1. ΚΠΕ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ &
ΤΡΟΙΖΗΝΑΣ-ΜΕΘΑΝΩΝ
« Στοχοθεσία - Μεθοδολογικά εργαλεία και διδακτικές στρατηγικές
των προγραμμάτων Π.Ε. του ΚΠΕ Δραπετσώνας σε σχέση με τα
απορρίμματα για την Π/θμια και Δ/θμια Εκπαίδευση»
Επιμέλεια παρουσίασης: Βασιλοπούλου Σμαράγδα

2. ΔΕΝ ΠΕΤΑΩ … ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΩ
Απευθύνεται σε παιδιά
Νηπιαγωγείου και Δημοτικού με
βασικούς άξονες
ευαισθητοποίησής τους τη
μείωση, την επαναχρησιμοποίηση
και την ανακύκλωση των οικιακών
αποβλήτων.
Ακόμη, γίνεται προσπάθεια
σύνδεσης με τομείς, όπως η
ενέργεια, οι πρώτες ύλες, οι
συσκευασίες, με σκοπό την
υιοθέτηση ενός άλλου
καταναλωτικού προτύπου!

3. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ
Η διαχείριση αποβλήτων αποτελεί
σημαντικό περιβαλλοντικό ζήτημα
και συνδέεται άμεσα με οικονομικούς,
πολιτικούς και κοινωνικούς παράγοντες.
Απαιτείται πλέον μια βαθύτερη μελέτη
με άξονες την ήπια διαχείριση των
φυσικών πόρων, τις πολιτικές
που έχουν αναπτυχθεί διεθνώς, τις
εναλλακτικές προτάσεις, καθώς και
την αλλαγή του καταναλωτικού
προτύπου, ιδιαίτερα στις μέρες που
διανύουμε.

4. Κριτήρια επιλογής του θέματος
 Η συνεχόμενη αύξηση
του όγκου των σκουπιδιών και η
ανάγκη μείωσής τους.
 Η έλλειψη ενημέρωσης για τις
κατηγορίες των «άχρηστων» υλικών
που μπορούν ν’ αξιοποιηθούν αντί
να πετιούνται ως απορρίμματα.
 Η ανάγκη επαναπροσδιορισμού
των καταναλωτικών συνηθειών
του σύγχρονου ανθρώπου.

5. ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΣΜΟΣ
ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟ
ΠΛΑΙΣΙΟ
ΕΝΕΡΓΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ-ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

6. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

7. Το Εργαστήριο της Ανακύκλωσης και
της Επαναχρησιμοποίησης

9. Προβολή μέσω Η/Υ μικρής παρουσίασης με θέμα
την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση
υλικών – Προβληματισμός- Συζήτηση με τα παιδιά
Γνωριμία με τους ήρωες-φίλους των παιδιών, που είναι η παρέα
τους καθόλη τη διάρκεια του προγράμματος

10.  Προσδιορισμός των υλικών
που ανακυκλώνονται ή
επαναχρησιμοποιούνται.

11.  Οφέλη από τη διαδικασία της Ανακύκλωσης
 Προτάσεις για τη μείωση των οικιακών αποβλήτων
 Η εικόνα της Χωματερής (περιβαλλοντικά προβλήματα
που δημιουργεί η ύπαρξή της – αναφορά στις ανεξέλεγκτες
χωματερές της χώρας μας)
 Πώς φτιάχνεται το χαρτί
 Ειδικοί κάδοι ανακύκλωσης χαρτιού
 Το ταξίδι του χαρτιού, καθώς
ανακυκλώνεται
 Ο ρόλος της συσκευασίας στην
παραγωγή πολλών σκουπιδιών
 Προτεινόμενες λύσεις για οικονομία
στη χρήση του – Προτάσεις για
κατασκευές (επαναχρησιμοποίηση)

12. Προβληματισμός για την εφαρμογή ή όχι προγραμμάτων
Ανακύκλωσης ή Κομποστοποίησης στο Δήμο που ζουν τα
παιδιά.
Ενημέρωση για διάφορες οικολογικές οργανώσεις που
ασχολούνται με την Ανακύκλωση – Συστήματα
εναλλακτικής διαχείρισης ορισμένων απορριμμάτων.
Η Ανακύκλωση σε άλλες χώρες

13. Κινητικό παιχνίδι με συνοδεία μουσικής :
(Στόχος : ταξινόμηση απορριμμάτων ανά υλικό κατασκευής)

14. Χωρισμός σε ομάδες :«Χαρτονένιοι»,
«Αλουμινένιοι»,«Πλαστικούληδες»

15. ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΔΙΟΥ
Το ίδιο το περιβάλλον διαδραματίζει
διπλό ρόλο:
• συνιστά πεδίο αγωγής και
• αποτελεί πηγή ερεθισμάτων κι εμπειριών

16. Τα παιδιά ερευνούν συγκεκριμένη
περιοχή γύρω από το χώρο του ΚΠΕ,
προβληματίζονται για την υπάρχουσα
κατάσταση στο θέμα των σκουπιδιών,
καταγράφουν στοιχεία χρήσιμα για
την έρευνά τους και προτείνουν
κώδικες συμπεριφοράς φιλικούς
απέναντι στο περιβάλλον.

17. Στη συνέχεια, τα παιδιά επιστρέφουν στο ΚΠΕ (στο εργαστήριο της
Ανακύκλωσης) , μελετούν αυτά που έχουν καταγράψει στο Φύλλο
εργασίας της ομάδας τους, συζητούν μεταξύ τους και παρουσιάζουν
τα αποτελέσματα της έρευνάς τους σε ολομέλεια.
ΤΙ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΒΡΗΚΑΜΕ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ
(ΚΑΘΟΛΟΥ, ΛΙΓΑ,
ΑΡΚΕΤΑ,ΠΟΛΛΑ)
ΧΡΟΝΟΣ
ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗΣ
ΧΑΡΤΙ
................................
ΛΙΓΕΣ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ
ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ
................................
200-250 ΧΡΟΝΙΑ
ΓΥΑΛΙ
................................
ΑΚΑΘΟΡΙΣΤΟΣ
ΠΛΑΣΤΙΚΟ
................................
450 ΧΡΟΝΙΑ
ΣΙΔΕΡΟ
................................
100 ΧΡΟΝΙΑ
ANTIKEIMENA
Προτείνουν τρόπους προς αποφυγή της συσσώρευσης αυτών
των σκουπιδιών , τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.

18. ΨΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΑΓΟΡΑ
Πρόκειται για ένα παιχνίδι που
αρέσει πολύ στα παιδιά, γιατί
ψάχνουν να βρουν τι συνήθως
αγοράζουν από την Υπεραγορά,
μελετούν το είδος της συσκευασίας,
αν ανακυκλώνεται ή όχι, πού
βρίσκεται το σήμα της ανακύκλωσης
και προτείνουν τρόπους
επαναχρησιμοποίησής της.
Ακόμη, μπαίνουν σε προβληματισμό
σε σχέση με τις πραγματικές τους
ανάγκες και τις τελικές επιλογές
τους ως καταναλωτές!

19. Δραστηριότητες προσομοίωσης
Παιχνίδι :
«Πώς επιλέγω τα προϊόντα
που αγοράζω»
Δίνεται η ευκαιρία στα παιδιά να
κατανοήσουν καλύτερα το ρόλο
του καταναλωτή, της συσκευασίας
διαφόρων προϊόντων, τον τρόπο
μεταφοράς τους κ.ά.

20. Οι καταναλωτικές μας συνήθειες
και η παραγωγή σκουπιδιών
στο σπίτι μας!!!!

21. Συλλογή απορριμμάτων –
Ο δρόμος για τη Χωματερή
1ο Νηπιαγωγείο Δάφνης

22. Διαχωρισμός των υλικώνΗ συμβολή της Ανακύκλωσης
στη μείωση των οικιακών
απορριμμάτων

23. Ένα μικρό εργοστάσιο
ανακύκλωσης
αλουμινένιων κουτιών
(οφέλη σε σχέση με τις
πρώτες ύλες και την
ενέργεια)
Δ.Σ. Ιεράς Μητρόπολης Πειραιά

24. Στο εργαστήριο
του ΚΠΕ
Κατασκευή ανακυκλωμένου χαρτιού από
παλιές εφημερίδες και περιοδικά

25. Tα παιδιά περιεργάζονται το ανακυκλωμένο
χαρτί που φτιάχτηκε στο εργαστήριο του ΚΠΕ
και το συγκρίνουν με εκείνο του εργοστασίου!
Νηπιαγωγείο Ν.Ερυθραίας

26. «Τι έλκει ο μαγνήτης στο
εργοστάσιο ανακύκλωσης
αλουμινίου; το αλουμινένιο
κουτί ή το σιδερένιο;»

27.  Πειραματιζόμαστε με διάφορα υλικά (αυγοθήκες, ρολά κουζίνας,
παλιόχαρτα, κουτιά συσκευασίας κ.ά.), για να κάνουμε τις δικές
μας παράξενες κατασκευές!

28. Δημιουργίες από διάφορα υλικά της φύσης
(σπόρια, ξυλάκια, όσπρια, φύλλα)
1ο Νηπιαγωγείο Κερατσινίου
Διάφορες κατασκευές από
χαρτοπολτό!!!

29. Επαναχρησιμοποιώντας διάφορα είδη συσκευασίας δημιουργούμε όμορφες κατασκευές

31. Τα παιδιά παρουσιάζουν τις δημιουργίες
τους (πολύ όμορφα μόμπιλε!!!)
3ο Δ.Σ. Π. Φαλήρου
Τα παιδιά εμπνέονται μέσω των
κατασκευών από «άχρηστα» υλικά
και φτιάχνουν τη δική τους μικρή
ιστορία...
10ο Νηπ/γείο Ασπροπύργου

32. Στις ειδικές προθήκες του Εργαστηρίου στο ΚΠΕ
Δραπετσώνας δίνονται πολλές ιδέες για
επαναχρησιμοποίηση υλικών (διακοσμητικά βάζα
από γυαλί ή πλαστικό, χρηστικά είδη από σιδερένιους τενεκέδες, αξιοποίηση των χάρτινων συσκευασιών, των πλαστικών μπουκαλιών κ.λ.π.)

33.  Παίζουμε μια αλλιώτικη μουσική μέσα από
πρωτότυπα μουσικά όργανα, φτιαγμένα από
υλικά που θα κατέληγαν στον κάδο σκουπιδιών!

35. Τα παιδιά εκφράζουν τις ιδέες και τα
συναισθήματά τους, δημιουργώντας
τις δικές τους ζωγραφιές με διάφορα
μηνύματα ή, δουλεύοντας ομαδικά,
φτιάχνουν τις δικές τους αφίσες.

36. «Μια νύχτα στη Χωματερή»
του Κ. Μάγου

37. Συνεκπαίδευση γονέων - μαθητών
στο πρόγραμμα Π.Ε. : «Δεν πετάω ... Ανακυκλώνω»
1ο Νηπιαγωγείο Σαλαμίνας

38. Στήριξη σχολικών προγραμμάτων Π.Ε.
που σχετίζονται με το πρόγραμμα του
ΚΠΕ
(Δ. Σ. Χιλιομοδίου Κορινθίας)

39.  Γίνεται προβολή μέσω Η/Υ παρουσίασης σε σχέση με τις μεθόδους
διαχείρισης των απορριμμάτων (παραδοσιακές και εναλλακτικές) στη
χώρα μας και σε άλλες χώρες.
 Ανιχνεύονται οι αντιλήψεις των μαθητών/-τριών μέσα από διάφορες
δραστηριότητες ανά ομάδες σχετικά με την παραγωγή των οικιακών
αποβλήτων, την κατηγοριοποίησή τους, τη συμπεριφορά τους ως
καταναλωτές κ.ά.
ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΡΟΛΩΝ
“Η περιοχή σας επιλέχθηκε για τη
δημιουργία ενός ΧΥΤΑ.
Αναπτύξτε τα επιχειρήματά σας σχετικά
με το θέμα”.

40. ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΔΙΟΥ

41. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΑΠΟΨΕΩΝ
Όποτε τους δίνεται η ευκαιρία,
ρωτούν τους γείτονες σχετικά με την
ποσότητα των σκουπιδιών που
παράγουν καθημερινά, εάν είναι
ευχαριστημένοι από τις υπηρεσίες
του
Δήμου
όσον
αφορά
στη
συγκομιδή
των
απορ/των,
την
τοποθέτηση κάδων, εάν συμμετέχουν
και οι ίδιοι στην Ανακύκλωση κ.ά.

42. Ζύγισμα σκουπιδιών
• Η κάθε ομάδα να μαζέψει τα απορρίμματα
που έχει η σακούλα της και να τα ζυγίσει.
• Υπολογίστε πόσα κιλά σκουπίδια σαν κι
αυτά δημιουργείτε κάθε εβδομάδα, μήνα,
χρόνο.
• Ποιες είναι οι επιπτώσεις στο περιβάλλον
και γενικά στη ζωή του πλανήτη μας.
Μελέτησε το βάρος του
Μελέτησε το βάρος του
μεταλλικού κουτιού στη διπλανή
μεταλλικού κουτιού στη διπλανή
εικόνα (ανά δεκαετίες), και
εικόνα (ανά δεκαετίες), και
συζήτησε με τα μέλη της ομάδας
συζήτησε με τα μέλη της ομάδας
για τα οφέλη στο περιβάλλον.
για τα οφέλη στο περιβάλλον.

44. Έχετε σκεφτεί πόσα πράγματα
αγοράζουμε κάθε μέρα και πόσα
απ’ αυτά γίνονται αργότερα
«σκουπίδια»;

45.  Σκεφτείτε πόσα πράγματα μπορείτε ν’ αλλάξετε
στις καθημερινές σας συνήθειες, για να βοηθήσετε
τη μείωση των σκουπιδιών και την προστασία
του πλανήτη μας
Αντικαθιστούμε την πλαστική
σακούλα με ……………………..
……………………………………..
Ανάμεσα στην πλαστική και τη
γυάλινη φιάλη επιλέγουμε τη(ν)
.……..……………………..............,
γιατί ………………………………..
………………………………………
Αποφεύγουμε τις πολλές
συσκευασίες από …………….
υλικό και φροντίζουμε να επιλέγουμε συσκευασίες πιο
φιλικές προς το περιβάλλον,
όπως είναι …………………….
……………………………………
Οι επιμορφούμενοι/-ες (μαθητές ή και ενήλικες) ανακοινώνουν τις προτάσεις
τους σε σχέση με τη μείωση των οικιακών αποβλήτων.

47. Μελέτη άρθρου από εφημερίδα
(σε σχέση με τη διαχείριση των ηλεκτρονικών αποβλήτων)
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..

48. Τα παιδιά μελετούν ανά ομάδες
ειδικά επιλεγμένες εικόνες ,
παρουσιάζουν στην ολομέλεια
τις απόψεις τους και δίνουν τη δική
τους λεζάντα που έχει ένα ιδιαίτερο
οικολογικό μήνυμα!

49. ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ:
«ΔΙΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ,
ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ»

50. Μέρος του γνωστικού περιεχομένου των προγραμμάτων , καθώς και αρκετές
από τις δραστηριότητές τους έχουν εφαρμοστεί σε πολλά επιμορφωτικά
σεμινάρια που οργανώθηκαν για ενήλικες στο πλαίσιο της Δια Βίου Μάθησης.

51. ;Έχει δημιουργηθεί εκπαιδευτικό
υλικό (σε έντυπη και
ηλεκτρονική μορφή) και δίνεται
στους επιμορφούμενους.

52. Εθνικό Θεματικό Δίκτυο Π.Ε. του
Κ.Π.Ε. Έδεσσας – Γιαννιτσών με θέμα:
«Απορρίμματα : Τα χρήσιμα…άχρηστα»
(http://kpe-edess.pel.sch.gr)
Περιφερειακό Θεματικό Δίκτυο Π.Ε. των Δ/νσεων
Α/θμιας και Δ/θμιας Εκπαίδευσης Δ΄ Αθήνας με θέμα:
«Πώς να μειώσω τα σκουπίδια μου»

53. Συνεργασίες με Δήμους
 Δήμος Τρικκαίων (ΔΕΚΑ Τρικάλων), στο πλαίσιο
των δράσεων του Διακρατικού προγράμματος
ΕυρωπαΪκής Εδαφικής Συνεργασίας «Μεσογειακός χώρος: Waste Management as Policy Tools
for Corporate Govermance”.
Θέμα: Μείωση οικιακών οργανικών αποβλήτωνΚομποστοποίηση», 10-03-2012, Tρίκαλα.

54.  Δήμος Αθηναίων (ΚΕΚΔΑ),πρόγραμμα:
«Δράσεις στις Γειτονιές».
Θέμα: «Οικιακή Κομποστοποίηση»,
20-05-2013 έως και 30-05-2013,
Άνω Πατήσια, Αθήνα.

55. ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ … ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΜΑΤΙΑ
The WEEE man
Ο σχεδιαστής Paul Bonomini έφτιαξε
τον άνθρωπο-ρομποτ από άχρηστες
ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές!
Χρησιμοποίησε 5 ψυγεία, 35 κινητά
τηλέφωνα, 23 «ποντίκια» Η/Υ, 15
εκτυπωτές, 7 οθόνες Η/Υ κ.ά.

56.  Η επεξεργασία των ηλεκτρονικών
αποβλήτων στις αναπτυσσόμενες χώρες

57. Aνάπτυξη αντικαταναλωτικών κινημάτων:
Freeganism

58. Τα σκουπίδια ως εύρεση τροφής!
Το δικό μου «σκουπίδι» μπορεί να
θεωρηθεί πραγματικός «θησαυρός»
για κάποιον άλλον!

59. Τα «άχρηστα» υλικά συσκευασίας που πετιούνται καθημερινά μπορούν να
αποτελέσουν τα «χάρτινα» σπίτια σε κάποια άλλη γωνιά της Γης...
Άνθρωποι που ζουν «ανάμεσα στα σκουπίδια»

60. Η Ανακύκλωση ως
βιοποριστικός
παράγοντας!
Υπηρεσία τηλεφωνικής επικοινωνίας στο Λονδίνο
(γραφεία φτιαγμένα από παλιές ηλεκτρικές συσκευές)

61. ...Καιρός να δούμε τα «άχρηστα» αντικείμενα
μέσα από μια πιο δημιουργική ματιά!!!
Ένα άχρηστο για μας πράγμα μπορεί να μετασχηματιστεί
ή
να προσφερθεί σε κάποιον που το έχει ανάγκη!

62. Τα πεταμένα υλικά από μέταλλο, χαρτί κ.ά. αποκτούν ζωή στα
επιδέξια χέρια των παιδιών της Αφρικής,που διαθέτουν
εφευρετικότητα, φαντασία και δημιουργούν εκπληκτικά έργα.

63. Αίγυπτος
Παλιά μέταλλα και ξύλο φτιάχνουν
ένα ιδιαίτερο μουσικό όργανο!
Ένα αυτοσχέδιο μπιλιάρδο!
Ένα παλιό αντικείμενο μπορεί
να μεταμορφωθεί εύκολα σε κάτι
χρήσιμο ή διακοσμητικό! (Σάμος)

64. Ο κάδος απορριμμάτων
έγινε ... παγκάκι !
Το καρότσι του σουπερμάρκετ μετατράπηκε ...
σε καρέκλα!
Ναός φτιαγμένος από γυαλί!
(Ταϋλάνδη)

65. Σπίτι φτιαγμένο από ανακυκλώσιμα υλικά :
πλαστικά ή γυάλινα μπουκάλια, λάστιχα κ.ά.
( φωτ. Sebastiao Moia, Βραζιλία )

66. Παλιά αντικείμενα γίνονται
πρωτότυπες γλάστρες
ή βάζα !!!

67. Από παλιά λάστιχα αυτοκινήτων και
«άχρηστους» τενεκέδες, ομορφαίνει
η αυλή ενός σχολείου!

68. Έργα τέχνης φτιαγμένα από υπολείμματα μετάλλων και άλλων υλικών!

69. Φορέματα φτιαγμένα από υπολείμματα υφασμάτων ή υλικά που ήταν
για … πέταμα!

70. Ξενοδοχείο από τα απορρίμματα της θάλασσας
Ακτιβιστές δημιούργησαν ένα αλλιώτικο ξενοδοχείο που έχει ως βασικό
δομικό υλικό τα απορρίμματα που συνέλεξαν από διάφορες ευρωπαϊκές
παραλίες. Ζυγίζουν όλα μαζί 12 τόνους!!!

71. Εγκαταλελειμμένα σιλό επεξεργασίας λυμάτων
μετατρέπονται σε κτίρια
προς αναψυχή των πολιτών!
(τοίχοι αναρρίχησης)

72. Μία στάση λεωφορείου
μετατρέπεται σε ... βιβλιοθήκη!!!

73. Τα γλυπτά των Tironi και Yoshida
δίνουν μια νέα διάσταση στην
έννοια Επαναχρησιμοποίηση.
Είναι φτιαγμένα από σκουπίδια,
ονομάζονται Things και
αναπαριστούν ζώα και ανθρώπους!

74. Μήπως ,τελικά,τα σκουπίδια που παράγουμε αντανακλούν τις ιδέες ,τις
συνήθειές μας και, γενικά, το τρόπο που «βλέπουμε» τη φύση γύρω μας
και τους συνανθρώπους μας;
Οι «Σκουπιδάνθρωποι»,
H.A. Schult

75. « Δεν μπορείς να μεγαλώνεις μια νέα γενιά
ανθρώπων, λέγοντάς τους ότι μπορούν να έχουν όσα
έχουμε εμείς και ακόμη περισσότερα! Μπορούν να
έχουν περισσότερα, αλλά θα πρέπει να μετρήσουμε
την ποιότητά τους με διαφορετικό τρόπο και,
επιπλέον, να μετρήσουμε με διαφορετικό τρόπο και τη
φτώχεια.
Ζούμε σ’ ένα δανεικό πλανήτη. Είναι ουσιαστικό το
γεγονός ότι οι νέοι μεγαλώνουν τώρα με μια αντίληψη
της θέσης τους στον πλανήτη διαφορετική από την
αντίληψη που επικρατούσε στις τελευταίες δύο γενιές.
Πρέπει να δουν τον εαυτό τους στο πλαίσιο του όλου
Οικοσυστήματος!»
(Rachel Kyte, Δ/ντρια,
«Γυναίκες για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη»)

76. Eυχαριστώ!