filipino

1. GAMIT NG
WIKA SA
LIPUNAN

2. Kung kilala mo siya , isulat mo sa kahon sa
ibaba ang mga katangian niya na hindi mo
malilimutan. Sa kabilang kahon naman ay
ang paraan ng kanyang pakikipag-usap.

3. Mga Katangian ni Tarzan Paraan ng Pakikipag-usap ni Tarzan

4. Ayon kay Durkheim (1985), isang
sociologist, nabubuo ang lipunan
ng mga taong naninirahan sa isang
pook. Ang mga taong nasa isang
lipunan ay may kanya-kanyang
papel na ginagampanan. Sila ay
namumuhay, nakikisama, at
nakikipagtalastasan sa bawat isa.

5. Tinukoy ng lingguwistang si W.P.
Robinson ang mga tungkulin ng
wika sa aklat niyang Language and
Social Behavior (1972). Ito ay ang
sumusunod: (1) pagkilala sa estado
ng damdamin at pagkatao,
panlipunang pagkakakilanlan, at
ugnayan; at (2) pagtukoy sa antas ng
buhay sa lipunan.

6. Gamit ng
Wika sa
Lipunan

7. Marami-rami na rin ang
nagtangkang i-kategorya
ang mga tungkulin ng
wika batay sa gampanin
nito sa ating buhay, isa
na rito si M.A.K. Halliday
na naglahad sa pitong
tungkulin ng wika na
mababasa sa kanyang
aklat na Explorations in
the Functions of
Language (Explorations
in Language Study)

8. 1. Instrumental - lto ang
tungkulin ng wikang tumutugon
sa mga pangangailangan ng tao
gaya ng pakikipag-ugnayan sa
iba. Ang paggawa ng liham
pangangalakal, liham sa
patnugot, at pagpapakita ng
mga patalastas tungkol sa isang
produkto na nagsasaad ng
gamit at halaga ng produkto ay

11. 2. Regulatoryo - Ito ang
tungkulin ng wikang tumutukoy sa
pagkontrol sa ugali o asal ng
ibang tao. Ang pagbibigay ng
direksiyon gaya ng pagtuturo ng
lokasyon ng isang partikular na
lugar: direksiyon sa pagluluto ng
isang ulam direksiyon sa pagsagot
sa pagsusulit; at direksiyon sa
paggawa ng anumang bagay ay
mga halimbawa ng tungkuling

14. 3. Interaksiyonal - Ang
tungkuling ito ay nakikita sa
paraan ng pakikipag- ugnayan ng
tao sa kanyang kapwa:
pakikipagbiruan: pakikipagpalitan
ng kuro-kuro tungkol sa partikular
na isyu; pagkukuwento ng
malulungkot o masasayang
pangyayari sa isang kaibigan o
kapalagayang-loob; paggawang
liham-pangkaibigan; at iba pa.

17. 4. Personal - Saklaw ng
tungkuling ito ang
pagpapahayag ng sariling
opinyon o kuro-kuro sa
paksang pinag-uusapan.
Kasáma rin dito ang pagsulat
ng talaarawan at journal, at
ang pagpapahayag ng
pagpapahalaga sa anumang

19. 5. Heuristiko - Ang tungkuling ito
ay ginagamit sa pagkuha o
paghahanap ng impormasyong may
kinalaman sa paksang pinag-
aaralan. Kasáma rito ang pag-
interbyu sa mga taong
makasasagot sa mga tanong
tungkol sa paksang pinag-aaralan;
pakikinig sa radyo; panonood sa
telebisyon at pagbabasa ng
pahayagan, magasin, blog, at mga

21. 6. Impormatibo - Ito ang
kabaligtaran ng heuristiko. Kung
ang heuristiko ay pagkuha o
paghanap ng impormasyon, ito
naman ay may kinalaman sa
pagbibigay ng impormasyon sa
paraang pasulat at pasalita. Ang
ilang halimbawa nito ay
pagbibigay-ulat, paggawa ng
pamanahong papel, tesis,

25. 1.Pagpapahayag ng damdamin (Emotive)
- Saklaw nito ang pagpapahayag ng mga
saloobin, damdamin, at emosyon.

26. 2. Panghihikayat
(Conative) - Ito ay ang
gamit ng wika upang
makahimok at
makaimpluwensiya sa iba
sa pamamagitan ng pag-
uutos at pakiusap.

27. 1.Dapat na tayo ay sumalampataya
sa Diyos dahil nakita niyo naman ang
delubyong hatid ng mga sakunang
ating nararanasan ngayon.
2.Ang mga drug addicts ay salot sa
lipunan kaya marapat na lamang sila
ay alisin at patayin.
3.Tingnan niyo naman ang ating
Pangulo di nagtatrabaho at walang
ginagawa para sa ating bayan

28. 3. Pagsisimula ng
pakikipag-ugnayan
(Phatic) - Ginagamit
ang wika upang
makipag-ugnayan sa
kapwa at
makapagsimula ng

29. Halimbawa:
1.Kamusta ka?
2.Magandang umaga
po.
3.Saan ka galing?

30. 1. Paggamit bilang sanggunian
(Referential) - Ipinakikita nito
ang gamit ng wikang nagmula
sa aklat at iba pang
sangguniang pinagmulan ng
kaalaman upang magparating
ng mensahe at
ibmpormasyon.

31. Halimbawa:
1."Ayon sa Google at
Wikipedia..."
2."Ayon sa aklat na
sinulat ni Jose
Rizal..."

32. Paggamit ng kuro - kuro
(Metalingual) - Ito ang
gamit na lumilinaw sa mga
suliranin sa pamamagitan
ng pagbibigay ng komento
sa Isang kodigo o batas.

33. Halimbawa:
•Malinaw na isinasaad sa
Batas Komonwelt Blg. 184
ang pagkakatatag ng
Surian ng Wikang
Pambansa na ngayon ay
Komisyon ng Wikang
Filipino

34. Patalinghaga (Poetic) -
Saklaw nito ang gamit ng
wika sa masining na
paraan ng pagpapahayag
gaya ng panulaan, prosa,
sanaysay, at iba pa.

36. Pagbibigay Halimbawa
Magbigay ka ng sarili mong halimbawa para sa bawat paraan ng pagbababahagi ng
wika ayon sa mga sinabi ni Jakobson (2003). Gawing malikhain subalit makatotohanan
dahil sadyang nasasambit mo ang mga paraang ito sa iyong pakikipag-ugnayan o
pakikipag-usap sa iba.
Mga Paraan ng Pagbabahagi ng Wika
Pagpapahayag ng damdamin (emotive)
May isang taong matagal mo nang lihim na
minamahal subalit hindi mo masabi sa kanya ang
damdamin mo. Ilahad sa ibaba ang sasabihin mo
sa kanya kung sakaling magkaroon ka na ng lakas
ng loob na ipahayag ito.
Panghihikayat (conative)
Gusto mong hikayatin ang mga producer at direktor
ng pelikulang Pilipino upang bumuo ng matitino at
mahuhusay na pelikula tulad ng Heneral Luna
sapagkat sawang- sawa ka na sa mga paksang
paulit-ulit na tinatalakay sa pinilakang tabing.
Paano mo sila hihikayatin?
Pagsisimula ng pakikipag- ugnayan (phatic)
Isang bagong lipat na kamag- aral ang nakita mong
nag-iisa at wala pang kaibigan. Lumapit ka at
magsimula ng usapan para mapalagay ang loob
niya.
Paggamit bilang sanggunian (referential)
Lagi mong sinasabi sa kapatid mong tigilan na niya
ang labis na pagkain sa fastfood dahil hindi ito
nakabubuti sa kalusugan. Ngayon ay gumamit ka
ng sanggunian para makita niyang hindi mo lang
opinyon ang sinasabi mo sa kanya kundi may
sangguniang magpapatunay rito.
Paggamit ng kuro-kuro (metalingua)
Ang buwis na binabayaran sa Pilipinas ay
pinakamataas sa buong Asya subalit hindi
nararamdaman ng karamihan ang serbisyong
ibinabalik sa taumbayan kapalit ng mataas na
buwis na ito. Magpahayag ka ng iyong kuro-kuro
kaugnay ng usaping ito.
Patalinghaga (poetic)
Muling isipin ang taong matagal mo nang lihim na
minamahal. Lumikha ka ngayon ng pagpapahayag
ng iyong damdamin para sa kanya sa
patalinghagang paraan. Maaaring isang maikling
tula ang ialay mo para sa kanya.

37. NOOD – SURI
Mahilig ka bang manood ng pelikula o palabas sa
telebisyon?Dito tayo nakapupulot ng mga bagong kaalaman at
karagdagang impormasyong magagamit natin sa pang-araw-
araw na búhay. Makikita rin natin dito ang kahalagahan ngg
wika. Kung nanonood ka ng programang Mr. Bean, mababatid
mo na bagama't nauunawaan mo ang plot ng programa ay
kailangan ng karagdagang atensiyon o pokus upang ito ay lubos
na maunawaan. Dito mo makikita ang mahalagang gamit ng
wika na susi sa mas lalong pag-unawa.
A. Ang sumusunod ay ibat ibang pahayag mula sa palabas sa
telebisyon at pelikula. Tukuyin ang gamit ng wika at
ipaliwanag kung bakit ito ang iyong napili.

38. 1. "Akala ko ba ay ok na? Nagdadrama ka na naman. Di ba nga
pagdating sa kapakanan ng pamilya, walang panga-
panganay, walang ate-ate, walang bunso-bunso? Ang meron
lang. kapit-bisi - Maya, Be Careful with My Heart, unang
episode
2. "Minsan gusto ko nang ipagsigawan, kaya lang ako lang
naman ang magmumukhang tanga. Bakit ba naman kasi ang
complicated magmahal?" Basha, One More Chance
3. MACE: Gaano katagal bago mo siya nakalimutan?
ANTHONY: Matagal.
MACE: Gaano nga katagal? One year? Two? Three? Four?
Five?
ANTHONY: Importante pa ba 'yun? Ang mahalaga,
nakalimutan.- Mace at Anthony, That Thing Called Tadhana

39. A. Panoorin ang video na may pamagat na Word of the Lourd: Bitin sa Kanin na
matatagpuan sa link na: https://www.youtube.com/watch?v=XCiz3ccluRM.
Ang video ay may tagal na 2:57 minuto. Isulat ang buod ng pinanood na
video. Sa ilalim nito ay isulat kung anong tungkulin ng wika ang
masasalamin sa video. Ipaliwanag kung bakit ito ang iyong napili.
https://youtu.be/XCiz3ccIuRM
Buod ng video:
Tungkulin ng wika:
Paliwanag:
Pagkatapos mong sagutan ang mga pagsasanay A at B, nakita mo ba ang gamit ng
wika sa mga napanood mong pelikula o palabas sa telebisyon? Ipaliwanag ang iyong
sagot.
_____________________________________________________________________
Ngayong alam mo na ang kahalagahan ng wika, paano dapat gamitin ng mga pelikula o
palabas sa telebisyon ang wika? Kailan mo maituturing na mali o umaabuso ang
kanilang paggamit sa wika? Ano-ano ang maaari mong imungkahi sa mga media
practitioner upang magamit nila sa tama ang wika? Isulat ang iyong sagot sa ibaba

40. RISERTS
Nakapagsasaliksik ng mga halimbawang sitwasyon na nagpapakita
ng gamit ng wika sa lipunan.
Ang paggamit ng wika ay sadyang hindi maiiwasan. Ika nga ng iba,
ito ay inevitable. Ang halaga nito ay panlipunan. May kung anong
lakas itong taglay na nakapagpapabuo at nakapag-iisa sa lipunan.
Makikita natin ang kahalagahan ng paggamit ng wika kahit kailan at
kahit saan. Kung dati-rati ay limitado lamang tayo sa panonood ng
telebisyon. pakikinig ng radyo, pagbabasa ng mga diyaryo at
magasin upang makakita o makarinig ng mga sitwasyon ng
pakikipagtalastasan, ngayon ay makakukuha táyo ng iba't ibang
sitwasyong nagpapakita ng gamit ng wika sa lipunan sa iba't iba
pang paraan. Magsaliksik ng sitwasyong magpapakita ng gamit ng
wika sa lipunan. lulat ang nakalap na impormasyon.
Gawing gabay ang rubric sa ibaba para sa inyong gagawin

41. Pamantayan 3 2 1
Pananaliksik Nakapagsaliksik ng halimbawang
sitwasyong pinatunayan ng mga inilahad na
mapagkakatiwalaang sanggunian
Nakapagsaliksik ng halimbawang
sitwasyon. May sangguniang
inilahad na nagpapatunay na
sinaliksik ang halimbawa.
Nakapagsaliksik ng halimbawang
sitwasyon. May sangguniang inilahad
ngunit kaduda-duda o hindi
mapagkakatiwalaan.
Paraan ng paglalahad ng
pananaliksik
Malinaw na malinaw ang nasaliksik na mga
halimbawang sitwasyong nagpapakita ng
gamit ng wika sa lipunan.
Malinaw na nailahad ang nasaliksik
na halimbawang sitwasyong
nagpapakita ng gamit ng wika sa
lipunan.
Hindi malinaw na nailahad ang nasaliksik
na mga halimbawang sitwasyong
nagpapakita ng gamit ng wika sa lipunan.
Nilalaman May ilang halimbawang kapani-paniwala at
hango sa mga totoong pangyayari o buhay.
May halimbawang hango sa mga
totoong pangyayari sa buhay.
May halimbawang hindi kapani-paniwala at
mistulang kathang-isip lamang.