Παρουσίαση σχετικά με την Α΄Βιομηχανική Επανάσταση,τις καινοτομίες αλλά και τις αρνητικές συνέπειες που έφερε, την εφεύρεση της ατμομηχανής και τις θέσεις του παιδιού και της γυναίκας στην αλλαγμένη πλέον κοινωνία.

2.  Η Bιομηχανική Επανάσταση ήταν μια ιστορική περίοδος και ένα
ιδιαίτερα σύνθετο σύστημα ραγδαίων μεταβολών και ανακατατάξεων -
τεχνικών, οικονομικών, κοινωνικών και πνευματικών - οι οποίες
οδήγησαν για πρώτη φορά στην εμφάνιση της "εκβιομηχανισμένης"
κοινωνίας στη Μεγάλη Βρετανία μεταξύ των ετών 1760 - 1860. Την
αλλαγή αυτή ακολούθησαν ανάλογες, αλλά όχι και ταυτόσημες
βιομηχανικές επαναστάσεις και στις άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες που
από την αγροτική κυρίως μορφή τους επέφεραν την εκβιομηχάνισή
τους. Ιδιαίτερα επηρεάστηκε η Γαλλία και αργότερα οι ΗΠΑ σε σχέση
με το τρόπο λειτουργίας και ανάπτυξης της οικονομίας και της δομής
της κοινωνίας. Οι ιδέες του διαφωτισμού που κυριαρχούσαν την εποχή
αυτή, ήρθαν να ντύσουν με το πνευματικό μανδύα το σύνολο των
μεταρρυθμίσεων και στον ιδεολογικό μεταρρυθμιστικό χάρτη.
 Πολλοί ιστορικοί της οικονομίας ερίζουν ως προς το παραπάνω
χρονικό προσδιορισμό όπως και προς τον χαρακτήρα, τον ρυθμό και
την έκταση τόσο επί της βρετανικής όσο και επί των μεταγενέστερων
βιομηχανικών επαναστάσεων, λόγω ακριβώς της πολυπλοκότητας των
φαινομένων αυτών, κατά τους παραπάνω μεταβληθέντες τομείς, που
εμποδίζει έτσι μια ενιαία ακρίβεια του ορισμού.

4.  Ο όρος "Βιομηχανική Επανάσταση" εγκαινιάσθηκε
πολύ αργότερα σε σχέση με την περίοδο που αυτή
εκδηλώθηκε. Πρωτοαναφέρθηκε σχεδόν στα μέσα
του 19ου αιώνα και μάλιστα σαν ένα μέσον
σύγκρισης μεταξύ του γαλλικού ταξικού εμφυλίου
πολέμου που ονομάστηκε Γαλλική Επανάσταση και
των εντυπωσιακών οικονομικών και τεχνικών
μεταβολών που συνέβαιναν την ίδια εποχή στη
Μεγάλη Βρετανία. Ειδικότερα ο όρος πέρασε σε
ακαδημαϊκή χρήση αμέσως μετά τη δημοσίευση των
σχετικών διαλέξεων του A. Toybee, το 1884, όπου
πολύ γρήγορα και καθιερώθηκε ως ιδιαίτερα
επιτυχής σε λαϊκή χρήση.

5.  Στις πρώτες βιομηχανικές πόλεις που δημιουργήθηκαν στις
κορυφές λόφων υπήρχαν 30 με 40 εργοστάσια. Γύρω από τα
εργοστάσια βρίσκονταν μικρά, φτωχικά εργατικά σπιτάκια,
στα οποία οι άνθρωποι ζούσαν μέσα στην αθλιότητα και το
θάνατο.Τα σπιτάκια των εργατών ήταν μονώροφα, από
σανίδια και με σπασμένα τζάμια. Στο καθένα στριμώχνονταν
δέκα με δεκαπέντε άνθρωποι που δεν είχαν άλλη επιλογή.
Γύρω από τα σπίτια των εργατών υψώνονταν τα εργοστάσια,
ενώ πυκνά μαύρα σύννεφα υψώνονταν πάνω από την πόλη.
Έτσι περιγράφει το Μάντστεστερ της Αγγλίας ο Γάλλος
ιστορικός και διπλωμάτης Αλέξις ντε Τοκβίλ.

6.  H εκτεταμένη χρήση νέων
τεχνικών μέσων που
περιόριζαν τη χειρωνακτική
εργασία, αυξάνοντας την
παραγωγή και μειώνοντας το
κόστος των προϊόντων.
 H αξιοποίηση νέων μορφών
ενέργειας.
 H εφαρμογή καινοτομιών στη
μεταλλουργία.
 H ανάδειξη του εργοστασίου
ως του βασικού τόπου
παραγωγής, όπου
συγκεντρώθηκε η
πλειοψηφία των εργατών.
 Oι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης

7.  Κορυφαίο επίτευγμα της Βιομηχανικής Επανάστασης
θεωρείται η εφεύρεση της ατμομηχανής στη Μεγάλη
Βρετανία, οι εφαρμογές της οποίας επεκτάθηκαν σε
διάφορους τομείς της οικονομίας, και ο σιδηρόδρομος. Το
πρώτο τρένο κυκλοφόρησε το 1830 στη Μεγάλη Βρετανία,
ενώ τα επόμενα χρόνια σιδηροδρομικό δίκτυο άρχισε να
κατασκευάζεται στη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία και άλλα
κράτη. Ουσιαστικά ο σιδηρόδρομος έφερε την επανάσταση
στις μεταφορές. Αντίστοιχα στις θαλάσσιες μεταφορές την
επανάσταση έφερε η χρήση ατμόπλοιου που έκανε τις
μεταφορές ασφαλείς και γρήγορες.
 Την περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης έγιναν πολλές
καινοτομίες που βοήθησαν στην ανάπτυξη κάποιων τεχνών
και στην επίτευξη κάποιων κατασκευών. Μερικές
καινοτομίες ήταν η εκτεταμένη χρήση των νέων τεχνικών
μέσων όπως ο σιδηρόδρομος , το ατμόπλοιο , το
αυτοκίνητο και το αεροπλάνο, επίσης η εφαρμογή
καινοτομιών στην μεταλλουργία και υφαντουργία ήταν
πολύ σημαντική.

8.  Μετά το 1880 έγιναν νέοι βιομηχανικoί κλάδοι που
συνδέονταν με την επιστημονική έρευνα. Η χημεία πέρασε
από τον χώρο του εργαστηρίου στην μαζική παραγωγή.
Επαναστατικές επιστημονικές ανακαλύψεις γέννησαν την
οργανική χημεία και επέτρεψαν την παραγωγή μεγάλων
ποσοτήτων συνθετικών βαφών, λιπασμάτων, πλαστικών
υλών και εκρηκτικών (δυναμίτιδα).
 Χάρη στη χημεία αναπτύχθηκαν, ακόμη, οι βιομηχανίες
φαρμάκων, ψυγείων, φωτογραφικών και
κινηματογραφικών ειδών.

10.  Ο νέος τρόπος οργάνωσης της οικονομίας ονομάστηκε οικονομία
της ελεύθερης αγοράς ή κεφαλαιοκρατία ή καπιταλισμός.
Ιδεολογική βάση αυτού του συστήματος υπήρξε ο οικονομικός
φιλελευθερισμός. Σύμφωνα με αυτόν ,οι επιχειρηματίες είχαν το
δικαίωμα να πράττουν ό,τι εκείνοι έκριναν αναγκαίο για να
κερδίζουν. Στο σύστημα αυτό το ατομικό συμφέρον θεωρούνταν
σημαντικότερο του κοινωνικού.
 Η ανάγκη συγκέντρωσης τεράστιων κεφαλαίων για να ιδρυθούν
μεγάλες βιομηχανίες οδήγησε στη δημιουργία εταιριών με τη
συμμετοχή πολλών κεφαλαιούχων.Το κεφάλαιο αυτών των
επιχειρήσεων εκφράζονταν σε μετοχές.Ανάλογα με το ποσοστό
συμμετοχής στην εταιρεία ο κάθε κεφαλαιούχος είχε έναν αριθμό
μετοχών. Την ίδια εποχή δημιουργήθηκαν μεγάλες τράπεζες που
συγκέντρωναν κεφάλαια τα οποία δάνειζαν σε επιχειρηματίες με
τόκο. Η ανάγκη μείωσης του κόστους παραγωγής προκάλεσε
συγχωνεύσεις και οδήγησε στη δημιουργία ολιγοπωλίων και
μονοπωλίων, δηλαδή τεράστιων επιχειρήσεων που κατόρθωναν
να κυριαρχήσουν στην αγορά. Παράλληλα άρχισαν να ξεσπούν,
οικονομικές κρίσεις όταν η αγορά αδυνατούσε να απορροφήσει
την παραγωγή. Έτσι άρχισε να αμφισβητείται ο απόλυτος
οικονομικός φιλελευθερισμός και να συζητείται η κρατική
παρέμβαση στην οικονομία.

11.  Οι πρώτες σοσιαλιστικές θεωρίες εμφανίστηκαν τον 19ο αιώνα με
σκοπό την αντιμετώπιση των έντονων προβλημάτων, που
αντιμετώπιζαν οι τότε κοινωνίες. Το κύριο προτέρημά τους ήταν
το κοινωνικό συμφέρον και όχι το ατομικό. Γι' αυτό άλλωστε πήρε
αυτή την ονομασία (αγγλική λέξη: social=κοινωνικός).
 Το 1848 οι δύο γερμάνοι Καρλ Μαξ και Φρίντριχ Ένγκελς
δημοσίευσαν το "Κομμουνιστικό Μανιφέστο". Αργότερα ο πρώτος
έφερε στην δημοσιότητα ένα τρίτομο έργο με τίτλο "Το
Κεφάλαιο". Με αυτά τα δύο έργα εμφανίστηκαν οι απόψεις που
υποστήριζαν ότι κύρια αιτία της κοινωνικής αδικίας ήταν το
γεγονός ότι τα μέσα παραγωγής άνηκαν σε μικρό αριθμό αστών.
Έτσι αναπτύχθηκε η ιδέα πως η εργατική τάξη θα έπρεπε να
δημιουργήσει ένα πολιτικό κόμμα που θα ανέτρεπε τον
καπιταλισμό και θα έπαιρνε στα χέρια του τα μέσα παραγωγής
δημιουργώντας έτσι μια ταξική κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση
ανθρώπων. Αυτές οι ιδέες έγιναν γνωστές ως μαρξισμός.

12.  Κατά την ιστορική εκείνη περίοδο σημειώθηκαν κάποιες από
τις πιο μεγάλες και πιο ριζικές αλλαγές με σαφές αντίκτυπο
στην κοινωνική θέση των γυναικών. Η τεχνολογική έκρηξη
και η μετατόπιση της γυναικείας εργασίας από το σπίτι στο
εργοστάσιο, έδωσε στη γυναίκα την δυνατότητα να αρχίζει να
δραστηριοποιείται ως μεμονωμένο άτομο και ξέχωρα από την
οικογενειακή μονάδα. Ενώ μέχρι τότε η εκπαίδευση ήταν ρηχή
και περιορισμένη στα απολύτως απαραίτητα , άρχισε σιγά
σιγά να δημιουργείται η επιτακτική ανάγκη για μια
πολύπλευρη και ολοκληρωμένη μόρφωση των κοριτσιών.
Σταδιακά οι γυναίκες άρχισαν να προωθούνται και σε μη
παραδοσιακά επαγγέλματα αν και πολλά Πανεπιστήμια με
κατά παράδοση αντρικούς τομείς (όπως τα τμήματα ιατρικών
και νομικών επιστημών) επέμεναν να κρατούν τις θύρες τους
ερμητικά κλειστές για τις σπουδάστριες. Σε σχετικά μικρό
χρονικό διάστημα όμως οι γυναίκες εισχώρησαν σε όλους
τους κλάδους των επαγγελμάτων και άρχισαν να εργάζονται
στο πλευρό των αντρών-συναδέλφων τους.

14. Οι βασικοί λόγοι για τους οποίους οι επιχειρηματίες στράφηκαν στα
παιδιά ήταν ότι εφόσον αυτά μπορούσαν να εκτελέσουν συγκεκριμένες
εργασίες, ήταν συμφέρουσα επιλογή τουλάχιστον οικονομικά, αφού
κόστιζαν λιγότερο και μάθαιναν ευκολότερα από ότι οι ενήλικες. Οι
αμοιβές των παιδιών στα εργοστάσια ήταν κάτω από το μισό και
συνήθως το ένα τρίτο από τις αντίστοιχες των ενηλίκων εργατών.Αν και
η τεχνολογική πρόοδος ευνόησε τη μείωση της παιδικής εργασίας, αυτό
συνέβη χρόνια αφότου η ίδια τεχνολογική πρόοδος, στα πρώτα στάδια
εκβιομηχάνισης, ευνόησε την παιδική εργασιακή απασχόληση αφού
μείωσε την ανάγκη για ειδικευμένα εργατικά χέρια.
Φυσικά το ζήτημα της παιδικής εργασίας είχε γίνει αντικείμενο δημόσια
συζήτησης και ανησυχίας. Υπήρξε διαμάχη μεταξύ επιχειρηματιών και
κράτους σχετικά με την επιβολή νόμων και ρυθμίσεων που θα
απέτρεπαν ή περιόριζαν τη χρήση παιδιών στα εργοστάσια, με σθεναρή
αντίδραση από την πλευρά των επιχειρηματιών με επιχείρημα τον
ανταγωνισμό με τις ξένες βιομηχανίες. Νόμοι που περιόριζαν την
παιδική εργασία τελικά εφαρμόστηκαν αρκετά αργά, μόνο όταν οι
οικονομίες και η βιομηχανία δεν χρειάζονταν πλέον την παιδική εργασία
για να αναπτυχθούν.

16. Αθανασοπούλου Ελβίρα