2. SITUATION
ANALYSIS
Ano-anong wika ba ang nasasalita at nauunawaan mo? Subukang
ipahayag ang reaksiyon o sasabihin mo para sa sumusunod na mga
sitwasyon gamit ang wikang ito. Kung kulang ang callout para bilang ng
wikang alam mo ay dagdagan ito. Kung sobra naman ay hayaan na lang
ang walang nakasulat na iba.
3. GAWAIN 1
Sa ilang wika mo naipahayag ang iyong ideya?
______________________________
Alin sa mga ito ang iyong unag wika (L1)? _______________ ang iyong
ikalwang wika(L2)? ______________ ang iyong ikatlong wika(L3)?
________________.
Ano sa palagay mo ang ibig sabihin ng mga sumusunod:
•Unang wika
(L1)_______________________________________________
•Ikalwang wika
(L2)_____________________________________________
•Ikatlong wika
(L3)______________________________________________
Masasabi bang monolingguwal, bilingguwal o multilingguwal ka?
________________
Ipaliwanag ang iyong sagot sa pamamagitan ng pagpuno ng mga linya
sa ibaba:
Masasabi kong ako ay ____________ dahil ______________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_____________
4. Unang Wika ang tawag sa wikang
kinagisnan mula sa pagsilang at unang
itinuro sa isang tao. Tinatawag din itong
katutubong wika, mother tounge, arterial
na wika, at kinakatawan din ng L1. Sa
wikang ito pinakamataas o
pinakamahusay naipapahayag ng tao
ang kaniyang mga ideya, kaisipan at
damdamin.
UNANG WIKA
5. Habang lumalaki ang bata ay nagkakaroon siya ng
exposure sa iba pang wika sa kanyang paligid na maaaring
magmula sa telebisyon o sa iba pang tao tulad ng kanyang
tagapag- alaga, mga kalaro, mga kaklase, guro at iba pa.
madalas ay sa magulang din mismo Madalas ay sa
magulang ng din mismo nagmumula ang exposure sa isa
pang wika dahil bibihirang Pilipino ang nagsasalita lang ng
iisang wika. Mula sa mga salitang paulit-ulit niyang
naririrnig unti-unti niyang natututuhan ang wikang ito
hanggang sa magkaroon siya sapat na kasanayan at
husay rito at magamit niya na rin sa pagpapahayag
kikipag-usap sa ibang tao. Ito na ngayon ang kanyang
pangalawang wika o L2.
PANGALAWANG WIKA
6. Sa pagdaraan ng panahon ay lalong lumalawak ang mundo ng
batà. Dumarami pa ang mga taong nakasasalamuha niya,
gayundin ang mga lugar na kanyang napapanood sa telebisyon,
mga palabas na kanyang napapanood sa telebisyon, mga aklat
na kanyang nababasa, at kasabay nito'y tumataas din ang antas
ng kanyang pag-aaral. Dito ay may ibang bagong wika pa uli
siyang naririnig o nakikilala na kalauna'y man niya at nagagamit
na sa pakikipagtalastasan sa mga tao sa paligid niyang
nagsasalita rin ng wikang ito. Nagagamit niya ang wikang ito sa
pakikiangkop niya sa lumalawak na mundong kanyang
ginagalawan. Ang wikang ito ang kanyang magiging ikatlong
wika o L3. Sa Pilipinas, kung saan may mahigit 150 na wika at
wikang ginagamit sa iba’t ibang bahagi ng bansa, ay
pangkaraniwan na lang ang pagkakaroon ng mga mamamayan
ng ikatlong wika.
IKATLONG WIKA
7. GAWAIN 2
Panuto: Punan ang mga kahon sa ibaba ng halimbawang nagmula sa iyong
sariling kaalaman, pananaw, at mga karanasan.
Punan ang kahon ng isa sa iyong
unang wika (L1) at isang
halimbawang pangungusap gamit
nito.
Punan ang kahon ng tawag sa iyong
pangalawang wika (L2) at isang
halimbawang pangungusap gamit
ito
Punan ang kahon ng isa pang
wikang nalalaman wika (L2) at
halimbawang mo (L3) at
magtuturing sa iyo bilang
multilingguwal. Kung wala ay
sumulat ka ng tatlong salitang
katutubo sa Pilipinas na alam mo.
Batay sa iyong sariling karanasan,
paano nalinang sa iyo ang iyong
unang wika?
Paano mo naman natutuhan ang
iyong pangalawang wika?
Kung mayroon kang nalalamang
pangatlong8 wika, paano mo ito
natutuhan? Kung wala, ano ang
maaari mong gawin upang matuto
ka ng ikatlong wika?
9. Ang salitang homogenous ay
nanggaling sa salitang
Griyego na "homo" na ang
ibig sabihin ay pareho at
salitang "genos" na ang ibig
sabihin ay uri o yari.
HOMOGENOUS
10. Kahulugan ng Homogenous at Heterogenous na Wika
Kabaligtaran ito ng
heterogeneous:nangangahulugan
ng “magkakaiba” ang salitang-
ugat na hetero. Samakatuwid,
kapag heterogeneous ang wika,
magkakaiba ang mga wikang
sinasalita sa isang lugar.
HETEROGENOUS
11. Kahulugan ng Homogenous at Heterogenous na Wika
Kabaligtaran ito ng
heterogeneous:nangangahulugan
ng “magkakaiba” ang salitang-
ugat na hetero. Samakatuwid,
kapag heterogeneous ang wika,
magkakaiba ang mga wikang
sinasalita sa isang lugar.
HETEROGENOUS
12. Kahulugan ng Homogenous at Heterogenous na Wika
Ayon sa paniniwala ng mga kilalang
lingguwista, nakabatay ang
pagkakaroon ng barayti at baryasyon
ng wika sa pagiging heterogeneous
nito (Saussure, 1916). Sabi naman ni
Bloomfield (1918), "hindi kailanman
magkakatulad o uniformclad ang
anumang wika."
HETEROGENOUS
13. Ito ang pagkakaroon ng natatanging katangian
ng wikang umiiral sa isang komunidad, at
mayroon itong dalawang uri- (a) ang
permanenteng barayti na binubuo ng mga
idyolek at diyalekto, at (b) ang
pansamantalang barayti na binubuo naman ng
register, mode, at estilo ng wika. Ang barayti
ng wikang Flipino na ginagamit ngayon sa iba't
ibang rehiyon ay naaayon sa lugar ng isang
taong nagsasalita (heograpiko), at ayon din sa
pangkat na kinabibilangan niya (sosyolek)
HETEROGENOUS
14. Kaugnay ng pananaw ng baryabilidad
ng wika ang Teoryang Akomodasyon
(Accommodation Theory) ni Howard
Giles (1982). Tinutukoy nito ang mga
teorya sa pagkakatuto ng
pangalawang wika, na ipinaliliwanag
ng linguistic convergence at
linguLstic diuergence.
HETEROGENOUS
15. Kaugnay ng pananaw ng baryabilidad
ng wika ang Teoryang
Akomodasyon (Accommodation
Theory) ni Howard Giles (1982).
Tinutukoy nito ang mga teorya sa
pagkakatuto ng pangalawang wika,
na ipinaliliwanag ng linguistic
convergence at linguistic
divergence.
Teoryang Akomodasyon
16. Sa linguistic convergence,
ipinakikita na sa interaksyon ng mga
tao, nagkakaroon ng pagnanais ang
isang nagsasalita na gumaya, o
bumagay sa pagsasalita ng kausap
para maipakita niya ang pakikisa,
pakikipagpalagayang-loob,
pakikisama, o pagiging kabilang sa
grupo.
linguistic convergence
17. Sa kabilang dako, nagpapakita ng
linguistic divergence ang isang
nagsasalita kung pilit niyang iniiba
ang kanyang estilo ng pagsasalita sa
estilo ng kausap. Nais niyang ipakita
o ipahayag ang kanyang pagiging
kakaiba; nais niyang ipadama ang
kanyang sariling identidad.
linguistic divergence
18. Ayon sa Teoryang
Akomodasyon, binabago ng
isang tagapagsalita angisang
umiiral na schema o porma ng
isang lubos na bagong panukala
alang-alang sa pakikitungo sa
isang bagong bagay o
kaganapan.
Teoryang Akomodasyon
19. Ayon naman sa Teoryang Asimilasyon,
tumutugon ang isang tagapagsalita sa
isang bagong kaganapan, sa paraang
kaayon ng isang umiiral na schema. Sa
temang asimilasyon, ganap nang
natanggap ng grupo ang pagbabago. Sa
ibinigay na halimbawang nauna, naging
bahagi na ng diyalektong Cebuano ang
gamit ng mag- sa halip na um-.
Teoryang Aaimilasyon
20. Ayon naman sa Teoryang Asimilasyon,
tumutugon ang isang tagapagsalita sa
isang bagong kaganapan, sa paraang
kaayon ng isang umiiral na schema. Sa
temang asimilasyon, ganap nang
natanggap ng grupo ang pagbabago. Sa
ibinigay na halimbawang nauna, naging
bahagi na ng diyalektong Cebuano ang
gamit ng mag- sa halip na um-.
Teoryang Aaimilasyon
22. 1. Ang heterogeneous na
kalikasan ng wika ay
tumutukoy sa pagkakaiba-iba
ng wikang ginagamit ng mga
pangkat ng tao dahil sa
pagkakaiba nila ng edad,
kasarian, tirahan, gawain, at
iba pang salik.
23. 2. Ito ay ang kalikasan ng wika
ay ang pagkakaiba-iba ng
wikang ginagamit ng iba’t ibang
indibidwal at pangkat na may
magkakaibang uring
pinagmulan, gawain, tirahan,
interes, edukasyon, at iba pang
mga salik.
24. 3. Ayun sa mga dalubhasa, ang
wika ay binubuo ng isang pangkat
ng tao upang magamit at tumugon
sa kanilang partikular na
pangangailangan. Dahil
magkakaiba ang mga tao at ang
kinabibilangan ng bawat isa, iba’t
ibang anyo rin ng wika ang
umusbong.
26. a. Dayalekto- Ito ang barayting
batay sa pinanggalingang lugar,
panahon, at katayuan sa buhay
ng isang tao.
b. Idyolek- Ito ang barayting
kaugnay ng personal na
kakanyahan ng bawat
indibiduwal na gumagamit ng
wika.
Barayti ng Permanente
27. a. Register- Ito ang barayting bunga ng
sitwasyon at disiplina o larangang
pinaggagamitan ng wika.
b. Istilo- Ito ang barayting batay sa
bilang at katangian ng kinakausap, at
relasyon ng nagsasalita sa
kinakausap
c. Midyum- Ito ang barayting batay sa
pamamaraang gamit sa
komunikasyon, maaaring pasalita o
pasulat.
Barayti ng Pansamantala
29. Dayalektong heograpikal ay
may ibat-ibang katangian ng
wika mayroong Tagalog
Batangas, Tagalog Laguna,
Tagalog Quezon. Tagalog ang
pangunahing wika ng Timog
katagalugan ngunit bawat lugar
dito
30. Dayalektong Temporal
Halimbawa: Ang Probinsyano na
pelikula mayroon na noon ngunit may
bagong pelikulang sumisikat ngayon
ang mga manunulat nito ay magkaiba
at ang barayti ng wika nito ay
magkaiba sapagkat ito ay isinulat sa
magkaibang panahon.
31. Dayalektong Sosyal
Halimbawa Uri: Karaniwang naiuugnay sa
masa ang mga salitang balbal gaya ng
utol,ermats,dedma, epal Edad: Ang tawag ng
matatanda sa salamin sa mata ay antipara
samantalang ang tawag sa mga kabataan
ngayon shades. Kasarian: Hanggang ngayong
patuloy pa rin paggamit ng salitang jowa
(karelasyon) jubis (Mataba), gander (maganda)
at iba pang salita sa Gayspeak.
32. IDYOLEK
Ito ang barayting kaugnay ng personal
na kakanyahan ng bawat indibiduwal
na gumagamit ng wika. Bukod sa
panlipunang salik, nakikilala rin ang
pananalita ng isang indibiduwal batay
sa kaniyang bigkas, tono, kalidad ng
boses, at pisikal na katayuan.
33. Register
Ang register sa kalusugan ay iba sa palakasan
Estilo
Kapag iyong nakasalubong ang isang kaibigan ay maari
mong batiin sa pahayag na "Hoy" kamusta ka na? Kapag
bumisita ka sa iyong lolo at lola ay binabati natin sila ng
kumusta po kayo?
Midyum
Ang mga terminong gaya ng dalumat, dalisay at kaatiran
ay mababasa sa mga disertasyon at ibat ibang
akademikong materyal na nakasulat, ngunit bihirang
ginagamit ang mga ito pang araw-araw na pasalitang
pakikipag usap.
34. GAWAIN 3
Sagutin ang mga sumusunod na tanong:
1.Ano ang ikinaiba ng pagiging homogeneous sa pagiging
heterogeneous ng wika sa isang partikular na komunidad?
2.Nasasalamin ba sa wikang Flipino ang pagiging
heterogeneous ng ating wika? Patunayan ito.
3.Ano ang ikinaiba ng wikang Filipino sa wikang Ingles?
4.Paano mabilis na malilinang o madedebelop ang wika? Ilahad
ito sa pamamagitan ng pagguhit ng isang dayagran
5.Naniniwala ka ba na nakaaapekto sa saloobin ng isang tao
ang wikang kanyang sinasalita? Pangatwiranan
35. PAGBASA
Ang Pagsulat ng Wikang Kinagisnan: Pagkakaunawaan at Pagkakaisa
Jose D. Francisco, Jr.
A. Sagutin ang mga sumusunod.
1.Paano naapektuhan ng kultura ang
wikang sinasalita ng mga
mamamayan?
2.Paano naapektuhan ng mga
paniniwala at tradisyon ang mga
salitang namumutawi sa bibig ng mga
naninirahan sa isang pook?
36. PAGSULAT
B.Sumulat ng isang makabuluhang
sanaysay na naglalaman ng mga
sumusunod.
1.Bakit mahalaga ang pagkakaron ng
homogeneous na wika?
2.Ano ang kagandahang naiambag ng
pagiging heterogeneous ng wika?
37. PAGSULAT NG JOURNAL
Sa paanong paraan
nakakatulong sa iyo ang
pagkatuto mo ng iba pang
wika maliban sa iyong unang
wika o L1?
