Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z1.02_u

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Barbara Górka
Posługiwanie się sprzętem i urządzeniami do prac
pomocniczych 913[01].Z1.03
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

1
Recenzenci:
mgr inż. Krystyna Maj
mgr Andrzej Muż
Opracowanie redakcyjne:
mgr Barbara Górka
Konsultacja:
dr inż. Marek Krzemiński
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 913[01].Z1.03
„Posługiwanie się sprzętem i urządzeniami do prac pomocniczych”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu pracownik pomocniczy obsługi hotelowej.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 4
3. Cele kształcenia 5
4. Materiał nauczania 6
4.1. Obsługa i konserwacja ręcznego sprzętu do utrzymania czystości
pomieszczeń
4.1.1. Materiał nauczania
4.1.2. Pytania sprawdzające
4.1.3. Ćwiczenia
4.1.4. Sprawdzian postępów
6
6
9
9
12
4.2. Obsługa i konserwacja zmechanizowanego sprzętu do utrzymania
czystości pomieszczeń
4.2.3. Ćwiczenia
13
13
18
18
20
4.3. Urządzenia pralnicze
4.3.3. Ćwiczenia
21
21
28
28
30
4.4. Środki do prania
4.4.3. Ćwiczenia
31
31
33
33
34
4.5. Technika prania różnego rodzaju tkanin
4.5.3. Ćwiczenia
35
35
38
38
40
4.6. Urządzenia do transportu wewnętrznego
4.6.3. Ćwiczenia
41
41
43
43
46
4.7. Postępowanie z bagażem gości hotelowych
4.7.3. Ćwiczenia
47
47
50
51
52
5. Sprawdzian osiągnięć 53
6. Literatura 58

3
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy dotyczącej posługiwania się ręcznym
i zmechanizowanym sprzętem w obiekcie hotelowym, a w szczególności: sprzętem ręcznym
i zmechanizowanym przeznaczonym do utrzymania czystości pomieszczeń hotelowych,
różnymirodzajami urządzeń pralniczych, środkami do prania, technikami prania, środkami
transportu wewnętrznego w obiekcie hotelowym, sposobami postępowania z bagażem gości
hotelowych.
W poradniku tym znajdziesz:
– wymagania wstępne, czyli wykaz umiejętności jakie powinieneś posiadać, aby przystąpić
do realizacji tej jednostki modułowej,
– cele kształcenia programu tej jednostki modułowej,
– materiał nauczania, który umożliwi samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń i zaliczenia
sprawdzianów. Do poszerzenia wiedzy wykorzystaj literaturę wskazaną na końcu
poradnika lub inne źródła informacji,
– zestaw pytań sprawdzających Twoje opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu całej
jednostki modułowej. Wykonując sprawdzian postępów powinieneś odpowiedzieć na
pytanie tak lub nie, co oznacza, że opanowałeś materiał lub nie.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, poproś o pomoc
nauczyciela.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
W czasie pobytu w pracowniach musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp
i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych
prac. Przepisy te poznałeś już podczas trwania nauki i należy je bezwzględnie stosować.
Schemat układu jednostek modułowych
913[01].Z1
Prace w obiektach hotelowych
913[01].Z1.03
Posługiwanie się sprzętem
i urządzeniami do prac
pomocniczych
913[01].Z1.04
Wykonywanie prac porządkowych
w pomieszczeniach hotelowych
913[01].Z1.02
Organizowanie pracy
w obiektach hotelowych
913[01].Z1.01
Charakteryzowanie działalności
hotelarskiej

4
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
− określać strukturę organizacyjną zakładu hotelarskiego,
− określać strukturę organizacyjną hotelowego działu gastronomicznego,
− określać zadania i obowiązki pracownika pomocniczego obsługi hotelowej,
− określać zasady doboru narzędzi, sprzętu i innych materiałów do prac wykonywanych
w obiekcie hotelowym,
− określać czynniki decydujące o prawidłowej organizacji pracy,
− określać skutki niewłaściwej organizacji pracy,
− podejmować współpracę w zespole,
− określać zasady odpowiedzialności materialnej pracowników,
− wykazywać się znajomością podstawowych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

5
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
− rozpoznać ręczny i zmechanizowany sprzęt do utrzymania czystości pomieszczeń,
− posłużyć się ręcznym sprzętem do utrzymania czystości pomieszczeń,
− posłużyć się instrukcjami obsługi sprzętu i urządzeń,
− obsłużyć zmechanizowany sprzęt do utrzymania czystości pomieszczeń,
− rozróżnić urządzenia pralnicze,
− dobrać środki do prania różnego rodzaju tkanin,
− określić techniki prania,
− rozróżnić środki transportu wewnętrznego w obiekcie hotelowym,
− określić zasady transportu używanej bielizny hotelowej,
− scharakteryzować zasady postępowania z bagażem gości hotelowych,
− zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej
podczas obsługi urządzeń i sprzętu w obiektach hotelarskich.

6
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Obsługa i konserwacja ręcznego sprzętu do utrzymania
czystości pomieszczeń
Czysty, zapraszający do wejścia pokój jest podstawowym elementem powodującym,
iż hotelowi goście mogą poczuć się w hotelu jak w domu. To stanowi dwa główne wyzwania.
Jedno to problem jak efektywnie czyścić wszystkie powierzchnie w sposób umożliwiający
spełnienie wymaganych norm w zakresie higieny. Drugie to jak utrzymać budynek hotelowy
i wszystkie meble w dobrym stanie przez długi okres czasu.
Sprzęt do utrzymania czystości pomieszczeń dzielimy na ręczny i zmechanizowany.
Zestaw do mycia ręcznego jest podstawowym narzędziem pracy, przy jego doborze
powinno się uwzględniać funkcjonalność, wytrzymałość, solidność budowy, łatwość
utrzymania w czystości, możliwość dezynfekowania, ergonomię w konstrukcji, itp.
Ręczny sprzęt do utrzymania czystości to zazwyczaj:
− akcesoria do zestawów ręcznego sprzątania,
− aplikatory/spryskiwacze do cieczy roboczych,
− kosze, zmiotki, kontenery,
− wiadra i wózki jednokomorowe,
− wózki dwukomorowe,
− wózki hotelowe,
− wózki systemowe,
− zestawy do dezynfekcji,
− zestawy do mycia podłóg,
− zestawy do mycia szyb,
− zestawy do nakładania powłok,
− zestawy do sprzątania na sucho.
Każda grupa pracowników sprzątających w hotelu posiada wózki wyposażone w drobny
sprzęt i środki do sprzątania. Zestawy te zostały tak zaprojektowane pod względem
pojemności i funkcjonalności, aby mogły pomieścić jednorazowo wszystkie niezbędne
akcesoria potrzebne przy sprzątaniu, co z kolei ma duży wpływ na oszczędność czasu
bezpośredniego sprzątania oraz organizację pracy personelu.
Wyposażenie wózka serwisowego (rys.1) służącego do pracy na piętrach:
− gumowe rękawiczki ochronne,
− czyste ścierki – ścierki do wykonywania czynności brudnych należy oznakować (np. inny
kolor, faktura itp.),
− papier toaletowy,
− produkty na powitanie (szampony, żele, balsamy, kubeczki itp.),
− woreczki higieniczne,
− materiały reklamowe,
− czysta pościel,
− worek na brudną pościel zawieszony na wózku lub udostępniony na osobnym wózku,
− worek na śmieci i nieczystości zawieszony na wózku,
− koszyczek z zatwierdzonymi środkami czystości.

7
Wózki dla osób sprzątających pokoje przeznaczone są nawet dla 15 pomieszczeń.
Posiadają po cztery gumowe kółka, z których dwa są blokowane. Dookoła wózek jest
zabezpieczony gumową taśmą i dodatkowo na rogach ma odboje w postaci obrotowych kółek.
Wysokość w zależności od typu 120–169cm, waga 36–43kg
Nowoczesna technologia sprzątania ręcznego, to tzw. metoda bezkontaktowa, każdy
zestaw jest skonstruowany i wyposażony, aby maksymalnie ograniczyć kontakt osoby
sprzątającej z elementem myjącym. W zależności od powierzchni sprzątanej
i rodzaju podłoża zestawy wyposażone są w odpowiednie pojemniki zawierające roztwór
roboczy, wyciskarkę oraz system mocowania specjalnych worków na odpady i zużyte mopy.
Mop płaski (rys. 2) powinien być używany jednorazowo na powierzchni 120 m2
. Po umyciu tej
powierzchni mop jest wymieniany na nowy – wyprany. Szczególnie dotyczy to posadzek.
Każdy zestaw do mycia ręcznego jest mobilny i zaprojektowany w ten sposób, aby był
kompletnym warsztatem pracy dla osoby sprzątającej.
Rys. 1. Wózki hotelowe do obsługi pięter: serwisowe, na bieliznę, room sernice [17]
Osoby sprzątające czasami używają zbyt małej ilości wkładów wymiennych.
W założeniach mop może być użyty do mycia powierzchni ok. 30 m2
lub jednego
pomieszczenia.

8
Zważywszy, że powierzchnie muszą być myte zgodnie z normami odpowiedniego reżimu
sanitarnego, liczba użytych mopów powinna być odpowiednia. Do umycia 1000 m2
potrzebne
jest ok. 30 szt. mopów, biorąc pod uwagę konieczność kilkukrotnego mycia tej powierzchni,
do utrzymania czystości potrzebnych jest ok. 60 szt. mopów. Należy jednak pamiętać, że nie
wolno myć mopem niewypranym i mokrym. Mop po każdorazowym użyciu musi być wyprany
w temperaturze 95 stopni i dokładnie wysuszony.
Rys. 2. Mop płaski i akrylowy
Do każdego typu sprzątania (gruntowego i pielęgnacyjnego) wykorzystuje się
profesjonalne środki chemiczne, urządzenia mechaniczne i sprzęt ręczny.
Do podstawowych technik sprzątania zalicza się:
1. Zamiatanie mopem akrylowym – jest to zbieranie kurzu osiadłego na powierzchni
posadzek. Mop akrylowy bardzo skutecznie przyciąga drobiny kurzu w wyniku powstałej
różnicy ładunków elektrycznych pomiędzy mopem a powierzchnią posadzek. Zamiatanie
mopem akrylowym przypomina wysysanie drobin kurzu ze szczelin. Zbieranie kurzu
(zamiatanie) jest czynnością podstawową przed przystąpieniem do dalszych czynności
sprzątających. Nie wykonanie tej czynności powoduje rozmazanie się kurzu po posadzce,
występuje tzw. efekt malowania. Jest to widoczne, gdy posadzka wyschnie.
2. Mycie mopem płaskim – proces mycia nie polega na moczeniu powierzchni. Mopy płaskie
pozwalają na równomierne nałożenie detergentu na powierzchnię. Mycie polega na
wykonywaniu następujących czynności:
− nałożenie detergentu na powierzchnię. Nałożony detergent musi mieć czas na reakcję
z podłożem. W praktyce nakłada się detergent w pomieszczeniu od okna do drzwi.
W momencie nakładania detergentu koło drzwi, detergent koło okna otrzymał
wystarczająco dużo czasu na reakcję z podłożem i wtedy można przejść do następnej
czynności zaczynając od okna.
− zbieranie (detergentu – brudu) z posadzki przy pomocy mopa płaskiego wypłukanego
w wodzie i dobrze odsączonego. Czynność tą można wykonać przy pomocy zbieraka
gumowego, odkurzacza mokro – sucho. Zastosowanie odpowiedniego sprzętu
wynika z typu sprzątania (pielęgnacyjne lub gruntowe) oraz rodzaju posadzki.
Technika mycia mopem płaskim polega na prowadzeniu mopa, kreśląc nim ósemki
w kierunku – do siebie. Taka technika daje widoczne efekty sprzątania. Mycie polega
na: – nałożeniu detergentu na powierzchnie + czas reakcji z podłożem + zebranie
brudu.
3. Pocieranie na wilgotno. Ta metoda stosowana jest w typie sprzątania pielęgnacyjnego.
Wykorzystywane są mopy dwustronne, dobrze odsączone – jest to tzw. metoda Twixter.
Zasadniczą cechą tej techniki jest to, że wykonuje się ją tylko raz według niżej podanego
wzoru:
− nałożenie detergentu wilgotnym dobrze odsączonym mopem, stosując technikę
ósemkową do siebie.
− nie wykonuje się zbierania zmytego brudu.

9
Warunkiem przecierania na wilgotno jest stosowanie odpowiedniego mopa, który jest
odsączony w specjalnej wyciskarce z dociskiem bocznym.
4. Mycie lamperii wykonuje się podczas sprzątania gruntownego. Stosuje się różne techniki.
Zastosowanie odpowiedniej techniki uwarunkowane jest przeszkodami technicznymi
(przewody, rodzaj powierzchni, uszkodzenia mechaniczne). Wszystkie wyżej wymienione
czynniki warunkują wybór techniki mycia. Najczęściej stosowane techniki to mycie przy
użyciu specjalnego mopa. Postępowanie jest takie samo, jak przy myciu posadzki.
Stosowana jest metoda „spray”. Obecnie wykorzystywana jest metoda mycia pianowego
przy zastosowaniu niskociśnieniowych urządzeń.
5. Metoda „spray” polega na natryskiwaniu detergentu na mytą powierzchnię przy pomocy
spryskiwaczy zwykłych, ciśnieniowych i konfekcjonowanych przez producenta
w pojemnikach w postaci aerozolu. Profesjonalne spryskiwacze posiadają opcję ustawienia
strumienia spryskiwania na różne rodzaje powierzchni (płaskie, pionowe). Metoda spray
przy zastosowaniu profesjonalnych spryskiwaczy pozwala na zastosowanie najbardziej
skutecznego stężenia roboczego detergentu potrzebnego do umycia konkretnej
powierzchni. Osoba sprzątająca powinna posiada przy sobie kilka różnych kompozycji
detergentów, potrzebnych do wykonania określonych czynności podczas sprzątania, które
wykonuje. Metoda ta jest bardzo ekonomiczna – zużycie środków chemicznych zmniejsza
się o 30%. Metoda jest również bardzo skuteczna, rozpylany strumień detergentu dociera
w najbardziej niedostępne miejsca i dokładnie je penetruje. Detergent podawany przy
pomocy spryskiwacza nie tworzy takiej mgły kropelkowej jak przy użyciu aerozolu.
6. Mycie okien i powierzchni przeszklonych wykonuje się podczas sprzątania gruntownego.
Stosuje się specjalne zestawy do mycia okien. Zestaw to zmywak futerkowy z jednej
strony, a z drugiej – szorstki ściągacz gumowy. Używane są specjalne kije teleskopowe,
aby uniknąć używania drabin. Czas i skuteczność mycia tym sprzętem jest dużo mniejsza
od czasu i skuteczności stosowania tradycyjnych metod. Ważnym czynnikiem w tej
technice jest umiejętność wykonywania. Słaba umiejętność praktyczna wpływa na czas
i skuteczność mycia. Średni czas mycia okien tą techniką wynosi 8 m2
/5 min.
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Na jakie grupy dzielimy sprzęt do utrzymania czystości?
2. Jakie elementy wchodzą w skład ręcznego sprzętu do utrzymania czystości?
3. Jakie są elementy podstawowego wyposażenia pokojowej?
4. Jakie są zalecenia do pracy z mopem?
5. W jaki sposób dokonuje się konserwacji mopa?
6. Jakie są zasady mycia mopem płaskim?
7. Na czym polega metoda sprzątania tzw. twixera?
8. Na czym polega sprzątanie metodą „spray”?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotuj prezentację dotyczącą wybranej oferty producenta ręcznego sprzętu do
utrzymania czystości.

10
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować materiał nauczania,
2) zapoznać się z ofertami producentów ręcznego sprzętu do utrzymania czystości,
3) przygotować prezentację,
4) zaprezentować swoją pracę na forum grupy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu i drukarką,
− rzutnik multimedialny do prezentacji,
− przybory do pisania,
− literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Podczas wycieczki do wybranego hotelu zapoznaj się z wyposażeniem wózka pokojowej
i sporządź jego opis.
2) uważnie wysłuchać prezentacji sprzętu w hotelu,
3) zapoznać się z wyposażeniem wózka pokojowej,
4) sporządzić opis wyposażenia wózka,
− arkusz papieru,
Ćwiczenie 3
Podczas wycieczki do wybranego hotelu, zapoznaj się ze sposobem przechowywania
i konserwacji sprzętu do utrzymania czystości w hotelu, sporządź na ten temat notatkę.
2) uważnie wysłuchać prezentacji sprzętu w hotelu,
3) zapoznać się ze sposobem przechowywania i konserwacji sprzętu,
4) sporządzić notatkę,
− arkusz papieru,
− literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia

11
Ćwiczenie 4
Dopasuj opis do ilustracji:
Wielofunkcyjny wózek hotelowy do pełnej obsługi hotelowej jest zbudowany na solidnej i sztywnej
platformie z dwoma kołami skrętnymi dla maksymalnej zwrotności. Posiada dwie szerokie i głębokie półki
oraz 3 wysuwane kuwety ułatwiające transport i przechowywanie akcesoriów oraz narzędzi pracy obsługi
pokojowej. Praktyczna osłona zawartości wózka zapewnia dyskrecję pracy serwisu hotelowego. Na
wyposażeniu wózka znajduje się jeden worek na pościel o pojemności 100L wraz ze składanym stelażem (po
złożeniu stelaża wózek ma długość 1100 mm).
1 2 3
Rysunek do ćwiczenia 4
Wielofunkcyjny wózek hotelowy na pościel wyposażony jest w trzy wyjmowalne worki o pojemności 100L,
ułatwiające transport pościeli. Wózek można powiększyć o dwa dodatkowe worki na składanych stelażach
(2xSBA100) powiększające pojemność wózka do 500L.
Wielofunkcyjny wózek hotelowy do pełnej obsługi hotelowej wyposażony jest w trzy szerokie i głębokie półki
oraz 5 wysuwanych kuwet ułatwiających transport i przechowywanie akcesoriów oraz narzędzi pracy obsługi
pokojowej. Praktyczna osłona zawartości wózka zapewnia dyskrecję pracy serwisu sprzątającego.
2) zapoznać się z opisami wózków,
3) zapoznać się z ilustracjami,
4) połączyć opis wózka z jego ilustracją,
− arkusz papieru,
− zdjęcia wózków hotelach,
− opisy wózków hotelowych,

12
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wymienić grupy na jakie podzielony jest sprzęt do utrzymania czystości?  
2) wymienić elementy wchodzące w skład ręcznego sprzętu do utrzymania
czystości?  
3) wymienić elementy podstawowego wyposażenia pokojowej?  
4) wskazać zalecenia do pracy z mopem?  
5) omówić sposób konserwacji mopa?  
6) wymienić zasady mycia mopem płaskim?  
7) wymienić zasady mycia metodą Twixera?  
8) wymienić zasady mycia metodą „spray”?  

13
4.2. Obsługa i konserwacja zmechanizowanego sprzętu do
utrzymania czystości pomieszczeń
Jeszcze do niedawna sprzątanie dużych powierzchni podłogowych, czy dywanowych
sprawiało nie lada wysiłek. Tak pracochłonne odkurzanie, a potem ręczne zmywanie dużych
powierzchni powoli przestaje być stosowane w hotelach. W nowoczesnym hotelu większość
pracy personelu wykonują maszyny czyszczące.
Wykładziny dywanowe i dywany są prawie we wszystkich budynkach hotelowych,
biurowych, a nawet przemysłowych. Poprawiają wygląd pomieszczeń, komfort oraz wyciszają
wnętrza. Utrzymanie wykładzin w czystości pomimo dużego natężenia ruchu
i zanieczyszczenia jest możliwe tylko przy użyciu profesjonalnego sprzętu sprzątającego.
Czystość i higiena są dla gości hotelowych decydującym czynnikiem warunkującym ich
przybycie, dobre samopoczucie i ponowny przyjazd. Przy czyszczeniu chodzi również o to,
aby pracować tak ekonomicznie, dokładnie i niezawodnie jak to tylko możliwe –
a w przypadku hotelarstwa, także możliwie cicho. Oferta rynkowa maszyn do czyszczenia jest
bardzo różnorodna asortymentowo i cenowo.
Urządzenia mechaniczne stanowią tylko doskonałą pomoc przy czasochłonnych lub
cięższych pracach, np. czyszczeniu dużych powierzchni na holach, doczyszczaniu i konserwacji
podłóg, typowych pracach serwisu specjalnego.
Najczęściej używane są urządzenia do czyszczenia i pielęgnacji podłóg:
− akcesoria urządzeń do czyszczenia i pielęgnacji podłóg,
− automaty szorujące prowadzone ręcznie z napędem bateryjnym,
− automaty szorujące prowadzone ręcznie z napędem elektrycznym,
− automaty szorujące prowadzone ręcznie z napędem gazowym,
− automaty szorujące z siedziskiem dla operatora z napędem bateryjnym,
− odkurzacze,
− pady do urządzeń czyszczących,
− polerki jednotarczowe do podłóg,
− szczotki elektryczne (akumulatorowe),
− szorowarki jednotarczowe do podłóg,
− wytwornice pary.
Odkurzacze (rys. 3) – przeciwwskazaniem stosowania odkurzaczy tradycyjnych jest duże
pylenie podczas pracy, hałas, mała skuteczność. Profesjonalny odkurzacz jest zaprojektowany
w taki sposób, że można go całkowicie położyć, dzięki czemu dociera do powierzchni pod
meblami bez ich przesuwania. Pracuje niezwykle cicho, jest, więc idealny do sprzątania
w szpitalach, hotelach, centrach konferencyjnych oraz do codziennego sprzątania w biurach.
Osobny silnik napędza szczotkę, a osobny ssanie, co zapewnia wysoką skuteczność i trwałość
przy głębokim czyszczeniu wykładzin. Urządzenie to jest również wyposażone w akcesoria do
czyszczenia mebli, regałów, ścian i zasłon.
Pionowy odkurzacz szczotkowy to połączenie cech konstrukcyjnych i funkcjonalności,
przeznaczony jest do pracy w obiektach restauracyjnych i hotelowych. Jego użycie zapewnia
wysoki komfort odkurzania wykładzin dywanowych dzięki, m.in.: wykorzystaniu jednego
silnika dla napędu turbiny ssącej i szczotki, ergonomicznemu kształtowi i regulowanej
wysokości uchwytu, która zezwala na dostosowanie go do wzrostu operatora, a także
przechowywaniu wyposażenia na obudowie. Wymiary głowicy odkurzacza pozwalają dotrzeć
do trudno dostępnych miejsc pod meblami, jakich wiele także w salach restauracyjnych.

14
W razie potrzeby, gdy czyszczone są kąty czy naroża, pomaga odłączany, giętki wąż
z rurą ssącą. Szczotka walcowa, którą ręcznie można dostosować do każdej długości włosia
wykładziny czy dywanu, jest napędzana przez pasek. Zapobiegające przeciążeniu
i uszkodzeniu napędu pasowego sprzęgło odśrodkowe, zapewnia odłączenie szczotki od
przekładni napędowej, gdy przekroczony zostaje określony moment obrotowy (np. przy
zassaniu brzegu chodnika).
W nowoczesnych technologiach sprzątania odkurzacze zasysają zanieczyszczenia mokre
i suche, posiadają system filtrów, które zapewniają pracę bez pylenia. W większości są to
urządzenia mobilne. Jednak coraz częściej na wyposażeniu hoteli znajdują się tzw. odkurzacze
centralne (rys. 2). Szerokie spektrum zastosowania i prosta obsługa to podstawowe zalety
profesjonalnych odkurzaczy. Sprzątając za jego pomocą użytkownik posługuje się jedynie
wygodnym i lekkim wężem ssącym. Zasysany kurz, po przejściu przez system rur do
odkurzacza centralnego, zostaje przefiltrowany przez filtry cyklonowe. Tak oczyszczone
powietrze odprowadzane jest na zewnątrz budynku. Jednostka centralna odkurzacza może być
zamontowana np. w pomieszczeniu gospodarczym lub kotłowni. Instalacja ssąca jest
rozprowadzana w budynku, systemem rur, zarówno w pionach, jak i w poziomach do miejsc,
w których montuje się gniazda ssące. Instalacja elektryczna poprowadzona jest wzdłuż rur, co
umożliwia automatyczne uruchomienie odkurzacza po włożeniu węża do gniazdka lub użycie
włącznika w uchwycie [15 nr2/2004, s. 40].
Rys. 3. Odkurzacze: centralny i ręczny [19]
Profesjonalne urządzenie czyszczące powinno charakteryzować się:
– cichą pracą silnika,
– prostą obsługą,
– zalecanym rodzajem filtrów,
– dużą pojemnością worków na śmieci,
– dodatkowym kompletem szczotek o zróżnicowanych rozmiarach, umieszczanym
w specjalnej szufladce lub pod klapą,
– odporną na uderzenia obudową,
– specjalnie chronionymi głowicami,
– właściwie umocowanym kablem.

15
Wykładziny hotelowe, ze względu na specyficzną budowę, a przede wszystkim
intensywność, z jaką są użytkowane potrzebują pielęgnacji wymagającej specjalnych narzędzi
oraz środków chemicznych. Najczęściej hotele czyszczą wykładziny na sucho. W zasadzie
niezbędny jest do tego odkurzacz posiadający szczotkę, która jednocześnie przeczesuje włos
i odsysa piasek z wykładziny. Korytarze powinny być odkurzane kilka razy na dobę, dlatego
też odkurzacze przeznaczone do hoteli muszą mieć ciche silniki, tak by mogły pracować i nie
być jednocześnie uciążliwe dla gości. Urządzenia, którymi posługują się służby pięter powinny
spełniać kilka warunków: być łatwe w obsłudze oraz lekkie, tak by można je było bez
większego trudu przenosić[11, nr 2/2004, s. 44].
Oprócz codziennego odkurzania wykładzinę należy czyścić na mokro. Istnieją dwie
metody jej czyszczenia:
− metoda pielęgnacji ekstrakcyjnej polega na podawaniu przez odkurzacz środków
chemicznych na wykładzinę. Po pięciu minutach płucze się ją wodą, a następnie zbiera
wypłukany brud. Tego rodzaju pielęgnację należy przeprowadzać przynajmniej raz
w miesiącu. Wykładzina odzyskuje w ten sposób świeży kolor i zapach;
− druga metoda to pranie z użyciem szamponu podawanego za pomocą szczotki
z wolnoobrotową maszyną tarczową. W takim procesie aktywna piana jest wcierana
w wykładzinę. Metoda ta pozwala na bardzo szczegółowe mycie.
Częstym narzędziem wykorzystywanym w pracach porządkowych jest zamiatarka
(rys. 4). Urządzenie zamiata równe, suche powierzchnie przy użyciu głównej szczotki
cylindrycznej, wspomaganej przez dużą szczotkę obrotową. Duży zbiornik na śmieci pozawala
na oczyszczenie dużej powierzchni podczas jednego cyklu zamiatania. Zamiatarka
charakteryzuje się niewielką wagą i stabilnym układem jezdnym.
Posiada regulowaną wysokość szczotki bocznej, system łatwego opróżnianie zbiornika, mocną
metalową ramę, składany uchwyt, system bezpośredniego wrzutu śmieci.
Rys. 4. Zamiatarka [19]
Zmywarki to urządzenia te czyszczą i osuszają podłogę za jednym przejazdem.
Ich wydajność oscyluje w granicach 950 m2
/h – 4000 m2
/h. Urządzenia te dozują detergenty,
są proste i bezpieczne w obsłudze.
Szorowarka to wolnoobrotowa lub wysokoobrotowa maszyna jednotarczowa. Łatwa
w obsłudze z uwagi na fakt, że wszystkie funkcje dostępne są z uchwytu operatora, włącznie
z wbudowaną dźwignią bezpieczeństwa. Szorowarka jest zaprojektowana do codziennej
konserwacji, lekkiego szorowania i polerowania twardych podłóg.
Z uwagi na niewielką wagę np. 23 kg, można ją łatwo przemieszczać i transportować
pomiędzy miejscami przeznaczonymi do sprzątania. Regulacja wysokości zapewnia łatwą
i wygodną obsługę wszystkim użytkownikom, niezależnie od wzrostu. Obudowa silnika ma
zaledwie niewielką wysokości, dzięki czemu zapewnia łatwe czyszczenie pod meblami.
Dostępne są wersje z niewielkim zbiornikiem na płyn czyszczący.

16
Twarde powierzchnie podłogowe, nie pokryte wykładziną, w prosty i wygodny sposób
pomoże wyczyścić urządzenie szorująco-odsysające. Jest to urządzenie szczotkowe, które za
jednym przejściem nawilża powierzchnię wodą z detergentem, szoruje, a następnie odsysa
zanieczyszczenia do zbiornika. Szorowarki, (rysunek 5) dzięki możliwości zainstalowania
różnej twardości szczotek lub padów, przeznaczone są do czyszczenia wszystkich
powierzchni, niezależnie od rodzaju. Wydajność powierzchniowa od 400 m2
/h pozwala na
szybkie wyczyszczenie dużych powierzchni. Czyszczarko-polerki (rodzaj szorowarek),
jednotarczowe maszyny przeznaczone do szorowania i polerowania z opcją odsysania kurzu
z wszelkiego rodzaju posadzek twardych, prania wykładzin dywanowych. Urządzenia te
posiadają możliwość dozowania detergentów. Polerki są idealne do uzyskiwania
długotrwałego połysku twardych podłóg, jest również wysoko wydajnym urządzeniem do
średnio ciężkich prac przy polerowaniu i konserwacji podłóg.
Rys. 5. Szorowarka [19]
Korytarze, sale restauracyjne oraz meble tapicerowane są szczególnie narażone na
kłopotliwe zabrudzenia. Najlepszym sposobem na ich usunięcie jest urządzenie spryskujaco-
-odsysające do prania dywanów, wykładzin podłogowych i tapicerek, o wydajności
powierzchniowej do 20 m2
/h stosowane wraz ze środkiem czyszczącym, którego nie może
zabraknąć tam, gdzie nie tylko o czystość wykładzin, ale właśnie mebli tapicerowanych trzeba
nieustannie dbać.
Łazienki w pokojach hotelowych, kuchnie i sanitariaty są szczególnie narażone na
zanieczyszczenia i wymagają utrzymania wysokich standardów czystości oraz higieny
sanitarnej W celu uzyskaniu pożądanych efektów stosuje się urządzenia do czyszczenia parą
(rys. 6), które czyszczą i dezynfekują powierzchnię, bez potrzeby stosowania środków
chemicznych. Dzięki szerokiej gamie elementów osprzętu standardowego możliwe jest
utrzymanie czystości zarówno na dużych powierzchniach (podłogi, ściany, okna, blaty), jak
również w trudno dostępnych miejscach (kąty, framugi, fugi, szczeliny). Urządzenia do
czyszczenia parą znacznie ułatwiają pozbycie się nawet uporczywych zabrudzeń.
Można ją również używać do czyszczenia podłóg i innych powierzchni twardych bez
użycia środków czyszczących. Charakteryzuje się bardzo łatwą obsługą i wysoką temperaturą.
Zalety tego urządzenia to: elektroniczny włącznik pary w rączce, regulator pary w uchwycie,
funkcja prasowania, zintegrowana rączka do transportu, włącznik główny oraz włącznik pary,
przełącznik ciśnienia pary

17
Rys. 6. Urządzenie do czyszczenia parą [19]
Wykorzystując do prac porządkowych sprzęt zmechanizowany należy przestrzegać
następujących zasad ich obsługi i konserwacji:
1. Urządzenie może być używane tylko przez osoby przeszkolone i zapoznane z instrukcją
obsługi.
2. Przed uruchomieniem urządzenia należy bezwzględnie zapoznać się z instrukcją obsługi
i zwrócić uwagę na wskazówki bezpieczeństwa.
3. Tabliczki ostrzegawcze i pouczające, które są umieszczone na urządzeniu podają ważne
wskazówki zapewniające bezpieczną pracę urządzenia.
4. Oprócz wskazówek podanych instrukcji należy przestrzegać również ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy.
5. Przed podłączeniem do zasilania elektrycznego maszyna musi być zmontowana zgodnie
z instrukcją.
6. Urządzenia mogą być podłączone tylko do źródeł prądu uziemionych zgodnie
z obwiązującymi przepisami.
7. Połączenie: gniazdko sieciowe – wtyczka przewodu elektrycznego, chronić przed
spryskiwaniem wodą.
8. Do prac z zastosowaniem cieczy (np. środki czyszczące) należy przyłączyć urządzenie do
gniazdka z wyłącznikiem ochronnym.
9. Podczas czyszczenia maszyny, wymiany części, naprawy oraz zmiany nacisku maszyna
musi być odłączona od sieci elektrycznej.
10. Najechanie maszyną podczas pracy na kabel elektryczny grozi niebezpieczeństwem.
11. Należy zwrócić uwagę, aby przewód elektryczny nie został uszkodzony przez
przejechanie, zgniecenie lub szarpanie.
12. Przewód elektryczny należy regularnie sprawdzać, czy nie posiada śladów uszkodzeń
i zużycia.
13. Maszyny nie wolno używać z uszkodzonym przewodem elektrycznym.
14. Maszyny należy przechowywać w suchych pomieszczeniach. Nie można ich
przechowywać i stosować na zewnątrz budynków.
15. Nie należy używać maszyny w pomieszczeniach gdzie występują niebezpieczne pyły lub
w obecności gazów wybuchowych.
16. Do pracy z urządzeniem należy stosować środki czyszczące zalecane przez producenta
urządzenia.

18
17. Należy przestrzegać zaleceń podanych przez producenta środków czyszczących
i dotyczących zastosowania tych środków, usuwania zużytych środków i wskazówek
ostrzegawczych.
18. Zalecane środki powinny być używane w stanie rozcieńczonym.
19. Osoba obsługująca urządzenie odpowiedzialna jest za zastosowanie zgodne
z przeznaczeniem. Powinna ona uwzględniać warunki otoczenia.
20. Urządzenia z pracującym silnikiem nie wolno pozostawiać bez nadzoru, można je opuścić
dopiero wówczas, gdy zostanie ono wyłączne, zaciągnięty zostanie hamulec postojowy
i wyjęty kluczyk zapłonowy.
21. Można stosować tylko wyposażenie i części zamienne dopuszczone przez producenta
urządzenia.
1. Jakie jest zastosowanie urządzeń mechanicznych w procesie utrzymania czystości
w hotelu?
2. Jakie znasz urządzenia wykorzystywane do czyszczenia i pielęgnacji podłóg są najczęściej
używane w hotelu?
3. Jakie jest zastosowanie odkurzacza w hotelu?
4. W jaki sposób funkcjonuje odkurzacz centralny w hotelu?
5. Jakie jest zastosowanie zamiatarki w hotelu?
6. W jakim celu wykorzystywane są szorowarki w hotelu?
7. W jakim celu stosuje się w hotelu czyszczenie parą?
8. Jakich zasad użytkowania i konserwacji należy przestrzegać wykorzystując do prac
porządkowych sprzęt zmechanizowany?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zapoznaj się z instrukcją obsługi odkurzacza, który stosuje się w pracach porządkowych
w hotelu i przedstaw na forum grupy zasady użytkowania tego sprzętu.
1) przeanalizować materiał nauczania oraz instrukcję obsługi,
2) sporządzić notatkę,
3) zaprezentować zasady użytkowania sprzętu.
− instrukcja obsługi wybranego odkurzacza,

19
Ćwiczenie 2
Wykonaj odkurzanie na sucho wybranego fragmentu wykładziny.
2) zapoznać się z instrukcją obsługi odkurzacza i bieżącą konserwacją używanego sprzętu,
3) uporządkować stanowisko pracy,
4) przygotować urządzenie do pracy,
5) wykonać odkurzanie na sucho,
6) zaprezentować pracę na forum grupy.
− wyposażenie jednostki mieszkalnej – wykładzina,
− instrukcja obsługi odkurzacza,
− odkurzacz,
− literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia
Ćwiczenie 3
Wykonaj odkurzanie na mokro.
2) zapoznać się z instrukcją obsługi odkurzacza,
3) wymienić czynności niezbędne podczas przygotowywania i obsługi sprzętu,
4) dokonać bieżącej konserwacji sprzętu,
6) przygotować urządzenie do pracy,
7) wykonać odkurzanie na mokro,
− wyposażenie jednostki mieszkalnej – wykładzina,
− instrukcja obsługi odkurzacza,
− odkurzacz
– literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia
Ćwiczenie 4
Zapoznaj się z kilkoma instrukcjami obsługi zamiatarek opisz skutki ich niewłaściwej
eksploatacji i przedstaw w postaci prezentacji.
2) zapoznać się z instrukcjami obsługi zamiatarek,

20
3) wynotować skutki niewłaściwej eksploatacji sprzętu,
− instrukcje obsługi zamiatarek,
Ćwiczenie 5
Przygotuj porównanie tradycyjnych urządzeń do utrzymania czystości w łazienkach
hotelowych i urządzeń parowych, wykorzystywanych współcześnie w hotelach. Zaprezentuj
wady i zalety korzystania z różnych typów urządzeń.
1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) odszukać w Internecie ofertę producentów tradycyjnych urządzeń i urządzeń parowych,
3) wybrać informacje potrzebne do opracowania prezentacji,
5) przedstawić na forum grupy.
− stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu i drukarką,
− rzutnik multimedialny do prezentacji,
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić zastosowanie urządzeń mechanicznych w procesie utrzymania
czystości w hotelu ?  
2) wymienić urządzenia wykorzystywane do czyszczenia i pielęgnacji
podłóg są najczęściej używane w hotelu?  
3) wyjaśnić zastosowanie odkurzacza w hotelu?  
4) scharakteryzować zasady funkcjonowania odkurzacza centralnego
w hotelu?  
5) określić zastosowanie zamiatarek w hotelu?  
6) określić cel wykorzystywania szorowarek w hotelu?  
7) określić cel stosowania czyszczenia parą w hotelu?  
8) scharakteryzować zasady użytkowania i konserwacji jakich należy
przestrzegać wykorzystując do prac porządkowych sprzęt
zmechanizowany?  

21
4.3. Urządzenia pralnicze
Ustawa dotycząca wymagań odnośnie do wyposażenia oraz zakresu świadczonych usług
dla hoteli nakłada na hotelarzy obowiązek prania, prasowania i czyszczenia bielizny i dzieży
gości w obiektach 3, 4 i 5 gwiazdkowych. Ustawa w sprawie wymagań higieniczno-
-sanitarnych dla hoteli i innych zakładów noclegowych określa, że w obiekcie powinno
znajdować się pomieszczenie na bieliznę czystą oraz osobne na bieliznę brudną. A także, że
transport brudnej bielizny do pralni powinien odbywać się w amkniętych opakowaniach.
Dział zajmujący się usługami pralniczymi w hotelu może posiadać następujące
komórki:
1) Serwis pralniczy,
2) Ekspresowe pranie,
3) Serwis całodobowy,
4) Serwis prasowalniczy,
5) Serwis naprawczy.
W ramach tych serwisów hotel obsługuje cztery grupy asortymentowe rzeczy
przeznaczonych do prania, prasowania czy naprawy: zmiany pościelowe, ręczniki, bielizna
stołowa, ściereczki kuchenne, odzież gości hotelowych, odzież robocza personelu hotelu [17]
Poniższy schemat przedstawia etapy realizacji usługi pralniczej w hotelu.
Rys. 7. Schemat realizacji usługi pralniczej w hotelu [18]
Od typu pralni zależy rodzaj zastosowanego w niej wyposażenia. Coraz więcej hoteli zleca
usługi pralnicze na zewnątrz, rezygnując z organizacji pralni na swoim terenie. Jest to
uciążliwe ze względu na ciągłe krążenie bielizny, możliwość zamiany lub też zniszczenia.
Niektóre hotele decydują się jedynie na częściowe zlecanie usług pralniczych. Obejmuje ono
tylko pranie pościeli, ręczników, ściereczek kuchennych i bielizny stołowej. Ubrania gości
hotelowych oraz odzież robocza personelu hotelowego są prane na terenie hotelu lub za odzież
roboczą pracownicy dostają ekwiwalent pieniężny.

22
Dzisiejsza pralnia już w wielu przypadkach przypomina laboratorium, w którym pranie
i czyszczenie chemiczne zostały ujęte w zamknięte procesy, a czynności obsługowe personelu
ograniczają się do sterowania określonymi mechanizmami i do działań pomocniczych, jak
sortowanie, załadowanie, przekładanie i odkładanie wyprasowanej i odpowiednio
(mechanicznie) złożonej czystej bielizny do magazynu.
Urządzenia pralnicze o pojemności do dwudziestu kilogramów są najczęściej stosowane
w hotelach, które mają około 50 do 100 pokoi. W wyborze sprzętu do hotelowej pralni należy
wziąć pod uwagę liczbę miejsc noclegowych, średnie obłożenie oraz kategorię hotelu.
Urządzenia pralnicze zwane pralnicami dzieli się na:
1) zbiornikowe, zaopatrzone w nieruchomy zbiornik, zazwyczaj cylindryczny, w którym
osadzony jest np. mechanizm roboczy. W grupie pralnic zbiornikowych można wyróżnić:
− wirnikowe, z wieloskrzydełkowym szybkobieżnym kołem wirnikowym,
− wibracyjne, z przeponą blaszaną wprawianą w drgania za pomocą elektromagnesu
napędowego,
− mieszadłowe, z mieszadłem o ruchu obrotowym,
2) bębnowe (rys. 8), z obrotowym zbiornikiem, osadzonym wewnątrz nieruchomej obudowy.
Pranie następuje w wyniku zmiennych kierunków obrotów bębna. W grupie pralnic
bębnowych można wyróżnić:
− czołowe z bębnem perforowanym poziomym,
− poziome z bębnem perforowanym osadzonym w komorze wodnej.
Ze względu na sposób ogrzewania pralnice bębnowe można podzielić na:
− pralnice elektryczne czołowe, z wbudowaną nagrzewnica elektryczną.
− pralnice parowe czołowe (źródłem zasilania jest para).
Rys. 8. Pralnice bębnowe – załadunek czołowy i boczny [20]
Pralnice bębnowe poziome są często stosowane w hotelach średniej wielkości. Bęben jest
zazwyczaj zbudowany z blachy nierdzewnej, perforowanej, osadzony poziomo w komorze
wodnej i stanowi pojemnik na bieliznę. Wewnątrz bębna na całej długości rozmieszczone są
dwie komory oraz przewały zapobiegające skręcaniu się bielizny i zapewniające lepsze
krążenie roztworu piorącego. Bęben, ponieważ jest częściowo zanurzony w roztworze
piorącym, wykonuje obroty zwrotne w dwóch kierunkach. Zmiana kierunku obrotu bębna
spowodowana jest zmianą kierunku obrotów silnika napędowego, sterowanego samoczynnym
przełącznikiem elektrycznym [2 s. 255].
Konstrukcja stalowa, z której wykonany jest bęben, jest obudowana blachą nierdzewną lub
inną, odpowiednio zabezpieczoną. Załadunek odbywa się przez otwór okrągły, wsadowy lub
poziomy, prostokątny, najczęściej przeszklony, wraz z zamkami regulującymi. Na czołowej

23
ścianie obudowy umieszcza się: zawory odcinające dopływ wody zimnej i ciepłej oraz pary,
termometr, wodowskaz, włączniki elektryczne i hamulec mechaniczny.
Zazwyczaj pralnice wyposażone są w dodatkowy osprzęt sterowniczo-kontrolny,
związany z programowanym cyklem pracy, automatycznym dozowaniem środków piorących,
wskaźnikiem poziomu wody, kilkuzakresowym termostatycznym regulatorem itd.
W pralnicach przewiduje się, jako zapasowe, sterowanie i dozowanie ręczne. W niektórych
typach pralnic z cyklem prania łączy się także odwirowywanie. Bęben w takiej pralnicy
uzyskuje wielostopniową zmienność obrotów, np. cykl prania ok. 40/ min., cykl oddzielania
ok. 90/min., cykl odwirowywania ok. 65/min. i więcej, w zależności od typu
i pojemności [2, s. 255].
Kolejnym urządzeniem będącym wyposażeniem pralni jest wirówka (rys. 9). Służy ona do
oddzielenia składników ciekłych od stałych, wykorzystując działanie siły odśrodkowej.
W zależności od konstrukcji rozróżnia się wirówki talerzowe, ultrawirówki i inne.
W pralnictwie hotelowym mają zastosowanie wirówki bębnowe, zaopatrzone w bęben
obrotowy, w którym po osiągnięciu nominalnych obrotów bielizna zatrzymuje się na ścianach,
a ciecz przechodzi przez otwory i jest odprowadzana na zewnątrz. W urządzeniach tych
stosuje się sprzęgła hydrokinetyczne, w związku, z czym uzyskuje się łagodny rozruch nawet
przy zastosowaniu silników o niskiej mocy.
Rys. 9. Wirówki pralnicze [20]
Bęben roboczy wirówki jest wykonany ze stali nierdzewnej i żeliwa pokrytego lakierem
piecowym, a podstawowe zespoły osprzętu elektrycznego są usytuowane w oddzielnej
skrzynce rozdzielczej.
W celu zapewnienia obsłudze bezpiecznej pracy, wirówki posiadają zabezpieczenia
w układzie elektrycznym. Czas wirowania nastawia się za pomocą przekaźnika czasowego.
Podobnie, jak w przypadku pralnic, również w odniesieniu do wirówek istnieje duże
zróżnicowanie pod względem ładowności, formy, zakresu zautomatyzowania, stosowania
indywidualnych rozwiązań szczegółowych i innych. Ładowność (suchej bielizny) waha się
w granicach od 8 do 30 kg i więcej [2, 255].
Wyprana i odwirowana bielizna powinna zostać wysuszona, dlatego też w wyposażenie
hotelowej pralni wchodzi suszarka (rys. 10). Służy ona do suszenia bielizny pościelowej,
osobistej i wszelkiego rodzaju tkanin. Urządzenie to stanowi istotne uzupełnienie w zestawie
pralnic i wirówek. Działanie suszarki polega na usuwaniu wilgoci z bielizny za pomocą
ogrzanego powietrza. Suszarka składa się z:
− bębna wewnętrznego, wykonanego z blachy stalowej, nierdzewnej, obracającego się
w obudowie cylindrycznej, wspartej na dwóch łożach, stanowiących konstrukcję ramy;
− elementów grzejnych mogą to być: grzałki elektryczne, nagrzewnice parowe lub palniki
gazowe. Elementy grzejne umieszczone są (najczęściej) w górnej części obudowy bębna
i służą do podgrzewania powietrza;

24
− zespołu wyciągowego (układ kanałów powietrznych), umieszczanego wraz
z wentylatorem z reguły w dolnej części obudowy bębna, który wymusza przepływ
ogrzanego powietrza przez bęben z bielizną;
− wyposażenia pomocniczego, składającego się z: osadnika pyłów powstających na skutek
pocierania się suszonych tkanin, oszklonych drzwiczek w ścianie czołowej, przyrządów
kontrolno-sygnalizacyjnych rozmieszczonych na pulpicie. Czas suszenia nastawia się przy
pomocy przekaźnika czasowego.
Do regulacji temperatur układu ogrzewczego służy termoregulator. Wydajność
jednostkowa suszarki bębnowej zależy od marki i typu urządzenia [2, s. 266].
Rys. 10. Suszarki [20]
Kolejnym etapem pracy z bielizną jest prasowanie. Urządzenia do prasowania
przeznaczone są do prasowania wypranej i odwirowanej bielizny pościelowej, stołowej,
ręczników, serwet itd. o wilgotności w granicach 45% do 50%. Ze względu na sposób
ogrzewania dzieli się je na:
− parowe – podgrzewane parą nisko- i wysokoprężną,
− elektryczne – podgrzewane za pomocą grzałek elektrycznych,
Ze względu na budowę, urządzenia tego typu dzieli się na:
− jednonieckowe (z niecką segmentową) o długościach walca pracującego w granicach od
1400 mm do 2600 mm (rys. 11),
− wielonieckowe – o 2, 3 i 4 walcach grzewczo-suszących i prasujących (rys. 11),
− fasonowe (rys. 11).
Rys. 11. Prasownice: jednonieckowe, wielonieckowe i fasonowe [20]
W hotelach mają dość często zastosowanie prasownice jednonieckowe o niecce
niedzielonej, usytuowanej poziomo, z przeznaczeniem do obsługi przelotowej oraz walcem
prasującym z ręcznie regulowanym dociskiem do niecki. Szybkość obrotowa walca jest
wielostopniowa i zależy m.in. od sposobu ogrzewania (przy ogrzewaniu parą niskoprężną
średnia temperatura prasowania wynosi ok. 100°C, natomiast przy ogrzewaniu elektrycznym
uzyskuje się temperaturę prasowania w granicach 180°). Cylinder jest zbudowany ze stali
odpowiednio perforowanej i wyłożony wykładziną półelastyczną.

25
Prasownice są wyposażone w armaturę kontrolno-sterowniczą i zabezpieczającą:
− termoregulacji ogólnej i szczegółowej, w zależności od gatunku prasowanych tkanin
(najczęściej 5 poziomów zakresów temperatur dostosowanych do wełny, bawełny, lnu,
tworzyw sztucznych i innych kompozycji surowcowych),
− szybkości przesuwu (obrotów walca), np. wolny przesuw w granicach od 2,0 m/min.
i szybki przesuw w granicach od 4,0 do 5,0 m/min.; szybkość przesuwu zależy od
grubości tkaniny (złożona pojedynczo lub podwójnie), od rodzaju i od stopnia jej
zwilgocenia,
− ciśnienia docisku elementów prasowalniczych,
− przebiegu tkaniny wprowadzonej w układ prasowalniczy,
− automatycznego wyłączenia napędu i włączenia hamulca w przypadkach zaistniałej
okoliczności bezpośredniego zagrożenia,
− uruchamiania, zatrzymywania, cofania, podnoszenia cylindra itp.
W prasownicach wielonieckowych, oprócz cylindrów prasowalniczych, stosuje się
również cylindry, wyposażone dodatkowo w elementy grzejne, pozwalające na osuszanie.
Wewnątrz tych cylindrów wmontowuje się niezależne wyciągi, odprowadzające na zewnątrz
parę lub wilgotne powietrze.
W skład dodatkowego wyposażenia prasownic wchodzi:
− stół do automatycznego podawania bielizny,
− instalacja wentylacyjna odciągu oparów,
− sprzęt odrywający bieliznę od cylindrów prasujących.
Oprócz wymienionych urządzeń prasowalniczych funkcjonuje szereg tzw. urządzeń
i sprzętu pralniczego uzupełniającego. Do tej grupy urządzeń można zaliczyć zestawy do
prasowania koszul, bielizny i odzieży ochronnej (rys. 12). W hotelach należących do średniej
kategorii istnieje obowiązek świadczenia usług pralniczych na rzecz gości.
Rys. 12. Urządzenia i sprzęt pralniczy uzupełniajmy: stół z odsysaniem, manekiny do prasowania, maszyny
czyszczące, mini wytwornica pary, żelazko parowe [20]
Zestaw urządzeń uzupełniających może być mieć charakter podstawowy i rozbudowany
(głównie w pralniach dużych i średnich). Mogą występować pojedyncze prasy o dość
uniwersalnym zastosowaniu.
W skład rozbudowanego zestawu mogą wchodzić następujące urządzenia:
− prasownica do kołnierzyków i mankietów koszul,
− prasownica do przodów i tyłów koszul rozpinanych,

26
− prasownica do rękawów koszul,
− prasa do prasowania odzieży fasonowej,
− prasa do prasowania rękawów fartuchów,
− manekin do prasowania odzieży itd.
Wymienione urządzenia posiadają podgrzewanie elektryczne lub parowe oraz
pneumatyczny docisk. Zasadniczymi ich elementami są płyty prasujące, przy czym jedna z nich
jest nieruchoma i zamocowana do korpusu maszyny, a druga jest umocowana na ruchomym
ramieniu konstrukcji skrzynkowej. Zamykanie i otwieranie ruchomej płyty odbywa się za
pomocą napędu pneumatycznego sprężonym powietrzem. Na przedniej ścianie korpusu
znajduje się pulpit sterowniczy, na którym zainstalowana jest armatura sterowniczo-kontrolna.
Zakres zastosowanej automatyki i niektórych podzespołów technicznych zależy od typu
urządzenia i stosowanego sposobu ogrzewania. Po dociśnięciu płyty grzejnej naparowanie
włącza się samoczynnie i wyłącza się automatycznie po upływie ustalonego czasu.
Do wywabiania z odzieży różnego rodzaju plam za pomocą wody lub pary służy stół
detaszerski. Stół taki składa się z podstawy, na której umocowany jest korpus stołu, płyty
roboczej głównej i płyty pomocniczej. Do tego urządzenia uzupełniającego doprowadza się
instalację pary i powietrza sprężonego.
Kolejne urządzenie to warnik (przeznaczony do wstępnego gotowania mocno
zabrudzonej bielizny lub przygotowania ługów do prania). Jest on wykonany z blachy stalowej
i ogrzewany płaszczowo parą o niskim ciśnieniu. Zewnętrzna metalowa obudowa
(odizolowana) chroni przed nadmierną utratą ciepła. Urządzenia te mogą być wyposażone
w zasobniki do wyciągania wsadu bielizny i w specjalne urządzenia dźwigowe z napędem
ręcznym lub elektrycznym.
Wytwornica pary służy do wytwarzania pary technologicznej, potrzebnej w procesie
prania. Kocioł jest zasilany wodą za pomocą pompy wirowej, która ją tłoczy ze zbiornika przez
filtr do kotła; przechodząc przez wężownicę, jest ona podgrzewana i odparowywana.
Nasycona para wodna przeprowadzana jest przez rozdzielacz, skąd już osuszoną kieruje się do
maszyn prasowalniczych i innych urządzeń zasilanych parą technologiczną.
Odsysacz pary służy do odsysania pary z wykładzin płyt pras do odzieży, stołów
detaszerskich i innych urządzeń.
Do grupy wyposażenia pomocniczego zalicza się również:
− wagi,
− maszyny do znakowania bielizny i odzieży,
− maszyny do szycia (głównie do naprawy bielizny i odzieży),
− składarki różnego rodzaju, współpracujące z prasowalnicami (mogą to być składarki do
małych sztuk, jak np. serwety, ręczniki, ręczniki kąpielowe, maty łazienkowe, poszewki do
poduszek itp. lub składarki do prześcieradeł, kopert pościelowych itp.),
− stoły o różnych wymiarach i wykończeniu w zależności od przeznaczenia (najczęściej na
ramie stalowej zamontowana jest płyta odkładacza),
− wózki o różnej budowie i przeznaczeniu, np. do przewozu suchej i mokrej bielizny, bielizny
pościelowej, do składania i przewozu czystej bielizny, ubrań i odzieży służbowej (rys. 13),
− regały magazynowe (najczęściej zestawcze elementy stalowe) (rys. 14),
− stojaki do odzieży,
− deski do uzupełniającego prasowania ręcznego.

27
Rys. 13. Wózki na bieliznę: suchą i mokrą [20]
Rys. 14. Regały na bieliznę (siatkowy i wieszakowy) [20]
W dużych i średnich zespołach hotelarskich przy pralniach urządza się w wydzielonych
aneksach działy chemicznego czyszczenia i prania odzieży. Może być ono przeprowadzane
w jedno- lub wielofazowych cyklach, w zależności od rodzaju odzieży. Najczęściej stosowany
jednofazowy cykl prania w agregacie jest sterowany automatycznie. Bardziej złożone operacje
czyszczenia wymagają sterowania ręcznego.
Rys. 15. Agregaty do czyszczenia chemicznego [20]
Agregaty do czyszczenia chemicznego (rys. 15) składają się z następujących zespołów:
− zespołu pralnicy z bębnem wewnętrznym obrotowym w obudowie, napędzanym dwoma
silnikami elektrycznymi, oddzielnie dla prania i oddzielnie do odwirowywania odzieży,
− urządzenia nadmuchowego ciepłego powietrza do suszenia, w którym jednocześnie przez
chłodzenie natryskiem wodnym wytrąca się opary czynnika piorącego,
− zbiorników na czynnik piorący,
− destylatora czynnika piorącego,
− filtra mechanicznego, umieszczonego w obiegu między zbiornikiem i bębnem,
− oddzielacza czynnika piorącego od wody wraz z łapaczem części metalowych i innych
oderwanych od odzieży,
− pompy wymuszającej obieg czynnika piorącego w agregacie,
− aparatury elektrycznej automatycznego sterowania, umieszczonej na obudowie agregatu
w specjalnej obudowie [2, s. 259].

28
Niezależnie od sterowania automatycznego, na przedniej ścianie obudowy umieszczone są
zazwyczaj wszystkie dźwignie i przełączniki do sterowania ręcznego.
Agregaty te, w zależności od technicznych rozwiązań firmowych, modelu i przeznaczenia,
posiadają różną wydajność oraz zakres zautomatyzowania. Urządzenia te wymagają
zabezpieczeń przeciwwybuchowych i innych ze względu na łatwopalność i szkodliwość
oparów środków chemicznych.
1. Jaki dokument prawny nakłada na hotelarzy obowiązek prania, prasownia i czyszczenia
odzieży gości w obiekcie hotelowym?
2. Jakie komórki wchodzą w skład działu zajmującego się usługami pralniczymi?
3. Jakie znasz rodzaje urządzeń pralniczych?
4. Czym charakteryzuje się pralnica bębnowa?
5. W jakim celu stosuje się w hotelowej pralni suszarki?
6. Jakie znasz rodzaje prasowalnic?
7. Jakie znasz urządzenia i sprzęt pralniczy uzupełniający?
8. W jakim celu stosuje się stół deszaterski?
9. Do czego służy warnik?
10. Jakie jest zastosowanie parnika?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Podczas wycieczki do wybranego hotelu zapoznaj się z węzłem pralniczym. Na podstawie
obserwacji przygotuj schemat ustawienia urządzeń pralniczych.
1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) zapoznać się z rozmieszczeniem urządzeń węzła pralniczego,
3) przygotować schemat zgodnie z poleceniem,
− arkusze papieru,

29
Ćwiczenie 2
Wykonaj pranie bielizny hotelowej.
1) dokonać materiału nauczania,
2) zapoznać się instrukcją obsługi urządzenia pralniczego,
3) wypisać kolejność czynności przygotowawczych oraz podczas pracy urządzeń,
4) zapoznać się z zasadami bhp obowiązującymi w pralni hotelowej,
5) przetransportować bieliznę hotelową do pralni,
6) dokonać segregacji bielizny,
7) załadować pralkę zgodnie z instrukcją,
8) ustawić odpowiedni program prania,
9) po zakończeniu programu wyjąć bieliznę i przełożyć do suszarki,
10) wysuszyć bieliznę,
− instrukcje obsługi: urządzenia pralniczego, suszarki,
− bielizna hotelowa,
− wózek do transportu bielizny,
− urządzenie pralnicze,
− suszarka do bielizny,
Ćwiczenie 3
Wykonaj prasowanie upranej bielizny hotelowej.
1) zapoznać się instrukcją obsługi magla lub prasowalnicy,
3) wysuszoną bieliznę uprasować lub zmaglować, zgodnie z instrukcją obsługi maszyny
i przepisami bhp,
− instrukcje obsługi: magla lub prasowalnicy,
− magiel lub prasowalnica,

30
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić dokument prawny nakładający na hotelarzy obowiązek prania,
prasownia i czyszczenia odzieży gości w obiekcie hotelowym?  
2) wymienić komórki wchodzące w skład działu zajmującego się usługami
pralniczymi?  
3) podać rodzaje urządzeń pralniczych?  
4) scharakteryzować pralnicę bębnową?  
5) omówić zastosowanie suszarek w hotelowej pralni?  
6) wymienić rodzaje prasowalnic?  
7) wymienić urządzenia i sprzęt pralniczy uzupełniający?  
8) określić cel stosowania stołu deszaterskiego?  
9) scharakteryzować działanie warnika?  
10) określić cel stosowania parnika?  

31
4.4. Środki do prania
Pranie ma na celu usunięcie brudu, który gromadzi się na odzieży czy bieliźnie w czasie
ich użytkowania. Jako środków piorących używa się mydeł wyrabianych z tłuszczów
zwierzęcych i roślinnych oraz syntetycznych środków piorących.
Pranie jest złożonym procesem fizykochemicznym, którego celem jest usuniecie brudu
z powierzchni pranego materiału. Odbywa się za pośrednictwem kąpieli piorącej, którą stanowi
wodny roztwór mydła lub detergentu. Mechanizmy, które przyczyniają się do usuwania brudu
to zmniejszenie napięcia powierzchniowego kąpieli piorącej, tworzenie na powierzchni brudu
otoczek wiążących brud z kąpielą piorącą. Sama woda nie usuwa zbyt łatwo brudu i tłuszczu,
gdyż ma wysokie napięcie powierzchniowe, co sprawia, że w zetknięciu z tłuszczem zbiera się
w krople. Użycie środka piorącego, czyli na przykład mydła lub detergentu, umożliwia
wniknięcie wody w tkaninę, gdyż obniżają on napięcie powierzchniowe.
Środki piorące ułatwiają zwilżanie tłuszczów przez wodę i wytwarza się stała emulsja
tłuszczu w wodzie. Mieszanie, tarcie lub inne sposoby mechaniczne użyte podczas prania
powodują wytworzenie się emulsji brudu z wodą oraz ułatwiają i przyspieszają ten proces.
Wytwarza się przy tym piana, która utrzymuje cząsteczki brudu na powierzchni. Utrudnia to
powtórne zetknięcie się ich z materiałem czyszczonym. Woda używana do prania powinna być
pozbawiona soli wapnia i magnezu, czyli powinna być miękka. Woda, która zawiera dużo tych
soli nazywamy wodą twardą. W celu usunięcia twardości wody, a więc zmiękczenia, dodaje się
do kąpieli piorącej różnych substancji, których zadaniem jest eliminacja z roztworu jonów
wapniowych i magnezowych przez wytrącenie nierozpuszczalnych w wodzie związków
wapnia i magnezu oraz wiązania jonów wapnia i magnezu w związki kompleksowe
rozpuszczalne w wodzie. Aby zmiękczyć wodę dodaje się do wodnego roztworu środki
piorące zwane kompleksonami. Zapobiegają one powstawaniu osadów jednocześnie
zmiękczając wodę.
Mydło jest detergentem wrażliwym na działanie twardej wody, natomiast inne detergenty
nie są wrażliwe na twardość wody i bardzo łatwo wytwarzają pianę, co przy praniu zapewnia
znaczną oszczędność środka piorącego. Właśnie, dlatego obecnie bardzo często mydła
w procesie prania zastępowane są detergentami.
Detergenty to syntetyczne środki piorące i mydlące niezawierające mydła. Są to głównie
sole sodowe kwasów sulfonowych i wodorosiarczanów wyższych alkoholi. Detergenty są
składnikami proszków do prania, płynów do mycia naczyń i płynów zapobiegających
elektryzowaniu tkanin, szamponów i tym podobnych.
Proszek do prania jest skomplikowaną mieszaniną wielu substancji, które wzajemnie
współdziałając w kąpieli piorącej mają wpływ na końcowy efekt prania. Na efekt ten składa się
– o czym nie wolno zapominać – także działanie mechaniczne (ruch bielizny w pralce, tarcie
przy praniu ręcznym), temperatura i czas działania tych czynników, ale niewątpliwie fizyczne
i chemiczne działanie składników środka piorącego, a więc także ich dobór, ilość
i wzajemny stosunek w recepturze odgrywają tu rolę podstawową.
Dodatki specjalne zróżnicowane są w zależności od przeznaczenia proszku. Tak np.
proszki do tekstyliów kolorowych zawierają polimer typu PVP zapobiegający przenoszeniu
barwnika z jednej tkaniny na drugą. Do tego rodzaju proszków dodaje się często enzym
celulazę, który likwiduje mikrowłókienka powstające w wyniku naruszenia struktury włókien
tkaniny lub dzianiny (mechacenie), a przez to daje efekt ożywiania kolorów. W recepturach
obecne są także inne enzymy: proteazy – powodujące biochemiczne naruszenie zabrudzeń

32
białkowych, czy też lipazy i amylazy, taką samą rolę spełniające w przypadku zabrudzeń
tłuszczowych i skrobiowych. Rozdrobnione cząsteczki tych zabrudzeń dają się łatwiej
oddzielić od włókien. W przypadku tkanin białych istotnym składnikiem są rozjaśniacze
optyczne – substancje adsorbujące się z kąpieli piorącej na powierzchni włókien i sprawiające,
że widmo światła odbitego od tkanin jest inne niż światła padającego, bardziej przesunięte
w światła niebieskiego w wyniku, czego uzyskuje się efekt pogłębienia bieli.
Za usuwanie barwnych plam po owocach, winie, kawie czy herbacie odpowiedzialne są
wybielacze chemiczne. Są to związki uwalniające w podwyższonej temperaturze aktywny tlen
(tzw. tlen atomowy), który niszczy barwniki zawarte we wspomnianych plamach. Często
z wybielaczem współdziała jego aktywator – substancja o skomplikowanej budowie i nazwie
chemicznej, którą określa się skrótem TAED. Powoduje ona, że efektywne działanie
wybielacza następuje w niższej temperaturze – pranie powyżej 90°C przestaje być konieczne.
Tlen aktywny daje jeszcze inny efekt niezmiennie istotny z punktu widzenia zapewnienia
higieny odzieży i bielizny. Powoduje zabijania wielu drobnoustrojów (bakterii, wirusów,
grzybów). Dzięki temu tekstylia po praniu są bardziej czyste także pod względem
mikrobiologicznym. Przy spełnieniu określonych warunków można mówić o działaniu
dezynfekcyjnym. Inne dodatki to inhibitory piany – substancje obniżające pienistość kąpieli
piorącej, coraz częściej zastępujące w tej roli tradycyjne mydło oraz kompozycja zapachowa.
Ostatnią grupę stanowią wypełniacze, które w zasadzie nie uczestnicząc w procesie prania
odgrywają rolę nośników innych składników recepturalnych. Najczęściej stosowanym
wypełniaczem jest siarczan sodowy.
W procesie prania profesjonalnego oprócz proszków używane są:
1. Zmiękczacz włókien, który nadaje włóknom miękkość i przyjemny zapach oraz ułatwia
prasowanie. Jest odpowiedni dla każdego rodzaju włókien.
2. Alkaliczny detergent do prania wstępnego oraz zasadniczego, który tworzy odpowiednie
warunki do prania zarówno w miękkiej jak i twardej wodzie. Odpowiedni dla wszystkich
rodzajów tkanin z wyjątkiem tkanin delikatnych (np. wełny).
3. Detergent pralniczy na bazie tenzydów to płynny detergent przeznaczony do wszelkiego
rodzaju tkanin. Odpowiedni zarówno przy miękkiej jak i twardej wodzie. Komponenty
tenzydowe usuwają wszelkie zabrudzenia, szczególnie zabrudzenia naturalne oraz
syntetyczne oleje i tłuszcze.
4. Skoncentrowany enzymatyczny detergent do prania to detergent stosowany do
intensyfikowania kąpieli piorącej tkanin o zabrudzeniach z zawartością białka jak również
pochodzenia biologicznego. Odpowiedni dla wszystkich rodzajów tkanin z wyjątkiem
tkanin delikatnych (np. wełny).
5. Zmiękczacz do prania o właściwościach zapachowych to detergent dodawany do
ostatniego płukania neutralizujący alkalia, wzbogacony o zmiękczacz do tkanin
z właściwościami antystatycznymi. Nadaje praniu przyjemny zapach i świeżość.
6. Detergent do prania o właściwościach odplamiających to preparat stosowany
w temperaturze 60o
C i wyższej. Zawiera dodatki stabilizujące na bazie fosfonianów
utrwalające skuteczność, eliminuje negatywne działanie metali ciężkich trakcie prania.
7. Detergent o właściwościach dezynfekujących jest stosowany wraz z innymi środkami
zapewnia dezynfekcję chemiczną w pełnym zakresie. Przeznaczony jest zazwyczaj do
stosowania w temperaturach średnich (60o
C) i wyższych.
8. Musujące tabletki odkażające są odpowiednie do odkażania narzędzi i zmywalnych
powierzchni. Szybkie w działaniu i proste w użyciu, dzięki dużej sile rozpuszczania.
Szczególnie przydatne w obszarach przetwarzania żywności. Cechuje je wysoka
zawartość chloru.

33
1. Na czym polega proces prania?
2. Jakim celu stosuje się środki piorące?
3. W jaki sposób możemy zmiękczyć „twardą wodę”?
4. Jak rozumiesz pojęcie detregenty?
5. Jakie zdefiniujesz pojęcie „proszek do prania”?
6. Wymień substancje dodawane do prania, oprócz proszków do prania?
7. Jakie znaczenie ma dodanie do prania zmiękczacza?
8. W jakim celu wykorzystuje się musujące tabletki odkażające?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sporządź planszę dotyczącą najczęściej używanych środków do prania.
1) zapoznać się z ofertami kilku wybranych producentów środków do prania,
2) zgromadzić materiały i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,
3) sporządzić tabelę prezentującą zgromadzone informacje,
4) wykonać planszę,
5) zaprezentować wyniki pracy.
− stanowisko komputerowe z łączem internetowym,
− arkusz papieru,
Ćwiczenie 2
Sporządź listę środków do prania, niezbędnych do funkcjonowania pralni hotelowej.
2) wypisać wszystkie rodzaje środków do prania,
3) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.
− wyniki z poprzedniego ćwiczenia,

34
Ćwiczenie 3
Dobierz środki do prania i wykonaj pranie bielizny hotelowej.
4) przypomnieć kolejność czynności niezbędnych podczas prac przygotowawczych
i końcowych podczas prania i suszenia bielizny,
7) dobrać środki doprania,
8) załadować bieliznę, zamknąć drzwiczki pralki,
10) po zakończeniu prania wyjąć bieliznę i przełożyć do suszarki,
− środki do prania (koncentrat proszku, zmiękczacz włókien, odplamiacz),
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić na czym polega proces prania?  
2) określić cel stosowania środków piorących?  
3) podać sposób zmiękczenia „twardej wody”?  
4) scharakteryzować pojęcie detergenty?  
5) zdefiniować pojęcie „proszek do prania”?  
6) wymienić substancje dodawane do prania, oprócz proszków do prania?  
7) określić znaczenie zmiękczacza?  
8) określić cel wykorzystywania musujących tabletek odkażających ?  

35
4.5. Technika prania różnego rodzaju tkanin
W hotelach używa się w zasadzie trzy rodzaje bielizny, a mianowicie:
− bieliznę płaską (pościelową, stołową itd.),
− tkaniny grubsze i inne specjalne (ręczniki frotte, pokrowce, zasłony, podkładki itp.),
− odzież ochronną (kaftany, kitle, czepki, fartuchy itp.).
Każdy rodzaj bielizny (tkaniny) wymaga innego programu obróbki pralniczej
i wykończeniowej.
Jako jednostkę odniesienia w pralnictwie przyjmuje się kilogram suchej bielizny (kg s.b.).
Do celów programowych przyjmuje się, w zależności od kategorii, średnie wskaźniki ilości
bielizny, przypadające do prania z jednego miejsca noclegowego (m.n.) lub jednej jednostki
mieszkalnej (j.m.):
− dla standardu popularnego – 2 kg s.b./m.n./dobę,
− dla standardu podstawowego – 2,5-3,0 kg s.b./ m.n./dobę,
− dla standardu reprezentacyjnego – 3,0–3,5 kg s.b./ m.n./dobę.
W mechanicznym procesie prania materiałów włókienniczych następuje wytrącanie
cząstek brudu w wyniku wprawiania w ruch (obrotowy lub drgający) roztworu piorącego
i (lub) mechanicznego tarcia materiału za pomocą elementów roboczych pralnicy, jak koła
wirnikowego lub mieszadła.
W hotelach dużych i średniej wielkości, szczególnie w grupie reprezentacyjnej, planuje się
wydzielone jednostki do czyszczenia i prania chemicznego. Jednostka taka jest najczęściej
bezpośrednio połączona z zakładem pralniczym. Przyjmuje się, że od 4% do 5% ogółu bielizny
i odzieży wymaga zabiegów pralniczych i czyszczenia przy zastosowaniu środków
chemicznych. W tej grupie bielizny i odzieży występują również zlecenia z zewnątrz, tj. od
gości hotelowych.
Technika prania bielizny polega na zapoznaniu się dokładnym z rodzajem pranej bielizny
i dopasowaniem do jej struktury odpowiednich elementów: proszku do prania, odplamiacza,
substancji zmiękczających i temperatury oraz czasu prania. Zazwyczaj informacje dotyczące
zaleceń prania danej tkaniny są umieszczane przez producenta na etykietach (rys. 16).
SYMBOLE DOTYCZĄCE PRANIA
Pranie normalne wtemperaturze
nie przekraczającej 30 ° C
Pranie z zachowaniem
ostrożności wtemperaturze nie
przekraczającej 60 ° C
Pranie normalne w
temperaturze nie
nie przekraczającej 40 ° C

36
Pranie ręczne
nie przekraczającej 60 ° C Nie prać !
SYMBOLE DOTYCZĄCE PRANIA CHEMICZNEGO
Czyścić w czterochloro-etylenie
lub benzynie
Czyścić tylko
w benzynie
Ostrożność dotycząca
oddziaływania mechanicznego ,
temperatury , wilgotności
Ostrożność dotycząca
oddziaływania
mechanicznego,
temperatury,
wilgotności
Czyścić we wszystkich
rozpuszczalnikach organicznych
Nie czyścić
chemicznie!
SYMBOLE DOTYCZĄCE BIELENIA (CHLOROWANIA)
Można bielić (chlorować) Nie bielić (chlorować)!
SYMBOLE DOTYCZĄCE SUSZENIA
Suszenie bębnowe przy zredukowanych
obrotach
Suszenie w pozycji
pionowej
Suszenie bębnowe przy normalnych obrotach Nie suszyć
mechanicznie!
Suszenie w pozycji poziomej

37
SYMBOLE DOTYCZĄCE PRASOWANIA
Prasowanie dopuszczalne w temperaturze do
100 ° C
Prasowanie dopuszczalne
w temperaturze do 200 °
C
Prasowanie dopuszczalne w temperaturze do
150 ° C Nie prasować!
Rys. 16. Legenda symboli ostrzegawczych [14]
Plamy są zabrudzeniami, które poprzez użytkowanie i wpływ otoczenia dostały się na
pewną ograniczoną mniej lub bardziej powierzchnię materiału tekstylnego. Odpowiednio
wielostronny jest także rodzaj i skład plam. Występujące plamy rzadko składają się
z jednorodnej substancji. Najczęściej chodzi o mieszaninę różnych składowych, które muszą
zostać usunięte każdorazowo przez odpowiednie środki odplamiające. Dlatego też jest jasne,
że do usunięcia jednej plamy trzeba często zostać zastosowanych wiele odplamiaczy jeden po
drugim. Jednak w zależności od głównego składnika, plamy dają się podzielić na niewielką
ilość grup plam lub rodzajów plam.
Przystępując do usuwania plam z materiału, należy uprzednio ustalić rodzaj substancji,
z jakiej powstała plama oraz z jakiego surowca materiał jest wykonany. Pozwoli to zastosować
takie środki, które usuną plamę, a nie zniszczą materiału. Należy przy tym pamiętać, że:
− mocne kwasy niszczą materiały z włókien roślinnych, bawełnę i len,
− ługi, nawet słabe i rozcieńczone, osłabiają materiały z włókien zwierzęcych (wełna, jedwab
naturalny),
− gorąca woda i żrące mydła niszczą materiały wełniane i z włókien syntetycznych,
− środki utleniające (chlorek, soda) osłabiają bawełnę, len i niszczą wełnę,
− do czyszczenia plam używamy rozpuszczalników, wybielaczy lub specjalnych wywabiaczy
– w małych ilościach,
− czyścić zawsze przy otwartym oknie i daleko od ognia,
− przed czyszczeniem należy sprawdzić trwałość barwników,
− nie wolno używać acetonu do czyszczenia wyrobów z włókna octanowego, ponieważ
rozpuszczą się,
− nie wolno mieszać chemikaliów, gdy tkanina była już czyszczona jednym środkiem
chemicznym, należy ją najpierw dokładnie wysuszyć, wypłukać i dopiero wówczas czyścić
innym środkiem.
Po wybraniu środka do usuwania plamy ustala się technikę odplamiania. W przypadku
materiału barwionego należy wypróbować w miejscach mało widocznych działanie środka
wywabiającego na barwnik materiału.
Usuwanie plam należy przeprowadzić możliwie szybko po zauważeniu zaplamienia.
Świeża plama usuwa się, bowiem o wiele łatwiej niż dawna, ponieważ substancja powodująca
zaplamienie nie zdąży przeniknąć w głąb włókien, z których zbudowany jest materiał.
Przy odplamianiu stosuje się czynności mechaniczne (np. wykruszanie, wyskrobywanie),
wyższą temperaturę (gorące żelazko), rozpuszczalniki (np. terpentynę, benzynę), porowate
substancje (np. magnezję z benzyną) oraz takie, które odbarwiają substancję plamiącą lub
tworzą z nią łatwe do usunięcia związki chemiczne.

38
Po działaniu rozpuszczalnikami ważne jest ich dokładne usunięcie wraz
z zanieczyszczeniami, w przeciwnym wypadku naokoło miejsca odplamionego tworzy się
zaciek, czyli tzw. otoczka. W celu uniknięcia zacieków kładzie się pod zaplamiony materiał
gruby podkład z białej tkaniny bawełnianej lub lnianej i dopiero wtedy tamponem z gazy
lekarskiej, zamoczonym w rozpuszczalniku, uderza zaplamione miejsca, przyciskając go lekko
do plamy. Po kilku ruchach tamponik powinien być wymieniony na czysty. Często należy
wymienić również podkłady. Powstawaniu otoczki zapobiega również zwilżanie materiału
naokoło plamy wodą.
Po zastosowaniu substancji wywołujących reakcje chemiczne na materiale należy po
odplamieniu starannie usunąć środek wywabiający (przez płukanie w wodzie lub zobojętnienie
odpowiednimi odczynnikami), w przeciwnym razie materiał ulegnie uszkodzeniu natychmiast
lub po pewnym czasie.
1. Jakie rodzaje bielizny używa się w hotelu?
2. Jaką jednostkę miary stosuje się do określenia średniego wskaźnika ilości bielizny
przypadającej do prania z jednego miejsca noclegowego?
3. Na czym polega technika prania bielizny hotelowej?
4. Jaki jest tok postępowania w procesie odplamiania?
5. Jakie czynności stosuje się przy odplamianiu?
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wypisz rodzaje materiałów, z których wykonana jest pościel hotelowa. Zastanów się
i napisz jaka technika prania jest wykorzystywana do prania pościeli hotelowej.
1) Dokonać analizy materiału nauczania,
2) Wyjaśnić rodzaje materiałów, z których wykonana jest bielizna pościelowa oraz
odpowiednie techniki prania,
− kartki papieru,
Ćwiczenie 2
Sporządź wykaz sposobów usuwania plam. Dobierz odpowiedni sposób usuwania
następujących plam:
− plama z kawy na tapicerce krzesła,
− plama z pomidorów na obrusie,
− plama z atramentu na ręczniku,
− tłusta plama na prześcieradle,
− guma do żucia na dywanie.

39
2) określić rodzaje plam,
3) zaproponować sposób usunięcia każdej z nich,
4) sporządzić wykaz sposobów usuwania określonych plam,
Ćwiczenie 3
Dobierz technikę prania, środki do prania i wykonaj pranie bielizny hotelowej.
4) dokonać bieżącej konserwacji urządzeń,
8) dokonać odplamiania bielizny,
9) dobrać środki do prania,
10) dobrać odpowiednią technikę prania,
12) wyjąć wybraną bieliznę i przełożyć do suszarki,
− środki do prania (koncentrat proszku, zmiękczacz włókien, odplamiacz),

40
Czy potrafisz: Tak Nie
1) określić rodzaje bielizny stosowanej w hotelu?  
2) określić jednostkę miary stosowaną do określenia średniego wskaźnika
ilości bielizny przypadającej do prania z jednego miejsca noclegowego?  
3) scharakteryzować technikę prania bielizny hotelowej?  
4) określić postępowanie w procesie odplamiania?  
5) określić czynności stosowane się przy odplamianiu?  

41
4.6. Urządzenia do transportu wewnętrznego
Koncentracja ruchu ludzi, gości hotelowych i pracowników oraz towarów i przedmiotów
(bagaży gości, wyposażenia, bielizny pościelowej i gastronomicznej, usuwania śmieci,
odpadków itd.) wymusza zastosowanie w hotelu prawidłowych rozwiązań w zakresie
komutacji i transportu poziomego i pionowego oraz dróg ewakuacji. To właśnie komunikacja
i transport mają zasadniczy wpływ na sprawność funkcjonowania hotelu i bezpieczeństwo
pobytu.
Komunikacja pozioma to korytarze, halle piętrowe, podesty, przejścia. Problemy, z jakimi
możemy się tu spotkać są następujące: szerokość przejść i różnice poziomów, które mogą
utrudniać poruszanie się osób niepełnosprawnych i wózków transportowych obsługi.
Komunikacja pionowa to schody, dźwigi i podnośniki, zsypy śmieci, zrzuty brudnej
bielizny. Podstawowe rodzaje dźwigów to: osobowe, osobowotowarowe, towarowe,
kelnerskie, potrawowe.
Sprawę instalacji dźwigów rozstrzyga charakter budynku, liczba kondygnacji, prawo
budowlane i przepisy kategoryzacyjne hotelu [10, s. 64]. Ze względu na gości
z najrozmaitszymi fobiami optymalnym rozwiązaniem jest układ komunikacji pieszej oraz
winda w tradycyjnym szybie.
Urządzenia związane z transportem i komunikacją pionową można podzielić na dźwigi:
osobowe, towarowo – osobowe, potrawowe, dźwigi i urządzenia specjalne [6, s. 277].
Ze względu na prędkość dźwigi dzieli się na: wolnobieżne (prędkość obiektach granicach
1,1 m/s), szybkobieżne (prędkość obiektach granicach 3,5 m/s), ekspresowe (prędkość
powyżej 3,5 m/s).
Części składowe dźwigu to:
− szyb dźwigowy (obudowa pełna, ażurowa, częściowa),
− maszynownia (zespoły związane obiektach pracą dźwigu),
− kabiny; pełne, obudowane, przeszklone obiektach panoramiczne obiektach możliwością
indywidualnej aranżacji wnętrzarskiej obiektach wyposażeniowej [2, s. 95].
W obiektach hotelowych przyjmuje się jako rozwiązanie standardowe zastosowanie
dźwigów osobowych jako głównego środka komunikacji pionowej, traktując klatki schodowe
jako ciągi ewakuacyjne lub służbowe. Wynika to ze względów użytkowych – zmechanizowane
piony komunikacyjne umożliwiają obsługę gości hotelowych bez względu na ich sprawność
fizyczną lub wiek, zapewniają szybki i efektywny transport zarówno osób jak i bagażu,
stanowią optymalny system komunikacji w budynkach hotelarskich, w tym
wielokondygnacyjnych, a ten typ obiektów najczęściej jest spotykany w hotelarstwie.
Dobór liczby dźwigów, typu, parametrów technicznych powinien być poparty
szczegółową analizą na etapie powstawania dokumentacji projektowej. Warto zwrócić jednak
uwagę, że w obiekcie hotelowym, nawet małym, dźwigi są synonimem standardu i troski
gestora o wygodę gości, stanowią pomost udostępniający wszystkie kondygnacje hotelowe
osobom starszym oraz niepełnosprawnym.
Dla zapewnienia zadowalającej jakości obsługi dźwigi osobowe powinny być zdolne do
przewiezienia 15% zamieszkałych gości w ciągu 5 minut (7,5% do góry i 7,5% w dół, licząc
jazdę z poziomu i na poziom hallu recepcyjnego) – przy obliczeniowym okresie oczekiwania
45 sekund. W hotelach o podwyższonym standardzie wartość ta jest mniejsza i wynosi nawet
15 sekund.

42
Zespoły techniczne związane z komunikacją i transportem pionowym składają się
z następujących podzespołów i elementów: maszynowni, szybu dźwigowego, kabiny
dźwigowej.
Dźwigi osobowe, służą do przewozu gości hotelowych. Lokalizuje się je w głównych
ciągach komunikacyjnych, w miejscach dobrze widocznych zarówno dla gości, jak i personelu
recepcji. Przed dźwigami należy zapewnić odpowiednią powierzchnię manewrową,
uwzględniającą ruch osób z bagażem, jak i komfort gości oczekujących. W obrębie hallu
w bezpośrednim sąsiedztwie należy przewidzieć aneksy wypoczynkowe z miejscami
siedzącymi.
Dobór napędu dźwigu oraz jego parametrów powinien uwzględniać konieczność
zapewnienia wysokiego komfortu jazdy. Dźwigi z napędem hydraulicznym znajdują najczęściej
zastosowanie w obiektach modernizowanych, niskich, o małym potencjale obsługowym.
Dźwigi z napędem elektromechanicznym cechują się dużą sprawnością techniczną, wysoką
prędkością podnoszenia i pozwalają obsługiwać budynki wysokie. (Dźwigi osobowe –
ewentualnie schody ruchome – w obiektach 3 gwiazdkowych powyżej 3 kondygnacji w części
przeznaczonej dla gości). Szybkie oraz łatwe wejście i wyjście (z bagażem) z kabiny ma
zasadnicze znaczenie dla sprawnej obsługi dźwigowej. Drzwi dźwigu powinny być otwierane
centralnie, czyli od osi otworu i możliwie jak najszerzej.
Minimalny czas oczekiwania, płynne otwieranie i zamykanie drzwi, szybki, łagodny
i cichy przejazd, pełne bezpieczeństwo, estetyka oraz łatwość w obsłudze stanowią
o komforcie jazdy i skutecznej obsłudze gości.
Dźwigi gondolowe, to również dźwigi osobowe, posiadają przeszklone kabiny
i stosowane są w otwartych tzw. „atrium-hall” recepcji, gdzie obok funkcji czysto użytkowej
stanowią bardzo efektowny element architektury wnętrz i atrakcję widokową. Ze względu na
gości z najrozmaitszymi fobiami – optymalnych rozwiązaniach optymalnych – układ
komunikacji dublowany jest windą w tradycyjnym szybie.
Dźwigi towarowo-osobowe powinny być instalowane w każdym obiekcie, w którym
występuje przemieszczenie masy towarowej lub bielizny itp. Z jednej kondygnacji na drugą.
Liczba urządzeń powinna być dostosowana do wielkości bazy noclegowej, rodzaju
i charakteru obiektu oraz zakładanej organizacji pracy. Wielkość kabin i udźwig powinien
uwzględniać transport wyposażenia wielko-gabarytowego (mebli, wózków obsługowych itp.).
wykończenie kabin powinna cechować większa odporność na mechaniczne uszkodzenia oraz
łatwość w utrzymania czystości. Okresowo tego typu dźwigi mogą być wykorzystywane do
transportu osób niepełnosprawnych, w przypadku awarii lub innych niesprawności urządzeń
w podstawowym, tj. osobowym węźle transportu pionowego.
Dźwigi te służą do transportu artykułów żywnościowych i innych z pomieszczeń
rozładowawczych do kuchni i do magazynów oraz zaplecza niektórych lokali gastronomiczno-
usługowych. Specyficznym dźwigiem towarowo – osobowym jest „dźwig kelnerski”, który
powinien znaleźć się w hotelach 4 i 5 gwiazdkowych, w których room-service (podawanie
posiłków do jednostki mieszkalnej) powinien funkcjonować przez całą dobę. Ze względu na
specjalne wymagania sanitarne, rozliczeniowe oraz sprawność działania, w hotelach powinny
funkcjonować wydzielone piony dźwigowe, przy których można lokalizować tzw. pion
kelnerski. Kabina dźwigu kelnerskiego powinna uwzględniać gabaryty wózka z obsługą.
Lokalizacja szybu powinna zapewniać dogodne powiązania z zapleczem gastronomicznym, aby
zamówione posiłki trafiały do gościa w krótkim czasie oraz aby transport naczyń brudnych
odbywał się przy zachowaniu wymagań sanitarno-epidemiologicznych.
Dźwigi towarowe są wykorzystywane w hotelowych zapleczach gastronomicznych,
magazynowych oraz przy rozbudowanych pionach wielofunkcyjnych. Służą m.in. do
transportowania np. odpadów kuchennych i innych towarów w zamkniętych pojemnikach.

Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z1.02_u

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances (17)

Similaire à Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z1.02_u

Similaire à Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z1.02_u (20)

Plus de Emotka

Plus de Emotka (20)

Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z1.02_u