2. - batay sa lugar, panahon at
katayuan sa buhay. Nakikita
ito kaugnay ng
pinanggagalingang lugar ng
tagapagsalita o grupo ng
tagapagsalita
-barayti ng wika na nag-iiba
sa heograpikal na aspeto..
Dayalek
3. Ito ang barayti ng
wikang ginagamit ng
partikular na pangkat ng
mga tao mula sa isang
partikular na lugar tulad
ng lalawigan, rehiyon, o
bayan.
4. Gumagamit ang mga tao ng isang
wikang katulad ng sa iba pang
lugar subalit naiiba ang punto o
tono, may magkaibang katawagan
para sa iisang kahulugan, iba ang
gamit na salita para sa isang bagay,
o magkakaiba ang pagbuo ng
pangungusap na siyang
nagpapaiba sa dayalek ng lugar.
6. Diglosia
-Isang sosyolinggwistikang
sitwasyon kung saan ginagamit na
wika ay hindi pareho dahil na rin sa
mga pangsosyal na salik.
Ayon kay Fersugon, ito’y may
dalawang klasipikasyon: ang pormal o
highly valued na tinuturo sa
eskuwelahan at ginagamit sa mga
interbyu; ang di-pormal o less valued
na ginagamit sa ordinaryong
komunikasyon.
7. Anomie
- Disoryentasyon ng wika o
salita. kaguluhan dahil sa
kawalan ng istrukturang
pangsosyal. Ang personal
na alienation resulta ng
kawalan ng istrukturang
pangsosyal
9. Idyolekto
- nakagawiang pamamaraan sa
pagsasalita ng isang individual o ng
isang pangkat ng mga tao. ( uri ng
wikang ginagamit at iba pa)
- Individwal na estilo ng paggamit ng
isang tao sa kanyang wika.
Hal:
Tagalog - Bakit?
Batangas - Bakit ga?
Bataan - bakit ah?
10. Kahit na iisa ang wika
ay may natatanging
paraan ng pagsasalita
ang bawat isa.
Lumulutang ang mga
katangian at
kakanyahang natatangi
ng taong nagsasalita.
11. Walang dalawang
taong nagsasalita ng
isang wika ang
bumibigkas nito nang
magkaparehong-
magkapareho
12. Sosyolek
- ang tawag sa barayti
ng wika na naayon sa
social relationship
- wikang ginagamit sa
komunidad
13. Nakabatay sa katayuan o
antas panlipunan o
dimensyong sosyal ng mga
taong gumagamit ng wika.
Kapansin-pansin kung
paano makikitang
nagkakapangkat-pangkat
ang mga tao batay sa ilang
katangian.
14. Ayon kay Rubrico (2009) ang sosyolek
ang pinakamahusay na palatandaan ng
istratipikasyon ng isang lipunan, na
siyang nagsasaad sa pagkakaiba ng
paggamit ng wika ng mga tao na
nakapaloob dito batay sa kanilang
katayuan sa lipunan at sa mga grupo na
kanilang kinabibilangan. Para
matanggap ang isang tao sa isang
grupong sosyal, kailangan niyang
matutunan ang sosyolek na ito.
15. ETNOLEK
Barayti ng wika mula sa mga
etnolongguwistikong grupo.
Ang salitang etnolek ay nagmula sa
salitang etniko at dayalek.
Taglay nito ang mga salitang
nagiging bahagi na ng
pagkakakilanlan ng isang pangkat-
etniko
16. Halimbawa:
Vakuul = tumutukoy sa gamit ng
mga Ivatan na pantakip sa ulo sa
init man o sa ulan
Bulanon= full moon
Ang paggamit ng mga Ibaloy ng
SH sa simula, gitna at dulo ng
salita tulad ng shuwa(dalawa)
sadshak (kaligayahan), pershen
17. PIDGIN
Ang pidgin ay umusbong na bagong
wika o tinatawag sa Ingles na
‘nobody’s native language’ o
katutubong wikang di pag-aari
ninuman.
Nangyayari ito kapag may dalawang
taong nagtatangkang mag-usap
subalit pareho silang may
magkaibang unang wika kaya’t di
magkaintindihan dahil hindi nila alam
18. CREOLE
Ang wikang nagmula sa pidgin ay
nagiging likas na wika o unang wika
na ng batang isinilang sa
komunidad ng pidgin. Nagamit na
ito ng mahabang panahon, kaya’t
nabuo ito hangggang sa magkaroon
ng pattern o mga tuntuning
sinusunod na ng karamihan. Ito
ngayon ang creole, ang wikang
nagmula sa isang pidgin at naging
20. Register na Wika
-ito ay mga
espesyalisadong salitang
ginagamit sa partikular
na larangan o disiplina.
hal: computer- CPU,
mouse, mother board,
21. Lingua Franca
-wikang malaganap na
ginagamit ng tao kahit may
iba silang unang wika.
-Wikang nag-uugnay sa mga
taong di magkaunawaan
sanhi ng pagkakaiba ng
lenggwahe.
