JolQmnfO{ kqmfp u/L Nofp+bf s}bsf] kl/df0fsf] cg'kftdf gub k'/:sf/ lbg] Joj:yf ul/g'sf] cltl/Qm kqmfp k/]sf JolQmnfO{ af6f]sf] Dofb;DdnfO{ kqmfp ug{ k7fpg] cbfntsf] ah]6af6 l;wf vr{ v'jfpg ;Sg] Joj:yf ug{ pko'Qm b]lvG5 . hl/jfgf jf s}bsf] ;hfo nfu]sf] JolQm clGtd km};nf ePsf] ldltn] ^) lbgleq hl/jfgf ltg{ jf s}b j:g cfkm} pkl:yt ePdf To:tf] JolQmnfO{ nfu]sf] hl/jfgf jf s}bdf aL; k|ltzt ldgfxf lbg] . cbfntsf] clGtd km};nf adf]lhd nfu]sf] b08, hl/jfgf c;"n ug{ hfg] 8f]/nfO{ s}b hl/jfgf nfu]sf] JolQmnfO{ lrGxfpg / kqmfp ug{ d2t ug'kg]{ s'/f ;j} :yfgLo kGrfotsf ;b:ox?sf] { st{Jo tf]lsg' kg]{ b]lvG5 . kIf / ljifo pxL /x]5 eg] Ps k6s lg0f{o e} cbfntaf6 rng rnfO{ lbO{ ;s]sf]df km};nf adf]lhd rng glbO{ lvrf]nf u¥of] egL kIfsf] bvf{:t k/]df cl3 s} km};nf adf]lhd rng rnfO{ lbg cbfntaf6 8f]/ v6fO{ lbg' kb{5 . To;/L rng rnfpg 8f]/ k7fp+bf klg rng g5f8]df cbfntaf6 dfgxflgdf / b08 ;hfosf] $# g+= adf]lhdsf] ;hfo ug{ sf/jfO{ lsg gug]{ eGg] & lbg] sf/0f b]vfpsf] ;"rgf cbfntn] k7fO{ sf/jfO{ ug]{ Joj:yf ckgfpg' k5{ . To:tf] sf/jfO{ ;+lIfKt sfo{ljlw P]g cg';f/sf] u/L 6'uf] nufpg] Joj:yf ul/g' kg]{ / oxL cg';f/ ;+lIfKt + sfo{ljlw P]gdf cfjZos ;+zf]wg ;d]t ul/g' pko'Qm b]lvG5 . lvrf]nf u/]sf], rng rnfO{ kfp+ eGg] Joxf]/f ;d]t lkm/fbkqdf gk/]sf]df xfn bvf{:tsf] e/df dfq rng rnfpg] Joj:yf 5}g, rng rnfO{ kfpFgfsf] nflu km]l/ gfn]z lbg'kg]{ Joj:yfaf6 kIfx?nfO{ dsf{ k/]sf] b]lv+bf o:tf]df rng rnfO{ kfp+ eGg] bvf{:t k/]df b:t"/ lnO{ pko'Qm { adf]lhd rng rnfO{ lbg] sf/jfO{ u/L lbg' kb{5 . dfgf rfdnsf] ;DaGwdf Ps k6s vfg nfpg jf vr{ e/fpg] u/L km};nf e};s]kl5 To;/L vfg nfpg lbg' kg]{ jf vr{ e/fpg] u/L km};nf e};s]kl5 To;/L vfg nfpg lbg' kg]{ jf vr{ eg'{ kg]{ dflg;n] glbP ge/]sf] v08df tL JolQmx?sf] k"jl{ :ylt oyfjt /lx/x]sf] cj:yfdf lgj]bgaf6 dfq} klg cbfntn] dfgf rfdn e/fO{ lbg] / k"jf{j:yf ljBdfg g/xL To;df ljjfb pTkGg e} ;j"b k|df0f a'emL lsgf/f ug'{ kg]{ cj:yf b]lvPdf csf]{ gflnz ug]{ cfb]z lbg] Joj:yf x'g' k5{ . @=$ ;jf]Rr cbfntsf dfggLo GofofwLzx? tyf k'g/fj]bg cbfntsf dfggLo d'Vo { GofofwLzx?sf] ;Dd]ngåf/f kfl/t k|:tfjx?$, k'g/fj]bg cbfntsf dfggLo d'Vo GofofwLzx? tyf ;jf]{Rr cbfntsf dfggLo GofofwLzx?sf] ;Dd]ngx?df ;d]t km};nf sfof{Gjogsf ;Gbe{df ljBdfg ;d:of / To;sf ;dfwfgsf pkfox?sf] vf]hL x'g] u/]sf] kfOG5 . Gofokflnsfsf] pRr g]tTjsf] ;xeflutf /xg] To:tf ;Dd]ngx?df km};nf [ $ ;jf]Rr cbfntsf dfggLo GofofwLzx? tyf k'g/fj]bg cbfntsf dfggLo d'Vo GofofwLzx?sf] ;Dd]ngåf/f kfl/t k|:tfjx?, @)%)– { @)%^, ;jf]Rr cbfnt . { 8 km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
  • 35. sfof{Gjogsf] kIfdf ljBdfg ;d:of / sdhf]/Lx?sf af/]df lrGtg x'g' :jo+df dxTjk"0f{ kIf xf] . ;Dd]ngx? dfkm{t km};nf sfof{GjognfO{ k|efjsf/L agfpg vf]lhPsf pkfox?sf] cjnDjg eP gePsf] ;DaGwdf ljZn]if0f ul/g' k5{ eGg] dfGotfn] o; cWoogsf l;nl;nfdf ;d]t ;Dd]ngåf/f kfl/t k|:tfjx?sf] cWooog ul/Psf] 5 . To;dWo] km};nf sfof{Gjog;Fu ;DjlGwt c+zx?sf cfwf/df ljZn]if0fsf] k|of; ;d]t ul/Psf] 5 . ljleGg ;Dd]ngåf/f kfl/t k|:tfjx? dWo] km};nf sfof{Gjog;Fu ;DjlGwt dxTjk"0f{ c+znfO{ oxfF ;dfj]z ul/Psf] 5 . @=$=! klxnf] ;Dd]ng, @)%) != s}b hl/jfgf nfu]sf JolQmx?nfO{ jf/]06 hf/L u/L kqmfp u/L NofO{ c;"n pk/ ug]{ Joj:yf x'g' kg]{ . @= k|To]s lhNnfsf lhNnf GofofwLzsf] lgb]zgdf clgjfo{ ?kdf dlxgfsf] Ps k6s km};nf { sfof{Gjogsf] l;nl;nfdf c~rn tyf lhNnf cbfnt lgodfjnLsf] lgod && nfO{ tbf?stfsf ;fy lqmofzLn ug'{ kg]{ / nut km5of}6 ePsf] k|ult ljj/0f k'g/fj]bg cbfnt / ;jf]Rr { { cbfntdf k7fpg] . ;fy} ;do ;dodf k'g/fj]bg cbfntsf d'Vo GofofwLzn] klg To:tf] k|ult ljj/0f dfu ug'{ k5{ . #= lkm/fb, k|ltpQ/ btf{ ug{ / jskq ug{ cfpg] k|To]s JolQmsf] jf+sL b08 hl/jfgf 5 5}g x]/L c;"n pk/ u/fpg' k5{ . $= km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf k|rlnt P]g sfg"gdf e}/x]sf] Joj:yfnfO{ k"0f{ ?kn] cjnDjg u/L nfu" ug]{ u/fpg] . %= clGtd km};nf e};s]sf] ljifodf k'gM km};nf jb/ tkm{ d'2f rn] klg km};nf sfof{Gjog /f]Sg' gkg]{ Joj:yf ul/g' kg]{ . @=$=@ t];f| ] ;Dd]ng, @)%@ != c;"n tx;Ln sfo{sf nflu vl6 hfg] sd{rf/LnfO{ c;"n tx;Lnsf] sfd k|lt k|fT;flxt ug{ b}lgs ] tyf e|d0f eQf jf c;"n u/L NofPsf] /sdaf6 @) k|ltzt k|fT;fxg k'/:sf/, /sd tTsfn kfpg] ] Joj:yfug{ Gofof]lrt b]lvG5 . tx;Lnbf/nfO{ c;"n u/L NofPsf] /sdaf6 % k|ltzt k|f]T;fxg k'/:sf/ lbg] Joj:yf ePdf c;"n tx;Lnsf] sfo{df k|efjsfl/tf cfpg] b]lvG5 . @= d'nsL P]g b08 ;hfosf] @# g+= nfO{ k|efjsf/L ?kdf nfu" ug]{ tkm{ ljrf/ k'¥ofpg] / tx;Ln ' zfvfn] km};nf adf]lhd b08, hl/jfgf, s}b jf ;/sf/L lauf] c;"n ug'{ kg]{ JolQm /x] a;]sf] 7fp+df k|To]s aif{ ;do ;dodf c;"n tx;Ln sfo{sf nflu 8f]/ v6fpg' kg]{ Joj:yf x'g' cTofjZos b]lvG5 . #= tx;Lnbf/sf] lgo'lQm ubf{ tfnLdsf] Joj:yf u/]/ dfq lgo'lQm ug]{ . @=$=$ 5}7f}+ ;Dd]ng, @)%% != cbfntsf] km};nf sfof{Gjog ug]{ qmddf k|x/Lsf] ;xof]usf] ;d]t cfjZostf kg{ ;Sg] x'bf F cbfntdf 5'§} Goflos k|x/Lsf] Joj:yf x'g'kg]{ . @= c+z d'2fdf afbLn] c+z kfpg] 7x/L clGtd km};nf ePsf]df cGo k|ltjfbL c+lzof/x?n] cfkmgf] c+z efu 5'6ofO{ lng rfx]df sfg"g adf]lhd sf]6kmL bflvn u/L km};nfn] 7x/ ePsf] ;DklQaf6 { 5'6ofO{ lng kfpg] Joj:yf x'g'kg]{ . km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? 9
  • 36. #= rng rnfpg] sfo{df cj/f]w gcfj; eGg] p2]Zon] rng rnfpFbf kfFr hgf ;fIfL /fVg] Joj:yfsf] ;§f e]l6P;Ddsf] ;fIfL /fvL rng rnfpg] Joj:yf x'g'kg]{ . @=$=% ;ftf}+ ;Dd]ng, @)%^ != km};nf sfof{Gjogsf] ;DaGwdf 5nkmn x'bf b08, hl/jfgf, s}b cflb c;"n tx;Lnsf] k|lqmof F d'nsL P]g b08 ;hfosf] dxn Pj+ lhNnf cbfnt lgodfjnL ;d]tdf Joj:yf e}/x]sf]df To;sf] ' cjnDjg u/]sf] gb]lvPsf]n] ;f] sfddf ePsf Joj:yfx?sf] k"0f{ kfng ug'{ kg]{ Pj+ tx;Lnbf/nfO{ k|lzIf0f lbnfpg pko'Qm x'bf k'g/fj]bg cbfntsf d'Vo GofofwLzn] cf–cfkmgf] If]qdf GofofwLz, F >]:t]bf/ / tx;Lnbf/ ;d]tnfO{ ;dfj]z u/L k|lzIf0f ug]{, u/fpg] . @= ljz]if sf/0fj; rng rnfpg] d'2fsf] km};nfsf] sfof{Gjog ug{ g;Sg] cj:yf eO{ rng kfpg] cj:yf gePdf xfg]{ kIfaf6 kLl8t kIfnfO{ ;f] ;DklQ j/fj/sf] Ifltk"lt{ e/fO{ lbg] ;DaGwL sfg"gL Joj:yf x'g'kg]{ . #= lauf] ltg'kg]{ JolQmsf] a}s, ljQLo ;+:yfdf jf cGoq /x]sf] rn ;DklQ ;d]tjf6 e/L e/fp ug{ { + ;lsg] sfg"gL Joj:yf x'g'kg]{ . @=$=^ gjf}+ ;Dd]ng, @)%* gjf}+ ;Dd]ngdf Goflos Joj:yfkg Pj+ Gofo k|zf;gnfO{ 5nkmnsf] d'Vo ljifo agfO{ To; cGtu{t km};nf sfof{Gjogsf ;DaGwdf ;d]t 5nkmn ul/Psf] b]lvG5 . km};nf sfof{Gjogsf] nut jif]gL a9b} { uPsf] tYonfO{ :jLsf/ ub}{ km};nf sfof{Gjogdf k|efjsfl/tf k|bfg ug]{ ;Gbe{df cleofgsf] yfngL ug]{ ;Dd]ngaf6 c7f]6 ul/Psf] 5 . GofofwLzx?sf ljleGg ;Dd]ngaf6 kfl/t sfg"gL ;'wf/ ;DaGwL k|:tfjx? k|foM sfof{Gjog ePsf 5g . To;}u/L /fli6«o Goflos k|lti7fgsf] :yfkgf ePkl5 tx;Lnbf/ tyf clws[tx?nfO{ k|lzIf0f k|bfg ug{ z'? ul/Psf] 5 . tyflk ;Dd]ngn] km};nf sfof{GjognfO{ ;fªuf]kfªuf] ?kdf x]g{ / ;d:ofsf] ;dfwfg kQf nufpg g;s]sf] x'bf km};nf sfof{Gjogdf vf;} ;'wf/ cfpg ;s]sf] 5}g . F @=% cbfnt Joj:yfkg ;DaGwL ;'emfj k|ltj]bg, @)%%% ;jf]Rr cbfntsf dfggLo GofofwLzx? tyf k'g/fj]bg cbfntsf dfggLo GofofwLzx?sf] kf+rf} ;Dd]ng { -@)%$_ åf/f kfl/t k|:tfj adf]lhd @)%$ ;fn cflZjg !% ut] ;jf]Rr cbfntsf tTsfnLg GofofwLz { >L s]zjk|;fb pkfWofosf] cWoIftfdf ul7t cbfnt Joj:yfkg ;ldltn] tof/ kf/]sf] k|ltj]bgdf cbfnt Joj:yfkgsf ljljw kIfnfO{ ;d]l6Psf] kfOG5 . k|ltj]bgsf] kl/R5]b–! df /x]sf] d'2fsf] k|jfx ;DaGwL Joj:yf cGtu{t sfo{ljlw sfg"gdf ;/nLs/0fsf] cfjZostf zLif{sdf sfo{ljlw ;lxtf, Dofb tfd]n sfo{ljlwdf Ps?ktf, d'2fx?sf] zL3| km5of}6 / km};nf sfof{Gjogsf ;Gbe{df pNn]v ul/Psf] 5 . { k|ltj]bgdf km};nf sfof{Gjog k|lqmofnfO{ k|efjsf/L agfpg ljleGg ;'emfjx? k|:t't ul/Psf] 5 . cbfntsf] ;du| Joj:yfkg leq km};nf sfof{Gjogsf] :yfg dxTjk"0f{ 5 eGg] s'/f, km};nf sfof{Gjogsf lglDt b/vf:t % cbfnt Joj:yfkg ;ldlt, ;jf]Rr cbfnt, @)%% . { 10 km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
  • 37. k/]kl5 lglZrt cjlw leq sfof{Gjog ul/;Sg'kg{ sfg"gL Joj:yfsf] cfjZostf af]w, Goflos k|x/Lsf] Joj:yfdf hf]8 / km};nf sfof{Gjog ;DaGwL k|lqmofdf ;/nLs/0fsf nflu k|:t't ul/Psf k|ltj]bgsf ;'emfjx?af6 :ki6 x'G5 . k|ltj]bgdf k|:tfljt ul/Psf] -cg';rL–$_ GofofwLzx?sf] sfo{ ;Dkfbg lg/LIf0f " kmf/fddf km};nf sfof{Gjog ug]{ sfd sfg"g adf]lhd lgwf{l/t ;doleq ug{ u/fpg ;s]sf] 5 5}g eGg] ljifonfO{ k|dvtfsf ;fy pNn]v ul/Psf] 5 . k|ltj]bgsf d'Vo d'Vo a'bfx? b]xfo adf]lhd 5gM ' F d'2fx? km5of}6 ug{ sfg"gn] cjlw lgwf{/0f u/] em} km};nf sfof{Gjogsf ;DaGwdf klg km};nf { sfof{Gjogsf lglDt b/vf:t k/]kl5 lglZrt cjlw leq sfof{Gjog u/L ;Sg' kg]{ sfg"gL Joj:yf x'g'kg]{ . cbfntsf] km};nf sfof{Gjog ug]{ qmddf k|x/Lsf] ;d]t cfjZostf kg{ ;Sg] cj:yf x'g] x'bf F cbfntdf 5'§} Goflos k|x/Lsf] Joj:yf x'g'kg]{ . km};nf adf]lhdsf] b08 hl/jfgf, s}b, ;/sf/L lauf] c;"n ug{ sDtLdf jif{df b'O{ k6s 8f]/ v6fpg] Joj:yf x'g'kg]{ . c+z d'2fdf jfbLn] c+z kfpg] 7x/L clGtd km};nf ePsf]df cGo k|ltjfbL c+lzof/x?n] cfkmgf] c+z efu 5'6ofO{ lng rfx]df sfg"g jdf]hd sf]6kmL bflvn u/L km};nfn] 7x/ ePsf] ;DklQaf6 { 5'6ofO{ lng kfpg] Joj:yf ePdf k'gM c+z d'2f ug]{ k|j[lQ sd x'g uO{ ;do / >f]t ;fwgsf] art x'g] x'Fbf ;f] Joj:yf x'g' cfjZos b]lvg] . s}bsf] nut sl;Psf] JolQmnfO{ kqmfp u/L cbfntdf bflvn ug{ Nofp+bf ;f] JolQmsf] nflu af6f]df l;wf vr{sf] Joj:yf gePsf]n] To:tf] kqmfp k/]sf] JolQmnfO{ v'jfpg l;wf vr{sf] Joj:yf x'g'kg]{ . rng rnfpg] sfo{df cj/f]w gcfj; eGg] p2]Zon] rng rnfpg] kf+r hgf ;fIfL /fVg] Joj:yfsf ;§f e]l6P;Ddsf] ;fIfL /fvL rng rnfpg] Joj:yf x'g' kg]{ . xfn s]xL lhNnf cbfntx?df @)#* ;fn b]lvsf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL lgj]bgx? pk/ clGtd sf/jfO{ x'g g;ls/x]sf] eGg] b]lvg'sf ;fy} km};nf sfof{Gjog ;DaGwL lgj]bg pk/ sf/jfO{ x'g ;fdfGotof klg @÷$ aif{ nfUg] u/]sf] Jofjxfl/s tYojf6 b]lvPsf], o; cj:yfdf km};nf sfof{Gjogsf] ;DaGwdf clGtd km};nf ePsf] lg0f{o yfxf kfPsf] ldltn] ^ dlxgfleq sfof{Gjogsf nflu lgj]bg lbO{ ;Sg' kg],{ ;fy} km};nfsf] sfof{Gjog ;fdfGotof a9Ldf ^ dlxgfleq ul/;Sg' kg]{ sfg"gL Joj:yf x'g' kg]{ . @=^ cbfnt ;'b9Ls/0f ;'emfj ;ldltsf] k|ltj]bg, @)%*^ [ zL3| / ;'ne Gofo k|bfg ug{ Pjd cbfntsf] ul/df / k|lti7fnfO{ cIf'i0f' agfO{ :jR5 Gofosf] k|jfxsf] lglDt cfjZos b]lvPsf ljifox?df cWoog u/L ;'emfjx? k|:t't ug{ ;/sf/åf/f ul7t cbfnt ;[b9Ls/0f ;'emfj ;ldltn] ljZjJofkLs/0fsf ;Gbe{df Gofokflnsfsf r'gf}tLx?, zL3| / ;'ne Gofo, [ cbfntL hgzlQmsf] Ifdtf ljsf;, ef}lts k"jf{wf/ ljsf; ;d]tsf ljifox?df cWoog u/L ;'emfj k|:t't u/]sf] kfOG5 . k|ltj]bgdf zL3| / ;'ne GofonfO{ dxTjsf ;fy k|:t't ul/Psf] / ;f] cGtu{t km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf x'gkg]{ ;'wf/nfO{ ;d]t ;dfj]z ul/Psf] b]lvG5 . ' ^ cbfnt ;'b[9Ls/0f ;'emfj ;ldlt, ;jf]{Rr cbfnt, @)%* . km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? 11
  • 38. cbfntaf6 ePsf] lg0f{o jf clGtd cfb]znfO{ d"t?k lbg] sfd km};nf sfof{Gjogaf6 dfq ;+ej x'g] x'bf { F o; ;DaGwL Joj:yfnfO{ Gofo k|zf;gsf] d'6sf] ?kdf lng'kg]{ s'/fdf k|ltj]bgn] hf]8 lbPsf] 5 . plrt ' Joj:yfkg tyf cGo sltko sfg"gL tyf Jofjxfl/s sf/0fn] ubf{ cbfntn] c;"n ug'kg]{ s}b / b08 { hl/jfgfsf] c+s lbgfg'lbg a9b} uO{/x]sf] tYonfO{ :jLsf/ ul/Psf] ;f] k|ltj]bgdf b]jfgL k|sl[ tsf d'2fx?sf] km};nf sfof{Gjogdf klg ljleGg sl7gfO{x? /x]sf], cbfntL jGbf]j:ts]f !& g+= sf] Joj:yfg';f/ kg{] lgj]bgsf] sf/0faf6 klg km};nf sfof{Gjogsf] kIf k|efljt x'g k'usf] l:yltjf]w ;d]t ul/Psf] 5 . ] km};nf sfof{Gjogdf b]lvPsf ;d:ofx?sf] lg/fs/0fsf nflu ;'wf/sf kIfx? k|:t't ul/Psf] ;f] k|ltj]bgn] Goflos k|x/Lsf] Joj:yfaf6 km};nf sfof{Gjogdf of]ubfg k'Ug ;Sg] ljZjf; lnPsf] 5 . km};nf sfof{Gjogsf nflu k/]sf b/vf:tx?sf] zL3| km5of}6sf nflu Go"gtd cjlw tf]lsg' kg],{ lhNnf { cbfntdf /x]sf] tx;Ln kmfF6nfO{ lg/Gt/ cg'udg tyf lgoGq0f ug{sf nflu ;jf]Rr cbfntdf 5'§} { s]Gb|Lo c;"n tx;Ln dxfzfvf :yfkgf ug'kg],{ km};nf sfof{Gjogsf] l;nl;nfdf lauf] e/fpg], rng { rnfpg] tyf j08f 5'6ofpg] ;DaGwdf b'j} kIfn] ldnfkq ug{ rfx]df ldnfkq u/fpg ;Sg] sfg"gL Joj:yf x'gkg]{ h:tf ;'emfjx? k|ltj]bgsf pNn]Vo kIf x'g . 5l/P/ /x]sf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ' sfg"gL Joj:yfnfO{ PsLs[t ul/g'kg],{ GofofwLzn] d'2f km};nf ePkl5 cfkmgf] lhDd]jf/L ;lsPsf] 7fGg] / km};nf sfof{GjognfO{ uf}0f ljifo dfGg] k|jl[ Q TofuL km};nf sfof{Gjogsf] sfo{df ;d]t lhDd]jf/Ljf]w ug'kg]{ s'/fdf klg k|ltj]bgn] hf]8 lbPsf] 5 . k|ltj]bgdf /x]sf km};nf sfof{Gjog;Fu ;DjlGwt dxTjk"0f{ { Joj:yfx? b]xfo adf]lhd 5gM tx;Ln kmfF6sf] jflif{s sfo{qmd jgfO{ ;f] cg'?k ah]6sf] Joj:yf ug'{ k5{ . tx;Ln kmfF6sf sd{rf/Lsf] ;?jf ubf{ tx;Ln kmfF6 d} ;?jf x'g] Joj:yf ug'{kg]{ . tx;Ln kmfF6sf] s]jn /]vb]v tyf sfg"gL afwf c8rgsf] clGtd lgsfzf lbg] sfd;Dd lhNnf GofofwLzsf] x'g] / ;Dk"0f{ sfdsf] bfloTj / lhDd]jf/L tx;Lnbf/ s} x'g] Joj:yf ldnfpg] . 5'§} Goflos k|x/Lsf] Joj:yf x'gkg]{ . ' ;a} cw{–Goflos lgsfosf] ;d]t nut tx;Ln zfvfdf /fVg] / c;"n tx;Lnsf] lhDd]jf/L To;}nfO{ lbg] . 5l/P/ /x]sf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL sfg"gL Joj:yfnfO{ ;d]6g] u/L kl/dfh{g u/L 5'§} sfg"g agfO{ nfu' ug]{ . j}1flgs 9+un] nut /fvL cBfjlws u/fpg sDKo"6/sf] k|of]u ug]{ ;DaGwdf cWoog Pj+ of]hgf th"df u/L l;kmfl/z ug{ ljz]if1 ;lxtsf] sfo{bn u7g u/L To;n] lbPsf] /fo ;'emfjnfO{ qmdzM { sfof{Gjog ub}{ hfg] . sfo{af]emsf] cg'kftdf tx;Ln zfvfdf sd{rf/Lsf] b/aGbL Joj:yf ug]{ . tx;Ln zfvfsf sd{rf/LnfO{ ;?jf cflb ubf{ ;f]xL k|sl[ tsf] sfddf nufpg] u/L ;?jf ug]{ / lghsf] ;]jfnfO{ ljlzi6Ls[t ub}{ n}hfg] . e|d0f eQf . km};nf sfof{Gjogsf] l;nl;nfdf 8f]/df lx8g' kbf{ oftfoftsf] ;fwg x'gkg],{ oftfoft b}lgs e|d0f ' eQf lbg kof{Kt ah]6sf] Joj:yf x'gkg]{ . ' /fd|f] sfd ug]nfO{ k|fT;fxg u/L k'/:s[t ug]{ / g/fd|f] sfd ug]nfO{ b08 lbg] s'/f Jojxf/df nfu" { ] { ug]{ tyf To;sf] k|efjsf/L sfof{Gjogsf] nflu plrt ;+oGqsf] Joj:yf ug]{ . 12 km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
  • 39. cbfntdf /x]sf ldl;n vf]h]sf] avt kfpg] u/L clen]v k|0ffnL r':t / b'?:t agfpg'kg]{ . tx;Lnbf/sf] b}lgs sfo{ljj/0f /fVg] Joj:yf u/L k|To]s dlxgfsf] sfo{ ljj/0f GofofwLzn] k|dfl0ft u/L k'g/fj]bg / ;jf]{Rr cbfntdf k7fpg' kg]{ Joj:yf ug]{ . GofofwLzn] d'2f km};nf u/]kl5 cfkmgf] sfd ;lsPsf] 7fGg] / km};nf sfof{GjognfO{ uf}0f ljifo dfGg] k|jl[ Q TofuL km};nf sfof{GjognfO{ ;d]t ;jf]kl/ ?kdf x]/L /]vb]v / cg'udg ug]{ ug'kg]{ . { { @=& kmf}hbf/L sfo{ljlw lbUbz{g, @)%*& o; lbUbz{gdf kmf}Hbf/L sfo{ljlw ;DaGwL ljBdfg sfg"gL Joj:yfnfO{ PsLs[t ?kdf k|:t't ul/Psf] / ;f] ;DaGwdf ;jf]Rr cbfntaf6 k|ltkflbt l;4fGtx?, cGt/fli6«o dfkb08x? / kmf}hbf/L Gofosf { cfwf/e"t dfGotfx?nfO{ oyf:yfgdf k|:t't ul/Psf] 5 . o; cfwf/df lbUbz{gn] kmf}hbf/L d'2fsf] km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf klg ljz]if cfu|x jf ;'emfj k|:t't ug{ ;s]sf] 5}g t/ klg To;df kmf}hbf/L d'2fsf] km};nf sfof{Gjogsf ljljw kIfnfO{ PsLs[t ?kdf k|:t't ul/Pjf6 km};nf sfof{Gjogdf k|x/L sd{rf/Ln] kfng ug'kg]{ st{Jo / bfloTjx? ;d]t pNn]v ul/Psf] 5, h'g cToGt dxTjk"0f{ b]lvG5g . { @=* ck/fw ;+lxtf tyf kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtf -d:of}bf_, @)%(* kmf}hbf/L Gofo k|zf;gsf] k'g/fjnf]sg u/L To;df x'gkg]{ ;'wf/ ;DaGwdf cfjZos ;'emfj ;lxt ' d:of}bf k]z ug{ ;/sf/åf/f ul7t kmf}hbf/L Gofo k|zf;g cWoog tyf ;'emfj sfo{bnn] tof/ kf/]sf] ck/fw ;+lxtf / kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtfsf] 5'§f5'§} d:of}bfnfO{ kl/dfh{g u/L tof/ ul/Psf] kmf}hbf/L ck/fw tyf sfo{ljlw ;+lxtfdf kmf}hbf/L d'2fsf] km};nf sfof{Gjog kIfnfO{ ;d]l6Psf] 5 . kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtfsf] kl/R5]b !$ df km};nf sfof{Gjog ;DaGwL Joj:yfx? 5g, h;df d'nsL ' P]gsf s]xL Joj:yfx?nfO{ kl/dflh{t ?kdf /flvPsf] 5 eg] s]xL gofF k|fjwfgx? klg 5g . ;+lxtfdf /flvPsf gofF Joj:yfx? df]6fdf]6L ?kdf b]xfo adf]lhd 5gM tLg jif{ jf ;f] eGbf 36L ;hfo ePsf JolQm eP To:tf] JolQm Ps jif{ sf/fuf/df al;;s]kl5 lghsf] rfn rngdf ;'wf/ ePsf] eGg] sf/fuf/ k|dvsf] k|ltj]bg kg{ cfPdf To:tf] s;"/bf/sf] ' xsdf tf]lsPsf] ;hfodf k|rlnt sfg"gn] lbg] 5'6 afx]s krf; k|ltzt ;Dd s}b sf/fuf/ aflx/ /x]/ sl§ x'g ;Sg] u/L cbfntn] cfb]z lbg ;Sg] .( Psjif{ jf ;f] eGbf 36L s}bsf] ;hfo ePsf] s;"/bf/nfO{ cbfntsf] cfb]zn] sf/fuf/df gk7fO{ ;/sf/n] ;~rfng u/]sf] jf u}/ ;/sf/L :t/df :yflkt u/]sf] ;fd'bflos ;'wf/u[xdf k7fpg ;lsg], To:tf] ;'wf/ s]Gb|df a:g kfpF egL lgh :jo+n] klg lgj]bg lbg ;Sg] / To:tf] u[xdf lghn] e'Qmfg u/]sf] calwnfO{ s}b e'Qmfg u/]sf] calw dflgg] .!) t/ uDeL/ s]xL ck/fwsf s;"/bf/nfO{ ;'wf/u[xdf k7fpg g;lsg] . kqmfp k"hL{ hf/L ePsf] km/f/L cleo'Qmsf] xsdf h'g;'s} d'2f ePklg d'2f km};nf ug'{ k"j{ g} ;DklQ /f]Ssf ul/g] / ;f]xL ;DklQaf6 km};nf adf]lhdsf] lauf], Ifltk"lt{ jf cGo ltg'{ kg]{ /sd e/fpg ;lsg] .!! & ;]n8{, @)%* . * kmf}hbf/L ck/fw tyf sfo{ljlw ;+lxtf -k|:tfljt_ sfof{Gjog tof/L ;ldlt, @)%( sf7df8f}+ . ( kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtf, bkmf !$!-$_ . !) P]=P]= bkmf !$!-&_, !$% . !! P]=P]= bkmf !$@ . km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? 13
  • 40. tLg jif{ jf ;f] eGbf a9L s}bsf] ;hfo kfPsf] !* jif{ eGbf dfly $% jif{eGbf sd pd]/sf] zf/Ll/s ?kdf :j:y /x]sf] JolQmnfO{ ;>d sf/fjf;df /fVg ;lsg], t/ To:tf s}bLnfO{ >dsf] Hofnf lbg' kg],{ >d u/] jfkt tLglbg >dsf] Ps lbgsf] lx;fjn] s}b s6[L x'g]!@ Psjif{ jf ;f] eGbf sd s}bsf] ;hfo x'g] s'g} s;"/df klxnf] k6s s;"/bf/ 7xl/Psf] JolQmn] s}b jfkt /sd lt/L cbfntn] tf]ssf] cfr/0f dfGg] zt{df cbfntn] ;zt{ s}b d'Qm ug{ ;Sg] .!# ] tLgjif{ jf ;f] eGbf sd s}bsf] ;hfo kfPsf] ljb]zL gful/sn] s}bsf] ;6[f hl/jfgf lt/L s}baf6 5'6sf/f kfpg lgj]bg lbPdf s]xL u+eL/ ck/fwdf afx]s!$ k|lt lbg ?=%)).– sf b/n] /sd lt/L s}bdf ga:g] cfb]z cbfntn] lbg ;Sg], To:tf] /sd kLl8t /fxt sf]ifdf hDdf x'g] .!% To:t} u/L ;ft jif{ jf ;f] eGbf sd s}b ;hfo tf]sL s}b jf y'gfdf j;]sf] ljb]zL gful/snfO{ lghsf] d'nsdf g} s}b /fVg] k|Tofe"lt ;lxt ljb]zL d'nsn] ;/sf/nfO{ cg'/f]w u/]df lglZrt ' ' ck/fwdf jfx]s cbfntn] lghnfO{ ;DalGwt d'nsdf s}b j:g] u/L ;xdlt k|bfg ug{ ;Sg] .!^ ' Ps csf{sf d'nsdf s}bLsf] ?kdf /x]sf s}bLx?sf] cfbfg k|bfg ug]{ u/L ;/sf/n] ljb]zL ' ;/sf/;Fu ;Demf}tf ug{ ;Sg] .!& b]xfosf] s}bsf] ;hfo tf]lsPsf] JolQm b]xfosf] calw ;Dd km/f/ /x]df nut s§f x'gM] !* nfu]sf] s}b km/f/ calw hGd s}b %) jif{ bz jif{ jf ;f] eGbf a9L $) jif{ kfFr jif{ b]lv bz jif{ ;Dd #) jif{ Ps jif{ b]lv kfFr jif{ ;Dd @) jif{ Psjif{ ;Dd !@ jif{ hl/jfgf nfu]sf] JolQmn] tTsfn hl/jfgf ga'emfO{ s'g} ;DklQ hdfgt lbPdf cbfntn] hl/jfgf Ps jif{leq r'Qmf x'g] u/L a9Ldf tLg ls:tfdf a'emfpg] u/L cg'dlt lbg ;Sg] .!( hl/jfgf jf lauf] jf Ifltk"lt{ ltg'{ kg]{ d'2fdf s;"/bf/sf] ;DklQ /f]Ssf /fVg] qmddf s;"/bf/nfO{ lghn] u/]sf] nufgLsf] ;fFjf Jofh ltg'{ kg]{ b]lvPdf cbfntn] To:tf] /sd /f]Ssf /fVg jf ;f]em} cbfntdf bfv]n ug]{ cfb]z -Garnisment order_ lbg ;Sg] . / To:tf] ;fFjf Jofh c;"n pk/ ul/lng s'g} JolQmnfO{ lgo'Qm ug{ -appointment of receiver_ ;Sg] .@) !@ P]=P]= bkmf !$# . !# P]=P]= bkmf !$^ . !$ h:tf]M Hofg, hj/h:tL s/0fL, hLp df:g] a]Rg], e|i6frf/, z/L/ aGws lng] jf ckx/0f ug]{, 8fFsf, vf]6f 6s jf ljb]zL ljlgdo, nfu" cf}ifwdf hl/jfgf ltg{ jf ;'wf/ u[xdf j:g ldNb}g . !% P]=P]= bkmf !$^-$_ . !^ P]=P]= bkmf !^@ . !& P]=P]= bkmf !^@-$_ . !* P]=P]= bkmf !$*-@_, ;f] ug'{ k"j{ /f]Ssf /x]sf] ;DklQ hkmt u/L laqmL u/L /sd ;l~rt sf]ifdf bflvn ug'{ kg]{ . !( P]=P]= bkmf !%) . @) P]=P]= bkmf !%&-@_-#_-$_ . 14 km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?
  • 41. o;/L ;/;tL{ x]bf{ kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtfn] km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf t'ngfTds ljlwzf:qsf s}of}+ cfsif{s s'/fx?nfO{ klxnf] k6s ;+lxtfj4 u/L ;'wf/fTds t/ Jofjxfl/s km};nf sfof{Gjog k4ltnfO{ k|jz u/fpg vf]hsf] b]lvG5 . tyflk kLl8tsf] Ifltk"lt{nfO{ ;hfo :yug jf j}slNks ;hfosf] k"j{ ] ] zt{sf] ?kdf eg] o;n] hf]8g ;s]sf] 5}g . ;+lxtfn] kLl8t /fxt sf]ifsf] Joj:yf t u/]sf] 5 t/ To;df hl/jfgfsf] lglZrt c+z clgjfo{ ?kdf k7fpg' kg]{ Joj:yf ug{ ;s]sf] 5}g . t;y{ of] ;+lxtfsf] k'g/fjnf]sg u/L oL / cGo cfjZos s'/fx? yk u/L To;kl5 dfq} hf/L ul/g'kg]{ b]lvG5 . @=( b'lgofjfbL d'2fM sfo{ljlw lbUbz{g, @)^!@! o; lbUbz{gdf b'lgofjfbL b]jfgL tyf b'lgofjfbL kmf}hbf/L d'2fdf cjnDjg ul/g] sfo{ljlw ;DaGwL ljBdfg sfg"gL Joj:yfnfO{ PsLs[t ?kdf k|:t't ul/Psf] / ;f] ;DaGwdf ;jf]Rr cbfntaf6 k|ltkflbt { l;4fGtx? / cGt/fli6«o dfkb08x? ;d]tnfO{ oyf:yfgdf k|:t't ul/Psf] 5 . o; cfwf/df lbUbz{gn] b'lgofjfbL d'2fsf] km};nf sfof{Gjog ;DaGwdf klg ljz]if cfu|x jf ;'emfj k|:t't ug{ ;s]sf] 5}g, t/ o;df b'lgofjfbL b]jfgL tyf kmf}hbf/L d'2fsf] km};nf sfof{Gjogsf ljljw kIfnfO{ PsLs[t ?kdf k|:t't ul/Pjf6 km};nf sfof{Gjogdf Ps?ktf sfod ug{ o;n] cToGt dxTjk"0f{ of]ubfg lbg ;Sg] b]lvG5 . lbUbz{gdf km};nf sfof{Gjog ;DaGwL d"n zLif{sleq b]jfgL d'2fsf] km};nf sfof{Gjog / kmf}hbf/L d'2fsf] km};nf sfof{GjognfO{ ;dfj]z ul/Psf] 5 . lbUbz{gdf ;d]l6Psf d'Vo d'Vo Joj:yfx?nfO{ b]xfodf tflnsf agfP/ k|:t't ul/Psf] 5 . b]jfgL d'2fsf] km};nf sfof{Gjog kmf}hbf/L d'2fsf] km};nf sfof{Gjog tx;Ln zfvfsf] lhDd]jf/L km};nf sfof{Gjog ug]{ u/fpg] bfloTj / nut s:g] Joj:yf lkm/fbL -jfbL_ nfO{ ;hfo ug]{ Joj:yf cleo'Qm jf s;"/bf/sf] d[To' ePdf sf/0fL d/]sf] cj:yfdf hl/jfgf, s}b, aL;f}b jf + s}b ;hfo / c;"nL lauf] c;"nL ;/sf/L lauf] c;"nL vt vflkg] / gvflkg] cj:yf km};nf sfof{Gjogsf] sf/jfO{sf qmddf jfl/; s}b Dofb 7]Sg] tl/sf /fVg] Joj:yf km};nf sfof{Gjogsf] sf/jfO{ l8;ld; ug{ gx'g] s}b c;"n ug]{ k|lqmof lauf] e/fpg] / rng rnfpg] k|lqmof hl/jfgf c;"n ug]{ k|lqmof ;DklQ lnnfd ubf{ ckgfpg' kg]{ sfo{ljlw hfohft ubf{ ljrf/ k'¥ofpg' kg]{ s'/f /lhi6«zg, bflvn btf{ u/fpg] ] hfohft ;j{:j ug]{ ;DaGwL Joj:yf lgvGg lbg] / rng rnfpg] 8f]/ v6fpg] / nut km5of}6 ;ldlt ;DaGwL { Joj:yf c+z 5'6ofpg] k|lqmof 5'6, ldgfxf, k|fT;fxg ] lgj]bgaf6 sf/jfO{ ug]{ km};nf sfof{Gjogsf] sfo{df ;xof]u ug'kg]{ { @! b'lgofjfbL d'2fM sfo{ljlw lbUbz{g, Gofokflnsf ;'wf/ sfo{qmd, ;jf]Rr cbfnt÷o'=Pg=l8=lk=, @)^! . { km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox? 15
  • 42. @=!) Gofokflnsfsf] k~rjifL{o /0fgLlts of]hgf -@)^!–)^@_@@ g]kfnsf] Gofokflnsfsf] Oltxf;df klxnf] k6s th'df ul/Psf] k~rjifL{o /0fgLlts of]hgf oltv]/ { dWofjlw d"Nof+sgsf] r/0fdf k'usf] 5 . Gofokflnsfleq of]hgfa4 ljsf;sf] yfngL ug]{ of] /0fgLlts ] of]hgfn] j:t'l:yltsf] ljZn]if0f ug'sf ;fy} g]kfnsf] Gofokflnsfsf] kl/nIo, kl/b[Zo / d"Nox? ;d]t { lgwf{/0f u/]sf] 5 . ;f]xL cfwf/df kfFr jif{leq ;DkGg ul/g] d"n sfo{x? / To;sf nflu /0fgLlts pkfox? -Strategic Intervension_ sf] If]q ;d]t klxrfg ul/Psf] 5 . Gofokflnsfsf] kl/nIonfO{ kl/k"lt{ ug{sf nflu kfFr jif{leq ;DkGg ug{ vf]lhPsf d"n rf/j6f sfo{ dWo] km};nf ug]{ sfo{nfO{ k|fyldstfdf /fvL ;f] cGtu{t km};nf sfof{Gjog nfO{ klg ;d]l6Psf] 5 . km};nf sfof{Gjogsf] glthf kl/;"rs -Indicator) ;d]t tf]lsPsf] 5 . To;df km};nf sfof{Gjogsf nflu k/]sf lgj]bgx? ^ dlxgfleq km5of}6 ug{ g;lsP s'g} xfntdf klg Ps aif{ gf£g glbg] s'/fdf hf]8 lbOPsf] { 5 . aSof}tf lgj]bgx?sf] ;+Vof &% k|ltztn] Go"g ug]{ s'/f klg gtLhf kl/;"rsdf pNn]v ul/Psf] 5 . Gofokflnsfsf] kl/b[Zo -Vision_ sf] k|flKtdf d2t k'Ug] ljZjf;sf ;fy klxrfg ul/Psf /0fgLlts pkfox?df Gofokflnsfsf] km};nf sfof{Gjog ug]{ IfdtfnfO{ clej[l4 ug]{ ljifo klg k/]sf] 5 . cg";rLdf ;+nUg d"nsfo{x?sf] sfo{of]hgfdf sfd sf/jfxLsf] ljj/0f, gtLhf, sfo{;Dkfbg kl/;"rs " / hjfkmb]lxtfnfO{ ;d]l6Psf] 5 . o;af6 km};nf sfof{Gjogdf ljleGg r/0fx?df sf] slt lhDd]jf/ x'g] eGg] ls6fgL ul/Paf6 sfof{Gjog kIfsf] ;kmntf c;kmntf;Fu lhDd]jf/ kbflwsf/Lsf] hjfkmb]lxtf klg hf]l8g k'usf] 5 . csf]{ cg';rLdf ;+nUg /0fgLlts pkfodf sfo{, gtLhf, sfo{;Dkfbg ;"rs, ;dofalw ] " / hjfkmb]lxtfnfO{ ;d]l6Psf] 5 . o;/L ;dofjlw / hjfkmb]lxtf ;lxtsf] Joj:yfn] km};nf sfof{Gjogsf] k|efjsfl/tfsf] d"Nof+sg ug{ ;xh x'g] / To;sf cfwf/df lhDd]jf/ kbflwsf/LnfO{ lhDd]jf/Laf]w u/fpg klg d2t k'Ug] ljZjf; ug{ ;lsG5 . ;dofalw lgwf{/0f ;lxtsf] sfo{of]hgf /0fgLlts of]hgfsf] dxTjk"0f{ kIf xf] . t/ of]hgfsf] sfof{Gjog kIfsf] ;jntf / b'jntfsf] d"Nof+sg kl5 of]hgfsf] ;kmntf c;kmntfsf] dfkg ug{ ;lsG5 . dWofalw { d"Nof+sgsf qmddf Tof] t:jL/ ;fj{hlgs x'g] g} 5 . of]hgfdf /x]sf km};nf sfof{Gjog;Fu ;DjlGwt ljifox? b]xfo adf]lhd 5gM s= gtLhf kl/;"rsM != km};nf sfof{Gjogsf nflu k/]sf lgj]bgx? ^ dlxgfleq km5of}6 ug]{ Pj+ s'g} klg cj:yfdf ! aif{ { gfWg glbg] . @=aSof}tf lgj]bgx?sf] ;+Vof &% k|ltztn] Go"g ug]{ . v= /0fgLlts pkfoM Gofokflnsfsf] km};nf sfof{Gjog ug]{ IfdtfnfO{ ;'b9 t'Nofpg] . [ @@ ;jf]{Rr cbfnt g]kfn, @)^@ . 16 km};nf sfof{Gjog ;DaGwL ;d:of / ;dfwfgsf pkfox?