2. pERMBAJTJA
1. Permbajtja
2. Hyrje
3. Historiku i Kromatografise
4. Metodat e Kromatografise
5. Kromatografia ne Kolone
6. Kromatografia ne Leter
7. Kromatografia ne Shtrese te Hollë
8. Kromatografia e Gazet
9. Literatura
3. Hyrje
Kromatografia eshte metode me e re, e
cila sherben per ndarjen e substancave
dhe per pastrimin e tyre. Kjo metode
kryesisht bazohet ne vetite adsorbuese të
komponenteve nepermes dy fazave. Si
faze statcionare(e palëvizshme) me se
shpeshti perdoret silikageli dhe oksidi i
aluminit, kurse si faze mobile perdoren
kryesisht tretesit e ndryshem.
4. HistorikuiKromatografise
Metodat kromatografike janë përdorur në dekadën e parë të
shekullit të 20-të , kryesisht për ndarjen e pigmenteve bimore
të tilla si klorofil. Kromatografia u zhvillua gjatë viteve 1930
dhe më1940 bëhet e dobishme për një gamë të gjerë të
teknologjisë. Kromatografia u zhvillua në mënyrë të
konsiderueshme si pasojë e punës së Archer Martin John
Porter dhe Richard Laurence Millington Synge gjatë viteve
1940 dhe 1950. Poashtu në Universitetin Politeknik të
Varshavës kimisti dhe biologu Mikhail Cwiet ka përdorur
metodat kromatografike për të shpërndarë ngjyrat me gjethe
të gjelbra në një kolonë të shkumës. Cwiet ka interpretuar
saktë procesin e ndarjes për këtë shkak ëshë konsideruar si
shpikësi i teknikës kromatografike.Fjala kromatografi është
përdorur për shak të ngjyrës në zonën e kolonës gjatë ndarjes
5. MetodateKromatografise
Meqenese komponentet e perzierjes kane veti te
ndryshme adsorbuese atehere njera udheton me
shpejt, kurse tjetra me ngadale neper fazen
statcionare. Si rezultat i kesaj mundesohet ndarja e
komponenteve nga perzierja
Ekzistojne disa tekina te Kromatografise:
• Kromatografia në Kolone
• Kromatografia në Leter
• Kromatografia në Shtresë te Hollë
• Kromatografia e Gazët
6. KromatografiaNeKolone
Kjo metodë kromatografike realizohet në kolonë , e
cila është e mbushur me adsorbent të ngurtë [FS] ,
ndërsa tretësi [FM] rrjedh nëpër kolonë.
Kromatografia në kolonë ndahet në dy kategori, në
varësi se si rrjedhë tretësi në kolonë.
Nëse tretësi është i lejuar të rrjedhë poshtë kolonës
nga graviteti, ose me filtrim, ajo quhet kromatografi
e gravitetit. Nëse tretësi rrjedh poshtë kolonës me
ndihmën ajrit nga presioni pozitiv, ajo quhet flash
kromatografi, një "shtet i artit". Si adsorbent
zakonisht përdoret silikageli ( SiO2 ) dhe oksidi i
aluminit ( Al 2 O3 )
8. KromatografiaNeLetër
Është teknikë për ndarjen dhe identifikimin e secilës nga
përzierjet që janë me ngjyrë ose mund të jenë bërë me
ngjyrë.
Kjo kromatografi shërben për ndarjen e lëngut.
Përdoret për ndarjen e amino acideve, sheqernave,
derivateve të sheqerit dhe peptideve.
Mund të përdoret për ndarjen e materialeve të
shumëllojshme si: Aminoacidet, oligopeptidet, sheqernat,
oligosaharidet, glikozidet, vitaminat dhe disa alkaloide
si penecilina, tetraciklina dhe streptomicina.
Nuk preferohet për ndarjen e proteinave, sepse ato nuk
janë të tretshme në shumë prej sistemeve në tretës.
10. KromatografiaNeShtresëTëHollë
Kjo teknik përdoret te përzierjet në kromatografi
për faza të veçanta. Ajo përfshin një fazë
stacionare që përbëhet nga një shtresë e hollë
adsorbenti, zakonisht silica- Gel, oksid alumini,
ose celuloza.
Procedura është e ngjashme me kromatografinë
në letër, përparësia e saj është sepse kryhet
shpejtë, bënë ndarjet më të mira, dhe zgjedhja në
mes të fazave të ndryshme është e palëvizshme
11. KromatografiaeGazët
Zbulimi i kromatografisë së gaztë nga Fritz Prior daton në
vitin 1947.
Kromatografia e gaztë është teknike analitike ndarjeje që
përdoret për të analizuar substancat volatile në fazë të gaztë
në sasi të vogla. Një nga aplikimet më të rëndësishme të Gaz
Kromatografisë është ai në Industrinë Farmaceutike ku
pëdoret për përgatitjen e sasive të mëdha të lëndëve të para
të pastra të cilat përdoren më tej në sintëzën e barnave, për
kontrollin e pranisë së ndotjeve në formulimin përfundimtar,
për identifikimin e lëndëve vepruese në formulim.
Gaz Kromatografia është përdorur nga kompanitë
farmaceutike:
Esenciale për analizën e komponimeve kirale (më shumë se
gjysma e barnave ne treg janë komponime kirale)
