Presentatie gegeven op de expo van School aan Zet op 19 november te Rotterdam

1. Overeenkomsten en verschillen
tussen onderwijs en bedrijfsleven
&
Wat zouden ze van elkaar kunnen
leren ?

2. Workshopdoelstelling
• Samen (dus interactief) zoeken naar
overdraagbare aanpakken
– Wij vertellen iets over onze observaties m.b.t.
processen in het bedrijfsleven en het onderwijs
– Samen bespreken we wat de achterliggende
oorzaken van verschillen zouden kunnen zijn en
wat we van elkaar kunnen leren

3. Inhoud
• Doel organisaties
• Veronderstelde verschillen (discussie per
verschilpunt)
• Conclusies

4. Overeenkomsten
Wat wil een organisatie:
• Optimale ontwikkeling van de werknemer
• Optimale bijdrage werknemer aan bedrijf
• Daardoor optimale opbrengst bedrijf
Organisatie: Bedrijf of school of
zorginstelling of etc…
Mensen en processen grotendeels hetzelfde;
primair en ondersteunend proces, weerstand
tegen verandering, etc..

5. Wezenlijk verschil, of …
Eigenlijk alleen de noodzaak om samen te
overleven in het bedrijfsleven; als het
bedrijfsresultaat onvoldoende is gaat het
bedrijf failliet en verliest iedereen baan en
inkomen
In het onderwijs geldt dat minder, maar
toch ook als het aankomt op het
binnenhalen van voldoende leerlingen
Dus zelfs dit is eigenlijk geen
fundamenteel verschil

6. Veronderstelde verschillen
• Soort en aantal stakeholders
• Planning
• Doelstellingen & planning
• Organisatievorm
• Taken, verantwoordelijkheden en authorisaties
• Passie, hart voor de ll’en/organisatie
• Mogelijkheden om in teams samen te werken
• Prestatiemeting & beloning
• Rechtspositie werknemers
• Loopbaanmogelijkheden (groei, job rotation, ..etc.)
• Professionele ondersteuning (HR, financiën, etc.)
• Input en feed back van buiten
Om er een paar te noemen

7. Stakeholders
• Onderwijs: leerlingen, ouders,
leerkrachten, bestuur, OCW, bedrijfsleven,
politiek, gemeente, ..
• Bedrijfsleven: aandeelhouders,
werkgever, werknemers, overheid,
maatschappelijke groeperingen, politiek, ..
• Oerwoud aan regelgeving
• Moving goal posts
Beiden complex, verschillende tijdschalen, vaak
tegenstrijdig, etc.. Dus eigenlijk geen wezenlijk
verschil.

8. Doelstellingen & planning
• Doelstellingen helder en eenduidig formuleren
• Prioriteiten stellen (<= resources; tijd !)
• Plannen & beleid op basis van de doelen
• Doorvertalen naar medewerkers: taken/doelen
• Duidelijke afspraken met medewerkers
• Uitvoeren en voortdurend meten
• Beoordelen & evalueren & lering trekken
• Belonen
• Herstart de cyclus
Waar zit het grote verschil ?

9. Organisatievorm
• Matrix, team-based, hierarchisch, ..
• Kies meest passende model
• Zorg voor transparantie en eenduidigheid
• Communiceer naar alle medewerkers
Hoe werkt dit op een school of
binnen een scholenkoepel ?

10. Taken, verantwoordelijkheden en authorisaties
• Two-way-process: wat heeft de organisatie nodig vs.
wat kan/wil het individu bijdragen
• Vereist communicatie
• Resultaat is een takenpakket voor iedere
medewerker, team, afdeling, sectie etc.
• Vervolgens voor taak vereiste verantwoordelijkheden
en authorisaties helder afspreken
• Geen taken zonder vereiste resourcing
Hebben we hier dan een paar
wezenlijke verschillen te pakken ?

11. Passie & hart voor de ll’en/organisatie
• Zeker een sterk punt in het onderwijs
• Echter ook elders (denk aan start-ups,
bedrijven met een “familie traditie” etc.)

12. Team work
• Principe 1 + 1 = 3
• Werken in teams is leuker en minder
belastend dan werken in je eentje
• Lesgeven is wel/geen team activiteit ?
• Team work kan alleen buiten het onderwijs ?
• Als docent ben je een team met je klas, niet
met je collega’s ?
Ah .. Dus hier hebben we het echt
wezenlijke verschil te pakken ?

13. Prestatie meting & beloning
• Heel lastig om in het onderwijs onderscheid in
prestaties te maken ?
• Prestaties zijn afhankelijk van het soort ll’en dat je in
je klassen krijgt
• Of kan het soms ook aan de docent liggen
• In het bedrijfsleven gaat het altijd over geld, .. dus
daar zijn resultaten wel makkelijk te meten
• Prestatiebeloning leidt alleen maar tot scheve ogen
en kinnesinne
Zowaar, hier hebben we al het tweede
wezenlijke verschil te pakken ??

14. Rechtspositie werknemers
• Van oudsher inderdaad veel verschil, maar ..
Dat verschil wordt snel minder
• Ook in het bedrijfsleven is een aanzienlijke
casus nodig om tot vertrek van een werknemer
te komen

15. Loopbaanmogelijkheden
• Bij bedrijven zijn ontelbare mogelijkheden om
door te groeien: heel stimulerend
• Dual ladder is onmogelijk
• Als docent kun je hooguit team/sectie leider en
heel misschien directeur worden .. en daar houdt
het mee op: weinig stimulerend
• Job rotation is onmogelijk in het onderwijs
• Iedereen moet voortdurend door in zijn carriere
Wezenlijk verschil nummer drie ….
Of toch niet ?

16. Professionele ondersteuning
• Scholen hebben nu eenmaal niet de mogelijkheid om
voor professionele ondersteuning van de organisatie
te zorgen
• HR, finance, VGM, PR, het zijn allemaal secundaire
taken die de teamleiders er maar bij moeten doen
• Ondersteunende diensten maken de overhead veel
te hoog
Hoe doet een klein tot
middelgroot bedrijf dat dan ?

17. Input en feed back van buiten
• Zelf ge-initieerde reviews en audits
• Benchmarking
• Scorecards waarin prestatie afhankelijk is van
prestaties concurrenten
• Veelvuldige contacten met klanten, relaties,
partners, etc…
Kan ook op kleine schaal op een school

18. Waar zit het verschil dan
• Discipline
• Opbouw organisatie
• Prioriteiten & doorvertaling in organisatie
• Vaste beleidscycli
• Consequente evaluatie activiteiten en personen
Samengevat “de Onderwijscultuur” ??