1. Μέγα Αλέξανδρος
Ο Μακεδόνας βασιλιάς

2. Έχεις ακούσει καμιά φορά για το
Μέγα Αλέξανδρο; Ακολούθησέ με
και θα μάθεις πολλά πράγματα για
το σπουδαίο αυτό Μακεδόνα
βασιλιά!
Μέγα Αλέξανδρος

3. Περιεχόμενα
• Βιογραφία
• Εκστρατείες
• Το στράτευμα
• Η αυτοκρατορία του
Μ. Αλεξάνδρου χωρίζεται
• Μύθοι για το Μ. Αλέξανδρο
• Εργασίες
Απλά επέλεξε όποιο
από τους συνδέσμους
θέλεις για να μάθεις
περισσότερα!

4. Μ. Αλέξανδρος: Η ζωή του
O Aλέξανδρος γεννήθηκε το 356 π.Χ. στην
Πέλλα, την πρωτεύουσα του μακεδονικού
βασιλείου. Πατέρας του ήταν ο βασιλιάς
Φίλιππος Β΄ και μητέρα του ήταν η
Ολυμπιάδα. Οι πρώτοι του δάσκαλοι ήταν
ο Λεωνίδας, συγγενής της μητέρας του, και
ο Λυσίμαχος από την Ακαρνανία. Έμαθε
από πολύ νωρίς να ιππεύει και το
αγαπημένο του άλογο ήταν ο Βουκεφάλας.

5. Περίπου το 343/342 π.Χ. ανέλαβε την εκπαίδευσή του ο γνωστός
φιλόσοφος και μαθητής του Πλάτωνα Αριστοτέλης από τα Στάγιρα,
γιος ενός γιατρού στη μακεδονική αυλή. Μαζί του ο Αλέξανδρος
μελέτησε σε βάθος την Ιλιάδα του Ομήρου, της οποίας ένα
αντίτυπο τον συνόδευε πάντα στην εκστρατεία του στην Ανατολή.

6. Το 340 π.Χ. και σε ηλικία μόλις 16 ετών ο Αλέξανδρος άσκησε με επιτυχία
τα καθήκοντα του βασιλιά, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του Φιλίππου
εναντίον των Θρακών και των Ελλήνων στα στενά του Ελλησπόντου. Το
338 π.Χ., στη μάχη της Χαιρώνειας, όπου νίκησε ο Φίλιππος τις ελληνικές
δυνάμεις, ο γιος του ήταν διοικητής ιππικού.
Το 337 π.Χ. ο Φίλιππος παντρεύτηκε την Κλεοπάτρα, ανιψιά του
στρατηγού του και μέλους της μακεδονικής αριστοκρατίας Αττάλου. Αυτό
προκάλεσε ρήξη στις σχέσεις του με τον Αλέξανδρο, αφού έθετε θέμα
μελλοντικής διαδοχής στην περίπτωση που η Κλεοπάτρα γεννούσε γιο. Το
336 π.Χ., κατά τη διάρκεια των γάμων της κόρης του Κλεοπάτρας, ο
Φίλιππος δολοφονήθηκε. Ο Αλέξανδρος εκτέλεσε δύο από τους
υποκινητές της δολοφονίας και διαδέχτηκε τον πατέρα του στο θρόνο της
Μακεδονίας. Αναγνωρίστηκε άρχοντας του Κοινού των Θεσσαλών και
ηγεμόνας της πανελλήνιας συμμαχίας στην Κόρινθο. Πραγματοποίησε
νικηφόρα εκστρατεία στην περιοχή της Θράκης και έφτασε μέχρι τη νότια
Ιλλυρία. Όταν εκδηλώθηκε εξέγερση στην Ελλάδα με την υποκίνηση της
Θήβας, ο Αλέξανδρος έσπευσε να πολιορκήσει την πόλη. Μετά την
παράδοσή της την ισοπέδωσε, αφήνοντας όρθιο μόνο το σπίτι του
Πινδάρου, και σκότωσε ή πούλησε τους κατοίκους της ως δούλους. Οι
Έλληνες τον αναγνώρισαν ως ηγεμόνα.

7. Η εκστρατεία στην Ανατολή
• 334 π.Χ. εκστρατεία κατά των Περσών.
Στη Μακεδονία άφησε τον Αντίπατρο
υπεύθυνο για την επιτήρηση των
Ελλήνων και των Θρακών καθώς και
για την προστασία των μακεδονικών
συνόρων, ορίζοντάς τον βασιλιά της
Ευρώπης (αντιβασιλέα).
Ο όγκος των στρατευμάτων υπό το
στρατηγό Παρμενίωνα πέρασε από τη
Σηστό στην Άβυδο, ενώ ο Αλέξανδρος
έπλευσε από τον Ελαιούντα στην
Τροία, όπου και πρόσφερε θυσία στην
Αθηνά Ιλιάδα.

8. • 334 π.Χ. στο Ποταμό Γρανικό: αντιμετώπισε τα
στρατεύματα των περσών σατραπών της Μικράς Ασίας και
κέρδισε για πρώτη φορά σε μάχη.
• Πέρασε από τις Σάρδεις, την Αλικαρνασσό στην Καρία,
καθώς και τη Λυκία και έφτασε στην Παμφυλία. Από εκεί
στράφηκε προς την Κιλικία και μετά, διαμέσου της Πισιδίας,
στη Φρυγία.
• Χειμώνας του 333 π.Χ.: Έφτασε στο Γόρδιο κοντά στον
ποταμό Σαγγάριο όπου, όπως λέγεται, έλυσε το αίνιγμα του
γόρδιου δεσμού.
• Κατευθύνθηκε προς τις φοινικικές πόλεις. Αντίσταση
συνάντησε μόνο στην Τύρο, η οποία όμως υπέκυψε έπειτα
από πολύμηνη πολιορκία, το 332 π.Χ.
• Στην Αίγυπτο τον υποδέχτηκαν ως ελευθερωτή από την
περσική κυριαρχία.

9. • Το 331 π.Χ. Χτίζει την Αλεξάνδρεια στην Αίγυπτο.
• Την 1η Οκτωβρίου 331 π.Χ. συνάντησε το στρατό του Δαρείου
στην πεδιάδα των Γαυγαμήλων και, παρά τη συντριπτική υπεροχή
των αντιπάλων του, ο νεαρός Μακεδόνας νίκησε και έτρεψε για
δεύτερη φορά το βασιλιά των Περσών σε φυγή.
• Ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Ασίας και ο σατράπης Μαζαίος τού
παρέδωσε τη Βαβυλώνα.
• Το Δεκέμβριο του 331 π.Χ. έφτασε στα Σούσα. Στο μεταξύ, ο
Δαρείος δολοφονήθηκε από το Βήσσο, έναν από τους σατράπες
του, και ο Αλέξανδρος θεωρήθηκε ο διάδοχός του.
• Από το Μάιο του 330 έως τον Ιούνιο του 329 π.Χ. πορεύτηκε προς
το εσωτερικό της Ανατολίας. Ξεκίνησε από την Περσέπολη, πέρασε
από τα Εκβάτανα, το Ιράν, το σημερινό Αφγανιστάν, το Ινδοκούς
και έφτασε στη Βακτρία.

10. •Το 328 π.Χ., έπειτα από δεκαοκτάμηνο ανταρτοπόλεμο,
κατέκτησε και τη Σογδιανή.
•Το 327 π.Χ. Άρχισε νέα εκστρατεία στις Ινδίες και τον Ινδικό
ωκεανό και την άνοιξη του ίδιου έτους πέρασε τον Ινδό
ποταμό.
•Τον Ιούνιο του 326 π.Χ. Νίκησε σε μάχη το βασιλιά Πώρο της
ανατολικής Πενταποταμίας και το Νοέμβριο έφτασε στον
Ινδικό ωκεανό.
•Το φθινόπωρο του 325 π.Χ. ο Αλέξανδρος πήρε το δρόμο
της επιστροφής στα Σούσα, όπου και έφτασε το Μάρτιο του
324 π.Χ.
•Το 323 π.Χ. Ξεκίνησε την προετοιμασία νέας εκστρατείας
στην Αραβία, η οποία όμως δεν πραγματοποιήθηκε λόγω του
πρόωρου θανάτου του στις 10 Ιουνίου.

11. Η αυτοκρατορία του Μ.
Αλεξάνδρου

12. Η αυτοκρατορία του Μ.
Αλεξάνδρου

13. Η αυτοκρατορία του Μ.
Αλεξάνδρου

14. Η αυτοκρατορία του Μ.
Αλεξάνδρου

15. Η αυτοκρατορία του Μ.
Αλεξάνδρου

16. Η αυτοκρατορία του Μ.
Αλεξάνδρου

17. Η αυτοκρατορία του Μ.
Αλεξάνδρου

18. Το στράτευμα

19. :
Άμαχοι
• Οι μάντεις
• Το ταχυδρομείο
• Οι πληροφοριοδότες
• Άλλοι άμαχοι
Στρατιώτες
• Εφοδιοπομπή
• Σώμα εφέδρων και μισθοφόρο
• Οι φαλαγγίτες, το πεζικό
• Το ιππικό
• Το μηχανικό και το πυροβολικ
Στρατιώτες αλλά και άμαχοι, γυναίκες, παιδιά,
καλλιτέχνες, γεωγράφοι. Ανάμεσα στο 334 και το 323
π.Χ., ο Μέγα Αλέξανδρος δε διστάζει να παρασύρει
100.000 ανθρώπους πίσω του (εκ των οποίων οι μισοί
μόνο είναι στρατιώτες).
Η στρατιά του Mεγάλου Aλεξάνδρου αποτελούνταν:

20. Οι μάντεις
• Συμβουλεύουν τους στρατηγούς σχετικά
με τη στάση που θα υιοθετήσουν στις
μάχες. Οι ερμηνείες τους βασίζονταν στις
πτήσεις των πουλιών, τη μετεωρολογία,
αλλά και την εξέταση των σπλάχνων.

21. Το ταχυδρομείο
• Η υπηρεσία αυτή συνδέει τακτικά το
στρατό του Αλέξανδρου με την Πέλλα, την
πρωτεύουσα του βασιλείου της
Μακεδονίας, και με πολλές ελληνικές
πόλεις – κράτη. Μέσα μεταφοράς αυτών
των παράξενων «ταχυδρόμων» το άλογο,
φυσικά, αλλά και η καμήλα δρομέας!

22. Οι πληροφοριοδότες
• Βρίσκουμε πολλούς κατάσκοπους και
λιποτάκτες. Οι ρόλοι τους είναι ποικίλοι:
τοπογραφία, διερμηνεία, γεωγραφία...
Ορισμένα μέλη του σώματος αυτού (οι
βηματιστές) ήταν επιφορτισμένοι με το
μέτρημα των βημάτων που χρειάζεται να
κάνει κανείς από το ένα στρατόπεδο έως
το άλλο!

23. Άλλοι άμαχοι
• Γυναίκες, παιδιά, σοφοί, διανοούμενοι,
καλλιτέχνες, έμποροι και άλλοι ενεργοί
πολίτες, πολλές χιλιάδες ακολουθούν
μέρα με τη μέρα τις στρατιές. Ο ρόλος
τους; Να ψυχαγωγούν, να αναλύουν, αλλά
και να διαπραγματεύονται. Με την
καθημερινή τους παρουσία συμβάλλουν
στην ψυχολογική ισορροπία και το υψηλό
ηθικό των στρατιωτών.

24. Εφοδιοπομπή
• Πρόκειται για οχήματα που μετέφεραν τα
πολεμοφόδια, τις πανοπλίες, τις σκηνές,
την τροφή… Τρεις με τέσσερις χιλιάδες
κάρα συνολικά, τα οποία
χρησιμοποιούσαν καμιά φορά κι οι
ηλικιωμένοι ή οι καταπονημένοι πεζοπόροι
– όταν δεν τους εγκατέλειπαν στο δρόμο…
Οι γάιδαροι και τα μουλάρια μετέφεραν τα
προσωπικά τους αντικείμενα. Τα κοπάδια
παίρνουν κι αυτά μέρος στο ταξίδι.

25. Σώμα εφέδρων και μισθοφόροι
• Σχηματίζουν ένα φοβερό σώμα πεζικού,
το οποίο στην αρχή αποτελούνταν από
12000 άντρες (Θράκες, Αγριάνες, Κρήτες,
Παίονες κ.ά.). Ο οπλισμός τους είναι
ελαφρύς, πράγμα που υποδηλώνει ότι
τους χρησιμοποιούσαν στις καταδιώξεις.

26. Οι φαλαγγίτες, το πεζικό
• 24000 άντρες, εκ των οποίων οι μισοί είναι από τη
Μακεδονία και οι άλλοι μισοί από την υπόλοιπη Ελλάδα.
Οι φαλαγγίτες είναι ιδιαίτερα αφοσιωμένοι στον βασιλιά
και εξασκούν μια τεχνική μάχης που βασίζεται στον
άριστο συντονισμό.

27. Το ιππικό
• Οι ιππείς είναι οι πρώτοι που δρουν κατά τη
διάρκεια της μάχης. 5100 άντρες, εκ των οποίων
δύο ίλες βαριά οπλισμένων ιππέων και πέντε
ίλες ελαφρού ιππικού.

28. Το μηχανικό και το πυροβολικό
• Περίπου 4000 άντρες – μηχανικοί,
μηχανουργοί, σιδεράδες, ξυλουργοί ... Οι
δημιουργίες τους –πολεμικές μηχανές,
γερανοί, πολιορκητικοί κριοί και άρπαγες –
θα προσφέρουν μεγάλη βοήθεια στις
πολιορκίες. Καταπέλτες και βαλλίστρες
είναι ο οπλισμός του πυροβολικού.

29. Η αυτοκρατορία του Μ. Αλεξάνδρου χωρίζεται

30. Βάζω ν όπου ταιριάζει:
ΔΗΛΩΣΗ Ο Λ
Ο Μ. Αλέξανδρος αποφάσισε να κάνει πρωτεύουσα του
τεράστιου κράτους του τα Σούσα.
Πολλά κράτη έστειλαν αντιπροσώπους για να τον τιμήσουν.
Ο Μ. Αλέξανδρος ήθελε μόνο να κατακτά νέες χώρες, χωρίς
να ενδιαφέρεται για τον πολιτισμό τους.
Οι στρατιώτες του χάρηκαν όταν αρρώστησε βαριά, γιατί
όλα αυτά τα χρόνια είχαν κουραστεί από τους πολέμους
Πολλοί κάτοικοι ήρθαν από την Ελλάδα για να ζήσουν στα
νέα μέρη που κατέκτησε ο Μ. Αλέξανδρος
Πάρα πολλές ιστορίες γράφτηκαν που μιλούσαν για τα
κατορθώματα του μεγάλου βασιλιά.

31. Χωρίζω τα αποτελέσματα της εκστρατείας του Μ.
Αλεξάνδρου σε αρνητικά και θετικά:
Μακροχρόνιος πόλεμος Επαφή με πολιτισμούς
άλλων λαών
Γνωριμία νέων χωρών
Μείωση του πληθυσμού
στην ΕλλάδαΘάνατος πολλών στρατιωτών
Πρόοδος στις επιστήμες
ΘΕΤΙΚΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ

32. Ολυμπία: Μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου

33. Φίλιππος Β΄: Βασιλιάς της Μακεδονίας
Ονομαστός βασιλιάς της Μακεδονίας,
ο Φίλιππος οργάνωσε ισχυρό στρατό
και μεγάλωσε το κράτος της
Μακεδονίας. Επιθυμία του Φίλιππου
Β΄ ήταν να ενώσει όλους τους
Έλληνες και να απελευθερώσει τους
Έλληνες της Μ. Ασίας από τους
Πέρσες. Δεν μπόρεσε όμως να
πραγματοποιήσει το σχέδιό του, γιατί
στο μεταξύ δολοφονήθηκε. Βασιλιάς
έγινε ο γιος του Αλέξανδρος, που
ήταν τότε είκοσι ενός χρόνων.

34. Βουκεφάλας
Κάποτε ένας Θεσσαλός έφερε να πουλήσει στο
Φίλιππο ένα άλογο, το Βουκεφάλα. Κατέβηκαν τότε
όλοι στη πεδιάδα να δοκιμάσουν το άλογο, μα εκείνο
φαινόταν άγριο και ατίθασο. Αγανάκτησε ο Φίλιππος
και διέταξε νε μην το αγοράσουθν. Ο Αλέξανδρος
όμως, που ήταν εκεί κοντά, φώναξε: «Τι σπουδαίο
άλογο χάνουν από δειλία»! Ο Φίλιππος τον
παρατήρησε, γιατί με τα λόγια του έθιξε τους
μεγαλύτερους του. Με τα πολλά ζήτησε ο
Αλέξανδρος να δοκιμάσει ο ίδιος, λέγοντας πως, αν
δεν μπορέσει να δαμάσει το άλογο, θα πληρώσει την
αξία του. Ο Βουκεφάλας αγρίευε, όταν έβλεπε τη
σκιά του. Γι’ αυτό ο Αλέξανδρος γύρισε το άλογο
προς τον ήλιο. Κι αφού το χάιδεψε, πέταξε τη
χλαμύδα του και πηδώντας κάθισε πάνω του
σταθερά. Το άλογο ημέρεψε κι ο Αλέξανδρος
χαλάρωσε τα ηνία και το άφησε να τρέξει. Ο
Φίλιππος δάκρυσε από χαρά, φίλησε τον Αλέξανδρο
και του είπε: «Παιδί μου, να ζητήσεις βασίλειο
αντάξιό σου, γιατί η Μακεδονία δε σε χωράει».

35. Ο Γόρδιος Δεσμός
Ο Γόρδιος, ένας φτωχός γεωργός από τη Φρυγία, είδε
μια μέρα έναν αετό να κάθεται στο ζυγό του αλετριού
του και να μένει εκεί ώσπου τέλειωσε το όργωμα. Στο
δρόμο, όταν γύριζε σπίτι του, συνάντησε μια κοπέλα,
που του εξήγησε το θεϊκό σημάδι. Ύστερα από καιρό
ο Γόρδιος παντρεύτηκε την κόρη κι έκαμαν ένα γιο, το
Μίδα. Όταν μεγάλωσε ο Μίδας, ανάμεσα στους
Φρύγες είχε ξεσπάσει εμφύλιος πόλεμος. Ρώτησαν το
μαντείο και πήραν απάντηση πως θα σταματήσουν τα
μαλώματα, αν εμφανιστεί μια άμαξα στην αγορά, που
θα φέρει το βασιλιά τους. Κι ενώ συζητούσαν το
χρησμό, παρουσιάστηκε στην αγορά η άμαξα με το
Μίδα. Οι Φρύγες έκαμαν το Μίδα βασιλιά κι
αφιέρωσαν την άμαξα του Γόρδιου στο Δία, που είχε
στείλει τον αετό. Μια παράδοση έλεγε πως όποιος θα
έλυνε το δεσμό (κόμπο), που συνέδεε το ζυγό με την
άμαξα, θα γινόταν κύριος της Ασίας. Ο δεσμός αυτός
ήταν από φλούδα κρανιάς και δε φαινόταν ούτε η
αρχή ούτε το τέλος του. Ο Αλέξανδρος έκοψε το
δεσμό λέγοντας «ότι δε λύνεται, κόβεται»!

36. Αλέξανδρος και Διογένης
• Οι Έλληνες που συγκεντρώθηκαν στον Ισθμό ανακήρυξαν τον
Αλέξανδρο αρχηγό. Κι επειδή πολλοί φιλόσοφοι και πολιτικοί
παρουσιάστηκαν και τον συνέχαιραν, νόμιζε πως το ίδιο θα έκανε κι
ο Διογένης, που ζούσε στην Κόρινθο και έμενε μέσα σε ένα πιθάρι.
Εκείνος όμως λίγο νοιαζόταν για τον Αλέξανδρο. Γι’ αυτό ο
Αλέξανδρος πήγε ο ίδιος να τον βρει. Τον βρήκε ξαπλωμένο στον
ήλιο, τον χαιρέτησε και ρώτησε, αν έχει ανάγκη από τίποτα. «Να
παραμερίσεις λίγο από τον ήλιο», αποκρίθηκε ο Διογένης. Ο
Αλέξανδρος θαύμασε το μεγαλείο του Διογένη, παρόλο, λένε, ότι
τον πείραξε η απάντηση αυτή. Στη συνέχεια πολλοί από αυτούς
που συνόδευαν τον Αλέξανδρο μιλούσαν με άσχημα λόγια για το
Διογένη. Σ’ αυτούς ο Αλέξανδρος απάντησε: «Αν δεν ήμουνα
Αλέξανδρος, θα ήθελα να είμαι Διογένης».

37. Έτσι χτίστηκε η Αλεξάνδρεια
• Ο Αλέξανδρος, αφού έπλευσε γύρω από τη λίμνη Μαρεώτιδα,
αποβιβάστηκε σε τόπο που του φάνηκε πολύ κατάλληλος να χτίσει
μια πόλη. Ο ίδιος μάλιστα έκανε και τα σχέδια της πόλης. Όρισε
δηλαδή που θα χτίσουν την αγορά, πού και πόσους ναούς και σε
ποιους ελληνικούς θεούς θα τους αφιερώσουν. Από τους
αιγυπτιακούς θεούς θα χτιζόταν ναός μόνο της Ίσιδας. Λένε ακόμη
ότι ο Αλέξανδρος όρισε το μέρος, όπου έπρεπε να οικοδομηθεί το
τείχος. Θέλοντας μάλιστα να δείξει στους τεχνίτες και τα σημεία των
οχυρωματικών έργων, πήρε όσο αλεύρι υπήρχε και το έριξε πάνω
στη γη. Μ’ αυτό τον τρόπο χαράχτηκε η θέση του τείχους. Μετά από
αυτά ο μάντης Αρίστανδρος προφήτευσε πως η πόλη θα ζήσει
πλούσια και ευτυχισμένη. Έτσι χτίστηκε η Αλεξάνδρεια, που πήρε το
όνομά της από τον Αλέξανδρο.

38. Ο θάνατος του Μ. Αλεξάνδρου

39. Γοργόνα: η αδερφή του Μ. Αλεξάνδρου
• Στους νεότερους χρόνους επικράτησε η παράδοση ότι η Γοργόνα
ήταν αδερφή του Μεγαλέξανδρου. Στάθηκε η αιτία να μην γίνει
αθάνατος ο αδερφός της, γιατί, «έχυσε το αθάνατο νερό που είχε ο
Αλέξανδρος μέσα στο γυαλί, αφού σκότωσε τον δράκο που το
φύλαγε». Ο Αλέξανδρος την καταράστηκε να γίνει «από τη μέση και
κάτω ψάρι» και να πλανιέται στη θάλασσα. Η Γοργόνα κατάλαβε το
φταίξιμό της, δε μίσησε τον αδερφό της και, όσες φορές συναντά
πλοίο στη θάλασσα, το σταματά και ρωτά με αγωνία τους ναύτες αν
ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος. Αν οι ναύτες της απαντήσουν «Ζει και
βασιλεύει και τον κόσμο κυριεύει», τότε η Γοργόνα μεταμορφώνεται
σε ωραιότατη κόρη, τιθασεύει τους ανέμους και παίζει ευτυχισμένη
τη λύρα της. Αν όμως οι ναύτες απαντήσουν αρνητικά, τότε
αναταράσσει τη θάλασσα και τους πνίγει μαζί με το καράβι τους.

40. Γοργόνα: η αδερφή του
Μεγαλεξάνδρου