In 5 stappen naar een slanke organisatie. Achteraan is een handige checklist die je in je eigen organisatie kan gebruiken.

1. Meer geld verdienen? Zo doe je dat!
Kosten sparen is één van de gezonde basisbeginselen van een deugdelijk financieel beheer van uw
onderneming. Jammer dat zovelen het bezien als een ‘noodzakelijk kwaad’, of enkel iets voor
bedrijven die het iets minder goed doen en dus de broeksriem moeten aanhalen.
Maar besparen is meer dan een noodoplossing voor als het slecht gaat… sparen in de kosten zal u
toelaten om uzelf ook beter te vergoeden. We tonen u hier hoe u uw eigen bedrijf kan omtoveren in
een kostenbewuste organisatie. Achteraan vindt u een handige checklist met tips.
Intro: Dagobert Duck1
als rolmodel
In het wilde weg besparen is geen goed
begin. Besparen, als fundamenteel
onderdeel van een gezond financieel beleid,
moet zich immers altijd laten kaderen in het
groter geheel van uw organisatie.
Vertrek altijd vanuit uw ondernemingsvisie
en uw ondernemingsstrategie!
Als je heel duidelijk weet waar je naartoe wil
(=visie), en je plan om daar te geraken
(=strategie) zit ook snor, zal het des te
makkelijker zijn om die kostenposten te
identificeren waar je in kan snoeien.
Zo zal een firma met als visie ‘de grootste worden’, haar marketingbudget gans anders invullen dan
een bedrijf met voldoende klanten en uitgangspunt om niet te groeien.
Weten wat je wil en weten hoe je daar kan geraken, is altijd de eerste stap2
!
Ook Dagobert Duck weet wat hij wil… de rijkste zijn (of dit nu al dan
niet een vrij enge visie is laat ik in het midden), maar als je zijn
avonturen volgt weet je dat hij bijzonder vindingrijk kan zijn om zijn
visie te verwezenlijken. Kan hij in die optiek niet naar voor geschoven
worden als een bijzonder geslaagd zakenman?
De boodschap “besparen” bekeken vanuit een strategisch oogpunt
laat je zien dat het om meer gaat dan domweg ‘de kosten drukken’.
De vraag moet zijn: “hoe kan ik met minder inspanning/geld, toch
1
“Oom Dagobert staat met name bekend om zijn gierigheid. Hij leeft zelf erg sober en probeert op elke
mogelijke manier geld te besparen. Als het op geld verdienen aankomt laat hij zich echter door niets of
niemand tegenhouden. Hij zoekt voortdurend nieuwe doelen om na te streven en zo meer geld te verdienen,
zoals het afsluiten van een goede zakendeal of het vinden van een verborgen schat. Als zakenman gaat hij vaak
agressief en doortastend te werk.” - http://nl.wikipedia.org/wiki/Dagobert_Duck
2
Moeilijkheden om uw visie op papier te zetten? Hier vind je enkele tips:
http://www.cannaerts.be/blog/begin-2014-met-een-moment-van-reflectie/
“Als je weet waar je naartoe
wil, en je plan om daar te
geraken zit snor, zal het des te
makkelijker zijn om die
kostenposten te identificeren
waar je in kan snoeien.”

2. hetzelfde bereiken”. Of laten we het nog wat sexyer en uitdagender stellen: “hoe kan ik met minder
moeite, meer verdienen?”.
Guust Flater als rolmodel
Of ook wel “het positieve van luiheid”.
Geen angst, uiteraard is Guust Flater geen rolmodel,
en we wensen niemand een ‘Guust Flater’ in zijn
organisatie toe.
Wat ik wil aanhalen: het loont de moeite na te
denken over de vraag hoe je dingen eenvoudiger
kan maken… efficiënter werken dus. Tijd om aan
het denken te gaan hoe u morgen de dingen anders
kan aanpakken om uzelf ook wat meer rust, of extra
centen cadeau te doen.
Ik ken weinig ondernemers die niet dromen van een
slanke, lenige, ontvette organisatie… dan toch
jammer dat het in de praktijk zo weinig voorkomt.
En er zijn nochtans hulpmiddelen genoeg…
persoonlijk ben ik groot voorstander van alles wat
de ‘lean3
’ methodologie ons leert.
Het is enorm verrijkend om de processen in je onderneming uit te schrijven, bottlenecks aan te
duiden, problemen te identificeren, … Een groot voordeel is dat lean je toelaat om eerst het grote
geheel te bekijken, te verbeteren, om daarna stapsgewijs af te zakken naar de details en de kleinere
processen. Hoe meer je personeel en derden betrekt bij de oefening, hoe verder je geraakt in je
optimalisatieproces.
Er zijn naast lean nog tal van andere goede managementtechnieken om je bedrijf efficiënter te laten
draaien (o.a. het business model canvas).
De ultieme boodschap: slimmer werken in plaats van harder!
Zoek het geld waar het zit!
Menig bedrijfsleider zal volgende situatie herkennen. De
exploitatierekening vertoont een gezonde winst, de boekhouder
meldt u dat er belastingen zullen moeten betaald worden en tot slot
feliciteren leveranciers je met de goede cijfers die je recent
publiceerde via de balanscentrale… maar terzelfdertijd zit je met de
handen in het haar omdat je betalingsproblemen ervaart.
Bij veel bedrijven loopt er inderdaad iets mis in het vertalen van winst naar geld op de rekening. Het
blijft plakken in wat financiële mensen het ‘werkkapitaal’ noemen. Dit werkkapitaal bevat o.m. uw
voorraden en onbetaalde klantenvorderingen.
3
Zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Lean_manufacturing
“Bij veel bedrijven loopt er iets
mis in het vertalen van winst
naar geld op de rekening.”

3. Een goede eerste vraag bij uw zoektocht naar geld, is eenvoudigweg de vraag naar hoe (en hoe snel)
u uw balansposten kan vertalen in geld op de rekening.
Voor alle tips hierover verwijs ik u graag naar één van mijn blog-reeksen:
http://www.cannaerts.be/blog/show-me-the-money-samenvatting/
Een tweede belangrijk element is de financiering van uw vennootschap. Ook die moet goed zitten.
Als vuistregel geldt dat investeringen en langlopende activa moeten gefinancierd worden op lange
termijn.
Een voorbeeld illustreert dit het best… stel dat u een onderneming opstart met 20.000 euro
spaarcenten. U koopt meteen een lichte vracht en betaalt die cash. Enkele dagen later merkt u reeds
krapte op uw zichtrekening. Als u dan bij de bank aanklopt, zullen zij u een duur kaskrediet
aansmeren. Uw lichte vracht had u echter meteen zonder veel vragen en aan veel goedkopere rente
kunnen financieren via een investeringskrediet of een leasingcontract.
Ooit moeten we eraan beginnen: de kosten
Slim besparen is niet hetzelfde als saneren of herstructureren. Met deze laatste twee wordt bedoeld
dat er drastische maatregelen genomen moeten worden om het bedrijf te redden. Slim besparen wil
zeggen dat u zorgvuldig uw kostenposten analyseert en daar knipt waar het voor uw bedrijf het
minste kwaad kan.
Slim kosten maken
De kost die u niet maakt, is meteen de grootste besparing. Te vaak wordt voor comfort gekozen in
plaats van kostenbewust gedrag. Dit geldt zeker en vast voor ‘de kleintjes’; kleine kosten doen weinig
zeer op het moment dat we ze maken, maar vele kleintjes samen maken wel…
Gebruik een beslissingsboom! Via enkele ja/neen vragen kom je zo altijd op de juiste beslissing
terecht, en vermijd je comfortgedrag of ‘snelle onbezonnen’ beslissingen.
“Vaak ontbreekt de discipline. Een ondernemer had een halve dag uitgetrokken om
jaarlijks 80 euro te besparen op zijn GSM abonnement. De beslissing om zijn bedrijfswagen
te vervangen door een knap sportmodel was genomen op minder dan een half uur.
Herkenbaar?”
“… het is inderdaad moeilijk om de levensstandaard neerwaarts aan te passen als de
zaken wat minder goed gaan. En toch moet het!”

4. De nice-to-have’s
Herken ook het verschil tussen de ‘nice-to-have’s’ and the ‘need-to-have’s’. Wat de laatste betreft
(dit zijn de kosten die absoluut noodzakelijk zijn) zien we dat er meestal erg ver wordt gegaan in het
terugdringend van de prijs. Denk aan het laagste GSM abonnement, of laagste tarief voor internet,
bankdiensten, rentetarieven, … Meermaals zie ik ondernemers uren spenderen om wat die kosten
betreft de laatste centiem eruit te knijpen.
Totaal anders gaan we vaak om met de nice-to-have’s. Daar ontbreekt het vaak aan discipline. Waar
de hierboven vermelde ondernemer een halve dag had uitgetrokken om jaarlijks 80 euro op zijn GSM
abonnement te sparen, was de beslissing om zijn bedrijfswagen door een knap sportmodel te
vervangen genomen op minder dan een half uur… herkenbaar?
Nice-to-have kosten zijn comfortkosten, die veelal eerder gemaakt worden om een persoonlijke
luxebehoefte in te vullen. Grotere computerschermen, directiezetels i.p.v. gewone bureaustoelen,
het duurdere automerk, … Het spreekt voor zich dat in deze kostenposten er vaak grote
opportuniteiten liggen om de kosten te drukken.
Indien er geen liquiditeitsproblemen zijn, dan kunnen zulke kosten best kaderen binnen uw
strategisch plan. Meestal is het doel dan om naar de buitenwereld toe uw onderneming als succesvol
en belangrijk aan te meten. Daar is niets mis mee.
Echter, te vaak zien wij deze kosten terugkomen als het financieel minder goed gaat. Dan moeten we
spreken over ‘het gat in de hand’. Je geeft meer uit dan je verdient… en dat is meestal een zeer
slechte zaak. Vaak gaan deze luxekosten gepaard met een zekere levensstandaard, en het is
inderdaad moeilijk om de levensstandaard neerwaarts aan te passen als de zaken wat minder goed
gaan.
En toch moet het! De eerste stap naar een oplossing is het realiseren dat er een probleem is met uw
uitgavenpatroon, dat er teveel van die comfortkosten worden gemaakt. Eens u zich daarvan bewust

5. bent, kan u werken aan procedures die het u onmogelijk maken om impulsaankopen of
comfortaankopen te doen.
Enkele oplossingen: u vraagt uw bankier geen overschrijvingen van
meer dan x euro te voldoen zonder dat hij u daar eerst over
interpelleert. U kan zelfs zover gaan dat u hem om zijn fiat vraagt
(een soort van collegiale controle op uw kosten). Andere piste is
het afschaffen van uw kredietkaart. Nog een derde oplossing is het
uitwerken van een goedkeuringsproces (u legt bij voorbeeld alle
kosten eerst voor aan een panel van werknemers/boekhouder/…).
Loon is ook een kost
Lonen zijn ook kosten, en er kan dus ook op bespaard worden. Voorzichtigheid is hier echter
geboden… er is immers het spreekwoord “if you pay peanuts, you get monkeys”.
Er kan wel gelet worden op het efficiënt inzetten van personeel. Daarnaast moet men zich de vraag
stellen welke taken misschien beter uitbesteed worden?
En tot slot mogen we ook het fiscale aspect niet uit het oog verliezen. Met een loonkost die tot de
hoogste van de wereld behoren, kan je er maar beter voor zorgen dat je de fiscus niet meer gunt dan
waar ze recht op heeft. Zorg dat u regelmatig met sociaal secretariaat nagaat of u geen fiscale
incentives laat liggen, zoals bij voorbeeld de fiscaal interessante loonbonus of de fiscaal interessante
regeling omtrent overuren.
Wat de zaakvoerder betreft: ook zijn loon is een kost. Hij moet evenwel goed opletten dat zijn netto
loon zijn levensstandaard aankan, en indien niet, moet hij maatregelen treffen om zijn
levensstandaard aan te passen. Let op dat je niet de fout maakt in plaats van loon uit te keren (met
bedrijfsvoorheffing) gewoon opnames in rekening-courant te doen; dit is gewoon geld ‘nemen’ van
de rekening van het bedrijf. Weet dat dit een zeer slechte praktijk is die heel veel nadelen heeft4
!
Wees kritisch
Elke ondernemer zou jaarlijks de kostenrekeningen kritisch moeten onderzoeken. Bijna elk
boekhoudpakket kan een grootboek exporteren naar een Excel-bestand. Dan is het kinderspel om je
kosten te analyseren (sorteren, frequentie van facturen, verbruik van materialen, …). Deze informatie
laat u bovendien ook toe met kennis van zaken met uw leveranciers te onderhandelen.
Kennis is macht
Een succesvolle ondernemer kent zijn markt… en die kennis zorgt er voor dat hij telkens het onderste
uit de kan zal halen. Dit kan zich vertalen in goede verkoopprijzen, slimme aankoopstrategieën,
sterke onderhandelposities of juiste beleidsbeslissingen. Een ondernemer die zijn sector en product
goed kent, zal niet snel voor onaangename verrassingen komen te staan.
Kennis verwerven is tegenwoordig erg gemakkelijk… het is zelfs zo dat de moeilijkheid erin bestaat
uit de overweldigende stroom van informatie, datgene uit te filteren wat voor u van belang is.
4
Zie o.a. http://www.cannaerts.be/blog/de-beruchte-rekening-courant-deel-1/
http://www.cannaerts.be/blog/de-beruchte-rekening-courant-deel-2/
http://www.cannaerts.be/blog/de-beruchte-rekening-courant-slot/
“Weg met de VISA… het
heeft al bij meerdere
ondernemingen geweldige
resultaten voortgebracht.”

6. Een eerste stop in uw zoektocht naar informatie zijn vakverenigingen, nieuwsbrieven, vakbladen en
bijscholingen. Een geslaagd ondernemer beziet deze zoektocht naar informatie niet als ‘werk’, maar
als passie.
Die kennis gebruiken om uw winsten te maximaliseren is een vanzelfsprekendheid… en toch slagen
er blijkbaar maar weinigen in. Enkele tips:
- Benchmark uzelf ten overstaan van uw sectorgenoten en concurrenten
- Wees kritisch over wat u wel en wat u niet kan; definieer uw typeklant en uw typeproduct
- Streef naar het ‘verkopen’ van hoogrenderende items
- Doe onderzoek naar wat u best uitbesteedt en wat u best zelf afhandelt
- Betrek personeel en belangrijke relaties… ook zij hebben kennis over uw bedrijf en uw markt
- Reken door… zorg dat uw marge alle kosten dekt; een goede kostencalculatie is onontbeerlijk
Wilt u meer weten over wat een goed ondernemer zo uniek maakt? Lees er meer over
op mijn blog: http://www.cannaerts.be/blog/wat-maakt-een-ondernemer-succesvol-
slot-hij-heeft-lef/
De overheid… uw vriend
In uw zoektocht naar geld en winstmaximalisatie mag u de overheid niet vergeten. U mag de grijns
van uw gezicht halen… dit is heus geen misplaatste mop. U kent de overheid misschien meer
vanwege opgelegde boeten, hoge intrestvoeten, bureaucratie, … Toch staat de overheid er ook als
het wat minder gaat, alleen dat weinig ondernemers dat beseffen.
Vooreerst zijn er diverse steunmaatregelen… het is
niet altijd duidelijk of uw bedrijf ervoor in
aanmerking komt, maar ook daar helpt de overheid
u dit uitzoeken. Een gouden tip is contact opnemen
met het Vlaams Agentschap Ondernemen
(http://www.agentschapondernemen.be/). Zij geven
persoonlijk advies en kijken samen met u naar wat
er voor interessant kan zijn op gebied van
overheidssteun.
Bij wegenwerken moeten we wijzen op de bestaande steunmaatregelen, die nog steeds te weinig
worden aangesproken. Ook de ondernemersportefeuille en de subsidies die mogelijk zijn voor
buitenlandse handel worden nog steeds onderbenut.
Indien uw onderneming toch in het probleemstraatje sukkelt, vergeet dan niet dat vele
ontvangkantoren van belastingen en sociale zekerheidsbijdragen ook hulp kunnen/willen bieden.
Voor zover mij bekend, staan alle ontvangkantoren open voor afbetalingsplannen en bemiddeling.
Vaak echter worden deze ambtenaren in het ongewisse gelaten over de financiële toestand en
mogelijke herstructureringsplannen waarmee de onderneming bezig is. Als men niet bereid is open,
transparant en eerlijk te communiceren over zijn financiële toestand, verwacht dan evenmin een
luisterend oor en bereidwillige medewerking.
“Als men niet bereid is open, transparant
en eerlijk te communiceren over zijn
financiële toestand, verwacht dan
evenmin een luisterend oor en
bereidwillige medewerking.”

7. Van zodra RSZ-bijdragen in een aflossingsplan gegoten zijn, kunnen boeten verminderd worden en
eens men de schulden heeft aangezuiverd, worden boeten deels terugbetaald na een eenvoudig
verzoek daarom. Te vaak heeft de ondernemer geen weet van deze tegemoetkomingen.
Tot slot biedt de overheid niet enkel financiële ondersteuning of tegemoetkoming, de overheid is een
zeer goede bron van een hele hoop informatie. Vaak betalen ondernemers een hoop geld aan
consultants, terwijl de overheid de informatie gratis aanbiedt. Ook hier de boodschap om zeker even
langs te lopen bij het Vlaams Agentschap Ondernemen. Ook de federale overheidsdiensten van
economie en financiën zijn een bron van veel accurate en betrouwbare informatie.
De foute aanpak
Struisvogelpolitiek… fouter kan je het niet maken!
Toch beseffen te weinig ondernemers dat hun
kostenstructuur zwaarder doorweegt dan hun vermogen
om geld te verdienen. Als je maar een euro binnenkrijgt,
kan je maar een euro uitgeven. Als je een euro omzet
draait, moet je daarentegen beseffen dat je kosten er
nog af moeten… een vaak voorkomend probleem is dat
ondernemers leven van de dagontvangsten of de omzet.
In boekhouderstermen hebben we het wel eens over
ondernemers die “uit de kas leven”.
Verstandiger is om duidelijk te weten hoeveel winst na belasting er
van uw omzet overblijft. Met die kennis kan je dan je persoonlijke
uitgavenspatroon opstellen (of bijstellen).
Onder dezelfde noemer als “leven uit de kas” valt ook het opnemen
van gelden uit je vennootschap in de vorm van een lening (in
boekhouderstermen het “opnemen in rekening-courant”). In de
vennootschap ontstaat een vordering ten overstaan van de
ondernemer… maar de ondernemer vergeet al wel eens dat het hier
om netto-geld moet gaan. Met andere woorden, wil hij het geld ooit
kunnen terugbetalen, dan zal hij ongeveer het dubbele als loon
moeten toekennen om de belastingen op het inkomen te dekken.
Evenmin kan je op respect rekenen als je ‘met de noorderzon
verdwijnt’. Als het moeilijk wordt, wees dan de integere ondernemer
die met zijn schuldeisers rond tafel gaat en transparant samen een
oplossing probeert uit te dokteren. Moest het toch niet lukken, zal je
minstens met veel meer respect de faling kunnen ingaan.
Ingeval van faling moet je jezelf ook goed bewust zijn van je eigen verantwoordelijkheden en
aansprakelijkheden. Een faling aanvragen doe je altijd na eerst even kort te sluiten met boekhouder
of advocaat. Let op inzake de verruimde aansprakelijkheden van de zaakvoerder bij een faillissement.
Wees ook alert voor contracten… laat je niet vangen door kleine lettertjes en vermijd dure
opzeggingsvergoedingen of contracten waar je moeilijk onderuit kan. Een gouden regel luidt nog
steeds “pas op als het te goed lijkt om waar te zijn”.
“Te vaak zien we falingen met
op het actief een enorme
schuld van de privépersoon
aan zijn vennootschap.
Rechtbanken, fiscus en
schuldeisers hebben meestal
heel weinig medelijden met
dergelijke faillissementen.
Voor hen voelt het alsof de
zaakvoerder met hun centen
zichzelf een royaal leven heeft
toebedeeld.”

8. Slim besparen en saneren is niet hetzelfde. Een saneringsoperatie duidt meestal op een zieke patiënt
die zo snel mogelijk moet gestabiliseerd worden… het helingsproces volgt dan later. Wie slim
bespaart kadert de besparing in zijn strategische visie. Lukraak schrappen in ‘gemakkelijke’ kosten
zoals reclame, marketing, onderzoek & ontwikkeling, personeel, … heeft een effect op de toekomst
van de organisatie. Doe hierover onderzoek en bespaar slim.
En tot slot… slim sparen is ook slim aankopen. Het is erg moeilijk om kort door de bocht te stellen dat
“goedkoop is slechte koop”. De realiteit leert dat dure koop niet altijd betere koop is… Goed
onderzoek en tijd willen steken in het onderzoeken van verschillende producten en verschillende
leveranciers kan zeker lonen. In die zin is slim sparen zeer vergelijkbaar met die boutade over wijn:
“goede wijn hoeft niet duur te zijn”. Het komt er alleen op aan die goede fles te vinden.
Meer weten?
Deze tekst werd opgesteld door Dries Cannaerts, accountant-belastingconsulent in Heist-op-den-
Berg en zaakvoerder van Cannaerts Accountants BVBA. Daarnaast schrijft hij regelmatig blog
artikeltjes op maat van de ‘ondernemer in de straat’… geen juridisch teksten, wel simpele
aanbevelingen over wat ondernemers zou moeten bezig houden op diverse vlakken (fiscaliteit,
sociale zekerheid, ondernemersvaardigheden, …).
Cannaerts Accountants is via de standaard kanalen te volgen;
Allen kan u snel terugvinden via onze eigen website:
http://www.cannaerts.be
Heeft u graag eens een
persoonlijk gesprek, contacteer
mij dan gerust!

9. En nu afvinken maar…
Strategisch ondernemen (weten wat je wil en hoe je daar moet geraken)
1. Ik heb een visie
2. Én een strategie
Efficiënt ondernemen (niet harder werken, maar slimmer)
3. Optimaliseer uw processen (administratie, productieproces, werkproces)
o Teken uw processen uit
o Zoek waar u tijd/geld/materiaal verliest
o Zoek hoe u meer waarde voor uw klant kunt genereren zonder bijkomende kost
o Werk met flowcharts, afvinklijsten, voorgedrukte formulieren
o Zorg voor orde in uw bedrijf (magazijn, burelen, …)
4. Analyseer uw brutowinstmarge en vergelijk met de concurrenten
5. Maak gebruik van methodes zoals Lean, Six Sigma, Business Model Canvas, …
6. Leer delegeren en evalueren
Zoek het geld waar het zit
7. Bespreek met uw accountant/boekhouder hoe u sneller uw balansposten kan omzetten in
geld op de rekening
o Gebruik leverancierskrediet
o Ga de betalingstermijnen van uw klanten na
o Controleer de kredietwaardigheid en kwaliteit van uw klanten
o Overweeg werken met voorschotten
o Bekijk uw voorraad kritisch
8. Bespreek met uw accountant/boekhouder of uw balans goed zit (ratio-analyse)
9. Zijn uw investeringen correct gefinancierd?
Slim kosten maken
10. De voordeligste uitgave is deze die u niet maakt
11. Werk met de beslissingsboom
12. Maak een budget en hou u eraan
13. Loop per jaar minstens éénmaal door uw grootboek
o Best in excel, werk met filters, vergelijk met vorige jaren (data-analyse)
o Zoek naar overlappingen
o Stel een marketingbudget op en hou u eraan (sponsoring, …)
14. Onderhandel met leveranciers en/of zoek nieuwe
15. Onderzoek wat u beter uitbesteed en wat u beter met eigen mensen doet
16. Zorg dat uw lonen fiscaal geoptimaliseerd zijn
17. Toon discipline werk met een alternatief systeem van dubbele goedkeuring voor kosten
18. Lees contracten na alvorens ze af te sluiten

10. Kennis is macht (ken uw bedrijf en uw sector)
19. Abonneer u op vakbladen en volg opleidingen
20. Betrek uw personeel, klanten, leveranciers en andere stakeholders in uw bedrijf
21. Benchmark uzelf ten overstaan van uw sector
22. Optimaliseer uw verkoopprijs
De overheid… uw vriend
23. Ga een gesprek aan met het Vlaams Agentschap Ondernemen
24. Gebruik de subsidiewijzer
25. Vraag tijdig afbetalingsplannen aan als het niet anders kan
o Maak best een persoonlijke afspraak met de ontvangers
o Vraag om kwijtschelding van boeten en/of intresten