Монгол зан заншил

1. Монгол гэр бүлийн уламжлал ,
ёс заншил
Э.Цэрэнбаатар

2. Монгол гэр бүлийн эрхэм чанарууд
• Монгол гэр бүлийн хүндэтгэх ёсон/Өвөө,
эмээ-Ач,жич,гуч,аав ээж-хүүхэд, ах, эгч-
дүү,хүүхэд-хүүхэд зэрэг/.
• Удам угсаа,овгоо мэдэж,эрхэмлэдэг учир,
• Угийн бичигээ хөтөлдөг,өвлүүлдэг.
• Эе эвээ эрхэмлэсэн, нөхөрсөг,
хамтач,тусч,зочломтгой чанар.
• Үр хүүхдээ хүн шиг хүн болгож ирсэн гэр
бүлийн сурган хүмүүжлийн арга барил

3. Монгол хүний эрхэмлэдэг зургаан
зүйл:
1. Үнэн бат журмыг үргэлж хичээж байх
2. Өвөг дээдсийн сургаалыг санаж сэрж
явах
3. Үйлийн дээд ачийг буцааж хариулж явах
4. Өгөх гээхийн хорвоог учирлан таниулж
явах
5. Үргэлж мэргэн номыг тогтоон тунгааж
явах
6. Үгээгүй дорд ардыг өргөн тэнхрүүлж
явах

4. Монгол айлын дөрвөн чухал ёс:
1. Эцэг эх асралтай
2. Эх энэрэлтэй
3. Дүү бишрэлтэй
4. Хүү тахимдуу

5. Эхнэр нөхрийн эрхэм үүрэг:
• Гадаах ажлыг эр нь мэднэ
• Гарах орохыг эм нь мэднэ
• Саадаг нумыг эр нь мэднэ
• Сааль савыг эм нь мэднэ
• Аян жинг аав нь мэднэ
• Ааль аашийг ээж нь мэднэ
• Ардаг догшныг аав нь мэднэ
• Авах гээхийг ээж нь мэднэ

6. Эцэг хүний таван эрдэм:
1. Уужим ухаан
2. Хатан зориг
3. Бат журам
4. Өрх гэрийн түшиг
5. Үр хүүхдийн сүр сүлд

7. Эцэг хүний цээрлэх 8 зүйл
• Болох болохгүй хэргийг үл сэдээх
• .Бор дарсанд үл шунах
• Болчимгүй үгэнд үл автах
• Төрийн хуулинд үл тэрслэх
• Үр хүүхдээ үл хараах
• Үнэнч ханийг үл гомдоох
• Үйлийн хэцүүгээс үл шантрах
• Үйтэн хуарын өнгөнд үл автах

8. Эх хүний есөн эрдэм:
1. Өнгөнд цэвэр
2. Үйлэнд уран
3. Үрд энэрэлтэй
4. Үргэлж цэмцгэр
5. Ханьдаа түшигтэй
6. Хадамдаа элэгтэй
7. Найранд дуутай
8. Настанд ерөөлтэй
9. Нартанд буянтай

9. Эхнэр хүний цээрлэх таван гэм:
• 1. Эр бусдыг сэтгэх
• 2. Атаа жөтөө өвөрлөх
• 3. Муу санаа агуулах
• 4. Харамч байх
• 5. Зохилдохгүй үйл үйлдэх

10. Хүүхдэд цээрлэх 6 зүйл
•
1. Гашуунаар бүү тэтгэ
2. Амттанаар бүү цатга
3. Өнгөнд бүү шунуул
4. Тансагт бүү умбуул
5. Улайг бүү үзүүл
6. Нойронд бүү авахуул

11. Эрхэм сайн хөвгүүний ёсон
• Эцгийн сургаалаар явагч, эрдэм билэг сурахад
дуртай, энэрэх ухаантай хөвгүүн лүгээ нэг,
• Ах дүүгийн хэнд ч аятай, алинд ч зарсан
ялгуун сайн, ааль зан нь дөлгөөн, номхон,
уургүй шударгас хөвгүүн лүгээ хоёр,
• Алиа наадамгүйгээр үл явагч, арга санаанд
цэцэн сайн, аж төрөхөд маш зүтгэлтэй, ашид
бүтэмжтэй хүү лүгээ гурав болно.

12. Эрхэм сайн охины шинж:
1. Сайхан гоо зүстэй бөгөөд
2. Санаа сэтгэл номхон дөлгөөн
3. Саруул ухаантай охин сайн
4. Эхийн сургаалаар явагч
5. Эгч дүүтэйгээ эвтэй
6. Эсгэх оёход уран
7. Алиа наадгайд дургүй
8. Ахуй биеэ хичээн хадгалаад
9. Ахас ихэсийг зэргээр хүндлэгч
10. Уур хилэнгүй охин сайн

13. Ардын сурган хүмүүжүүлэх зарчим
• Хэтэрхий амттанаар хангалуун байлгавал хэнэггүй шогломтгой болгоно
• Хэтэрхий өнгө үзэмжинд дасгаж сургавал ганган хээнцрээс өөргүй
болно
• Хар багаас нь тансаг эд юманд умбуулбал эдийн шуналтай бэлэнчлэх
болно
• Хэрүүл зодоон улай үзүүлэхийг цээрлэ
• Нойронд автуулахаас болгоомжилж эрт босохыг хичээдэг болго
• Уурлаж уцаарлахыг цээрлэж уужуу тайванд сурга
• Залхуу хойргыг цээрлэж ажилсаг зүтгэлийг сурга
• Заваан бохирыг цээрлэж цэвэр цэмцгэрийг сурга
• Хов зөөх, илуу үг ярихыг цээрлэж үнэнч ариуныг эрхэмлэ
• Хувиа хичээхийг цээрлэж тусархаг нөхөрлөлийг сурга
• Их идэхийг цээрлэж цагтай хэмжээтэй идэхийг сурга
• Ашигч шунахайг цээрлэн амарлингуй өглөгчид сурга
• Аймхай хулчгарыг цээрлэн эрмэг зоригт сурга
• Хатуу хэрцгийг цээрлэн хайрлан энэрэхийг сурга

14. Зүйр цэцэн үгс
• Уншиж мэдэхэд ном сайхан
Уулзаж ярихад нөхөр сайхан
• Эвийг сэтгэлээр
Эрдмийг хичээлээр

15. Зүйр цэцэн үгс
•Эрлийг сургаар
Эрдмийг хичээлээр
•Ангир уургийг
ээжээс
А үсгийг багшаас

16. Зүйр цэцэн үгс
• Шавийн эрдэм багшаас
Зулын гэрэл тосноос
• Эрдмийг эхнээс
Эвийг эртхэнээс