Contenu connexe
Similaire à ESON101-Хичээл 5 /20190213/ (20)
Plus de E-Gazarchin Online University (20)
ESON101-Хичээл 5 /20190213/
- 2. Стандарт гэдэг нь хэм хэмжээ, загвар,
жишиг, шаардлага гэсэн утгыг илэрхийлсэн
ангил үг юм.
Стандартын үндсэн зориулалт нь нийгтийн
хэрэгцээг бүрэн дүүрэн хангах,
үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүний чанарыг
дээшлүүлэхэд үйл ажиллагаа чиглүүлэх,
зохион байгуулахад чиглэдэг.
- 3. Боловсролын стандарт гэдгийн доор
боловсролын талаар улсаас тогтоосон хэм
хэмжээ, нормд нийгмийн зорилгыг тусгасан
бие хүний бодит боломжийг тогтоосон.
Энэ зорилгод хүрэх боловсролын тогтолцоог
хэмжих шаардлагуудын цогцыг авч үздэг.
- 4. Стандарт нь хөдлөшгүй, зүйл биш бөгөөд
стандартыг боловсруулах, нэвтрүүлэх практик
үйл ажиллагаанд эмх цэгцтэй, бодитой
хэрэглэх, нийгмийн хэрэгцээнд зохицуулан
өөрчлөх боломжтой байх ёстой.
Стандартаар тогтоосон норм, шаардлагууд
нь боловсролын чанарыг үнэлэх эталон /эх
загвар/ болж хэрэглэгдэнэ.
- 5. Боловсролын улсын стандарт нь сургалтын үйл
явцад хатуу мөрдөх хууль дүрэм шиг
хэрэглэгдэх бус харин сурган хүмүүжүүлэх
бүтээлч үйл ажиллагаа, зайлшгүй эзэмшүүлбэл
зохих цөм агуулгын олон хувилбар,сургалтын
янз бүрийн технологи, аргуудыг боловсруулан
хөгжүүлэх өргөн боломжыг нээж өгнө.
Боловсролын стандартыг боловсруулахдаа
дараах үндсэн дээр шаардлагуудыг баримтлана.
- 6. 1.Стандарт нь нийгэм соёлын
орчин,хэрэгцээ шаардлага,боломжид
нийцсэн байх.
2.Стандарт нь боловсролын эцсийн үр дүнг
нормчлох чиг баримжаа авах боломжийг
хангасан байх.
3.Стандарт нь боловсролын үе шат бүрийг
хүлээн зөвшөөрч,түүний залгамж холбоог
хадгалах шинж чанартай байх.
- 7. 4. Стандартын агуулга ба бүтэц бие хүнийг
хөгжүүлэх зорилгын үүднээс сургуулийн
янз бүрийн үе шатанд түүний өвөрмөц
онцлогийг тооцож бүрэн тусгасан байх.
5.Станданрт нь боловсролын агуулгын
нэгжийг тодорхойлохдоо сургалтын
зорилго, тогтолцооны бүрэн байдлыг
түвшин ахих тутамд төгөлдөржүүлэх
чиглэлтэй байх.
- 8. 6.Стандартын агуулга,бүтцэд нийгэм, бие
хүн, суралцагчийн сонирхол,хэрэгцээ
авъяас зэргийг урьдчилан харж тусгасан
байх.
7.Стандарт нь хяналт шалгалт явуулах
технологитой байх.
8.Стандарт нь суралцагчийн сургалтын
ачааллыг нормчрох аргатай байх.
- 9. Боловсролын стандарт нь дараах үндсэн
үүрэгтэй.
1.Шалгалж үнэлэх үүрэг:Стандарт нь болов-
сролын байгууллага болон багш нарыг
аттестатчилах,сургалтыг үр дүнг үнэлэх,
суралцагчдад ногдох ачааллын багтаамж,
сургалтын агуулгыг тодорхойлох зорилгоор
боловсролын чиг баримжааг тогтоох
хэмжүүр болдог.
- 10. Эрх зүйг хангах үүрэг: Боловсролын
стандартад үндсэн хууль,боловсролын
багц хууль,боловсролтой холбоотой
бусад хууль,эрх зүйн баримтуудын үндсэн
баримтлал тусгалаа олсон байдаг.
3.Боловсролын нэгдмэл чанарыг хангах
үүрэг:Стандарт нь боловсролын олон хэв
шинжийн байгууллагын удирдах механиз-
ыг бий болгох,тэдгээрийн залгамж холбоог
- 11. хангаж боловсролын тогтолцоог
тогтворжуулах үндэстэн ястаны онцлогыг
хязгаарлахгүйгээр олон хэв шинжийн
сургууль байгуулах, янз бүрийн хувилбартай
хөтөлбөр зохиох суурь боловсролын түвшинг
бодитой үнэлэх нэгдмэл чанарыг хангана.
4.Хүмүүншүүлэх үүрэг: Стандарт нь суралцагчийг
бэлтгэлийн түвшинд тавих
минимум шаардлагыг оновчтой
тодорхойлж,сургалтанд ялгавартай хандах
- 12. янз бүрийн түвшингийн материалыг эзэмших
бодит боломжийг ханган суралцагчийг
сургалтын явцад үүсэж болох хэт ачааллаас
чөлөөлж,авъяас,сонирхолынхоо дагуу сурах
боломжийг олгож суралцагчид сэтгэл
хөдлөл,сэтгэхүйн их хүч гаргаж биеэ дайчлан
суралцах,сурах арга барил эзэмших эерэг уур
амьсгал бүрдүүлэхэд дөхөм үзүүлнэ.
- 13. Монгол улсын “Боловсролын тухай хууль”
-ийн 10-р зүйлийн 2-т Боловсролын стандарт нь
зохих түвшинд /бага,дунд, дээд/ суралцагчид
зайлшгүй эзэмшсэн байх
боловсролын агуулга, түүний үнэлгээ, багшийн
мэргэжлийн түвшин ,сургалтын байгууллагад
тавигдах үндсэн шаардлагыг
тус тус тодорхойлно гэж заажээ.
- 14. Боловсролын стандарт нь нийгмийн захилгын
дагуу өөрчлөгдөж байхын зэрэгцээгээр
боловсролтой холбоотой бүхий л ажиллагааг
цэгцлэх тогтолцоонд
оруулах үүрэгтэй юм.Боловсролын стандарт
нь иргэнийн боловсролын түвшиг төрийн
зүгээс зааж өгөхийн хамт төрөөс дэвшүүлж
буй зорилго,бие хүний бодит боломж хоёрыг
тусгасан хм хэмжээ юм.
- 15. Сургалтын төлөвлөгөө
Сургалтын зорилго, түүнийг хэрэгжүүлэх
агуулга, зарчим нь ерөнхий боловсролын
болон мэргэжлийн сургуулийн сургалтын
төлөвлөгөө, хөтөлбөрөөр тодорхойлогддог.
Сургалтын төлөвлөгөө: Сургалтын агуулга нь
хичээлүүдэд төвлөрч, сургалтын төлөвлөгөөнд
тусгагддаг.
- 16. Сургалтын төлөвлөгөө бол тухайн сургуульд
судлах хичээлийн төрөл,түүний дэс
дараалал,тэдгээрийг жилээр хуваарилан,
тухайн хичээлийн жилд , долоон хоногт судлах
цагийг тодорхойлсон баримт бичиг.
Тиймээс ч сургалт –хүмүүжлийн ажлыг
төлөвлөх,хичээлийн хөтөлбөр хийх гол
үндэслэл болж байдаг.
Сургалтын төлөвлөгөөг боловсруулахад
харгалзан шаардлага.
- 17. Боловсролын стандартын үзэл санаанд нийцсэн
,түүнийг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн
-Суралцагч өөрийнгөө нээж илрүүлэх,хөгжүүлэх,
авъяас сонирхолынхоо
дагуу суралцах боломж бүрдүүлсэн.
-Нээлттэй,уян хатан,олон хувилбартай байх
нөхцөлийг хангах
-Суралцагчийг нас, сэтгэцийн онцлогт тохируулан
интеграци, дифференциацийн уялдаа холбоонд
нь авч үзэх
- 18. -Ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох,ажиллах
амьдрах арга ухаан суулгах нөхцлийг бүрдүүлэх.
-Хичээлийн харилцаа,дараалал,залгамж холбоо
,тасралтгүй суралцах нөхцөлийг бүрдүүлэх
-Танхимын болон танхимын гадуурх сургалтын
уярдаа холбоо, цагийн харилцааг оновчтай
тогтоох
нэг жишээг авч үзье
- 19. авах, багшлах боловсон хүчний мэргэжлийг
дээшлүүлэх зэрэгт туслана.
Боловсролын стандарт нь боловсролын
агуулгыг минимум багтаамжыг тодорхойлж,
суралцагчийн бэлтгэлийн түвшинд тавих доод
хязгаарыг тогтоож дээд түвшингийн
хувьд хязгаар тавьд тавьдаггүй учраас
боловсролын чанарыг дээшлүүлэхэд саад
болохгүй.
- 20. 5.Удирдах үүрэг: Стандарт нь үнэн зөв мэдээлэл
авах,сургуулийн ажиллагааг бодитой үнэлж бүх
түвшинд удирдах шийдвэрийг үндэслэлтэй
гаргахад туслана.Стандарт нь арга зүйг сонгох
алдаагаа засварлах, загвартай ба бие даасан
сургалт явуулах зэрэг үйл ажиллагаанд тус дэм
болхоос гадна боловсролын удирдах
ажилтнуудад үндэсний ба бүс нутгийн
боловсролын төлөв байдлыг сайжруулах арга
хэмжээ
- 21. Боловсролын агуулга нь тухайн шатны
боловсролын зорилгыг хэрэгжүүлэхийн
тулд суралцагчдад:
Шинжлэх ухааны мэдлэг эзэмшүүлэх
Бүтээлч сэтгэлгээг хөгжүүлэх
Ёс зүй гоо сайхны хүмүүжил олгох
Зөв үнэлэмж төлөвшүүлэх
Хүмүүстэй зөв харьцаж сургах
Хамтран аж төрөх
Амьдрах арга ухаанд сургахад чиглэнэ.
- 22. Боловсролын агуулга нь:
Суралцагчдын нас сэтгэхүйн онцлог
Авъяас сонирхол
Хувийн болон нийгмийн хэрэгцээ
Шинжлэх ухаан технологийн хөгжлийн
хандлагад нийцэж байж боловсролын
зорилгыг хэрэгжүүлнэ.
Боловсролын агуулгын үндсэн элемент нь:
Мэдлэгийн тогтолцоо
Мэдлэгээ хэрэглэх чадвар дадал буюу
туршлага
- 23. Бүтээлч үйл ажиллагааны арга барил
Үнэлэмж хандлагын тогтолцоо болно
Боловсролын агуулгыг түвшингээр нь СӨБ, бага,
дунд, дээд гэж ангилна.
Боловсролын агуулгыг стандарчилж тогтооно.
Стандарт нь:
Зайлшгүй эзэмшсэн байх агуулга
Үнэлгээ
Багшийн мэргэжлийн түвшин
Сургалтын байгууллагад тавигдах шаардлага
эдгээрийг тодорхойлсон баримт бичиг мөн.
- 24. Боловсролын стандарт нь тухайн шатны
боловсролын агуулгыг боловсруулах
үндэс болдог. Боловсролын стандартыг
хамгийн наад захын минимум
шаардлагад тулгуурлан боловсруулдаг.
Иймд боловсролын стандарт бусдаасаа
ялгаатай. Түүний чанар нь дараах
үзүүлэлтээр хэмжигдэнэ. Үүнд:
Хичээлийн ш/у багтаамж
Эзэмшүүлэх чадвар дадлын элемент
Мэдлэгийн хэрэглэгээний хүрээ
- 25. Хичээл, сэдэв хоорондын холбоо
Сурагчдыг үнэлэх үнэлгээний шалгуур
Арга хэлбэр зэргийг хэрхэн тусгасан
байдал. Боловсролын агуулгыг
боловсруулахдаа ихэвчлэн
Тухайн хичээлийн зорилго ба зориулалт
Зорилго хэрэгжүүлэх агуулга
Сурагчдын мэдлэг чадварыг үнэлж
дүгнэх тогтолцоо гэсэн бүтэцтэйгээр
боловсруулж болно.
- 26. Энэ нь бие хүний бүтээлч үйл
ажиллагааны анхны туршлага олж
авахын тулд эзэмшвэл зохих мэдлэг
чадвар дадлын зохистой хязгаар хүрээг
тодорхойлж байдаг. Үүнийг зөв тогтоох
нь дидактикийн ээдрээтэй төвөгтэй
асуудлын нэг. Иймд дор дурьдсан
шаардлагыг харгалзаж үздэг.
а/ Хүмүүнлэг хүүхэд төвтэй байх
б/ Хичээл бүрийн агуулгын онол
практикийн харьцааг зохистой
хослуулах
- 27. /Интеграцчилах, төрөлжүүлэх/
в/Агуулгад дэлхий дахины болон үндэсний
соёлын үнэт зүйлсийг тусгах
г/Хичээл хоорондын болон сэдэв хоорондын
залгамж холбоог хангах
д/ Өөрийн улс орны нийгмийн өнөөгийн ба
хэтийн хэрэгцээ шаардлагыг харгалзан үзэх
Сургалтын агуулгыг сонгон тогтооход
баримтлах дээрхи шаардлагуудыг иш үндэс
болгон дунд сургуулийн сургалтын агуулга,
арга зүйг боловсронгуй болгох ажил
хийгдэж байна.
- 28. /Интеграцчилах, төрөлжүүлэх/
в/Агуулгад дэлхий дахины болон үндэсний
соёлын үнэт зүйлсийг тусгах
г/Хичээл хоорондын болон сэдэв хоорондын
залгамж холбоог хангах
д/ Өөрийн улс орны нийгмийн өнөөгийн ба
хэтийн хэрэгцээ шаардлагыг харгалзан үзэх
Сургалтын агуулгыг сонгон тогтооход баримтлах
дээрхи шаардлагуудыг иш үндэс болгон дунд
сургуулийн сургалтын агуулга, арга зүйг
боловсронгуй болгох ажил хийгдэж байна.
,
- 29. Аж ахуй эрхлэн хөтлөх уламжлалт арга
Суралцагчдын ирээдүйн ажил
мэргэжлийн чиг баримжаа хандлагатай
уялдуулан өргөжүүлэн гүнзгийрүүлэх
шаардлагатай
Онолын мэдлэгийн хэрэглэгээний
чиглэлийг нэмэгдүүлэх
Сургалтын агуулгын тогтолцоо дараах
элементүүдтэй.
1-рт: Мэдлэг бол сургалтын агуулгын гол
элемент
- 30. Хичээлийн хөтөлбөрт дор дурдсан
мэдлэгийн элементүүдийг оруулна.
Үндсэн ойлголт ухагдахуун нэр томъёо
Тодорхойлолт дүрэм баримт сэлт
Янз бүрийн бодит үзэгдлийн хоорондын
холбоо хамаарлыг нээн гаргаж өгөх
шинжлэх ухааны хуулиуд
Хуулиудын холбоо хамаарлын тогтолцоо
онол
Ш/У-ны түүхтэй холбоотой мэдлэг
- 31. Үнэлгээ харилцааны хэм хэмжээ эдгээрийг
цогц байдлаар нь судлах боломжийг
бүрдүүлнэ.
2-рт: 2-дахь гол элемент бол суралцагчид
мэдлэг зэмших аргын тогтолцоо юм.
Суралцагчдын сурах аргыг оюуны
үйлийн арга, практик үйлийн арга гэж
ангилдаг. Оюуны үйлийн арга нь
хийсвэрлэх сэтгэх, жиших харьцуулах,
нэгтгэх, ерөнхийлөн дүгнэх, дүрслэн
бодох, санаандаа төсөөлөх, ангилан
сэтгэх гэх мэт.
- 32. Практик үйлийн арга нь унших, бичих,
бодох, зурах, төлөвлөгөө зохиох ном сурах
бичигтэй ажиллах
3 дахь элемент нь бүтээлч үйл ажиллагааны
туршлага юм. Сэтгэхүйг бүтээлч ба
хуулбарлах гэж 2 ангилна. Сургалтын
агуулгад бүтээлч сэтгэхүйг хөгжүүлэх
элементийг заавал оруулах шаардлагатай.
Үүнд:
Мэдлэг чадвараа шинэ нөхцөлд шилжүүлэн
хэрэглэх
Танил зүйлийн дотроос шинэ асуудлыг олж
харах
- 33. Гол ба гол биш шинжийг ялгах
Асуудлыг шийдвэрлэх аргыг олж харах
Ж: өгүүлбэрийн бүтцийг өөрчлөх, дүрэмд
тулгуурлан бодлого зохиохf
4-рт: агуулгын 4-дэх элемент нь
суралцагчдын бодит ертөнцөд харьцах
харьцаа, өөрөөр хэлбэл бие хүний
төлөвшилтэй холбоотой асуудал,
сурагчдад үнэлэмж өгөх мэдрэмж
төлөвшүүлэх
Дээрхи элементүүд ялгаатай боловч өөр
хоорондоо харилцан уялдаа холбоотой.