Νεοελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου

1. Τίτλος σεναρίου:
Δημιουργός: Τσελέντη Αιμιλία
Διδακτικό αντικείμενο: Νεοελληνική Γλώσσα
ΕΝΟΤΗΤΑ: 4η- «Φτιάχνω το διαιτολόγιο της τάξης μου»,
διαθεματική εργασία σελ.79 του σχολικού εγχειριδίου
Τάξη: Α΄ Γυμνασίου
Στόχοι:
• Γνωστικοί
• Να συνειδητοποιήσουν τη σημασία της υγιεινής διατροφής και να εμπλακούν
σε διαδικασίες διερεύνησης των διατροφικών τους συνηθειών.
• Να γνωρίσουν τις διατροφικές συνήθειες του τόπου τους, μέσα από
συνεντεύξεις με τις γιαγιάδες και τους παππούδες τους.
• Να κατανοήσουν έννοιες, όπως: βιταμίνες, βιοκαλλιέργεια, συμβατική
καλλιέργεια, μεσογειακή διατροφή, μεταλλαγμένα τρόφιμα κ.λ.π.
• Να ασκηθούν στην παραγωγή αφηγηματικού λόγου.
• Να διαχωρίζουν τις τροφές σε υγιεινές (καλές) και μη (κακές).
• Να κατατάσσουν τις τροφές σε πυραμίδα ανάλογα με τη διατροφική τους αξία.
• Να οργανώνουν το υλικό τους και να το παρουσιάζουν με τη μορφή
γραπτής παρουσίασης.
[1]

2. • Τεχνογραμματισμού
• Να ασκηθούν στη συνεργατική παραγωγή λόγου σε περιβάλλον Προγραμμάτων
Επεξεργασίας Κειμένου και στη χρήση του προγράμματος δημιουργίας
παρουσιάσεων.
• Να ασκηθούν στην παραγωγή πολυτροπικών κειμένων.
• Να βρίσκουν ορισμούς στο ηλεκτρονικό λεξικό του Τριανταφυλλίδη.
• Να ασκηθούν στη χρήση του λογισμικού εννοιολογικού χάρτηCmaptools.
• Να ασκηθούν στη δημιουργία κόμικ με το λοgισμικό Stripcreator.
• Να ασκηθούν στις τεχνικές διαχείρισης, αξιολόγησης και αξιοποίησης της
πληροφορίας.
• Να ασκηθούν στη χρήση λογιστικών φύλλων, φτιάχνοντας διαγράμματα.
• Παιδαγωγικοί ή ψυχοκινητικοί
• Να αναπτύξουν κριτική σκέψη, με σκοπό να μάθουν να αντιστέκονται σε
αρνητικές διατροφικές επιρροές από σχετικά διαφημιστικά μηνύματα.
• Να αναπτύξουν διατροφική συνείδηση.
• Να αναπτύσσουν στάσεις και συμπεριφορές θετικές για τη διατήρηση της
προσωπικής τους υγείας.
• Να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες στο πλαίσιο της συνεργατικής
πρόσληψης, επεξεργασίας και παραγωγής ηλεκτρονικού λόγου.
• Να ασκηθούν στην ομαδική εργασία δουλεύοντας σε ανοιχτά περιβάλλοντα
μάθησης που ευνοούν την κριτική διερεύνηση.
• Να επικοινωνούν µε άλλους συμμαθητές/τριες τους και να μοιράζονται τις
απόψεις τους στο πλαίσιο συνεργατικών δραστηριοτήτων.
• Να καλλιεργηθεί η πρωτοβουλία και αυτενέργεια των μαθητών.
• Να περάσουν από την παθητική συμμετοχή της δασκαλοκεντρικής
διδασκαλίας στην ενεργητική συμμετοχή της μαθητοκεντρικής διδασκαλίας
επικοινωνώντας μεταξύ τους.
• Να οικοδομήσουν τη γνώση με τρόπο διερευνητικό.
• Να ασκηθούν στην ομαδοσυνεργατική μάθηση, στην ανάληψη
πρωτοβουλιών και στην ανάπτυξη δημιουργικής σκέψης.
• Να κινητοποιηθούν, ώστε να συμμετάσχουν στη διαδικασία του μαθήματος
και αλλοδαποί μαθητές, νιώθοντας ότι εκτιμάται από τους υπόλοιπους
συμμαθητές η συνεισφορά τους.
• Να αντιληφθούν τη σύγκριση ως θεμελιώδη προϋπόθεση της κατανόησης
των πολιτιστικών φαινομένων και της παραγωγής γνώσης.
• Να καλλιεργήσουν θετική στάση απέναντι στον Άλλο και το Διαφορετικό
και να συνειδητοποιήσουν ότι η τακτική της νηφάλιας ανταλλαγής
απόψεων, η διαλεκτική διαδικασία και η διεύρυνση της εμπειρίας αποτελεί
[2]

3. μηχανισμό που προάγει την αυτογνωσία και συντελεί αποφασιστικά στην
εξέλιξη του πολιτισμού.
Λογισμικό
• Λογιστικά φύλλα (γραφήματα)
• Πρόγραμμα παρουσίασης
• Πρόγραμμα δημιουργίας κόμικ ComicStripCreator
• Πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου
• Διαδίκτυο
• Εννοιολογικός χάρτης Cmaptools
• Πρόγραμμα hotpotatoes (σταυρόλεξο)
Διάρκεια
Απαιτούνται εννέα διδακτικές ώρες. Επτά ώρες για την υλοποίηση των εργασιών τους στο
εργαστήριο πληροφορικής και δύο για την παρουσίασή τους στην ολομέλεια.
Οργάνωση τάξης
Η τάξη χωρίζεται σε πέντε ομάδες των τεσσάρων ατόμων, ενώ καταβάλλεται προσπάθεια,
ώστε να υπάρχει, σε κάθε ομάδα, ένας τουλάχιστον μαθητής που να μπορεί να διαχειριστεί
την πρόσβαση στο διαδίκτυο και να είναι ο ίδιος βοηθός, συνεργάτης των υπολοίπων
(κυρίως στην πλοήγηση-αναζήτηση στο διαδίκτυο).
Οι ομάδες αναλαμβάνουν, με την καθοδήγηση του διδάσκοντα, συγκεκριμένες εργασίες. Ο
καθηγητής συντονίζει το έργο των ομάδων, κινητοποιεί τους μαθητές να υποβάλλουν
ερωτήσεις κι απορίες, καθοδηγεί κι υποστηρίζει διακριτικά τη διαδικασία αναζήτησης,
επεξεργασίας και μελέτης του υλικού.
Απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή - Προϋποθέσεις
• Εργαστήριο πληροφορικής με σύνδεση στο internet.
• Βιντεοπροβολέας και υπολογιστής.
• Εξοικείωση των μαθητών με τα εργαλεία του office και την ομαδοσυνεργατική
μέθοδο διδασκαλίας.
[3]

4. Φύλλα εργασίας
Δημιουργούμε ένα φύλλο εργασίας. Σ’ αυτό υπάρχουν κάποιες κοινές δραστηριότητες για
όλες τις ομάδες και κάποιες που διαφοροποιούνται, ανάλογα με την ομάδα στην οποία
απευθύνονται.
Περιγραφή σεναρίου
 Εφαρμογή του σεναρίου
• Διάκριση σε ομάδες των 4 ατόμων με εσωτερική κατανομή ρόλων (γραμματέας/
χειριστής/ συντονιστής προαιρετικά).
• Συνεργασία μεταξύ των ομάδων: Κάθε ομάδα ορίζει τον εκπρόσωπό της που θα
παρουσιάσει στο τέλος σε βιντεοπροβολέα την εργασία της.
Ρόλος του διδάσκοντα: Ο ρόλος του διδάσκοντα είναι καθοδηγητικός.
Ρόλοι των μαθητών: Κατά τη συνεργασία των μαθητών σε ομάδες και τη συγγραφή
ομαδικού κειμένου ή σημειώσεων, έχουμε παραγωγή λόγου μέσα σε συνθήκες ανάδρασης:
η σκέψη κάθε μαθητή ανατροφοδοτεί τη σκέψη των υπολοίπων μαθητών της ομάδας. Με
τον τρόπο αυτό, το συλλογικό κείμενο ή οι σημειώσεις που παράγουν οι μαθητές
αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης και αποτέλεσμα συζήτησης μεταξύ των μελών
της ομάδας.
Ο καθηγητής βοηθά, καθοδηγεί και λειτουργεί υποστηρικτικά.
Οι ομάδες των μαθητών στο τέλος παρουσιάζουν στην ολομέλεια τα αποτελέσματα των
εργασιών τους.
 Προτεινόμενη πορεία διδασκαλίας
Α΄ Φάση
Διερεύνηση του θέματος
1η διδακτική ώρα
Αφόρμηση: προβολή του βίντεο Super size me. Τίθεται το θέμα: «Διατροφή και Υγεία»
Δραστηριότητα 1
Ανοίγουν το φάκελο ‘Διατροφή’ στην επιφάνεια εργασίας.
Δίνεται στους μαθητές ένας ημιδομημένος εννοιολογικός χάρτης με την κεντρική έννοια
‘’τροφές’’. Οι μαθητές καλούνται να συμπληρώσουν τον εννοιολογικό χάρτη με 10-15
τροφές που χρησιμοποιούν καθημερινά ή εβδομαδιαία στο διαιτολόγιό τους.
Δραστηριότητα 2
[4]

5. Οι μαθητές στο φύλλο εργασίας ομαδοποιούν τις παραπάνω τροφές σε καλές και κακές, με
τη βοήθεια του επεξεργαστή κειμένου. Γίνεται συζήτηση στο τέλος.
Β΄ Φάση
Συλλογή, αποθήκευση, αξιοποίηση πληροφοριών
2η & 3η διδακτική ώρα
Δραστηριότητα 3
Κάθε ομάδα καταγράφει στο φύλλο εργασίας τον ορισμό από το λεξικό για καθεμιά από
τις παρακάτω έννοιες: πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λαχανικά, φρούτα, γαλακτοκομικά, γλυκά
και όσπρια.
Δραστηριότητα 4
Η κάθε ομάδα κατατάσσει τις τροφές που έχει καταγράψει στον εννοιολογικό χάρτη σε
καθεμία από τις παρακάτω έννοιες: πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λαχανικά, φρούτα,
γαλακτοκομικά, γλυκά και όσπρια. Τα στοιχεία συμπληρώνονται κι αυτά στον εννοιολογικό
χάρτη.
Δραστηριότητα 5
Άσκηση σταυρόλεξου με τους παραπάνω ορισμούς.
4η διδακτική ώρα
Επίσκεψη σε διαδικτυακούς τόπους για ενημέρωση, συλλογή και αποθήκευση υλικού Στο
φάκελο ‘Διατροφή’
Δραστηριότητα 6
Οι μαθητές σε ομάδες καταγράφουν τροφές που πιστεύουν πως έχουν μεγαλύτερη
διατροφική αξία, για εκείνα, σε πυραμίδα (η οποία είναι χωρισμένη σε ζώνες).
Προηγουμένως έχει γίνει συζήτηση πως στη βάση της πυραμίδας τοποθετούμε τροφές που
χρησιμοποιούμε συχνότερα στο διαιτολόγιό μας και είναι πιο υγιεινές, ενώ όσο
ανεβαίνουμε προς τα πάνω, καλό είναι να τις περιορίζουμε στα γεύματά μας.
Δραστηριότητα 7
Οι μαθητές επεξεργάζονται τα ερωτηματολόγια που απευθύνονται στα παιδιά μιας άλλης
τάξης του σχολείου μας και που αφορούν στις διατροφικές συνήθειές τους. (Έχουν
μοιραστεί και συγκεντρωθεί σε προγενέστερο διάστημα). Φτιάχνουν γραφήματα και
αξιολογούν τα αποτελέσματα (Η κάθε ομάδα επεξεργάζεται διαφορετικά ερωτήματα).
5η διδακτική ώρα
Δραστηριότητα 8
[5]

6. Παράγονται σήμερα προϊόντα με παραδοσιακό τρόπο; Μαθαίνουν για τα βιολογικά
προϊόντα. Γνωρίζουν ποια είναι και τι τα διαφοροποιεί από τα υπόλοιπα. θα τους βοηθήσει
η διεύθυνση για βιολογικά προϊόντα (wikipedia).
Δραστηριότητα 9
Δημιουργούν ψηφιακά κόμικς αξιοποιώντας το λογισμικό ComicStripCreator ή εναλλακτικά
δημιουργούν αφίσες ή συντάσσουν ηλεκτρονικά ένα άρθρο στο οποίο καταγράφουν τα
πλεονεκτήματα της υγιεινής διατροφής (Το άρθρο προορίζεται να δημοσιευτεί στην
εφημερίδα του σχολείου).
6η -7η διδακτική ώρα
Δραστηριότητα 10
Συμπληρώνουν έναν πίνακα προτάσεων για το καθημερινό διαιτολόγιό τους.
Δραστηριότητα 11
Συνθέτουν όλο το υλικό με το λογισμικό παρουσίασης. Μέσα σ’ αυτό, εκτός από τα
παραπάνω, περιλαμβάνονται και συνεντεύξεις σχετικά με τα εξής:
• Κάποιες ομάδες ανέλαβαν να διερευνήσουν τις διατροφικές συνήθειες της
οικογένειας του χθες και του σήμερα και να συγκρίνουν τον παραδοσιακό με το
σημερινό τρόπο διατροφής, διαπιστώνοντας ομοιότητες και διαφορές. (Σε
προγενέστερο χρόνο δημιουργήθηκαν ερωτηματολόγια που βοήθησαν στη
συνέντευξη με τις γιαγιάδες και τους παππούδες).
• Οι υπόλοιπες ανέλαβαν να παρουσιάσουν τις διατροφικές συνήθειες άλλων
πληθυσμιακών ομάδων της πόλης μας, π.χ. των αλλοδαπών συμμαθητών μας ή
συμμαθητών που κατάγονται από διαφορετικά μέρη της χώρας μας. (Σε
προγενέστερο χρόνο δημιουργήθηκαν ερωτηματολόγια που βοήθησαν στη
συνέντευξη με αυτές τις οικογένειες).
Γ΄ Φάση
Παρουσίαση 8η & 9η διδακτική ώρα
Παρουσίαση δημιουργημένου υλικού των ομάδων των μαθητών, με λογισμικό
παρουσίασης, βιντεοπροβολέα, ηχοσύστημα.
[6]

7. [7]

8. 1η διδακτική ώρα
Δραστηριότητα 1
• Ανοίξτε τον εννοιολογικό χάρτη. Συμπληρώστε τον με 10-15 τροφές που
χρησιμοποιείτε καθημερινά ή εβδομαδιαία στη διατροφή σας.
Δραστηριότητα 2
• Ομαδοποιείστε τις παραπάνω τροφές σε καλές και κακές, με τη βοήθεια του
επεξεργαστή κειμένου.
Καλές Κακές
[8]

9. Β΄ Φάση
Συλλογή, αποθήκευση, αξιοποίηση πληροφοριών
2η & 3η διδακτική ώρα
Δραστηριότητα 3
• Καταγράψτε τον ορισμό, σε ένα ηλεκτρονικό έγγραφο, από το λεξικό για καθεμιά
από τις παρακάτω έννοιες: πρωτεΐνη, υδατάνθρακας, λαχανικό, φρούτο,
γαλακτοκομία, γλυκό και όσπρια.
Δραστηριότητα 4
• Κατατάξτε τις τροφές που έχετε καταγράψει στις προηγούμενες δραστηριότητες σε
καθεμία από τις παρακάτω έννοιες: πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λαχανικά, φρούτα,
γαλακτοκομικά, γλυκά και όσπρια. Συμπληρώστε τον εννοιολογικό χάρτη μ’ αυτά τα
στοιχεία.
Δραστηριότητα 5
• Άσκηση σταυρόλεξου με τους παραπάνω ορισμούς.
[9]

10. 4η διδακτική ώρα
Επίσκεψη σε διαδικτυακούς τόπους για ενημέρωση, συλλογή και αποθήκευση υλικού στο
φάκελο ‘Διατροφή’
Συστατικά τροφίμων
Ελληνικό Ινστιτούτο Διατροφής
διατροφή ΕUFIC
Έκθεση για μεταλλαγμένα
Νέοι φάκελοι 1, Μεταλλαγμένα Βίντεο
Νέοι φάκελοι 2
Νέοι φάκελοι 3
Νέοι φάκελοι 4
Νέοι φάκελοι 5
Μεταλλαγμένα Greenpeace
Βίντεο greenpeace
Εργασία δημοτικού σχολείου
Μεταλλαγμένα (εργασία μαθητών)
Εργασία σχολείου για διατροφή (πολλές πληροφορίες)
Διατροφή και έφηβοι
Διατροφή για εφήβους
Υγεία και διατροφή
Διατροφή - παχυσαρκία Υπουργείο Κύπρου
Έργα τέχνης για τρόφιμα
Βίντεο για έργα τέχνης
Διατροφικές οδηγίες για ενήλικες στην Ελλάδα
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ
[10]

11. Δραστηριότητα 6
• Καταγράψτε τροφές που πιστεύετε πως έχουν μεγαλύτερη διατροφική αξία σε
πυραμίδα (η οποία είναι χωρισμένη σε ζώνες).
[11]

12. Δραστηριότητα 7
• Επεξεργαστείτε τα ερωτηματολόγια που απευθύνονται στα παιδιά μιας άλλης
τάξης του σχολείου μας και που αφορούν στις διατροφικές συνήθειές τους. Φτιάξτε
γραφήματα σε λογιστικό φύλλο. Η 1η-3η-5η ομάδα το πρώτο ερώτημα και η
2η-4η τα υπόλοιπα.
5η διδακτική ώρα
Δραστηριότητα 8
• Παράγονται σήμερα προϊόντα με παραδοσιακό τρόπο; Μάθετε για τα βιολογικά
προϊόντα. Γνωρίζετε ποια είναι και τι τα διαφοροποιεί από τα υπόλοιπα;
Επισκεφθείτε τη διεύθυνση για βιολογικά προϊόντα (wikipedia).
Δραστηριότητα 9
• Αποφασίζετε να αναλάβετε δράση για να ευαισθητοποιήσετε τους συμμαθητές σας
γύρω από θέματα υγιεινής διατροφής. Για να επικοινωνήσετε αποτελεσματικά το
μήνυμά σας, επιλέγετε να κατασκευάσετε ψηφιακά κόμικς αξιοποιώντας το
λογισμικό ComicStripCreator ή εναλλακτικά δημιουργείτε αφίσες ή συντάσσετε
ένα άρθρο στο οποίο καταγράφετε τα πλεονεκτήματα της υγιεινής διατροφής. Το
άρθρο σας θα δημοσιευτεί στην εφημερίδα που εκδίδεται στο σχολείο σας.
6η -7η διδακτική ώρα
Δραστηριότητα 10
Συμπληρώστε έναν εβδομαδιαίο πίνακα προτάσεων για το καθημερινό διαιτολόγιό σας με
το λογισμικό παρουσιάσεων.
Δραστηριότητα 11
Συνθέστε όλο το υλικό με το λογισμικό παρουσίασης. Μέσα σ’ αυτό, εκτός από τα
παραπάνω να συμπεριλάβετε και τις συνεντεύξεις με τις οποίες ασχολήθηκε η ομάδα σας.
Γ΄ Φάση
Παρουσίαση 8η & 9η διδακτική ώρα
Παρουσίαση δημιουργημένου υλικού των ομάδων των μαθητών, με λογισμικό
παρουσίασης, βιντεοπροβολέα, ηχοσύστημα.
[12]

13. Εναλλακτικός σχεδιασμός
Για εξοικονόμηση χρόνου, με κάποιες δραστηριότητες μπορούν οι μαθητές να
ασχοληθούν εκτός διδακτικών ωρών μέσω του wiki.
[13]

14. Αγόρι : _____________
Κορίτσι : ______________
Ηλικία : _________
1. Πόσες φορές την εβδομάδα τρως …
• Δημητριακά ; __________
• Ζυμαρικά ; __________
• Όσπρια ; __________
• Κρέας ; __________
• Ψάρια ; _________
• Ρύζι ; __________
• Αυγά ; __________
• Κοτόπουλο ; __________
• Γαλακτοκομικά ; __________
• Φρούτα ; __________
• Λαχανικά ; __________
• Πατάτες ; __________
2. Πόσες φορές την εβδομάδα πίνεις αναψυκτικό ; _____________
3. Πόσες φορές την εβδομάδα πίνεις φυσικό χυμό ; ____________
4. Τρως κάθε ημέρα πρωινό ; ΝΑΙ ________ ΟΧΙ __________
5.Τι τρως συνήθως στα διαλείμματα του σχολείου ;
Κάτι που παίρνεις από το σπίτι; ΝΑΙ ________ ΟΧΙ __________
6. Πόσες φορές την εβδομάδα τρως fast food (πίτσες, σάντουιτς κ.λ.π.); __________
7. Πόσες φορές την εβδομάδα τρως ανάμεσα στα γεύματα snacks, όπως: γλυκίσματα,
μπισκότα, κρουασάν, πατατάκια κ.λ.π. __________
[14]

15. Εβδομαδιαίο Διαιτολόγιο
Δευτέρα Τρίτη Τετάρτη Πέμπτη Παρασκευή Σάββατο Κυριακή
Πρωινό
Δεκατιανό
Μεσημεριανό
Απογευματινό
Βραδινό
Άλλα Γεύματα
[15]