Frá Vorráðstefnu FÍF 2014

1. Hörður Sævaldsson
MSc. sjávarútvegsfræðingur
hordurs@unak.is

2. • Afli
Tegundir og vægi þeirra
• Hagtölur
Vöruútflutningur og afurðaverð
• Aflaheimildir
Samþjöppun
• Atvinnutækin
Skipafloti og fiskimjölsverksmiðjur
• Afkoma
Hagnaður sem hlutfall af tekjum
Yfirlit

3. Afli og tegundir

4. 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
0
200.000
400.000
600.000
800.000
1.000.000
1.200.000
1.400.000
1.600.000
1.800.000
2.000.000
- - Landað í bræðslu (%)Afli (tonn)
Loðna
Gulldepla
Makríll
Kolmunni
N-Síld
Síld
Afli eftir árum
• Mikill afli 1996-1997 og 2000-2003
• Afli dregst hratt saman frá 2002
• Samdráttur í afla landað til bræðslu frá 2002
Heimild: Hagskinna / Útvegur / Hagstofa Íslands

5. 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
- - Landað í bræðslu (%)Hlutfall tegunda (%)
Loðna
Gulldepla
Makríll
Kolmunni
N-Síld
Síld
Vægi tegunda
• Fiskitegundum fjölgað frá 1994
• Hlutfall loðnu af heildarafla dregist saman
• Samdráttur í afla landað til bræðslu; loðna og kolmunni
Heimild: Hagskinna / Útvegur / Hagstofa Íslands

6. Hagtölur

7. 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Skeldýr og krabbar
Botnfiskur
Uppsjávarfiskur
Aflaverðmæti skipa (%)
Aflaverðmæti Íslenskra skipa
• Uppsjávarfiskur orðin hærra hlutfall af aflaverðmæti íslenskra skipa
• Nálægt 30% af heildaraflaverðmæti árin 2011 og 2012
Heimild: Hagskinna / Útvegur / Hagstofa Íslands

8. 0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
20%
Lýsi
Mjöl
% Sjávarafurða
% Útflutningsverðmæti
Hlutfall af verðmæti vöruútflutnings
• Mjöl og lýsis hefur verið á bilinu 4-6 % af heildarútflutningi (2005-2012)
• 12-14% af verðmæti allra útfluttra sjávarafurða (2005-2012)
Heimild: Hagstofa Íslands

9. 0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
1.600
1.800
2.000
0
5.000.000
10.000.000
15.000.000
20.000.000
25.000.000
30.000.000
35.000.000
40.000.000
45.000.000
50.000.000
- - - - Verð (USD/tonn)Verðmæti (ISK)
Lýsi
Mjöl
Lýsi
Mjöl
Útflutningsverðmæti mjöl og lýsi
• Myndin sýnir útflutningsverðmæti á virði ársins 2012 (staðvirt)
• Árið 2012 er álíka að verðmæti og 2002 (600 þúsund tonnum minni afli)
• Útflutningsverðmæti endurspeglar vel ársafla til 2006, þá hækkar afurðaverð
Heimild: Hagstofa Íslands / FAO / Oil World / Eigin útreikningar

10. Aflaheimildir

11. 0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
- - Fyrirtæki (fjöldi)Loðna hlutdeild (%)
Stærsta 5 stærstu Loðna samtals
Samþjöppun aflaheimilda loðna
• Stærsta fyrirtækið: 8-11% til 2004 / 20% frá 2005 (kvótaþak)
• Fimm stærstu: 30-50% til 2004 / 70% frá 2005 / +90% síðustu ár)
• Fyrirtækjum fækkar frá árinu 1996 (einkaútgerðir keyptar/sameiningar )
Heimild: Loðnunefnd / Fiskistofa / Eigin útreikningar

12. 0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
- - Fyrirtæki (fjöldi)Í-Síld hlutdeild (%)
Stærsta Í-Síld samtals
Samþjöppun aflaheimilda Í-síld
• Loðnuskipum óheimilt að eiga Í-síld fyrir 1990 (félögin áttu þó síldarskip)
• Einkaútgerðir kaupa 1991 -1996 / Frá 2002 yfir 90% kvóta á loðnuskipum
• Stærsta: 3-7 % til 1999 / 10-13% til 2008 / 20% frá 2009 (kvótaþak)
Heimild: Fiskistofa / Eigin útreikningar

13. Aflaheimildir og uppsjávarafli
1992 aflaheimildir / 33 fyrirtæki / 920.000 tonn árs uppsjávarafli
• Loðna: 100%
• Í-Síld: 18%
2002 aflaheimildir / 26 fyrirtæki / 1.590.000 tonn árs uppsjávarafli
• Loðna: 100%
• Í-Síld: 93%
• N-Síld kvótasett: 100% uppsjávarskip
• Kolmunna kvótasettur: 99,7% uppsjávarskip
2012 aflaheimildir / 11 fyrirtæki / 990.000 tonn árs uppsjávarafli
• Loðna: 99%
• Í-Síld: 99%
• N-Síld: 100%
• Kolmunni: 100%
• Makríll aflaþak: 82% útgerðir uppsjávarskipa (92% árið 2010)

14. Skipafloti

15. 0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
35.000
40.000
45.000
50.000
55.000
60.000
- - Skip (fjöldi)Burðargeta (tonn)
Ókælt RSW
Burðargeta og fjöldi skipa
• Fjölgun skipa 1995 -1997, heildarburðargeta eykst
• Skip með sjókælingu koma 1996, stærri skip
• Meðalburðargeta eykst úr 850 tonnum 1996 í 1650 tonn 2009
Heimild: Emil Ragnarsson / Eigin útreikningar

16. 0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
4.500
5.000
5.500
6.000
- - Skip (fjöldi)Meðalorka (hestöfl)
Orka skipa
• Innflutningur skipa og aukin flotvörpuveiði frá 1996
• Eldri skip endurbyggð með stærri vélum (kolmunni)
• Heildarorka vex hratt frá 1996-2002 (úr 88 í 155 þúsund hestöfl)
Heimild: Emil Ragnarsson / Siglingastofnun / Eigin útreikningar

17. 0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
0
5
10
15
20
25
30
- - Skip (fjöldi)Meðalaldur (ár)
Meðalaldur skipa
• Flotinn eldist jafnt og þétt frá 1981-1995 (endurbyggður)
• Meðalaldur um 25 ár frá 1995
• Endurnýjun með eldri skipum 1997-2000/2003-2012
• Nýbyggingar 2000-2001 og 2012-
Heimild: Emil Ragnarsson / Siglingastofnun / Eigin útreikningar

18. Fiskimjölsverksmiðjur

19. 0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
0
200.000
400.000
600.000
800.000
1.000.000
1.200.000
1.400.000
1.600.000
1.800.000
- - Bræðslur (fjöldi)Móttaka (tonn)
Landað beint til bræðslu +Heildarmóttaka (FÍF)
Móttaka afla
• Mikill loðnuafli 1996-1997 og 2000-2002
• Norsk-Íslensk Síld 1995-2000
• Kolmunni 500 þúsund tonn árið 2003
Heimild: Loðnunefnd / Útvegur / Hagstofa Íslands

20. 0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
- - Bræðslur (fjöldi)Móttaka (tonn)
Vestfirðir
Norðurland Eystra
Höfuðborg
Suðurnes
Vesturland
Suðurland
Austurland
Móttaka afla; landshlutar
• Austfirðir: 40-50 prósent til 2003 / 50-70 prósent til 2012
• Norðurland-Eystra: 20-30 prósent til 2003
• Suðurnes: ~10 prósent fram til 2003
• Suðurland: ~ 10 prósent til 2006 / ~20 prósent til 2012
Heimild: Loðnunefnd / Útvegur / Hagstofa Íslands

21. 0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
0
2.000
4.000
6.000
8.000
10.000
12.000
14.000
16.000
18.000
20.000
22.000
- - Bræðslur (fjöldi)Afköst/24h (tonn)
Gufu/Loftþurrkun Eldþurrkun
Afköst á sólarhring
• Afkastageta eykst 1993-1999 / Fjölgun verksmiðja 1993-1995
• Eldþurrkun víkur hratt árin 1994-1999 (síðustu 2003)
• Mikil fækkun verksmiðja árið 2005
Heimild: Loðnunefnd / Útvegur / Hagstofa Íslands / Eigin útreikningar

22. 0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
0
2.000
4.000
6.000
8.000
10.000
12.000
14.000
16.000
18.000
20.000
22.000
24.000
26.000
- - Bræðslur (fjöldi)Afköst/24h (tonn)
Vestfirðir
Norðurland Eystra
Suðurnes
Höfuðborg
Vesturland
Suðurland
Austurland
Afköst á sólarhring; landshlutar
• Vestfirðir: Bolungarvík (2005)
• Norðurland-Eystra: Siglufjörður og Raufarhöfn (2005) og Krossanes 2006
• Austfirðir: Reyðarfjörður (2003) og Djúpivogur (2005)
• Suðurland: Þorlákshöfn (2005)
• Suðurnes: Grindavík (2005)
• Höfuðborg: Reykjavík (2009)
Heimild: Loðnunefnd / Útvegur / Hagstofa Íslands / Eigin útreikningar

23. 0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
- - Bræðslur (fjöldi)Vinnslusólarhringar
Meðaltal Hámark
Vinnslusólarhringar
• Mikil loðnuveiði 1996-1997 og 2000-2002
• Kolmunni yfir 250 þúsund tonn árlega frá 2000-2007
• Hráefni til bræðslu dregst hratt saman frá 2002 / Fækkun verksmiðja 2005
Heimild: Loðnunefnd / Útvegur / Hagstofa Íslands / Eigin útreikningar

24. 0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
0
20.000
40.000
60.000
80.000
100.000
120.000
140.000
160.000
180.000
- - Bræðslur (fjöldi)Þróarrými (tonn)
Þróarrými
• Lækkar hratt eftir um aldamótin
• Verksmiðjum fækkar og aukin áhersla á ferskleika
• Frá 2002 hefur þróarrými/afkastagetu verið 5-6 dagar (fer lækkandi)
Heimild: Loðnunefnd / Eigin útreikningar

25. Afkoma

26. 0%
4%
8%
12%
16%
20%
24%
28%
32%
36%
0
200.000
400.000
600.000
800.000
1.000.000
1.200.000
1.400.000
1.600.000
1.800.000
EBITDA hlutfall (%)Afli (tonn)
EBIDTA veiðar EBIDTA bræðsla
Afkoma í veiðum og bræðslu
• Afli dregst saman um 450 þúsund tonn 2002-2005 / Afurðaverð hækkar
Hagnaður af veiðum og bræðslu dregst saman 2001-2005
• Mikil hagræðing í skipaflota og fiskimjölsverksmiðjum 2002-2005
• Afli dregst saman um 430 þúsund tonn 2006-2011 / Afurðaverð ríflega tvöfaldast
Hagnaður af veiðum og bræðslu eykst 2006-2011
Heimild: Útvegur / Hagstofa Íslands

27. 0%
4%
8%
12%
16%
20%
24%
28%
32%
36%
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
1.600
1.800
2.000
EBITDA hlutfall (%)Afli og Verð USD
Afli þús.tonn
Mjöl (USD/tonn)
Lýsi (USD/tonn)
EBIDTA veiðar
EBIDTA bræðsla
Afkoma í veiðum og bræðslu
• Afli dregst saman um 450 þúsund tonn 2002-2005 / Afurðaverð hækkar
Hagnaður af veiðum og bræðslu dregst saman 2001-2005
• Mikil hagræðing í skipaflota og fiskimjölsverksmiðjum 2002-2005
• Afli dregst saman um 430 þúsund tonn 2006-2011 / Afurðaverð ríflega tvöfaldast
Hagnaður af veiðum og bræðslu eykst 2006-2011
Heimild: Útvegur / Hagstofa Íslands / FAO / Oil World

28. • Afli
-Sóknartegundum fjölgað úr tveimur í sex
-Afli dregist saman frá 2002, sértaklega loðna og kolmunni
-Hlutfall afla landað til bræðslu dregist saman frá 2002
• Hagtölur
-Vægi uppsjávarafurða af aflaverðmæti skipa hefur aukist
-Afurðaverð á lýsi og mjöli hefur ríflega tvöfaldast frá 2005
• Aflaheimildir
-Samþjöppun aflaheimilda: 9 stór fyrirtæki +2 útgerðir (34 árið 1990)
• Atvinnutækin
-Fiskimjölsverksmiðjum og skipum fækkað um tæplega helming frá 2002
-Engar verksmiðjur frá Akranesi að Þórshöfn
-Allar fiskimjölsverksmiðjur með gufu- eða loftþurrkun
-Skip með kælibúnað, útbúin til flotvörpuveiða með stórar vélar
• Afkoma
-EBITDA hagnaðarhlutfall hækkað af uppsjávarveiðum og í fiskimjölsiðnaði
Samantekt

29. Takk fyrir