2. Ang klima ng isang lugar ay malaking hamon sa mga
mamamayan nito. Nakabatay sa kakayahan ng mga
mamamayang makaangkop sa kanilang kapaligiran
ang pag-unlad at pagyaman ng kanilang pamumuhay.
Tunay nangng mapanghamon ang kalikasan dahil
may mga lugar sa asya na kung saan sinusubok nito
ang tiyaga, talino, husay, pagkamalikhain at lakas ng
mga asyano. Nangangahulugan lamang na likas sa
mga asyano ang pagiging maparaan at mahusay sa
pag angkop sa kanilang kapaligiran dahil nagawa
nilang mamuhay nang sagana sa kabila ng ganitong
kalagayang pangkapaligiran.
3. Ang hilaga at gitnang asya ay rehiyon sa pusod ng asya, naliligiran ito ng DAGAT
CASPIAN sa kanluran, china sa silangan, afghanistan sa timog at russia sa hilaga.
Kilala rin ito bilang inner asia at binansagan ang mga bansa rito bilang “mga stans” na
nasa kalakhang bahagi ng kontinenteng eurasia.
Maraming paglalarawan tungkol sa mga bansang sakop at hangganan ng hilaga at
gitnang asya. Gayunpaman, isa lamang ang malinaw rito. Nagsilbing tirahan ng mga
taong nomadiko ang rehiyon noong una at naging bahagi ito ng makasaysayang Silk
Road. Bilang resulta, nagsilbi ang rehiyon bilang tagapag-ugnay ng mga
mamamayan, kalakal at kaalaman ng Europa, KanlurangAsya,Timog Asya at
Silangang Asya.
Sa modernong pananaw, lahat ng paglalarawan sa mga bansang sakop ng hilaga at
gitnang asya ay nabibilang ang limang republikang dating kasapi sa Union of Soviet
Socialist Republics (USSR)---- ang mga ito ay ang kazakhstan, Kyrgyzstan,Tajikistan,
Turkmenistan at Uzbekistan. Dahil dito, tinagurian din ang rehiyon bilang SovietAsia.
Sa iba pang paglalarawan, isinasama rito ang Mongolia, Afghanistan, Hilaga at
Kanlurang Pakistan, Hilagang Silangang Iran, Kashmir, Ibang bahagi ng kanlurang
China (Xinking, dating tawag na silangang turkestan) at timog siberia sa russia.sa
araling ito, isinama ang siberia bilang bahagi ng hilaga at gitnang asya.
4.
5. ang hilaga at gitnang hilaga at gitnang asya ay isang malawak na
rehiyong nagtataglay ng iba’t ibang katangiang heograpikal tulad
ng matatarik na bangin, kabundukan (Tian Shan), malalawak ng
disyerto ( Karakum, Kyzyl Kum,Taklamakan) at kalakhang bahagi
nito ay tundra, taiga at mga damuhan tulad ng steppe at prairie
Pangunahing mga ilog ng rehiyon ang Amu Darya, Syr Darya, At Hari.
Itinuturing ding mga pangunahing anyong tubig nito ang dagat
Aral at Lake Balkhash. Nasa siberia ang lake baikal na siyang
pinakamalalim na lawa sa daigdig. May lalim itong 5,387
talampakan below sea level. Isa ito sa mga pinakamatanda at
pinakamalinaw na lawa sa daigdig. Sinasabing ito ay 30 milyong
taon na ang edad at may pinakamahabang sukat na 636 kilometro
at pinakamaluwang sa sukat na 79 kilometro.Tinagurian din itong
“ Perlas ng Siberia.
6.
7.
8. Tinagurian ang hilaga at gitnang asya bilang arctic asia dahil sa lokasyon itong malapit sa Arctic
Ocean. Dahil dito, nagtataglay ito ng mga biome (tuwirang panirahan ng mga hayop sa halaman
batay sa klima) na tanging sa rehiyong arctic lamang matatapuan tulad ng tundra at taiga.
Karamihan sa mga halaman sa rehiyon ay nababalutan ng kagubatang koniper (boreal). Ang
rehiyong ito ay tinatawag na taiga na nagtataglay ng pine, fir , larch, birch, aspen at willow. Ang
taiga at terminong ruso na nangangahulugang kagubatan at ito ang pinakamalaking biome sa
mundo. Dahil tuwid at matatas ang mga puno rito, timber ang pangunahing industriyang
pangkagubatan ng mga lugar dito. Panirahan ang taiga ng mga hayop tulad ng beaver, meado
vole, ermine, red fox at ilang mga tigre.
nasa hilagang bahagi ng taiga ang tundra. Ito ang mas malamig na bahagi ng arctic. Ang tundra
ay isang biome na kung saan nahahadlangan ng lamig ang paglaki ng mga halaman. Nagmula ito
sa terminong sapmi na tundar na nangangahulugang “ Kabundukang walang puno”.Tatlo uri ng
tundra ArcticTundra, AlpineTundra at AntarticTundra. Arctic Tundra ang nasa hilagang asya. Ang
tundra ay tumutukoy sa lugar na kung saan ang lupa ay permafrost o permanenteng nagyeyelo
ang lupa. Nagtataglay ang tundra ng mabababang halaman, damo, lumot at lichens. Ang mga
hayop na may malaking bilang sa rehiyong ito ay ang caribou (reindeer) musk ox, arctic hare,
arctic fox, snowy owl, lemmings, at polar bear ( sa pinakahilagang bahagi).Tinatawag na
timberline o tree line ang pagitan ng tundra at taiga
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27. tatlong uri ng damuhan ang makikita sa hilaga at gitnang asya– ang steppe,
prairie at savannah
Ang steppe biome at tuyo, malamig at may damuhang matatagpuan sa lahat ng
kontinente maliban sa australia at antartica. Malawak ang steppe na nasa
siberia. Hindi mahalumigmig ang hangin dito sa pagkat malayo ang lokasyon nito
sa karagatan at nahahadlangan ng mga kabundukan
Karaniwang matatagpuan ang steppe biome sa pagitan ng disyerto at
kagubatan. Mayroon itong malalawak na damuhang may mababaw na ugat.
Kapag nakakukuha ito ng maraming ulan, nagiging kagubatan ito ngunit kung
hindi, maaari nang maging disyerto.
ang prairie ay rehiyong patag o lupaing maburol na nababalutan ng mga damo
at ndi ng mga puno, mayroon itong matataas na damuhang nagtataglay ng
malalalim na ugat. Isa sa mga pangunahing biome ay ang prairie na matatagpuan
sa hilagang siberia.
Ang savannah ay biome ng pinagsamang damuhan at ilang kalat-kalat na puno
na matatagpuan sa mga kagubatang tropikal at disyerto.Tinatawag din ang
savannah bilang damuhang tropikal. Malaking bahagi nito ay makikita sa
dalawang bahagi ng ekwador sa gilid ng mga kagubatang tropikal
