راپۆرتی-مانگی-جون
- 3. 3
بهرههنه ناپوختی میهه وتیگه كوردستان رێمیشتووهته1و ملێۆن110ههبه زارڕۆژانه رمیلی.
بهله ناوخۆ كاربردنی170ههبه زارڕۆژانه رمیلی.
ههناردهنه یبه وترزبووهتهوهبۆ940ههبه زار.رمیل
داهاتینه پوختیهه وتیما كوردستان رێمینگانه850دۆالره ملیۆنمانگانهئه ووهبه شبهبه راوردهه پێشبینیكراوداهاتیجو مانگی بۆ رێمالی1و ملیارێك32زیانیكردووه ملیار
بهدابه هۆینه نرخی زینیوتهوه.
لهسهرهمان تایگداهاتووه یههوڵهلێسه بۆ كانندنهوهمتامنه یله.دهه ئاشتیده ورامیسپێده.كات
زانیاریتهله واوسهپااڵوتگه ر...ئۆیڵ كورد یپااڵوتگهسێهه یكه كوردستان میبه توانایرههمھێنانی2500تا300به لیرتهه نزینییهڕۆژانه.
ههنه كوردستان رێمیوتله خۆی یله جوالیی مانگینێوان55ۆ59فرۆشتووه دۆالرنرخهپێشبینكراوههه كانیشهه گونجاو ممه م.ترسیدارن
سهردێڕهكان
- 4. 4
/كوردستان هەرێمی نەوتی بەرهەمهێنانیرۆژانە/جوالی2015
رسوشتیەكان سامانە وەزارەتی پالنی
كات ناپوخت بەرهەمی ناوخۆ بەكاربردنی پوخت بەرهەمی
15ىجوالی 1.110.000 0.00017 940.000
بەرهەمیناپوختیهەرێمیكوردستانبۆمانگیجوون
(7)واتەكۆیبەرهەمگەشتووەیەكملیۆنو110
هەزاربەرمیلیڕۆژانەئەوەشبەبەراوردبەمانگیجوون
(6)هەرێمیكوردستانبەرهەمیناپوختی(70)هەزار
بەرمیلزیادیكردووە.
بەكاربردنیناوخۆواتەئەونەوتەیدەچێتەپاڵێوگەكان
ولەناوخۆدابەكاردێتپێكهاتووەلە170هەزار
بەرمیلیڕۆژانەكەبەراوردبەمانگیپێشوووەكو
خۆیەتی.
هەناردەینەوتیهەرێمیكوردستانكەبەرەودەرەوەی
هەرێمڕەوانەكراوەپێكهاتووەلە(940)هەزاربەرمیلی
،ڕۆژانەواتەكۆینەوتیهەناردەكراولەڕێگەیبۆری
نەوتبەریتوركیاوتەنكەروپرۆسەكانیترەوەئه ،وهش
ئه واتایوهیهبهرههنه میهه وتیله رێممانگه مدا
تهگه كانێكیوهرهداوه ی.
ناپوخت بەرهەمی زیادەی زیادەیهەناردە
70.0000.0007
Bbld Bbld
بەگشتی نەوت بەرهەمهێنانی
- 5. 5
كیڵگەكان بەپێی نەوت بەرهەمهێنانیجوالی2015/ڕۆژانە /بەرمیل هەزار
رسوشتیەكان سامانە وەزارەتی پالنی
كات خورمەڵە
یەك فەیسی
دوو و
خورمەڵە تاوكی تەقتەق شێخان كێڵگەكانی
دهۆك تری
كیڵگەكانی
هەولێر تری
كیڵگەكانی
سلێام ترینی
گشتی كۆی
14جوالی
225 180 225 150 80 120 80 50 1. 201
زیادەی
بەرهەم
بە بەبەراورد
بەمانگی
جوون2015
+30 40+
بەرهەمهێنانینەوتبەپێیكێڵگەكان
كیڵگەكانیخورمەڵەفەیسییەكودووخودی
خورمەلەگەشتوونەتەبەرهەمیجێگریخۆیانو
ئاڕاستەیبەرهەمیانوەرگرتووە.
تاوكیوتەقتەrیشكەلەالیەنكۆمپانیایگنەڵ
ئینیرجیەوەسەرپەرشتیدەكرێتئاراستەیزیادبوونی
بەرهەمیان90تا100هەزاربەرمیلەلە2015
گەشتوونەتەئاستیجێگیربوونلهمانگه مكێڵگه شدای
خورمهڵهزیادیكردووه.
كێڵگهئاڕاسته شیخان یبه یرههله می80ههزار
بهجێگیربو رمیلوهئه ،جێگیربوونه متا شمانگی
ئۆكتۆبهبه رردهده وام.بێت
كیڵگەكانیدەرەوەیهەولێروسلێامنیودهۆكیش
ئاڕاستەیبەرهەمیانوەرگرتووەوجێگربوونلە
بەرهەمهێنانبه ،گه اڵمشهیهبه كیرفراله وان
كێڵگهده كانیروهئه دهۆك یزیادبوونه مبهڕیژهی40
ههبه زارڕۆژانه رمیلیبووه.
زیادەیبەرهەملەخورمه كیڵگەكانیڵه
دهۆك تری و
Bbld
70.000
نیشاندهرهئامارییهله كانههگه و كوردستان رێمیشی
بهرههمهینانئه ونیشانده ورهئاماریانهلهبهندهجه ریو یهان
قسهبه یهه بااڵی رپرسانیئه و توركیا و ریموهپیشاندهددهن
گهبه شیرههله مهینانههبه كوردستان رێمیرهچووه وپیشو
كاریگ هیچهریهله خراپی كیسهنه ربه ،بووبه اڵمهۆی
تهقاندنهوهنه بۆری یهه وتیچه _توركیا ریمهه رؤژیك ندنارده
وهستاوه.
- 6. 6
ج مانگی بۆ كوردستان هەرێمی نەوتی پێشبینكراوی داهاتیوالی2015
كات ناپوخت داهاتی
ملیۆن$
بەلێند تێچوویەر
ملیۆن$
بەلێندەر قازانجی
ملیۆن$
ثوخت داهاىت
ملیۆن$
15
جوالی
2.858 750 286 1882
1.36
پیشبینیكردنیداهاتلەسەر83/$بەرمیل
داهات
•داهاتیپێشبینكراوینەوتیهەرێمیكوردستانبۆ
مانگیجون2ملیارو858ملیۆندۆالربووەكەبەپێی
خەمڵندنەكانیوەزارەتبۆهەربەرمیلێكزیاترلە80
دۆالردانراوە.
•قازانجیبەلێندەروتێچوویبەلێندەركەلەسەر
داهاتیناپوختدەدرێت1ملیو ار36ملێۆندۆالرەبۆ
مانگیجوونكەدەكاتەنزیكەیلەسەدا35زیاتری
داهاتیناپوخت.
•داهاتیپوختبەپێیخشتەیخەمڵندنملیارێكو
1و ملیار882ملێۆن ودۆالرەكەبۆهەرێمیكوردستان
لەكۆیداهاتماوەتەوە.
•بەهۆیبەرزبوونەوەینرخینەوتكەبەڕێژەی
ناوەندیەتیلەبازاڕەكانیجیهانخاویتەكساس
لەنێوان53دۆالربۆ59بۆ دۆالرهەربەرمیلێك
سوڕاوهتهوه،زیانیهەرێمیكوردستانیش20بۆ $
30بووه $كەبەپێیخەمڵندنەكانهەرێمیكوردستان
بهبهله راوردگریبه نێوانستهكهشه مانگی یئه و شو
پیشیینهیهكرد یوهیهیه تیو ملیار ك32ملیۆن
هه زیانییه.زیانیهەرێملەدابەزینینرخینەوت
30_20/$بەرمیل
ههڕێكه جوون مانگی كوردستان رێمیله وتنیگهڵ
نه كۆمپانیاینێوده وتیوڵهكردووه تیبهمهبهستی
ههناردهنه كردنیهه وتیده بۆ كوردستان رێمیرهوه
لهبهرامبهبڕیاره ردامانگانهئهكۆمپانیایه و850ملیۆن
ڕاده دۆالرهه ستیبۆیه "بكات كوردستان رێمیئیستا
داهاتیپوختیههكوردستان رێمیمانگانه850$ ملیۆن."
ڕێژهبه زیان یدابه هۆینرخی زینینهوتو
گرێبه گۆڕانیستهكان/ملیار
- 7. 7
به ...سپی ڕێوی خۆریرهئاوابوون و؟
-كۆمهپه ڵێكرلهبه كوردستان مانتاریئه هۆیشه نا وب فافوونهله یكهنه رتیهه غازی و وتده كوردستان رێمیئه و بیرنێتو
بهڵگانهله یسهوه رسامانه زیریرسوشتیهكۆیانكردووه كانتهوهسهئه رقاڵیوهمتامنه نلهوهسامانه زیریرسوشتیه(دكتۆر كان
هه ئاشتیبسه )ورامیننهوهلێپرسینه پاشوهلهوهئه زیرگهوه راڵمهبه كانیاننه دڵبووبهشیوه میه:
-لهدوای1/9/2015وه بانگهێشتی بۆ پێویست واژوویسامانه زیریرسوشتیهپێشكه كانسه شیرۆكایهپه تیرلهمانی
ده كوردستانئه بۆ كرێتوهله یسهكۆمه رله پرس ڵیكپهرلهلێپرسینه مانیوهله یگه.بكرێت ڵ
-ئهگهروهاڵمهبه كانیاننه دڵئه بوولێسه داوای واندنهوهمتامنه یلێده ی.كرێت
رێگریه.كان
یهله كێكڕیگریهئه كانوهیهكێشه پارتی ،به بكات دروست بۆ یانوهت یاسای نیسابی شهنه واوبه بێتڕیژهی3/1به ،اڵم
ئه بۆوهمهبهستهپهرلهبڕیاریاند مانتاراناوهپهیڕههه ناوخۆ ویبكرێته مواروهئه "بڕگه ویهئه باسی یوهدهده كاتبێت
بهدهله سێ نگیسهیه رپه كیرلهمتامنه مانلهوهزیرهبسه كاننرێتهوهبۆ بگۆڕێت50+1
ئهبه وڵگانهله یسهوه رسامانه زیریرسوشتیهكۆكراوه كانتهوه
تیوهله گالندۆسیهگه كانیندهبێده و ڵیله بوون نگبۆداڕێ پالن دزی ئاست.ژراو
حیزبیه كۆمپانیا بۆ قۆرخكاری.كان
نه پێدانیڕه وتیبه شوه كۆمپانیایی.همی
گرێبه پێدانیبه ستكهبنه سانیماڵهكهی
ناشهله ڕیگری و فافیكاره چاودێریكردنیوه كانیزاره.ت
مهترسیهك.ان
-یهله كێكمهترسیهئه كانوهیهئهشه نا وفافیهیله
كهنه رتیو وتغازپهیڕهكراوهبێته وئه هۆیوهی
لهكێشه خۆی دوایگه یورهوه بۆزارهكاره و تكانی
.بكات دروست
-شڵه دۆخیوه بۆ ژانبهرهێنهنه رانیكڕیارانی و وت
چون "بكات دروستكهبهئه زۆری شێكیو
گرێبهستانهكه یله كراونوه هێنانیبهرهێنهو ران
نه فرۆشتنیله وتسهده رهه ستیبووه ورامیبگره
لهسهربنهئه مایپه و زموونیوهندیهئه كانی.كراون و
- 8. 8
ناو شوێن پااڵوتن توانای
پااڵوتن گشنی
له24
كاتژمێردا
بهتهن
لیرت
ئهماددانه وی
دهیپاڵێوێت
یهكهكانی
پااڵوتن
توانای
ئهمباری
یهكهكانی
له پااڵوتن24
كاتژمێردا
(ته)ن
توانای
ئهمباری
نهخاو وتی
(ته)ن
ژمارهی
كارمهند
ئۆیڵ كورد دووكان_سورقاوشان 3000 نه .گازوایل.فتا
كیرۆسین.شلهكانی
نهوت
1 4000 3500 150
سێهه ... ئۆیل كوردپااڵوتگا مینیههكوردستان رێمی
-پااڵوتگهنه كاری ئیستا تا ئۆیڵ كورد یكردووهله هێشتاشدروستكردندایه كاتیئه ؛پااڵوتگه میهژمارهی
موڵهتی25713هه سلێامنی پارێزگای ییه.
-ئهپااڵوتگه میهلهپااڵوتگه دوایبه )(بازیان كانیدووهپااڵوتگه مدهله دانرێتسل پارێزگای سنوریێامنی
كهسه پااڵوتنی توانایرهتای3ههته زارندهله بێتماوهی24"كاتژمێرداودهتوانێت2و ملیۆن500
ههبۆ لیرت زار3000ههبه لیرت زاربه نزینرهه.بهنێت م
-یهكهیههه پااڵوتنی كییهوماددهنفتا،كیرۆسین ،(گازوایل كانی(نهشله ،)مااڵن وتینه تری كانیوت
ده.)پاڵێوێت
-ئهپااڵوتگه میهداوایئهوهیكردوولهوهزارهسامانه تیرسوشتیهكانگهورهتواناكه و بكرێتپااڵوتنی ی
بك باشرترله ێتئیستاداوهزارهكه داوای تژینگه شفیییلێكردوهخاوهپااڵوتگه نیكهكه ششفی
ژینگهكردووه بۆ ییبه ،له اڵمئیستوه ادازارهبه تئه بیانوویوهالیهكه نیشفهكهناڕوونهموڵهتی
گهورههه "ناداتێ كردنیئه روهكێشه شله یوه نێوانسامانه زیریرسوشتیهپه و كانرلهمانتاران
.دروستكردووه
كێشه ئیستاگه یورهلهپه نێوانرلهمانتارانی
بزووتنهوهیوه و گؤڕانسامانه زیریسوشتیهكان
ههیهلهسهئه روپااڵوتگهیهلهبارهیدانهوه نانیزارهت
بهپااڵوتگه ویهموڵه وپێنه توه ..دانیزارهسامانه تی
سوشتیهله كانیشبهیاننامهیهتۆمه كدائاڕاسته تیی
پهرلهعه مانتاریحه لیمهو و كرد ساڵحوتیدانانی "
بهوهناوه دائهپااڵوتگه ویهبزووتنه هیوهگۆرانه یو
كردووه داوایموڵهبدرێتێێ تیئه ،ویش
ڕهتیكردهوه".
بیرهێنانهوه
ڕوونكردنهوه
- 9. 9
ده هۆكاریرنهداهاته سندوقی چوونینهوتیه:كان
وهده پیشبینی كوئه كراماوه ویهتهكه واوبووئه بڕیاربوو بۆنجومهوه نیپێشكه كاندید زیرانبۆ بكات ش
داهاته سندوقی دانانینهوتیهبه كانئه ئیستا تا اڵمكاره ونهله كرابهئه رهۆیانه م.
-داهاته سندوقی دانانینهوتیهواته كانڕزگاربووننه داهاتی یله وتمامهڵهو حیزبی تاك ی
تاكهكهله ناڕوونی و سیچۆنیهوه تیخه و رگرتنداهاته رجكردنیووردی چاودوێری كان"بوونی
پهرلهله "دارایی چاودێری دیوانی و مانسهئه رداهاته و.
-بههه شداریكردنیالیه پێنج رنهبهشدارهكهحكومه یله تئیدارهدمه انیلهنه فیو وت
داهاته چاودێریكردنیكهكه "ییه ئیستاكێكهلهكێشهسهرهكیهالیه پێنج دانوستانی كانینهكهی
ههوایه پیان و ریممهلهنه فیشه الی وتحیزبه و خس"
-
داهاته سندوقینهوتیه:كان
داهاته سندوقینهوتیهبه سپێرا كانمیژوو؟
له ساڵ چوارمهله وپێشالیهن
ئهنجومهوه نیسندو یاسایقیداهاته
نهوتیهكانگهاڵڵه.كرا
كۆتایله مارچ مانگی یالیهپ نهرلهمانی
كوردستانهوهیاساكهپه یسهو ندكرا
سههه رۆكیده "كرد واژووی رێمیشبوو
لهماوهی90دروستكرایه ڕۆژدابهاڵم
ئه تائێستانجومهوه نیزیرناوێكی هیچ ان
ڕهوانهپه یرهلهماننهكردووهبۆ
پهسه.ندكردنیان
لهكۆبونه دوایوهیه قۆڵی پێنح یله كێكو
بابهتهگهرمانهباسده یسندوقی "كرێت
داهاتهنهوتیهكانهپێده والیه چێتنهكان
بهتایبهدابه له تپۆسته شكردنیكان
ئهگههه رییهبیته گرفتپێشیهوهبۆ
سندوقهكه.
داهاته سندوقینهوتیهتایبه سندوقێكی :كانتهبهدانانی
پارهنه یكه رسوشتی غازی و وتلهالیهده نستهیهكی
سهربهخۆوهسهرپهده رشتیڕاسته كرێتسه وخۆر
ئهنجومهوه نیده زیرانبێت
- 10. 10
ساڵ مافه)(ملیار شایسته گشتی كۆی
)(ملیاربه تێچوویڵیندهر به قازانجیڵێندهر
2014 2.774 1.017 3.791
2015 4،306 1.720 266.0
(قهپیشینه رزی)
ئهقه ورزهبه ینهده وتدرێتهوه
1.500 1500
شایسته مافی گشتی كۆیقه و كۆمپانیان یپیشینه رزی(2014+2015) 1711.3
ههله كوردستان رێمیماوهساڵێ ی2014و2015
5و ملیار291قه دۆالر ملیۆنكۆمپانیا رزاری
نهوتیهكانه.
شایسته مافییپێشبینیكراوینه كۆمپانیاوتیهكان
مانگی تا72015(6و ملیار26دۆالره ملیۆن )كه
دیارنیه تائیستائهپاره ویهچۆندراوهتهوهچۆن یان
دهدرێتهوه.
قهپێشینه رزیكهحكومهله تقه میرانهله داكۆمپانیا
نهوتیهوه كانیرگرتووه1و ملیار500دۆالره ملیۆنو
بڕیارهساڵی2016بهنهبدرێته وتوه.
نه كۆمپانیاكانیله وتڕیگهچه یبه ندینیاننامهوه
نیگهده خۆیان رانیربڕیوهلهدواكهمافه وتنی
داراییهبه " كانیانهیشتاش اڵمبهردهوامن
له"كاركردن.
ئهپاره ویهد كۆمپانیاكان بۆ یده ابینكرێت
لهنه پشكیدۆالر /ملیۆن فرۆرشاو وتی
له كۆمپانیاكان مافیبهرههمهێنان/لهیهك
بهنه رمیلوت
- 11. 11
نه جۆریوت 2014 2015 2016 ساڵ
1st 2nd 3rd 4th 1st 2nd 3rd 4th 1st 2nd 3rd 4th 2014 2015 2016
ته خاویكساس 98.68 103.35 97.87 73.21 48.48 57.85 46.93 45.34 49.05 54.70 56.67 57.00 93.17 49.62 54.42
برێنت 108.14 109.70 101.90 76.43 53.91 61.65 51.84 50.34 54.05 59.70 61.67 62.00 98.89 54.40 59.42
ڕ.ن.هاورده 94.18 98.64 93.85 71.45 46.40 55.09 43.31 41.83 45.51 51.18 53.18 53.50 89.65 46.62 50.95
-دهزانیاری زگاینهئه وتینه نرخی بۆ پیشبینی مریكاته خاوی وتیڕیژه و برینیت و كساسناوه یندیهی
هاوردهكردووه كردنبه وئه پێیڕیژه ویه:ش
-ساڵی2016ڕیژهناوه یندیهنه تیته خاوی وتیده كساسبێته54و دۆالر42سه.نت
-ساڵی2016ڕیژهناوه یندیهنه تیبرێنت خاوی وتیدهبێته59و دۆالر42سه.نت
ههروهپێشبینیه پێی به كچاره "كانچواره كیمی2015نهته خاوی خاوی وتیده كساسبێته(57و دۆالر )
ده برێنتیش خاویبێته(62.دۆالر و )
-بهپێشبینه پێیكهده ینه زانیاری زگایئه وتیهه "بێت مریكاله كوردستان رێمیچارهكۆتا كییی2015
نه دابه وت50به $رامبهبه رده رمیلیكهه ،فرۆشێترچهندئه هیچگهنیه رێكئهڕێژه میهدانهبهزێت
بهئه اڵمنرخه وهه بۆنرخێكی كوردستان رێمیگونجاوهه ومه مترسیداره.بۆیی
-بۆ2016كهنهوتهكههاوتایه یبهنهكه برێنت خاوی وتیله مێكقورسرت وه"دهتوانێتنهله خۆی وتی
نێوان50بۆ55به بفرۆشێت دۆالررامبهبه ر.رملێك
برێنت خاوی نرخی2016/بهرمیل
- 12. 12
opic n.oecd oecd
ووزه ئاژانسیده پیشینی جیهان یبه كاتزیادبوونی هۆی
ههناردهنه یئیرانه ی وتوهنه كۆگانیله وتجیهان
پڕببنهوهوگهشهبه یرهه.ببێت زیاتر م
له "جوون مانگی بۆ برێنت خاوی نرخینێوان53بۆ دۆالر59
سوڕاوه دۆالرتهوه."
بهرههنه میگه جیهان خاوی وتیشتووهته(96.94ملیۆن )
بهله رمیلئه ڕۆژیكداوهله شهگه پیشوودا مانگی چاوشهی
كردووهبهڕیژهی1.4.ملیۆن
ووزهجیهان ی
- 13. 13
ههڕێكخستنه بۆ كوردستان رێمیوهخۆی ئابوری ژیانی ی
به پێویستیكه ڕێكخستنینه رتیرسوشت غازی و وتهه ییه
لهپڕۆسه كۆیبه كانیداتایبهله ،داهات تیه خاڵیكهمدا
پێویستهدهحی ستیزكه و بیله سیكهنه رتیبكێشینه وتوه
داهاته سندوقی یاسای دواتریش ونهوتیهكاندروستبكرێت،
بهپێچهوانهوهئهگهئه ربێتكاره ونهكهبه ین"له رعنهتی
نهده وتكه."وین
پهدۆر یامی