2. Virtuoos Vlaanderen!
Naar een Living-Human-Treasures-programma in
Vlaanderen en Brussel
= bundelt alle expertise die opgebouwd werd via het project
Schatten van*in Mensen (2012-2014) via praktijkonderzoek
(met beleidsaanbevelingen) + conferentie
Context: Vlaanderen hanteert als merkverhaal
‘baanbrekend vakmanschap’
… maar onderzoek in binnen- en buitenland stipt aan dat
kennis en vaardigheden verbonden aan ‘vakmanschap’
onder druk staan
3. Virtuoos Vlaanderen!
Naar een Living-Human-Treasures-programma in
Vlaanderen en Brussel
Centrale vraag in praktijkonderzoek:
“op welke manier kunnen de dragers van dit immaterieel
cultureel erfgoed beter omkaderd worden, in functie van
een duurzame borging van erfgoedpraktijken, en hoe kan
het UNESCO-programma Living Human Treasures als
hefboom dienen voor een hedendaags (erfgoed)beleid dat
verbanden zoekt met andere beleidsdomeinen? “
= focusgroepen, interviews met ‘menselijke schatten’ in
ambachten en podiumkunsten en uitgebreid
literatuuronderzoek
4. Virtuoos Vlaanderen!
Naar een Living-Human-Treasures-programma in
Vlaanderen en Brussel
Structuur van de nota/presentatie
1) UNESCO-begrippenkader: betekenis van LHT?
2) Inspirerend voorbeeld
3) Analyse van de interviews
4) Beleidsaanbevelingen
5. Virtuoos Vlaanderen!
Naar een Living-Human-Treasures-programma in
Vlaanderen en Brussel
1) Living Human Treasures…
… is een programma van UNESCO uit 1993 dat kennis en
vaardigheden van ‘levende menselijke schatten’ (h)erkent
en inzet op een duurzame borging
… naast een generiek programma kan een lidstaat kiezen
voor ‘maatwerk’
6. Virtuoos Vlaanderen!
Naar een Living-Human-Treasures-programma in
Vlaanderen en Brussel
2) Veel geciteerd voorbeeld: Zuid-Korea
• Wet uit 1962 die beleid rond ‘levende schatten’ mogelijk
maakt
• Grondleggers van UNESCO-initiatief
• Intangible Cultural Property Sub-Committee adviseert
ministerie van Cultuur en Toerisme
• Financiële vergoeding en hospitalisatieverzekering ‘in
ruil voor’ kennisoverdracht ICE
• Werkt met strikte hiërarchie van kennisdragers
• Omvat ‘folkloristische culturele uitingen’ (cf Japan:
klassiek-elitair)
7. Voordelen
• ICE wordt succesvol geborgd
Nadelen
• Te weinig ruimte voor culturele en lokale diversiteit
• Toenemende kritiek op de commercialisering van het
ICE
Virtuoos Vlaanderen!
Naar een Living-Human-Treasures-programma in
Vlaanderen en Brussel
8. Virtuoos Vlaanderen!
Naar een Living-Human-Treasures-programma in
Vlaanderen en Brussel
3) Meesters aan het woord
• Er is nood aan kennistransfer en sensibilisering van
maatschappij en deelsectoren als het gaat over
immaterieel erfgoed.
• Vakmanschap moet erkend en beschermd worden.
• Verbeter de zakelijke omkadering van ambachten.
• Creëer een meester-leerling-systeem waarbinnen aan
kennisoverdracht gedaan kan worden die in twee
richtingen werkt (‘emanciperende relatie’)
9. Virtuoos Vlaanderen!
Naar een Living-Human-Treasures-programma in
Vlaanderen en Brussel
4) Voorbeeld van een aanbeveling
• Creëer een bijkomend sectoraal fonds (bv. Fonds voor
Individuele Erfgoedcompetenties)
• Fonds is ‘onafhankelijk’ instrument dat acties bundelt,
erfgoedbeurzen toekent, projectimpulsen geeft,
onderzoek doet, … (cf VAF en VFL)
• Voorstel: proefproject (2 jaar + evaluatie) waarin
fondseninstrumentarium op punt wordt gesteld
