SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  3
Télécharger pour lire hors ligne
OPTİMİSTNİSAN 2014 44
- EDA BAYRAKTAR
Türkiye’de doğup global başarılara imza atacak girişimleri ortaya çıkarmayı
hedefleyen GEMİM’in yöneticisi Zeynep Sarılar yazılım odaklı girişimcilere
nasıl katkılar sağlayacağını Optimist’e anlattı.
GIRIŞIMCILERDE
“ATEŞ”ARIYORUZ!
GEMİM nedir, nasıl doğdu? 
Girişimcilik Eğitim ve İnkübasyon Merkezi-GEMİM, Ya-
zılım Sanayicileri Derneği (YASAD) tarafından liderliği
yapılan, İstanbul Kalkınma Ajansı’nın (İSTKA) destekle-
diği bir merkez. Ana hedefi yazılım odaklı girişimcilerle
birlikte ticarileşebilecek ürünler çıkarmak ve burada baş-
layan girişimcilerimizin yolculuğunu globale taşımak.
Türkiye’deki yazılımcıların gerçekten başarılı olduğunu
ama dünyada tanınmadığını biliyoruz. GEMİM iki temel
ihtiyaçtan doğdu. Biri, Türkiye yazılımını dünyaya tanıt-
mak, diğeri gerçekten Türkiye’de girişimciliğin böyle bir
merkez tarafından farklı açılardan desteklendiği bir eği-
tim merkezi ihtiyacını gidermek.
Ekibiniz kimlerden oluşuyor?
Ben kurum yöneticisiyim, proje yöneticisi olarak Selçuk
Bey var, bir de rehberlik yapan danışmanımız var. Ayrıca
çeşitli konularda profesyonel danışmanlık alıyoruz. İki de
KOSGEB sertifikalı eğitmenimiz var. Yönetim ve danış-
ma kurulumuz girişimcilerden oluşuyor. Danışma kurulu-
muzda hem akademisyenler, hem de Webrazi, Microsoft
gibi kurumlardan girişimciliğe dokunmuş kişilerin oluş-
turduğu bir ekosistemimiz var.
GEMİM kimlere hitap ediyor? Kimler
başvurabiliyor?
İki tip hedef kitlesi var; şu ana kadar firma kurmamış ya
da bize sunduğu proje hakkında firması olmayan bireysel
girişimciler ya da yazılım konusunda çalışan üç yaşından
küçük KOBİ’ler başvurabiliyor. Çünkü bir ürünün ya da
bir firmanın değişmez formata kavuşmasının 36 ay sür-
düğüne inanıyoruz. Dolayısıyla ondan daha genç firmala-
rımız da bizim eğitimlerimizden faydalanabilir.
Başvuru süreci nasıl işliyor?
Sosyal medyadan, web sitemizden çağrılarımızı duyuru-
yoruz. Başvurular online yapılıyor. Bir girişimciye sunum
yapar gibi sunum hazırladık. Dedik ki, projenizi payla-
şırken benzer şekilde bir sunum hazırlayıp gönderin. O
sunumları değerlendiriyoruz. İlk çağrımızı açtık kapattık,
300’den fazla kayıt, 100’den fazla da proje sunumu aldık.
50’ye yakın projeyi toplu görüşmeye davet ettik. Eleme-
K U L U Ç K A
OPTİMİSTNİSAN 2014 45
FOTOĞRAF:ÖZGÜRGÜVENÇ
nin ardından 26 kişiyi de yönetim
kurulumuzla teke tek görüşmele-
re davet ettik. 26 kişiden 20 kişiyi
de sözleşme aşamasına taşıdık. 13
kişiyle kontratımızı imzalamış du-
rumdayız şu an.
Başvurusu kabul edilen katı-
lımcılar nasıl bir programdan
geçiyor?
120 saat eğitim programımız var, 12 ayrı
danışmandan 144 saat danışmanlık hizmeti-
miz, altı ay ofis hizmeti, 12 akşam networking ye-
meği, tanıtım, sunum, ürün sergisi, yurtdışı ayağı ve
KOSGEB desteği var. Sözleşme süreci tamamlandıktan
sonra eğitimlerimiz başlıyor. 120 saatlik programın 70
saati KOSGEB eğitmenimiz tarafından veriliyor. Ardın-
dan girişimcilerimiz KOSGEB girişimcilik sertifikasını
almaya hak kazanıyorlar. Buna paralel olarak da 12 ayrı
alanda danışmanlık hizmetimiz oluyor. Girişimciler ve
danışmanlar hem toplu hem teke tek görüşmeler yapı-
yorlar. Akşam yemeği organizasyon-
larımıza iş insanları, kamu görevli-
leri ve başarılı girişimcileri davet
ediyoruz.  Projeler, eğitimlerle ol-
gunlaştığında asansör konuşması
gibi bir etkinliğe yatırım potansi-
yeli olan kişileri davet edip sunum
toplantısı yapıyoruz. Haziran ayına
kadar bu danışmanlık ve eğitim prog-
ramı devam ediyor. Program sonrasın-
da ürün sergisi açıp, çeşitli ürünlerimizi
kamuya, sanayiye ve ticaret odasına açıyo-
ruz ki, ticarileştirme hayata geçsin. Yurtdışındaki
inkübasyon merkezleriyle Ekonomi Bakanlığı’yla da
görüşüyoruz. Türkiye İhracatçılar Birliği’yle girişimcile-
rimizi ABD, Almanya ve İngiltere’ye götürebileceğimiz
bir organizasyona hazırlanıyoruz.
Danışmanlık hizmetiniz neleri kapsıyor?
12 farklı alanda danışmanlık hizmetimiz var. Girişimci-
lerin sözleşmeleri için hukuk danışmanlığı, kendilerini
“Hiçbir iş mucize
olmazsa üç ayda dünya
kadar para kazandırmıyor.
Dünya kadar para
kazansanız, dünya kadar
para harcıyorsunuz.
36 ay, kan, ter, gözyaşı
gerçekten”
OPTİMİSTNİSAN 2014 46
doğru ifade edebilmeleri için halkla ilişkiler, proje sü-
reçleri için patent danışmanlığı. Bunların yanında insan
kaynakları, satış, pazarlama, finans, donanım, tasarım,
proje yazım, inovasyon ve yazılım danışmanlıkları söz
konusu. Girişimcilerimizi bir taraftan teknik olarak des-
teklerken bir taraftan da sosyal konularda gelişmelerine
destek oluyoruz.
Desteklediğiniz girişimcilerden neler
bekliyorsunuz?
Eğitimleri takip etmelerini, en az yüzde 60’ına devam
etmelerini ve ticari ürün vermelerini istiyoruz. Burası as-
lında “Gelin bir eğitim verelim ve girişimcilik yapın”ın
ötesinde üç ana konuyu bir araya getiren bir yer. Eğitim-
leriyle eğitim merkezi gibi davranıyor, danışmanlarıyla
bir hızlandırıcı gibi, altı ay boyunca da inkübasyon merke-
zi gibi davranıyor. Şunu söylüyoruz girişimcilerimize: Biz
sizden hisse istemiyoruz, biz sizden yönetim hakkı istemi-
yoruz. Yalnızca fikri hakkınıza maddi paydaş olmak istiyo-
ruz. Siz ürününüzü altı ay sonra bitiriyorsunuz. Biz sizin bu
ürünü ticarileştirmenize yardım ediyoruz. Siz kazandıkça
biz de paramızı geri alıyoruz. Ya satışını ya da yatırım al-
malarını istiyoruz projelerin.
Öncelik verdiğiniz sektörler var mı?
Bu bizim ilk çağrımız olduğu için bir kısıtlama getirmedik.
Yazılım alanında çalışıyorsanız -donanım destekli de olabi-
lir- başvuru yapabilirsiniz, dedik. Bundan sonraki çağrıla-
rımız odaklı, sektör bazlı olacak. İlk çağrımızda farklı sek-
törlerden gelen 13 farklı girişim seçtik. Bunların arasında
sağlık, enerji, eğitim, insan kaynakları, telekomünikasyon
sektörleri var.
Diğer girişim hızlandırma/kuluçka
merkezlerinden farkınız ne?
Bizim YASAD olarak yurtdışındaki inkübasyon merkez-
leriyle işbirliği yapmamız kolay oluyor. Halihazırda New
York’ta Investor Network ile Houston’da bir teknoloji
merkeziyle, Silikon Vadisi’nde bir inkübasyon merkeziyle,
Şikago’da bir melek yatırımcı grupla iletişim halindeyiz.
Dolayısıyla STK olmanın avantajını burada girişimcileri-
mize sunacağız.
GEMİM ile birlikte dünya liginde oynayan
startup’ları nasıl yaratmayı düşünüyorsunuz?
Detaylı bir seçim sürecimiz var. Yönetim kurulumuzda 20-
30 yıllık girişimciler olduğu için neyin ticarileşip neyin
ticarileşmeyeceği konusunda odağımızı kaybetmiyoruz.
Dolayısıyla ona göre seçim yapıyoruz. Seçim yaparken de
kendi network’ümüzde “Bu projeyi bununla birleştiririz”
diye pozisyonladığımız projeleri seçiyoruz. Bunun dışında
girişimcilerde de ateş arıyoruz; “Ben bunu yapacağım, ben
bunu yapmazsam hasta olurum” ateşi. Network’ümüz ve
imkânlarımızla başarıyı elde edeceğimize inanıyoruz.
Türkiye girişimcilik açısından nasıl bir ülke? 
Global Entrepreneurship Monitor’a göre Türkiye’de po-
tansiyel olarak “Ben girişimci olabilirim” diyenlerin oranı
yüzde 67. “Ben gerçekten girişimci olmak isterim” diyen-
ler yüzde 15’lerde kalıyor. Oysa gelişen ülkelerde bu oran
yüzde 26’larda. Dolayısıyla biz ruhen hazırız, ancak faaliyet
olarak değiliz. Kiminle konuşsak, “O benim fikrimdi, zaten
ben yapacaktım” gibi söylemler var. Faaliyete geçtikten
sonra da kısa sürede kırılıyor. Türkler, hızlı başlıyor fakat
çok çabuk vazgeçiyor. Yaptıkları projeden, kurdukları ekip-
ten ya da firmadan tamamen vazgeçiyorlar. Bu tip eğitim
merkezlerinin cesaretlendirici ve liderlik özelliklerini orta-
ya çıkarıcı bir yanı var.
Girişimciliğin ülkemizdeki sorunlarını nasıl
görüyorsunuz? Türkiye’deki girişimcilerin
geliştirmesi gereken yanlar neler?
Geliştirilmesi gereken taraf sürdürülebilirlik. Bir de genel-
de Türkiye’de iş planı yapılmıyor. “Fikrim var” deyip şirket
kuruluyor. “Para kazanıncaya kadar ailemin parasıyla
yaparım ben bunu” diyerek yola çıkılıyor. Bu da para bittiği
zaman işin de bitmesine sebep oluyor. İş planı içerisinde
geldikleri noktaları takdir edemiyorlar. Geride kaldık
zannediyorlar, belki de iyi bir noktadalar. Gelişim cetvel-
lerini çizmedikleri için nerede olduklarını da göremeyip
çok çabuk vazgeçiyorlar.  Kendi işini kurmak isteyenlere
şunu söyleyebilirim: “Fikrim var”, yeterli bir şey değil.
O fikrin para kazanıp kazanmayacağını, ilgili sektörden
kişilerle bire bir tartışmalarını ve o işin nasıl tutacağını test
etmeden işin içine girmemelerini tavsiye ediyorum. İkin-
cisi; hiçbir iş mucize olmazsa üç ayda dünya kadar para
kazandrmıyor. Dünya kadar para kazansanız, dünya kadar
para harcıyorsunuz. 36 ay, kan, ter, gözyaşı gerçekten.
K U L U Ç K A

Contenu connexe

En vedette

Quantum Mechanics: Lecture notes
Quantum Mechanics: Lecture notesQuantum Mechanics: Lecture notes
Quantum Mechanics: Lecture notes
polariton
 
27650534 soalan-english-bi-bahasa-inggeris-tahun-4-paper-1
27650534 soalan-english-bi-bahasa-inggeris-tahun-4-paper-127650534 soalan-english-bi-bahasa-inggeris-tahun-4-paper-1
27650534 soalan-english-bi-bahasa-inggeris-tahun-4-paper-1
Ahmad Faisal
 

En vedette (11)

Erdem Genç - M3 Works
Erdem Genç - M3 WorksErdem Genç - M3 Works
Erdem Genç - M3 Works
 
SolBrella
SolBrellaSolBrella
SolBrella
 
Noraida rodriguez. tarea 2
Noraida rodriguez. tarea 2Noraida rodriguez. tarea 2
Noraida rodriguez. tarea 2
 
ChangemakerXchange
ChangemakerXchangeChangemakerXchange
ChangemakerXchange
 
Social media ppt
Social media pptSocial media ppt
Social media ppt
 
Quantum Mechanics: Lecture notes
Quantum Mechanics: Lecture notesQuantum Mechanics: Lecture notes
Quantum Mechanics: Lecture notes
 
Failure of Money
Failure of MoneyFailure of Money
Failure of Money
 
LA MOTIVACION
LA MOTIVACIONLA MOTIVACION
LA MOTIVACION
 
PM大我們換個方式寫文件吧
PM大我們換個方式寫文件吧PM大我們換個方式寫文件吧
PM大我們換個方式寫文件吧
 
27650534 soalan-english-bi-bahasa-inggeris-tahun-4-paper-1
27650534 soalan-english-bi-bahasa-inggeris-tahun-4-paper-127650534 soalan-english-bi-bahasa-inggeris-tahun-4-paper-1
27650534 soalan-english-bi-bahasa-inggeris-tahun-4-paper-1
 
Poly Cystic Ovarian Syndrome By Dr. Vidhi Agarwal
Poly  Cystic  Ovarian  Syndrome By Dr. Vidhi AgarwalPoly  Cystic  Ovarian  Syndrome By Dr. Vidhi Agarwal
Poly Cystic Ovarian Syndrome By Dr. Vidhi Agarwal
 

GEMİM - Zeynep Sarılar

  • 1. OPTİMİSTNİSAN 2014 44 - EDA BAYRAKTAR Türkiye’de doğup global başarılara imza atacak girişimleri ortaya çıkarmayı hedefleyen GEMİM’in yöneticisi Zeynep Sarılar yazılım odaklı girişimcilere nasıl katkılar sağlayacağını Optimist’e anlattı. GIRIŞIMCILERDE “ATEŞ”ARIYORUZ! GEMİM nedir, nasıl doğdu?  Girişimcilik Eğitim ve İnkübasyon Merkezi-GEMİM, Ya- zılım Sanayicileri Derneği (YASAD) tarafından liderliği yapılan, İstanbul Kalkınma Ajansı’nın (İSTKA) destekle- diği bir merkez. Ana hedefi yazılım odaklı girişimcilerle birlikte ticarileşebilecek ürünler çıkarmak ve burada baş- layan girişimcilerimizin yolculuğunu globale taşımak. Türkiye’deki yazılımcıların gerçekten başarılı olduğunu ama dünyada tanınmadığını biliyoruz. GEMİM iki temel ihtiyaçtan doğdu. Biri, Türkiye yazılımını dünyaya tanıt- mak, diğeri gerçekten Türkiye’de girişimciliğin böyle bir merkez tarafından farklı açılardan desteklendiği bir eği- tim merkezi ihtiyacını gidermek. Ekibiniz kimlerden oluşuyor? Ben kurum yöneticisiyim, proje yöneticisi olarak Selçuk Bey var, bir de rehberlik yapan danışmanımız var. Ayrıca çeşitli konularda profesyonel danışmanlık alıyoruz. İki de KOSGEB sertifikalı eğitmenimiz var. Yönetim ve danış- ma kurulumuz girişimcilerden oluşuyor. Danışma kurulu- muzda hem akademisyenler, hem de Webrazi, Microsoft gibi kurumlardan girişimciliğe dokunmuş kişilerin oluş- turduğu bir ekosistemimiz var. GEMİM kimlere hitap ediyor? Kimler başvurabiliyor? İki tip hedef kitlesi var; şu ana kadar firma kurmamış ya da bize sunduğu proje hakkında firması olmayan bireysel girişimciler ya da yazılım konusunda çalışan üç yaşından küçük KOBİ’ler başvurabiliyor. Çünkü bir ürünün ya da bir firmanın değişmez formata kavuşmasının 36 ay sür- düğüne inanıyoruz. Dolayısıyla ondan daha genç firmala- rımız da bizim eğitimlerimizden faydalanabilir. Başvuru süreci nasıl işliyor? Sosyal medyadan, web sitemizden çağrılarımızı duyuru- yoruz. Başvurular online yapılıyor. Bir girişimciye sunum yapar gibi sunum hazırladık. Dedik ki, projenizi payla- şırken benzer şekilde bir sunum hazırlayıp gönderin. O sunumları değerlendiriyoruz. İlk çağrımızı açtık kapattık, 300’den fazla kayıt, 100’den fazla da proje sunumu aldık. 50’ye yakın projeyi toplu görüşmeye davet ettik. Eleme- K U L U Ç K A
  • 2. OPTİMİSTNİSAN 2014 45 FOTOĞRAF:ÖZGÜRGÜVENÇ nin ardından 26 kişiyi de yönetim kurulumuzla teke tek görüşmele- re davet ettik. 26 kişiden 20 kişiyi de sözleşme aşamasına taşıdık. 13 kişiyle kontratımızı imzalamış du- rumdayız şu an. Başvurusu kabul edilen katı- lımcılar nasıl bir programdan geçiyor? 120 saat eğitim programımız var, 12 ayrı danışmandan 144 saat danışmanlık hizmeti- miz, altı ay ofis hizmeti, 12 akşam networking ye- meği, tanıtım, sunum, ürün sergisi, yurtdışı ayağı ve KOSGEB desteği var. Sözleşme süreci tamamlandıktan sonra eğitimlerimiz başlıyor. 120 saatlik programın 70 saati KOSGEB eğitmenimiz tarafından veriliyor. Ardın- dan girişimcilerimiz KOSGEB girişimcilik sertifikasını almaya hak kazanıyorlar. Buna paralel olarak da 12 ayrı alanda danışmanlık hizmetimiz oluyor. Girişimciler ve danışmanlar hem toplu hem teke tek görüşmeler yapı- yorlar. Akşam yemeği organizasyon- larımıza iş insanları, kamu görevli- leri ve başarılı girişimcileri davet ediyoruz.  Projeler, eğitimlerle ol- gunlaştığında asansör konuşması gibi bir etkinliğe yatırım potansi- yeli olan kişileri davet edip sunum toplantısı yapıyoruz. Haziran ayına kadar bu danışmanlık ve eğitim prog- ramı devam ediyor. Program sonrasın- da ürün sergisi açıp, çeşitli ürünlerimizi kamuya, sanayiye ve ticaret odasına açıyo- ruz ki, ticarileştirme hayata geçsin. Yurtdışındaki inkübasyon merkezleriyle Ekonomi Bakanlığı’yla da görüşüyoruz. Türkiye İhracatçılar Birliği’yle girişimcile- rimizi ABD, Almanya ve İngiltere’ye götürebileceğimiz bir organizasyona hazırlanıyoruz. Danışmanlık hizmetiniz neleri kapsıyor? 12 farklı alanda danışmanlık hizmetimiz var. Girişimci- lerin sözleşmeleri için hukuk danışmanlığı, kendilerini “Hiçbir iş mucize olmazsa üç ayda dünya kadar para kazandırmıyor. Dünya kadar para kazansanız, dünya kadar para harcıyorsunuz. 36 ay, kan, ter, gözyaşı gerçekten”
  • 3. OPTİMİSTNİSAN 2014 46 doğru ifade edebilmeleri için halkla ilişkiler, proje sü- reçleri için patent danışmanlığı. Bunların yanında insan kaynakları, satış, pazarlama, finans, donanım, tasarım, proje yazım, inovasyon ve yazılım danışmanlıkları söz konusu. Girişimcilerimizi bir taraftan teknik olarak des- teklerken bir taraftan da sosyal konularda gelişmelerine destek oluyoruz. Desteklediğiniz girişimcilerden neler bekliyorsunuz? Eğitimleri takip etmelerini, en az yüzde 60’ına devam etmelerini ve ticari ürün vermelerini istiyoruz. Burası as- lında “Gelin bir eğitim verelim ve girişimcilik yapın”ın ötesinde üç ana konuyu bir araya getiren bir yer. Eğitim- leriyle eğitim merkezi gibi davranıyor, danışmanlarıyla bir hızlandırıcı gibi, altı ay boyunca da inkübasyon merke- zi gibi davranıyor. Şunu söylüyoruz girişimcilerimize: Biz sizden hisse istemiyoruz, biz sizden yönetim hakkı istemi- yoruz. Yalnızca fikri hakkınıza maddi paydaş olmak istiyo- ruz. Siz ürününüzü altı ay sonra bitiriyorsunuz. Biz sizin bu ürünü ticarileştirmenize yardım ediyoruz. Siz kazandıkça biz de paramızı geri alıyoruz. Ya satışını ya da yatırım al- malarını istiyoruz projelerin. Öncelik verdiğiniz sektörler var mı? Bu bizim ilk çağrımız olduğu için bir kısıtlama getirmedik. Yazılım alanında çalışıyorsanız -donanım destekli de olabi- lir- başvuru yapabilirsiniz, dedik. Bundan sonraki çağrıla- rımız odaklı, sektör bazlı olacak. İlk çağrımızda farklı sek- törlerden gelen 13 farklı girişim seçtik. Bunların arasında sağlık, enerji, eğitim, insan kaynakları, telekomünikasyon sektörleri var. Diğer girişim hızlandırma/kuluçka merkezlerinden farkınız ne? Bizim YASAD olarak yurtdışındaki inkübasyon merkez- leriyle işbirliği yapmamız kolay oluyor. Halihazırda New York’ta Investor Network ile Houston’da bir teknoloji merkeziyle, Silikon Vadisi’nde bir inkübasyon merkeziyle, Şikago’da bir melek yatırımcı grupla iletişim halindeyiz. Dolayısıyla STK olmanın avantajını burada girişimcileri- mize sunacağız. GEMİM ile birlikte dünya liginde oynayan startup’ları nasıl yaratmayı düşünüyorsunuz? Detaylı bir seçim sürecimiz var. Yönetim kurulumuzda 20- 30 yıllık girişimciler olduğu için neyin ticarileşip neyin ticarileşmeyeceği konusunda odağımızı kaybetmiyoruz. Dolayısıyla ona göre seçim yapıyoruz. Seçim yaparken de kendi network’ümüzde “Bu projeyi bununla birleştiririz” diye pozisyonladığımız projeleri seçiyoruz. Bunun dışında girişimcilerde de ateş arıyoruz; “Ben bunu yapacağım, ben bunu yapmazsam hasta olurum” ateşi. Network’ümüz ve imkânlarımızla başarıyı elde edeceğimize inanıyoruz. Türkiye girişimcilik açısından nasıl bir ülke?  Global Entrepreneurship Monitor’a göre Türkiye’de po- tansiyel olarak “Ben girişimci olabilirim” diyenlerin oranı yüzde 67. “Ben gerçekten girişimci olmak isterim” diyen- ler yüzde 15’lerde kalıyor. Oysa gelişen ülkelerde bu oran yüzde 26’larda. Dolayısıyla biz ruhen hazırız, ancak faaliyet olarak değiliz. Kiminle konuşsak, “O benim fikrimdi, zaten ben yapacaktım” gibi söylemler var. Faaliyete geçtikten sonra da kısa sürede kırılıyor. Türkler, hızlı başlıyor fakat çok çabuk vazgeçiyor. Yaptıkları projeden, kurdukları ekip- ten ya da firmadan tamamen vazgeçiyorlar. Bu tip eğitim merkezlerinin cesaretlendirici ve liderlik özelliklerini orta- ya çıkarıcı bir yanı var. Girişimciliğin ülkemizdeki sorunlarını nasıl görüyorsunuz? Türkiye’deki girişimcilerin geliştirmesi gereken yanlar neler? Geliştirilmesi gereken taraf sürdürülebilirlik. Bir de genel- de Türkiye’de iş planı yapılmıyor. “Fikrim var” deyip şirket kuruluyor. “Para kazanıncaya kadar ailemin parasıyla yaparım ben bunu” diyerek yola çıkılıyor. Bu da para bittiği zaman işin de bitmesine sebep oluyor. İş planı içerisinde geldikleri noktaları takdir edemiyorlar. Geride kaldık zannediyorlar, belki de iyi bir noktadalar. Gelişim cetvel- lerini çizmedikleri için nerede olduklarını da göremeyip çok çabuk vazgeçiyorlar.  Kendi işini kurmak isteyenlere şunu söyleyebilirim: “Fikrim var”, yeterli bir şey değil. O fikrin para kazanıp kazanmayacağını, ilgili sektörden kişilerle bire bir tartışmalarını ve o işin nasıl tutacağını test etmeden işin içine girmemelerini tavsiye ediyorum. İkin- cisi; hiçbir iş mucize olmazsa üç ayda dünya kadar para kazandrmıyor. Dünya kadar para kazansanız, dünya kadar para harcıyorsunuz. 36 ay, kan, ter, gözyaşı gerçekten. K U L U Ç K A