2. ‫فصل 41:‬
‫قدرت و سیاست‬
‫استاد:جناب آقای دکتر کریم حمدی‬
‫ارائه : ابوالفضل حاجی امینی ؛ حامد جباریان‬

3. ‫:تعريف قدرت‬
‫الف_ظرفيت تحقق )اثرگذاري( بر هدفهاي سازمان‬
‫ب-توانايي تاثير گذاردن بر جريان امكانات و منابع به سمت يك سلسله اهراف‬
‫مورد نظر بر خلف اهداف ديگر مي باشد.‬
‫ج-نيرويي كه اگر به كار گرفته شود بتواند احتمال انجام رفتار خاصي را بال ببرد‬
‫و اگر به كار گرفته نشود رفتار به شكل ديگري انجام مي شود‬
‫د-توانايي بالقوه يك فرد و يا يك گروه براي نفوذ در فرد يا گروه ديگر‬

5. ‫:)مباني قدرت )فرنچ و راون‬
‫مباني پنج گانه قدرت سازماني:‬
‫1( قدرت قانوني‬
‫2( قدرت پاداش‬
‫3( قدرت اجباري‬
‫4( قدرت تخصص‬
‫5( قدرت مرجعيت‬
‫1( قدرت قانوني:‬
‫اها اط ااه و اتكاء مقام ساازماني اها اصاا اعطاء اي ا شود. بنابرا انا منشاا اين قدرت‬
‫اا ا‬
‫ي‬
‫م‬
‫ب شخ‬
‫اا ا‬
‫ب واس ا‬
‫سازمان ا ست . سازمان اشخاص خا صي را انتخاب و به آن ها اجازه مي د هد به طور قانوني‬
‫فعاليتهاي ديگران را هدا يت كنند. حدود ا انا حق قانو ني هم بو سيله ماه يت رسمي مقام‬
‫ي‬
‫سازماني و هم بوسيله هنجار ها و سنت هاي غير رسمي مشخص مي شود‬

6. ‫:قدرت پاداش)2‬
‫اين قدرت بر حسب درجه كنترل يك شخص بر پاداشهايي كه براي ديگران با ارزش مي باشند سنجيده مي شود.‬
‫قدرت پاداش علوه بر پاداشهاي مادي شا مل دي گر پاداش ها هم ميشود : همانطور كه مي دان يم تن ها براي گرفتن حقوق‬
‫افراد كار نمي كنند بلكه دليل بيشماري براي كاركردن است از جمله شهرت،موقعيت اجتماعي و....‬
‫مدير سازماني تا آنجايي از قدرت پاداش برخوردار بود كه بتواند براي ارضاي اين نيازها اقدام مناسب را به عمل آورد.‬
‫3( قدرت اجباري:‬
‫اجبار زما ني پد يد مي آ يد كه شخ صي از توانا يي ت نبيه و يا وارد كردن لط مه ج سمي و يا‬
‫رواني به شخص ديگر برخوردار باشد.‬
‫قدرت اجبار ش كل هاي خا صي دارد،م ثل انتقال افراد و يا تهد يد آن ها به ب خش يا محلي‬
‫ناخوشاي ند از سازمان كه براي ا ستراحت ك ساني ا ست كه آينده اي در سازمان براي خود‬
‫قائل نيستند.‬
‫بدي هي ا ست هر قدر مجازا تي كه ش خص مي توا ند در مورد ديگران اعمال ك ند شد يد تر‬
‫باشد ، قدرت اجبار او بيشتر خواهد بود.‬

7. ‫4( قدرت تخصص‬
‫:‬
‫نظارت بر كار متخ صصان و به عبارت دق يق تر اعمال كنترل بر اطلعات مي توا ند منبع ايجاد قدرت‬
‫باشد.‬
‫قدرت تخ صص مي توا ند در جايگاه هاي مخت لف سازماني ظا هر شود . به بيان دي گر مي تواند بر مقام‬
‫ها و شغل ها اولويت پيدا كند.‬
‫از طرف دي گر مم كن است راب طه ي قدرت تخ صص با اختيار رسمي به مراتب كمتر باشد . مديران سطح‬
‫بالي سازمان در مورد يك موضوع م هم و حيا تي سازمان ت صميم مي گير ند و لي كاركنان سطح پايين تر‬
‫سازمان مم كن ا ست داراي تخ صصي باش ند كه مديران سطح بال براي ت صميم گيري به آن نياز داشته‬
‫باشند . در اين موقع است كه كاركنان مي توانند براي گرفتن اطلعات مديران را به خود وابسته كنند.‬

8. ‫5(قدرت مرجعيت:‬
‫قدرت مرجع يت به طور عمده از يصيي يي يي مي شود . اگر شخصي مورد احترام‬
‫ناش ي‬
‫شخ‬
‫ديگري باشد آنگاه آن شخص مي تواند به او اعمال قدرت كند .‬
‫قدرت مرجع يت به نو عي با قدرت كاريز ما شبا هت دارد و نا شي از صفات ذاتي فرد و‬
‫موهبت الهي است مانند: الهام،اعجاز،نبوغ و ساير خصوصياتي كه از ديگران برتر است.‬
‫قدرت مرجع يتي بيش يري ياي اعتماد ، تشا يهي،پذيرش،مح يتي،م يلي يهي تقل يدي و تعلق هاي‬
‫ي‬
‫ي ب‬
‫ب‬
‫ب‬
‫ت ب‬
‫ي‬
‫روحي همراه مي باشد.‬

9. ‫نوع پیامد‬
‫منبع نفوذ رهبر‬
‫تعهد‬
‫پذیرش‬
‫مقاومت‬
‫قدرت مرجعیت‬
‫محتمل‬
‫ممکن‬
‫ممکن‬
‫قدرت تخصص‬
‫محتمل‬
‫ممکن‬
‫ممکن‬
‫قدرت قانون‬
‫ممکن‬
‫محتمل‬
‫ممکن‬
‫قدرت پاداش‬
‫ممکن‬
‫محتمل‬
‫ممکن‬
‫قدرت زور‬
‫بسیار غیرمحتمل‬
‫ممکن‬
‫محتمل‬

10. ‫قدرت مقاوم در برابر قدرت‬
‫:شخصي‬
‫قدرت مقاوم صرفنظر از اين كه چه شخ صي ت صدي ش غل را به عهده داش ته با شد ،به مقام‬
‫سازماني تعلق دارد .‬
‫ب نا بر ا ين ،قدرت قانو ني،پاداش و بع ضي از جن به هاي قدرت اجبار و قدرت مرجع يت مي‬
‫توانند به قدرت مقام كمك كنند و بر همين اساس قدرت مقام شبيه اختيار است‬
‫ضمنا قدرت مقام مدير داراي محدوديتهايي است و مدير نمي تواند انجام فعاليتهايي را كه‬
‫از حيطه اقتدارو قانوني او خارج است صادر كرده يا آنها را كنترل كند.‬

11. ‫:قدرت شخصي‬
‫صرفنظر از مقام سازماني شخص ، قدرت شخصي به خود شخص تعلق دارد. بنابر اين مبناي اوليه قدرت‬
‫شخصي،قدرت مرجعيت و شكل هايي از قدرت تخصص ،اجبار و پاداش است كه از راه ترغيب و يا راه‬
‫اثرگذاري بر شباهت هاي زير دستان با شخص حاصل مي شود.‬
‫وجود قدرت شخصي باعث مي شود كاركنان وفاداري و از خود گذشتگي بيشتري از خود نشان دهند.‬
‫:كاربردهاي قدرت‬
‫:الف( تعهد‬
‫هنگامي كه فرد،رهبر را مي پذيرد و خود را با يكي مي داند به احتمال زياد با كوشش هاي‬
‫رهبر براي اعمال قدرت تلش مي كند. چنين فردي در برابر خواست هايي كه به نظر او‬
‫براي رهبر مهم هستند انگيزش باليي دارد.‬

12. ‫ب( اجابت:‬
‫يعني اينكه زير دست خواسته هاي رهبر را تا جايي انجام مي دهد كه‬
‫نياز به تلش و صرف نيروي خارج از وقت مقرر نداشته باشد.‬
‫ج( مقامت:‬
‫يعني اينكه زير دست با خواسته هاي رهبر در ستيز است و حتي‬
‫ممكن است آن كار و پروژه را ناديده بگيرد تا كار مطابق‬
‫خواست رهبر پيش نرود.‬

13. ‫قدرت مرجعیت‬
‫رفتار منصفانه با زیردستان‬
‫از خواسته های آنها دفاع کنید‬
‫نسبت به نیازهای آنها حساس باشید‬
‫زیر دستانی مانند خود انتخاب کنید‬
‫در شکل دهی نقش دخالت کنید‬
‫قدرت تخصص‬
‫تخصص خود را ارتقاء دهید‬
‫اعتبار خور را حفظ کنید‬
‫با اطمینان و قاطعیت اقدام کنید‬
‫دایما مطلع باشید‬
‫ ٌ‬
‫مسایل مورد توجه کارکنان را تشخیص دهید‬
‫از خدشه دار کردن منزلت افراد پرهیز کنید‬
‫صمیمی و مودبانه رفتار کنید‬
‫قدرت قانون‬
‫اعتماد داشته باشید‬
‫واضح صحبت کنید و تا رسیدگی را تا روشن شدن موضوع ادامه دهید‬
‫اطمینان پیدا کنید که خواسته شما بجاست‬
‫دلیل خواسته خود را توضیح دهید‬
‫میل به پذیرش را تقویت کنید‬
‫مجاری مناسب را انتخاب کنید‬
‫بطور منظم از قدرت استفاده کنید‬
‫میل به پذیرش را تقویت کنید‬
‫نسبت به علقه کارکنان حساس باشید‬
‫میل به پذیرش در افراد را بررسی کنید‬
‫قدرت پاداش‬
‫خواسته های ممکن و منطقی داشته باشید‬
‫فقط خواسته های منطقی داشته باشید‬
‫پاداش های مورد درخواست زیردستان را به آنها بدهید‬
‫فقط پاداش های معتبر را بدهید‬
‫زیردستان را با مقررات و جریمه ها آشنا کنید‬
‫قدرت زور‬
‫قبل از تنبیه به انها اخطار بدهید‬
‫تنبیه را بطور یکسان اجرا کنید‬
‫قبل از اقدام شرایط را بسنجید‬
‫همواره قابل اعتناد بودن را مد نظر قرار دهید‬
‫تنبیه را متناسب با تخلف اعمال کنید‬
‫اتبیه را دور از دیگران اعمال کنید‬

14. ‫:) تعریف سیاست سازمانی) از دیدگاه جفری ففر‬
‫مجموع فعالیتهای که به وسیله اشخاص برای به دست آوردن ، افزایش و به کارگیری قدرت‬
‫و دیگر منابع انجام می شود تا از آن طریق بتوانند در موقعیتهای عدم اطمینان و نا‬
‫. هماهنگی به هدفهای دلخواه خود برسند‬
‫: رفتار سیاسی‬
‫ابزاری است که اشخاص با استفاده از آن سعی در به دست آوردن و استفاده از قدرت‬
‫دارند) یعنی یافتن راهی انحصاری(‬

15. ‫: گستردگی روابط سیاسی‬
‫طبق نظر سنجی های صورت گرفته مدیران عنوان نمودند:‬
‫الف( رفتار سیاسی بر تصمیمهای سازمانی مدیران در زمینه حقوق و دستمزد اثر گذاشته اند‬
‫ب( رفتار سیاسی بر تصمیمهای سازمانی مدیران در خصوص استخدام نیرو تحت تاثیر بوده است‬
‫ج( رفتار سیاسی در سطوح بالی سازمان نسبت به سطوح پایین تر متداول تر است یعنی:1/3 پاسخ‬
‫دهندگان رفتار سیاسی را نا خوشایند،بد، نا سالم و غیر عقلیی دانستند‬
‫بیشتر پاسخ دهندگان رفتار سیاسی را لزمه موفقیت مدیران دانستند‬
‫البته بعضی صاحبنظران ) کاوانف و همکارانش( این امر را منوط به دو شرط ذیل می دانند:‬
‫الف( اگر به حقوق همه طرفهایی که سود می برند،احترام بگذارد‬
‫ب( قضاوت بر مبنای عقل سلیم به منظور رعایت انصاف و برابری‬

16. ‫: مدیریت رفتار سازمانی‬
‫شرط لزم برای کسب موفقیت و اداره سیاست سازمانی سه مورد ذیل می باشد‬
‫1( دلیل رفتار سیاسی‬
‫2( فنون متداول برای اعمال رفتار سیاسی‬
‫3( راه حل های اصولی برای محدود کردن اثرهای رفتار سیاسی‬
‫دلیل رفتار سیاسی: ) از دیدگاه رابرت مایلز(‬
‫1( هدفهای مبهم‬
‫2( کمبود منابع‬
‫3( تکنولوژی و محیط‬
‫4( تصمیمهای برنامه ریزی نشده‬
‫5( تغییر سازمانی‬

18. ‫مدل رفتار اخلق سیاسی‬
‫آیا راه کار سیاسی منافع داخلیوو خارجی‬
‫آیا راه کار سیاسی منافع داخلی خارجی‬
‫.سازمان را بحد کافی تامین می کند‬
‫.سازمان را بحد کافی تامین می کند‬
‫نه‬
‫نه‬
‫بله‬
‫بله‬
‫بله‬
‫بله‬
‫آیا در راه کار سیاسی منافع همه طرفهای‬
‫آیا در راه کار سیاسی منافع همه طرفهای‬
‫.ذینفع رعایت شده است‬
‫.ذینفع رعایت شده است‬
‫بله‬
‫بله‬
‫آیا راه کار رفتار سیاسیبابا قوانین قضائی‬
‫آیا راه کار رفتار سیاسی قوانین قضائی‬
‫.مطابقت دارد‬
‫.مطابقت دارد‬
‫بله‬
‫بله‬
‫آیا موانعی وجود دارد که بهینه نشدن اهدافوو‬
‫آیا موانعی وجود دارد که بهینه نشدن اهداف‬
‫رضایت را توجیه کند‬
‫رضایت را توجیه کند‬
‫نه‬
‫نه‬
‫نه‬
‫نه‬
‫بله‬
‫بله‬
‫رد کردن راه‬
‫رد کردن راه‬
‫حل سیاسی‬
‫حل سیاسی‬
‫آیا موانعی وجود دارد که لغو حقوق دیگران را‬
‫آیا موانعی وجود دارد که لغو حقوق دیگران را‬
‫.توجیه کند‬
‫.توجیه کند‬
‫نه‬
‫نه‬
‫نه‬
‫نه‬
‫رد کردن راه حل‬
‫رد کردن راه حل‬
‫سیاسی‬
‫سیاسی‬
‫بله‬
‫بله‬
‫آیا موانعی وجود دارد که نقض قوانین قضائی را‬
‫آیا موانعی وجود دارد که نقض قوانین قضائی را‬
‫.توجیه کند‬
‫.توجیه کند‬
‫نه‬
‫نه‬
‫راه کار رفتار‬
‫راه کار رفتار‬
‫سیاسی را‬
‫سیاسی را‬
‫.بپذیرید‬
‫.بپذیرید‬
‫راه کار رفتار‬
‫راه کار رفتار‬
‫سیاسی را رد‬
‫سیاسی را رد‬
‫.کنید‬
‫.کنید‬

19. ‫:فنون رفتار سیاسی‬
‫در رفتار سیاسی فنون متعددی به کار گرفته می شود که عبارتند‬
‫از:‬
‫الف( کنترل اطلعات‬
‫ب( استفاده از متخصصان خارج از سازمان مانند مشاوران یا‬
‫مستشاران‬
‫ج( کنترل دستور جلسه‬
‫د( بازی سیاسی یکی از فنون پیچیده است که می تواند شکلهای‬
‫مختلفی به خود بگیرد‬
‫ه( تغییرتصورهای دیگران که نوع ظریف بازی سیاسی است‬

21. ‫محدود کردن اثرهای رفتار‬
‫:سیاسی‬
‫‪ ‬ارتباطات آشکارا از فنون بسیار موثر در محدود‬
‫کردن رفتار سیاسی است‬
‫‪‬‬
‫اطمینان اقدام در جهت کاهش عدم‬
‫‪‬‬
‫را اگر مدیرها علتها و رفتار سی‬
‫( بشناسند) آگاهی‬
‫رفتار‬
‫رفتار‬
‫سیاسی‬
‫سیاسی‬
‫فنون محدود کننده‬
‫فنون محدود کننده‬
‫ارتباطات آشکار‬
‫ارتباطات آشکار‬
‫کاهش عدم‬
‫کاهش عدم‬
‫اطمینان،آگاهی‬
‫اطمینان،آگاهی‬
‫اثرات‬
‫اثرات‬
‫رفتار‬
‫رفتار‬
‫سیاسی‬
‫سیاسی‬